هەواڵەکان
پزیشکێکی نەشتەرگەری فەرەنسی کە دەستدرێژی سێکسی کردووەتە سەر چەندین منداڵ داوای لێخۆشبوون دەکات و وتوێتی: چانسێکم بدەنێ بۆ ئەوەی ببمە "مرۆڤێکی باشتر"
جۆیل لی سکۆرنێک، ئەو پزیشکە نەشتەرگەرەی پێشوو کە تۆمەتبارە بە دەستدرێژی سێکسی بۆ سەر منداڵان و لەلایەن داواکارانی گشتیەوە بە "شەیتان" وەسفکراوە، دوای سێ مانگ دادگاییکردن رایگەیاندووە؛ داوای "هیچ نەرمییەک" لە دادگا ناکات، بەڵکو داوای "هەندێک مرۆڤایەتی" دەکات.
بڕیارە رۆژی چوارشەممە دادگە بڕیاری خۆی لەم دۆسیەیە دەربکات. تۆمەتبار کە بۆ دواجار لە دادگا بانگهێشت کرا بۆ قسەکردن، رو لە دادوەران وتی: داوای هیچ بەخشینێک لە دادگە ناکەم، بەڵکو تەنها ئەمەوێت مافی ئەوەم پێ بدرێت کە ببمە کەسێکی باشتر و ئەو بەشەی مرۆڤایەتیم بەدەست بهێنمەوە کە زۆر دەمێکە ونم کردووە.
لێسکۆرنێک کە تۆمەتبارە بە دەستدرێژی سێکسی بۆ سەر299 نەخۆش کە زۆربەیان منداڵن، پارێزەرەکەی ماکسیم تێسیێر، وتی: جۆیل لیسکۆرنێک نایەوێت خۆی لە سزاکەی بدزێتەوە، بەڵام داواشدەکات کە دادگە ئەو بەڵگانەش لەبەرچاو بگرێت کە لە بەرژەوەندی ئەون".
دادگەی گشتی فەڕەنسا، رۆژی هەینی، داوای 20 ساڵ زیندانی و جێبەجێکردنی کۆمەڵێک رێکاری ئەمنی کردووە بۆ جویل لو سکوارنیک، هەروەها دادگە داوا دەکات کە بەهۆی ئاڵۆزی لە کەسایەتیدا و مەترسیەکانی دووبارەکردنەوەی تاوان، دوای تەواوبوونی سزاکەی لە ژێر چاودێریدا بمێنێتەوە.
دادگە بە تەنیشت بەندکردنیەوە بە 20 ساڵ بۆ هەمیشە پیشەی پزیشکی لە تۆمەتبار قەدەغەدەکات و بەهیچ جۆرێک بۆی نییە لەگەڵ منداڵ کاربکات و ناتوانێت خاوەنداری لە هیچ ئاژەڵێکی ماڵی بکات.
هەروەها داوای لێسەندنەوەی مافە مەدەنی و خێزانییەکانی دەکات بۆ ماوەی 10 ساڵ.
لێکۆڵەران توانیان قوربانییەکانی لو سکوارنیک بدۆزنەوە کە نەخۆش بوون و تەمەنیان بەگشتی 11ساڵ بووە لەو کاتەدا کە دەستدرێژیان کراوەتە سەر.
بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی کەشناسیی و بوومەلەرزەزانیی هەرێمی کوردستان پێشبینی کەشی 48 سەعاتی داهاتووی بڵاوکردەوە و رایگەیاند؛ ئەگەری خۆڵبارین زۆرە.
بە پێی راگەیەندراوی کەشناسیی هەرێم، چاوەڕوان دەکرێت کەشی ئەمڕۆ سێشەممە بەم شێوەیە بێت:
- ئاسمان: ساماڵ و پەڵە هەور
- ناوچە تایبەتەکان: لە سنووری پارێزگای دهۆک و ناوچە سنوورییەکاندا نیمچە هەور دەبێت
- پلەی گەرما: بەرزبوونەوە بەراوورد بە تۆمارەکانی دوێنێ
کەشی سبەینێ - چوارشەممە 28-5-2025
بۆ کەشی چوارشەممە، کەشناسیی هەرێم ئەم پێشبینیانەی کردووە:
- بەیانی و نیوەڕۆ: ئاسمان ساماڵ و پەڵە هەور
- ئێوارە و شەو: ئەگەری خۆڵبارینێکی کەم لە بەشێک لە ناوچە جیاجیاکان
- پلەی گەرما: کەمێک بەرزتر بەراوورد بە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ
کەشناسیی هەرێم بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراوی بۆ شارەکانی هەرێم ڕاگەیاندووە:
- هەولێر: 39 پلەی سیلیزی
- سلێمانی: 37 پلەی سیلیزی
- دهۆک: 38 پلەی سیلیزی
- کەرکوک: 43 پلەی سیلیزی
- زاخۆ: 39 پلەی سیلیزی
- هەڵەبجە: 38 پلەی سیلیزی
- سۆران: 36 پلەی سیلیزی
- حاجی ئۆمەران: 25 پلەی سیلیزی
- *گەرمیان: 43 پلەی سیلیزی
بەرزترین پلەی گەرما لە کەرکوک و گەرمیان تۆمار دەکرێت کە دەگاتە 43 پلەی سیلیزی، لە کاتێکدا نزمترین پلەی گەرما لە حاجی ئۆمەران دەبێت کە 25 پلەی سیلیزیە.
سەرۆکی دەستەی مافەکانی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان سەبارەت بە رەوشی قەزای عەینکاوە لە سنوری هەولێر پەیامێکی بلاوکردوەتەوە و دەڵێت: هەندێک لە هۆتێلەکان بۆ کاری بێ ڕەوشتانە بەکاردەهێندرێن.
د. مونا یاقو، سەرۆکی دەستەی سەربەخۆی مافەکانی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان سەبارەت بە رەوشی عەینکاوە لە سنوری هەولێر پەیامێکی بلاوکردوەتەوە و دەڵێت: ئەو شێواندنە نەریتیانەی لە عەینکاوە رودەدات کاریگەریی توندی لەسەر خەڵکی ناوچەکە هەبووە.
لە پەیامەکەدا هاتووە، شێواندنەکان بریتین لە بڵاو بونەوەى رەفتارى نا ئەخلاقى لە شەقامەکانى عەینکاوەدا، بە شێوەیەکى رۆژانە، بە تایبەت لە دواى نیوە شەوەوە، لە لایەن خەڵکانێکى بێگانەوە کە خەڵکى ناوچەکە نین.
سەرۆکی دەستەی مافی مرۆڤ لە هەرێم ئاماژەی بەوەشداوە، زیادبونى ژمارەى هۆتێلەکان بە شێوەیەکى چاوەڕوان نەکراو، کە لەگەڵ قەوارەى قەزاکەدا ناگونجیت، هەروەها سەرپێچی رێنماییە کارپێکراوەکانە، بە تایبەتى هەندێکیان لە نێو گەڕەك و لە ناوچە نیشتەجێبونەکاندان لە هەموى خراپتر، هەندێکیان بۆ کارى بێ رەوشتانە بەکاردەهێنرێن، هەروەها دەنگى بەرزى هۆڵەکانی ئاهەنگ گێڕان، تا درەنگانی شەو، رێگری لە نەخۆش و خوێندکاران دەکات کە ژیانی ئاسایی خۆیان بژین و کەسانی دەوروبەری ئەو هۆڵانەش لە خەو بێ بەش دەکات.
لەپەیامەکەشدا هاتووە، هەندێ دیاردە پێشێلکارى نەریتی خەڵکی عەینکاوە دەکەن، وەک جلوبەرگى ناشایستەى هەندێك لەو خەڵکانەى کە سەردانى عەینکاوە دەکەن، هەروەها بڵاوبونەوەی نائاسایی مەیخانە و مەساجخانە و یانە شەوانەکان بەتایبەتی کە هەندێکیان دەکەونە ناو ناوچە نیشتەجێبونەکان، ئەمەش دانیشتوانی ناوچەکە نائارام دەکات و وایان لێدەکات هەست بە مەترسى بکەن بۆ کوڕ و کچەکانیان.
"زیادبوونی خاوەندارێتی موڵك لەلایەن کەسانی غەیرە مەسیحییەوە، لەڕێگەی فێڵى یاساییەوە، ئەمەش کاریگەری لەسەر دیمۆگرافیای ناوچەکە دەبێت و پێشێلکردنی بڕگەکانی دەستور و یاسایە، هەموو ئەمانە جێگەی قبوڵکردن نین و دەبێت هەنگاوی جدی بنرێت بۆئەوەی بابەتەکە بە شێوەیەک لە قاڵب بدرێت کە خزمەت بە خەڵکی عەینکاوە بکات. عەینکاوە کە بە (شاری برایەتی و ئاشتی) ناسراوە، دەبێت هەموومان کاربکەین بۆ پاراستنی کەرامەت و ناوبانگی خەڵکەکەى"، سەرۆکی دەستەی مافەکانی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان وادەڵێت.
بە سەرپەرشتی بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەسەر چەند پرسێك لەكۆبوونەوەدایە.
پەیامنێری كوردسات نیوز رایگەیاند، كۆبوونەوەكە لە دەباشان بەڕێوەدەچێت و ئەندامانی مەكتەبی سیاسی بەشدارن، تێیدا چەندین پرس و بابەتی گرنگ تاوتوێ دەكرێن، بە تایبەت پرسی پێكهێنانی كابینەی دەیەمی حكومەتی هەرێم و هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق. هەروەها تیشك دەخرێتەسەر چەند پرسێكی پەیوەست بە ناوخۆیی یەكێتی و گفتوگۆیان لەبارەوە دەكرێت.
لە ماوەی پێشووشدا چەندین كۆبوونەوە لەسەر ئاستی باڵا لەنێوان یەكێتی و پارتی كراوە و مەرج و داواكارییەكان خراوەتەڕوو لەسەر پێكهێنانی حكومەت.
عیراق بڕیاریدا بە قەدەغەكردنی هاوردەی پێنج بەرهەمی كشتوكاڵی و رێگە بە گواستنەوەی مریشك و هێلكە لەنێو پارێزگاكان دەدات.
ئەنجومەنی وزاری ئابوری لە عیراق لە راگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، هاوردەی كاڵەك و شوتی و باینجان و كولەكە تا كۆتاییهاتنی بەرهەمی ناوخۆ رادەگیرێت، هەروەها هاوردەی تەماتە بۆ ماوەی مانگێك قەدەغە دەكرێت.
لە راگەیەندراوەكەدا ئەوەشخراوەتەڕوو، بڕیاردراوە رێگە بە گواستنەوەی مریشك و هێلكە لە نێو پارێزگاكاندا بدرێت بەشێوەیەكی كاتیی.
ئەنجومەنی وزاری ئابوری راشیگەیاند، ئەو بڕیارە لەسەر پێشنیارێكی بەپەلەی وەزیری كشتوكاڵ بووە، بۆ پشتیوانیكردنی بەرهەمی ناوخۆ.
بەپێی نوێترین توێژینەوەی زانستی ، دانیشتن بۆ ماوەیەكی زۆر ، دەبێتە هۆی تووشبون بە نەخۆشی زەهایمەر .
بەپێی ئەنجامی توێژینەوەیەك كە لەلایەن دامەزراوەیەكی تایبەت بە نەخۆشی زەهایمەر بڵاوكراوەتەوە، دەركەوتوە ئەو كەسانەی بۆ ماوەیەكی زۆر دادەنیشن، ئەگەری توشبونیان بە نەخۆشی زەهایمەر زیاترە تەنانەت ئەگەر هەفتانە 150 خولەكیش وەرزش بكەن .
لە توێژینەوەكەدا تاقیكردنەوە لەسەر زیاتر لە 400 كەس كراوە كە تەمەنیان سەرو 50 ساڵ بوە و بەپێی ئەنجامەكان دەركەوتووە كە ئەوانەی زۆرتر دانیشتون و كەمتر جوڵەیان كردوە، توشی بچوكبونەوەی قەبارەی مێشك بون و بیرەوەریان تێكچوە و توانای گەراندنەوەی زانیارییەكانیان كەم بوەتەوە.
میدیاکانی ئێران بڵاویانکردەوە، ئیحسان باغری دادوەری دادگای تاوانەکانی شیراز لەلایەن دوو کەسەوە هێرش کراوەتە سەری و کوژراوە.
بەپێی زانیارییەکان، ئەم دادوەرەی لقی 102ی دادگای تاوانەکانی شیراز بەرەبەیانی ئەمڕۆ سێشەممە لە کاتی جێهێشتنی ماڵەوە بۆ چونە سەر کار بە چەقۆ هێرشی کراوەتە سەری و کوژراوە.
سەدروڵا ڕەجایی نەساب، سەرۆکی دادوەری پارێزگای فارس، هێرشەکەی سەر ئەو دادوەرە بە "کارێکی تیرۆریستی" ناوبرد و رایگەیاند: "بەرەبەیانی ئەمڕۆ دوو کەس لە رێگەی رۆیشتنی بۆ شوێنی کارەکەی، هێرشیان کردە سەر دادوەر ئیحسان باقری، بەرپرسی لقی 102ـی دادگای تاوانەکانی شیراز و تیرۆریان کرد".
پێشتریش لە 2024، عەلی رەزینی و محەمەد موغیسە، دوو دادوەری دادگای باڵا لە بەردەم دادگە بە فیشەک کوژران.
ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکراین، روسیای بە پلاندانان بۆ هێرشێکی نوێ تۆمەتبار کرد. ئەو وتی: "هیچ نیشانەیەک نییە کە ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی روسیا، بە جددی بیر لە دیپلۆماسی بکاتەوە وەک رێگە چارەیەک."
زێلێنسکی لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: "لە زانیاری هەواڵگری و سەرچاوە کراوەکانەوە دەتوانین بزانین، پوتن و یاریدەدەرەکانی هیچ نیازێکیان نییە کۆتایی بە شەڕەکە بهێنن. بە پێچەوانەوە بەڵگەی زۆر هەیە خۆیان بۆ هێرشێکی نوێ ئامادە دەکەن."
سەرۆکی ئۆکراین ئاماژەی بەوەش کرد، کە ئەمە نیشانەی سوکایەتیکردنی مۆسکۆیە بە هەموو ئەوانەی هەوڵی گەیشتن بە ئاشتی دەدەن. ئەو ئاماژەیەکی ئاشکرای بە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا کرد کە لە دوای دەستبەکاربوونی لە مانگی یەکدا خۆی وەک ناوبژیوانێک بۆ چارەی ئاشتیانەی شەڕەکە پیشان دا و وتی: "لە ماوەی 24 سەعاتفا کۆتایی بەو شەڕە دەهێنرێت."
لە بارودۆخی مەیدانییەوە، پارێزگاری ناوچەی سومی ئۆکراینکە هاوسنوورە لەگەڵ روسیا رایگەیاند، هێزەکانی روسیا دەستیان بەسەر چوار گونددا گرتووە لە هەوڵێکدا بۆ دروستکردنی "ناوچەی پارێزراو" لەسەر خاکی ئۆکراین.
زێلێنسکی خستییە روو کە ئەو هێرشە بەرفراوانەی هێزەکانی روسیا لە ماوەی سێ رۆژی رابردوودا بە مووشەکی بالیستی و کروز و زیاتر لە 900 فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کردوویانەتە سەر شارەکانی ئۆکرانیا، لە روی سەربازییەوە بێسود بوون.
لە روداوێکی تەقەکردندا لە پارکی فیەرماونت لە شاری فیلادێلفیای ئەمریکا، دوو کەس کوژران و ژمارەیەکیش بەسەختی برینداربوون.
کەناڵی "دبلیو.بی.ڤی.ئای"ـی سەر بە تۆڕی "ئەی بی سی نیوز"ە رایگەیاند کە لە دەستڕێژێکدا دوو کەس کوژراون و لایەنی کەم نۆ کەسی تر بریندار بوون.
بە پێی لێدوانی پۆلیسی ئەو وڵاتە؛ لایەنی کەم دوو کەس لە ئەو کەسانەی لە روداوەکەدان منداڵ بوون، تا ئێستاش تەمەنی هەموو ئەو کەسانە نەزانراوە.
بەپێی میدیاکانی ئەمریکا، تا ئێستا هیچ کەس لەسەر روداوەکە دەستگیر نەکراوە.
فیلادێلفیا گەورەترین شاری کۆمۆنوێڵتی پێنسیلڤانیایە لە ئەمریکا. ئەم شارە شەشەم گەورەترین شاری ئەمریکا و 68ەمین گەورەترین شاری جیهانە.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ دووشەممە26ـی 5ـی 2025، لە کۆشکی بەغداد، پێشوازی لە خاتوو جانێت ئەلبێردا باڵیۆزی شانشینی هۆڵەندا لە عیراق کرد، بەیاوەری سەرۆکی پەیمانگای هۆڵەندی بۆ زانستەکانی ئاو، IHE Delft، د. ئیدی مۆرس.
سەرۆک کۆمار جەختی لەقوڵایی پەیوەندی دۆستانەی نێوان عیراق و هۆلهندا و پێویستی پەڕەپێدانی بۆ بەدیهێنانی خواستەکانی هەر دوو گەلی دۆست بۆ پێشکەوتن و خۆشگوزەرانی کردەوه.
هەر لەدیدارەکەدا باس لە چواچێوەی هاوکارییەکانی نێوان عیراق و پەیمانگەی IHE Delft کرا و سەرۆک کۆمار تیشکی خستە سەر ئاستەنگەکانی بەردەم وڵات لە روی گۆڕانی کەشوهەوا و کەمی ئاو و ئاماژەی بەو چارەسەر و هەنگاوەکانی دامەزراوە پەیوەندیدارەکانی عیراق کرد ، هەروەها پلانەکانی داهاتوو بە ئامانجی مۆدێرنکردنی بەڕێوەبردنی ئاو بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییە نەرێنییەکان لەسەر ژینگە و هاووڵاتیان.
سەرۆک کۆمار جەختی لەپێویستی ئەنجامدانی رێککەوتنی درێژخایەن کردەوە بۆ رێکخستنی تەرخانکردنی ئاو لەنێوان وڵاتانی سەرچاوە و خوارەوی ئاوەکان بۆ دەستەبەرکردنی دادپەروەری و بەکارهێنانی گونجاوی ئاو و ئاماژەشی بە گرنگی ئاڵوگۆڕی شارەزایی و ئەنجامدانی راهێنانی بەردەوام کرد بۆ هاوسەنگکردنی لەگەڵ پێشکەوتنەکانی شێوازی نوێی ئاودێری و بەڕێوەبردنی ئاو.
سەرۆک کۆمار ستایشی هەوڵەکانی پەیمانگاکەی کرد بۆ ئەو توێژینەوەیانەی لەسەر سیستمی ئاودێری لەعێراق ئەنجامی داوە و جەختی لە چڕکردنەوەی بەرنامە ناوخۆییەکانی پەیمانگاکە کردەوە بۆ ڕاهێنانی کارمەندانی وەزارەتە جیاجیاکانی عێراق، بەمەش یارمەتیدەر دەبێت لەپەرەپێدانی توانا و شارەزاییەکانیان و پاراستنی مافی عێراق لە سەرچاوە ئاوییەکانی.
لەلای خۆیەوە باڵیۆز ئەلبێردا و شاندی یاوەری سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ بەڕێز سەرۆک کۆمار دەربڕی بۆ پەرۆشی بۆ بەهێزکردنی هاوکاری وپەیوەندییە دووقۆڵییەکان، جەختیان لە پاڵپشتی بەردەوامی هۆلەندا بۆ عێراق کردەوە لەتێپەڕاندنی ئەو ئاستەنگە ئاوییانەی کە ڕووبەڕووی دەبێتەوە، لەگەڵ بوارەکانی دیکەی بەرژەوەندی هاوبەش.
ئەمڕۆ دووشەممە برۆنۆ ڕێتۆڵ وەزیری ناوخۆی فەرەنسا رایگەیاند، پێویستە وڵاتەکەی بە هەمان شێوەی تیرۆر و مادەی هۆشبەرەکان، مامەڵە لەگەڵ ئیخوان موسلمین بکات.
رێتایۆ رونیشی کردەوە کە وڵاتەکەی دوو بژاردەی لەبەردەمدایە: یەک، "لە ترسی ئەوەی بە ئیسلامۆفۆبیا ناوزەد بکرێت هیچ نەڵێت، یان ئەرکی خۆمان جێبەجێ بکەین و وەڵامی 'تەقییە'ی ئیخوان بدەینەوە".
وەزیری ناوخۆ لە درێژەی قسەکانیدا وتی: قەدەغەکردنی ئیخوان موسلمین و ئیسلامی سیاسی لە فەڕەنسا دەبێت هەنگای یەکەم بێت، بەڵام بەس نیە.
ئەم قسانەی وەزیری ناوخۆی فەڕەنسا لە دوای ئەو راپۆرتە هاوبەشەی حکومەتی فەڕەنسا و دەزگای هەواڵگری و لایەنە پەیوەندیدارەکان دێن کە لەم دواییانەدا لە رۆژنامەی لۆفیگارۆدا بڵاوکرایەوە و ئاشکرای کردبوو؛ تۆڕێکی بەرفراوانی کۆمەڵە و ناوەندەکانی پەرستن لە ژێر کاریگەریی ئیخوان موسلیمین هەن و کاریگەری گەورەیان لەسەر گۆشەگیرکردنی گەنجان هەیە.
وەزارەتی پەروەردە پرسیار و وەڵامی تاقیکردنەوەکانی نیشتمانی پۆلی 9ی بڵاوکردەوە.
لە رۆژی 15ی ئەم مانگەوە تاقیکردنەوەی نیشتمانی پۆلی 9ی بنەڕەتی دەستی پێ کردبوو و ئەمڕۆ 26ی ئایار، کۆتا تاقیکردنەوە ئەنجام درا.
پۆلی 9ی بنەڕەتی و 12ی بنەڕەتی ئەو دوو قۆناغەی خوێندنن کە تاقیکردنەوەی نیشتمانیان هەیە و لەدوایەوە خوێندکاران دەتوانن چارەنووسیان بۆ بەردەوام بوون لە خوێندن دیاری بکەن.
ئەو هەڵبژاردنانەی لەبەردەم خوێندکارانی پۆلی 9دان لەدوای ئەو قۆناغەی خوێندن، چوونە بۆ خوێندنی دواناوەندی، خوێندنە پیشەییەکان و ئیسلامییەکان، پەیمانگەکانی سەر بە وەزارەتی پەروەردە.
خوێندکارانی پۆلی 12ش دوای بڕینی ئەو قۆناغە دەتوانن بچنە زانکۆ و پەیمانگەکانی سەر بە خوێندنی باڵا، یان خوێندنی سەربازی.
کۆشکی کرملنی روسیا وەڵامی لێدوانەکانی دۆناڵد ترەمپی دایەوە کە پوتنی بە شێت ناوبرد و رایگەیاندووە، "ترەمپ لەژێر فشاری سۆزداریدایە".
کۆشکی کرملن رایگەیاندووە، "ئەوەی کە دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەمریکا ڤلادیمێر پوتنی سەرۆکی روسیای بە شێت ناوبردووە بەهۆی ئەوەیە 'ترەمپ لەژێر فشاری سۆزداریدایە'، بەڵام هێشتا سوپاسی دەکەین بۆ هەوڵەکانی لەبارەی دانوستانەکانی ئاشتی لەگەڵ ئۆکراین".
لەو بارەیەشەوە دیمیتری بیسکۆڤ وتەبێژی کۆشکی کرملن ئاماژەی بەوە کردووە، "ئێمە زۆر سوپاسی ئەمریکییەکان بەگشتی و دۆناڵد ترەمپ بە تایبەتی دەکەین، بۆ هاوکارییەکانی و رێکخستنی دانوستانێکی لەو جۆرە، بەڵام لە هەمان کاتدا ئەمە ساتێکی چارەنووسسازە، کە ئەوەش پەیوەندی بە فشاری سۆزدارییەوە و کاردانەوەی سۆزدارییەوە هەیە".
ئەوەش لە کاتێکدایە، دۆناڵد ترەمپ لەبارەی دوایین هێرشەکانی روسیا بۆسەر ئۆکراین پوتنی بە "شێت" ناوبرد و وتیشی، سزای زیاتر بەسەر روسیادا دەسەپێنن.
لە هەمان کاتدا رووی دەمی کردە ڤۆڵۆدیمێر زیلینسکی و بە توانجەوە وتی، هەر کاتێک قسە بکات دۆخەکە خراپتر دەکات، بۆیە بێدەنگ بێت باشترە.
ئەوەش لە کاتێکدایە، لە شەوی شەممەی رابردوودا، روسیا 300 هێرشی زەمینی و 70 هێرشی ئاسمانی بۆسەر ئۆکراین ئەنجام داوە، کە لە سەرەتای دەستپێکی جەنگی نێوان ئەو دوو وڵاتەوە، ئەوە زۆرترین ژمارەی هێرشەکانی روسیایە لەماوەی یەک شەودا.
قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆک وەزیران پێشوازیکرد لە چو دونیو، بەڕێوەبەری گشتیی رێکخراوی FAO و لە کۆبوونەوەی نێوانیادا لەبارەی چۆنییەتی پەرەپێدانی کەرتی کشتوکاڵ و بەرزکردنەوەی ئاستی هاوکاری لەنێوان حکومەتی هەرێم و رێکخراوی FAO گفتوگۆکرا.
لە کۆبوونەوەکەدا کە رۆژی دووشەمە 26ـی 5ـی 2025، بە ئامادەبونی هەر یەکە لە د. دارا رەشید، وەزیری پلاندانان و بێگەرد تاڵەبانی، وەزیری کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو بەڕێوەچوو، قوباد تاڵەبانی سوپاسی هاوکارییە تەکنیکی و راوێژکارییەکانی رێکخراوەکە و کردنەوەی Gene Bank کە تایبەتە بە گەشەپێدانی کەرتی کشتوکاڵیی کرد و هیوای خواست لەم قۆناغەدا کە ئەولەوییەتی حکومەتی هەرێم گەشەپێدان و پێشخستنی کەرتی کشتوکاڵە، هاوکاری و پەیوەندیی نێوان رێکخراوی FAO و هەرێمی کوردستان زیاتر بەرەو پێش بچێت.
لە بەشێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا باس لە گەشەپێدانی ناوچەیی و بووژانەوەی ئابوری شارۆچکەکان و گوندەکان کرا و لەم روەوە راهێنانی پیشەیی جوتیاران و دابینکردنی نوێترین تەکنەلۆژیای کشتوکاڵی و باشترکردنی ژیان و گوزەرانی جوتیاران بە هەنگاوی پێویست و بنەڕەتی بۆ گەشەپێدانی ناوچەیی دانرا.
لە تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا باس لە پڕۆژەی گەشتوکاڵ کرا کە لەلایەن جێگری سەرۆک وەزیرانەوە راگەیەندراوە و هەردوولا هاوڕابوون لەسەر گرنگیی پێشخستنی گەشتوکاڵ لەپێناو رەخساندنی هەلی کاری زیاتر و پێشخستنی هەردوو کەرتی گەشتیاری و کشتوکاڵ و هەمەجۆرکردنی سەرچاوەکانی داهات و گەشەپێدانی ناوچەیی.
سەبارەت بە پەرەپێدانی بەرهەمە ناوخۆییەکان و دۆزینەوەی بازاڕ لە دەرەوەی هەرێم، جێگری سەرۆک وەزیران بە گرنگی زانی سود لە ئەزمونی رێکخراوی FAO وەربگیرێت و داوایکرد رێکخراوەکە لەمبارەیەوە زیاتر هاوکاربێت.
راگەیاندنەکانی ئیسرائیل بڵاویانکردەوە کە بەرپرسێکی ئیسرائیلی ئەمڕۆ دووشەممە رایگەیاندووە؛ ئیسرائیل "بە تەواوی رەتی دەکاتەوە" پێشنیازی بازرگانی ئەمریکی "بەشارە بحبح" سەبارەت بە وەستاندنی شەڕ لە غەززە قبوڵبکات.
کەناڵی 14ـی ئیسرائیلی رایگەیاند کە پێشنیازەکە بریتییە لە ئازادکردنی 10 دیل لە بریندارانی زیندوو بەرامبەر بە وەستاندنی هەمیشەیی شەڕ و گفتوگۆ سەبارەت بە "رۆژانی داهاتوو" لە غەزە.
وردەکارییەکانی پێشنیازە نوێیەکە:
سەرچاوە ناوخۆییەکان ئاشکرایانکرد کە پێشنیازە نوێیەکە ئەمانەش لە خۆ دەگرێت:
- ئازادکردنی 5 دیل لە یەکەم رۆژدا
- گفتوگۆ سەبارەت بە دیلە مردووەکان
بەرپرسێکی ئیسرائیلی بە راگەیاندنەکانی وت: "پێشنیازە نوێکە رەتکراوەتەوە و ئیسرائیل قبوڵی ناکات، ئێمە دەستمان بە پێشنیازی ویتکۆفەوە گرتووە" (ستیڤ ویتکۆف، نێردراوی ترەمپ).
هەروەها ئاماژەی بەوەشکرد: "پێشنیازە نوێکە زۆر دوورە لەو شێوازەی کە ئیسرائیل دەتوانێت قبوڵی بکات، لە راستیدا قبوڵکردنی وەک خۆسپاردن بە حەماس دەبینرێت."
پشتیوانی ترەمپ:
ترەمپ پێشتر وتبووی وای دەزانی "هەواڵەکان لەگەڵ حەماس باش دەبن و هەواڵی خۆش دەبیستین سەبارەت بە غەززە".
وتیشی: "لەگەڵ ئیسرائیل قسەمان کردووە و دەمانەوێت بزانین ئایا دەتوانین ئەم دۆخە بە تەواوی لە کاتێکی نزیکدا رابگرین."
کەناڵە دیپلۆماسییەکان
سەرچاوەکان لە لای ترەمپەوە دەڵێن:
- ترەمپ فشار لەسەر حکومەتی نەتانیاهۆ دەکات بۆ وەستاندنی شەڕ.
- سەرۆکی ئەمریکا لە بەردەوامبونی شەڕ تووڕەیە
- پەیوەندی لەگەڵ حەماس کردۆتەوە لە رێگەی بەشارە بحبحەوە.
دوبارە دەستپێکردنەوەی گفتوگۆکان:
لایەنە پەیوەندیدارەکان خۆیان ئامادە دەکەن بۆ دوبارە دەستپێکردنەوەی گفتوگۆی ناڕاستەوخۆ لە نێوان ئیسرائیل و حەماس سەبارەت بە:
- گۆڕینەوەی دیلەکان
- وەستاندنی شەڕ
ئەمە لە چوارچێوەی دەستپێشخەری ئەمریکیەکاندایە لە رێگەی نێردراوی تایبەت کە ستیڤ ویتکۆفە.
مەرجە دیپلۆماسییەکان بەپێی سەرچاوە دیپلۆماسییە ئاگادارەکان:
- داوا لە ئیسرائیل کراوە کە هێرشی مەیدانیی دوابخات
- رێگە بە فراوانکردنی گەیاندنی یارمەتی مرۆیی بدرێت
- کەش و هەوایەک دروستبکرێت کە تیایدا گفتوگۆ بکرێت.
پلانی ویتکۆف- نێردەی تایبەتی ترەمپ - ئەمریکییەکان هەوڵ دەدەن بگەن بە رێکەوتنێکی گشتگیر هەنگاو بە هەنگاو:
- دەست بکرێت بە ئازادکردنی بەشێک لە دیلەکان
- لە قۆناغەکانی داهاتوودا کۆتایی بە شەڕ بهێنرێت
- ئازادکردنی هەموو دیلەکان کە لەلای حەماسن.
بەربەستەکانی بەردەم پرۆسەکە:
حەماس هێشتا داوا و مەرجی ئیسرائیلییەکان بەتایبەت ئەوانەی نەتانیاهۆ پێداگریان لەسەر دەکات رەتدەکاتەوە، کە بریتین لە:
- ئازادکردنی هەموو بارمتەکان، زیندوو و مردوو
- رادەستکردنی هەموو چەکەکانی حەماس
- دەرچونی بەرپرسانی حەماس لە غەززە
- کۆتاییهێنان بە هەر رۆڵێکی حەماس لە حوکمڕانی غەززە لە داهاتوودا
"بەشارە بحبح" بازرگانێکی ئەکادیمی و سیاسی ئەمریکییە و بەڕەچەڵەک فەلەستینییە، لە ساڵی 1958 لە قودس لەدایک بووە، خوێندنی بەکالۆریۆسی لە ئەمریکا تەواو کردووە و بڕوانامەی دکتۆرای لە زانکۆی هارڤارد بەدەستهێناوە.