عیراق
دادگای باڵای فیدڕاڵی عیراق روونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوە و چاوەڕوان دەکرێت ئەمڕۆ بڕیار لەبارەی موچەی موچەخۆرانی هەرێمەوە بدات.
دادگای باڵای فیدڕاڵی عیراق راگەیەنراوێکی لەبارەی موچەی موچەخۆرانی هەرێم بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، لەسەر راگرتنی موچەی هەرێم سکاڵا لە دادگاکە تۆمار کراوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بە زووترین کات وەڵامی سکاڵاکە دەدەنەوە، کە لەلایەن ژمارەیەک فەرمانبەری هەرێمەوە تۆمار کراوە.
بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، پێدەچێت دادگا بە بڕیارێک، بڕیارەکەی دادگای عیراق رابگرێت و دوای ئەوەش دەست بە ناردنی پارەی موچەی مانگی پێنج بکرێت.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، لەگەڵ محەممەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عیراق کۆبووەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا کە ئەمڕۆ لە بەغداد بەڕێوەچوو، باس لە دۆخی گشتی لەسەر ئاستی نیشتمانی و پێشهاتی سیاسی و ئابووریی و پێشخستنی بەرنامەکانی گەشەپێدانی حکومەت کرا بە تایبەت لە کەرتەکانی پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری و وزە و پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییە گشتیەکان.
لە میانی دیدارەکەدا جەختکرایەوە لەسەر پێویستی دۆزینەوەی چارەسەری ریشەیی لە چوارچێوەی دەستوور و یاسای تایبەت بە پابەندبوونی دارایی نێوان حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێمی کوردستان، بەپشت بەستن بە ئەو خاڵانەی کە دیاریکراون لە رێگەی دەستوور و یاسای بودجە و بڕیاری دادگای فیدراڵی.
هەروەها لە دیدارەکەدا جەختکرایەوە لە سەر گرنگی یەکخستنی یەکڕیزی نیشتمانیی بۆ چەسپاندنی سەقامگیری ئەمنی و کۆمەڵایەتی لە سەرتاسەری وڵات، و خۆئامادەکردن بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمان وەک پایەیەکی بنەڕەتی پرۆسەی دیموکراسی کە ئەنجامەکانی هەڵبژاردن رەنگدانەوەی ویست گەلی عیراق بن کە بەشدار دەبن لە پشتیوانیکردنی پرۆسەی بنیاتنانەوە و ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدان.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە ساڵیادی دامەزراندنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان دا پەیامێکی بڵاوکردەوە و تێێدا هاتووە، "دامەزراندنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان وەرچەرخانێکی گەورە بوو لە بزووتنەوەی رزگاریخوازی و خەباتی شۆڕشگێڕانە بە سەرکردایەتی سەرۆک مام جەلال".
دەقی پەیامەکە
بەبۆنەی ساڵیادی یۆبیلی زێڕینی دامەزراندنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانەوە گەرمترین پیرۆزبایی ئاراستەی سەرکردایەتی و کادر و لایەنگرانی یەکێتی دەکەین.
دامەزراندنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە 1 ی حوزەیرانی 1975 وەرچەرخانێکی گەورە بوو لە بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی و خەباتی شۆڕشگێڕانە بە سەرکردایەتی سەرۆک مام جەلال کە ڕۆڵی سەرەکی هەبوو لە کۆکردنەوە و ڕێکخستنی ڕیزەکانی پارتە سیاسییەکانی کوردستان و عیراق لە هەلومەرجێکی سەختدا لە نێو تەحەدا و هاوکێشە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکاندا و یەکێتی لە خەباتی دژ بە دیکتاتۆرییەت قوربانی گەورەی داوە لە پێناو بەدیهێنانی ئازادی و دێموکراسی و ژیانێکی شایستە بۆ کۆمەڵانی خەڵک.
لەم بۆنەیەدا هیوای پێشکەوتن و سەرکەوتنی زیاتر بۆ یەکێتی دەخوازین لەجێبەجێکردنی ئەرکە نیشتمانییەکەی کە لەباوەڕی یەکڕیزیی نێوان هەموو هێزە سیاسییەکان و کارکردن بۆ خزمەتکردنی هاوولاتیان سەرچاوەی گرتووە.
داوا لە هەمووان دەکەین پارێزگاری لە دەستکەوتەکان بکەن و بەرەو پێشەوە بڕۆن لەپێناو بەهێزکردنی سیستەمی دێموکراسی و خزمەتکردنی سەرجەم پێکهاتەکانی کوردستان و عێراق لەپێناو بنیاتنانی دەوڵەتێکی پێشکەوتوو، شارستانی، خۆشگوزەرانی و دوور لە توندوتیژی و پەراوێزخستن و هەمووان تێیدا بە ئارامی، خۆشگوزەرانی و ئاشتی بژین.
بەرز و پیرۆز بێت ساڵیادی دامەزراندنی یەکێتی نیشتمانیی کوردستان
سڵاو لە گیانی پاکی شه هیدانی کوردستان و عێراق
د. لەتیف جەمال ڕەشید
سەرۆک کۆمار
31/5/2025
بەپێی راپۆرتێکی رۆژنامەی شەرقل ئەوسەت، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عیراق، ئەم دواییانە جوڵەکانی دەستپێکردووە بۆ چارەسەرکردنی کێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و پەیوەندی خێرای بە فراکسیۆنە کوردستانییەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانەوە کردووە.
بەپێی ئەو زانیاریانەی کە رۆژنامەی شەرق ئەلئەوسەت چاپی لەندەن لە ژمارەی ئەمڕۆیدا بڵاوی کردۆتەوە، سەرۆک وەزیران نوێنەرانی فراکسیۆنە کوردستانییەکانی بینیوە و گفتوگۆی لەگەڵیاندا کردووە.
داخوازی ئەمەریکا بۆ چارەسەری کێشەکە:
سەرچاوەکە ئاماژەی بەوەش کردووە کە حکومەتی ئەمەریکا داوای لە هەردوو لایەن کردووە کە لە زووترین کاتدا کێشەکانی نێوانیان چارەسەر بکەن و پابەند بن بە رادەستکردنی شایستەی دارایی بە یەکتری.
وەستاندنی ناردنی مووچە لەلایەن بەغدادەوە:
رۆژی 28ـی ئایاری 2025، تەیف سامی وەزیری دارایی حکومەتی فیدراڵی عیراق بە نوسراوێکی رەسمی وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێمی کوردستانی ئاگادار کردەوە کە چیتر ئامادە نییە مووچەی کارمەندانی هەرێم بنێرێت.
وەزیری دارایی بەم هۆکارە موچەی فەرمانبەرانی هەرێم نانێرێت:
- خەرجکردنی تەواوی تەرخانکراوی دارایی و شایستەی هەرێمی کوردستان لە بودجەی ساڵانی 2023،2024 و 2025
- پابەند نەبوونی هەرێمی کوردستان بە ناردنی داهاتی نەوتی و نانەوتی بۆ خەزێنەی گشتی
کاردانەوەی هەرێمی کوردستان:
نوسراوەکەی وەزیری دارایی کاردانەوەی گەورەی لە سەر ئاستی هەرێمی کوردستان لێکەوتەوە.
شاخەوان عەبدوڵڵا، جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران، بەناوی فراکسیۆنە کوردستانییەکانەوە هەڕەشەی بایکۆتکردنی بەغدادی کرد.
-دواتر هەرێم كەمال ئاغا سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لە لێدوانێكدا بە كوردسات نیوزی راگەیاند، بڕیارەكەی تەیف سامی وەزیری دارایی نایاساییە و دژی بڕیارەكانی دادگای فیدڕاڵییە.
دواتر مەکتەبی سیاسی پارتی رایگەیاند: ئەگەر تا پێش جەژنی قوربانی مووچەی کارمەندانی هەرێمی کوردستان نەنێردرێت، هەڵوێستی یەکلاکەرەوەیان دەبێت
سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم ئاشكرایكرد، بەپێی بڕیاری دادگای فیدراڵی دەبێت مامەڵەی هەموو فەرمانبەران و خانەنشینان و سوودمەندانی تۆڕی كۆمەڵایەتی، لە هەرێم بە هەمان شێوەی دامەزراوەكانی حكومەتی فیدراڵ مامەڵەیان لەگەڵ بكرێت.
ئامانج رەحیم سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم دەقی بڕگەی دووەمی لە بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی سەبارەت بە موچەی موچەخۆرانی هەرێم بڵاوكردووەتەوە، كە بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی دەبێت لەلایەن هەموو دەسەڵاتەكانەوە جێبەجێ بكرێت و نابێت هیچ یاسا و بڕیار و نووسراوێك پێچەوانەی ئەوە دەربچێت.
لە بڕیارەكەی دادگادا هاتووە، پتەوكردنی دادپەروەریی وا دەخوازێت یەكسانی بەرپا بكرێت لە نێوان ئەندامانی كۆمەڵگە لە سەرجەم ماف و ئەركەكاندا، ماددەی 14 لە دەستوری كۆماری عیراق ساڵی 2005 حوكمی داوە بە بەرجەستەكردنی یەكسانی لە نێوان عیراقییەكان بەبێ جیاوازی.
ئاماژەی بەوەشكردووە، بۆ جێبەجێكردنی دادپەروەریی لە نێوان هەموو هاووڵاتییان بە تایبەتیش ئەوەی پەیوەندیدارە بە مووچەی هەرێم بە جۆرێك دەبێت حكومەتی فیدراڵی و حكومەتی هەرێم توانای خۆیان بخەنەگەڕ بۆ جێبەجێكردن و لابردنی بەربەست و بیانووەكان كە ببێتە هۆی ڕێگریی لە خەرجكردنی موچە یان دواكەوتنی.
شانەی ئەمنی عیراق رایگەیاندووە، لە ئۆپەراسیۆنێکی سەربازیدا و لەرێگای فڕۆکەی F-16ـەوە، شەش تیرۆرستیان لە سنوری پارێزگای سەڵاحەدین لەناو بردووە.
شانەی ئەمنی عیراق رایگەیاندووە، دوای دوو مانگ لە چاودێریکردن و بەدواداچوون، شەوی رابردوو و بەیانی ئەمڕۆ هەینی، فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکان؛ ئۆپەراسیۆنێکی تایبەتیان لە سنوری سەڵاحەدین ئەنجام داوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە ئۆپەراسیۆنەکەدا فڕۆکەی F-16 و سیسنا کاراڤان بەکارهاتوون و مۆڵگەیەکی تیرۆرستانیان پێ بۆردومان کردووە، لە ئەنجامدا شەش تیرۆرست کوژراون.
ئەوەش هاتووە، هێزەکانیان لە چاودێری و ئۆپەراسیۆنی بەردەوامدان بۆ لەناوبردنی سەرجەم تیرۆرستان و پاککردنەوەی عیراق لەو گروپە چەکدارانە.
ئەگەرچی لە ساڵی 2017ـەوە کۆتاییهێنان بە گروپی تیرۆرستی داعش لە عیراقدا راگەیەنراوە، بەڵام هێشتا شانە نووستووەکانی ئەو گروپە لە چەند ناوچەیەکی عیراقدا بەتایبەت ئەو شوێنانەی بۆشایی ئەمنیان تێدایە، بوونیان ماوە و هەوڵی خۆرێکخستنەوە دەدەن.
وەزارەتی دارایی عیراق وەڵامی وەزارەتی دارایی هەرێمی دایەوە و هۆكاری نەناردنی بەشە بودجەی هەرێمی بۆ پابەندنەبوونی حكومەتی هەرێم بە رادەستكردنی داهاتە نەوتی و نانەوتیەكان گەڕاندەوە.
لە راگەیەندراوەکەی وەزارەتی دارایی عیراق دا هاتووە؛ بەگوێرەی یاسای بودجە و بڕیاری دادگای باڵای فیدڕاڵی پێویستە هەرێمی كوردستان داهاتی نەوتی و نانەوتی رادەستی حكومەتی فیدراڵی بكات بۆ ئەوەی وەزارەتی دارایی عیراق پارە بۆ مووچە بنێرێت، بەڵام حكومەتی هەرێمی كوردستان پابەند نەبووە.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، رادەستنەكردنی داهاتە نەوتی و نانەوتیەكان لەلایەن هەرێمەوە بووەتە هۆی ئەوەی حكومەتی هەرێم پشكی خۆی لە بودجەی گشتیدا بەزیادەوە وەربگرێت و رێژەی شاییستە داراییەكانی تێپەڕێنێت.
ئاماژەی بەوەش كرد، رادەستنەكردنی نەوتی كێڵگەكانی هەرێم بە كۆمپانیای سۆمۆ لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە، بووەتە هۆی ئەوەی خەزێنەی گشتی چەندین ترلیۆن دینار، زیانی پێبگات.
بەپێی روونكردنەوەوەكە، دیوانی چاودێریی دارایی عیراق و دیوانی چاودێریی دارایی هەرێم، راپۆرتی خۆیان لەسەر حساباتی حكومەتی هەرێم خستووەتەڕوو و دەركەوتووە، بەشێك لە داهاتی نەوت و نانەوتیی هەرێم نەگەیشتووەتە حكومەتی عیراق.
فراكسیۆنە كوردستانییەكان بڕیارەكەی وەزارەتی دارایی عیراق بە نادەستووری و بەئامانجگرتنی سیاسی ناودەبەن و رایدەگەیەنن، ئەوەی عیراق دەیكات برسیكردنی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستانە.
فراكسیۆنە كوردستانییەكان راگەیەنراوێكی هاوبەشیان بڵاوكردەوە و ئاماژەیان بەوە كرد، بڕیارەكەی وەزارەتی دارایی عیراق بۆ نەناردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم پێشێلكردنی بنەما دەستووریەكانی عیراقە و ئەو هەڵویستە دەچێتە چوارچێوەی سیاسەتی برسیكردنی هاووڵاتیانی هەرێم، چونكە شایستە داراییەكانی مووچەخۆرانی هەرێم مافێكی دەستووری و مرۆییە و دواخستنی سزادانێكی بەكۆمەڵە.
روونیشیان كردەوە، داوایان لە سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیرانی عیراق كردووە هەڵوێستی روونیان هەبێت و هەنگاوی بەپەلە بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشەیە بنێن تاكو قوت و بژێوی هاووڵاتیان تێكەڵ بە ململانێ سیاسیەكان نەكرێت.
وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان بە زمانی عەرەبی وەڵامی وەزارەتی دارایی عیراق دەداتەوە و لە نووسراوەکەیدا هاتووە؛ بەپێی بڕیاری دادگای فیدڕالی نابێت بودجەی هەرێم ببڕێت و بڕینیشی بڕیارێكی نادروستە.
لە راگەیەندراوەکەی وەزارەتی دارایی هەرێم دا هاتووە "بڕیارەکەی 2024ـی دادگای فیدراڵی باسی پێدانی موچەی هەرێمی کوردستان دەکات و نوسراوەکانی باسی نەناردنی موچە ناکات".
ئەوەش هاتووە؛ بۆ ئەمساڵ بەپێی رێککەوتن بڕیار بووە عیراق 13 ترلیۆن و 334 ملیار و 587 ملیۆن دینار بنێرێت بۆ کۆی 12 مانگەکە، بەڵام تاوەکو ئێستا تەنیا 4 ترلیۆن و 223 ملیار و 625 ملیۆن و 165 هەزار دینار هاتووە".
وەزارەتەکە ئاماژەی بەوەش داوە، عیراق 9 ترلیۆن و 110 ملیار و 961 ملیۆن و 835 هەزار دینار ماوە کە بۆ ساڵی 2025 بینێرێت.
لە درێژەی نووسراوەکەدا هاتووە؛
پەیامنێری کوردسات نیوز باسی لەوەکرد، تەرمی ئەو منداڵە نۆ ساڵانەی خورماتوو دۆزرایەوە کە لە دوێنێوە لەکاتی یاریکردن لەگەڵ هاوڕێکانیدا دیار نەمابوو.
لە پاشنیوەڕۆی دوێنێ چوارشەممەوە، منداڵێکی تەمەن نۆساڵان لە گەڕەکی تینی سەر بە قەزای خورماتوو لەکاتی یاریکردن لەگەڵ هاوڕێکانیدا دیار نەمابوو، دوای ئەوەی کەسوکارەکەی بەدوایدا گەڕاون و هێزە ئەمنییەکانیان لێئاگادار کردووەتەوە.
دوای گەڕانێکی زۆر بەیانی ئەمڕۆ تەرمەکەی لەناو قوڕولیتەی پشت کارگەیەکی خورماتوو دۆزراوەتەوە.
ئەو منداڵە نۆ ساڵانە ناوی بەرائـ ریاز بووە و خوێندکاری پۆلی سێیەمی سەرەتایی بووە.
بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، منداڵەکە هەوڵی داوە خۆی رزگار بکات، بەڵام وادەردەکەوێت نەیتوانیبێت، لەو کاتەشدا ئاوی پرۆژەی ئاودێری ناوچەکە زیادیکردووە و بەهۆیەوە گیانی لەدەستداوە.
ئەندامێكی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، نووسراوەكەی وەزیری دارایی عیراق بۆ نەناردنی موچەی هەرێم، هیچ بنەمایەكی یاسایی نییە.
د. نەرمین مەعروف لە فەیسبوك نوسیویەتی، "رۆژی چوارشەممە بۆ بەدواداچوونی چەند پرسێك سەردانی وەزارەتی دارایی عیراقی كردوە و تەیف سامی وەزیری دارایی عیراقیی بینیوە و لەسەر پرسی نەناردنی موچەی هەرێم مشتومڕێكی زۆری لەگەڵ وەزیری دارایی كردووە، لەبەرئەوەی هەڵوێستەكەی وەزارەتی دارایی پێچەوانەی بڕیاری ژمارە 224ی دادگای فیدڕاڵییە.
دەشڵێت ئەو شێوازەی پشكی هەرێمی پێ ئەژمار كراوە لە نووسراوەكەی وەزارەتی دارایی هیچ بنەمایەكی یاسایی و ژمێریاری نییە، حكومەتی فیدڕاڵیش هێشتا خشتەی داهات و خەرجی ساڵی 2025ی نەناردووە بۆ ئەنجومەنی نوێنەران كە پێچەوانەی مادەی 77ـە لە یاسای بودجە سێ ساڵییەكە.
رۆژی چوارشەممە تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق نووسراوێكی ئاڕاستەی حكومەتی هەرێمی كوردستان كردووە كە تیایدا هاتووە، بەگوێرەی یاسای بودجەی ساڵەكانی 2023، 2024، 2025، هەرێمی كوردستان رێژەی 12.67٪ی پشكی خۆی لە بودجە وەرگرتووە و هیچ تەرخانێكی دارایی بۆ مووچە نەماوە.
سەرۆك كۆماری عیراق لە چاوپێكەوتنێكدا باسی لە چەند دۆسێیەكی ناوخۆیی و ناوچەیی و نێودەوڵەتی كردووە، بەتایبەتیش پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان و بەغداد و ئامادەیی عیراقیشی دەربڕیووە بۆ نێوەندگیری لە نێوان ئێران و ئەمریكا، ئەگەر ئەو دوو وڵاتە داوای بكەن.
د.لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ كەناڵی "سی ئێن ئێن"ی عەرەبی، لەبارەی ناكۆكییەكانی نێوان بەغداد و هەولێر رایگەیاند، نەبوونی یاسای نەوت و غاز هۆكاری ناكۆكییەكانی نێوان بەغداد و هەولێرە و دانووستانەكانیش لەنێوانیاندا بەردەوامە بۆ چارەسەركردنی كێشەی مووچە و دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێمی هەرێمی كوردستان.
لەبارەی هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقیش، كە بڕیارە 11ی مانگی 11ی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت، سەرۆك كۆماری عیراق وتی، هەڵبژاردنەكە لەوادەی خۆیدا بەڕێوەدەچێت و كار بۆ ئەوەش دەكەن، هەڵبژاردن بە بێگەردی و سەقامگیری بەڕێوەبچێت و ئاستی بەشداریكردن تێیدا بەرزبێت.
هەر لە چاوپێكەوتنەكەدا، د.لەتیف رەشید ئاماژەی بە گرنگی رۆڵی گەنج لە كۆمەڵگەی عیراقیدا كرد و وتی، گەنجان 60%ی دانیشتووانی عیراق پێكدەهێنن و پێویستە پشتیوانییان بكرێت، بە تایبەتی بۆ بەشداریكردن لە پرۆسەی سیاسی و رۆڵیان پێبدرێت ببنە بەشێك لە چارەسەركردنی كێشەكان.
د.لەتیف رەشید لەبارەی مانەوەی هێزەكانی ئەمریكاش لە عیراق رایگەیاند، ئەو دۆسییە لەدانووستانەكانی نێوان بەغداد و واشنتۆن یەكلایی دەكرێتەوە، ئەو دەنگۆیانەشی رەتكردەوە كە باس لە بوونی گروپی چەكداری ئێرانی لە عیراقدا دەكەن.
سەرۆك كۆمار لە بەشێكی تری چاوپێكەوتنەكەدا باسی لە دۆسێی ئەمنی ناوخۆی عیراق و وڵاتانی دراوسێ كرد و وتی، كار بۆ چارەسەركردنی كێشەی ئەمنی سنوورەكان لەگەڵ توركیا و بوونی هێزەكانی ئەو وڵاتە لەناو خاكی هەرێمی كوردستان دەكەن، بە تایبەتی لەئێستادا كە پەكەكە كۆتایی بە خەباتی چەكداریی هێناوە.
د.لەتیف رەشید تیشكی خستەسەر دوایین گۆڕانكارییەكان لەسەر ئاستی ناوچەیی و نێودەوڵەتی و ئاماژەی بەوەكرد، لوتكەی عەرەبی لە رەوشی ئێسادا پێویستە، بە تایبەتی كە وڵاتانی عەرەبی بەدەست چەندین كێشەوە دەناڵێنن، دیارترینیان هێرشەكانی سەر فەلەستین، جەختیشیكردەوە، ئیرادەیەكی راستەقینەی وڵاتانی عەرەبی و ناوچەكە هەیە بۆ كۆتایی هێنان بە ئازارەكانی گەلی فەلەستین.
لە كۆتایی قسەكانیشدا، سەرۆك كۆمار ئامادەیی عیراقی نیشاندا، بۆ نێوەندگیری لە نێوان ئێران و ئەمریكا، ئەگەر ئەو دوو وڵاتە داوای بكەن.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ چوارشەممە 28ـی 5ـی 2025 لەکۆشکی بەغداد، پێشوازی فەریق کەریم عەبود ئەلتەمیمی بەرپرسی دەزگای دژە تیرۆر کرد.
لەدیدارەکەدا دوایین پێشهاتە ئەمنییەکانی وڵات و ناوچەکە و رۆڵی دەزگای دژە تیرۆر لە بەرجەستەکردنی سەقامگیری ناوخۆدا تاوتوێ کرا، سەرۆک کۆمار جەختی لە پێویستی بەهێزکردنی توانای هێزە چەکدارەکان کردەوە بۆ روبەڕوبونەوەی هەڕەشە تیرۆریستییەکان و ستایشی رۆڵ و قوربانیە گەورەکانی دەزگای دژە تیرۆری کرد، لە پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری عیراق و هەموو عیراقییەکاندا، هاوکات ئاماژەی بە پێویستی پەرەپێدان بە تواناکانی دەزگاکە کرد، لەڕێگەی سودوەرگرتن لە توێژینەوە و لێکۆڵینەوەی مۆدێرن لە بواری بەرەنگاربونەوەی تیرۆر و ئایدۆلۆژیا توندڕەوەکاندا.
لەلای خۆیەوە ئەلتەمیمی، سوپاس و پێزانینی خۆی بۆ ڕێنماییەکانی سەرۆک کۆمار دەربڕی و رونکردنەوەیەکی وردی لەبارەی پێشهاتەکانی کارەکانی دەزگای دژە تیرۆر و هەوڵە ئەمنی و هەواڵگرییەکانی و پلانەکانی داهاتووی بەئامانجی پەرەپێدانی ئاستی ئاسایش و سەقامگیری لەعیراقدا خستەڕوو.
پارێزەری بانكی ناوەندی عیراق رایگەیاند ، لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەماهەنگییان هەیە بۆ رێگریكردن لە سپیكردنەوەی پارە.
عەلی عەلاق پارێزەری بانكی ناوەندی عیراق لە میانی وتەیەكدا كە لە كۆنفرانسی ڕووبەڕووبوونەوەی سپیكردنەوەی پارە لە بەغداد پێشكەشی كرد رایگەیاند ، كار بۆ سەقامگیری دراو دەكەن و هەماهەنگی و كاری پێكەوەییش ئەركی هەموانە بۆ ئەوەی سپیكردنەوەی پارە لە ریشەوە بنەبڕ بكرێت.
وتیشی بە دواداچون دەكەن بۆ ئەو پارانەی براونەتە دەرەوەی وڵات و لەگەڵ كۆمەڵی نێودەوڵەتی زانیاری لەوبارەیەوە ئاڵوگۆر دەكەن و بەردەوامیش دەبن لەهەماهەنگی لەگەڵ كۆمەڵەی نێودەوڵەتی، بۆ ئەوەی سنورێك بۆ سپیكردنەوەی پارە دابنێن.
هەروەها ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كە هەماهەنگیان لەگەڵ هەرێمی كوردستان بۆ روبەروبونەوەی سپیكردنەوەی پارە ، دەیسەلمێنێت كە بریارەكانی بانكی ناوەندی لە تەواوی عیراق جێبەجێ دەكرێت
سەرۆك كۆماری عیراق رایگەیاند ، نەبونی یاسای نەوت و غاز هۆكاری كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدادە و دانوستانەكان بۆ چارەسەركردنی كێشەكان بەردەوامن.
د. لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ كەناڵی" سی ئێن ئێن "ی عەرەبی سەبارەت بە ناكۆكییەكانی نێوان بەغداد و هەولێر رایگەیاندووە ، نەبونی یاسای نەوت و غاز لە پشت بابەتە ئالۆزەكانی نێوان هەرێم و بەغدادن و دانوستانەكانیش لە نێوانیاندا بەردەوامە بۆ چارەسەركردنی كێشەی موچە و نەوت،
سەبارەت بە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقیش رایگەیاندوە ، هەڵبژاردن لە كاتی دیاریكراودا بەرێوەدەچێت و كار دەكەن بۆ ئەوەی پرۆسەكە بە بێگەردی و سەقامگیری بەرێوەبچێت و بەشداریكردنێكی فراوان هەبێت
لەو چاوپێكەوتنەدا سەرۆك كۆماری عیراق باسی مانەوەی هێزەكانی ئەمریكای لە عیراق كردو و رایگەیاندوە ، پەیوەندییەكانی عیراق و ئەمریكا بەهێزن و رێككەوتن لە نێوانیاندا هەیە و مانەوەی هێزەكانی ئەمریكاش لە دانوستانەكانی نێوان بەغداد و واشنتۆن دیاری دەكرێت.
لەبارەی پەیوەندییەكانی عیراق و ئێرانیش رایگەیاندوە، پەیوەندییەكان مێژویی و بەهێزن و بەشێوەیەكی بەردەوام وەفدەكانی هەردوولا سەردانی یەكتر دەكەن بۆ تاوتوێكردنی سەرجەم دۆسیەكان ، رەتیشیكردەوە هیچ هێزێكی ئێران لەناو خاكی عیراقدا هەبێت ، سەبارەت بە كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكاش لە عیراق سەرۆك كۆمار رایگەیاندوە، سەبارەت بە دانوستانی نێوان ئەمریكا و ئێرانیش سەرۆك كۆمار دەڵێت ، هیوایان هەیە دانوستانەكان سەركەوتوو بن و سودی بۆ هەموان هەبێت ، ئامادەیی عیراقیشی دوپاتكردەوە بۆ ئەوەی رۆڵی نێوەندگیر ببینێت لە نێوان ئەو دوو وڵاتەدا .
لەبارەی سوریاشەوە رایگەیاندوە ، سوریا وڵاتێكی گرنگە بۆ عیراق لەسەرجەم رووەكانەوە ، هەربۆیە بەغداد پەیوەندییەكی بەهێز و باشی لەگەڵ سوریا دەوێت .
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ لە بەغداد پێشوازی لە فائق زەیدان سەرۆکی ئەنجومەنی باڵای دادوەری کرد.
لە کۆبوونەوەکەدا پێشهاتەکانی بارودۆخی گشتی وڵات تاوتوێکران و جەختیان کردەوە لەسەر پێویستی رێزگرتن لە سەروەری یاسا و پتەوکردنی متمانەی هاووڵاتیان بە دامەزراوە دەستوورییەکان و بەهێزکردنی ڕۆڵیان لە خزمەتکردنی بەرژەوەندیی گشتی .
سەرۆک کۆمار ستایشی رۆڵی دادوەری کرد لە چەسپاندنی پرەنسیپەکانی دەستپاکی و شەفافییەت و جەختی لەوە کردەوە کە پشتیوانیکردن لە سەربەخۆیی دادوەری کۆڵەکەیەکی سەرەکییە لە دانانی بناغەی دەوڵەتی دامەزراوەکان.
هەروەها جەختی لەسەر گرنگی بەردەوامی هاوکاری بنیاتنەرانەی نێوان سێ دەسەڵاتەکە کردەوە بەپێی پرەنسیپی جیاکردنەوە و تەواوکاری، بەشێوەیەک کە ئەدای کاریگەر و هاوسەنگ مسۆگەر بکات کە دامەزراوەکان سەقامگیری بەهێز بکات، رێڕەوی دیموکراسی بپارێزێت و خزمەت بە بەرژەوەندییە باڵاکانی وڵات بکات.
لای خۆیەوە دادوەر فایەق زێدان جەختی لەسەر پەرۆشی ئەنجومەنی باڵای دادوەری کردەوە بۆ پاراستنی پرەنسیپەکانی دادپەروەری و سەروەری یاسا و ئاماژەی بەوەشکرد کە دەزگای دادوەری بەردەوامە لە پەرەپێدانی میکانیزمی کاری دادوەری و بەرزکردنەوەی کارایی بەشێوەیەک کە وەڵامی خواستەکانی هاووڵاتیان بداتەوە لە جێبەجێکردنی یاسادا.