گەلاوێژخان لە یادی رۆژنامەگەری کوردیدا پەیامێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، لە مێژووی كورد و كوردستاندا، وەك بیرەوەری و یادگارییەكی ماڵباتی بەدرخانیان بە زیندوویی ماوەتەوە و دەمێنێتەوە، ئەو ڕاستییەمان بۆ دەچەسپێنێت كە ڕۆڵە دڵسۆزەكانی ئەم نەتەوە نیشتیمان بەشبەشكراوە.

دەقی پەیامەکەی گەلاوێژخان... 

بەرز و شكۆداربێت یادی ڕۆژنامەگەریی كوردی

لەیادی 127 ساڵەی ڕۆژنامەگەریی كوردیی دا، سڵاو و درود بۆ گیانی بەرزی مامۆستای گەورە "میقداد مەدحەت بەدرخان" و هەموو شەهیدان و قوربانیان و ڕێبوارانی بواری ڕۆژنامەگەریی كوردی.

ئەم ڕۆژە، كە لە مێژووی كورد و كوردستاندا، وەك بیرەوەری و یادگارییەكی ماڵباتی بەدرخانیان بە زیندوویی ماوەتەوە و دەمێنێتەوە، ئەو ڕاستییەمان بۆ دەچەسپێنێت كە ڕۆڵە دڵسۆزەكانی ئەم نەتەوە نیشتیمان بەشبەشكراوە، تەنانەت لە دەربەدەری و دوورخراوەییشدا، هەر دڵیان لای خەباتی ڕەوای نەتەوەكەیانە، ئەوەتا كاتێك عوسمانییەكان؛ بەشێك لە خەڵكی باكووری كوردستان ئاوارە دەكەن و لە زێدی خۆیان هەڵیاندەكەنن، كەچی بەدرخانییەكان؛ لە قاهیرەوە بانگەوازی شۆڕشی ڕووناكبیریی دەكەن و لەسەردەستی ئەوان یەكەم ژمارەی ڕۆژنامەی "كوردستان" لە 22ی نیسانی 1898دا دەردەكەن.

هەر لەیەكەم ژمارەیشیدا "میقداد"ی بەهەشتی دەنووسێت "ڕۆژنامەیەكم بەناوی كوردستان دەركرد، ئامانجم لەم كارە ئەوەیە كە گەلی كورد لە بوارەكانی كلتوری، سیاسی، زمان، ئابوری و زانستەوە، هۆشیار بكەمەوە".

لەم یادە پیرۆزەدا، لەئاستی بەدرخانییە ڕۆژنامەنووسەكان و هەموو ئەو كەسانەی ڕۆژنامە و ڕۆژنامەگەریی كوردییان بە ئەمڕۆ گەیاند؛ دەست دەخەینە سەرسنگ و پیرۆزبایی گەرمیش لە هەموو ئەوانە دەكەین كە لە ئێستا و لە داهاتوویشدا، ئەم ئەركە سەخت و تاقەتپروكێنە لە ئەستۆ دەگرن.

بەرز و بەشكۆبێت یادی ڕۆژنامەگەریی كوردی.
                                                                        
  گەلاوێژ

د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، بەبۆنەی یادی 127ساڵەی رۆژنامەگەری کوردییەوە پەیامێکی پیرۆزبایی بڵاوکردەوە و تیایدا باس لە گرنگی پاراستنی مافەکانی رۆژنامەنووسان دەکات و جەخت لە دابینکردنی روبەری ئازاد بۆ ئازادی رادەربڕین دەکاتەوە:

دەقی پەیامەکەی سەرۆک کۆمار:

له رۆژی رۆژنامەگەری کوردیدا پیرۆزبایی گەرم ئاراستەی رۆژنامەنووسانی کوردستان و عیراق دەکەین. ئەم دەرفەتە دەقۆزینەوە بۆ وەبیرهێنانەوەی میراتی رۆژنامەوانی دەوڵەمەند و درێژخایەنی گەلەکەمان و رۆڵی رۆژنامەگەری لەدۆکیۆمێنتکردنی مێژوو و گەیاندنی رووداو و هەواڵەکان و تیشک خستنە سەر بابەتە گرنگەکانی ژیانی هاووڵاتیان و تەئکیدکردنەوە لەسەر پێویستی دەستەبەرکردنی ئازادی رۆژنامەگەری و پاراستنی مافەکانی رۆژنامەنووسان و دابینکردنی ئەوپەڕی روبەری ئازاد بۆ ئازادی رادەربڕین لەپێناو پەرەپێدانی یەکڕیزی و هاوخەباتی نێوان خەڵک و پتەوکردنی رۆحی نیشتمانی.

 هیوای سەرکەوتن و پێشکەوتنی زیاتر بۆ رۆژنامەگەری کوردی دەخوازین و هەموو هەوڵێک بۆ ئاشکراکردنی راستیەکان و پەروەردەکردنی کۆمەڵگا و پتەوکردنی دیموکراسی و بڵاوکردنەوەی گیانی لێبوردەیی و پێکەوەژیان بەرز دەنرخێنین. هەمیشە سەرکەوتوو سەرفراز بن.

قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لە یادی 127 ساڵەی دەرچوونی یەکەمین رۆژنامەی کوردی، پەیامێکی پیرۆزبایی ئاراستەی رۆژنامەنووسان و کەناڵەکانی راگەیاندن کرد و تیایدا هاتووە: “یادی ١٢٧ ساڵەی دەرچوونی یەکەمین ڕۆژنامەی کوردی و ڕۆژی ڕۆژنامەگەریی کوردی لە هەموو ڕۆژنامەنووسان و کەناڵەکانی ڕاگەیاندنی کوردستان پیرۆزبێت.”

دەقی پەیامەکەی قوباد تاڵەبانی:

سەندیكای رۆژنامەنوسانی كوردستان ناڕەزایەتی بەرانبەر دەستگیركردن ‌و شكاندن ‌و رێگریكردن لە رۆژنامەنووسان بەبیانوی جیاواز دەردەبڕێت‌ و داواش دەكات، ئازادی رادەبڕین ‌و ئازادی رۆژنامەگەری بەدوور بگیرێت لە ململانێی حزبی‌.

سەندیكای رۆژنامەنوسانی كوردستان لە یادی 127 ساڵەی رۆژنامەگەری كوردیدا راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و تیایدا ناڕەزایەتی بەرانبەر دەستگیركردن ‌و شكاندن ‌و رێگریكردن لە رۆژنامەنووسان بەبیانوی جیاواز دەردەبڕێت‌، داواش دەكات، ئازادی رادەبڕین ‌و ئازادی رۆژنامەگەری بەدوور بكرێت لەململانێی حزبی‌ و كارایی یاسای رۆژنامەگەری وەكو دەستكەوتێكی گرنگ پەیڕەو بكرێت‌.

لە بەشێكی تری راگەیەنراوەكەدا هاتووە، هاتنەپێشەوەی ژنانی رۆژنامەنوس، نیشانەیەكی ئەرێنی گۆڕانكاری كۆمەڵایەتییە، پێویستە بەهەموو شێوەیەك پاڵپشتی بكرێن و دەرفەتی زیاتریان پێ بدرێت.

هەروەها بانگەوازی هەموو رۆژنامەنووسان و بەڕێوەبەرانی دەزگاكانی میدیا‌و لایەنە پەیوەندیدارەكان دەكات، بازنەیەكی گفتوگۆی كراوە لەپێناو رێكخستن ‌و ریفۆرمی بواری میدیادا، دەستپێبكەن ‌و هاوكاری یەكتر بن لە بەرەوپێشچوونەكان و لە رووی یاسایی‌ و پاراستنی تایبەتمەندی هاووڵاتی، هاوكات بەزمانی كوردی لەرۆژنامەگەریدا، گرنگی پێ بدرێت. 

ئەمڕۆ سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازی لە سەرۆک و ئەندامانی ئەنجومەنی کۆمسیارانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان کرد و رایگەیاند، بەشداریی چالاکانە لە هەڵبژاردنەکاندا پایەیەکی سەرەکیی دەستەبەرکردنی مافی هەڵبژاردنە.

ئەمڕۆ دووشەممە، د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە کۆشکی بەغداد، پێشوازیکرد لە وەفدێکی ئەنجومەنی کۆمسیارانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان بە سەرۆکایەتی، دادوەر عومەر ئەحمەد محەمەد سەرۆکی ئەنجومەن.

لە کۆبوونەوەکەدا سەرۆک کۆمار جەختی لەوە کردەوە، بەشدارییەکی چالاکانە لە هەڵبژاردنەکاندا پایەیەکی سەرەکییە بۆ دەستەبەرکردنی مافی هەڵبژاردن کە رەنگدانەوەی خواستی راستەقینەی خەڵک بێت و یارمەتیدەرە بۆ بنیاتنانی دامەزراوەکانی دەوڵەتێکی بەهێز و کاریگەر، هەروەها هەنگاوێکی گرنگە بەرەو بەهێزکردنی متمانەی هاونیشتمانیان بە پرۆسەی هەڵبژاردن.

هەر لە کۆبوونەوەکەدا، د. لەتیف رەشید دوپاتی لە گرنگی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنێکی ئازاد و دادپەروەرانە کردەوە، کە دادپەروەری هەڵبژاردن بەدەست بهێنێت و خواستەکانی عیراقییەکان لە هەڵبژاردنی نوێنەرەکانیاندا دەستەبەر بکات.

سەرۆک کۆمار داواشی کرد، پلانێکی گشتگیری میدیایی و کاریگەر دابڕێژرێت کە ئامانج لێی هاندانی بەشداریی بەربڵاوی هاووڵاتیان بێت لە هەڵبژاردنەکاندا، بەمەش بەشداری لە چەسپاندنی پرۆسەی دیموکراسی و فراوانکردنی بنکەی نوێنەرایەتی جەماوەریدا بکات.

وتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی عیراق رایگەیاند، پێنج حاڵەتی نوێی توشبوون بە تای خوێنبەربوون تۆمار کراون.

سەیف بەدر وتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی عیراق رایگەیاند، پێنج حاڵەتی نوێی توشبوون بە  تای خوێنبەربوون لە عیراق تۆمار کران، بەوەش کۆی گشتی ژمارەی توشبووان گەیشتە 19 کەس.

وتیشی، ئامارەکە بەم جۆرەیە: حەوت توشبوو لە زیقار، چوار توشبوو لە کەرکوک، سێ توشبوو لە موسەنا، لە هەر یەک لە بەغداد، نەینەوا، واست، بەسڕە و میسانیش یەک توشبوو تۆمار کراوە.

تای خوێنبەربوون؛  ئێستا یەخەی چەند شارێکی عیراقی گرتووە، پەتایەکی ڤایرۆسیی درمە، بەهۆی ئاژەڵ و مێش و مەگەزەوە بۆ مرۆڤ دەگوازرێتەوە و لەنێوان مرۆڤەکانیشدا گوازراوەیە.

ئەگەر نەخۆشییەکە لە سەرەتادا دیاری بکرێت، ئەوا چارەسەرەکەی ئاسانتر دەبێت، باشترین رێگای خۆپارێزیش پاکوخاوێنییە.

رێژەی گیانلەدەستدان بە تای خوێنبەربوون لەنێوان 15٪ بۆ 30٪دایە و پێکوتەی دیاریکراوی نییە، نیشانەکانی لەرێگای پێدانی دەرمانەوە کەمدەکرێنەوە.

هۆکاری سەرەکی توشبوون، بەرکەوتنە بە ئاژەڵ و مێرووی هەڵگری ڤایرۆسەکە یان سەربڕین و خواردنی گۆشتی ئاژەڵی توشبوو. لەنێوان مرۆڤیشدا بەهۆی کارکردن و تێکەڵبوون و بەکارهێنانی سرنج و دەرزی کەسانی توشبوو، هەروەها پەیوەندی جەستەیی و بەرکەوتن بە خوێن یان هەر شلەیەکی دیکەی کەسی توشبوو، دەگوازرێتەوە و بڵاو دەبێتەوە.

نیشانە سەرەکییەکانی، دڵتێکەڵهاتن و رشانەوە، ئازاری جومگە، سکچون، تا، هیلاکی و لاوازین، نیشانە توندەکانیشی مەترسیان لەسەر ژیان هەیە بریتین لە، بێهۆشبوون، ناڕێکی لە ئیشوکاری کۆئەندامی دەمار، پەککەوتنی جگەر، گورچیلە یان سییەکان، هەروەها خوێنبەربوونی ژێر پێست

قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆک وەزیرانی هەرێم بۆ کۆچی دوایی پاپا فرانسیس پەیامێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، پاپا فرانسیس رێزی لە هەموو ئاینییەکان دەگرت و دژی هەموو جۆرە دەمارگیری و توندڕەوییەکی ئایینی بوو.

دەقی پەیامەکەی قوباد تاڵەبانی...

کۆچی دوایی پاپا فرانسیس نەک تەنها بۆ مەسیحییەکان و شوێنکەوتووانەکەی، بەڵکو بۆ هەموو جیهان هەواڵێکی ناخۆش بوو، بۆچوون و هەوڵە ئاشتیخوازانەکانی لای هەموو مرۆڤێکی ئاشتیخوازی جیهان بە هەر بیروباوڕێکەوە جێگەی رێز و پێزانینە.

پاپا فرانسیس رێزی لە هەموو ئاینییەکان دەگرت و دژی هەموو جۆرە دەمارگیری و توندڕەوییەکی ئایینی بوو، خوازیاری گفتوگۆی نێوان ئاینییەکان و بە تایبەتیش دوو ئایینی ئیسلام و مەسیحی بوو و بەردەوام جەختی لە چارەسەرکردنی کێشە سیاسییەکانی جیهان لە ڕێگەی گفتوگۆ و چەسپاندنی ئاشتی و دادپەروەری دەکردەوە.

بەم بۆنەیەوە پرسە و سەرەخۆشی ئاراستەی هەموو شوێنکەوتووانی لە هەموو جیهان دەکەم، هیوادارین ئاشتی و ئارامی و دادپەروەری باڵ بەسەر هەموو جیهاندا بکێشێت کە بەردەوام هەوڵی بۆ دەدا.

سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پرسەنامەیەکی بەهۆی کۆچی دوایی پاپای ڤاتیکان بڵاوکردەوە و رایگەیاند، هاوبەشی ئازاری لەدەستدانی کەسایەتییەکین هەموو ژیانی خستبووە خزمەت مرۆڤایەتی و پێکەوەژیان و بەخشندەیی.

بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پرسەنامەیەکی بەهۆی کۆچی دوایی پاپای ڤاتیکانەوە بڵاوکردەوە و رایگەیاندووە، "لە دڵەوە نیگەران و خەمبارین بە کۆچی دوایی قه‌داسه‌تی پاپای ڤاتيكان، پاپا فرا‌نسیس. بۆ ئەم خەمە پرسە و سەرەخۆشی خۆمان دەگەیەنینە تەواوی برا مەسیحییەکانمان لە کوردستان، عیراق و جیهان".

ئاماژەی بەوەشکردووە، "لە گەڵیاندا هاوبەشی ئەم ئازارەین بۆ لەدەستدانی کەسایەتییەک کە هەموو ژیانی خستبووە خزمەتی مرۆڤایەتی و پێکەوەژیان و بەخشندەیی نێوان گەلان".

ئەوەشی خستووەتە روو، "پاپا فرا‌نسیس هەمیشە دەستێکی خێربوو بۆ برایەتی، بیروباوەڕە ئاشتیخوازەکانی لە دوای خۆشی بۆ مرۆڤایەتی دەمێنێتەوە".

ئەمڕۆ دووشەممە، 21ی نیسان، پاپا فرانسیس، پاپای ڤاتیکان لە تەمەنی 88 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

کەمێک پێش ئێستا، راکان جبوری پاریزگرای پێشوی کەرکوک بە وەکالەت، دەستگیرکرا.

دیلان غەفور ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند: پێشتر لیژنەیەک لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق لەسەر کەیسی وەرگرتنی هاوکاری لە دەوڵەتی تورکیا بەبێ ئاگادار کردنەوە و رەزامەندی حکومەتی عیراق و دۆسیەی گەندەڵیەکانی سەرۆکی راوێژکارانی پارێزگای کەرکوک، لەسەر ڕاکان جبوری پارێزگاری پێشوی کەرکوک بە وەکالەت پێکهێندرابوو، ئەمڕۆش لەسەر ئەو دوو دۆسیەیە دەستگیرکراوە".

بەپێی زانیارییەکان، دەستگیردنەکەی راکان جبوری لەسەر داوای دەستەی دەسپاکی عیراق بوە، دوای بەدواداچونی ورد لەسەر سکاڵای نوێنەرانی کەرکوکی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران.

لە راپۆرتەکەدا نوێنەرانی یەکێتی سکاڵایان دژی دەستەی دەسپاکی کەرکوکیش تۆمارکردوە، کە چاوپۆشی لە خراپ بەکارهێنانی دەسەڵات و گەندەڵییەکانی راکان جبوری کردوە.

گرنگترین ئەو بابەتانەی کە لە راپۆرتی سکاڵاکە هاتوە و سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانی لێ ئاگادار کراوەتەوە؛

1- هاتنی وەفدی تورکیا بەمەبەستی دابەشکردنی پێداویستی مرۆیی بێ ئەوەی مۆڵەت لە حکومەتی عیراق و لایەنە پەیوەندیدارەکان وەربگیرێت.

2- بابەتی دابەشکردنی زەوی بەسەر فەرمانبەرانی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک دا.

3- وەرگرتن و دیار نەمانی نۆ ئۆتۆمبێل تایبەت بە ئەنجومەنی پارێزگا و چەندین دۆسییەی گەندەڵی دیکە و خراپ بەکارهێنانی دەسەڵاتەکەی.

د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، بەهۆی کۆچی دوایی پاپا فرانسیس، پەیامێکی بڵاوکردوەتەوە و ئاماژەی بەوەداوە، "بە کۆچی دواییان هەموو جیهان کەسایەتییەکی ئایینی و مرۆڤدۆستی بێهاوتای لە دەستدا کە لە ماوەی ژیانیدا خزمەتێکی گەورەی بە پرسەکانی ئاشتی و لێبوردەیی ئایینی کردووە".

دەقی پەیامەکەی سەرۆک کۆمار

بە خەمێکی زۆرەوە هەواڵی کۆچی دوایی پاپا فرانسیسمان پێگەیشت کە کاریگەرییەکی لەبیرنەچووی بەجێهێشت لە پابەندبوون بە هەڵوێستە مرۆییەکان و ڕەتکردنەوەی جەنگ و توندوتیژی و بانگەشەی ئاشتی و پێکەوەژیان لە نێوان هەموو گەلاندا. 

بە کۆچی دواییان هەموو جیهان کەسایەتییەکی ئایینی و مرۆڤدۆستی بێهاوتای لە دەستدا کە لە ماوەی ژیانیدا خزمەتێکی گەورەی بە پرسەکانی ئاشتی و لێبوردەیی ئایینی کردووە.

سەرەخۆشی لە کڵێسای کاسۆلیکی و مەسیحییەکان و هەموو جیهان دەکەین بەبۆنەی کۆچی دوایی کەسایەتی پیرۆزیان و بەزەیی و سۆز بۆ ڕۆحیان.

خانمی یەکەمی عیراق پرسەنامەیەکی بەهۆی گیانلەدەستدانی پاپای ڤاتیکان بڵاوکردەوە و رایگەیاندووە، ئەو رابەرە رۆحییە بوو ژیانی خۆی تەرخان کرد بۆ ئاشتی و لێبوردەیی ئایینیی.

شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق پرسەنامەیەکی بەهۆی گیانلەدەستدانی پاپای ڤاتیکان بڵاوکردەوە و رایگەیاندووە، "دڵسۆزانەترین پرسە و سەرەخۆشی لە مەسیحییەکانی جیهان، بەتایبەت کاسۆلیکییەکان دەکەم بۆ لەدەستدانی ئەو رابەرە رۆحییەی ژیانی خۆی تەرخان کرد لەپێناو ئاشتی و لێبوردەیی ئایینییدا".

ئاماژەی بەوەشکردووە، سەردانە مێژووییەکەی بۆ عێراق لە ساڵی 2021دا دەستپێشخەرییەکی بەهێز بوو بۆ پشتیووانی و هیوا، هەروەها گەواهیدەری پابەندبوونی بوو بە گفتوگۆی نێوان ئایینەکان.

ئەوەشی خستووەتە روو، "تێکۆشانی لەپێناو ئەم بنەمایانەدا رێزێکی زۆری ئایینزا جیاوازەکانی پێبەخشی".

ئەمڕۆ پاپا فرانسیس، پاپای ڤاتیکان لە تەمەنی 88 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

کەشناسیی هەرێم پێشبینی نوێی بۆ کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەینێ بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، تاوەباران دەست پێ دەکات و خێرایی با زیاد دەکات.

کەشناسیی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ دووشەممە، ئاسمان نیمچەهەور دەبێت و لە ناوچە شاخاوییەکان هەندێک کات هەوری تەواو دەبێت، هەروەها لە ناوچە سنوریەکانی باکور ئەگەری کەمێک تاوەباران هەیە.

ئەوەش هاتووە، سبەینێ سێشەممە، ئاسمان لەنێوان هەور و نیمچەهەوردا دەبێت لەگەڵ کەمێک تاوەباران لە ناوچە سنوریەکانی باکور و رۆژهەڵات.

بەپێی پێشبینییەکانی کەشناسی، ئەمڕۆ خێرایی با لەنێوان 10 بۆ 20 کیلۆمەتردا دەبێت لە سەعاتێکدا، هەندێک کاتیش دەگاتە سەروو 30 کیلۆمەتر.

کەشناسی باسی لەوەشکردووە، ئەمڕۆ پلەکانی گەرما هاوشێوەی دوێنێ دەبن و سبەینێ کەمێک نزم دەبنەوە.

بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی بۆ سبەینێ بەم جۆرە دەبن:

هەولێر : 32  پلەی سیلیزی

سلێمانی : 27 پلەی سیلیزی

دهۆک : 28  پلەی سیلیزی

کەرکوک : 33 پلەی سیلیزی 

زاخۆ  : 27 پلەی سیلیزی

هەڵەبجە : 27 پلەی سیلیزی

سۆران : 25 پلەی سیلیزی

حاجی ئۆمەران : 20 پلەی سیلیزی

گەرمیان :34 پلەی سیلیزی

نرخی زێڕ گەیشتووەتە بەرزترین نرخ لە مێژووی خۆیدا و شارەزایانی بواری ئابووریش باس لەوە دەکەن، نرخی ئۆنسەیەک زێڕ لە دەرگای سێ هەزار و 400 دۆلاری داوە و هێندەی نەماوە بچێتە ژوورەوە.

لە ئێستادا نرخی یەک ئۆنسە زێڕ لە بازاڕەکانی جیهاندا بە سێ هەزار و 389 دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت.

هاوکات، نرخی یەک کیلۆگرام زێڕ بەرانبەرە بە 108 هەزار و 98 دۆلار و یەک گرامیش بە 108 دۆلار و 98 سەنتە.

نرخی یەک ئۆنسە زێڕ زۆر نزیکە لەوەی بگاتە سێ هەزار و 400 دۆلار، شارەزایانی بواری ئابووریش باس لەوەدەکەن، نرخی زێڕ لە دەرگای نرخە نوێیەکەی داوە، هەر ئەوەندەی ماوە دەرگاکەی لێ بکرێتەوە و بچێتە ژوورەوە.

بەرزبوونەوەی بەرچاوی نرخی زێڕ چەندین هۆکاری لە پشتە. لەماوەی پێنج ساڵی رابردوودا نرخەکەی بە نزیکەی دوو هێندە زیادی کردووە، پێشبینی ئابووریناسانیش زیاتر بەرزبوونەوەی نرخەیەکەتی.

ئەگەرچی زێڕ وەک پارێزبەندییەک لە زیادبوونی هەڵئاوسان دەبینرێت، بەڵام لە سەرەتای ئەمساڵەوە 27٪ نرخەکەی بەرزبووەتەوە.

دوای سەپاندنی باجی گومرگی ترەمپ بەسەر کەلوپەلی چیندا، کە ئەو دوو وڵاتە وڵاتی زلهێزی جیهانن لەرووی بازرگانییەوە، هەروەها دوای ئەوەی نرخی دۆلار بۆ نزمترین ئاستی سێ ساڵی رابردووی دابەزی و ترسی پاشەکشەی ئابووری لە شەڕی بازرگانی نێوان ویلایەتە یەکگرتووەکان و هاوبەشە سەرەکییەکانیدا، وای لە وەبەرهێنەران کردووە هەوڵی بەدەستهێنانی پەناگەیەکی پارێزراوتر بدەن بۆ پاراستی بازرگانییەکەیان.

هەموو ئەوانەش بەشێکن لە هۆکارەکانی بەرزبوونەوەی نرخی زێڕ.

د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ یەکشەممە 20ـی 4ـی 2025 لە کۆشکی بەغداد،  پێشوازی لە محەممەد ئەحمەد یەماحی سەرۆکی پەرلەمانی عەرەبی و وەفدی یاوەری کرد.

سەرۆک کۆماری عیراق جەختی لەپێویستی کارەکانیان کرد کە وەک سەکۆیەک بۆ لێکنزیکبوونەوە و دیالۆگ لە نێوان لایەنە جیاوازەکاندا و  بزوێنەرێک بۆ دەستپێشخەرییەکانی خزمەت بە ئاسایشی نەتەوەیی عەرەب و رەنگدانەوەی نیگەرانییەکانی هاووڵاتیانی عەرەب.

سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە عیراق لە ماوەی پێشودا روبەڕوی رژێمێکی دیکتاتۆر و جەنگ و تیرۆر بوەوە، ئێستاش رۆڵی سەرەکی خۆی بەدەستهێناوەتەوە، بەو پێیەی سەقامگیری ئەمنی لە هەموو شارەکاندا هەبوو، و شایەتحاڵی گەشەسەندنە لە خزمەتگوزاری و پڕۆژەکانی وەبەرهێناندا، هەروەها جەختیکردوە کەدەرگاکانی عیراق کراوەن بەڕوی براکانیدا و پەرۆشی بۆ پتەوکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ هەموو وڵاتانی برا و دۆست، هەروەها هیوای خواست کە زۆرێک لە کۆمپانیاکان لە عیراق کاربکەن.

هاوکات باسی لەڕۆڵی سەرۆکایەتی کۆمار کرد لە پێشکەشکردنی چەندین رەشنووسی یاسای پەیوەست بە داواکاری هاووڵاتیان بۆ ئەنجومەنی نوێنەران بۆ دەنگدان، ئەمە جگە لەهەوڵەکانی بۆ ئازادکردنی هەزاران دەستگیرکراو کە سزاکانیان بەسەرچووبوو.

سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەشکرد کە میوانداریی بەغداد بۆ کارەکانی پەرلەمانی عەرەبی و کۆبوونەوەکانی لیژنەکانی پەرلەمانی عەرەبی گوزارشتە لە پابەندبوونی عیراق بۆ پشتیوانی کردن لە کاری هاوبەش و چەسپاندنی رۆڵی سەرەکی خۆی لە لەچوارچێوەی سیستمی ناوچەکەدا.

دوپاتیٍشی کردەوە لە پێویستی هەستانی پەرلەمانە عەرەبییەکان بە بەرپرسیارێتی خۆیان سەبارەت بە دەستدرێژییە بەردەوامەکان، گەمارۆی ناڕەوا و بارودۆخی توندی مرۆیی لە کەرتی غەززە، بە فشارکردن بۆ راگرتنی پەرەسەندنەکان و کۆتاییهێنان بە شەڕ و رێگەدان بە چونە ناوەوەی یارمەتییە مرۆییەکان.

لەلای خۆیەوە یەماحی، سوپاس و پێزانینی خۆی بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی بۆ ئەو پێشوازییە گەرم و میواندارییە بەخشندەیە و ستایشی رۆڵی پێشەنگی عیراقی کرد لە پشتیوانیکردنی دۆزی نەتەوەیی و بەهێزکردنی رێگاکانی هاوبەشی عەرەبی.

یەماحی هەروەها جەختی لەپەرۆشی پەرلەمانی عەرەبی بۆ قووڵکردنەوەی هاوکاری و راوێژ لەگەڵ عیراق و کراوەیی بەرامبەر دیدگا و دەستپێشخەرییەکانی کردەوە، بە لەبەرچاوگرتنی کاریگەرەکانی لە بەهێزکردنی هاودەنگیی عەرەبی و بەهێزکردنی پێگەی ناوچەکە.

سەرۆکی پەرلەمانی عەرەبی هەروەها ستایشی هەڵوێستی پاڵپشتیکاری عیراقی لەبارەی پرسە عەرەبییەکان کرد و پاڵپشتیی پەرلەمانی بۆ هەوڵەکانی عیراق بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری وڵاتەکەی دوپات کردەوە.

د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ سێشەممە 20ـی 4ـی 2025 لەکۆشکی بەغداد، پێشوازی لە خالد بەتال نەجم وەزیری پیشەسازی کرد.

لەمیانی دیدارەکەدا سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە عیراق خاوەنی سەرچاوەیەکی بەرفراوان و هەمەچەشنەیە کە دەتوانرێت وەبەربهێنرێت لە پاڵپشتیکردنی ئابووری عیراق و پەرەپێدانی پیشەسازی ناوخۆیی. هەر لە دیدارەکەدا پلانە ستراتیژییەکان بەئامانجی هاندانی کاری کارگەکان بۆ دابینکردنی پێداویستییەکانی بازاڕی ناوخۆیی تاوتوێ کرا و تێیدا سەرۆک کۆمار جەختی لە گرنگی ئەم کارە لە بەهێزکردنی دۆخی ئابووری کردەوە و ئاماژەیشی بە پێویستی هاندان و پشتیوانی کەرتی تایبەت کرد بۆ ئەوەی بتوانێت شانبەشانی کەرتی گشتی بەشداری بکات لە گەیشتن بە گەشەسەندنی بەردەوام لە وڵاتدا.

لەلای خۆیەوە وەزیری پیشەسازی ، سوپاس و پێزانینی خۆی بۆ گرنگیدان و ڕێنماییە بەنرخەکانی سەرۆک کۆمار دەربڕی و ڕونکردنەوەیەکی سەبارەت بەکارەکانی وەزارەت و پڕۆژە بەردەوامەکان و پلانەکانی بۆ بەهێزکردنی کەرتی پیشەسازی لەعیراقدا خستەڕوو.