عیراق
بە هاوكاری بەرێوەبەرایەتی بەرەنگاربونەوەی ماددەی هۆشبەری سلێمانی، لە ئۆپراسیۆنێكی هاوبەشدا عیراق و سعودیە دوو بازرگانی مادەی هۆشبەری نێودەوڵەتییان دەستگیركرد .
عەباس بەهادلی وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عیراق رایگەیاندووە، بە هەوڵی گەورەی بەرێوەبەرایەتی نەهێشتنی مادەی هۆشبەر لە سلێمانی و بە هەماهەنگی باڵای نێوان وەزارەتی ناوخۆی عیراق و بەرێوەبەرایەتی گشتی بەرەنگاربونەوەی مادەی هۆشبەری سعودیە لە شاری مەدینەی سعودیە دوو بازرگانی نێودەوڵەتی ماددەی هۆشبەر دەستیگركراون كە 142 كیلۆگرام ماددەی كریستاڵی شلیان پێبوە.
وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عیراق دوپاتیشیكردوەتەوە كە ئەو ئۆپراسیۆنە لە چوارچێوەی چالاككردنی یاداشتنامەی لێكتێگەیشتنی نێوان عیراق و سعودیەیە و پێشتریش چەندین ئۆپراسیۆنی هاوشێوەیان لەگەڵ سعودیە و وڵاتانی تری عەرەبیش هەبووە .
رێوڕەسمی بینینی قۆناغی یەکەمی دۆزینەوە و کنەوپشکنینی پڕۆژەی شوێنەواری سەرای سلێمانی ئەنجامدرا و شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق رایگەیاند، "رێگەنادەین شوێنی مێژوویی بڕوخێنرێت و بكرێتە مۆڵی بازرگانی".
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد رایگەیاند: ئەستەمە باسی سلێمانی كرابێت و باسی سەرا نەكرابێت، دۆزینەوەی ئەو شوێنەوارانە لە سەرای سلێمانی پێداگریمانی بۆ پاراستنی زیاتر كرد، هەروەها دوای زیاتر لە هەشت مانگ كاركردن توانرا گەرماوی فاتمەخان لە سەرای سلێمانی بدۆزرێتەوە، لە وێنەیەكی مێژوویی ئینگلیزەكان گومەزی گەرماوی فاتمەخان لە سەرای سلێمانی بەڕوونی دیارە.
خانمی یەکەمی عیراق ئاماژەی بەوەشدا: دۆزینەوەی ئاسەوارەكان لە سەرای سلێمانی گرنگی مێژوویان هەیە، دڵخۆشم بە دۆزینەوەی گەرماوی فاتمەخان لە سەرای سلێمانی و هەموو هەوڵێك دەخەمەگەڕ بۆ رێگری لە رووخاندنی شوێنە مێژووییەكان.
خانمی یەکەمی عیراق دەشڵێت: رێگەنادەین شوێنی مێژوویی بڕوخێنرێت و بكرێتە مۆڵی بازرگانی، تاوانە گەڕەك و خانووە كۆنەكان بڕوخێنرێن بۆ پرۆژەی بازرگانی، هەندێك كەس گوێ نادەن بە مێژوو و ئاسەوار.
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد دەشڵێت: دەبێت پلانی تۆكمە هەبێت بۆ رێگری لە رووخاندنی شوێنە مێژووییەكان، بۆ گەڕەكی شێخان پرۆژەیەكی تایبەتەمان داناوە و بەشێوەی كۆن بونیادبنرێتەوە، هەروەها پلانمان بۆ كنە و پشكنینی ناوچە شوێنەوارەكان بەردەوام دەبێت و دژی ئەوەم بەهای مێژوویی بینا و باڵەخانە كۆنەكانی سلێمانی تێكبدرێت.
بۆ تاوێكردنی چەند بابەتێكی گرنگ، سەرۆكی فەرەنسا كۆتایی ئەم هەفتەیە بە سەردانێكی رەسمی دەگاتە عیراق.
میدیا عیراقیەكان لە زاری سەرچاوەیەكەوە رایانگەیاند، بڕیارە ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا رۆژی 17ی ئەم مانگە سەردانی عیراق بكات ، وتیشی، ماكرۆن، سەرۆكایەتی وەفدێكی وەزاری وڵاتەكەی دەكات، كە بەرپرسانی سەربازی و ئەمنی و ئابووری لەخۆدەگرێت. بڕیاریشە لەو سەردانەدانەیدا چەندین رێككەوتنی دووقۆڵییە جۆراوجۆر نێوان هەردوو وڵات ئیمزا بكرێت، دیارترینیان لە بوارەكانی وزە و چەكی سەربازیدا.
بە وتەی لێپرسراوێكی باڵای وەزارەتی دەرەوەی عیراق، ماكرۆن بەشداری لە "كۆنفرانسی بەغداد" دەكات،
ئەمە بە دووەم سەردانی ئەو سەرۆكەی فەرەنسا دادەنرێت بۆ عیراق پێشتریش لە ساڵی 2020دا سەرۆكی فەرەنسا سەردانی عیراق كرد.
لە دیدارێکدا لە مۆزەخانەی زاموا، شاناز ئیبراهیم ئەحمەد، خانمی یەکەمی عیراق، لەگەڵ دکتۆر تۆماس لییەر، بەڕێوەبەری گشتیی پەیمانگەی گۆتە لە هەرێمی کوردستان، کۆبووەوە و تیایدا تاوتوێی شێوازەکانی بوژاندنەوە و پەرەپێدانی هەوڵەکانی پاراستنی کلتوور، کەلەپوور و شوێنەوارەکانیان کرد.
کۆبوونەوەکە، کە بە ئامادەبوونی خاتوو هەتاو ئیبراهیم ئەحمەد، سەرپەرشتیاری مۆزەخانەکە بەڕێوەچوو، تەرخان کرابوو بۆ گفتوگۆکردن لەسەر چۆنیەتی پتەوکردنی هەوڵە هاوبەشەکان بۆ پاراستنی میراتی شارستانی.
لە میانی دیدارەکەدا، خانمی یەکەم دەستخۆشی لە هەوڵ و هەنگاوەکانی پەیمانگەی گۆتەی ئەڵمانی لە عیراق کرد و رۆڵی پەیمانگەکەی لە رەخساندنی دەرفەتی ئاڵوگۆڕی زانیاری، شارەزایی کلتووری
و پتەوکردنی لێکتێگەیشتن بەرز نرخاند.
لەلایەن خۆیەوە، دکتۆر تۆماس لییەر سەرسامیی خۆی بە مۆزەخانەی زاموا و ئەو خزمەتە گەورەیەی بە هونەری شێوەکاریی کردووە، دەربڕی. هەروەها دەستخۆشیی لە بەڕێوەبەرانی مۆزەخانەکە کرد بۆ گرنگیدان بەم لایەنە شارستانییە و ستایشی شێوازی پاراستنی ئەو خانوە مێژووییەی کرد کە "بە جوانی لە نێوجەرگەی بازاڕدا پارێزگاریی لێ کراوە."
كەشناسیی عیراق پێشبینی دەكات زستانی داهاتوو چەند شەپۆلێكی بارانبارینی بەخوڕ وڵاتەكە بگرێتەوە، هۆشداریش دەدات لەبارەی دروستبوونی لافاو لە چەند ناوچەیەك.
عامر جابری، بەڕێوەبەری راگەیاندنی دەستەی كەشناسی و بومەلەرزەزانی عیراق رایگەیاند، بەپێی پێشبینیەكانیان كەشی وەرزەكانی پایز و زستانی 2025 بۆ 2026 لە ئەنجامی دروستبوونی شەپۆلێكی پەستان لە زەریای هێمنەوە ناجێگیر دەبێت و ئەگەری زۆرە بارانبارینی نائاسایی و ناوچەیی لە عیراق روبدات.
عامر جابری هۆشداریشیدا، لەبەر ئەوەی عیراق بە هاوینێكی وشكدا تێپەڕیوە، ئەگەری هەیە شەپۆلی بارانبارینی بەخوڕ و لەناكاو چەند ناوچەیەك بگرێتەوە و لافاو دروست ببێت.
ئاماژەی بەوەشكرد، شێواز و رێژەی دابارین لە ناوچەیەكەوە بۆ ناوچەیەكی تر دەگۆڕێت، بەجۆرێك ناوچەكانی هەرێمی كوردستان زۆرترین رێژەی دابارینیان تێدا دەبێت و ناوچەكانی ناوەڕاست و خواروو ئاستێكی مامناوەندی داباریانیان بەردەكەوێت.
سەرۆک وەزیرانی عیراق دەڵێت، ئامادەکاریمان کردووە بۆ پێشخستنی ئابوری عیراق لە قۆناغی داهاتوودا، هاوکات لەماوەی دوو ساڵی رابردوودا ئاستی وەبەرهێنانی دەرەکی و عەرەبییەکان گەیشتووە 100 ملیار دۆلار.
محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عیراق، لەئاهەنگی رۆژی هاوبەشییەکانی نێوان دامەزراوەیی دارایی نێودەوڵەتی و حکومەتی عیراق رایگەیاند، حکومەت بڕوای بە داڕشتنەوەی ئابوری عیراق هەیە و کاریان کردووە بۆ پێشخستنی کەرتی ئابوری لە داهاتوودا.
وتیشی، پیرۆزبایی لە عیراقییەکان دەکەن بەبۆنەی ئیمزاکردنی گرێبەستی هاوبەشی لەگەڵ کۆمپانیای دارایی نێودەوڵەتی، کە مێژووی پەیوەندی و پڕۆژەیان لەگەڵیاندا هەیە، دەشڵێت، پشتیوانی حکومەت بۆ کەرتی تایبەت بەردەوامە.
سودانی ئەوەشی خستەڕوو، ئەوان پێیان وایە کەرتی تایبەت هاوبەشێکی کاریگەرە لە رەخساندنی هەلی کار، هەروەها توانیویانە سەرمایەی بیانی رابکێشین و هانی دامەزراوە نێودەوڵەتییەکانی دیکە بدەن.
سەرۆک وەزیرانی عیراق راشیگەیاندووە، قەبارەی وەبەرهێنانە دەرەکی و عەرەبییەکان گەیشتووەتە 100 ملیار دۆلار، رونیشیکردەوە، کەرتی تایبەت هاوبەش و پشتیوانە لە گەیشتن بە دیدگاکەیان بۆ داڕشتنەوەی ئابوری.
سەرۆكی لیژنەی ئەمنی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق پێشوازی لە بڕیارەكەی كۆنگرێسی ئەمریكا دەكات لەبارەی هەڵوەشاندنەوەی مۆڵەتی بەكارهێنانی هێزی سەربازیی لەلایەن سەرۆكی وڵاتەكەوە دژی عیراق.
كەریم محەمەداوی سەرۆكی لیژنەی ئەمنی و بەرگری ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق رایگەیاند، بە گەرمی پێشوازیی لە بڕیاری كۆنگرێسی ئەمریكا دەكەن بۆ هەڵوەشاندنەوەی مۆڵەتی بەكارهێنانی هێزی سەربازی دژی عیراق كە لە ساڵی 2003 ەوە دەرگای بۆ دەستێوەردانێكی دوورودرێژی دەرەكی لە كاروباری ناوخۆی عیراق كردووەتەوە.
ئاماژەی بەوەشكرد، سەرەڕای دواكەوتنی، بڕیارەكە بە هەنگاوێكی ئەرێنی دەزانن، چونكە سەرەتای دانپێدانانێكی ئاشكرایە كە سەردەمی دەستێوەردانی راستەوخۆی سەربازی لە عیراق كۆتایی هاتووە، هەروەها ئێستا عیراق دەوڵەتێكی سەروەرە، كاروباری ناوخۆ و دەرەوەی خۆی لەڕێگەی بڕیاردانی سەربەخۆی نیشتمانییەوە بەڕێوەدەبات.
دووپاتیشیكردەوە، پێزانینیان هەیە بۆ هەر هەوڵێكی نیشتمانی و دیپلۆماسی كە دەنگی عیراق دەگەیەنێت بە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، پابەندیشن بە كاركردن بۆ سەروەری تەواوەتی و دڵنیابوون لەوەی بڕیارە ئەمنی و سیاسییەكان تەنها لە دەستی دەوڵەتی عیراقدا بمێننەوە.
ئەمڕۆ پێنجشەممە 11ی ئەیلوولی 2025 لە کۆشکی بەغدا، د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازیکرد لە د. عەبدولڕەحمان بن حەمەد بن جاسم وەزیری ڕۆشنبیری قەتەر و وەفدی یاوەری.
لە دیدارەکەدا کە د. ئەحمەد فەکاک بەدرانی، وەزیری رۆشنبیری و گەشتوگوزار و شوێنەوار ئامادەی بوو، گفتوگۆ لەبارەی پەیوەندییەکانی برایەتی و هاوکاری نێوان عیراق و قەتەر کرا. سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر پێویستی پەرەپێدانی پەیوەندییە دووقۆڵییەکان لەنێوان هەردوو وڵاتدا کردەوە، بەتایبەتی لە بواری ڕۆشنبیری و هەماهەنگی لەسەر پرسی جیاواز بەشێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بکات.
سەرۆک کۆمار دووپاتی کردەوە کە عیراق سەرکۆنەی ئەو دەستدرێژییە دەکات کە کراوەتە سەر قەتەری برا و رەتکردنەوەی هەر هەڕەشەیەک کە ئاسایش و سەروەرییەکەی بخاتە مەترسییەوە.
هەروەها پێویستە وڵاتانی عەرەبی و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەڵوێستێکی توند لەبارەی پێشێلکارییەکانی زایۆنیستەکان بگرنەبەر کە دووبارە دەبنەوە دژ بە گەلان و وڵاتانی ناوچەکە، ئەمەش سەقامگیری و ئارامی تێکدەدات.
لەلای خۆیەوە، د. عەبدولڕەحمان بن حەمەد سوپاس و پێزانینی خۆی بۆ پەرۆشی و بایەخدانی سەرۆکی کۆمار بۆ پتەوکردنی سەقامگیری لە ناوچەکەدا دەربڕی و جەختی لە خواستی وڵاتەکەی بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی پەیوەندییەکان لەگەڵ عێراقدا کردەوە، بەمەبەستی بەدیهێنانی خواستەکانی هەردوو گەل لە پێشکەوتن و خۆشگوزەرانی.
رۆژی یەك شەممەی داهاتوو كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عیراق تیروپشك بۆ هەڵبژاردنی كارمەندانی بنكەكانی دەنگدان دەكات.
ئەحلام جابری ئەندامی دەستەی كۆمسیاران لە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عیراق بە رۆژنامەی سەباحی راگەیاندوە، رۆژی یەكشەممەی داهاتوو كۆمسیۆن تیروپشك ئەنجام دەدات بۆ هەڵبژاردنی ناوی كارمەندانی بنكەكانی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران، ئەمەش لە چوارچێوەی ئامادەكارییە تەكنیكییە بەردەوامەكان بۆ بەجێگەیاندنی پڕۆسەی هەڵبژاردن.
هەر بەپێی زانیارییەكانی رۆژنامەی سەباح، بۆ دەنگدانی تایبەت یان گشتی، پاداشتی كارمەندانی بنكە و وێستگكەكانی دەنگدان بۆ فەرمانبەرانی حكومەت و خوێندكارانی زانكۆ و دەرچووان جیاواز دەبێت، بەجۆرێك كە فەرمانبەران بۆ رێكخەری بنكە بڕی 300 هەزار دینار وەردەگرن، بۆ بەڕێوەبەری وێستگە 200 هەزار دینار و 150 هەزار دیناریش بۆ كارماندانی وێستگەی دەنگدان.
بەڵام خوێندكاران و دەرچووان، 400 هەزار دینار بۆ ڕێكخەری بنكە و 300 هەزار دینار بۆ بەڕێوەبەری وێستگە و 250 هەزار دینار بۆ كارمەندان وەردەگرن.
لە میانی ئامادەبوونی لە سیمپۆزیۆمێک سەبارەت بە رۆڵی میدیا لە هەڵبژاردنەکاندا، سەرۆک کۆمار رایگەیاند: عیراق شانازی دەکات بە گواستنەوەی ئاشتیانەی دەسەڵات
بە پاڵپشتی و بەشداری د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، دەستەی راوێژکاری و شارەزایانی سەرۆکایەتی کۆمار ئەمڕۆ سیمپۆزیۆمێکی راوێژکاری لە کۆشکی سەلام لە بەغداد ، سەبارەت بە رۆڵی راگەیاندن لە بەرەوپێشبردنی بەشداریکردن و یەکڕیزی هەڵبژاردنەکان بەڕێوەبرد.
لە میانی سیمپۆزیۆمەکەدا سەرۆک کۆمار هەوڵەکانی سەرۆکایەتی کۆمار و هەوڵەکانی لە ماوەی ساڵێک بۆ ئامادەکردنی رێکارەکانی سازکردنی هەڵبژاردنی ئازاد و دادپەروەرانەی ڕوونکردەوە. ئەمەش لەڕێگەی سازکردنی چەند دیدارێک لەگەڵ کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان و محەمەد حەسان نوێنەری نێردەی هاریکاریی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق (یونامی) بەدیهات. لە کۆبوونەوەکاندا باس لە ئاستەنگەکانی بەردەم کارەکانی کۆمسیۆن کرا، کە بە هاوکاری لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان هەمو هەوڵێکیان خستۆتەگەڕ بۆ زاڵبون بەسەر ئاستەنگەکاندا.
سەرۆک کۆمار پابەندبوونی سەرۆکایەتی کۆمار دووپاتکردەوە، بۆ دڵنیابوون لە بەڕێوەچوونی پڕۆسەی هەڵبژاردن بە راستگۆیی و شەفافیەتێکی تەواوەوە، ئاماژەی بەوەدا کە کارنامەی کۆبوونەوەکانی سەرۆکایەتی لە زیاتر لە کۆبوونەوەیەک بەشێکی تایبەت بوە بە هەڵبژاردن و یەکڕیزی و لایەنیی تر و روونیشیکردەوە، لە کۆتا کۆبوونەوەدا بەڵگەنامەیەکی شەش خاڵی ئیمزا کراوە بۆ دڵنیابوون لە شەفافیەتی هەڵبژاردن کە ئەم بەڵگەنامەیە بۆ کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان نێردراوە، کە لە بەرانبەردا ئەم بەڵگەنامەیەی خستە ناو سیستەمی هەڵبژاردنەکانییەوە. سەرۆک کۆمار ئاماژەی بۆ ئەوە کرد کە عیراق شانازی بە گواستنەوەی ئاشتیانەی دەسەڵات دەکات کە لە ساڵی 2004ەوە دەست پێکردووە و جەختیشیکردەوو لە پێویستی پاراستنی ئەم دەستکەوتانە و دابینکردنی هەلومەرجی پێویست بۆ سەرخستنی بەتایبەت لە بەر رۆشنایی ئەو ئارامی و سەقامگیرییەی کە عیراق بەخۆیەوە دەبینێ. هەروەها شانازی بەوە دەکات کە شەش پرۆسەی هەڵبژاردنی تەواو کردووە کە پێنجیان بەپێی دەستور و یەکێکیان بەپێی یاسای ئیدارەی دەوڵەت بووە. هاوکات سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە سەر پێویستی کاری چوار سەرۆکایەتیەکە و دەزگا حکومی و ناحکومیەکان و دەزگاکانی راگەیاندن کە بە تەواوی ئامادە بن بۆ تەواوکردنی پڕۆسەی شەشەمی هەڵبژاردن بەپێی دەستوور و بەشێوەیەکی گونجاو.
هاوکات سەرۆک کۆمار تیشکی خستەسەر بەرپرسیارێتی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان بۆ ئەم هەڵبژاردنە و ستایشی توانا و لێهاتووییەکانی کرد بۆ سازکردنی هەڵبژاردنی دادپەروەرانە کە دواهەمینیان هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان بوو ، هەروەها تیشکیخستە سەر رۆڵی گرنگی راگەیاندن لە رووماڵکردنی هەڵبژاردن بە شەفافیەت و متمانەی تەواو، رایگەیاند کە راگەیاندن دەمی گەل و دەوڵەتە، ئەرکی ئەویش ئاشکراکردنی هەموو هەڵە کارەکانە و رەنگدانەوەی وێنەیەکی ئەرێنی هەڵبژاردنە.
سەرۆک کۆمار لە کۆتایی قسەکانیدا ئاماژەی بەوە کرد کە سەرۆکایەتی کۆمار بەرنامەیەکی تۆکمە بۆ پشتیوانی و بەرەوپێشبردنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی و هاندانی دەنگدەران بۆ بەشداریکردن تێیدا ئامادە دەکات. روونیشیکردەوە، کۆبوونەوەکەی ئەمڕۆ یەکەم چالاکییە، هەروەها بەرنامەکە بە وتاری تەلەفزیۆنی بۆ گەلی عیراق رۆژێک پێش هەڵبژاردن کۆتایی دێت.
لە سیمپۆزیۆمەکەدا گفتوگۆی بەرفراوان و ئاڵوگۆڕی بیروڕا لە نێوان بەشداربووان کرا سەبارەت بە هەڵبژاردنەکانی داهاتوو و ئامرازەکانی دەستەبەرکردنی سەرکەوتنەکانیان، بە شێوەیەک کە خزمەت بە ویستی هەموو عێراقییەکان بکات بۆ سەقامگیری و پێشکەوتن.
لە سیمینارەکەدا دادوەر عومەر ئەحمەد سەرۆکی دەستەی کۆمیسیارانی کۆمسیۆنی هەڵبژاردن و د.نەوفل ئەبو رغیف سەرۆکی کۆمسیۆنی پەیوەندی و راگەیاندن و موئەیەد لامی نەقیبی سەندیکای رۆژنامەنووسانی عیراق و د.ئەمیر ڕەیان سەرۆکی تیمی هەڵبژاردن لە نوێنەرایەتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق و سەرۆکی فەرمانگەی ڕاگەیاندن و نێردەی نەتەوە یەکگرتوەکان لە عیراق یان عەلام، و لە تۆڕی میدیایی عیراقی سەتار عەرداوی ئامادەبون، جگە لەوەی رۆژنامەنووس و پەیامنێری ژمارەیەک کەناڵی راگەیاندن ناوخۆیی و عەرەبی و بیانی و ژمارەیەک پسپۆڕی دیکە بەشداربون.
د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆمار، تیشکی خستە سەر دۆخی عیراق و پێشهاتە ئەرێنییەکانی وڵات، ئاماژەی بەوەدا کە عیراق ئێستا دۆخی ئاسایش و سەقامگیری بەخۆیەوە دەبینێت.
سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر پێویستی گەیاندنی وێنەیەکی راستەقینە و ئەرێنی عیراقی بۆ کۆڕبەندە نێودەوڵەتییەکان کردەوە. هەروەها داوای کرد کار بۆ باشترکردن و پتەوکردنی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکانی عیراق لە هەموو بوارەکاندا بکرێت، لەگەڵ هاندانی کۆمپانیا گەورەکانی وەبەرهێنان بۆ کارکردن و پڕۆژە ئەنجامدان لە عیراق.
لە بەرامبەردا، باڵیۆزانی نوێ سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ ئەم متمانەیە دەربڕی و پابەندبوونیان دووپاتکردەوە بۆ هەڵگرتنی پەیامێکی دڵسۆزانەی نیشتمانی و کارکردن بۆ بەرزکردنەوەی وێنە و بەرژەوەندییەکانی عیراق لەسەر ئاستە جیاوازە نێودەوڵەتییەکان.
سەرۆکایەتی کۆماری عیراق رایگەیاند، بە توندترین شێوە ئیدانەی ئەو هێرشە دڕندانەیەی "قەوارەی زایۆنی" دەکات کە سەرکردەکانی بزووتنەوەی حەماسی لە دەوڵەتی قەتەری برا کردبووە ئامانج.
سەرۆکایەتی کۆماری عیراق ئاماژەی بەوەدا، "ئەم کارە دەستدرێژیکارە پێشێلکارییەکی روونی یاسا نێودەوڵەتییەکان و پەیماننامەکانی نەتەوە یەکگرتووەکانە، و پێشێلکردنێکی زەقی سەروەریی دەوڵەتی قەتەر و هەڕەشەیەکی جددییە بۆ سەر ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە."
سەرۆکایەتی کۆماری عیراق دووپاتی کردەوە، "عیراق پاڵپشتیی بێ سنوور و پشتیوانیی تەواوی خۆی بۆ دەوڵەتی قەتەر دەردەبڕێت، و جەخت لەسەر هەڵوێستی نەگۆڕی خۆی دەکاتەوە لە پاڵپشتیکردنی گەلی فەلەستین بۆ بەدەستهێنانی سەرجەم مافەکانیان، دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیان، و راگرتنی دەستدرێژییە بەردەوامەکان و تاوانەکانی دژی خەڵکی کەرتی غەززە."
هەر بەپێی راگەیاندنی سەرۆکایەتی کۆماری عیراق، "ئەم دەستدرێژییە لە چوارچێوەی سیاسەتی کوشتن و تۆقاندن دێت کە قەوارەی داگیرکەر دژی گەلی فەلەستین پەیڕەوی دەکات." سەرۆکایەتی کۆمار جەختی لەسەر ئەوەش کردەوە، "پێویستە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بجوڵێت بۆ وەستاندنی ئەم تاوانانە کە پێشێلکاری مافەکانی مرۆڤن، و دەبێت بەرپرسیارێتی خۆی لە پاراستنی ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی بگرێتە ئەستۆ."
د.لەتیف رەشید ئەمڕۆ سێشەممە 9ی ئەیلولی 2025 لە کۆشکی بەغدا پێشوازی لە وەزیری گواستنەوە رەزاق محێبس کرد.
له میانی دیدارەکه، دا باس له واقیعی کەرتی گواستنەوه له عێراق و پلانەکانی پەرەپێدانی کرا به شێوەیەک که ببێته هۆی بەرەوپێشبردنی خزمەتگوزارییەکان کە پێشکەش به هاووڵاتیان دەکرێت و بەرزکردنەوەی رۆڵی عێراق وەک ناوەندی گواستنەوەی هەرێمی و نێودەوڵەتی.
سەرۆک کۆمار، جەختی لەسەر گرنگی پشتیوانیکردنی پرۆژەکانی وەزارەت و زاڵبوون بەسەر ئەو ئاستەنگانەی رووبەڕوویان دەبێتەوە و ئاماژەی بەوەدا کە پێویستە ئەم هەوڵانە راستەوخۆ لە ژیانی رۆژانەی هاووڵاتیان و گەشەپێدانی ئابووری نیشتمانیدا رەنگ بداتەوە.
لای خۆیەوە وەزیری گواستنەوە سوپاسگوزاری و پێزانینی خۆی بۆ جەنابی سەرۆک کۆمار دەربڕی بۆ پشتیوانی بەردەوامی و جەختی کردەوە لەسەر بەردەوامی جێبەجێکردنی پڕۆژە گرنگەکان کە یارمەتیدەرن بۆ گەشەپێدانی ژێرخانی گواستنەوە و بەهێزکردنی پێگەی عێراق لەم بوارەدا.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ لە کۆشکی بەغداد، پێشوازیکرد لە بەڕێوەبەری هەرێمیی رێکخراوی تەندروستی جیهانی بۆ هەرێمی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دکتۆرە حەنان بەلخی ، کە جەمیلە راعبی، نوێنەری رێکخراوی تەندروستی جیهانی لە عیراق یاوەری بوو.
لە دیدارەکەدا کە دکتۆر ساڵح حەسناوی، وەزیری تەندروستی ئامادەی بوو، گفتوگۆ دەربارەی رەوشی تەندروستی لە عیراق و هەوڵەکانی رێکخراوی تەندروستی جیهانی بۆ پێشخستنی کرا.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بە پەرۆشی عیراق بۆپتەوکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ رێکخراوە جیهانییەکە کرد، بە شێوەیەک کە ئاستێکی تەندروستی نایاب بۆ هاووڵاتیان دابین بکات.
سەرۆک جەختی لە گرنگیی پشتگیریکردنی رێکخراوی تەندروستی جیهانی بۆ هەوڵەکانی عیراق لە دروستکردنی نەخۆشخانە و سەنتەرە پزیشکییە تایبەتمەندەکان لە بوارە جیاجیا پزیشکییەکاندا کردەوە، هەروەها فراوانکردنی ئاسۆکانی هاوکاری دوولایەنە لە راهێنان و بەتواناکردنی کادرە پزیشکییە عیراقییەکان لە رێگەی سازدانی وۆرکشۆپ و خولە ناوخۆیی و دەرەکییەکانەوە.
لەلای خۆیەوە، دکتۆرە حەنان بەلخی جەختی لە پەرۆشی ڕێکخراوەکە بۆ بەهێزکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ عێراق کردەوە، بە شێوەیەک کە بنەماکانی هاوکاری دوولایەنەی بنیاتنەر بچەسپێنێت و بە ئەرێنی لەسەر گەشەپێدانی کەرتی تەندروستی بە گشتی رەنگ بداتەوە.
بەپێی نوێترین ئامار، ژمارەی كاندیدە دورخراوەكان لە هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق گەیشتووەتە نزیكەی 800 كاندید.
كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عیراق رایگەیاند، تائێستا 786 كاندید لە بە هۆكاری جیاجیا لە هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەران دورخراونەتەوە و هۆكاری دورخستنەوەی زۆربەشیان تاوان و گەندەڵی بووە، كە ژمارەیان 370 كاندیدە.
ئاماژەی بەوەشكردووە، ئێستا حەوت هەزار و 709 كاندید ماونەتەوە و 46 تانەی كاندیدەكانیش لەبەردەست كۆمسیۆندان و كاریان لەسەر دەكرێت.
بڕیارە رۆژی 11ی تشرینی دووەمی ئەمساڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بەڕێوەبچێت و بەپێی رێنماییەكانی كۆمیسیۆنیش، دەبێت 30 رۆژ بەر لە هەڵبژاردن ناوی كاندیدەكان پەسەند كرابێت.