عیراق
هەزار و ٩٠٥ سەربازی سووری کە لەکاتی رووخانی دەسەڵاتی بەشار ئەسەد دا روویان لە عێراق کردبوو نێردرانەوە بۆ سووریا، داوا لە دەسەڵاتدارانی سوریا دەکەوین لێبوردنی گشتیان بۆ ئەو سەربازانە دەربکرێت
شانەی راگەیاندنی ئەمنی عیراق رایگەیاند، لە رۆژی ٧ـی ئەم مانگە، ژمارەیەک ئەندامانی سوپای سووریا لە ئەفسەر و پلەباڵاکان، لەڕێگەی دەروازەی ئەبوکەمالەوە داوای هاتنە نێو خاکی عێراقیان دەکرد، دوای وەرگرتنی رەزامەندی فەرمی رێگەیان پێدرا بێنە ناو خاکی عێراقەو ئۆپراسیۆنە هاوبەشەکانی عێراق ئاماژەی بەوەشکردووە، لەلایەن وەزارەتی بەرگریی عێراقەوە جێگەیەک بۆ ئەو سەربازانەی سووریا ئامادەکرا و سەرجەم کەلوپەل و پێداویستییەکیان بۆ دابین کرا
شانەی راگەیاندنی ئەمنی عیراق ئاماژەی بەوەشکردوە ، لەسەر بنەمای داواکاری گەلی سووریا ئەمڕۆ لەرێگەی دەروازەی قائیمەوە لەسەر خواستی خۆیان، هەزار و ٩٠٥ ئەفسەر و ئەندامی سوپای سوریا، کە لە عێراق بوون نێردرانەوە وڵاتی خۆیان و داوا لە دەسەڵاتدارانی سوریا دەکەین لێبوردنی گشتی بۆ ئەو سەربازانە دەربکرێت
سەرۆک کۆمار لەگەڵ وەزیری ناوخۆ کۆبووەوە و پێشهاتە ئەمنییەکانیان تاوتوێکرد.
د.لەتیف ڕەشید سەرۆک کۆماری عیراق جەختی لەوە کردەوە کە سەقامگیری ئەمنی بەردی بناغەی گەشەسەندن و سەقامگیریی سیاسی و ئابووری وڵاتە و ئاماژەی بەوەدا کە پاراستنی ئاسایشی هاووڵاتیان ئەرک و بەرپرسیارێتییەکی هاوبەشە و پێویستی بە هاوکاری و هەماهەنگی زیاتر هەیە لەنێوان دامەزراوەو دەزگا ئەمنییەکاندا.
لەکۆبوونەوەیەکدا دۆسیەی ئەمنی و ڕێوشوێنەکانی بۆ کۆنتڕۆڵکردنی سنوورەکان و ڕووبەڕووبوونەوەی مەترسیەکان له دوای پێشکەوتنەکانی ناوچەکە تاوتوێکران و باس لە هەوڵەکانی وەزارەت و دامودەزگاکانی بۆ کۆنتڕۆڵکردنی ئاسایشی ناوخۆ کران.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە سەرۆکایەتی کۆمار لەسەر بنەمای ڕۆڵی خۆی لە بەرەوپێشبردنی دادپەروەری و جێبەجێکردنی پرەنسیپەکانی دەستوور و یاسا یارمەتیدەر بووە لە ئازادکردنی نزیکەی 15 هەزار دەستگیرکراو کە حوکمەکەیان بەسەرچووە و تەئکیدی لەسەر گرنگی پەیڕەوکردنی پێوەرەکانی مافەکانی مرۆڤ لە گرتووخانە و بەندیخانەکاندا کردووە.
سەرۆک کۆمار داوای هەوڵی هاوبەشی کرد بۆ کەمکردنەوەی دیاردەی بڵاوبوونەوەی ماددە هۆشبەرەکان لە کۆمەڵگادا
و پەرەپێدانی کاری هاوبەش بۆ ئاگادارکردنەوەی هەموو گروپەکان لە مەترسییە کۆمەڵایەتییەکانیان.
لای خۆیەوە وەزیری ناوخۆ پشتیوانی بەردەوامی جەنابی سەرۆک کۆماری بۆ وەزارەت و کادرەکانی بەرزنرخاند و هەوڵەکانی وەزارەتی ناوخۆی بۆ پەرەپێدانی پلان و ستراتیجی ئەمنی خۆی ڕوونکردەوە بۆ ئەوەی بتوانێت لەگەڵ ئاستەنگەکانی ئێستادا بگونجێت و ئاسایش لە سەرانسەری وڵاتدا بەهێز بکات.
سەرۆک کۆماری عیراق لە کۆشکی بەغداد پێشوازی لە رێباز حەملان بریکاری وەزارەتی دارایی کرد و لە دیدارێکدا لایەنە دارایی و ئابوورییەکانی وڵات و پێویستی بەرەوپێشچوونی پرۆسەی چاکسازی ئابووری تاوتوێکران.
لە سەرەتای دیدارەکەدا د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق پیرۆزبایی لە رێباز حەملان کرد بەبۆنەی وەرگرتنی پۆستە نوێیەکەی وەک بریکاری وەزارەتی دارایی و هیوای سەرکەوتنی بۆ خواست لە ئەرکەکانیدا.
لە کۆبوونەوەکەدا لایەنە دارایی و ئابوورییەکانی وڵات و پێویستی بەرەوپێشچوونی پرۆسەی چاکسازی ئابووری تاوتوێکران بۆ دەستەبەرکردنی باشترین خزمەتگوزاری بۆ هاووڵاتیان و بەدیهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام.
هەروەها بودجەی فیدراڵی بۆ ساڵی ٢٠٢٥ و بڕگەکانی تاوتوێکرا و گرنگی دانانی ئەولەویەت و دیدگای کارکردن بۆ زۆرترین سەرچاوە و کەمکردنەوەی خەرجیەکان باسی لێوەکرا، جەخت لە پێویستی پەرەپێدانی کەرتی بانکی و باشترکردنی ئەدای بانکە حکومی و ئەهلییەکان کرایەوە بەشێوەیەک کە سەقامگیری ئابووری بەهێز بکات.
لە عیراق سیستمی ئەلیكترۆنی بە مەبەستی ئاڵوگۆڕی پارە بۆ بەندكراوان جێبەجێدەكرێت و دەتوانن لەو رێگەیەوە پارە لە كەسوكاریان وەربگرن و بە پێچەوانەشەوە.
وەزارەتی دادی عیراق لە راگەیەندراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، فەرمانگەی چاكسازی سەر بە وەزارەتی داد گرێبەستێكی لەگەڵ بانكی كشتوكاڵیی هاریكاری ئیمزاكردووە، بە مەبەستی دروستكردنی كارتی بانكی بۆ سەرجەم بەندكراوانی ناو گرتوخانەكانی عیراق.
دەشڵێت، وەزارەتەكەیان سەرجەم تێچووی دروستكردنی كارتە بانكییەكان لە ئەستۆ دەگرێت، هیچ بڕە پارەیەكیش لە بەندكراوان وەرناگیرێت و لەماوەیەكی دیاریكراودا بانكی كشتوكاڵیی هاریكاری سەرجەم كارتە بانكییەكان بۆ هەموو بەندكراوەكان تەواو دەكات.
راشیگەیاندووە، لەگەڵ تەواوبوونی كارتە بانكییەكان سیستمەكە دەكەوێتە بواری جێبەجێكردنەوە كە گرەنتی سەرجەم حەوڵە داراییەكانی بەندكراوان دەكات و دەتوانن لەو رێگەیەوە پارە لە كەسوكاریان وەربگرن و بە پێچەوانەشەوە.
سەرۆک کۆماری عیراق سەردانی باڵەخانەی نوێی دادگای فیدڕاڵی کرد و رایگەیاند: ئەزموونی دیموکراسی لە عیراقدا سەرەڕای تەمەنی کورت ئەنجامی باشی بەدەستهێناوە کە ئێمە شانازی پێوە دەکەین.
ئەمڕۆ چوارشەممە، د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق سەردانی باڵەخانەی نوێی دادگای فیدڕاڵی عیراقی کرد و پیرۆزبایی باڵەخانە نوێیەکەی لێکردن، لە کۆبوونەوەی لەگەڵیاندا جەختی کردەوە لەسەر گرنگی رۆڵی دادگا لە چوارچێوەی کاری دەستووری و بەهێزکردنی هاوکاری هاوبەش لەنێوان دامەزراوە جۆراوجۆرەکانی دەوڵەتدا لەپێناو چەسپاندنی پرەنسیپی سەروەری یاسا.
ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەزموونی دیموکراسی لە عیراقدا سەرەڕای تەمەنی کورت ئەنجامی باشی بەدەستهێناوە، کە ئێمە شانازی پێوە دەکەین، بەهێزکردنی دیموکراسی پێویستییەکی بەپەلەیە بۆ رێگریکردن لەتاکڕەوی لەبڕیاردان و ڕێبازە دیکتاتۆرییەکاندا".
لە راگەیانراوی دوای سەردانەکەدا ئەوە خراوەتە روو، "سەرۆک کۆمار ئاماژەی بە کارەکانی سەرۆکایەتی کۆمار کرد و پەرۆشی بۆ جێبەجێکردنی دەستوور و پابەندبوون بە بڕگەکانی نیشان دا کە وەک بەڵگەنامەیەکی گەلی عێراقە و مافەکانیان مسۆگەر دەکات".
سەرۆک کۆمار ئەوەشی روونکردەوە، پێشێلکردنی دەستوور پێشێلکردنی مافەکانی خەڵکە.
هاوکات، د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق جەختی لەسەر پێویستی کاری یەکخراوی نێوان دامەزراوەکانی دەوڵەت کردەوە بۆ بەشداریکردن لە جێبەجێکردنی بەرنامەی کارەکانیان و جێبەجێکردنی پێداویستییەکانی هاووڵاتیان لەڕێگەی سوودوەرگرتن لە پسپۆڕی لە بوارەکانی یاسادانان و جێبەجێکردندا، هەروەها دڵنیابوون لەوەی کە یاسا سەروەری ڕەهای هەبێت لە هەموو کارەکاندا بەتایبەت لە بواری پاراستنی سامانی گشتی و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی بە هەموو شێوەکانی و لە هەر لایەکەوە بێت.
لای خۆیەوە دادوەر ئەلعمەیری تەئکیدی لەسەر پابەندبوونی دادگا بە ڕاپەڕاندنی ئەرک و ئەرکە دەستوورییەکانی بەوپەڕی پرۆفیشناڵیی و سەربەخۆییەوە کردەوە و ستایشی رۆڵی سەرۆک کۆماری کرد وەک پارێزەری دەستوور و پەرۆشی بۆ بەهێزکردنی سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری و جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان .
وەزارەتی ناوخۆی عیراق رەتیدەكاتەوە ماهیر ئەسەد برای بەشار ئەسەد سەرۆكی پێشووی سوریا لەناو خاكی عیراقدا بێت.
مقداد میری وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عیراق لە راگەیەندراوێكدا بڵاویكردووەتەوە، ئەو هەواڵانەی باس لەوەدەكەن كە گوایا ماهیر ئەسەد لەناو خاكی عیراقدایە، دوورن لە راستییەوە و هیچ بنەمایەكیان نییە.
پێشتریش روانگەی سوریا بۆ مافەكانی مرۆڤ باسی لەوەكردبوو كە ماهیر ئەسەد لە روسیایە، ئەوەش دوای ئەوەی كە بە هەلیكۆپتەرێك لە سوریاوە گواستراوەتەوە بۆ عیراق.
ئەوەش لەكاتێكدایە كە تائێستا شوێنی ماهیر ئەسەد برا بچوكی بەشار ئەسەد كە فەرماندەی فیرقەی چوار بووە لە سوپای سوریا و لە لیستی سزاكانی ئەمریكا و ئەوروپا و بەریتانیادایە، ئاشكرانیە.
د.لەتیف رەشید، لە کۆشکی بەغداد پێشوازی لە وەفدێکی دامەزراوەی ئەوروپا بۆ دیالۆگ و گەشەپێدان کرد و جەختیلەوەکردەوە کە عێراق لەدوای سەرکەوتنی بەسەر تیرۆریستاندا لەئێستادا لە ئاستە جیاجیاکاندا پێشکەوتنی بەرچاو بەخۆیەوە دەبینێت.
لە دانیشتنێکدا د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، جەختیلەوەکردەوە کە عێراق لەدوای سەرکەوتنی بەسەر تیرۆریستاندا لەئێستادا لە ئاستە جیاجیاکاندا پێشکەوتنی بەرچاو بەخۆیەوە دەبینێت، بە تایبەتی پەیوەندییەکانی لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا و جیهان و چێژوەرگرتن لە سەقامگیریی ئەمنی و سیاسی و ئابووری و ئەزموونی دیموکراسی خۆی.
سەرۆک کۆمار تیشکی خستەسەر هەوڵەکانی سەرۆکایەتی کۆمار لە رێگای بەرەوپێشبردنی مافە مەدەنی و دەستووری و مرۆییەکان لە عیراقدا لەڕێگەی بەشداریکردنی لە پێشکەشکردنی پێشنیاری یاساکانی پەیوەندیدار بە ژیانی هاووڵاتیان بۆ ئەنجومەنی نوێنەران بۆ پەسەندکردن و بەدواداچوونی بەردەوامی میکانیزمەکانی جێبەجێکردنی بنەما سەرەتاییەکانی مافەکانی مرۆڤ کە بووە هۆی ئازادکردنی هەزاران دەستگیرکراو و کە حوکمەکەیان تەواو کردووە.
لای خۆیەوە ئەندامانی وەفدی دامەزراوەی ئەوروپا بۆ دیالۆگ و گەشەپێدان سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆک کۆمار و تێڕوانینە بە نرخەکانی دەربڕی و تەئکیدیان لەسەر پەرۆشی ڕێکخراوەکە کردەوە بۆ فراوانکردنی ئاسۆی هاوکاری لەگەڵ عیراق بەشێوەیەک کە پەیوەندییەکان پتەوتر بکات لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا لە هەموو ئاستەکاندا.
دەستەی خانەنشینی عیراق راگرتنی موچەی كەسێكی راگەیاند كە لە ساڵی ٢٠١٤ـەوە موچەی شەهیدانەی بۆ بڕدراوەتەوە، دەڵێت ئەو كەسە ئێستا لە سوریایە و لەناو گروپە توندڕەوەكاندایە.
بەپێی راگەیەنراوێكی دەستەی خانەنشینی عیراق، دوای ئەوەی نەزهان لهێبی لە ساڵی ٢٠١٤دا ون بوو، وەك شەهید مامەڵەی بۆ كراوە و موچەی بۆ بڕاوەتەوە كە لەو كاتەوە تاوەکو ئێستا كەسوكارەكەی ئەو موچەیە وەردەگرن.
ئەوەش خراوەتە روو، ئێستا نەزهان لهێبی لە شاری سەراقب لە سوریا دەركەوتووە كە چەكداری گرووپە تیرۆریستییەكانە و چێشتخانەیەكیشی لە شاری ئیدلب بەناوی شەوانی بەغداد كردووەتەوە.
ئاماژەی بەوەشكردووە، بڕیاردراوە سەرجەم ئەو مووچانەی كەسوكاری ئەو تیرۆریستە لە ساڵی ٢٠١٤ـەوە وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە و لێكۆڵینەوەش لەگەڵ لقی كەركوكی دەستەی خانەنشینی عیراق دەكرێت.
دەستەی کەشناسیی و بوومەلەرزەزانی عیراق روونکردنەوەیەکی لەبارەی ئەو زنجیرە بوومەلەرزانەوە بڵاوکردەوە کە چەند ناوچەیەکی عیراق و پارێزگای سەڵاحەدینی گرتووەتەوە و دەڵێت، پێویست بە نیگەرانی ناکات.
دەستەی کەشناسیی و بوومەلەرزەزانی عیراق لە روونکردنەوەیەکدا رایگەیاندووە، ئەو زنجیرە بوومەلەرزانەی کە لە ناوچەی شەرقاتی پارێزگای سەڵاحەدین و چەند ناوچەیەکی دراوسێی روویاندا و لە بەشێکی زۆری شارەکانی دیکەش هەستیان پێکرا، بەهۆی جیاوازی لە بۆشایی نێوان چینە تەکتۆنییەکانی زەوی و رووکاری بڵاوبوونەوەیەتی لەو ناوچەیەدا کە بە هەڵەی رووکار ناو دەبرێن و بە ملیۆنان ساڵە لەو ناوچەیەدا بەو جۆرە بڵاوبوونەتەوە، ئەوەش بووەتە هۆی ئەوەی ئەو رووکارانە بەشێوەی کتوپڕ بخزێن و وزەی نێوانیان دەربدەن و ئەو بومەلەرزانە دروست بکەن.
ئاماژەی بەوەشکردووە، هۆکاری دەردانی وزەی نێوان ئەو رووکارانە سروشتییە، بەهۆی فشاری ئەو چینە تاکتۆنییانەوەیە کە لە بەریەککەوتنی پلێتەکانی عەرەبی و ئێرانیدا دروست دەبن و هیچ پێویستی بە نیگەرانی نییە.
دەستەی کەشناسیی و بوومەلەرزەزانی عێراق ئەوەشی خستووەتە روو، ناوچەکە لە ساڵی ٢٠٠٩دا بوومەلەرزەیەکی بە گوڕی ٥.١ پلە بە پێوەری رێختەر بەخۆوە بینی، دواتر لە ساڵی ٢٠١٧دا هەمان شت دووبارە بووەوە.
ئەوەش خراوەتە روو، بەشێوەیەکی گشتی لەدوای بوومەلەرزەی لەو جۆرەوە چەند پاشەلەرزەیەک بە گوڕی کەمتر روودەدەن، تاوەکو ئەو رووکارانە دەچنە دۆخێکی جێگیرەوە و لە شوێنەکانیاندا جێگیر دەبن.
دەستەی کەشناسی دەشڵێت، ئەوە دیاردەیەکی سروشتییە و هیچ پێویست بە نیگەرانی ناکات، پێویستە هاوڵاتیان خۆیان لە هەواڵە ناڕاستەکانی لە سۆشیاڵ میدیادا بڵاودەکرێتەوە بەدووربگرن و تەنها لە سەرچاوە راستەکانەوە زانیاری وەربگرن.
ئەوەش لە کاتێکدایە، لەماوەی دوو رۆژی رابردوودا چەند بوومەلەرزەیەکی بەدوای یەک لە پارێزگای سەڵاحەدین روویاندا و لە ناوچەکانی دیکە و هەرێمی کوردستانیشدا هەستیان پێکرا.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، لەدوای هەڵکردنی ئاڵای داعش لەسەر قوتابخانەیەکی سنوری قەزای حەویجەی سەر بەکەرکوک، وەزارەتی ناوخۆی عیراق هەواڵی دەستگیرکردنی گروپەکەی بڵاوکردەوەو بە شانەی نوستوویان ناودەبات.
راشیگەیاند، بەپێی راگەیەندراوێک لەوەزارەتی ناوخۆی عیراق شانە نوستووەکەی داعش لەگوندی عریشەی ناحیەی عەباسی دەستگیرکراون و ٦ کەس بون، دەستیش گیراوە بەسەر ( ئاڵای رەش و گولە ئاربیجی و تەقەمەنی )دا کە بۆ کردەوەی تیرۆرستی ئامادەیان کردووە.
وتیشی، رۆژی هەینی ئاڵای داعش لەسەر قەتابخانەی عوفیەی قەزای حەویجە هەڵدرا
بەرهەمهێنانی كارەبا لە عیراق بە رێژەی ٣٥% كەمبووەتەوە و وەزیری كارەباش پابەندنەبوونی ئێران بە گرێبەستی غاز تۆمەتبار دەكات.
زیاد عەلی فازڵ وەزیری كارەبای عیراق رایگەیاند، ئەو غازەی وەزارەتی نەوتی عیراق بەرهەمی دەهێنێت، لە توانایدا نییە تەواوی پێداویستی ناوخۆ پڕبكاتەوە و بەشی هەموو وێستگەكانی بەرهەمهێنانی كارەبا ناكات، لە بەرانبەریشدا لە پێناو چارەسەركردنی كێشەی كارەبا حكومەتی عیراق بۆ كڕینی غاز گرێبەستێكی لەگەڵ حكومەتی ئێران ئیمزاكردووە و پشتبەستنیش بە غازی هاوردەكراو گەورەترین كێشەی بۆ كارەبای عیراق دروستكردووە.
وتیشی، كۆمپانیای غازی ئێران پابەندی رێككەوتنی وڵاتەكەی لەگەڵ عیراق نابێت و ئەو كێشەیەش ١٤ ساڵە بەردەوامە، ئەوەش كاریگەری زۆری لەسەر كەمبوونەوەی كارەبا لە عیراق هەیە و لە ئێستادا بەرهەمهێنانی كارەبا لە عیراق بە رێژەی ٣٥% كەمبووەتەوە.
بە رەسمی كۆتایی هاتنی قۆناغی سێیەمی سەرژمێری گشتی دانیشتووانی عیراق لەسەرجەم پارێزگاكان راگەیەندرا و مانگی دووی ساڵی داهاتووش ئەنجامەكەی رادەگەیەنێت
وەزارەتی پلاندانانی عیراق لە راگەیەندراوێكدا بڵاویكردووە، سەرژمێری گشتی دانیشتووان كە رۆژی یەكی مانگی نۆ بە گەمارۆسازی و ژمارەلێدان دەستیپێكرد و بەردەوام بوو تا ٢٠ بۆ ٢٢ی مانگی ١١ی رابردوو لەو سێ رۆژەدا زانیاری تەواو لەسەرجەم خێزانەكانی عیراق وەرگیرا.
دەشڵێت، دواتر لە سەرەتای ئەم مانگەشەوە قۆناغی سێیەم دەستیپێكرد كە زانیارییەكانی تایبەت بە ئاستی ژیان و گوزەرانی هاووڵاتیان لەسەرجەم خێزانەكان لە هەموو پارێزگاكان وەرگیران.
ئاماژەی بەوەشكردووە، وەزارەتی پلاندانی عیراق دوای تەواوبوونی قۆناغی سێیەم، بەرەسمی كۆتایی هاتنی سەرژمێری گشتی دانیشتووانی لە عیراق راگەیاندووە، كە بەشێوەیەكی سەركەوتوو بەڕێوەچووە و مانگی دووی ساڵی داهاتووش ئەنجامی كۆتایی رادەگەیەنێت.
دادگای داقوق سێ جوتیاری سنوری هەفتەغاری بە دوو ساڵ زیندانیكردن بە تۆمەتی رفاندن سزادا، جوتیارانی سنورەكەش دەڵێن كەیسەكەیان بەلاڕێدابراوە.
پەیامنێری كوردسات نیوز رایگەیاند، دادگای داقوق سزای دوو ساڵ زیندانی بەسەر سێ جوتیاری كورد بەناوەكانی خالد نەوزاد هیدایەت و سامان نەوزاد هیدایەت و محەمەد نەجات هیدایەت سەپاندووە بەهۆی ئەوەی لە مانگی ٧ ی ئەمساڵ لەگەڵ جوتیارانی هاوردە شەڕیان كردووە و بەوتەی جوتیاران عەرەبە هاوردەكان هەوڵی داگیركردنی زەویەكانیان داوە و بەهۆیەوە كێشە لە نێوان هەردولا دروستبووە.
جوتیارانی سنورەكە دەڵێن، دەستگیركردنی ٣ جوتیارەكە بە پێی مادەی ٤١٣ بووە بەڵام كەیسەكە بەلاڕێدا براوە و ئێستا تۆمەتی هەوڵدان بۆ ڕفاندن خراوەتە پاڵ ٣ جوتیارە كوردەكە و كەیسەكە بەلاڕێدابراوە.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، رۆژی یەکشەممە ١٥ـی ١٢ـی ٢٠٢٤، لە بەغداد پێشوازی کرد لە محەمەد ئەلحسان نوێنەری سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق.
لەکۆبوونەوەیەکدا تاوتوێی بارودۆخی گشتی عیراق و دوایین پێشهاتەکانی گۆڕەپانی ناوچەکە کرا و بەتایبەتی پێشهاتەکانی سوریا و هەوڵەکان بۆ گەیشتن بەچارەسەر بۆ قۆناغی گواستنەوە کە گەرەنتی یەکڕیزی و سەقامگیریی سوریا و مافەکانی گەلەکەی بکات .
سەرۆک کۆمار پێویستی رۆڵی نێردەی نێودەوڵەتی لەپشتیوانیکردن لەسەقامگیری و گەشەپێدان لەعیراق و ڕووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگاریەکانی ئێستادا ڕوونکردەوە .
هەروەها جەختی لەسەر گرنگی تێڕوانینی رێبەری باڵا عەلی سیستانی کردەوە لەبەر رۆشنایی گفتوگۆی سەرۆک وەزیران لەگەڵ نوێنەری سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان و پەرۆشی بۆ سەقامگیری عیراق و دوورخستنەوەی لە گرژییە ناوچەییەکان.
لای خۆیەوە ئەلحسان پابەندبوونی نەتەوە یەکگرتووەکانی دووپاتکردەوە بۆ پاراستنی بەردەوامی ئەو دەستکەوتانەی لەعیراقدا بەدەستهاتوون لەئاستی ئاسایش و گەشەپێدان و هەوڵدان بۆ بەهێزکردنیان.
ماكرۆن پابەندی وڵاتەكەی بە ئاسایش و سەقامگیری عیراق دووپاتدەکاتەوە و سودانیش دەڵێت، یەكپارچەیی سوریا فاكتەرێكی گرنگە بۆ ئاسایش و سەقامگیریی ناوچەكە.
نووسینگەی سەرۆك وەزیرانی عیراق بڵاویكردەوە، محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیران پەیوەندییەكی تەلەفۆنی لەگەڵ ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەڕەنسا ئەنجامداوە و تێیدا لەبارەی دۆخی سوریا سودانی ئاماژەی بە گرنگی هەوڵەكان كرد بۆ هاوكاریكردنی گەلی سوریا لە دابینكردنی خواستەكانیان و بنیادنانەوە وڵاتەكەیان، بەبێ دەستێوەردان لە كاروباری ناوخۆییان.
هەروەها، سودانی جەختیكردەوە لە بنیاتنانی پرۆسەیەكی سیاسی گشتگیر بۆ قۆناغی گواستنەوەی دەسەڵات لە سوریا، كە تێیدا مافی هەموو پێكهاتەكان پارێزراوبێت، بە رەچاوكردنی یەكپارچەیی خاكی سوریا، كە فاكتەرێكی گرنگە بۆ ئاسایش و سەقامگیری ناوچەكە.
لەبەرامبەردا، ئیمانوێل ماكرۆن جەختیكردەوە لە پابەندبوونی وڵاتەكەی بە ئاسایش و سەقامگیری عیراق و وەستانەوە لەگەڵیدا بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئاستەنگییەكان، لەنێویاندا بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و ئاماژەی بەوەشدا، عیراق رۆڵێكی سەرەكی دەگێڕێت لە ناوچەكەدا.
ئەنتۆنی بلینكن وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لەسەردانەكەیدا بۆ عیراق داوای لە سودانی كردووە رێگریی بكات لە چوونەناوەوەی چەك بۆ گروپە چەكدارەكانی سوریا لە خاكی عیراقەوە.
ماڵپەڕی بلومبێرگی ئەمریكی بڵاویكردەوە، لە سەردانەکەی رۆژی هەینی رابردووی ئەنتۆنی بلینكن وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بۆ بەغداد، ناوبراو داوای لە محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق كردووە، رێگری بكات لە گواستنەوەی چەك لە ئێرانەوە بۆ گروپە چەكدارەكانی سوریا لە رێگەی خاكی عیراقەوە.
ئەوەشی خستوەتەڕوو، بلینكن ئاماژەی بەوەداوە سوریا هێشتا لە دۆخێكی هەستیاردایە و ئەگەر هەیە لەلایەن گروپە چەكدارەكانەوە بەكاربهێنرێت بۆ تێكدانی زیاتری سەقامگیری ناوچەكە، بۆ ئەو مەبەستەش دەیانەوێت عیراق لە چوونە ناوەوەی هەر چەكێك بۆ سوریا بكات.