رێکخراوی " نت بلوکس" کە چاودێری ھێڵەکانی ئینتەرنێت دەکات لە غەززە رایگەیاند، بەشێوەیەکی سنوردار ھێڵی ئینتەرنێت و پەیوەندیکردن بۆ چەند ناوچەیەکی غەززە گەراوتەوەبە تایبەتیش بەشی باشوری شارەکە.

بەھۆی ھێرشەکانی ئیسرائیلەوە بۆ سەر کەرتی غەززە لە رۆژی ھەینیەوە ھێڵەکانی پەیوەندی و ئینتەرنێت لە غەززە زیانێکی زۆریان بەرکەوتوو بە تەواوەتی پچڕا.

دوای پچڕانی ھێڵەکانی پەیوەندی لە غەززە، داوا لە ئیلۆن ماسک خاوەنی کۆمپانیای سپەیس ئێکس کە ئینتەرنێت بۆ ئەو شارە دابین بکات ئەویش، ئامادەیی خۆی نیشاندا لە رێگەی ستارلینکەوە خزمەتگوزاری ئینتەرنێت بۆ تیمەکانی فریاکەوتن و رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان لە غەززە دابین بکات.

رێوڕەسمەکە بە ئامادەبوونی رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا و لێپرسراوانی حکومی لەسەر مەزاری ئەتاتورک لە ئەنقەرە بەڕێوەدەچێت. 

ھەر بەو بۆنەیەوە پێشانگەیەک لە کۆشکی کۆماری کە ١٠٠ تابلۆی ھونەری تێدا نمایش دەکرێت، دەکرێتەوە.

ھەروەھا لەبەردەم کۆمەڵەی نیشتمانی لە ئیستەنبوڵ نمایشی سەربازی ئەنجام دەدرێت و لە بۆسفۆریش نمایشی سەربازی دەریایی رێکخراوە. 

لە سەعات ١٩:٢٣ خولەک  کە ئاماژەیە بۆ ساڵی دامەزراندنەکەی کۆماری تورکیا لە ساڵی ١٩٢٣، سەرۆک کۆماری تورکیا دوای وەستانی وەک ئاماژەیەک بۆ رێزگرتن لەو رۆژە، وتاری ١٠٠ ساڵە پێشکەش دەکات. 

وەزارەتی تەندروستیی فەڵەستین بڵاویکردەوە، لە رۆژی حەوتی ئەم مانگەوە تائێستا، ھەشت ھەزار و پێنج کەس لە کەرتی غەززە و کەناری رۆژئاوا گیانیانلەدەستداوە، کە سێ ھەزار و ٣٢٤ کەسیان منداڵن، زیاتر لە دوو ھەزار کەسیان ژنن، ھەروەھا راشیگەیاند، ئاماژەیان پێگەیشتووە، کە ھەزار و ٨٧٠ کەس لە ژێر داروپەردووی باڵەخانە رووخاوەکاندان، کە ھەزار و ٢٠ کەسیان منداڵن.

راشیگەیاند، بەھۆی بۆردومانەکانی ئیسرائیلەوە، ١١٦ کارمەندی تەندروستی کوژراون، ١٥ ئامبووڵانس تێکشکاون و ٥٧ دامەزراوەی تەندروستییش کراونەتەئامانج.

٢٣ رۆژە بۆردومانەکانی ئیسرائیل بۆسەر کەرتی غەززە بەردەوامن، شەوی رابردووش ئیسرائیل بەردەوام بوو لە بۆردومانکردنی غەززە و بەھۆیەوە دەیان کەس بوونە قوربانیی.

بنیامین ناتانیاھۆ سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لە تۆڕی کۆمەڵایەتی "ئێکس" رایگەیاند، ھیچ زانیاریەکی لە بارەی ھێرشە کتوپڕ و بێ وێنەکەی حەوتی تشرینی یەکەم نەبووە ھەموو تۆمەتەکانی خستە ئەستۆی ھەواڵگری وڵاتەکەی.

 پاش ماوەیەکی کورت لەو قسانە، ناتانیاھۆ قسەکانی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی "ئێکس" سڕیەوە و داوای لێبوردنی لە دەزگا ئەمنییەکان و ھەواڵگری وڵاتەکەی کردو رایگەیاند، نەدەبوو ئەو قسانەی بکردایە، ھەموو پشتیوانیەکی خۆشی بۆ سەرکردەکانی ھەواڵگری وڵاتەکەی دووپاتکردەوە.

ناوەندی راگەیاندنی ھەسەدە لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ھێزە ئەمنییەکانی سەربە حکومەتی سوریا بە گولـلە ھاوەن و ھێزی پیادە ھێرشیانکردووەتەسەر گوند و شارۆچکەکانی ئەبو حەردوب و زیبان و ئەبو حەمام لە رۆژھەڵاتی دێرەزوور و بەوھۆیەوە شەڕ و پێکدادان روویداوە.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، لەئاکامی شەڕ و پێکدادانەکە، سێ شەڕڤانی ھەسەدە و ١٩ کارمەندی ھێزەکانی حکومەتی سوریا و چوار ھاوڵاتی سڤیل گیانیانلەدەستداوە و ١٠ شەڕڤان و ٢٠ کارمەندی ھێزە ئەمنییەکانی حکومەتی سوریاش برینداربوون. 

ناوەندنی راگەیاندنی ھەسەدە راشیگەیاندووە، ھێزەکانی ھەسەدە توانیویانە ھێرشی ھێزە ئەمنییەکانی حکومەتی سوریا تێکبشکێنن و دەستبگرن بەسەر برێکی زۆر لە چەک و تەقەمەنی و کەرەستەی سەربازی ئەو ھێزەدا.

روانگەی سوری لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردووەتەوە، فڕۆکە جەنگییەکانی ئەمریکا سنوری شاری ئەلبو کەمالیان لە دێرەزوور بۆردومان کردووە، کە دەکەوێتە سنووری نێوان سوریا و عێراق.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، فرۆکە جەنگییەکانی ئیسرائیل، دەوروبەری پارێزگای دەرعایان لە سوریا کردووەتە ئامانج.

روانگەی سوری ئاماژەی بەوەشکردووە، بۆ دووەم رۆژ لەسەریەک و دوای تێپەڕبوونی ٤٨ سەعات بەسەر بۆردومانکردنی بنکەکانی ھاوپەیمانان بە فڕۆکەی بێفڕکەوان لەلایەن گروپە چەکدارەکانی نزیک لە ئێرانەوە، ھێزەکانی ھاوپەیمانان مەشق و راھێنانی سەربازیان لە کێڵگەی نەوتی عومەر لەسنوری دێرەزور ئەنجامداوە، کە گەورەترین بنکەی سەربازی ھاوپەیمانانە لەسوریا.

میدیاکانی رۆژئاوای کوردستان بڵاویانکردەوە، تورکیا لەھەردوو شارۆچکەی گرێ سپی و سەرێ کانی لە باکوری پارێزگای حەسەکە، زیاتر لە ٤٥ بنکە و خاڵی سەربازییان بونیاد ناوە و لەم مانگەدا زۆرترین ھێزییان تێدا کۆکردووەتەوە.

ئەوەشیان خستوەتەڕوو، لە چوارچێوەیەشدا رۆژی یەکشەممە حەوت زرێپۆش و پێنج ئۆتۆمبێلی گواستنەوەی سەرباز لە رێگەی دەروازەی رەئس عەینەوە رەوانەی سەرێ کانی کراون.

تائێستا ئامانجی زیادکردنی ھێزەکانی تورکیا لە سەرێ کانی نادیارە بەڵام ئەنقەرە ھێزەکانی بەدرێژایی شەش کیلۆمەتر لە رۆژھەڵاتی شارۆچکەکە بڵاوکردووەتەوە، گروپەکانی ئۆپۆزسیۆنیش لە ھەمان ناوچەدا کۆبوونەتەوە.

رێکخراوی (نێت بلوکس) کە چاودێری ھێڵەکانی ئینتەرنێت دەکات لە غەززە رایگەیاندووە، بەشێوەیەکی سنوردار ھێڵی ئینتەرنێت و پەیوەندیکردن بۆ چەند ناوچەیەکی غەززە گەڕاوتەوە بە تایبەتیش بەشی باشوری شارەکە.

رێکخراوی تەندروستی جیھانیش لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوە کردووە، دوای گەڕانەوەی ھێڵەکانی پەیوەندی و ئینتەرنێت بۆ کەرتی غەززە بە شێوەیەکی سنوردار، توانیویانە پەیوەندی بە تیمە پزیشکییەکانیانەوە بکەن کە بۆ ھاوکاریکردنی کەرتی تەندروستی غەززە لەو شارەن، بەڵام بەھۆی ھێرش و بۆردومانە بەردەوامەکانی ئیسرائیلەوە ژیانیان لە مەترسیدایە.

ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس، سکرتێری گشتی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لەکاتی سەردانێکیدا بۆ نیپاڵ رایگەیاند، بەھەر رێگە و شێوازێک بێت پێویستە شەڕ و خوێنڕشتن لە نێوان بزوتنەوەی حەماس و سوپای ئیسرائیل رابگیرێت، چونکە سەعات لە دوای سەعات رەوشی مرۆیی لە کەرتی غەززە بەرەو داڕوخانێکی یەکجاری و مەترسیدار دەچێت و بە بەرچاوی ھەمووانەوە کارەساتێکی گەورەی مرۆیی لە غەززە دروستبووە.

وتیشی، چڕکردنەوەی ھێرش و بۆردومانەکان لەلایەن ئیسرائیلەوە بۆسەر کەرتی غەززە مایەی نیگەرانییە، لە کاتێکدا زۆربەی وڵاتانی جیھان داوای ھێورکردنەوەی رەوشەکە و ئاگربەستێکی کاتی دەکەن لە پێناو گەیاندنی ھاوکارییە مرۆییەکان بۆ خەڵکی مەدەنی لێقەوماو کە زیاتر لە ملیۆنێک کەسن و بێبەشن لە خۆراک، ئاو، شوێنی مانەوە و چاودێری پزیشکیی.

رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافی مرۆڤ لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، شەوی شەممەی رابردوو ھێزە ئەمنییەکانی ئێران لە شارۆچکەی نەوسوودی سنووری پارێزگای کرماشان، دەسترێژی گولـلەیان لە کاروانێکی کۆڵبەران کردووە و لەئاکامدا لانیکەم ١٠ کۆڵبەر برینداربوون، کە زۆرینەیان خەڵکی شارەکانی سەلاسی باوەجانی و جوانڕۆی سەر بە پارێزگای کرماشانن.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، کۆڵبەرە بریندارەکان بۆ وەرگرتنی چارەسەری پزیشکی گواستراونەتەوە بۆ نەخۆشخانەی قودس لە شاری پاوە.

رێکخراوی ھەنگاو راشیگەیاندووە، ھێزە ئەمنییەکانی ئێران دوای ئەوەی دەسترێژی گولەیان لە کۆڵبەرەکان کردووە، دەستیان بەسەر کەرەستە و کەلوپەلەکانیاندا گرتووە و بەشێکیان لە بەرزاییی سنوورەکانی "تەتە"ی ھەورامان سووتاندووە.

بەپێی ئەو زانیارییانەی کە میدیا عەرەبییەکان لە زاری چەند سەرچاوەیەکی  دیبلۆماسییەوە بڵاویانکردووەتەوە، دەسەڵاتی فەڵەستین کە مەحمود عەباس سەرۆکایەتی دەکات پەیامێکی ئاراستەی کۆمەڵی نێودەوڵەتی کردووە و تیایدا داوایکردووە بە زوترین کات رێگری لە ھێرش و بۆردومانەکانی ئیسرائیل بکرێت بۆسەر کەرتی غەززە و کەناری خۆرئاوا، چونکە بەشێوەیەکی راستەوخۆ خەڵکی مەدەنی دەکاتە ئامانج.

ئاماژە بەوەشکراوە، دەسەڵاتی فەڵەستین لە پەیامەکەیدا بۆ کۆمەڵی نێودەوڵەتی باسی لەوە کردووە کە بەپێی ئامارەکان بەھۆی ھێرش و بۆردوومانە بەردەوامەکانی ئیسرائیلەوە لەکەرتی غەززە ھەر ١٥ دەقەیەک منداڵێک دەکوژرێت، کە ئەمەش کردەوەیەکی تیرۆریستییە لەلایەن ئیسرائیلەوە لە بەرامبەر خەڵکی مەدەنی غەززە ئەنجام دەدرێت.

سەرلەبەیانی رۆژی شەممە لەناوچەیەکی پیشەسازی کازاخستان کانێکی سەر بە گەورە کۆمپانیای ئاسیلۆ مێتاڵ تەقییەوە و لە ئەنجامیشدا ٢١ کەس گیانیان لەدەستدا، دەیان کارمەندی دیکەش لەژێر زەوی کانەکەدا ماون و تائێستا رزگار نەکراون.

کۆمپانیای ئاسیلۆ مێتاڵ کە بارەگاکەی لە لۆکسمبۆرگە چەندینجار تۆمەتبار کراوە بە رێزنەگرتنی سەلامەتی و پاراستنی کرێکاران، ساڵی ٢٠٠٦یش لە روداوێکی ھاوشێوەدا ٤١ کرێکاری ھەمان کۆمپانیا گیانیان لەدەستدابوو.

دوای روداوەکەش ھەردوو حکومەتی کازاخستان و کۆمپانیاکە، بەڵێنی لێکۆڵینەوەیان لە روداوەکە و قەرەبووکردنەوەی زیان لێکەوتوواندا.

وەزارەتی تەندروستی فەڵەستین لە راگەیەندراوێکدا ئەوەشی خستوەتەڕوو، بەھۆی ھێرشەکانی ئیسرائیل لە ٧ی ئەم مانگەوە تا رۆژی شەممە ٧٧٠٣ کەس لە غەززە کوژراون، لەو ژمارەیەش ٣٥٠٠ کەسیان منداڵ بوون.

ئاماژەی بەوەشکرد، ئیسرائیل لە سێ ھەفتەی رابردودا لە ٥٣ ناوچەی غەززە کۆمەڵکوژی ئەنجامداوە بەھۆی بۆردومانی چڕەوە بۆسەر ناوچەکانی دانیشتوان، لە ھەمان کاتیشدا زیاتر لە ١٩ ھەزار ھاوڵاتی مەدەنی بەھۆی ھێرشەکانەوە برینداربوون.

جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا لە نامەیەکدا کە ئاڕاستەی مایک جۆنسۆن سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریکای کردووە ئاماژەی بەوەداوە، ئامانج لە ھێرشکردنەسەر ئەو گروپە چەکدارانە لە سوریا وەڵامدانەوەی ئەو ھێرشانەن، کە لەماوەی چەند ھەفتەی رابردوودا ئەو گروپانە کردوویانەتەسەر ھێزەکانی ئەمریکا لە عێراق و سوریا کە برینداربوونی ژمارەیەک سەربازی ئەمریکی لێکەوتووەتەوە.

جەختیلەوەشکردووەتەوە، ئەگەر پێویست بکات رێوشوێنی زیاتر لە عێراق و سوریا دەگرنەبەر، بۆ وەڵامدانی گروپە چەکدارەکانی سەربە ئێران لەو ناوچانە.

میدیای سوریی لە سەرچاوە ناوخۆییەکانی پارێزگای حمسەوە بڵاویکردەوە، سەرلەبەیانی رۆژی شەممە گروپە چەکدارییەکان بە دوو درۆن ھێرشیانکردەسەر بنکەی تەنەفی ھێزەکانی ئەمریکا کە دەکەوێتە نزیک سنوری عێراق و سوریا و ئوردن.

ئاماژەیان بەوەشکردوە، سیستمی بەرگری ئەمریکا ھەوڵیداوە روبەڕوی ھێرشەکە ببێتەوە، بەڵام درۆنەکان توانیویانە بگەنە ئامانجەکانیان و بۆردومانی بکەن.

ھێرشەکە دوای چەند سەعاتێک بوو لە تەقینەوەیەک کە لە بنکەی ھێزەکانی ھاوپەیمانانی لە پارێزگای حەسەکەی رۆژئاوای کوردستان رویدا و بەگوێرەی روانگەی سوریش، ھێرشەکان لەلایەن گروپەکانی نزیک لە ئێرانەوە ئەنجام دراون.