سەرۆك وەزیرانی عیراق لە بەغداد لەگەڵ فراكسیۆنی یەكێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران كۆبووەوە و تاوتوێی دوایین لێكتێگەیشتنی نێوان عیراق و هەرێمیان بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی پەیوەندیدار بە نەوت و موچەی موچەخۆرانی هەرێم كرد.

نووسینگەی راگەیاندنی د.نەرمین مەعروف ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق لە فراكسیۆنی یەكێتی بڵاویكردەوە، لە كۆبوونەوەی د.محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق لەگەڵ فراكسیۆنی یەكێتی، گفتوگۆكرا لەبارەی دوایین لێكتێگەیشتنی عیراق و هەرێم بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی پەیوەست بە نەوت و موچەی موچەخۆرانی هەرێم.

هەر لە كۆبوونەوەكەدا جەختیشكرایەوە، لە گرنگی زمانی گفتوگۆ و دانوستان بۆ چارەسەركردنی كێشە و ئاڵنگارییەكان و پاراستنی مافی هەموو هاووڵاتییانی عیراق لە چوارچێوەی یاسا و دەستووردا.

لە بەشێكیتری كۆبوونەوەكەشدا، فراكسیۆنی یەكێتی چەند داواكارییەكی پەپوەست بە مافی هاوڵاتییان لەسەرجەم چین و توێژە جیاوازەكانی هەرێمی كوردستان گەیاندە سەرۆك وەزیرانی عیراق و ناوبراو رەزامەندی لەبارەیانەوە دەربڕی.

رۆژی دووشەممەی داهاتوو ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق دانیشتنێكی نائاسایی لەبارەی هێرشی  درۆنی سەر كێڵگە نەوتییەكانی هەرێم و روداوی ئاگركەوتنەوەی كوت ئەنجامدەدات، چەند فراكسیۆن و پەرلەمانتارێكیش هۆشداری لە بایكۆتكردنی دانیشتنەكە دەدەن و داوادەكەن لایەنی لێپرسراوی حكومی ئامادەی دانیشتنەكە بن.

بەپێی كارنامەی دانیشتنەكانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق، رۆژی دووشەممەی داهاتوو ئەنجومەنی ناوبراو دانیشتنێكی نائاسایی ئەنجامدەدات، كە دوو تەوەری لەخۆگرتووە، تەوەری یەكەمیان گفتوگۆكردن لەسەر روداوی ئاگركەوتنەوەكەی شاری كوت كە بەهۆیەوە 63 كەس گیانیان لەدەستدا و زیانی مادی زۆری لێكەوتەوە، تەوەری دووهەمیشیان تایبەت بە گفتوگۆكردن لەسەر هێرشە درۆنییەكانی چەند رۆژی رابردووی سەر كێڵگە نەوتییەكانی هەرێمی كوردستان.

لەبارەی دانیشتنە نائاساییەكەی ئەنجومەنی نوێنەران، حەیدەر سەلامی سەرۆكی كوتلەی " ئەنا" رایگەیاند، دانیشتنەكە بەبێ ئامادەبوونی سەرۆك وەزیران و وەزیری ناوخۆ و لێپرسراوانی باڵای حكومی پەیوەندیدار بە دۆسییەكان هیچ ئەنجام و سوودێكی نابێت.

هاوكات، رائد مالكی پەرلەمانتارێكی تری ئەنجومەنی نوێنەران هۆشداری بایكۆتكردنی دانیشتنەكەی داوە لە ئەگەری ئامادەنەبوونی لێپسراوانی باڵای حكومی پەیوەندیدار لە دانیشتنەكە.

راوێژكاری سەرۆك وەزیرانی عیراق بۆ كاروباری پەروەردە رایگەیاند، بە سوود وەرگرتن لە ژیری دەستكرد حكومەت ئامادەكاری دەكات بۆ دەستپێكردنی خولێك لە شێوەی پرۆژەیەكی پێشەنگ لەسەر ئاستی عیراق و وڵاتانی عەرەبی، بۆ پەرەپێدانی توانای كارمەندانی كەرتی پەروەردە.

عەدنان سەراج، راوێژكاری سەرۆك وەزیرانی عیراق بۆ كاروباری پەروەردە رایگەیاند، بە سوودبینین لە ژیری دەستكرد حكومەتی عیراق ئامادەكاری دەكات بۆ دەستپێكردنی پڕۆژەیەكی پێشەنگ لە كەرتی پەروەردە.

ئەوەشی خستەڕو، پرۆژەكە مانگی ئەیلولی داهاتوو لە شێوەی خولی مانگانە دەست پێدەكات و تێیدا مەشق و راهێنان، بە نزیكەی 850 هەزار مامۆستا و راهێنەر و 460 هەزار ستافی وانەبێژ دەكرێت، بۆ پەرەپێدانی تواناكانیان.

ئەو راوێژكارە ئاماژەی بەوەشدا، لەدوای تەواوبوونی خولەكە بەشێوەی دیجیتاڵ مۆڵەتی وانەوتنەوە و بڕوانامە دەبەخشرێتە بەشداریكەرانی خولەكە.

حكومەتی عیراق تەنها نیوەی خواستی كارەبای بۆ هاووڵاتییان دابینكردووە، پێشبینیش دەكرێت لە مانگی داهاتوودا خواست لەسەر كارەبا زیاتر ببێت.

روانگەی ئابوریی ئیكۆ عیراق لە راپۆرتێكدا بڵاویكردەوە، خواست لەسەر كارەبا لە عیراق لە نێوان 50 بۆ 55 هەزار مێگاواتدایه، بەڵام لە هاویندا ئەو ژمارەیە لە هەڵكشاندایە بەهۆی ئەوەی خواست لەسەر كارەبا زیاتر دەبێت.

راشیگەیاند، بەرهەمهێنانی راستەقینەی كارەبا لە ئێستادا‌ 28 هەزار مێگاوات زیاتر نییە لەبەر چەند هۆكارێك، لەوانە راگرتنی هاوردەكردنی غازی ئێرانی و كێشە لە وێستگەكان.

ئاماژەی بەوەشكردووە، چارەسەركردنی قەیرانی كارەبای عیراق سێ رێگەی پێویستە، یەكەمیان هاوردەكردنی غازی ئێران، دووەم هاوردەكردنی كارەبا لە وڵاتانی دراوسێ، سێهەمیشیان بەكرێدانی وێستگەكان بە قەتەر یان عومان بە ئامانجی بەرهەمهێنانی كارەبا.

فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عیراق ئەنجامی لێکۆڵینەوەکانی لەبارەی هێرشەکانەوە بۆسەر بنکە سەربازییەکانی عیراق ئاشکراکرد و رایگەیاند؛ سەرچاوەی هەموو هێرشەکان یەکن و بەوردی دیاریکراون.

لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە؛ لیژنەیەکی باڵای لێکۆڵینەوە بۆ بەدواداچوون لەو هێرشانەی کە بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کراونەتە سەر چەند بنکەیەکی راداری سەربازی پێکهێنراون و گەیشتوونەتە چەند ئەنجامێکی گرنگ و یەکلاکەرەوە. 

لیژنەکە ئەم ئەنجامانەی خستەڕوو:

• سەرچاوەی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکان: دەستنیشانکراوە کە فڕۆکەکان کڵاوەی جەنگییان بە کێشی جیاواز هەڵگرتووە و لە دەرەوەی عێراق دروستکراون.

• شوێنی هەڵفڕین: شوێنی هەڵفڕینی فڕۆکەکان بە وردی دیاریکراوە و دەرکەوتووە کە لە چەند شوێنێکی دیاریکراوی ناو خاکی عیراقەوە هەڵفڕیون.

• لایەنە تێوەگلاوەکان: ئەو لایەنانەی لە جێبەجێکردن و هەماهەنگیی ئەم کردەوە دوژمنکاریانەدا بەشداربوون، ئاشکرا کراون.

• شیکاریی تەکنیکی: شیکارییەکی تەکنیکیی ورد بۆ سیستمی کۆنترۆڵ و پەیوەندیی فڕۆکەکان کراوە، کە وایکردووە لایەنە هەواڵگرییەکان زانیاریی ورد کۆبکەنەوە و پشتگیری لە ئەنجامی لێکۆڵینەوەکان بکەن.

• جۆری فڕۆکەکان: لیژنەی لێکۆڵینەوە دووپاتیکردەوە کە سەرجەم ئەو فڕۆکە بێفڕۆکەوانە خۆکوژیانەی لە هێرشەکاندا بەکارهاتوون، لە هەمان جۆرن، ئەمەش بە ڕوونی دەریدەخات کە لایەنی جێبەجێکار یەک لایەن بووە.

لە کۆتایی راگەیەندراوەکەدا، هاتووە: کە "ئەم دەستدرێژییە پێشێلکارییەکی زەقی سەروەریی نیشتمانییە، و رێگە بە هیچ لایەنێک نادرێت، چ ناوخۆیی بێت یان دەرەکی، دەست بۆ ئاسایش و سەقامگیریی عێراق ببات."

کۆمسیۆنی عیراق رایگەیاند، لە ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقدا کە بڕیارە لە مانگی تشرینی دووەمی ئەمساڵدا بەڕێوەبچێت، 21 ملیۆن و 200 ھەزار کەس مافی دەنگدانیان ھەیە.

عیماد جەمیل سەرۆکی تیمی راگەیاندنی سەر بە کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکانی عیراق رایگەیاند، تا ئێستا 19 ملیۆن دەنگدەر کارتی دەنگدانیان وەرگرتووە و دوو ملیۆن و 200 ھەزار کارتی دەنگدان ماون بەسەر دەنگدەراندا دابەش بکرێن.

وتیشی، تا مانگی ئابی داھاتوو سەرجەم کارتەکانی دەنگدان بەسەر دەنگدەراندا دابەش دەکرێن.

ئاماژەی بەوەشکرد، لە ھەڵبژاردنی ساڵی 2021ی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقدا، 17  ملیۆن کەس مافی دەنگدانیان ھەبوو، بەوەش ژمارەی دەنگدەران لە ھەڵبژاردنی داھاتووی ئەنجومەنی نوێنەراندا بەراورد بە ھەڵبژاردنەکەی ساڵی 2021، نزیکەی چوار ملیۆن دەنگدەر زیادی کردووە.

سەرۆکی تیمی راگەیاندنی سەر بە کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکانی عیراق راشیگەیاند، تا ئێستا 31 ھاوپەیمانی، 41 پارت و 87 کەس وەک کاندیدی تاکە کەسی بۆ بەشداریکردن لە ھەڵبژاردن تۆمار کراون.

ئەمڕۆ پێنجشەممە لە دیدارێکدا سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازیکرد لە محەمەد حەسان نوێنەری سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق و باس لە دوایین پێشهاتی گۆڕەپانی ناوچەکە و کاریگەرییەکانیانکرا لەسەر ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە. 

سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە گرنگی چڕکردنەوەی هەوڵەکان بۆ کۆنتڕۆڵکردنی قەیرانەکان و کەمکردنەوەی گرژییەکان بە شێوەیەک کە ئاشتی ناوچەکە بپارێزێت و هاریکارییەکانی نێوان وڵاتان پەرەپێدەدات. 

لە میانی دیدارەکەدا د. لەتیف رەشید پابەندبوونی عیراقی دوپاتکردەوە لە گفتوگۆ و چارەسەری ئاشتیانە و کاری هاوبەش بۆ پاراستنی سەقامگیری ناوچەکە کە پایەیەکی بنەڕەتییە بۆ هێنانەدی گەشەپێدان و خۆشگوزەرانی بۆ گەلان.

سەرۆک کۆمار هەروەها رۆڵی نەتەوە یەک گرتووەکانی لە پشتیوانیکردنی پرۆسەی کەمکردنەوەی پەرەسەندنەکان و بەشداریکردن لە دۆزینەوەی چارەسەری بەردەوام بۆ قەیرانەکانی ئێستا، هەروەها پێشخستنی بنەماکانی پێکەوەژیانی ئاشتیانە و هاریکاری نێودەوڵەتی بەرز نرخاند. 

لای خۆیەوە محەمەد حەسان پابەندبوونی نەتەوە یەک گرتووەکانی دووپاتکردەوە بۆ بەردەوامبوون لە کارکردن لەگەڵ عیراق بۆ پەرەپێدانی سەقامگیری و تێپەڕاندنی ئاستەنگەکانی ئێستا و پاڵپشتیکردنی بەرنامە و دەستپێشخەرییەکان بە ئامانجی چەسپاندنی ئاسایش و ئاشتی لە ناوچەکەدا.

ئەمڕۆ پێنجشەممە، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عیراق، سەرۆکایەتی کۆبوونەوەیەکی بەپەلەی ئەنجومەنی وەزیرانی کرد و تێیدا رێککەوتنی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی سەبارەت بە دۆسیەی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان پەسەندکرا.

پەسەندکردنی رێککەوتنی هەرێم و بەغدا

لە تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا، ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق رێککەوتنی نێوان هەولێر و بەغدای پەسەند کرد.
 سەرۆک وەزیران ستایشی هەوڵەکانی بافڵ تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانی کرد کە بووەتە هۆی ئاسانکاری بۆ گەیشتن بە رێککەوتنەکە.

وردەکاریی ڕێککەوتنەکە:

دۆسیەی نەوت: حکومەتی هەرێم دەستبەجێ تەواوی نەوتی بەرهەمهاتوو کە نزیکەی 230 هەزار بەرمیلی رۆژانەیە، رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ دەکات. لە بەرانبەردا، وەزارەتی دارایی فیدراڵی بڕی 16 دۆلار وەک پێشینە بۆ هەر بەرمیلێک دەداتە حکومەتی هەرێم. هەروەها بڕی 50 هەزار بەرمیل رۆژانە بۆ بەکاربردنی ناوخۆیی هەرێم تەرخان دەکرێت و داهاتەکەی دوای دەرکردنی تێچووەکان دەگەڕێتەوە بۆ گەنجینەی فیدراڵی.

داهاتە نانەوتییەکان: حکومەتی هەرێم بڕی 120 ملیار دینار وەک پێشەکی بۆ داهاتە نانەوتییەکان رادەستی بەغدا دەکات، تا دواتر بەپێی وردبینی یەکلایی دەکرێتەوە.

ئەم رێککەوتنە دوای زنجیرەیەک گفتوگۆی چڕ دێت لەنێوان وەفدی هەرێمی کوردستان و بەرپرسانی حکومەتی فیدراڵی و بە هەنگاوێکی گرنگ دادەنرێت بۆ چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان هەردوولا.

خالید شوانی وەزیری دادی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، سەردانەکەی بافڵ جەلا تاڵەبانی لێکتێگەیشتنەکەی گەیاندە ئەنجام.

خالید شوانی وەزیری دادی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند: لە دوو هەفتەی داهاتوودا دەستبە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم دەکرێت، هەروەها سەردانەکەی بافڵ جەلا تاڵەبانی لێکتێگەیشتنەکەی گەیاندە ئەنجام.

ئاماژەی بەوەشدا: بافڵ جەلال تاڵەبانی بەناوی هەموو کوردستانەوە لێکتێگەیشتنی لەگەڵ عیراق کردووە.

خالید شوانی: لێكتێگەیشتنی نێوان هەرێم و عیراق پێویستی بە هاودەنگی سیاسی بوو، هەروەها هەردوو حكومەتی هەرێم و عیراق پابەند كراون بە رێككەوتنەكە و حكومەتی هەرێم مانگانە 230 هەزار بەرمیل نەوت بە عیراق دەدات، هەروەها هەرێم 50 هەزار بەرمیل نەوت بۆ پێداویستی ناوخۆ بەرهەم دەهێنێت.

وەزیری دادی عیراق وتیشی: رێككەوتنەكە بنەمایەكە بۆ چارەسەری كێشەكان و ناردنی موچە بە بەردەوامی، هەروەها موچە مافی یاسایی و دەستووری موچەخۆرانە.

خالید شوانی سەبارەت بە موچەی مانگەکانی دیکە رایگەیاند: موچەی پێنج و شەش و مانگەكانی تریش بۆ موچەخۆران خەرج دەكرێت و رێككەوتنەكە دەبێت بە بنەما بۆ یاسای نوێی بودجەی لە عیراق، هەروەها رۆژی یەکشەممە تەمویلی موچەی مانگی پێنجی هەرێم دەکرێت.

پەیامنێری کوردسات نیوز باسی لەوەکرد، محەمەد شیاع سودانی ئیمزای لەسەر نووسراوی خەرجکردنی موچەی مانگی پێنجی موچەخۆرانی هەرێم کرد.

پەیامنێری کوردسات نیوز باسی لەوەکرد، لە کۆبوونەوە نائاساییەکەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق، محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عیراق بڕیاریدا بە خەرجکردنی موچەی مانگی پێنجی موچەخۆرانی هەرێم.

بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، بەهۆی تەواوبوونی دەوام لەمڕۆدا، چاوەڕوان دەکرێت رۆژی یەکشەممەی داهاتوو 20ی ئەم مانگە، پارەی موچە خەرج بکرێت و بەوپێیەش لە رۆژی دووشەممەی داهاتووەوە دەست بە دابەشکردنی موچە دەکرێت لە هەرێم.

لەبارەی موچەی مانگی شەشەوە پەیامنێری کوردسات نیوز ئەوەی خستە روو، لەماوەیەکی نزیکدا بڕیار لەسەر خەرجکردنی موچەی مانگی شەشیش دەدرێت.

دوێنێ حکومەتی هەرێم کۆبوونەوەی ئاسایی هەفتانەی خۆی ئەنجامدا و رایگەیاند، ناوەڕۆکی لێکتێگەیشتنی نێوان هەرێم و بەغداد تایبەت بە موچەی موچەخۆران و پابەندییەکانی هەرێم جێبەجێ دەکەن. 

سەرۆک کۆماری عیراق پرسە و سەرەخۆشی ئاراستەی کەسوکاری قوربانیانی روداوەکەی پارێزگای واست کردووە و داواش لە لایەنە پەیوەندیدارەکان دەکات، بە دڵنیابوونەوە لە جێبەجێکردنی رێکارەکانی سەلامەتی لەکاتی دروستکردنی باڵەخانەکاندا، رێگە نەدەن ئەو جۆرە روداوانە دووبارە ببنەوە.

د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رایگەیاندووە، "بەداخەوە هەواڵی ئەو روداوە بەئازارەی پارێزگای واستمان پێگەیشت، پرسە و سەرەخۆشی خۆمان ئاراستەی کەسوکاری قوربانییەکان دەکەین، هیوادارین خودا ئارامییان پێببەخشێت و شیفای بریندارەکانیش بدات".

سەرۆک کۆمار جەختی لە لێکۆڵینەوە بۆ دۆزینەوەی هۆکاری روداوەکە و لێپرسینەوە لەو کەسانەی کەمتەرخەمبوون؛ کردووەتەوە.

داواشی لە لایەنە پەیوەندیدارەکان کردووە، بەدواداچوون بکەن بۆ دڵنیابوونەوە لە جێبەجێکردنی رێکارە پیشەییە سەلامەتەکان لە باڵەخانەکاندا، بۆ ئەوەی رێگربن لە دووبارەبوونەوەی روداوی بەئازاری لەو جۆرە".

وەزارەتی ناوخۆی عیراق رایگەیاند، لە روداوی ئاگرەکەی پارێزگای واستدا 61 کەس گیانیان لەدەستداوە، کە زۆرینەیان بەهۆی دوکەڵەوە خنکاون، تەرمی 14 کەسیش بەهۆی زۆری رێژەی سوتانەوە ناناسرێتەوە.

وەزارەتی ناوخۆی عیراق رایگەیاند، ئەو مۆڵەی ئاگرەکەی تێدا کەوتووەتەوە تەنها حەوت رۆژە کراوەتەوە و لە پێنج نهۆم پێکهاتووە، کە هایپەرمارکێت و چێشتخانەی تێدا بووە.

ئاماژەی بەوەشکردووە، بەهۆی ئاگرەکەوە 61 کەس گیانیان لەدەستداوە، کە زۆرینەیان بەهۆی دوکەڵەوە خنکاون، تەرمی 14 کەسیش بەهۆی زۆری رێژەی سوتانەوە ناناسرێتەوە، هەروەها توانراوە 45 کەس رزگار بکرێن.

ئەوەشی خستووەتە روو، لە ئێستادا لیژنەیەک بۆ لێکۆڵینەوە لە روداوەکە و هۆکار و چۆنێتی سەرهەڵدانی ئاگرەکە دروستکراوە و لەوە دەکۆڵنەوە و دوای تەواوبوونی راپۆرتی لیژنەکە و گەشتنە ئەنجامی لێکۆڵینەوەکان، لێپرسینەوە لەو کەس و لایەنە دەکرێت کە کەمتەرخەم بووە و بەرپرسیارە لە روداوەکە.

بەیانی ئەمڕۆ ئاگر لە مۆڵێکی پارێزگای واست کەوتەوە و بەهۆیەوە تاوەکو ئێستا 61 کەس گیانیان لەدەستداوە.

ئەمڕۆ ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق کۆبوونەوەیەکی نائاسایی ئەنجام دەدات و تیایدا گفتوگۆ لەبارەی پرسی موچەی موچەخۆران و نەوتی هەرێم دەکەن.

دوێنێ حکومەتی هەرێم کۆبوونەوەی ئاسایی هەفتانەی خۆی ئەنجامدا و رایگەیاند، ناوەڕۆکی لێکتێگەیشتنی نێوان هەرێم و بەغداد تایبەت بە موچەی موچەخۆران و پابەندییەکانی هەرێم جێبەجێ دەکەن.

بڕیارە سەعات 1:00ی پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ، ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق کۆبوونەوەیەکی نائاسایی و بەدەر لە کۆبوونەوەی ئاسایی هەفتانەی خۆی ئەنجام بدات.

لە کۆبوونەوەکەدا باس لە پرسی موچەی موچەخۆرانی هەرێم و خەرجکردنی موچە دەکرێت و هەروەها بابەتی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمیش یەکێکی دیکە دەبێت لە تەوەرەکانی کۆبوونەوەکە.

بەپێی راگەیەنراوەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم، دوای جێبەجێکردنی ناوەڕۆکی ئەو لێکتێگەیشتنە، چاوەڕوان دەکرێت حکومەتی عیراق موچە و شایستە داراییەکانی هەرێم بنێرێت.

لە ئێستادا موچەخۆرانی هەرێم لە مانگی ئاب نزیک دەبنەوە، بەڵام بەهۆی ناکۆکییەکانی نێوان حکومەتی هەرێم و عیراق لەبارەی پرسی هەناردەکردنەوەی نەوت، هێشتا موچەی مانگی ئایاریان وەرنەگرتووە و زیاتر لە 70 رۆژە هیچ موچەیەک دابەش نەکراوە.

رۆژی 7ی ئەم مانگە، وەدفێکی باڵای هەرێم چوونە بەغداد و وەڵامی ئەو رەشنووسەیان گەیاندە حکومەتی عیراق، کە پێشتر خستبوویانە بەردەستی بەرپرسانی هەرێم.

پێشتر کوردسات نیوز ئەوەی ئاشکرا کردبوو کە، بەپێی رەشنووسەکە پرسی نەوت بەمجۆرەی ئێستا دەمێنێتەوە تاوەکو لەماوەی داهاتوودا وەفدێکی تەکنیکی دێتە هەرێم و لە نزیکەوە ئەوە چارەسەر دەکەن ئاخۆ هەرێم بۆ پێداویستی ناوخۆ بڕی چەند نەوتی پێویستە.

پێشتر هەرێم داوای زیاتر لە 115 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانەی دەکرد بۆ پێداویستی ناوخۆ و دواتر داوای 65 هەزار بەرمیل نەوتی دەکرد، بەڵام بەغداد ئامادە بوو تەنها 46 هەزار بەرمیل نەوتی بدات.

لەبارەی داهاتی نانەوتی و ناوخۆشەوە رێککەوتنێکی سەرەتایی باسدەکرا کە هەرێم مانگانە 115 ملیار دینار رادەستی بەغداد بکات و کرێی کۆمپانیاکانی نەوتیش یان بە پارەی کاش بدرێت یان بە پێدانی نەوت.

ئاگر لە یەكێك لە سوپەرماركێتەكانی پارێزگای واست كەوتەوە بەهۆیەوە نزیكەی  50 كەس گیانیان لەدەستدا.

هێزە ئەمنییەكانی پارێزگای واست رایانگەیاند، بەهۆی كەوتنەوەی ئاگر لە یەكێك لە سوپەرماركێتەكانی شاری كوت لە پارێزگای واست نزیكەی 50 كەس گیانیان لەدەستداوە ژمارەیەكی دیكەش برینداربوون.

هاوكات، محەممەد جەمیل مەیاح پارێزگاری واست ماوەی سێ ڕۆژی ماتەمینی بۆ قوربانیانی ئاگركەوتنەوەکە راگەیاند، وتیشی، لە نێو قوربانیەكانیدا چەندین ژن و منداڵ و پیاو هەن.

ئاماژەی بەوەشكرد، ئەو كەسانەی بە راستەوخۆ و ناراستەوخۆ دەستیان هەبووە لە كەوتنەوەی ئەو كارەساتە دڵتەزێنە دەدرێنە دادگا، وە لە ماوەی 48 سەعاتدا ئەنجامی لێكۆڵینەوە سەرەتاییەكان بۆ ڕای گشتی ڕادەگەیەنین.

راشیگەیاند، ئەوان لە ئێستادا سكاڵایان لەسەر خاوەن بیناكە و خاوەن سۆپەرماركێتەكە و هەموو ئەو كەسانە تۆماركردووە كە بەشدارن لەو رووداوەدا.

صباح الحزن والفواجع على العراقيين… بدأ هذا الصباح على أهالي الكوت بفاجعة أليمة، تمثلت في “حريق” داخل الهايبر ماركت الذي افتُتح قبل أيام قليلة. الحريق طال أرواح العشرات من أبنائها، وسط تقصير حكومي فادح وبطء في استجابة كوادر الدفاع المدني.
الرحمة والخلود للشهداء pic.twitter.com/IQNoGMZnZu

— حيدر الزيدي (@he_z54) July 17, 2025

محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عیراق لە بەغداد پێشوازی لە بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتی نیشتمانی کوردستان کرد و تاوتوێی کێشەی موچەی هەرێم و رادەستکردنی داهاتی نەوتی و نانەوتیانکرد.

لە راگەیەندراوێکی نوسینگەی محمەد شیاع سودانی دا هاتووە؛ لە دیدارەکەدا تاوتوێی کۆمەڵێک پرس و دۆسیەی نیشتمانی کرا، بە تایبەتی پرسی رادەستکردنی داهاتی نەوتی و نانەوتی هەرێمی کوردستان و موچەی فەرمانبەرانی. هەردوو لا گرنگی هەماهەنگی و کارکردن بۆ چارەسەرکردنی دۆسیە هاوبەشەکانیان بەدی کرد.

سەرۆک وەزیرانی عیراق جەختی لەسەر پێویستی کارکردن بە گوێرەی چوارچێوە دەستوری و یاساییە کارپێکراوەکان کردەوە، هەروەها ئاماژەی بە بڕیارەکەی دادگای فیدڕاڵی لەم بارەیەوە کرد. ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەو هەوڵانەی کە بۆ دۆزینەوەی چارەسەری یاسایی و دەستوری بۆ کێشەکانی هەرێم و ناوەند دەبێت.

لە بەشێکی تری راگەیەندراوەکەدا هاتوە؛ لە دیدارەکەدا پێداچوونەوە بە ئامادەکارییە بەردەوامەکان کراوە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمان لە وادەی دیاریکراوی خۆیدا و هەردوو لا گرنگی ئەوەیان دەرخست کە ئەنجامەکانی هەڵبژاردن گوزارشت لە خواستی راستەقینەی گەلی عیراق بکات، ئەمەش لە رێگەی هەڵبژاردنی نوێنەرانیانەوە بۆ ئەنجوومەنی نوێنەران.

سەردانی بافڵ جەلال تاڵەبانی بۆ بەغداد دوای کۆبوونەوەی دوێنێی یەکێتی و پارتی دێت لە پیرمام.