هەواڵەکان
هێزەکانی پۆلیسی سلێمانی، لە قەزای دەربەندیخان چوار کەسیان بەتۆمەتی مامەڵەکردن بە چەک و تەقەمەنیەوە دەستگیرکرد.
سلێمان محمد، قائیمقامی دەربەندیخان بە کوردسات نیوزی راگەیاند کە ئەمڕۆ هێزەکانی بنکەی پۆلیسی بەڵگە و تاوانی دەربەندیخان لە گەڕەکی خێڵان چوار کەسیان دەستگیرکردوە کە تەقەمەنیان لە جۆری تی ئێن تی و رومانە و بۆمب پێبووە.
قایمقامی دەربەندیخان رونی کردەوە کە "پێشتر کەسێک بە گومانی ئەم کارە دەستگیرکرابوو، دوای بەدواداچوون دەرکەوتووە سێ کەسی تری لەگەڵدا تێوەگلاون."
پۆلیس بە بڕیاری دادگا هەر چوار کەسەکەی دەستگیرکردووە
سلێمان محمد ئەوەی پشتڕاست نەکردەوە کە ئایا ئەم کەسانە گرووپی تیرۆرن یان تەنها کڕین و فرۆشتنیان بە ئەم مادانەوە کردووە.
قایمقامی دەربەندیخان جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە "پۆلیس لە کەیسەکە زیاتر دەکۆڵێتەوە و پەڕاوی بۆ کراوەتەوە."
میدیاکانی تورکیا باسیان لەوەکرد، پۆلیسی تورکیا پزیشکێکی دەستگیر کردووە کە لە رێگای چاویلکەکەیەوە ڤیدیۆی ژنانی لە شوێنە گشتییەکاندا تۆمار کردووە.
میدیاکانی تورکیا ئەوەیان خستووەتە روو، ئەو پزیشکە تەمەنی 77 ساڵ بووە و پسپۆڕی نەخۆشییەکانی چاو بووە، لە ناوەندی ئیستانبوڵ پیاسەی کردووە و لە رێگەی چاویلکەکەی چاوییەوە ڤیدیۆی ژنانی گرتووە.
ئەوەش هاتووە، پزیشکەکە بەر لەوەی پۆلیسەکان بگەنە لای هەوڵی داوە چاویلکەکەی بشکێنێت، بەڵام پۆلیسەکان دەستگیریان کردووە و دەستیان گرتووە بەسەر چاویلکەکەشیدا.
لە ئێستادا ئەو پزیشکە لەلای پۆلیس دەستبەسەر کراوە و لێکۆڵینەوە لە بابەتەکەش دەستی پێ کردووە.
دووهەمین كۆڕبەندی نیشتیمانیی چمك بۆ ڕیفۆرمی میدیایی پاش دوو رۆژ لە وتووێژ و ئاڵۆگۆڕی بیروبۆچوون دەربارەی وردەکارییە پیشەییەکان، لە سلێمانی کۆتایی هات.
وردەکاری بەڕێوەچوونی کۆڕبەندەکە:
لە ڕۆژانی دووشەممە و سێشەممە (26 و 27ی ئایاری 2025)دا لە هۆڵی Bی كۆنگرێسی زانكۆی سلێمانی؛ ڕیكخراوی چاودێریی میدیای كوردیی بە هاوبەشیی سەرۆكایەتیی زانكۆی سلێمانی “دووهەمین كۆڕبەندی نیشتیمانیی چمك بۆ ڕیفۆرمی میدیایی” ڕێكخست. پاش دوو ڕۆژی پڕ لە وتووێژ و ئاڵۆگۆڕی بیروبۆچوونی جیاوازی پسپۆڕان و نوێنەرانی دەستەڵاتەكانی: یاسادانان، ڕاپەڕاندن، دادوەریی، میدیایی و ڕێكخراوەیی كۆمەڵگەی مەدەنیی هەرێمی كوردستان؛ كۆڕبەندەكە بە چەند ڕاسپاردەیەكی ڕوون و ڕاشكاو بۆ لایەنە پەیوەندییدارەكان كۆتاییهات، لەوانە:
یەکەم: بۆ دەستەڵاتی یاسادانان
ھەموارکردن و یەکخستنی یاساکانی تایبەت بە رێکخستنی راگەیاندن و رۆژنامەگەریی لە هەرێمی كوردستاندا؛ بەجۆرێک لەگەڵ گۆڕانکارییە نوێکانی میدیای چاپکراو، پەخشکراو، دیجیتاڵیی و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و تەکنیکەکانی ژیریی دەستکرد-دا بگونجێن. لەوانە: یاساكانی ژمارە: 10ی ساڵی 1993ی چاپەمەنیی، ژمارە: 35ی ساڵی 2007ی ڕۆژنامەگەریی، ژمارە: 06ی ساڵی 2008ی خراپبەكارهێنانی ئامێرەكانی پەیوەندییكردن، ژمارە: 11ی ساڵی 2013ی مافی بەدەستهێنانی زانیاریی و ژمارە: 01ی ساڵی 2019ی ڕێكخستنی ڕیكلامی بازرگانیی.
دەرچوواندنی یاسایەكی گشتگیری نوێ بەناوی یاسای ڕێكخستنی ناوەڕۆكی ڕاگەیاندن لە هەرێمی كوردستاندا یاخوود یاسای ژمارە: 35ی ساڵی 2007ی ڕۆژنامەگەریی بەجۆرێك هەمواربكرێتەوە كە لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی سەردەم و سەرجەم جۆرەكانی ڕاگەیاندن بگونجێت. بەمەرجێک گرەنتی پاراستنی ماف و ئازادییەكانی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی و دەستگەیشتن بە سەرچاوەكانی زانیاریی بكات.
دەرچوواندنی یاسای نوێی تایبەت بە دامەزراندنی ئەنجوومەنی نیشتمانیی راگەیاندن لە هەرێمی كوردستاندا؛ بەجۆرێك نوێنەرانی هەر سێ دەسەڵاتی: یاسادانان، ڕاپەڕاندن، دادوەریی لەگەڵ نوێنەرانی میدیا و ڕێکخراوە ناحکوومییەکانی تێدا بەشدار بن. ئەوەیش لەپێناو چاودێرییکردن و چارەسەرکردنی کێشە پیشەییەکانی میدیا و میدیاكاران-دا.
دەرچوواندنی یاسای نوێی تایبەت بە دامەزراندنی سندووقی نیشتیمانیی كوردستان بۆ پشتگیرییکردنی میدیای سەربەخۆ کە سەرچاوەی داراییەکەی لە بودجەی گشتیی و بەخشینی کەرتی تایبەت بێت؛ بەمەرجێک سەربەخۆیی میدیا نەکەوێتە ژێر کاریگەرییان.
دەرچوواندنی یاسای نوێی تایبەت بە تاوانە ئەلکترۆنییەکان، پاراستنی داتا و مافی تایبەتمەندێتیی ژیانی تایبەتیی کەسەکان لە هەرێمی كوردستاندا.
دەرچوواندنی یاسای نوێی تایبەت بە ڕوونیی خاوەندارێتیی میدیایی و سەرچاوەكانی داهات و دارایی لە هەرێمی كوردستاندا.
دووهەم: بۆ دەستەڵاتی راپەڕاندن
ڕاسپاردنی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی كوردستان بە پشتگیرییكردنی خولەكانی داهاتووی کۆڕبەندی نیشتیمانیی چمک بۆ ڕیفۆڕمی میدیایی، تاوەکوو ساڵانە لە ڕۆژی جیهانیی ئازادیی دەربڕین (03ی ئایار)دا ڕێکبخرێن و بکرێن بە بۆنەیەک بۆ هەڵسەنگاندن و پێداچوونەوەی ماف و ئازادییەکانی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی لە کوردستاندا.
ڕاسپاردنی وەزارەتی ڕۆشنبیریی و لاوانی هەرێمی كوردستان بە گەڵاڵەكردنی سیستەمی میدیایی لە هەرێمی كوردستاندا و دیارییكردنی جۆر و چییەتی بنەماكانی كارپێكردنی لەگەڵ یەکخستنی ڕێنماییەکانی تایبەت بە ڕێکخستنی ڕاگەیاندن و ڕۆژنامەگەریی و ھەموارکردنەوەیان؛ بەپێی گۆڕانكارییە نوێكانی سەردەم.
ڕاسپاردنی وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی كوردستان بۆ بەپیشە-ناساندنی ڕاگەیاندن و دیارییكردنی ئەرك و ماف یان شایستە دارایی و كارگێڕییەكانی ڕاگەیاندنكاران بەپێی ڕاژەی وەزیفیی.
ڕاسپاردنی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی كوردستان بە دامەزراندنی نێوەندی ڕاهێنان و توێژینەوەی میدیایی لە چوارچێوەی سەنتەرەكانی توێژینەوەی زانستیی و پەرەپێدانی ئەكادیمیی-دا.
ڕاسپاردنی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی كوردستان بە دەرچوواندنی گۆڤاری ئەکادیمیی متمانەپێکراو لەلایەن زانكۆكان؛ بۆ پێشخستنی پرس و بابەتە میدیاییەكان و چارەسەرکردنی لەمپەرەکانی بەردەم ئازادییەکانی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی.
ڕاسپاردنی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی كوردستان بە دابینكردنی تاقیگەی میدیایی هاوچەرخ لەسەرجەم بەشە زانستییەكانی پەیمانگە و كۆلیژەكانی زانكۆكانی كوردستان؛ بۆ پێكەوەبەستنەوەی بابەتە تیۆرییەكان بە بازاڕی كاری میدیایی لە هەرێمی كوردستاندا.
ڕاسپاردنی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی كوردستان بە کردنەوەی بەشی پەروەردەی میدیایی لە کۆلیجەکانی پەروەردە و پەروەردەی بنەڕەتیی زانکۆکان؛ بۆ پێگەیاندنی کادری پسپۆڕ بۆ وتنەوەی وانەی پەروەردەی خوێندەواریی میدیایی لە سەرجەم قۆناغەکانی: باخچە، بنەڕەتیی و ئامادەیی-دا.
ڕاسپاردنی وەزارەتەكانی: پەروەردە، خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی كوردستان بە دانانی پرۆگرامێکی نیشتیمانیی بۆ پەروەردەی میدیایی و پەرەپێدانی پیشەیی ڕۆژنامەوانان؛ بەمەرجێك لەلایەن باخچەكان، قوتابخانەكان و زانکۆکان بخوێنرێت و بكرێتە سەرچاوەیەكی بنەڕەتیی پێگەیاندنی ڕۆژنامەوانان. بە تایبەت لە بوارەكانی پەروەردەی خوێندەواریی میدیایی و دیجیتاڵیی-دا.
سێهەم: بۆ دەستەڵاتی دادوەریی
گواستنەوەی ئەزموونی تایبەت-کردنی دوو دادگەی لێكۆڵینەوە و کەتنی سلێمانی بۆ پارێزگەکانی: هەڵەبجە ، هەولێر و دهۆک لەپێناو ڕەخساندنی زەمینەی درووستکردنی دادگەی تایبەتمەند بە دۆز و دۆسییەی ماف و ئازادییەکانی دەربڕین و رۆژنامەگەریی لە سەرانسەری هەرێمی کوردستاندا.
دانانی دادوەرانی ئاگادار بە ماف و ئازادییەكانی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی لەو دادگەیانەی بۆ تایبەتكردنی دۆسییەكانی ڕۆژنامەوانان تەرخاندەكرێن. بەجۆرێك لە ڕووی یاسایی و پیشەییەوە؛ بەردەوام خۆیان تازەبكەنەوە و بەشداریی خولەكانی هۆشیاریی تایبەت بەو بوارانە بكەن. هاوكات ڕاهێنانی كارمەندانی ئەو دادگە تایبەتانە لە چۆنییەتی مامەڵەكردنیان لەگەڵ دۆسییەكانی سكاڵاكار و سكاڵالێكراو-اندا.
هەموواركردنەوەی مەرج و ڕێنماییەكانی دانانی شارەزای دادوەریی (خبیر قچائی)؛ بەجۆرێك چانسی زیاتر بە ئەكادیمییان، مامۆستایانی زانكۆ، توێژەرانی میدیایی و ڕۆژنامەوانانی بە ئەزموون بدرێت، چوونكە ئەوان لەهەمووان زیاتر ئاشنا و ئاگاداری لایەنە دیار و نادیارەكانی دۆسییەی ئازادییەكانی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی هەرێمی کوردستانن.
دانانی میکانیزمێکی کاریگەر بۆ جێبەجێکردنی یاساکانی میدیا لەلایەن دادگە و دادوەران و هێزەکانی پۆلیس؛ بەمەرجێك ڕاهێنانی تایبەتیان لەسەر چۆنییەتی مامەڵەکردن لەگەڵ دۆسییەكانی پەیوەندیدار بە میدیا و ڕۆژنامەوانان پێبكرێت.
دانانی میکانیزمێکی کاریگەر بۆ پاراستنی یاسایی ڕۆژنامەوانان لە هەڕەشە و توندوتیژیی ئەو کەسانەی پێشێلکارییان بەرامبەر ئەنجامدەدەن.
ڕاسپاردنی دادگەكەن بە بڵاكردنەوەی دەقی ئەو بڕیارانەی لەلایەن دادوەرانەوە لەبارەی دۆسییەكانی ڕۆژنامەوانان و ئازادییەكانی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی دەردەچن، تاوەكوو بۆ توێژەران بەردەستبن و بتوانن توێژینەوەی لەسەر بكەن و ڕاڤەی خۆاین لەبارەوە بخەنەڕوو.
راسپاردنی دادگەكان بۆ دانیشتن و كۆبوونەوەی وەرزیی لەگەڵ ڕۆژنامەوانان یاخوود نوێنەرانی دەزگەكانی ڕاگەیاندن و نێوەندە ئەكادیمییەكان بۆ پتەوكردنی پەیوەندیی هاوبەرپرسیارێتیی نێوانیان و باسكردن لە گرفتەكانی ڕۆژنامەوانان و چارەسەرە میدیایی و یاساییەكان.
چوارهەم: بۆ دەستەڵاتی میدیایی
دانانی ستراتیژێکی نیشتیمانیی؛ بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی تەکنۆلۆژیا کە پشتگیری میدیای دیجیتاڵیی بکات و دەرفەتی یەکسان بۆ هەموو میدیاکان بۆ بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای نوێ بڕەخسێنێت.
دانانی ستراتیژێکی نیشتیمانیی؛ بۆ خۆڕێکخستنی میدیا و میدیاكاران کە تێیدا خۆیان پێوەرەكانی ڕێسا پیشەییەكان و بنەماکانی کاری پیشەیی دابنێن و پێیانەوە پابەند بن؛ بە مەرجێک میکانیزمەكانی ئەم ستراتیژە نەبنەهۆی سنووردارکردنی ماف و ئازادییەكانی دەربڕین و ڕۆژنامەگەریی لە هەرێمی كوردستاندا.
دانانی ستراتیژێکی نیشتیمانیی؛ بۆ دامەزراندنی لانیكەم 80%ی دەرچووانی بەشە زانستییەكانی ڕاگەیاندن، تەكنیكییەكانی میدیا، ڕیكلام، گرافیك دیزاین و پەیوەندییە گشتییەكانی زانكۆكانی كوردستان.
دانانی ستراتیژێكی نیشتیمانیی؛ بۆ گەڵاڵەكردنی ڕێبەری نووسین و و پەخش و بڵاوكردنەوە؛ بۆ ئەو پرس و بابەتانەی پەیوەندییان بە هەواڵەكانی تاوان و دادگە و ڕووداوە هەستیارەكانی وەك: كووشتن، خۆكووشتن و لاقەكردن…تد هەیە.
کاراکردنی سەندیکای رۆژنامەنووسانی کوردستان؛ لە ڕێگەی بە نیشتیمانییكردنی و ڕێکخستنی کۆنگرەی نوێ و هەڵبژاردنی کابینەی نوێ، بۆ گۆڕانكاریی لە مەرج و ڕێنماییەكانی وەرگرتنی ئەندامی نوێ لەسەر بنەمای پسۆڕیی و كارامەیی و لێهاتوویی.
پێنجهەم: بۆ دەستەڵاتی ڕێكخراوەیی كۆمەڵگەی مەدەنیی
دانانی ستراتیژێكی نیشتیمانیی؛ بۆ درووستكردنی هەماهەنگیی لە نێوان میدیا و كۆمەڵگە و دەستەڵاتە جیاوازەكاندا؛ بەئامانجی لێکنزیکبوونەوە و بنیاتنانی پەیوەندیی هاوبەرپرسیارێتیی لەنێوانیاندا، بەمەرجێک سەربەخۆیی میدیا نەکەوێتە ژێر کاریگەریی ئەوانیدیكەوە.
دانانی ستراتیژێكی نیشتیمانیی؛ بۆ کردنەوەی خوولی بەردەوامی خوێندەواریی میدیایی بۆ پەروەردەکردنی نەوەی نوێی ڕۆژنامەوانان و ئەبدەیتکردنەوەی پیشەیی نەوەكانی پێشتر.
دانانی پلان، پڕۆژە و پڕۆگرامی نیشتیمانیی؛ بۆ بەدواداچوون و هەڵسەنگاندنی کاریگەرییەكانی میدیا لەسەر کۆمەڵگە و بڵاوکردنەوەی ڕاپۆرتی ساڵانە لەسەر دۆخی میدیا لە هەرێمی کوردستاندا.
پ.ی.د. شوان ئادەم ئەیڤەس
سەرۆكی ڕێكخراوی چاودێریی میدیای كوردیی و
ڕێكخەری گشتیی كۆڕبەندی نیشتیمانیی چمك بۆ ڕیفۆرمی میدیایی
مەسعود پزیشکیان سەرۆک کۆماری ئێران ڕایگەیاند، ئەگەر گفتوگۆکان لەگەڵ ئەمریکا لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەکەیان شکست بهێنێت، پلانی جێگرەوەیان بۆ تێپەڕاندنی قەیرانەکان هەیە.
پزیشکیان وتی: "ئەگەر گفتوگۆکان لەگەڵ ئەمریکا شکست بهێنن و ئەمریکا سزاکانی سەریان توند بکاتەوە، ئەوا تاران پلانی جێگرەوەی هەیە بۆ تێپەڕاندنی قەیرانەکان، هەروەها سەدان رێگاش بۆ خۆراگری و تێپەڕاندنی گەمارۆ و کێشەکان دەدۆزنەوە."
لێدوانەکەی سەرۆکی کۆماری ئێران لەدوای ئەو لێدوانەی ترەمپ هات کە رایگەیاند؛ لە چەند رۆژی داهاتوودا هەواڵێکی باش یاخود خراپ لەبارەی ئێران رادەگەیەنێت، وتیشی ئەمریکا ئاسودەیە لە گفتوگۆکاندا لەگەڵ تاران.
لە 12ـی مانگی چوارەوەوە واشنتۆن و تاران بە نێوەندگیری عومان پێنج گەڕی دانوستانی ناڕاستەوخۆیان ئەنجام داوە. گەرچی تا ئێستا شاندی هەردوو وڵات بە ئەرێنی وەسفی دانوستانەکانیان دەکەن، بەڵام هێشتا نەگەیشتوونەتە هیچ رێککەوتنێکی گشتگیر.
پارێزەری بانكی ناوەندی عیراق رایگەیاند ، لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەماهەنگییان هەیە بۆ رێگریكردن لە سپیكردنەوەی پارە.
عەلی عەلاق پارێزەری بانكی ناوەندی عیراق لە میانی وتەیەكدا كە لە كۆنفرانسی ڕووبەڕووبوونەوەی سپیكردنەوەی پارە لە بەغداد پێشكەشی كرد رایگەیاند ، كار بۆ سەقامگیری دراو دەكەن و هەماهەنگی و كاری پێكەوەییش ئەركی هەموانە بۆ ئەوەی سپیكردنەوەی پارە لە ریشەوە بنەبڕ بكرێت.
وتیشی بە دواداچون دەكەن بۆ ئەو پارانەی براونەتە دەرەوەی وڵات و لەگەڵ كۆمەڵی نێودەوڵەتی زانیاری لەوبارەیەوە ئاڵوگۆر دەكەن و بەردەوامیش دەبن لەهەماهەنگی لەگەڵ كۆمەڵەی نێودەوڵەتی، بۆ ئەوەی سنورێك بۆ سپیكردنەوەی پارە دابنێن.
هەروەها ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كە هەماهەنگیان لەگەڵ هەرێمی كوردستان بۆ روبەروبونەوەی سپیكردنەوەی پارە ، دەیسەلمێنێت كە بریارەكانی بانكی ناوەندی لە تەواوی عیراق جێبەجێ دەكرێت
قائیمقامییەتی سلێمانی رێکارەکانی جەژنی قوربان و شێوە رێگەپێدراوەکانی قوربانیکردنی بڵاوکردەوە و دەڵێت، شوێنی ئاژەڵان دەرمانرێژ دەکرێت و تەنها رێگە بە سەربڕێنی ئاژەڵدەدرێت لە سەربڕخانەکاندا.
ئاوات محەمەد قائیمقامی سلێمانی رێکارەکانی جەژنی قوربان و قوربانیکردنی بڵاوکردەوە و دەڵێت، رێکارەکان بە لەبەرچاوگرتنی پەتای تای خوێنبەربوون دانراون و پێویستە بۆ رێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکە، رێنماییەکان جێبەجێبکرێن.
قائیمقامی سلێمانی ئاماژەی بەوەکرد، سەرجەم ئەو ئاژەڵانەی لە مەیدانی ئاژەڵاندان پشکنینیان بۆ دەکرێت، بەڵام رێگە نادرێت لەوێ ئاژەڵەکان بکرێنە قوربانی.
ئەوەشی خستەروو، تەنها سەربڕخانەکان رێگەپێدراون بۆ سەربڕینی ئاژەڵەکان، چونکە لەدوای سەربڕینیش پشكنین بۆ گۆشتی ئاژەڵەکە دەکرێتەوە.
ئەوەش لە کاتێکدایە، ساڵانە بەر لە جەژنی قوربان، قائیمقامییەتی شارەکان رێنمایی تایبەت بە قوربانیکردن بڵاودەکەنەوە و ئەمساڵیش بەهۆی بڵاوبوونەوەی پەتای تای خوێنبەربوون، رێکارەکان توندتر کراونەتەوە.
وەزیری بەرگری ئیسرائیل رایگەیاند، هێرشیان کردووەتە سەر فڕۆکەخانەی سەنعا و دوایین فڕۆکەی حوسییەکانیان تێکشکاندووە. سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیلیش دەڵێت: ئەوەی بە هێز تێنەگات، هێزی زیاتری پیشان دەدەین.
ئەمڕۆ ئیسرائیل هێرشێکی ئاسمانی بۆسەر فڕۆکەخانەی سەنعا لە یەمەن ئەنجامدا و رایگەیاند، لە رێگەی 10 فڕۆکەوە هێرشەکەیان ئەنجام داوە و دوایین فڕۆکەی حوسییەکانیان تێکشکاندووە.
لەو بارەیەوە یسرائیل کاتز وەزیری بەرگری ئیسرائیل ئاماژەی بەوەکرد، یەک تەقەکردن بە رووی ئەواندا باجەکەی بە قورسترین شێواز دەبێت.
لەبارەی هێرشەکانیشەوە بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل ئاماژەی بەوەکردووە، "حوسییەکان جگە لە قۆڵێکی پشت ئێران هیچی دیکە نییە، ئەوانیش بەرپرسیارن لەو "دەستدرێژییە" کە لە یەمەنەوە سەرچاوە دەگرێت".
ئەوەشی خستووەتە روو، "ئەوەی بەهێز تێنەگات هێزی زیاتری پیشان دەدەین، ئەوەی ئازارمان بدات ئازاری دەدەینەوە".
میدیاکانی یەمەنیش لەسەر هێرشەکە دەڵێن، ئیسرائیل چوار هێرشی بۆسەر فڕۆکەخانەکە و فڕۆکەیەکی سەر بە هێڵی ئاسمانی یەمەنی ئەنجام داوە.
لە هەنگاوێكدا بۆ رێگریكردن لە پەرەسەندنی گرژییەکانی سنورەكانی باشوری سوریا، بەرپرسانی سوریا و ئیسرائیل بە نهێنی كۆبوونەتەوە.
ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز بڵاویكردووەتەوە، لە كەشێكی نهێنیدا و بە چاودێری توركیا و نێوەندگیری ئازەربایجان، ژمارەیەك لە بەرپرسانی سوریا و ئیسرائیل لە پایتەختی ئازەربایجان كۆبوونەتەوە و كۆبوونەوەكەش بە ئامانجی رێگریكردن بووە لە پەرەسەندنی گرژییەاکانی سنورەكانی باشوری سوریا.
لە دوای بڵاوبوونەوەی ئەو هەواڵانەش، لایەنی ئیسرائیلی نەرمی بەرامبەر سوریا نواندووە و جەدعون ساعر وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل رایگەیاندووە، وڵاتەكەی ئامادەیە كەناڵی پەیوەندی لەگەڵ دیمەشق بكاتەوە، بەڵام تا ئیستا لێپرسراوانی سوریا هیچ لێدوانێكیان لەوبارەیەوە نەداوە.
وەفدێکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لەچوارچێوەی پشتگیری پڕۆسەی ئاشتی و بەرەوپێشچونەکانی گۆڕانکاریەکانی ناوچەکە، بەسەرۆكایەتی د.جوان ئیحسان ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکێتی لەگەڵ ئۆزگور ئۆزەل سەرۆكی پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە) لە ئەستەنبوڵ کۆبوەوە.
دارا خەیلانی لێپرسراوی پەیوەندییەکانی دەرەوەی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند: لە کۆبونەوەکەدا پشتگیریمان بۆ پڕۆسەی ئاشتی لە باکوری کوردستان و تورکیا دووپات کردەوە.
ئاماژەی بەوەشدا: بانگهێشتنامەی بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانمان گەیاندە سەرۆکی جەهەپە کە سەردانی هەرێمی کوردستان و بە تایبەت سلێمانی بکات.
وتیشی، لەبەرانبەردا سەرۆکی جەهەپە زۆر خۆشحاڵ بوو سەبارەت بە بانگهێشتەکە بۆ هەرێمی کوردستان و جەختمان کردەوە، هاوڕ‌اشبووین كه هه‌نگاوه سیاسییه‌كانیان هاوته‌ریب بێت له‌گه‌ڵ به‌هاكانی سۆشیال دیموكرات، بۆ به‌دیهێنانی خۆشگوزه‌رانی بۆ ناوچه‌كه و كه‌مكردنه‌وه‌ی ئاڵنگارییه‌كان
"جەختمان لە پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی هەردوو حزب کردەوە، هەروەلا هاوڕابوین کە کێشەکان پێویستە بە ئاشتیانە چارەسەر بکرێت"، دارا خەیلانی وادەڵێت.
سەردانی وەفدەکەی یەکێتی لەچوارچێوەی هەوڵەکانی حزبەکەدایە بۆ پشتگیری و سەرخستنی پڕۆسەی ئاشتی لە باکوری کوردستان و تورکیا، پێشتریش بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە کۆبونەوەی لەگەڵ وەفدێکی پەرلەمانی ئەوروپا بە ئەندامێتی مارتن شیردڤان، هاوسەرۆکی چەپەکان لە پەرلەمانی ئەوروپا و فایەق یاگزای، نوێنەری دەم پارتی لە کۆنسەی ئەوروپا رایگەیاند، "هەر لە سەرەتاوە لەگەڵ ئەوەدابووین کە بژاردەی گفتوگۆ بگیرێتەبەر بۆ گەیشتن بە ئاشتی و چارەسەری ناکۆکییەکان و بۆ سەرخستنی ئەم دەرفەتەش هاریکاربووین و بەردەوامیش دەبین لە هەماهەنگییەکانمان".
وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە گشتاندنێکدا بۆ سەرجەم زانکۆکانی هەرێمی کوردستان، رێکارەکانی جێبەجێکردنی پلانی مۆڵەتی خوێندنی دیاری کردووە و تیایدا مەرج و چۆنێتیەکانی بەخاڵ داناوە.
پزیشکێکی نەشتەرگەری فەرەنسی کە دەستدرێژی سێکسی کردووەتە سەر چەندین منداڵ داوای لێخۆشبوون دەکات و وتوێتی: چانسێکم بدەنێ بۆ ئەوەی ببمە "مرۆڤێکی باشتر"
جۆیل لی سکۆرنێک، ئەو پزیشکە نەشتەرگەرەی پێشوو کە تۆمەتبارە بە دەستدرێژی سێکسی بۆ سەر منداڵان و لەلایەن داواکارانی گشتیەوە بە "شەیتان" وەسفکراوە، دوای سێ مانگ دادگاییکردن رایگەیاندووە؛ داوای "هیچ نەرمییەک" لە دادگا ناکات، بەڵکو داوای "هەندێک مرۆڤایەتی" دەکات.
بڕیارە رۆژی چوارشەممە دادگە بڕیاری خۆی لەم دۆسیەیە دەربکات. تۆمەتبار کە بۆ دواجار لە دادگا بانگهێشت کرا بۆ قسەکردن، رو لە دادوەران وتی: داوای هیچ بەخشینێک لە دادگە ناکەم، بەڵکو تەنها ئەمەوێت مافی ئەوەم پێ بدرێت کە ببمە کەسێکی باشتر و ئەو بەشەی مرۆڤایەتیم بەدەست بهێنمەوە کە زۆر دەمێکە ونم کردووە.
لێسکۆرنێک کە تۆمەتبارە بە دەستدرێژی سێکسی بۆ سەر299 نەخۆش کە زۆربەیان منداڵن، پارێزەرەکەی ماکسیم تێسیێر، وتی: جۆیل لیسکۆرنێک نایەوێت خۆی لە سزاکەی بدزێتەوە، بەڵام داواشدەکات کە دادگە ئەو بەڵگانەش لەبەرچاو بگرێت کە لە بەرژەوەندی ئەون".
دادگەی گشتی فەڕەنسا، رۆژی هەینی، داوای 20 ساڵ زیندانی و جێبەجێکردنی کۆمەڵێک رێکاری ئەمنی کردووە بۆ جویل لو سکوارنیک، هەروەها دادگە داوا دەکات کە بەهۆی ئاڵۆزی لە کەسایەتیدا و مەترسیەکانی دووبارەکردنەوەی تاوان، دوای تەواوبوونی سزاکەی لە ژێر چاودێریدا بمێنێتەوە.
دادگە بە تەنیشت بەندکردنیەوە بە 20 ساڵ بۆ هەمیشە پیشەی پزیشکی لە تۆمەتبار قەدەغەدەکات و بەهیچ جۆرێک بۆی نییە لەگەڵ منداڵ کاربکات و ناتوانێت خاوەنداری لە هیچ ئاژەڵێکی ماڵی بکات.
هەروەها داوای لێسەندنەوەی مافە مەدەنی و خێزانییەکانی دەکات بۆ ماوەی 10 ساڵ.
لێکۆڵەران توانیان قوربانییەکانی لو سکوارنیک بدۆزنەوە کە نەخۆش بوون و تەمەنیان بەگشتی 11ساڵ بووە لەو کاتەدا کە دەستدرێژیان کراوەتە سەر.
بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی کەشناسیی و بوومەلەرزەزانیی هەرێمی کوردستان پێشبینی کەشی 48 سەعاتی داهاتووی بڵاوکردەوە و رایگەیاند؛ ئەگەری خۆڵبارین زۆرە.
بە پێی راگەیەندراوی کەشناسیی هەرێم، چاوەڕوان دەکرێت کەشی ئەمڕۆ سێشەممە بەم شێوەیە بێت:
- ئاسمان: ساماڵ و پەڵە هەور
- ناوچە تایبەتەکان: لە سنووری پارێزگای دهۆک و ناوچە سنوورییەکاندا نیمچە هەور دەبێت
- پلەی گەرما: بەرزبوونەوە بەراوورد بە تۆمارەکانی دوێنێ
کەشی سبەینێ - چوارشەممە 28-5-2025
بۆ کەشی چوارشەممە، کەشناسیی هەرێم ئەم پێشبینیانەی کردووە:
- بەیانی و نیوەڕۆ: ئاسمان ساماڵ و پەڵە هەور
- ئێوارە و شەو: ئەگەری خۆڵبارینێکی کەم لە بەشێک لە ناوچە جیاجیاکان
- پلەی گەرما: کەمێک بەرزتر بەراوورد بە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ
کەشناسیی هەرێم بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراوی بۆ شارەکانی هەرێم ڕاگەیاندووە:
- هەولێر: 39 پلەی سیلیزی
- سلێمانی: 37 پلەی سیلیزی
- دهۆک: 38 پلەی سیلیزی
- کەرکوک: 43 پلەی سیلیزی
- زاخۆ: 39 پلەی سیلیزی
- هەڵەبجە: 38 پلەی سیلیزی
- سۆران: 36 پلەی سیلیزی
- حاجی ئۆمەران: 25 پلەی سیلیزی
- *گەرمیان: 43 پلەی سیلیزی
بەرزترین پلەی گەرما لە کەرکوک و گەرمیان تۆمار دەکرێت کە دەگاتە 43 پلەی سیلیزی، لە کاتێکدا نزمترین پلەی گەرما لە حاجی ئۆمەران دەبێت کە 25 پلەی سیلیزیە.
سەرۆکی دەستەی مافەکانی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان سەبارەت بە رەوشی قەزای عەینکاوە لە سنوری هەولێر پەیامێکی بلاوکردوەتەوە و دەڵێت: هەندێک لە هۆتێلەکان بۆ کاری بێ ڕەوشتانە بەکاردەهێندرێن.
د. مونا یاقو، سەرۆکی دەستەی سەربەخۆی مافەکانی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان سەبارەت بە رەوشی عەینکاوە لە سنوری هەولێر پەیامێکی بلاوکردوەتەوە و دەڵێت: ئەو شێواندنە نەریتیانەی لە عەینکاوە رودەدات کاریگەریی توندی لەسەر خەڵکی ناوچەکە هەبووە.
لە پەیامەکەدا هاتووە، شێواندنەکان بریتین لە بڵاو بونەوەى رەفتارى نا ئەخلاقى لە شەقامەکانى عەینکاوەدا، بە شێوەیەکى رۆژانە، بە تایبەت لە دواى نیوە شەوەوە، لە لایەن خەڵکانێکى بێگانەوە کە خەڵکى ناوچەکە نین.
سەرۆکی دەستەی مافی مرۆڤ لە هەرێم ئاماژەی بەوەشداوە، زیادبونى ژمارەى هۆتێلەکان بە شێوەیەکى چاوەڕوان نەکراو، کە لەگەڵ قەوارەى قەزاکەدا ناگونجیت، هەروەها سەرپێچی رێنماییە کارپێکراوەکانە، بە تایبەتى هەندێکیان لە نێو گەڕەك و لە ناوچە نیشتەجێبونەکاندان لە هەموى خراپتر، هەندێکیان بۆ کارى بێ رەوشتانە بەکاردەهێنرێن، هەروەها دەنگى بەرزى هۆڵەکانی ئاهەنگ گێڕان، تا درەنگانی شەو، رێگری لە نەخۆش و خوێندکاران دەکات کە ژیانی ئاسایی خۆیان بژین و کەسانی دەوروبەری ئەو هۆڵانەش لە خەو بێ بەش دەکات.
لەپەیامەکەشدا هاتووە، هەندێ دیاردە پێشێلکارى نەریتی خەڵکی عەینکاوە دەکەن، وەک جلوبەرگى ناشایستەى هەندێك لەو خەڵکانەى کە سەردانى عەینکاوە دەکەن، هەروەها بڵاوبونەوەی نائاسایی مەیخانە و مەساجخانە و یانە شەوانەکان بەتایبەتی کە هەندێکیان دەکەونە ناو ناوچە نیشتەجێبونەکان، ئەمەش دانیشتوانی ناوچەکە نائارام دەکات و وایان لێدەکات هەست بە مەترسى بکەن بۆ کوڕ و کچەکانیان.
"زیادبوونی خاوەندارێتی موڵك لەلایەن کەسانی غەیرە مەسیحییەوە، لەڕێگەی فێڵى یاساییەوە، ئەمەش کاریگەری لەسەر دیمۆگرافیای ناوچەکە دەبێت و پێشێلکردنی بڕگەکانی دەستور و یاسایە، هەموو ئەمانە جێگەی قبوڵکردن نین و دەبێت هەنگاوی جدی بنرێت بۆئەوەی بابەتەکە بە شێوەیەک لە قاڵب بدرێت کە خزمەت بە خەڵکی عەینکاوە بکات. عەینکاوە کە بە (شاری برایەتی و ئاشتی) ناسراوە، دەبێت هەموومان کاربکەین بۆ پاراستنی کەرامەت و ناوبانگی خەڵکەکەى"، سەرۆکی دەستەی مافەکانی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان وادەڵێت.
بە سەرپەرشتی بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەسەر چەند پرسێك لەكۆبوونەوەدایە.
پەیامنێری كوردسات نیوز رایگەیاند، كۆبوونەوەكە لە دەباشان بەڕێوەدەچێت و ئەندامانی مەكتەبی سیاسی بەشدارن، تێیدا چەندین پرس و بابەتی گرنگ تاوتوێ دەكرێن، بە تایبەت پرسی پێكهێنانی كابینەی دەیەمی حكومەتی هەرێم و هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق. هەروەها تیشك دەخرێتەسەر چەند پرسێكی پەیوەست بە ناوخۆیی یەكێتی و گفتوگۆیان لەبارەوە دەكرێت.
لە ماوەی پێشووشدا چەندین كۆبوونەوە لەسەر ئاستی باڵا لەنێوان یەكێتی و پارتی كراوە و مەرج و داواكارییەكان خراوەتەڕوو لەسەر پێكهێنانی حكومەت.
عیراق بڕیاریدا بە قەدەغەكردنی هاوردەی پێنج بەرهەمی كشتوكاڵی و رێگە بە گواستنەوەی مریشك و هێلكە لەنێو پارێزگاكان دەدات.
ئەنجومەنی وزاری ئابوری لە عیراق لە راگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، هاوردەی كاڵەك و شوتی و باینجان و كولەكە تا كۆتاییهاتنی بەرهەمی ناوخۆ رادەگیرێت، هەروەها هاوردەی تەماتە بۆ ماوەی مانگێك قەدەغە دەكرێت.
لە راگەیەندراوەكەدا ئەوەشخراوەتەڕوو، بڕیاردراوە رێگە بە گواستنەوەی مریشك و هێلكە لە نێو پارێزگاكاندا بدرێت بەشێوەیەكی كاتیی.
ئەنجومەنی وزاری ئابوری راشیگەیاند، ئەو بڕیارە لەسەر پێشنیارێكی بەپەلەی وەزیری كشتوكاڵ بووە، بۆ پشتیوانیكردنی بەرهەمی ناوخۆ.
بەپێی نوێترین توێژینەوەی زانستی ، دانیشتن بۆ ماوەیەكی زۆر ، دەبێتە هۆی تووشبون بە نەخۆشی زەهایمەر .
بەپێی ئەنجامی توێژینەوەیەك كە لەلایەن دامەزراوەیەكی تایبەت بە نەخۆشی زەهایمەر بڵاوكراوەتەوە، دەركەوتوە ئەو كەسانەی بۆ ماوەیەكی زۆر دادەنیشن، ئەگەری توشبونیان بە نەخۆشی زەهایمەر زیاترە تەنانەت ئەگەر هەفتانە 150 خولەكیش وەرزش بكەن .
لە توێژینەوەكەدا تاقیكردنەوە لەسەر زیاتر لە 400 كەس كراوە كە تەمەنیان سەرو 50 ساڵ بوە و بەپێی ئەنجامەكان دەركەوتووە كە ئەوانەی زۆرتر دانیشتون و كەمتر جوڵەیان كردوە، توشی بچوكبونەوەی قەبارەی مێشك بون و بیرەوەریان تێكچوە و توانای گەراندنەوەی زانیارییەكانیان كەم بوەتەوە.