لە میانەی کۆبوونەوەی ئەمساڵی سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ گفتوگۆ لەسەر چەندین تەوەر و پرسی گرنگ و ھەنوکەیی  تایبەت بەو ئاڵنگاریانەی کە ئێستا رووبەڕوی جیھان بووەتەوە،  لەوانە کێشە و ململانێ سیاسیەکان، بارودۆخی ئابوری جیھان و ئەو مەترسیانەی کە لە ئێستادا بەرۆکی ژینگەی ھەسارەکەمانی گرتووە، لەو بارەیەوە جەخت لە بەردەوامی ئەو ھەوڵانە کرانەوە کە بۆ بەدیھێنانی پرەنسیبە سەرەکیەکانی سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ  بۆ  چارەسەرکردنی کێشەو ئاڵنگاریەکان گیراونەتە بەر.

ھەر لە چوارچێوەی کۆبوونەوەکاندا وەفدی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەشداریی کارای  لە پانێل و گفتوگۆکاندا کرد و لەگەڵ  نوێنەرانی  وەفدی پارت و حکومەتەکانی جیھاندا  کۆبووەوە،  بەتایبەت لەگەڵ وەفدی پارتە کوردستانیەکان و وڵاتانی عەرەبی و ناوچەکە.

وەفدی یەکێتیی وەک ئەرکێکی نیشتمانیی و نەتەوەیی گرنگ یاداشتێکی تایبەتیان پێشکەشی کۆبوونەوەکەی سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ کردو کە تیایدا جەخت لەوە  کرابووەوە  کە پێویستە سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ دان بە مافە ڕەواکانی گەلی کورددا بنێت و بە گەورەیی و پێزانینەوە لە رۆڵی ئەرێنیانەی ھەرێمی کوردستان بڕوانێت لە ناوچەکەدا، بەتایبەت ھەوڵ و بەرەنگاریەکانی ھێزی پێشمەرگەی کوردستان لە رووبەڕوبوونەوەی داعش و تیرۆریزمی جیھانیدا، ھاوکات ھەوڵەکانی ھەرێمی کوردستان بەرز بنرخێنێت لە مامەڵەکردن لەگەڵ رووداوو پێشھات و ململانێ سیاسیەکانی عێراق و ناوچەکەدا، بۆ ئەوانەش تیشک خرابوە سەر ئەوی کە  پێویستە پرەنسیبە سەرەکیەکانی سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ وەک مافی مرۆڤ، دادپەروەری، ئاشتی و ئازادی بەردەوام بن بۆئەوەی داھاتوویەکی گەشترو سەقامگیرتر بۆ ھەرێمی کوردستان و عێراق و رۆژھەڵاتی ناوەراست فەراھەم بکرێت، یاداشتەکەی یەکێتیی بۆ سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ لە کۆبوونەوەکەدا دەنگدانی لەسەر کراوەو بەکۆی دەنگی بەشداربووان پەسەندکراوە. 

لای خۆشیانەوە ھەریەکە لە جۆرج پاپاندریو، سەرۆکی رێکخراوی سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ، و لویس ئایالا، ئەمنیداری گشتی رێکخراوەکە، بە گەورەییەوە باسیان لە رۆڵ و پێگەی سەرۆک مام جەلال و یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان کردو  لە رێکخراوی سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ و ھەوڵەکانیان بەرزنرخاند لە برەودان بە پرەنسیپەکانی سۆشیالیست ئینتەرناشناڵ لەسەر ئاستی ھەرێمی کوردستان و عێراق و تەواوی جیھاندا.

"بێگەرد تاڵەبانی"وەزیری کشتوکاڵی ھەرێم رایگەیاند، بڕیاردرا بە قەدەغەکردنی ھاوردەکردنی بەرھەمی تەماتە و خەیار لە دەروازە سنورییەکانی عێراق.

ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە، لەماوەی ھەفتەی رابردوو تاوەکو ئەمڕۆ لەگەڵ "د. محەمەد کریم خەفاجی"وەزیری کشتوکاڵی عێراق لە گفتوگۆدابوون، بەمەبەستی چارەسەرکردن و جەختکردنەوە لەسەر کێشەی داخستنی دەروازەی سنوری عێراق بەرووی بەرھەمی ھاوردە بەتایبەتی"تەماتە و خەیار"، لەپێناو پاڵپشتیکردنی راستەوخۆی جوتیارانی ھەرێم بۆ ساغکردنەوەی بەرھەمی خۆماڵی"و ھەناردەکردنی بۆ بازاڕەکانی ناوەڕاست و خواروی عێراق.

لە ماوەی پێنج رۆژدا ١٣ ھەزار و ٧٠٠ گەشتیار لە دەروازەی نێودەوڵەتی باشماخەوە گەشتیان بۆ ئێران ئەنجامداوە و دوو ھەزار و ٣٠٠ گەشتیاریش لە ئێرانەوە ھاتوونەتە خاکی ھەرێم.

بەڕێوەبەری دەروازەی نێودەوڵەتی باشماخ رایگەیاند، ھەموو کارئاسانییەکیان بۆ ھاتوچۆی گەشتیاران کردووە لە دەروازەکەدا، جموجۆڵی بازرگانیش تەنھا لەیەکەم رۆژی جەژندا راگیرا.

نوسینگەی داواکاری گشتی ئۆکراین بڵاویکردەوە، لەسەرەتای لەشکرکێشی روسیا بۆ سەر وڵاتەکەیان ٣٤٧ منداڵ کوژراون و ٦٤٨ی تریش برینداربوون، ئامارەکەش کۆتایی نیە و ئەگەری بەرزبوونەوەی ھەیە.

بەپێی توێژینەوەیەکیش،  ٤٩%ی سەرمایەدارانی ئۆکراین پێشبینیدەکەن لە وەرزی زستانی ئەمساڵدا قۆناغی توندی شەڕ کۆتایی بێت و پلانیان ھەیە لەو وادەیەدا کارەکانیان بەگەڕبخەنەوە.

ھەروەھا لەسەدا ٣٥ی ئەو کەسانەشی بەشداری توێژینەوەکەیان کردووە پێیانوایە کردەوە سەربازییە چالاکەکان تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٣ یاخود بۆ چەند ساڵێک بەردەوام دەبن.

پێشتریش سەرۆکی بەڕێوەبەرایەتی ھەواڵگری گشتی لە وەزارەتی بەرگری ئۆکراین رایگەیاندووە، زۆرینەی کردەوە سەربازییە چالاکەکان بەر لە کۆتایی ئەمساڵ کۆتاییان دێت.

ناوەندی راگەیاندنی ھێزەکانی پاراستنی گەل "ھەپەگە" ڕایگەیاند، لە دژی ھێرشەکانی سوپای تورکیا لە ناوچەکانی زاب و مەتینا ٨ سەربازی سوپای تورکیا کوژراون، ھەروەھا سیستمێکی کامێرای چاودێریش تێکشکێنراوە.

لە بەشێکی تری ڕاگەیەنراوەکەدا ھاتووە، سوپای تورکیا لەو ناوچانە بۆ ھێرشکردنە سەر گەریلا پەنا دەبەنە بەر چەکی قەدەغەکراو، ٥ جار چەکی کیمیاویان بەکارھێناوە و ١٥ جاریش بە فڕۆکەی جەنگی ناوچەکانیان بۆردوومان کردووە.

راشیگەیاندوە، لە بواری دەرمان و پێداویستی پزیشکیش مانگانە بڕی ١٣ ملیار و ٧٥٠ ملیۆن دیناری خەرج کردوە، لە بواری دابینکردنی خۆراک بۆ نەخۆشخانەکانیش، بڕی ٤ ملیار و ٨٩٢ ملیۆن و ٧٣٩ ھەزار و ٤٥٠ دیناری تەرخانکردووە، بۆ پاککردنەوە و خاوێن راگرتنی نەخۆشخانە و ناوەندەکانی تەندروستیش مانگانە ملیارێک و ٤٤٨ ملیۆن و ٨٤٠ ھەزار و ١٩٠ دیناری تەرخانکردوە، ھەروەھا ملیارێک و ٧١٢ ملیۆن و ٢٥٨ ھەزار و ٦٥٠ دیناری بۆ سازدانەوە و ٥٨٠ ملیۆن بۆ سوتەمەنی و ملیارێک و ٦٦ ملیۆن و ٣٩٨ ھەزار دیناری بۆ بەدەل عیادە خەرج کردووە.

نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆک وەزیرانی عێراق بڵاویکردەوە، کازمی بۆ کردنەوەی چەند پڕۆژەیەک گەیشتە شاری موسڵ و لە کۆبوونەوەیەکیشدا لەگەڵ ژمارەیەک لە ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران کە نوێنەرایەتی نەینەوا دەکەن وتی، دەبێت ھێزە سیاسییەکان بەرپرسیارێتی نیشتمانی ھەڵبگرن لە چارەسەرکردنی قەیرانی سیاسی و نابێت رەوشی سیاسی رێگربێـ لە خزمەتکردنی ھاووڵاتیان. 

کازمی لە کۆبوونەوەیەکی تریشیدا لێپرسراوانی فەرمانگە خزمەتگوزارییەکانی ئەو پارێزگایە رایگەیاند، حکومەتەکەی بەوە جیادەکرێتەوە کە خزمەتگوزارە و ھەوڵیداوە بە ھەموو توانایەکەوە کار بکات بۆ جێبەجێکردنی پڕۆژە ستراتیژییەکان.  

وتیشی، دەبێت چاکسازی بکرێت لە سیستمی ئیداری و چاکسازی ھەمیشە لەسەرەوەی ھەرەمەکە نایەت بەڵکو دەبێت لە خوارەوە بەرەو ئاستە باڵاکان بڕوات و داواشی کرد ئاسانکاری بکەن لە بەردەم ئەو ئاستەنگانەی روبەڕووی ھاووڵاتیان دەبێتەوە. 

کازمی ئاماژەی بەوەشدا، بە بەھێزییەوە بەردەوام دەبن تا کۆتا رۆژی تەمەنی حکومەتەکەی بۆ خزمەتکردنی ھاووڵاتیان و نیشتمان.

 کۆچەر جەمال بەڕێوەبەری بەنداوی دووکان بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، لە ئێستادا بەنداوی دووکان دوو ملیار و ٨٦٦ ملیۆن مەتر سێجا ئاوی تێدایە کە دەکاتە ٤١% بەنداوەکە. بەڕێوەبەری بەنداوی دوکان وتیشی، بە بەراورد بە ساڵی ڕٍابردوو، بڕی ئاو لە بەنداوی دووکان بەڕێژەی ٣% کەمیکردووە،  بەجۆرێک ساڵی ڕابردوو لەھەمان کاتدا بەنداوی دوکان بەڕێژەی ٤٤% ئاوی تێدا بووە.

 کۆی گشتی ئەو بەنزینخانەی لەسەرەتای مانگی (٦)ی ئەمساڵ تاکو ئەمڕۆ سزادراون (١٣٦) بەنزینخانەن، لەو ژمارەیەشدا (٢) بەنزینخانەی دیکە بەھۆی دووبارەکردنەوەی سەرپێچی و فرۆشتنی بەنزینی خراپ و دەستکاریکردنی کوالیتیی، ناوەکانیان بڵاو لە لایەن لیژنەی پشکنین و چاودێریکردنی بەنزینخانەکانەوە بڵاو کراوەتەوە  ئەوانیش بەنزینخانەی MH  و بەنزینخانەی ڕێگای بەحرکە . 

هەروەها لیژنەی پشکنین و چاودێریکردنی بەنزینخانەکان  ئاماژەی بەوەشکردووە کە ھاوڵاتییان دڵنیا دەکەنەوە تیمەکانی لیژنەی پشکنین و چاودێریکردنی بەنزینخانەکان بەردەوامن لەگرتنە بەری ڕێکاری یاسایی پێویست بەرامبەر ھەر کەس و خاوەن بەنزینخانانەیەک کە بەنزینی خراپ دەفرۆشنە ھاوڵاتییان و دەستکاری کوالێتی بەنزین دەکەن، داواشی لەھاووڵاتیان دەکەن لەکاتی تێبینیکردنی ھەر جۆرە سەرپێچیەک لە بەنزینخانەکان و فرۆشتنی بەنزینی خراپ و دەستکاریکردنی کوالێتیەکەی لەزووترین کات ئاگاداری قائیمقامیەتی ناوەندی ھەولێر بکەنەوە. 

فەرمانگەی میدیا و زانیاری حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە ڕاگەیەندراوێکدا  بڵاویکردەوە، لە دەستبەکاربوونی کابینەی نۆیەمی حکومەتی ھەرێمی کوردستان، لە ٢٨ی تەموزی ٢٠١٩وە تا ٢٧ی حوزەیرانی ساڵی ٢٠٢٢، لەسەرجەم سێکتەرەکان، بە تایبەت سێکتەرە خزمەتگوزارییە گشتییەکان پرۆژەی تایبەتی وەبەرھێنانی ئەنجامداوە.

ئاماژەی بەوەشکردووە، لەو ماوەیەدا بڕی ١١ ملیار و ٥٦٢ ملیۆن و ٩٣ ھەزار دۆلاری لە ٢٠١ پرۆژەدا خەرجکردووە، کە لەسەر ڕووبەری ١٠ ھەزار و ٦٠٣ دۆنم زەوی لە ناوچە جیاجیاکانی ھەرێمی کوردستان بووە و، بەشێکی زۆری پرۆژەکانیش لە لایەن وەبەرھێنەرانی ناوخۆییەوە ئەنجام دراون.

بە گوێرەی ڕاگەیەندراوەکە زۆرترین پرۆژە لەپارێزگای ھەولێر بووە، کە ٨٧ پرۆژە و بە سەرمایەی زیاتر لە ٨ ملیار دۆلار  بووە، لەکاتێکدا لە پارێزگای سلێمانی ٥٣ پرۆژە و بە بەھای یەک ملیار دۆلار سەرماکەی بووە.

دەقی پەیامەکە ... 

بە داخین بۆ تێرۆرکردنی شینزۆ ئابێ، سەرۆک وەزیرانی پێشووی ژاپۆن. ئەم ڕووداوە لە دڵەوە نیگەران و خەمباری کردین.

بەڕێز ئابێ نمونەی سەرکردەی دەستپاک، خۆشەویست، خەمخۆر و دڵسۆز بوو؛ کەسایەتیەکی مێژوویی بوو کە ژاپۆن لە سایەیدا چەندین کارەسات و قەیرانی تێپەڕاندووە و ھەموو ژیانی خۆی بۆ خزمەتکردنی میللەتەکەی تەرخان کردبوو.

کۆچکردوو چەندین جار چاوی بە سەرۆک مام جەلال کەوتووە و پێکەوە بە گرنگیەوە باسیان لە دۆخی ھەرێمی کوردستان و عێراق و ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و چۆنییەتی دەرباز بوون لە گرفتەکان کردووە، بەندەش لە ساڵی ٢٠٠٢ ئەو شەرەفەم پێ بڕا کە لە نزیکەوە چاوم پێی بکەوێت.

لەم کاتە دژوارەدا لەگەڵ خێزانەکەی و حکومەت و گەلی ژاپۆن دەبین و نیگەرانیی خۆمان بە گیان لە دەستدانی ئەم سەرکردە مەزنەی ژاپۆن دەردەبڕین کە ڕۆڵێکی گرنگیی لە پێشخستنی وڵاتەکەیدا بینی و بە کۆچکردنیشی جێگەی لەناو شانۆی سیاسیی جیھاندا دیاردەبێت.

قوباد تاڵەبانی
جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران

بە پێی ئامارەکانی وەزارەتی تەندروستی، بە داخەوە ڕێژەی تووشبوون بە کۆرۆنا لەم ڕۆژانەدا لە بەرزبوونەوەدایە، بۆیە داوا لە ھاونیشتمانییان دەکەم، ڕێکارەکانی خۆپارێزی و ڕێنماییە تەندروستییەکان لە بەرچاو بگرن. 
جەژنتان پیرۆز بێت و خوای مەزن کوردستان بپارێزێت  

مەسرور بارزانی
سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان

با پەیام و واتا مرۆیی و جوانەکانی جەژن لە گەردنئازادی و لێبوردەیی و لێخۆشبوون بکەینە دەرفەتێک بۆ یەکڕیزی و تەبایی و یەکترقبووڵکردن و ھەڵدانەوەی لاپەڕەی نوێی ئاشتەوایی و پێکھاتنەوە و ھەنگاونانی پێکەوە بەرەو داھاتوویەکی باشتر.

با ئەم بۆنەیە لە عیراق و ھەرێمی کوردستان بکەینە سەرەتایەکی تازەی ھاریکاری و کاری ھاوبەشی نێوان ھەموو ھێز و لایەن و پێکھاتەکانی وڵات، بۆ چارەسەرکردنی کێشە و تێپەڕاندنی سەختییەکان و پاراستنی ئارامی و سەقامگیری و گەیشتن بە کەناری ئارامی و دڵنیایی.

جەژنی ھەمووان پیرۆز بێت، ھەموو ساڵێک بە خۆشی.

لە سەرەتای کۆبوونەوەکەدا سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان وێڕای پیرۆزبایی ھاتنی جەژنی پیرۆزی قوربان لە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان و عیراق، کورتەیەکی لەسەر دواھەنگاوەکانی وەفدی دانوستانی یەکێتی لە بەغدا لەگەڵ لایەنە سیاسییەکانی عیراق، باڵیۆز و نوێنەرایەتی وڵاتان پێشکەشکرد و ئاماژەی بەوەدا، ھەموو لایەنەکان لەسەر سیاسەتی ڕاست و دروستی یەکێتی کۆکن کە بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ داکۆکی لە پرەنسیپەکانی سازان، ھاوسەنگی و شەراکەت دەکات و ئەم پرەنسیپانەش درێژەدانە بە ھەمان سیاسەتی سەرۆک مام جەلال لە سەردەمی زێڕینی رۆڵی کورد لە بەغدا.

کۆبوونەوەی مەکتەبی سیاسی ھەڵوەستەی لە ئاستی ڕەوشی دیالۆگی یەکێتی و ھێز و لایەنە عیراقییەکان کرد کە بەھۆی یەکڕیزی، یەکئاڕاستەیی و یەکدەنگی حزبییەوە  ئەمڕۆ بە سەربەرزییەوە ماڵی سەرۆک مام جەلال لە بەغدا بووەتە شوێنی پێکگەیشتنی ئاڕاستە، دید و بۆچوونە جیاوازەکان و دیدارەکانی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی درێژەی ھەمان کەلتووری سەنگینی سەرۆک مام جەلالە بۆ دروستکردنی ڕایەڵەی پەیوەندی نێوان پێکھاتەکان و پاراستنی ئیستحاقە دەستورییەکانی گەلەکەمان لە عیراقی نوێ.

لە بەشێکی تری کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ لەسەر دۆخی ژیان و گوزەرانی ھاوڵاتییانی ھەرێمی کوردستان و عیراق کرا و لەمبارەیەوە وێڕای پشتیوانی لە چاکسازییە حزبی و حکومییەکان و پشتیوانی لە حکومەتی ھەرێمی کوردستان و تیمی یەکێتیی لە حکومەت، تەئکیدکرایەوە کە پێکھێنانی حکومەتی داھاتووی عێراق و سەنگی سیاسەتی یەکێتی لە پایتەختی فیدراڵی ڕێ بۆ باشترکردنی ژیان و گوزەرانی خەڵکی ھەرێمی کوردستان خۆشتر دەکات بەو پێیەی ھاوکات لەگەڵ پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی ھەرێم و بەغدا دۆسییەکانی وەک بودجە، مووچە و شایستەکانی تری گەلەکەمان لە دۆخی کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکان کە بەشێکی دانەبڕاوی سیاسەتی یەکێتییە، بەرەو چارەسەر ھەنگاو دەنێت.

لە کۆتاییدا مەکتەبی سیاسی پێداگری یەکێتی لە ئیستیحقاقی سەرۆککۆمار و کاندیدی پەسەندکراوی خۆی بۆ ئەو پۆستە دووپاتکردەوە و تەئکیدیشی لەسەر پێویستی پێکھێنانی حکومەتێکی ھاوسەنگ، تەوافوق و خزمەتگوزار کردەوە کە مەبەستی سەرەکی لە پێکھێنانی ئەو حکومەتەش خزمەتکردنی ھاوڵاتییان و باشترکردنی ژیان و گوزەرانیان بێت.

وەزارەتی کارەبا ئاماژەی بەوەشدا کە بە پشت بەستن بە بەرھەمھێنانی ٣٥٠٠ مێگاوات کارەبا، لە ھەر چوار ڕۆژی جەژندا، ماوەکانی پێدانی کارەبا لە نێوان ١٦ بۆ ١٧ سەعاتدا دەبێت.

ئاشکراشی کرد کە لە ڕۆژانی جەژندا، زیاتر لە ٧٠٠٠ کرێکار و فەرمانبەر ٢٤ سەعات لە کۆنترۆڵی کارەبای ھەرێم و کۆنترۆڵی کارەبای پارێزگاکان  و  وێستگەکانی بەرھەمھێنان و گواستنەوە و دابەشکردنی کارەبا و سیانەکان و پۆلیسی کارەبا بە شێوەی ئیشکگریی لە خزمەتی ھاوڵاتیاندا دەبن.