کوردستان
حکومەتی ھەرێم ملیارێک و ٢٥٠ ملیۆن دیناری بۆ نۆژەنکردنەوەی ١١ بەنداو تەرخان کرد
وەزارەتەکە رایگەیاندووە، تەرخانکردنی بودجەکە لە چوارچێوەی گرنگیدانە بە تەواوکردن و نۆژەنکردنەوەی بەنداوەکان و پڕۆژە ئاودێریەکان و بەنداوەکانیش بریتین لە ( شیوە سوور، ھەشە زینێ، چەمی سمۆرە) لە پارێزگای سلێمانی، بەنداوی (کەشکان، بێدۆھێ) لە پارێزگای دھۆک، بەنداوی (ھاڕاوە، قادرکەرەم ئاوە سپی) لە ئیدارەی گەرمیان و بەنداوی (دێگڵە) لە پارێزگای ھەولێر .
لە كۆبوونەوەكەدا ئاسۆ مامەند گرنگی و بایەخی یەكێتی بە خورماتوو پشیتوانی یەكێتی و خودی بافڵ جەلال تاڵەبانی بە ناوچەكەیان ڕاگەیاند.
هاوكات پیرۆزبایی سەركەوتنی كوردشی كرد لەسەرخستنی كاندیدی هاوپەیمانی كوردستان لە بەرژەوەندی پارێزگای سەلاحەین بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق.
لێپرسراوی مەڵبەندی حەمرینی یەكێتی جەختیشیكردەوە، گرنگپێدانی یەكێتی بە خورماتوو ئەوە دەگەیەنێت كە ئەم شارە بەشێكی گرنگە لە خاكی هەرێمی كوردستان
ژووری ئۆپەراسیۆنی پارێزگای ھەولێر بۆ بەرەنگاربوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا، لەدیوانی پارێزگا، بۆجێبەجێکردنی بڕیار و ڕاسپاردەکانی لیژنەی باڵای رووبەڕووبوونەوەی کۆرۆنا لە ھەرێمی کوردستان کۆبۆوە و گەیشتە ئەم بڕیارانەی خوارەوە:-
یەکەم/ ماوەی پێدانی ڤاکسین تاوەکو ٢٠٢٢.١.٢٠ درێژکرایەوە و پێویستە ھەموو فەرمانبەرانی فەرمانگە و دام و دەزگاکانی حکومی لەسنووری پارێزگای ھەولێر بە ھێزەکانی ناوخۆ و پێشمەرگەوە، تاوەکو ئەم ڕێککەوتە ڤاکسین وەربگرن، بە پێچەوانەوە بەپێی یاسای بەرزەفتی فەرمانبەران مامەڵەیان لەگەڵدا دەکرێت.
دووەم/ ئەنجامدانی پشکنینی کۆرۆنا بۆ ھاوڵاتیان و گەشتیاران، ئەوانەی لە دەرەوەی کوردستان دەگەڕێنەوە، پشکنینی خێرای کۆرۆنا لە فرۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولێر و مەرزی حاجی ئۆمەران بۆیان ئەنجامدەدرێت.
سێیەم/ بەستنی (ماسک) بۆ ھەموو ئەو کەسانەی ڤاکسینیان وەرگرتووە و ئەوانەشی ڤاکسینیان وەرنەگرتووە لە شوێنە داخراوەکان دەبێتە ئیلزامی و قائیمقام و بەڕێوەبەری ناحییەکان چاودێری دەکەن.
چوارەم/ دەبێت ھەموو ئەو گەشتیارانەی لەشارەکانی تری خوار و ناوەڕاستی عێراقەوە سەردانی ھەولێر پایتەخت دەکەن پشکنینی کۆرۆنایان پێبێت کە ماوەکەی ٧٢ کاتژمێری تێپەڕنەکردبێت، بەپێچەوانەوە کۆمپانیاکانی گەشتیاری بەرپرسیارن و دەخرێنە لیستی ڕەشەوە.
پێنجەم/ سەرجەم کارمەندانی فەرمانگە و بەڕێوەبەرایەتییەکانی سنووری پارێزگای ھەولێر، کارمەندانی کەرتی تایبەت (بازرگانی، ڕیستۆرانت، مارکێت، مۆڵ، چێشتخانە، یانەی شەوانە، ھۆڵ) دەبێت ڤاکسین وەرگرن و ڕێنماییە تەندروستییەکان و ڕێکارەکانی خۆپارێزی جێبەجێبکەن بەتایبەتی بەستنی (ماسک)، بەپێچەوانەوە دووچاری ڕێکاری یاسایی دەبنەوە و لەلایەن دەزگا پەیوەندیدارەکانەوە چادودێری دەکرێن.
شەشەم/ بۆ بابەتی پرسەدانان بەڕێوەبەرایەتی گشتیی ئەوقافی ھەولێر ڕاسپێردرا ڕا و سەرنج و پیشنیارەکانیان پێشکەش بە وەزراەتی ئەوقاف و کاروباری ئاینی بکەن تاوەکو بڕیار و ڕێنامایی نوێی لەبارەوە دەربچێت.
حەوتەم/ ئەگەرچی لە ئێستادا خۆشبەختانە ئامارەکانی تووشبوون بە کۆرۆنا لەھەرێمی کوردستان کەمبووەتەوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەدا مەترسییەکان ھەرماوە و جدین، بەتایبەتی مەترسییەکانی ھاتنی (ئۆمی کۆرۆن) کەخێرا بڵاودەبێتەوە، بۆیە لە پێناو سەلامەتی گشتیی و پاراستنی خۆتان و ئازیزانتان پابەندنی تەواوی ڕێنمایی و ڕێکارە تەندروستییەکان بن بەتایبەتی بەستنی (ماسک).
ھەشتەم/ سەرجەم قائیمقام و بەڕێوەبەری ناحییەکانی سنووری پارێزگای ھەولێر، دەبێت تەواوی ئەو رێکارانەی ژووری ئۆپەراسیۆن وەکو خۆی جێبەجێ بکەن، دەسەڵاتی تەواویشیان پێدەدرێت لە ھەر شوێنێک پێویستی کرد رێکارەکان توندتربکەن.
نۆیەم/ ئەم رێکارانە لەکاتژمێر ١٢ی ئەمشەو ٤ لەسەر ٥ی ١ی ٢٠٢٢ دەچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.
چارەنووسی ئەو دوو ھاوڵاتییەی برادۆست ئاشکرابوو کە لەلایەن تورکیاوە رفێندرابوون
کەسوکاری ئەو دوو ھاوڵاتییەی ناوچەی برادۆست ھەفتەی رابردوو لەلایەن سوپای تورکیاوە رفێندرابوون بە کوردسات نیوزیان راگەیاند، ٣١ی مانگ دوو کەسیان لەلایەن سوپای تورکیاوە رفێندراوە و دوای ھێشتنەوەیان لە سەربازگەیەکی تورکیا بۆ ماوەی سێ رۆژ لە ھەرێم، دواتر گواستراونەتەوە بۆ شاری جولەمێرگ لە باکوری کوردستان.
کەسوکارەکەی باسیان لەوەش کرد، رفێندراوەکان پەیوەندییان پێوە کردوون و داوایان کردووە ناسنامەکانیان بۆ رەوانە بکەن.
ئاسۆ مامەند بە میدیاکانی یەکێتی راگەیاند، وەکو یەکێتی پۆستی پارێزگاری کەرکوک بەشایستەی کورد و لەناو کوردیش بەئیستیحقاقی یەکێتی دەزانن و بەپێی ئەنجامی ھەموو ھەڵبژاردنەکانیش لە کەرکوک ئەو پۆستە پشکی یەکێتیە وتیشی، لە کاتی پێکھێنانی کابینەی نۆیەمی حکومەتی ھەرێمدا رێککەوتنیان لەگەڵ پارتی ھەبوە کە ئەو پۆستە بۆ یەکێتی بێت.
ئەندامەکەی دەستەی کارگێری مەکتەبی سیاسی یەکێتی ئاماژەی بەوەش کرد، یەکێتی یەکلاییکردنەوەی پرسی کەرکوک و ناوچە جێناکۆکەکان دەکاتە ئەولەویەتی دانوستاندنەکانی بۆ پێکھێنانی حکومەتی نوێی عێراق و دژی ھەر ھەوڵێکیشن بۆ تەعریبکردنی کەرکوک و قبوڵی ناکەن.
فارس عیسا سەرۆکی نوێنەرایەتی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە بەغداد لە لێدوانێکدا بۆ بەیانی کوردسات نیوز رایگەیاند، بڕیاری ناردنی ٢٠٠ ملیار دیناری تری پشکی ھەرێم دراوەو ناردنی پارەکەش بۆ مانگی ١٢ی ساڵی رابردووەو لە رۆژانی داھاتوو پارەکە دەخرێتە سەر ھەژماری حکومەتی ھەرێم.
باسی لەوەشکرد، لە ئێستادا تیمی چاودێری دارایی عیراقی لە ھەولێرە و وردبینی کۆتایی بودجەی ساڵی رابردوو دەکات و ئامادەکاری بۆ بودجەی ساڵی نوێ دەکرێت.
سەرۆکی نوێنەرایەتی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە بەغداد وتیشی، "تا ئێستا پرۆژە یاسای بودجەی ٢٠٢٢ ئامادە نییە و دەنگی لەسەر نەدراوە، بۆ ئەوەش تا ئەو کاتەی پرۆژە یاساکە ئامادە دەکرێت پێویستە بودجەی پێویست بۆ ھەموو عیراق دیاری بکرێت و بۆ ھەرێمی کوردستانیش بەھەمان شێوە دەبێت".
بڕیارە سەعات ١١ی پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ مەکتەبی سیاسیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە سەرپەرشتی بافل جەلال تاڵەبانی بۆ تاوتوێکردنی دۆخی کەرکوک و ناوچە کێشەلەسەرەکان و دوایین پێشھاتەکانی عێراق و ھەرێم و ناوچەکە لە کەرکوک کۆببێتەوە.
نوسینگەی ڕۆژنامەوانی ئەمینداری گشتی وەزارەتی پێشمەرگە لە روونکردنەوەیەکدا لێدوانی بێ بنەمای چەند سەرچاوەیەکی نادروستی ڕۆژنامەوانی رەتدەکاتەوە کە بە ناوی فەریق جەبار یاوەر ئەمینداری گشتی وەزارەتی پێشمەرگە بڵاوکراوەتەوە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، فەریق جەبار یاوەر لە وەڵامی پرسیارێکی ئاژانسێکی نێودەوڵەتیدا لەبارەی لایەنی نێگەتیڤی کشانەوەی ھێزە شەڕکەرەکانی ئەمەریکا و مەترسیەکانی ڕایدەگەیەنێت لەو باوەڕەدا نین کە دەرئەنجامی نەرێنی نالەبار ڕووبدات، چونکە بەپێی ڕێککەوتنی نێوان ئەمریکا و عێراق تەنھا ھێزە شەرکەرەکان دەکشێنەوە کە خۆی لە خۆیدا بۆ ماوەیەکی زۆرە ھێزە شەرکەرەکانی ئەمەریکا ژمارەیەکی کەمیان لە ناو خاکی عێراقدا ماون کە بەشداریان لە شەڕی دژ بە تیرۆرستانی داعش لە مەیدانی جەنگدا سنوردار بووە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، ھێزەکانی ئەمەریکا وەکو ئەرکی ڕاوێژکاری و پاڵپشتی لە عێراق دەمێننەوە کە ئەوە لەم کاتەدا زۆر بەھادارتر و پر ئەنجام تر دەبێت و یارمەتی و پاڵپشتی تەواوی ھێزەکانی پێشمەرگە و ھێزە عێراقییەکان دەبێت بۆ بەرەوپێشچوونی ئەو ھێزانە.
وتیشی، لە ساڵی ڕابردوودا لە ڕێگەی دەروازەی نێودەوڵەتی پەروێزخانەوە پێنج ھەزار و ٣٣٥ تانکەر بەنزین ھاوردەی ھەرێم کراوە، لەو بڕەش بەھۆی خراپی کوالێتیەوە ٥٦٥ تانکەریان گەڕێنراونەتەوە.
بەڕێوبەرایەتی پۆلیسی دارستان و ژینگەی سلێمانی لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، تەنھا لەساڵی ٢٠٢١دا ٨٨٩ کەس دەستگیرکراون کە سروشت و ژینگەیان تێکداوە و سەدان باڵندە و پەلەوەر و ماسیان راوکردووە و داری دارستانەکانیان بڕیوەتەوە و بیری نایاساییان ھەڵکەندوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، لە ٢٠٢١دا دەستیان گرتووە بەسەر ھەزاران کەلوپەل و کەرەستەدا کە ھاوڵاتیان لە کاتی سەرپێچییەکانیاندا بۆ راوکردن و بڕینەوەی داری درەختەکان و بیرلێدانی نایاسایی بەکاریان ھێناوە.
وتیشی، ھەر لەو ساڵەدا شەش ھەزار و ١٧٤ تۆن کاڵا لەرێی بەشی کارگۆی فڕۆکەخانەکەوە ھاوردە کراوە کە بەراورد بە ساڵی پێشووتر رێژەکە ٣٩٪ کەمیکردووە.
کاکە خان عەزیز بەڕێوەبەری بنکەی ھاتووچۆی سیدەکان بەکوردسات نیوزی ڕاگەیاند، لەسەر رێگەی گوندی دوورەمەلک دەشتەھێرت ـ سۆران لە سنووری برادۆست، ئۆتۆمبێلێکی جۆری توێتا ھایلوکس وەرگەڕا و بەھۆیەوە دوو ھاوڵاتی برینداربوون کە کوڕ و باوکن و یەکێکیان گەیەندراوەتە نەخۆشخانەی فریاکەوتنی ئاشتی لەسۆران و یەکێکی تریشیان ڕەوانەی ھەولێر کراوە
لیوا عەبدولقادر عەزیز بەڕێوەبەری گشتی ھاتوچۆی ھەرێم لە نوسراوێکدا کە بەدەست کوردسات نیوز گەیشتووە بڕیاریدا لە ئەمڕۆوە مۆڵەتی نێودەوڵەتی شۆفێری لە بەڕێوەبەرایەتییەکانی ھاتووچۆی پارێزگاکان بدرێت بە ھاوڵاتیان.
پێشتر مۆڵەتی نێودەوڵەتی شۆفێری تەنھا لە دەسەڵاتی بەڕێوەبەرایەتی گشتی ھاتوچۆی ھەرێمدا بوو بەڵام ئێستا لە بەڕێوەبەرایەتی ھاتووچۆی پارێزگاکان دەدرێت.
ھاوکات بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ھاتووچۆی سلێمانی رایگەیاند، ئەو ھاوڵاتیانەی کاری گواستنەوەی خاوەندارێتی واتە "تەحویلکردن" دەکەن یان ئۆتۆمبێلی ژمارە کاتی دەکڕن، لە ئەمڕۆوە پێویستە گرێبەستی ئەلکترۆنییان پێ بێت و دوای پەسەندکردنی لە بەشی یاسایی بەڕێوەبەرایەتییان ئەوکات کاری پێویستیان بۆ دەکرێت.
عەمید ئەسعەد مەلا کەریم وتەبێژی پۆلیسی ھاتوچۆی ھەرێمی کوردستان لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، لە ساڵی رابردوودا ١٢٢ ھەزار ئۆتۆمبێل تۆمارکراون، بەوەش ژمارەی ئۆتۆمبیلەکان لە ھەرێم گەیشتووەتە یەک ملیۆن و ٩٦١ ھەزار.
وتیشی، زیاتر لە ٧٠ ھەزار مۆڵەتی شۆفێری دەرھێنراوە و ئێستا یەک ملیۆن ٩٠٠ ھەزار کەس لە ھەرێم مۆڵەتی شۆفێرییان ھەیە.