کوردستان
سەرۆکی یەکێتی نیشتمانی ئاماژەی بەوەشدا کە ھیوادارە ئەم جەژنە دەرفەتێک بێت بۆ قووڵبوونەوەی گیانی تەبایی و یەکڕیزی لە ھەرێمەکەمان و کاری پێکەوەیی لە پێناو بونیادنانی داھاتوویەکی سەقامگیر بۆ ھاوڵاتییان و پاراستن و بەھێزترکردنی قەوارەی ھەرێمی کوردستان.
لە کۆتایشدا سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی ئاشکرای کرد کە ئەرکی ھەمووانە بە ڕۆحێکی نیشتمانی و بەرپرسیارانەوە کار بکەن بۆ بەدەستھێنانی ماف و شایستە دەستوورییەکان و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری زیاتر بۆ ھاوڵاتییان و دابینکردنی ژیانێکی ئارام و خۆشگوزەران.
ئومێد خۆشناو پارێزگاری ھەولێر لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئەمساڵ بودجەیەکی باشتر بۆ پارێزگاکان تەرخانکراوە و لەسەر بودجەی پەرەپێدان ١٦٢ پرۆژەی خزمەتگوزرای لە سنوری پارێزگای ھەولێر ئەنجامدەدرێن.
وتیشی، پرۆژەکان لەسەر بودجەی زیاتر لە ٩١ ملیار دینار ئەنجامدەدرێن و بەشێک لە پرۆژەکان تازەن، کە ١٢٨ پڕۆژەن و ٣٤ پڕۆژەشیان، پرۆژەکانی ساڵانی پێشوون و تەواو نەکراون.
ئاشکراشیکرد، پڕۆژەکان رێگاوبان و قیرتاوکردن و ئاو و ئاوەڕۆ و تەندروستی و پەروەردە و چەند پرۆژەیەکی تر لە خۆدەگرێت و جگە لەو پرۆژانەش، چەندین پرۆژەی ستراتیژیش ئەنجامدەدرێن.
لەو رێوڕەسمەدا کە لەبارەگای فەرماندەیی ھێزەکانی (٧٠) بەئامادەبوونی خانەوادە و کەسوکاری شەھیدان بەڕێوەچوو، ھەریەک لەھەڤاڵان جەلال شێخ ناجی سەرۆکی دەزگای ئاژانسی پاراستن و زانیاری - زانیاری ھەرێمی کوردستان و وەستا ڕەسوڵ لێپرسراوی مەڵبەندی پێشمەرگە و لیوا عومەر ساڵح سەرۆکی دەستەی ئەرکانی ھێزەکانی ٧٠ و لیوا مەریوان محەمەد فەرماندەی ھێزەکانی پشتیوانی دوو و ژمارەیەکی زۆر لە فەرماندە و پلە باڵای سەربازی ئامادەبوون، باس لە کارەسات و برینی سارێژنەبووی ھەکاری کرا و یادی شەھیدانی کارەساتەکە بەرز و پیرۆز راگیرا، ھاوکات بەڵێنی درێژەدان بەخەباتەکەیان و ئەو رێبازەی لەپێناویدا شەھیدبوون، دووپاتکرایەوە.
شاناز ئیبراھیم ئەحمەد ھەر لەمیانەی رێوڕەسمەکەدا چەپکە گوڵی رێز و وەفای لەبەردەم وێنەی ھەرچوار شەھیدەکە دانا.
لە بەشێکی دیکەی رێوڕەسمەکەدا دووپاتکرایەوە کە یەکێتی ئەو ھێزە سیاسیەیە کە کارەساتی ھەکاری راینەگرت و ئێستا یەکێکە لە ھێزە سەنگین و راستەقینە سیاسیەکانی کوردستان کە مێژووەکەی بە قوربانیدانی زیاتر لە ٢٠ ھەزار پێشمەرگەی شەھیدی سەنگەر و بەرخودان پرشنگدارە و قافڵەی کاروانەکەی بەشەھیدانی کارەساتی ھەکاری دەستیپێکرد.
لای خۆشیەوە، وەستا ڕەسوڵ ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی و لێپرسراوی مەڵبەندی پێشمەرگە، لە وتەیەکدا سوپاسگوزاری خۆیانی دەربڕی بۆ ھەڵوێستی وەفاداری و دڵسۆزانەی شاناز ئیبراھیم ئەحمەد و رایاگەیاند: کارەکەت وەفاداری و دڵسۆزانەیە بۆ شەھیدان و خانەوادەکەیان و جێگەی رێز و پێزانیمانە.
وتیشی، بڕیارە داوای داواکاری گشتی بۆ ئازادکردنیان ببرێتە بەردەست دادوەر بۆ ئەوەی ئازادبکرێن، ئازادکردنەکەشیان دەکەێتە دوای پشوەکانی جەژن.
ئەوەش لە کاتێکدایە ھەریەک لە یوسف شەریف و مەحمود ناجی و کۆڤان تاریق جوبرائیل و ئەمجەد یوسف و نێچیرڤان حاجی نزیکەی دوو ساڵە دەستگیرکراون و تائێستا ئازاد نەکراون.
بەپێی چەند تۆمارێکی ڤیدیۆیی میدیاکانی سوریا، سوپای تورکیا بەردەوام لە ناردن و کۆکردنەوەی ھێزە لە سنوورەکانی رۆژئاڤای کوردستان و ھێز و چەکی قوورسی زیاتری رەوانەی سنوورەکانی باکوور و خۆرھەڵاتی سوریا و نزیک ئەو ناوچانە کردووە، کە بە نیازە ھێرشیان بکاتەسەر.
ناردن و کۆکردنەوەی ھێزی سەربازیی بە چەکی قوورسەوە، لە نزیک سنوورەکانی باکوور و خۆرھەڵاتی سوریا، لە چوارچێوەی ئامادەکارییەکانی تورکیادایە بۆ دەستپێکردنی لەشکرکێشییەکی نوێ و چاوەڕوانکراو.
پێشتریش رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا رایگەیاندبوو، ھەرکاتێک ئامادەکارییەکان تەواوبوون، سوپای وڵاتەکەی لەشکرکێشییەک لە باکووری سوریا ئەنجام دەدات.
کۆمەڵێک لە مامۆستایانی زانکۆی کوردستان لە شاری سنە، لە نامەیەکدا بۆ ئیبرائیم رەئیسی داوای گەڕانەوەی تابلۆ کوردییەکانی زانکۆکە دەکەن.
لە نامەی مامۆستایانی زانکۆکەدا ھاتووە دوای نزیکەی یەک ساڵ، کە کەسانێک تابلۆی ناوە کوردییەکانی بەشە جیاوازەکانی زانکۆیان لێکردەوە، ھێشتا ئەو تابلۆیانە وەک خۆیان دروستنەکراونەتەوە.
ئاماژەیان بەوەشکردووە، ئەم بابەتە بێھیوایی لای مامۆستایان و خوێندکارانی زانکۆکە، وەک زانکۆی دایک لە پارێزگای سنە دروستکردووە، بۆیە داوا لە سەرۆک کۆمار دەکەن لەم سەردانەیدا فەرمانی پێویست بۆ چاککردنەوەی تابلۆکان دەربکات.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری حکومەتی ھەرێم، لە خشتەیەکدا زانیاری فرۆشتی نەوتی لە سێ مانگی یەکەمی ساڵی (٢٠٢٢) بڵاو کردەوە و بە پێی خشتەکە، لەو سێ مانگەدا داھاتی نەوتی فرۆشراو (سێ ملیار و ٦٣ ملیۆن و ٣٥٨ ھەزار و ٨٩١) دۆلار بووە، بەڵام دوای دەرکردنی سەرجەم خەرجییەکانی نەوت، (یەک ملیار و ٣٤٣ ملیۆن و ٨٤١ ھەزار و ٢٣٢) دۆلار بۆ مووچەی ھاووڵاتیان تەرخانکراوە، واتا لە کۆی داھاتی نەوت تەنھا ٤٣.٩٪ بۆ مووچە تەرخانکراوە، لە بەرامبەردا ٥٦.١٪ی داھاتی نەوت بۆ خەرجییەکانی نەوت تەرخانکراوە.
لە راگەیەندراوێکدا پۆلیسی سلێمانی بڵاویکردەوە، "دوای ئەوەی دەنگی تەقە لە گەڕەکی کەڵەکن لە شاری سلێمانی بیسترا ، دەستبەجێ مەفرەزەکانی بنکەی پۆلیسی کوردسات گەیشتنە شوێنی ڕوداوەکەو دەرکەوت بەھۆی شەڕەوە تۆمەتبارێک ھاوڵاتییەکی بە فیشەک بریندار کردوەو ھەڵاتوە".
راشیگەیاندوە، "پاشان لەلایەن ھێزەکانی پۆلیس و تیمە فریاگوزارییەکانەوە بریندارەکە بۆ نەخۆشخانە گواسترایەوەو لێکۆڵینەوەکانی پۆلیس بۆ دەستگیرکردنی تۆمەتبار دەستیپێکرد، سەرنجام توانرا لە ماوەیەکی کەمدا تۆمەتبار بدۆزرێتەوە و لەلایەن بنکەی پۆلیسی کوردساتەوە دەستگیربکرێت".
ئاماژەی بەوەشکردوە، "لەئێستادا تۆمەتبار (ن ، ر ، ج لەدایکبوی ١٩٩٧ ) بەبڕیاری دادوەر و بەپێی ماددەی ٤٠٥/٣١ لەیاسای سزادانی عێراقی ڕاگیراوە".
لە ڕاگەیەنراوێکدا نەخۆشخانەی عەلی ناجی لە سلێمانی ڕایگەیاند، "ڕۆژانی جەژن لەبەر سەلامەتی تەندروستی خۆتان و خانەوادەتان بە دوربگرن لە تێکەڵبوون بۆ ئەم جەژنە، جۆری نوێی ڤایرۆسی کۆرۆنا زۆر بەخێرای بڵاودەبێتەوە."
ئاماژەی بەوەشکردووە، پابەندی ئەم ڕێنماییە تەندروستییانە بن:
- بەدووربە لە شوێنی قەرباڵغ و تێکەڵبوون.
- لەکاتی سەردانی شوێنە گشتیەکان باشترە ماسک بەکار بھێنرێت.
- لەکاتی ھەبوونئ نیشانە پێویستە دڵنیابیتەوە لە تەندروستیت و پشکنینی کۆڕۆنا ئەنجام بدرێت، ئەگەر پەتای ئاسایش بێت.
- دەستەکانت زوو زوو بشۆ و بابەتی پاکژکردنەوە بەکار بھێنت.
-خۆت دوربگرە لە باوەش و ماچکردن و تێکەڵبوون.
"نەوزاد کامیل"بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی لە وەزارەتی بازرگانی ھەرێم رایگەیاند، بڕێکی تری پارەی گەنمی ئەمساڵی جوتیارانی ھەرێم خراوەتەسەر ئەژماری بانکی وەزارەتی بازرگانی ھەرێم.
وتیشی، سلێمانی و ھەڵەبجە ٣٢ ملیار و ٦٠٠ ملیۆن دینار، ھەولێر ٢٢ ملیار دینار، دھۆکیش ١٤ ملیار دیناری بۆ دابینکراوە، لە دوای پشوەکانی جەژنی قوربان ڕێکارە کارگێڕی و داراییەکان تەواو دەکرێت و دەست بەدابەشکردنی دەکرێت بەسەرجوتیاران بە پێی ڕۆژی وەرگرتنی گەنم لە سایلۆکان.
بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی رایگەیاند، لەگەڵ نزیکبوونەوەی جەژنی قوربانی پیرۆز و قەرەباڵغی بازاڕەکان، بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی پلانێکی ئەمنی توندوتۆڵی داڕشتووە، بەمەبەستی پاراستنی سەروماڵی ھاوڵاتیان‌و ڕێگریکردن لەھەر ڕووداوێکی نەخوازراو بەتایبەتی تاوانی دزیکردن، لەچوارچێوەی ئەو پلانە ئەمنییەدا مەفرەزەکانی نوسینگەی ناوبازاڕی بەشی پۆلیسی نەھێشتنی تاوان حەوت تۆمەتباریان لەناو بازاڕی شاری سلێمانی دەستگیرکرد کە گیرفانی ھاوڵاتیانیان بڕیبوو.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لەئێستادا ھەریەک لەتۆمەتباران (ا، س) لەدایکبووی ١٩٩٣، (ع، م) لەدایکبووی ١٩٨١، (م، ا) لەدایکبووی ٢٠٠٧، (ر، ا)، لەدایکبووی ١٩٦٥، (س، ێ) لەدایکبووی ١٩٨٣، (ا، گ) لەدایکبووی ١٩٨٢ و (ع، م) لەدایکبووی ١٩٦٩ بەبڕیاری دادوەرو بەپێی مادەی ٤٤٦ لەیاسای سزادا ڕاگیراوان و لێکۆڵینەوە لەگەڵیاندا بەردەوامە.
ئامادەکارییەکانی وەزارەتی تەندروستی بۆ خزمەتگوزاری تەندروستی لە ڕۆژانی پشووی جەژنی قوربان پیرۆز ...
لەپێناو بەرژەوەندی گشتی و بەمەبەستی ئامادەکاری و بەردەوامبوون لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری تەندروستی لەڕۆژانی پشووی جەژنی قوربانی پیرۆز، سەرجەم بەڕێوەبەرایەتیە گشتیەکانی تەندروستی ڕاسپێردراون کە پابەند و جێبەجێکردنی ئەم ڕێکارانەی خوارەوە بکەن:
١. دانانی لێژنەی بەدواداچوون لەسەرجەم بەرێوەبەرایەتی گشتی و نەخۆشخانەکان.
٢. بۆھەر کارێکی پێویست و لەنەکاو پێویستە ھێڵی گەرمی پەیوەندی ھەبێت.
٣. لەکاتی پێویستدا کۆگاکانی دەرمان و پێداویستی پزیشکی و تاقیگەیی کراوەبن لەسەرجەم شار و شارۆچکەکان.
٤. پابەندبوونی پزیشکانی پسپۆڕ و نیشتەجێی دێرین و خولاو و پەرستار و کارمەندانی تەندروستی بە دەوامی ئێشکگری.
٥. ڕووماڵ و ھاتنەژوورەوەی ڕاگەیاندن تەنھا لەڕێگای ڕاگەیاندنی بەڕێوەبەراتیەکان دەبێت.
٦. ئاماری ڕۆژانە دەبێت لەماوەی (٢٤) سەعات لە ڕێگەی پەیوەندی مۆبایلەوە لە (٨) ی بەیانی تاکوو (٨) بەیانی ڕۆژی دواتر ڕەوانە بکرێت بۆ بەڕێوەبەراتیە گشتیەکان.
٧. ڕۆژانە فۆرمی تایبەت بە ئامارەکان ڕەوانە بکرێت بۆ بەڕێوەبەرایەتیە گشتیەکان.
٨. ئامادەباشی بۆ ئەمبولانس و دابینکردنی گاز و بەنزین و سوتەمەنیەکان بکرێت.
٩. بەدواداچوونی بەردەوام بۆ پڕۆژەکانی خاوێنکردنەوە و دابینکردنی خۆراک بکرێت.
١٠. ھێڵەکانی مۆبایلی بەرپرس و (مستلم)ی بەشەکان کراوە بێت و وەڵام بدرێتەوە.
١١. نەخۆشخانەکانی فریاکەوتن و نۆرینگە دەرەکیەکان کراوەبن و ھەموو سەردان و زانیاریەکان تایبەت بە نەخۆش تۆمار بکرێت.
١٢. سەنتەرەکانی پێدانی چارەسەری کیمیاوی بۆ نەخۆشانی شێرپەنجە پێویستە بەشێوەی ئێشکگری کراوە بێت.
١٣. سەنتەرەکانی شوشتنی گورچیلە پێویستە بەشێوەی ئێشکگری کراوە بێت.
١٤. تیمەکانی فریاگوزاری و ھێڵی (١٢٢) بەردەوام دەبن لە ئەرک و کارەکانیان بەشێوەی (٢٤) کاتژمێری وە ھۆبەی پزیشکی فریاکەوتن خشتەی دابینکردنی تیمەکانی دادەنێت بۆ شوێنەکانی پێویست و گەشتیاری.
١٥. تیمەکانی (پشکنینی ئاوی خواردنەوەی ماڵان و نەخۆشیە گوازراوەکان و چاودێری تەندروستی) بەردەوام بن لە بەدواداچونەکانیان بەشێوەی ئێشکگری.
١٦. پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری تەندروستی بۆ ئاوارەکان لە کەمپەکان بەردەوام بێت.
١٧. بەردەوامبوون لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاریەکانی پشکنینی کۆرۆنا و چارەسەری.
١٨. دانانی میکانیزمی گونجاو بۆ پێدانی ڤاکسین لەڕۆژانی پشوو لەکاتی پێویست.
بە ھیوای جەژنی شادی و سەلامەتی بۆ ھەمووان ...
وەزارەتی تەندروستی
حکومەتی ھەرمی کوردستان
٦ تەمموز ٢٠٢٢
دوای کۆنگرەی پێنجەمی پارتی دیموکراتی گەلان"ھەدەپە"لە تورکیا، نوسینگەی داواکاری گشتی ئەنقەرە لێکۆڵینەوەکانی بۆ دەستگیرکردنی بەشێکی ئەندامانی بەشداربووی کۆنگرەکە و ھەڵکوتانە سەرماڵان دەستیپێکردوە.
بە پێی ئاژانسەکانی ھەواڵی باکور، لەو ھەڵمەتەدا تائێستا ١٤ کەس لەشارە جیاجیاکانی تورکیا دەستگیرکراون، لەوانەش نۆ کەسیان لە بەڕێوبەرایەتی ئاسایشی ئەنقەرە ڕاگیراون، چوار کەسیش لە دەستگیرکراوەکان لە باتمان و یەکێکیشیان لە ئیزمیرە.
فەرمانگەی داواکاری گشتی ئەنقەرەش لێکۆڵینەوەکانی بەتۆمەتی پڕوپاگەندەکردن بۆ ڕێکخراوی نایاسایی کردووەتەوە و ئەو دروشمانەی لەکۆنگرەکەدا بەرزکراونەتەوە وەک بیانوی کاری نایاسایی باس کراوە.
راگەیاندنی وەزارەتی پێشمەرگە رایگەیاند، ئەمڕۆ ٦ی تەموزی ٢٠٢٢، دوای رەزامەندی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان و سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان، خشتەی پلە بەرزکردنەوەی ساڵانی ٢٠١٨ و ٢٠١٩ی ھێزەکانی پێشمەرگە گەڕایەوە وەزارەتی پێشمەرگە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، دوای بڕینی رێکارە یاساییەکان و تەواو کردنی رۆتینیاتی ئیداری خشتەی پلە بەرزکردنەوەی نەورۆز و ئەیلولی ھەردوو ساڵەکانی ٢٠١٨ و ٢٠١٩ی ئەفسەرانی وەزارەتی پێشمەرگە بەشایستەییەوە گەڕایەوە وەزارەتی پێشمەرگە
فەریق روکن عیسا عوزێر سەرۆکی ئەرکانی وەزارەتی پێشمەرگە رایگەیاند، کار کراوە بۆ تەواوکردنی خشتەکانی ٢٠١٨ و ٢٠١٩ی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠، موژدە بە ئەفسەرانی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ دەدات، کە لەنزیکترین کاتدا، فەرمانی پلە بەرزکردنەوەی ئەوانیش دەردەچێت.
وتەبێژی حکومەتی ھەرێمی کوردستان رایگەیاند، بەبۆنەی ھاتنی جەژنی پیرۆزی قوربانەوە، حکومەتی ھەرێمی کوردستان بڕیاریدا لە رۆژی شەممە رێکەوتی ٩ی تەمووز، تاوەکو رۆژی پێنج شەممە رێکەوتی ١٤ـی تەمووزی ٢٠٢٢، لە سەرجەم دامودەزگاکانی حکومەتی ھەرێمی کوردستان پشووی رەسمی دەبێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، پشووەکە تەنھا لە تاقیکردنەوەکانی پۆلی ١٢ی ئامادەیی وەزارەتی پەروەردە کە بەپێی خشتەی خۆیان دەبێت ناگرێتەوە.
ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێمی کوردستان کۆبووەوە و دوابەدوای کۆبوونەوەکە لە ڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، حکومەتی فیدڕاڵی، بە نادەستوریی بڕیاری ڕاگرتنی خەرجکردنی بەشە بودجەی ھەرێمی داوە و لەمساڵدا تەنیا دوو جار پارەی بۆ ھەرێم ناردووە.
ڕاشیگەیاندووە، حکومەتی فیدڕاڵی فشاری ناڕەوا دەکات تا ڕێگربێت لەو داھاتەی کە ھەرێم خۆی دەستی دەکەوێت لە داھاتی نەوتی و ناوخۆی.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بەھیچ شێوەیەک، دەستبەرداری ماف و شایستە دەستوورییەکانی خەڵکی ھەرێم نابن و داکۆکی لە مافەکانیان دەکەن و ملکەچی ھیچ فشار و ھەڕەشەیەکی حکومەتی فیدراڵیش نابن کە دەیەوێت مافەکانی خەڵکی کوردستان پێشێل بکات.