عیراق
سودانی لەگەڵ سكرتێری گشتی ناتۆ كۆبووە و رایگەیاند، عیراق كۆڵەكەیەكی گرنگە بۆ ئاسایش و سەقامگیری ناوچەكە.
نوسینگەی محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، سودانی لەگەڵ مارك روتە سكرتێری گشتی هاوپەیمانی ناتۆ لە برۆكسل كۆبوەوە و تاوتوێی پەیوەندی دوو قۆڵی و نوێنەرایەتی ناتۆیان لە بەغداد كرد.
سودانی وتویەتی، عیراق سەرجەم ئاڵنگارییەكانی تێپەڕاندووە و ئێستا كۆڵەكەیەكی سەرەكییە بۆ ئاسایش و سەقامگیری ناوچەكە و پێكەوەژیانی كۆمەڵایەتی لە عیراقدا خاڵێكی بەهێزە.
ئاماژەی بەوەشكردووە، پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی رۆڵی خۆی ببینێت لە وەستاندنی شەڕ لەناوچەكە و ئەو پێشێلكارییانەی كە لە غەززە ئەنجام دەدرێت.
لای خۆیەوە مارك روتە رۆڵی عیراقی لە چەسپاندنی ئاسایش بە گرنگ زانی و وتی، بەردەوام دەبن لە پاڵپشتی كردنی نوێنەرایەتی ناتۆ لە عیراق.
ئەمڕۆ د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە کۆشکی بەغداد، پێشوازیکرد لە جۆشوا هاریس، هەڵسوڕێنەری باڵیۆزخانەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە عیراق ، بەبۆنەی دەستبەکاربوونی وەک هەڵسوڕێنەری کاروباری باڵیۆزخانە.
لە میانی دیدارەکەدا، گفتوگۆ سەبارەت بە رێگەکانی پتەوکردنی پەیوەندییە دوو قۆڵییەکانی نێوان هەردوو وڵات و هاندانی ئەو دەستپێشخەرییانە کرا کە خزمەت بە بەرژەوەندییەکانی هەردوو گەلی دۆست دەکەن.
سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر پەرۆشی عیراق بۆ بنیاتنانی شەراکەتی هاوسەنگ کردەوە کە لەسەر بنەمای ڕێزی دوو لایەنە و بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بێت.
هەروەها پێشهاتەکانی بارودۆخی ناوچەیی و نێودەوڵەتی تاوتوێ کران، لەگەڵ جەختکردنەوە لەسەر گرنگی بەردەوامیدان بە هەوڵەکان بۆ بەدیهێنانی سەقامگیری ناوچەیی و بەهێزکردنی دیالۆگی بنیاتنەرانە لە نێوان لایەنە جیاوازەکاندا.
لەلای خۆیەوە، جۆشوا هاریس خۆشحاڵی خۆی بە نوێنەرایەتیکردنی وڵاتەکەی لە عیراق دەربڕی، و جەختی لەسەر پەرۆشی خۆی بۆ کاری هاوبەش بۆ پتەوکردنی پەیوەندییەکان و پەرەپێدانی هاریکاری لە بوارە جیاوازەکاندا کردەوە، بە شێوەیەک کە یارمەتیدەر بێت لە پشتگیریکردنی ئاسایش و سەقامگیری و خۆشگوزەرانی لە ناوچەکەدا.
سبەینێ ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق كۆدەبێتەوە، وەزیرێكی كوردیش بە كوردسات نیوزی راگەیاند، راپۆرتی كۆبوونەوەكانی هەرێم و بەغداد لە بەرنامەی كۆبونەوەكەدا نییە.
هەڵۆ عەسكەری وەزیری ژینگەی عیراق بە كوردسات نیوزی راگەیاند، سبەینێ ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق كۆدەبێتەوە، بەرنامەی كاری كۆبوونەوەكیانە بەدەست گەیشتووە، بەڵام بابەتی راپۆرتی لیژنەكانی نێوان هەرێم و بەغداد تایبەت بە داهاتی نانەوتی و نەوتییەكانی نێوان هەرێم و بەغداد لە بەرنامەی كاردا نییە.
وتیشی، پێدەچێت وەك كۆبونەوەكانی پێشتر، لە دوای كۆتایی هاتنی كۆبوونەوەكە یان لە پاشكۆی كۆبونەوە، ئەو بابەتە تاوتوێ بكرێت.
ئەوەش لە كاتێكدایە پێشتر بڕیاربوو، راپۆرتی لیژنەی یاسایی سەبارەت بە بابەتی داهاتەكانی هەرێم و رێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغداد لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی وەزیران دەنگی لەسەر بدرێت.
محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق بەرەو برۆكسلی پایتەختی بەلژیكا بەڕێكەوتووە و بڕیارە لەبەردەم ناتۆ وتارێك پێشكەش بكات.
بەپێی راگەیەندراوی نوسینگەی سەرۆك وەزیرانی عیراق، سودانی بەیانی ئەمڕۆ بەرەو برۆكسل بەڕێكەوتووە و سەردانەكەشی لەسەر بانگهێشتی رەسمی مارك روتە سكرتێری گشتی هاوپەیمانی ناتۆ بووە.
بڕیاریشە سودانی لەبەردەم ئەنجومەنی باكوری ئەتڵەسی "ناتۆ" وتارێك پێشكەش بكات.
بەر لەو سەردانە، سودانی رۆژی چوارشەممەی پێشوو بە یاوەری وەفدێكی باڵای حكومی سەردانی سوڵتاننشینی عومانی كرد.
ئێوارەی ئەمڕۆ کۆبونەوەی لیژنە یاساییەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق، لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی عیراق بەڕێوەچوو.
محەمەد عەبدولرەحمان پەیامنێری کوردسات نیوز لە بەغداد رایگەیاند: کۆبونەوەکە سەعات سێی پاش نیوەڕۆ بەڕێوەچووە، تێیدا عەلی فەوزی راوێژکاری یاسایی سەرۆک وەزیرانی عیراق و سەرۆکی لیژنە یاسایەکە، راپۆرتی خۆیان خستە بەر دیدی محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عیراق.
پەیامنێری کوردسات نیوز وتیشی، "بەپێی زانیارییەکی تایبەت، سەرۆک وەزیرانی عیراق بۆچوونی باش بوە لەسەر راپۆرتەکەی لیژنە یاساییەکە، هەروەها سەرۆک وەزیرانی عیراق بڕیاری پەسەند کردنی راپۆرتەکەی نەداوە، چاوەڕێ دەکرێت راپۆرتی رێکەوتنەکەی نێوان هەرێم و بەغدا، لە کۆبونەوەی داهاتووی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق، دەنگی لەسەر بدرێت.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازیکرد لە حەسەن محەمەد زەمان باڵیۆزی کوەیت لە عیراق.
لە میانی دیدارەکەدا کە ئەمڕۆ لە کۆشکی بەغداد بەڕێوەچوو ، باس لە پەیوەندیی دووقۆڵیی و چۆنیەتی پتەوکردنیان کرا لە بوارە جیاجیاکاندا.
سەرۆک کۆمار ویستی عیراقی دووپاتکردەوە بۆ دامەزراندنی باشترین پەیوەندی و هاریکاری هاوبەش لەگەڵ دەوڵەتی کوەیت، بە شێوەیەک کە بەرژەوەندییەکانی هەردوو وڵاتی برا زامن بکات و سەروەرییان بپارێزێت و سەقامگیری و خۆشگوزەرانی بۆ گەلانی ناوچەکە بهێنێت.
لای خۆیەوە باڵیۆز زەمان ویستی کوەیتی بۆ پتەوکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ عیراق دوپاتکردەوە بە شێوەیەک کە ویستی هەردوو گەل بۆ پێشکەوتن و خۆشگوزەرانی بەدیبهێنێت.
سەرۆك كۆماری عیراق فەرمانی كۆماری بۆ دەستبەكاربوونی 86 باڵیۆزی عیراق لە كۆی 91 باڵیوز دەركرد.
سەرۆكایەتی كۆماری عیراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، د. لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق فەرمانی كۆماری دەركردووە بۆ دەستبەكاربوونی 86 باڵیۆزی نوێ بۆ ئەوەی نوێنەرایتی عیراق بكەن لەو وڵاتانانەی بۆیان دیاریكراوە.
راشیگەیاند، لە قۆناغی دووەمدا ئەو باڵیۆزانەش كە رێكارەكانیان تەواو دەكرێت سەرۆك كۆمار فەرمانی كۆماری بۆ دەستبەكاربونیان دەردەكات.
ئەوەش لەدوای ئەوەدێت، كە رۆژی 26ی 8 ئەنجومەنی نوێنەران بە ئامادەبوونی 169 پەرلەمانتار و بە زۆرینەی دەنگ لیستی باڵیۆزەكانی عیراقی پەسەند كرد كە لە ساڵی 2009 ەوە هیچ دەنگدانێكی لەسەر نەكرابوو و لە 91 باڵیۆز پێكهاتبوون .
سەرۆک کۆمار بانگهێشتێکی رەسمی لە سەرۆکی میسرەوە پێگەیشت بۆ بەشداریکردن لە رێوڕەسمی کردنەوەی مۆزەخانەی گەورەی میسر.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، نامەیەکی لە عەبدولفەتاح سیسی، سەرۆک کۆماری عەرەبی میسرەوە پێگەیشت، کە تێیدا بانگهێشتی سەرۆک کۆمار کراوە بۆ بەشداریکردن لە رێوڕەسمی کردنەوەی مۆزەخانەی گەورەی میسر.
ئەمەش لە میانی پێشوازیکردنی بوو ئەحمەد سەمیر باڵیۆزی میسر لەعیراق، کە ئەمڕۆ لە کۆشکی بەغداد بەڕێوەچوو.
سەرۆک کۆمار دەربارەی بانگهێشتنامەکەی عەبدولفەتاح سیسی پێزانین و سوپاسی خۆی دەربڕی و سڵاوی خۆی ئاراستەی سەرۆکی میسر کرد و هیوای پێشکەوتن و خۆشگوزەرانی هەمیشەیی بۆ گەلی برای میسر خواست.
د.لەتیف رەشید جەختی لە پێویستی پەرەپێدانی پەیوەندییە دوو قۆڵییەکان لە نێوان هەردوو وڵاتدا و پتەوکردنی رێڕەوی هاوکاری لە بوارە جیاوازەکاندا کردەوە کە خزمەت بە بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بکات.
هەروەها سەرۆک کۆمار ئاماژەی بە رۆڵی گرنگی عیراق و میسر لە رووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگاریەکان و هەوڵە بەردەوامەکانیان بۆ چەسپاندنی ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەکەدا کرد، هەروەک ئاماژەی بە هەڵوێستی عیراق کرد کە پشتگیری لە گەلی فەلەستین دەکات بۆ بەدەستهێنانی مافەکانی و دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیان و جەختی لە پێویستی کارکردن بۆ کۆتاییهێنان بەو دەستدرێژییە کردەوە کە کەرتی غەززە رووبەڕووی دەبێتەوە و گرەنتی دابینکردنی گەیشتنی یارمەتییە مرۆییەکانی بە پێویست زانی.
لەلای خۆیەوە، باڵیۆزی میسر دووپاتی خواستی وڵاتەکەی کردەوە بۆ پتەوکردنی پەیوەندییە دوو قۆڵییەکان و پەرەپێدانی ئاسۆکانی هاوکاری و وەبەرهێنان و دروستکردنی هەلی کار و یەکپارچەیی ئابوری، بە شێوەیەک کە دەرفەتی زیاتری گەشەپێدانی بەردەوام بۆ بەرژەوەندی گەلانی عیراق و میسر بەدەست بهێنێت.
كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عیراق ژمارەی كاندیدە دورخراوەكانی ئاشكرا كرد و رایگەیاند ، تا ئێستا زیاتر لە 750 كاندید دورخراونەتەوە .
كۆمسیۆن لە راگەیەندراوێكدا ئاماژەی بۆ ئەوە كردوە ، بەهۆكاری پەیوەست بە لێپرسینەوە و دادپەروەری و دۆسیەكانی تاوان و گەندەڵی ، تا ئێستا 751 كاندید لە پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران دوورخراونەتەوە .
هەروەها رایگەیاندووە ، پەسەندكردنی كۆتایی لیستی كاندیدەكان لە مانگی تشرینی یەكەمدا دەبێت و لە 9 ی تشرینی یەكەمیشەوە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن دەستپێدەكات و یەك رۆژ پێش دەستپێكردنی دەنگدانی تایبەت كۆتایی دێت .
لەسەر رێگای كەربەلا-بەغداد پردێكی تەواونەكراو داڕما و لە ئەنجامدا پێنج كەس برینداربوون و ژمارەیەك ئۆتۆمبێل كەوتنە ژێر دار و پەردووی پردەكە.
فەرمانگەی تەندروستی كەربەلا رایگەیاند، ئێوارەی ئەمڕۆ پردێك كەدەكەوێتە سەر رێگای كەربەلا-بەغداد و لە قۆناغی بنیاتناندا بوو داروخا و بە هۆیەوە پێنج هاووڵاتی برینداربوون و ژمارەیەك ئۆتۆمبێل بە ژێر دار و تەختە و پارچە داڕماوەكانی پردەكە.
ئاماژەی بەوەشكرد، بریندارەكان بەمەبستی وەرگرتنی چارەسەری پێویست دەستبەجێ گواستراونەتەوە بۆ نەخۆشخانە و لەژێر چاودێری وردیی تەندروستیدان.
ئەوەشی خستەڕوو، لێكۆڵینەوە لە هۆكاری روخانی پردەكە دەستیپێكردووە و تیمەكانی بەرگری شارستانی و تەندروستیش بەردەوامن لە هەوڵەكانیان بۆ گەڕان بەدوای هەركەسێك كە گیری خواردبێت، هەروەها دەرهێنانی تەرمی هەركەسێك گیانی لەدەستدابێت.
سەرۆک کۆماری جەخت لەسەر پەرۆشی عیراق بۆ بەهێزکردنی هاریکاری نێودەوڵەتی بۆ پەرەپێدانی سێکتەری وزە دەکاتەوە.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ لە کۆشکی سەلام لە بەغداد، پێشوازیکرد لە ژمارەیەک لە بەشداربووانی یەکەمین کۆڕبەندی نێودەوڵەتی وزەی بەغداد، کە پێکهاتبوون لە ئەمینداری گشتی هەیسەم فەیسەڵ راشد رێکخراوی ئۆپێک و خەلیفە رجەب محەمەد عەبدولسادق وەزیری نەوت و گاز لە حکومەتی یەکێتی نیشتمانی لیبیا و ئیهاب رەجایی بریکاری یەکەمی وەزارەتی بەرهەمهێنان - وەزارەتی نەوتی میسر و ئەحمەد پرات چونکار جێگری وەزیری وزە و سەرچاوە سروشتییەکانی تورکیا بە ئامادەبونی حەیان عەبدولغەنی جێگری سەرۆک وەزیران بۆ کاروباری وزە و وەزیری نەوت،.
لە سەرەتای دیدارەکەدا، سەرۆک کۆمار بەخێرهاتنی وەفدەکەی کرد و ئاماژەی بە پەرۆشی عیراق کرد بۆ پێشخستنی کەرتی وزەی نیشتمانی و هەوڵەکانی بۆ بەهێزکردنی رێگە هاوبەشە بنیاتنەرەکان لەگەڵ دەوروبەری و ناوچەکە و نێودەوڵەتی بە شێوەیەک کە خزمەت بە خواستەکانی گەلان بکات بۆ پێشکەوتن و سەقامگیری.
سەرۆک کۆمار روونی کردەوە کە عیراق، بە پشتبەستن بە پێگەی ستراتیژی و سامانە هەمەچەشنەکانی، توانای وەبەرهێنانی لە سەرچاوە سروشتییە بەردەستەکان و پەسەندکردنی چارەسەری بەردەوام هەیە، جگە لە رۆڵی وەک هاوبەشێکی سەرەکی لە پرۆسەی گۆڕانکاری بەرەو ئابووری سەوز، و ئاڕاستەکردن بەرەو بەکارهێنانی وزەی نوێبووەوە، و پەرەپێدانی کەرتی کارەبا و کرانەوە بە تەکنەلۆژیای نوێ لەگەڵ پاراستنی ڕۆڵی هەمیشەی خۆی وەک یەکێک لە دیارترین بەرهەمهێنەرانی نەوت لە ناوچەکە.
سەرۆک کۆمار جەختی لەوە کردەوە کە بەڕێوەچوونی ئەم کۆڕبەندە هەنگاوێکی ئومێدبەخشە بۆ دەرخستنی یۆڵی پێشەنگی عیراق لە کەرتی وزە، ئاماژەی بەوەشدا کە سەرکەوتن لەم بوارەدا یارمەتیدەر دەبێت لە داڕشتنی دیدگای نوێ بۆ سیاسەتەکانی وزە، و ئاسۆی هاوکاری لەگەڵ کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان بۆ وەبەرهێنان لە بازاڕی عیراق فراوانتر دەکات، هیوای سەرکەوتنی بۆ کۆڕبەندی بەغدا و سەرکەوتنی بۆ بەشداربووان خواست لە گەیشتن بە بڕیارنامەکان کە خزمەت بە پەرەپێدانی کەرتی وزە و بەدیهێنانی بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان بکات و ئاواتەکانی گەلان بەدی بهێنێت.
لە بەرانبەردا، ئەندامانی وەفدەکە سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆک کۆمار و رێزگرتنیان بۆ دیدگا بەنرخەکانی دەربڕی، و ئارەزووی خۆیان بۆ قووڵکردنەوەی پەیوەندییە ئەرێنییەکان لەگەڵ عیراق لە هەموو سێکتەرەکان دووپاتکردەوە.
کۆڕبەندی نێودەڵەتی وزە، لە بەغدادی پایتەختی عیراق بەبەشداری لێپرسراوانی کۆمپانیا و رێکخراوە جیهانیەکانی وزە بەڕێوە دەچێت.
عیزەت سابیر بریکاری وەزارەتی نەوتی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، وەزیرانی نەوتی چەندین وڵاتی جیاواز و سکرتێری گشتی رێکخراوی ئۆپیک و باڵیۆزی ئەو وڵاتانەی کە کۆمپانیاکانیان لە بوارەی نەوتی عیراقدا کاردەکەن، لە کۆڕبەندەکەدا بەشدارن، هەروەها لە کۆڕبەندەکەدا تاوتوێی پرۆسەی نەوت و غاز دەکرێت لە عیراقدا، هەروەها ئاڵوگۆڕی زانیاریەکان لە بارەی رێژەی بەرهەمهێنانی نەوت و غازیش دەکرێت.
ئاماژەی بەوەشکرد، بەرهەمهێنانی غاز لە عیراق و هەرێمی کوردستان بەرەوپیشچوونی باشی بەخۆوە بینیوە و بەراورد بە سێ ساڵی رابردوو، بەرهەمهێنانی غازی وشک 700 ملیۆن پێ سێجا زیادی کردوە، بەهەدەرچوونی غازیش بۆ 30٪ی دابەزیوە،هەروەها ئەمساڵیش بڕی یەک ملیۆن تۆن غازی شل هەناردەی وڵاتانی دەرەوە دەکرێت.
حەیان عەبدولغەنی، وەزیری نەوتی عێراق، ئەمڕۆ شەممە لە میانی وتارێکیدا لە کاتی دەستپێکردنی کارەکانی "کۆڕبەندی نێودەوڵەتیی بەغدا بۆ وزە".رایگەیاند کە وڵاتەکەی لێکۆڵینەوە لە بژاردەی نوێ دەکات بۆ هەناردەکردنی نەوتی خاو لە رێگەی هەردوو وڵاتی سوریا و لوبنانەوە.
عەبدولغەنی جەختی لەوە کردەوە کە "عیراق بۆ ماوەی سەدەیەک پایەیەکی سەرەکیی بازاڕەکانی وزەی جیهانی بووە و ئەمڕۆش بە بەرپرسیارێتییەوە لە رێکخراوی ئۆپیکدا بەردەوامە لە کارکردن بۆ سەقامگیریی بازاڕەکان و دڵنیابوون لە هاوسەنگیی نێوان خواست و خستنەرو."
ناوبراو ئاماژەی بەوەشکرد کە عیراق بەهۆی یەدەگی گەورەی نەوت و غاز و پێگە ستراتیژییەکەیەوە، شایستەی ئەوەیە ببێتە ناوەندێکی گرنگی وزەی جیهانی و رۆڵێکی کاریگەری هەبێت لە داڕشتنی سیاسەتەکانی بازاڕی نەوت و غازدا.
وەبەرهێنان لە غاز و پابەندبوون بە ژینگە
وەزیری نەوت باسی لە پلانی وڵاتەکەی بۆ وەبەرهێنان لە کەرتی غازدا کرد و وتی: "وەبەرهێنان لە غازمان کردووەتە کارێکی لەپێشینەی نیشتمانی، دوای ئەوەی پێشتر عیراق بڕێکی زۆری دەسوتاند. دەستمان کردووە بە فراوانکردنی کۆمپانیای غازی بەسرە و کێڵگەکانی تری میسان، زیقار و کەرکوک، بە ئامانجی وەبەرهێنانی تەواوەتی لە غاز تا ساڵی 2030 و راگرتنی سووتاندنی بە تەواوی لە ساڵی 2029دا."
وتیشی، "وەبەرهێنان لە غازدا تێچووی بەرزی هاوردەکردن لەسەر دەوڵەت کەمدەکاتەوە و دەرهاویشتە کاربۆنی و گەرمییەکانیش کەم دەکاتەوە."
لە کۆتاییدا دووپاتیکردەوە کە عیراق کار لەسەر هەمەجۆرکردنی هێڵەکانی هەناردەکردنی نەوت دەکات بۆ دڵنیابوون لە گەیشتنی نەوت بە شێوەیەکی ئارام و سەقامگیر بە بازاڕەکانی جیهان، و لەو چوارچێوەیەشدا لێکۆڵینەوە لە بژاردەی نوێ دەکات لە رێگەی سوریا و لوبنانەوە.
پەیامنێری کوردستان نیوز لە بەغداد، بە پشت بەستن بە سەرچاوەیەکی باڵای نێو حکومەتی عیراق ئاشکرای کرد، کە حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عیراق زۆر لێک نزیک بوونەتەوە لە گەیشتن بە رێککەوتن لەسەر داهاتەکانی باج و رسومات، لەگەڵ یەکلابوونەوەی داهاتی گومرگیش.
سەرچاوەکەی حکومەتی عیراق ئاماژەی بەوەداوە، "72 سەعاتی داهاتوو یەکلاییکەرەوە دەبێت لەبەردەم هەرێم و بەغدا بۆ گەیشتن بە رێککەوتن."
بەپێی زانیارییەکانی پەیامنێری کوردستان نیوز، لە کۆبوونەوەی رۆژی پێنجشەممەی رابردوودا، کە لە نێوان وەفدی هەرێم و لیژنە یاساییەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق بەڕێوەچوو، گفتوگۆی چڕ و بەرهەمدار ئەنجام درا و هەنگاوی جددی نرا لەبارەی داهاتە نانەوتییەکانەوە.
دابەشکردنی داهاتی باج و رسومات:
داهاتی باج: هەردوو لا گەیشتوونەتە رێککەوتن لەبارەی داهاتی باجەوە، بە جۆرێک داهاتی باجی حکومەتی هەرێم و داهاتی باجە فیدڕاڵییەکان لە هەرێمی کوردستان، بە نیوەیی لە نێوان هەردوو لادا دابەش بکرێت. ئەم لێک تێگەیشتنە پەسەندکراوی لیژنە یاساییەکەیە و تەنها رەزامەندی سەرۆکوەزیرانی عیراقی ماوە.
داهاتی رسومات: وەفدی باڵای حکومەتی هەرێم پێشنیاری کردووە کە تەواوی داهاتی رسوماتی هەرێمایەتی بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان بێت، و داهاتی رسوماتی فیدڕاڵییەکانیش لە هەرێمی کوردستان، 50% بە 50% بێت. بەپێی وتەی سەرچاوە باڵاکەی حکومەتی عیراق، ئەم پێشنیارە لەلایەن لیژنە یاساییەکەوە پەسەند کراوە و تەنها رێککەوتنی رەسمی ماوە.
چارەسەرکردنی کێشەی هەناردەکردنەوەی نەوت:
سەرچاوەکەی حکومەتی عیراق رایگەیاندووە، یەکێک لە گرفتە گەورەکانی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم چارەسەر کراوە. ئەمەش بریتییە لە گۆڕینی بڕگەیەکی نێو رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییەکان. پێشتر کۆمپانیا نەوتییەکان بەپێی یاسایەکی تایبەت سکاڵایان لە دەرەوەی عیراق تۆمار دەکرد، بەڵام لەمەودوا کۆمپانیاکان بەپێی یاسای عیراقی سکاڵای خۆیان تۆمار دەکەن و دادگای عیراقیش کەیسەکە لە نێوان کۆمپانیاکان و لایەنی بەرامبەر یەکلایی دەکاتەوە.
ئەمە وەک خاڵێکی گرنگ بۆ دەستپێکردنەوەی پرۆسەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەبینرێت و لێک تێگەیشتنی لەسەر دروست بووە، لەگەڵ رەزامەندی کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکانیش.
کۆبوونەوە و بڕیارە یەکلاکەرەوەکان:
پەیامنێری کوردستان نیوز زانیاریی تایبەتی دەستکەوتووە کە سبەی یەکشەممە محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عیراق، لەگەڵ عەلی فەوزی، سەرۆکی لیژنە یاساییەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق کۆدەبێتەوە و راپۆرتی لیژنە یاساییەکە دەخرێتە بەردەم سەرۆکوەزیران. هەروەها ئاماژە بەوە دراوە، ئەگەر سەرۆکوەزیرانی عیراق راپۆرتی لیژنە یاساییەکە پەسەند بکات، رۆژی سێشەممە لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق، رێککەوتنی هەرێم و بەغدا دەبردرێتە نێو کۆبوونەوەکە و دەنگی لەسەر دەدرێت.
وەزیری سەرچاوە ئاوییەكانی عیراق دەڵێت، توركیا بەڵێنی داوە پشكی عیراق لە ئاو زیادبكات.
عەون زیاب، وەزیری سەرچاوەكانی ئاویی عیراق رایگەیاند، لەسەر راسپاردەی محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق، پەیوەندییەكی تەلەفۆنی لەگەڵ هاوتا توركییەكە و لایەنی پەیوەندیداری توركیا ئەنجامداوە، بۆ زیادكردنی پشكی ئاوی عیراق لەلایەن ئەو وڵاتەوە و تێپەڕاندنی قەیرانی ئاو لە عیراق.
ئەوەشی خستەڕو، لایەنی توركیا تێگەیشتنی تەواوی بۆ قەیرانی ئاو لە عیراق هەبووە و بەڵێنی داوە بە زیادكردنی پشكی ئاو عیراق، ئەویش لە چوارچێوەی هەماهەنگی و لێكتێگەیشتنی هاوبەش و پەیوەندی باشی نێوان هەردوو وڵات.
وەزیری سەرچاوە ئاوییەكانی عیراق دەشڵێت، ئەو پەیوەندییە لە چوارچێوەی هەوڵە بەردەوامەكانی حكومەتی عیراق بۆ كەمكردنەوەی كاریگەری ئەو قەیرانی ئاوەی بەرۆكی وڵاتی گرتووە.
وەزارەتی ناوخۆی عیراق لە سەرەتای ساڵی نوێوە سیستمێكی نوێ بۆ دەرهێنانی كارتی نیشتمانی بۆ هاووڵاتییان دەخاتەكار، كە تێیدا دەتوانرێت منداڵ دەستبەجێ دوای لەدایكبوونی كارتی نیشتمانی بۆ دروستبكرێت.
ئەحمەد حەدید، بەڕێوەبەری رەگەزنامە و زانیاریی شارستانیی عیراق رایگەیاند، لە سەرەتای ساڵی داهاتووەوە سیستمێكی نوێ بۆ دروستكردنی كارتی نیشتمانی كاریپێدەكرێت و تێیدا بەشی وردبینی ناوەندی كارا دەكرێت، كە توانای وردبینكردنی مامەڵەی سەرجەم فەرمانگەكانی كارتی نیشتمانی هەیە كە ژمارەیان 328 فەرمانگەیە، لەگەڵ 21 بەشی تۆماركردنی ناوەندی و هەشت نووسینگە لە باڵیۆزخانەی عیراق
ئەوەشی خستەڕو، لە سیستمە نوێیەكەدا خزمەتگوزاری و ئاسانكاری زیاتر بۆ هاوڵاتییان دەستبەردەكرێت، هەروەها تێیدا منداڵ لەدوای لەدایكبوونی دەستبەجێ دەتوانرێت كارتی نیشتمانی بۆ دروستبكرێت، پێچەوانەی سیستمی ئێستا، كە ناتوانرێت كارتی نیشتمانی بۆ منداڵانی خوار 12 ساڵ دەربهێنرێت.
وتیشی، بەپێی دوایین ئامار، تاكو رۆژی 1ی ئەیلول 46 ملیۆن و 241 هەزار و 111 هاوڵاتی كارتی نیشتمانییان بۆ دروستكراوە.