کۆنفرانسی هاوپەیمانی سۆسیال دیموکراتەکانی وڵاتانی عەرەبی لە سلێمانی بەڕێوەدەچێت و سەرۆک کۆماری عیراق تێیدا وتارێکی پێشکەشکرد و ئاماژەی بەوەکرد، دەبێت هاوسەنگی لە نێوان وڵاتاندا بمێنێتەوەو كێشەكان چارەسەربكرێن.

د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە وتارەکەیدا رایگەیاند، وڵاتە گەورەکان مافی مرۆڤ پێشێل دەکەن و دەبێت کۆمەڵکوژییەکان بوەستێنرێن.

وتیشی، دەبێت ئەو دڕەندەیەی لە غەززە هەیە رابگیرێت، هاوکات گەلی عیراق هاوسۆزی فەلەستینەکانە.

سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەشکرد، کێشەکانی ئەم سەردەمە کەمی ئاو و نەبوونی وزەیە، دەبێت هەموان پێکەوە کاربکەین بۆ بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشانە.

د. لەتیف رەشید داواشی لە میوانەکانی بەشداربووی کۆنفڕانسەکە کرد سەردانی پارێزگای هەڵەبجە بکەن، تا بۆیان دەرکەوێت رژێمی بەعس چ تاوانێکی بەرانبەر بە گەلی کورد و ئەو شارە ئەنجامداوە.

ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق رەزامەندی نیشاندا بۆ خەرکردنی موچەی مانگی شەشی فەرمانبەرانی هەرێم بەو مەرجەی حکومەتی هەرێم 120 ملیار دینارەکە رادەست بکات.

ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەن، بڕیاردرا موچەی مانگی شەشی فەرمانبەران خەربکرێت، بەڵام بە مەرجێک هەرێم 120 ملیار دینار وەک داهاتی نانەوتی رادەستی حکومەتی فیدراڵ بکات.

ئاماژەی بەوەشکردووە، لیژنە هاوبەشەکان راسپێردراون بەردەوامبن لە کارەکانیان، هاوکات تیمێکی یاسایی پێکهێنرێت بۆ ئەوەی ناکۆکییەکانی پەیوەست بە داهاتە نانەوتییەکان بەپێی یاسا. چارەسەر بکرێت.

ئەمڕۆ لە کۆبونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق رەزامەندی لەسەر خەرجکردنی موچەی مانگی شەشی موچەخۆرانی هەرێم درا.
هەڵۆ عەسکەری وەزیری ژینگەی عیراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە کۆتا بڕگەری کۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق تاوتوێی پرسی موچەی مانگی شەشی موچەخۆرانی هەرێمی کوردستان کراو و لە ئەنجامی لە ئەنجامدا محەمەد شیاع سودانی بڕیاریدا  دەستبکرێت بە خەرجکردنی موچەی مانگی شەشی موچەخۆرانی هەرێم.
ئاماژەی بەوەشکرد، لیژنەیەک پێکدەهێنرێت بۆ پێداچوونەوە بە خاڵەناکۆکەکانی نێوان عیراق وهەرێم چارەسەردکردنی و  رێککەوتن لەبارەیەوە، ئەگەریش ئەو خاڵە ناکۆکانە چارەسەرنەکرا، پەنادەبرێتە بەر دادگای فیدراڵی و ئەنجومەنی دەوڵەت بۆ یەکلایکردەنەوەی ئەو نوسراوە یاساییانەی کە شیکردنەوەی جیاوازی بۆ دەکرێت. 
 هەڵۆ عەسکەری راشیگەیاند، لەنێو کۆبونەوەی ئەنجومەنی وەزیراندا بەشێوەیەکی ئەرێنی و بەپەرۆشیەوە باس لە چارەسەری کێشەی موچەی موچەخۆرانی هەرێم کراوە.

لە درێژەی فشارەکان بۆ سەر جوتیارانی کورد لە ناوچە کێشە لەسەرەکان، دادگای قەزای دووبز سزای زیندانیکردنی بۆ دوو جوتیاری کورد دەرکرد.

بەگوێرەی زانیارییەکان، دادگای دووبز لەسەر سکاڵای عەرەبی هاوردە، بڕیاری سزادانی بۆ هەردوو جوتیار، بکر مستەفا و محسن ئیسماعیل، دەرکردووە کە خەڵکی گوندی شەناغەی سەر بە ناحیەی سەرگەڕانن.

سزاکە بریتییە لە زیندانیکردن بە شێوەی راگیراو (وقف التنفيذ)، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا دادگاکە جوتیارە کوردەکانی بە پێدانی قەرەبوو بەو جوتیارە عەرەبانە پابەند کردووە کە سکاڵاکەیان تۆمار کردووە.

کێشەی زەویوزار لەنێوان جوتیارانی کورد و عەرەبی هاوردە لە سنووری کەرکوک و دەوروبەری، یەکێکە لە کێشە چارەسەرنەکراوەکان کە لە دوای ساڵی 2017وە جارێکی دیکە سەریهەڵداوەتەوە و بەهۆیەوە چەندین جار جوتیارانی کورد روبەڕوی دادگا و فشاری یاسایی بوونەتەوە.


وێنەی دەقی بڕیارەکە:

ئەمڕۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق كۆدەبێتەوە و خوێندنەوەی یەكەم بۆ چەند پرۆژیاسایەك دەكات و چەند پڕۆژەیاسایەكیش دەخاتە دەنگدانەوە. 

لە تەوەری یەكەمدا دەنگ لەسەر پێشنیازە یاسای هەمواری دووەمی یاسای دامەزراوەی زیندانییە سیاسییەكان دەدرێت، تەوەری دووەمیش تایبەتە  بەدەنگدان لەسەر پڕۆژەیاسای وزەی نوێبووەوە.

 هەر لەمیانی  ئەو دانیشتنەدا خوێندنەوەی یەكەم بۆ پێشنیازە یاسای هەمواری قەرەبووی زیانلێكەوتووانی جەنگ  و هەڵەی ئۆپراسیۆنە سەربازییەكان و  پڕۆژەیاسای هەمواری یەكەمی یاسای چاودێری منداڵانی خوار تەمەنی یاسایی دەكرێت. 

لە  كۆتا تەوەری دانیشتنەكەی ئەنجومەنی نوێنەرانیشدا تاوتوێی راپۆرتی پڕۆژەیاسای دەستەی گشتی چاودێری هاوردەی فیدراڵی و  پڕۆژەیاسای دراو و كاڵاكان دەكرێت.

 

كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عیراق رایگەیاند، ژماری ئەو كاندیدانەی لە هەڵبژاردنی داهاتووی عیراق دوورخراونەتەوە گەیشتە 627 كەس.

كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عیراق بڵاویكردەوە، ژمارەی ئەو كاندیدانەی تاوەكو ئێستا  لە هەلبژاردنی خولی شەشەمی  ئەنجومەنی نوێنەران دووخراونەتەوە گەیشتووەتە 627 كاندید.

سەبارەت بە هۆكاری دورخستنەوەشیان، كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان رونیكردوەتەوە ،290 كاندید بەبریاری دەستەی لێپرسینەوە و دادوەری و 106 كاندیدیش بەهۆی هەبوونی پێشینەی تاوانەوە دوور خراونەتەوە، 163 كاندیدیش بەهۆی گۆرانكاری لەلیستی كاندیدەكان دورخراونەتەوە، 34 كاندیدیش بەهۆی كەموكوری لە  بڕوانامەكانیان دورخراونەتەوە.

 پێشتریش عیماد جەمیل سەرۆكی تیمی راگەیاندنی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان رایگەیاندبوو، بەپێی رێكارەكانی دەبێت تا سەرەتای مانگی تشرینی یەكەم دۆسیەی ئەو كاندیدە دورخراوانە یەكلایی بكرێتەوە

د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ یەکشەممە 24ـی 8ـی 2025، لە کۆشکی بەغداد، پێشوازی لە ئەحمەد زاهد حەمیدی جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری گەشەپێدانی هەرێمی و ناوچەیی مالیزیا و وەفدی هاوڕێی کرد.

لەسەرەتای دیدارەکەدا، سەرۆک کۆمار بەخێرهاتنی وەفدەکەی کرد و سڵاوی خۆی بە سەرۆکی مالیزیا گەیاند، هاوکات ئاماژەی بە گرنگیی پەرەپێدانی پەیوەندییە دووقۆڵییەکان کرد بۆ بەدەستهێنانی بەرژەوەندییە هاوبەشەکانی هەردوو وڵات.

سەرۆک کۆمار جەختی لە پەرۆشیی عیراق کردەوە بۆ دروستکردنی هاوبەشیی هاوسەنگ کە لەسەر بنەمای رێزی یەکتری و هاوکاریی هاوبەش لە بوارە جیاجیاکاندا، هەروەها ئاماژەی بە پێویستیی هەماهەنگی کرد لە پرسە هەرێمی و نێودەوڵەتییەکانی جێی بایەخی هاوبەش.

سەرۆک کۆمار هەڵوێستەکانی مالیزیای لە پشتیوانیکردنی دۆزی فەڵەستین و وەستانەوە لەگەڵ گەلی فەڵەستین لە رووبەڕووبوونەوەی دەستدرێژی و بەدەستهێنانی تەواوی مافە رەواکانی بەرز نرخاند. هەروەها سەرۆک کۆمار داوای لە وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کرد کە هەوڵەکانیان چڕ بکەنەوە بۆ راگرتنی دەستدرێژی بۆ سەر کەرتی غەززە و کۆتاییهێنان بە ئازار و مەینەتییەکانی خەڵکەکەی و کارکردن بۆ گەیاندنی هاوکارییە مرۆییەکان و باشترکردنی ناوەندە تەندروستییەکان لە کەرتەکەدا.

لای خۆیەوە، ئەحمەد زاهد حەمیدی سڵاو و رێزی سەرکردایەتیی مالیزیا و پێزانینیانی بۆ سەرۆک کۆمار گەیاند، و شانازیی مالیزیاشی بەو پەیوەندییانەی کە لەگەڵ عیراقدا هەیەتی دەربڕی، لەگەڵ خواستی راستگۆیانە بۆ پەرەپێدانی رێڕەوەکانی هاریکاریی دوولایەنە بەشێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندیی هەردوو گەلی دۆست بکات

سبەی، دووشەممە، کۆتا وادەیە بۆ پڕکردنەوەی فۆرمی بەئەلیکترۆنیکردنی پسوڵەی خۆراک و تا ئێستا وەزارەتی بازرگانیی عیراق هیچ بڕیارێکی بۆ درێژکردنەوەی ماوەکە دەرنەکردووە.

سەرەڕای ئەوەی هەزاران خێزان تا ئێستا فۆرمەکەیان پڕنەکردووەتەوە، بەڵام ماوەکە وەک خۆی ماوەتەوە. پێشتر داواکاری ئاڕاستەی وەزارەتی بازرگانیی عێراق کرابوو بۆ درێژکردنەوەی وادەکە، بەڵام تا ئەم ساتە هیچ وەڵامێکی رەسمی نەدراوەتەوە.

بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز؛ لە دوای ئەم بەروارە هەر خێزانێک بیەوێت ئەو فۆڕمە پڕبکاتەوە دەبێت 11هەزار بدات.

 ئاراس محەمەد، بەڕێوەبەری پسوڵەی خۆراك لە سلێمانی بە كوردسات نیوزی راگەیاند، تاوەكو ئێستا %85ی هاووڵاتیانی سنوری سلێمانی فۆڕمەكەیان پڕكردووەتەوە و داوایان لێدەكەن، پەلە بكەن لە پڕكردنەوەی فۆڕمەكەدا، چونكە دڵنیا نین كە حكومەتی عیراق جارێكی دیكە وادەكە درێژ دەكاتەوە یان نا.

ئەنجومەنی کۆمیسیاران لە کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عیراق، بڕیاریدا بە دوورخستنەوەی "راکان سەعید عەلی_راکان جبوری" بەهۆی پێشێلکردنی یاسای هەڵبژاردنەکانەوە لە لیستی ناوی پاڵێوراوان.

بەپێی نووسراوێکی رەسمی، کە ئەمڕۆ یەکشەممە، بە ئیمزای ئەنجومەنی کۆمیسیاران دەرچووە، بڕیارەکە لەسەر بنەماو راسپاردەی "لیژنەی وردبینیی شایستەیی پاڵێوراوان" بووە.

هۆکاری دوورخستنەوەی "راکان سەعید عەلی" بۆ پێشێلکردنی ماددەی (حەوت/سێیەم)ی یاسای هەموارکراوی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی پارێزگاکان، ژمارە (12)ی ساڵی 2018، دەگەڕێتەوە.

هەر لە بڕیارەکەدا، کۆمیسیۆن ئیدارەی هەڵبژاردنی راسپاردووە بۆ گرتنەبەری رێکاری پێویست و بڵاوکردنەوەی بڕیارەکە لە ماڵپەڕی رەسمی خۆی. ئاماژەی بەوەشداوە بڕیارەکە بە کۆی دەنگی ئەندامانی ئەنجومەنی کۆمیسیاران پەسەندکراوە.

 

ئەنجومەنی باڵای دادوەریی عیراق، ئاماری مانگی تەموزی رابردووی گرێبەستەکانی هاوسەرگیری و حاڵەتەکانی جیابوونەوەی لە سەرجەم پارێزگاکان بڵاوکردەوە و رایگەیاند، زیاتر لە 22 هەزار حاڵەتی هاوسەرگیری و نزیکەی حەوت هەزار حاڵەتی جیابوونەوە تۆمارکراون، کە بەغدای پایتەخت لە هەردوو ئامارەکەدا لە پێشەوەیە.

بەگوێرەی ئەو ئامارەی کە ئەمڕۆ یەکشەممە، بڵاوکراوەتەوە، لە مانگی تەموزدا 22 هەزار و 677 گرێبەستی هاوسەرگیری تۆمارکراون. زۆرترین ژمارە لە بەغدا بووە، کە لە دادگای تێهەڵچوونەوەی رەسافە سێ هەزار و 67و لە کەرخ دوو هەزار و321 گرێبەست تۆمارکراون.

لەدوای بەغدا، پارێزگای نەینەوا بە تۆمارکردنی سێ هەزار و589 حاڵەت لە پلەی دووەمدا دێت و بەسرە بە دوو هەزار و 73 حاڵەت سێیەمە. هەروەها ئەنبار بە هەزار و906 حاڵەت لە پلەی چوارەم و زیقار بە هەزار و 514 حاڵەت لە پلەی پێنجەمدان.

کەمترین حاڵەتی هاوسەرگیری لە پارێزگای قادسیە بووە کە تەنها 567 حاڵەت بووە.

هاوکات، لە هەمان مانگدا، دادگاکانی عیراق شەش هەزار و 910 حاڵەتی جیابوونەوەیان تۆمارکردووە.

 

ئەمڕۆ، وەفدێکی وەزارەتی دارایی و ئابووریی حکومەتی هەرێمی کوردستان، بەمەبەستی ئەنجامدانی گفتوگۆ، گەیشتە بەغدادی پایتەخت و بڕیارە لەگەڵ بەرپرسانی حکومەتی فیدراڵی کۆببنەوە.

بەگوێرەی زانیارییەکان، وەفدەکەی هەرێم لە ژمارەیەک بەرپرسی باڵا و پسپۆڕ پێكهاتووە، لەوانە بەڕێوەبەری گشتیی یاسایی، بەڕێوەبەری گشتیی ژمێریاری، سەرۆکی دیوانی چاودێریی دارایی و بەڕێوەبەرێک لە دیوانی چاودێریی دارایی، لەگەڵ چەند بەڕێوەبەرێکی گشتیی دیکە.

فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عیراق رایگەیاند، رێكخراوی تیرۆریستی داعش لەناو عیراق ئیفلیج بووە و هیچ هەڕەشەیەك نییە بۆ سەر وڵات.

سەباح نوعمان، وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عیراق رایگەیاند، رێكخراوی تیرۆریستی داعش هیچ هەڕەشەیەكی نەماوە بۆ سەر عیراق و هێزە ئەمنییەكانی دەوڵەت بە بەردەوامی لە گەڕان و بەدواداچووندان بۆ تیرۆریستانی داعش و لەناوبردنیان.

ئەوەشی خستەڕو، سنووری پێشهاتە هەرێمییەكان هیچ كاریگەرییەكی راستەوخۆی بۆ سەر عیراق نییە و سنووری وڵات بە تەواوی پارێزراوە.

ئەو وتەبێژە ئاماژەی بەوەشدا، نیگەرانییە نێودەوڵەتییەكان لە تیرۆریستانی داعش هیچ پەیوەندییەكانی بە رەوشی عیراقەوە نییە، چونكە رێكخراوی تیرۆریستی داعشی بە سروشتی خۆی هەڕەشەیەكی هەرێمی و نێودەوڵەتییە و لە چەندین وڵاتدا هەیە، لە عیراقیش ئەو رێكخراوە تیرۆریستییە بەهۆی گورزە بەردەوامەكانی هێزە ئەمنییەكانی وڵات ئەو رێكخراوە ئیلفیج كراوە.

ئەوەش لەدوای ئەوەدێت، كونسوڵخانەی ئەمریكا لە عیراق، لەدوایین بڵاوكراوەی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی " ئێكس" نیگەرانی خۆی لە فراوانبوونی هەردوو رێكخراوی تیرۆریستی داعش و قاعیدە لە ناوچەكە دەربڕی.

سەرچاوە پزیشکییەکان، ئەمڕۆ شەممە، رایانگەیاند کە بەهۆی چەندین روداوی هاتوچۆوە لە پێنج پارێزگای جیاوازی عیراقدا،19 کەس گیانیان لەدەستداوە و برینداربوون.

سەرچاوەیەک بە ماڵپەڕی "بەغداد ئەلیەوم"ی راگەیاندووە: "سێ هاوڵاتی گیانیان لەدەستداوە، کە یەکێکیان ئافرەتە، و 16 کەسی دیکەش برینداربوون لەو رووداوانەی کە لە پارێزگاکانی دیالە، سەلاحەدین، نەینەوا، زیقار و بەغداد روویانداوە".

هەروەها وتیشی، سێ کەس لە بریندارەکان دۆخی تەندروستییان ناجێگیرە و گواستراونەتەوە بۆ بەشی فریاکەوتن بەمەبەستی وەرگرتنی چارەسەر. ئاماژەی بەوەشکرد، هۆکاری رووداوەکان بۆ تیژڕەوی، هەڵەکردن لەکاتی تێپەڕاندندا و پابەندنەبوون بە رێنماییەکانی هاتوچۆوە دەگەڕێتەوە.

جێگای باسە، چەندین پارێزگای عیراق بەدەست کێشەی درێژخایەنی هاتوچۆوە دەناڵێنن، لەوانە کەمیی هۆشیاری، خراپیی رێگاوبانەکان و نەبوونی چاودێریی کاریگەر. ئەمە جگە لە دیاردەی مەترسیداری شۆفێریکردنی منداڵان و هەرزەکاران بەبێ مۆڵەت کە بووەتە هۆی زیادبوونی مەترسییەکان لەسەر سەلامەتیی گشتی.

كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عیراق رایگەیاند، 581 كاندید و 10 پێكهاتەی سیاسییان لە پرۆسەی هەڵبژاردنی داهاتووی عیراق دورخستووەتەوە و ئەگەری هەیە ئامارەكە زیاتریش ببێت.

عیماد جەمیل سەرۆكی تیمی رۆژنامەوانی كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عیراق رایگەیاند، تاوەكو ئێستا 581 كاندید و 10 پێكهاتەی سیاسی لە پرۆسەی هەڵبژاردن دوور خراونەتەوە، كە بڕیارە مانگی 11ی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت.

ئاماژەی بەوەشكردووە، 195 كاندید بەهۆی پابەند نەبوون بە رێكار و مەرجەكانی كۆمسیۆن و 104 كاندیدی دیكەیان بەهۆی هەبوونی پێشینەی تاوان و 15ـی دیكە بەهۆی ساختەكاری لە بڕوانامەكانیان دورخراونەتەوە.

عیماد جەمیل راشیگەیاندووە، ئەگەری هەیە ژمارەی دوورخراوەكان زیاد بكات، بەڵام لە هەموو ئەگەرەكاندا دەبێت كۆمیسیۆن 30 رۆژ بەر لە هەڵبژاردن لە 11ـی مانگی تشرینی دووەم ناوی كاندیدەكان پەسەند بكات.

سەرۆکایەتیی کۆمار بەنیگەرانییەوە چاودێریی ئەو ڕووداوە نەخوازراوانەی کرد کە شاری سلێمانی بەخۆیەوە بینی، کە بووە هۆی شەهیدبوونی ژمارەیەک لە کارمەندانی دەزگا ئەمنییەکان لە شارەکەدا و برینداربوونی ژمارەیەکی تر.

جەخت دەکەینەوە لەسەر پێویستیی دانبەخۆداگرتن و پەنابردنە بەر رێکارە یاسایی و دادوەرییەکان بەپێی دەستور و دوور لە توندوتیژی، بە شێوەیەک کە بنەماکانی دادپەروەری بچەسپێنێت و ئاسایش و سەقامگیریی هاووڵاتیان بپارێزێت.

هەروەها سەرۆکایەتیی کۆمار  سەرەخۆشی و هاوخەمیی خۆی ئاراستەی خانەوادەی قوربانیان دەکات، و هیوای چاکبوونەوەی خێرا بۆ برینداران دەخوازین.

خوای گەورە سلێمانی و دانیشتووانەکەی و هەموو عیراقییەکان لە هەموو ناخۆشی و خراپەیەک بپارێزێت.

وەزارەتی ناوخۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا، لێژنەی باڵای ئیغاسە و وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عیراقی تۆمەتبار کرد بە هەوڵدان بۆ گۆڕینی دیموگرافیای ناوچەکانی پێکهاتە مەسیحی و ئێزدییەکان. راگەیەندراوەکە ئاماژە بەوە دەکات کە ئەم هەنگاوە "نادەستوورییە" و ئاوارەکان ناچار دەکات لە دەرەوەی زێدی خۆیان نیشتەجێ بن و رێگری لە گەڕانەوەی ئارەزوومەندانەیان دەکات.

بەپێی راگەیەندراوەکە، بەهۆی شەڕی داعشەوە زیاتر لە 600 هەزار ئاوارە، کە زۆرینەیان مەسیحی و کوردی ئێزدین، تا ئێستا نەیانتوانیوە بگەڕێنەوە ناوچەکانیان و لە 18 کەمپدا لە هەرێمی کوردستان نیشتەجێن. وەزارەتی ناوخۆ دەڵێت، لەبری ئەوەی حکومەتی فیدراڵ زەمینە بۆ گەڕانەوەیەکی سەلامەت و سەربەرزانە خۆش بکات، "کار بۆ ئەوە دەکات کە ئاوارەکان لە گەڕانەوە بۆ زێدی خۆیان بێ بەش بکات."

وەزارەتی ناوخۆ جەخت دەکاتەوە کە ناچارکردنی ئاوارەکان بە نیشتەجێبوون لە دەرەوەی ناوچەکانی خۆیان، جۆرێکە لە گۆڕینی دیموگرافیای نایاسایی و پێچەوانەی دەستووری عیراق و بنەما مرۆییە نێودەوڵەتییەکان و رێککەوتننامەکانی ژنێڤە.

بۆ چارەسەرکردنی دۆخەکە، وەزارەتی ناوخۆی هەرێم سێ داواکاریی بەپەلەی خستووەتەڕوو:

• یەکەم: حکومەتی فیدراڵ دەبێت ئەو بڕیارانەی وەزیری کۆچ و کۆچبەران رابگرێت.

• دووەم: نەتەوە یەکگرتووەکان و رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کاربکەن بۆ راگرتنی ئەو بڕیارانە.

• سێیەم: پەلە بکرێت لە جێبەجێکردنی رێککەوتنی شەنگال، دانانی قایمقامێکی نوێ و دەستپێکردنی پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە.

لە کۆتاییدا، حکومەتی هەرێمی کوردستان دووپاتیدەکاتەوە کە چارەسەر دەبێت لەسەر بنەمای گەڕانەوەی ئارەزوومەندانە و سەربەرزانەی ئاوارەکان بێت و بڕیارەکانی ئەم دواییەی بەغدا بە "خۆدزینەوە لە بەرپرسیارێتی" ناوبرد.