عیراق
سەرۆکایەتی کۆمار لەبارەی دەستگیرکردنی پاسەوانێکی سەرۆک کۆمارەوە روونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوە.
نووسینگەی سەرۆک کۆماری عیراق رایگەیاندووە، ئەمڕۆ پێنجشەممە، بەشێک لە دەزگاکانی راگەیاندن هەواڵی دەستگیرکردنی چالاک سەباح عومەریان بڵاوکردووەتەوە و ئاماژە بەوە کراوە کە سکرتێری تایبەتی سەرۆک کۆمارە .
ئاماژەی بەوەشکردووە، ناوبراو یەکێکە لە کارمەندانی پاراستنی سەرۆک کۆمار نەک سکرتێر، سەرۆکایەتی کۆماریش پێشتر لە 26ی تشرینی دووەمی 2024 راگەیەنراوێکی بڵاوکردبووەوە سەبارەت بەوەی ئەو کەسە بە ناوی سکرتێری سەرۆک کۆمارەوە چەند کارێکی ئەنجام داوە.
ئاماژەی بەوەشکردبوو، سەرۆک کۆمار روونیکردووەتەوە، کردەوەکانی ناوبراو تایبەتن بەخۆی و ئەوان لێی بەرپرس نین، بۆیە بڕیاریان داوە چالاک سەباح دەست لەکار بکێشێتەوە و هەموو رێوشوێنێکی یاسایی لە بەرامبەر بگیرێتە بەر.
سەرۆک وەزیرانی عیراق رایگەیاند، پێویستە ئەنجوومەنی نوێنەران ھەمواری یاسای بودجە بەبێ گۆڕانکاریی پەسەند بکات
محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عیراق لەگەڵ سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران و جێگرەکانی و سەرۆک فراکسیۆنەکانی ئەنجوومەنی نوێنەران کۆبووەتەوە و باسیان لە دوایین دەقی ھەموارکردنەوەی یاسای بودجەی گشتیی کردووە کە لەلایەن حکومەتەوە پێشکەش کراوە.
لە راگەیانراوی نووسینگەی سوداندا هاتووە، سەرۆک وەزیران جەختی کردووەتەوە لەسەر پابەندبوون بەو دەقەی تایبەتە بە پرسی چارەسەرکردنی تێچووی بەرھەمھێنانی بەرمیلێک نەوت و سودانی وتووشییەتی، پێویستە ئەنجوومەنی نوێنەران ھەمواری یاسای بودجە بەبێ گۆڕانکاریی پەسەند بکات.
ئەوەش لە کاتێکدایە، ئەو دەقەی تایبەتە بە تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت، رۆژی پێنجشەممەی هەفتەی رابردوو، لە کۆبوونەوەی حکومەتدا پەسەند کرا و بۆ ئەنجومەنی نوێنەران نێردرا، کە دواتر لەوێش پشتڕاست کرایەوە و لیژنەی دارایی دەنگی لەسەر دا.
سەرۆك وەزیرانی عیراق داوا لە سەرۆكایەتی ئەنجومەنی نوێنەران و فراكسیۆنەكان دەكات هەمواری یاسای بودجە بە زوویی و بەبێ گۆڕانكاری پەسەند بكەن.
نوسینگەی رایگەیاندنی سەرۆك وەزیرانی عیراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردوە، شەوی رابردوو محەمەد شیاع سودانی لە كۆشكی حكومەت میوانداری سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران و جێگیرەكانی و سەرۆكی فراكسیۆنەكان كردووە، لە كۆبونەوەكەدا سودانی جەختیكردۆتەوە لەسەر گرنگیی پەسەندكردنی هەمواری یاسای بودجە بەبێ گۆڕانكاری وەك ئەوەی كە ئەنجومەنی وەزیران رەوانەی كردووە، بە تایبەت ئەو بڕگەی كە تایبەتە نەوتی هەرێم و بڕی 16 دۆلار بۆ تێچووی بەرهەمهێنان بەرمیلێك نەوت لە هەرێم دانراوە.
سودانی لە كۆبوونەوەكەدا داوای پشتیوانی لە ئەنجومەنی نوێنەران كردووە بۆ جێبەجێكردنی بەرنامەی حكومەت و هەنگاوەكانی بۆ تەواوكردنی پڕۆژە خزمەتگوزاری و ئابوورییەكان كە پەیوەندی ڕاستەوخۆیان بە ژیانی خەڵكەوە هەیە.
خانمی یەکەمی عیراق پێشوازی لە سەرۆکی کۆمەڵەی جادی لوبنان کرد و جەختی لەسەر گرنگی داڕشتنی ستراتیژێکی گشتگیر بۆ کەمکردنەوەی دیاردەی بڵاوبوونەوەی ماددەی سڕکەر کردەوە.
ئەمڕۆ چوارشەممە 29-1-2025 لە کۆشکی سەلام لە بەغداد شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق، پێشوازیکرد لە جۆزێف حەوات سەرۆکی کۆمەڵەی جادی لوبنان کە ''رێکخراوێکی گەنجانی دژ بە ماددەی سڕکەرە''، خانمی یەکەمی عیراق جەختیکردەوە، لەسەر پێویستی داڕشتنی ستراتیژێکی هەمەلایەنە بۆ سنووردارکردنی بڵاوبوونەوەی ماددەی سڕکەر، لە وڵاتانی ناوچەکە وەک بەڵایەک کە سنورەکان ناناسێت، هەروەها بنبڕکردنی کاریگەرییەکانی لەسەر شێواندنی تاک و کۆمەڵ.
لە دیدارەکەدا کە شلێر سەردار بەڕێوەبەری پرۆگرامی ڕێکخراوی منداڵپارێزی کوردستان و فاتیمە رازی بەڕێوەبەری نووسینگەی رێکخراوەکە لە بەغداد ئامادەیبوون، باس لە میکانیزمی هەماهەنگی و هاریکاری نێوان عیراق و لوبنان لە بواری بەرەنگاربوونەوەی ماددە سڕکەر کرا کە هەڕەشەیەکی گەورەیە بۆ سەر کۆمەڵ.
هاوکات شاناز ئیبراهیم ئەحمەد ئاماژەی بە کاریگەریی خراپی ماددەی هۆشبەر لە ژیانی تاک کرد، کە کاریگەری بۆ سەر هەموو کۆمەڵ دروست دەکات، ئەمەش ئاماژەیە بۆ گرنگی دەستپێکردنی هەڵمەتی هۆشیاری و پەروەردە بۆ هەموو تەمەنێک بەتایبەت منداڵان، سەبارەت بە دۆخی مرۆیی و ئابووری و کۆمەڵایەتی و تەندروستی و مەترسیی ئەمنی، هەروەها چۆنیەتی خۆپاراستن و چارەسەرکردن و بەهێزکردنی رۆڵی یاسا.
نوێنەری ڕێکخراوی منداڵپارێز لە کوردستان روونکردنەوەیەکی لەبارەی ئەو هەوڵانەی رێکخراوەکە باسکرد ، بەتایبەتی لە چوارچێوەی بەرنامەی پەرەپێدانی تواناکانی گەنجان و هۆشیارکردنەوەی خەڵک لە مەترسییەکانی مادەی سڕکەر.
هەر لە کۆبوونەوەکەدا باس لەو دەستپێشخەرییانە کرا کە بۆ رووبەرووبوونەوەی ئەم بەڵایە پێشکەش کران بە دامەزراندنی سەنتەری نوێ بۆ چارەسەری ئالوودەبوون و چاکسازی و ڕاهێنانی کادیران لە عێراق، هەروەها کردنەوەی یەکەم کتێبخانەی تایبەت بە توێژینەوەی زانستی لەسەر ئالوودەبوون بە سەرپەرشتی خانمی یەکەم.
لە بەرامبەردا جۆزێف حەوات ئاماژەی بەوەدا کە بەرەنگاربوونەوەی ماددەی سڕکەر پێویستی بەوەیە هەمووان پێکەوە کاربکەن بۆ ڕزگارکردنی کۆمەڵ لەم بەڵا مەترسیدارە، ئاماژەی بەوەشکرد، بە هەوڵ و بەرنامەکانی رێکخراوەکەی لە پەرەپێدانی هۆشیاری کۆمەڵ بۆ سنوردارکردنی دیاردەی بڵاوبوونەوەی ئەو ماددانە.
راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی عیراق دەڵێت، پێداگرن لەسەر بەكارنەهێنانی خاكی عیراق بۆ هێرشكردنەسەر وڵاتانی دراوسێ.
قاسم ئەعرەجی راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی عیراق، لە پەراوێزی كۆبوونەوەی لیژنەی باڵای جێبەجێكردنی رێككەوتنی ئەمنی نێوان عیراق و ئێران رایگەیاند، حكومەتی عیراق پێداگرە لەسەر بەكارنهێنانی خاكی وڵاتەكەی بۆ هێرشكردنەسەر وڵاتانی دراوسێ.
وتیشی، پێویستە ئەو كێشە و ئاستەنگانەی لەبەردەم جێبەجێكردنی رێككەوتنی ئەمنی هەردوو وڵات هەن، چارەسەر بكرێن و كارەكانیش بۆ جێبەجێكردنی سەرجەم بڕگەكانی رێككەوتنەكە خێراتر بكرێن.
رۆژی 19-3- 2023، بە ئامادەبوونی قاسم ئەعرەجی راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی عیراق و عەلی شەمخانی سكرتێری ئەو كاتەی ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئێران، لە بەغداد رێككەوتنی ئەمنیی نێوان هەردوو وڵات ئیمزاكرا و لیژنەیەكی باڵای ئەمنیش لەنێوان هەردوولا بۆ جێبەجێكردنی رێككەوتنەكە پێكهێنرا.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ چوارشەممە 29 ی کانوونی دووەمی 2025، سەردانی قاوەخانەی شابەندەری لە شەقامی موتەنەبی بەغدا کرد و سەرەخۆشی لە بنەماڵەی کۆچکردوو حاجی محەمەد ئەلخەشالی خاوەنی قاوەخانەکە کرد کە کەسایەتییەکی ناسراوی کۆمەڵایەتی و کەلەپووری بوو.
سەرۆک کۆمار ستایشی ڕۆڵی خوالێخۆشبووی کرد لە پاراستنی کەلەپووری بەغدادی پایتەخت، چونکە قاوەخانەکە جێگەیەکی کلتوری و ئەدەبی جیاواز بوو بۆ سەرجەم نەوەکان کە بایەخ بە دیمەنی کەلتوری و ئەدەبی و رۆشنبیری دەدەن.
د.لەتیف رەشید پێویستی پاراستنی ئەم شوێنەی دوپاتکردەوە کە یارمەتیدەرە بۆ بەدۆکیۆمێنتکردنی یادەوەری عێراقی و بەردەوامیدانی.
لای خۆیانەوە بنەماڵەی کۆچکردوو سوپاسگوزاری زۆریان بۆ سەردانەکەی سەرۆک کۆمار دەربڕی، وەک ئاماژەیەکی گرنگ بۆ رێزلێنان لە خوالێخۆشبوو و بەرزنرخاندنی رۆڵەکەی، هەروەک سوپاسی بەڕێزیانیان کرد بۆ پشتیوانی بەردەوامی بۆ دامەزراوە و چالاکییە ڕۆشنبیرییەکان.
وەزارەتی دارایی عیراق رایگەیاند، هیچ پەیوەندییەكیان بە دواكەوتنی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستانەوە نییە.
وەزارەتی دارایی عیراق لە روونكردنەوەیەكدا وەڵامی لێدوانێكی رێباز حەملان بریكاری وەزارەتی دارایی عیراقی داوەتەوە و رایگەیاندوە، لێدوانەكانی لەبارەی دواكەوتنی موچە راست نییە. جەختیشكراوەتەوە لەوەش كردووەتەوە، وەزارەتەكەیان هاوشێوەی پارێزگاكانی تری عیراق مامەڵە لەگەڵ دۆسیەی موچەی موچەخۆرانی هەرێم دەكات و هیچ پەیوەندییان بە دواكەوتنی موچەوە نییە.
وەزارەتی دارایی راشیگەیاند، زیاتر لە ساڵێكە هەوڵ دەدەن بڕیاری دادگای فیدراڵی لەبارەی بە بانكیركردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم جێبەجێ بكەن، بەڵام تا ئێستا حكومەتی هەرێم هیچ داتایەكی لەوبارەیەوە نەداوەتە وەزارەتی دارایی عیراق. دەشڵێت، بە بانكیكردنی موچە بابەتێكی بنەڕەتییە بۆ جێبەجێكردنی بریارەكەی دادگای فیدراڵی لەبارەی موچەخۆرانی هەرێم .
هەروەها هۆكاری دواكەوتنی خەرجكردنی موچەی گەرێندەوە بۆ ئەوەی تا ئێستا حكومەتی هەرێم ناوی ئەو فەرمانبەرانەی لە لیستی موچە جیا نەكردوەتەوە كە خانەنشین دەبن، بۆ چارەسەری ئەو كێشەیەش وەزارەتیان تیمێكی ناردووە بۆ هەرێم و زیاتر لە 10 رۆژە لەگەڵ دارایی هەرێم كار لەسەر جیاكردنەوەی ناوی ئەو كەسانە دەكەن كە خانەنشین دەكرێن .
خانمی یەکەمی عیراق، لە بەغداد پێشوازیکرد لە د. محەمەد حەسان نوێنەری سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان و لێپرسراوی نوێنەرایەتی هاریکاری نەتەوە یەکگرتووەکان (یونامی) و جەختیکردەوە لە گرنگی هەوڵی زیاتر بۆ پاراستن و نۆژەنکردنەوەی ناوچە شوێنەواری و کەلەپورییەکان.
لە میانی دیدارەکەدا شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق داوای لە دەزگاکانی نەتەوە یەکگرتووەکان کرد کە لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان کاربکەن بۆ پاڵپشتیکردنی ئەو دەستپێشخەریانەی کە دەگیرێتەبەر بۆ پاراستنی شوێنەوارەکان، هەروەها سندوقێک دابمەزرێنن بۆ پاڵپشتیکردنی کاری رێکخراوە کەلەپورییەکان بۆ پەرەپێدانی هاریکاری و هەماهەنگی لە رووبەڕووبوونەوەی ئاڵەنگارییەکان و دۆخی ژینگەیی کە زیان بە ناوچە شوێنەوارەکان دەگەیەنێت بە شێوەیەک کە کەلەپوری عیراق بپارێزێت.
خانمی یەکەمی عیراق ئاماژەیکرد بە گرنگی سود وەرگرتن لە شارەزایی نوێنەرایەتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە بوارە مرۆییەکان، بەتایبەتی لە پرۆسەی هەڵدانەوەی گۆڕە بەکۆمەڵەکان و مامەڵەکردن لەگەڵ روفاتی قوربانییەکان بە شێوەیەک کە لەگەڵ شکۆمەندییان بێتەوە، هەروەها دڵنیابوون لە بەڵگەنامەکردنی ئەو تاوانانە بۆ ئەوەی مرۆڤایەتی و دادپەروەری بێتەدی.
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد بانگهێشتی نوێنەری ئەمینداری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق کرد بۆ ئەوەی سەردانی پارێزگای سلێمانی بکات و شوێنەوار و کەلپوری ئەوێ ببینێت لە بەرانبەردا محەمەد حەسان سوپاس و پێزانینی خۆی بانگهێشتنامە و ویستی دەربڕی و ئامادەیی خۆی نیشاندا و جەختیکردەوە لەسەر ویستی خۆی بۆئەوەی گەنجینەی کەلتووری شارەکانی عیراق زیاتر ببینێت.
هەر لە دیدارەکەدا باس لە پاڵپشتی و خەمخۆری منداڵان لە عیراق کرا، کە تیایدا شاناز ئیبراهیم ئەحمەد گرنگی رۆڵی نەتەوە یەکگرتووەکانی لە پەرەپێدان و پەروەردەکردنی منداڵان روونکردەوە، هەروەها بەردەوامبوونی هەوڵە هاوبەشەکان بۆ باشترکردنی ژیانیان و دابینکردنی ژینگەیەکی سەلامەت و سەقامگیر دوپاتکردەوە کە بنەمای بنیاتنانی ئایندەیەکی بەهێز و بەردەوامە بۆیان، داوای دەستپێکردنی بەرنامەی دەستپێشخەریی کرد کە ئامانج لێی گرنگیدانە بە پەروەردە و تەندروستی دەروونی و جەستەیی منداڵان، بەتایبەتی لەو ناوچانەی کە بەر پەلاماری تیرۆریستیی کەوتوون و کاریگەری زۆریان لەسەرە.
لای خۆیەوە نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان ویستی خۆی نیشاندا بۆ کارکردن لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ پاراستنی شوێنەوار و دابینکردنی شارەزایی لە بواری هەڵکەندن و دۆزینەوەی گۆڕەکان، جگە لە هاریکاریکردن لە دۆسییە مرۆییەکان و تەواوکردنی ئەو پڕۆژە و بەرنامانەی کە گەشەسەندنی بەردەوام بەدەست دەهێنن بۆ دڵنیابوون لە داهاتوویەکی باشتر بۆ نەوەکانی داهاتوو.
وەزارەتی نەوتی عیراق رایگەیاند، تائێستا حكومەتی هەرێم هیچ بڕە نەوتێكی رادەستی كۆمپانیای سۆمۆ نەكردووە.
بەگوێرەی نوسراوێكی وەزارەتی نەوتی عیراق، كە سۆران عومەر ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بڵاویكردووەتەوە، تاكو ئێستا حكومەتی هەرێم هیچ بڕە نەوتێكی رادەستی كۆمپانیای سۆمۆ نەكردووە.
وەزارەتی نەوتی عیراق ئاشكراشیكردووە، كۆمپانیای نەوتی باكوور، لەسەر دەستبەسەرداگرتنی ژمارەیەك كێڵگەی نەوتی، سكاڵای دژی وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێم تۆمار كردووە.
ئەوەش لەكاتێكدایە، هەمواری یاسای بودجە تایبەت بە نەوتی هەرێمی كوردستان لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق خوێندنەوەی یەكەم و دووەمی بۆ كراوە، بەڵام هێشتا ناكۆكی سیاسی لەسەر هەموارەكە هەیە و تائێستا پەسەند نەكراوە. بەپێی رێككەوتن و لێكتێگەیشتنەكانی نێوان هەولێر و بەغداد، بڕیارە دوای پەسەندكردنی ئەو هەمواری یاسایە، كە تیایدا تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت لە 6 دۆلارەوە بۆ 16 دۆلارەوە زیاد كراوە، حكومەتی هەرێم رادەستی كۆمپانیای سۆمۆ بكات.
ئەمڕۆ سێشەممە، ئەنجومەنی وەزیران نزیکەی 400 ملیار دیناری بۆ پاڵپشتیکردنی هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی عیراق تەرخانکرد کە بڕیارە کۆتایی ئەمساڵ ئەنجام بدرێت.
فەرمانگەی ڕاگەیاندنی سەرۆک وەزیرانی عیراق بڵاویکردوەتەوە، ئەمڕۆ ئەنجومەنی وەزیران لە دانیشتنی ئاسایی خۆیدا لە چوارچێوەی خشتەکانی خەمڵاندنەکانی بودجەی گشتی فیدراڵی بۆ ساڵی 2025 رەزامەندی دەربڕیوە، بۆ دابینکردنی پاڵپشتی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان، ، بە بڕی 398 ملیار دینار بۆ تێچووی جێبەجێکردنی پڕۆسەکە.
بڕیارە کۆتایی ئەمساڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بەڕێوەبچێت، هاوکات لەلایەن سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانەوە، کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی ئاگادارکردوەتەوەە ئامادەکارییەکان بۆ ئەو مەبەستەدەستپێبکەن، لەلایەکی دیکەشەوە وەزارەتی دارایی راسپرێدراوە بوجەی تەواو بۆ هەڵبژاردنەکان تەرخان بکات.
سودانی رایگەیاند، توانراوە 70٪ی رێژەی سوتانی غاز لە عیراق چارەسەر بكرێت و لە ناوخۆ بەكاربێت بۆ بەرهەمهێنانی كارەبا.
محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق لە کۆنگرەی عیراق بۆ وزە لە بەغداد رایگەیاند، بەپێی ئەو بەرنامەیەی حكومەت دایناوە، توانراوە رێژەی بەهەدەردان و سودانی غاز تاڕادەیەك كەمبكرێتەوە و كاریان لەسەر فرەچەشنكردنی ئابووری وڵات كردووە.
باسی لەوەشکرد، "ئامانجمان رێگریكردن بوو لە سوتاندنی غازی سروشتی و توانیومانە 70٪ی بەهەدەردانی غاز چارەسەر بكەین و بەرەو ئەوە هەنگاو دەنێین كە بتوانین 100٪ ئەو كارە چارەسەر بكەین".
وتیشی، توانراوە لە نەوت رۆنی ئۆتۆمبێل غاز بەرهەم بهێنرێت و هەناردەی دەرەوەی وڵات بكرێت.
ئەمڕۆ و سبەی و بە بەشداریی 400 کەسایەتی سیاسی، بازرگان و شارەزای بواری وزە، لە بەغدا "کۆنگرەی عیراق بۆ وزە" بەڕێوەدەچێت.
عیراق لەرووی یەدەگی نەوتییەوە پێنجەم دەوڵەمەنترین دەوڵەتی جیهانە و قەبارەی یەدەگی نەوتی بە 145 ملیار بەرمیل و یەدەگی غازی سروشتیشی بە زیاتر لە 126 ترلیۆن پێ سێجا مەزەندە دەکرێت.
پێشتر ئاژانسی وزەی جیهانیی رایگەیاندبوو، لە عیراق ساڵانە 12 ملیار مەتر غاز بەبێ سوود دەسوتێت و ئەوەش زیانێکی گەورەی لە ئابووریی ئەو وڵاتە داوە، ئەوەشی خستبووە روو، ئێستا عیراق کار بۆ ئەوە دەکات سوتانی بێسوودی غازی ساڵانەی کەمبکاتەوە، بەڵام هەنگاوەکانی هێواش و لەسەرخۆن.
دوێنێ ڤیدیۆی ئۆتۆمبێلێکی جۆری لاندکرۆزەر بڵاوبووەوە کە پۆلیسێکی هاتوچۆ خۆیداوە بە بەشی پێشەوەیدا و ئەویش لە رۆیشتن بەردەوامە و بۆ پۆلیسەکە ناوەستێت.
دوای بڵاوبوونەوەی ڤیدیۆیە ناڕەزایەتی لێکەوتەوە و باس لەوەدەکرا، ئەوە ئۆتۆمبێلی ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقە، بەڵام خۆی لێی نەخوڕیوە.
دوابەدوای روداوەکە وەزارەتی ناوخۆی عیراق رایگەیاند، لە ناوچەی کەرخی بەغدا تۆمەتباری ئەو روداوەیان دەستگیر کردووە.
ئاماژەی بەوەشکرد، بەهۆی رووداوەکەوە پۆلیسی هاتوچۆکە قاچێکی شکاوە و لەئێستادا لە نەخۆشخانە چارەسەری پزیشکی وەردەگرێت.
خانمی یەکەم سەردانی قاوەخانەی شابەندەر دەکات و سەرەخۆشی بۆ کۆچی دوایی کەسایەتی کۆمەلایەتی حاج محەمەد ئەلخەشالی دەردەبڕێت.
ئێوارەی ڕۆژی دووشەممە 27 ی کانوونی دووەمی 2025، خانمی یەکەم خاتوو شاناز ئیبراهیم ئەحمەد سەردانی قاوەخانەی شابەندەری کرد لە شەقامی موتەنەبی لە بەغدا.
لەسەرەتای سەردانەکەشدا خانمی یەکەم سورەتی فاتیحی خوێندەوە بۆ ڕێزلێنان لە گیانی خوالێخۆشبوو حاج محەمەد کاظم ئەلخەشالی و سەرەخۆشی و هاوخەمی خۆی ئاراستەی عومەر محەمەد ئەلخەشالی و کەسوکاری خوالێخۆشبوو و خاوەن قاوەخانەکە کرد بەبۆنەی کۆچی دوایی خوالێخۆشبوو ئەلخەشالی و خەمی قووڵی خۆی بۆ لەدەستدانی ئەم کەسایەتییە کۆمەڵایەتییە و سومبولی شەقامی موتەنەبی دەربڕی.
خاتوو شاناز ئیبراهیم ئەحمەد جەختی لەوە کردەوە کە خوالێخۆشبوو بەدرێژایی قۆناغەکانی ژیانی وانەی گەورەی لە قوربانیدان و ئارامگرتن و خۆنەویستی و هەڵوێستی نیشتمانی ڕاستگۆیانە و خزمەتکردنی بزووتنەوەی ئەدەبی و ڕۆشنبیری پێبەخشیووین ، چونکە قاوەخانەی شابەندەر لەرابردوو و ئێستاش جێگای کۆبونەوەی نووسەران و ڕۆژنامەنووسان و ڕۆشنبیران بووە.
خانمی یەکەم ئەوەشی خستەڕوو کە دەبێت بە شانازییەوە دەستکەوتەکانی محەمەد ئەلخەشالی بەبیر بهێنینەوە کە ئیرادەی کەسایەتی عێراقی بەرجەستە کرد کاتێک چوار منداڵ و کوڕەزاکەی لە تەقینەوەیەکی تیرۆریستی قێزەوندا شەهید بوون کە شەقامی موتەنبی کردە ئامانج ،بۆ ئەوەی کارەکانی بەردەوام بێت لە قاوەخانەی شابندەر بۆ گێڕانەوەی مێژووی تەحەدا، تەبایی کۆمەڵایەتی، ژیان و هیوا لە نێو عێراقییەکاندا.
لە میانەی سەردانەکەدا، خانمی یەکەم زانیاری لەسەر ئەو وێنانەی لە قاوەخانەکەدا دانراون و مانا شارستانی، سیاسی، کۆمەڵایەتی و کەلتوورییەکان وەرگرت و ئەو سەردەمە نەمرانەی کە لە ژیانی عێراقییەکان و خەڵکی بەغدا بەتایبەتی بەرجەستە دەکەن، شانازی خۆی دەربڕی کاتێک سەیری ئەم ئەرشیفە مێژوویی و نیشتیمانیە دیارەی وێنەکانی ناوچەکانی بەغدا و کەسایەتییە دیارەکانیان دەکات.
خانمی یەکەمی عیراق و بەڕێوەبەری گشتی خانەی رۆشنبیری منداڵان کۆبوونەوە و خانمی یەکەمی عیراق رایگەیاند، منداڵ زامنی داهاتووی نەوەکانە.
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق لەگەڵ بەڕێوەبەری گشتی خانەی رۆشنبیری منداڵان لە کۆشکی سەلام لە بەغدا کۆبووەوە و لە کۆبوونەوەکەدا جەختیکردەوە لە گرنگیدان بە منداڵان بۆ دەستەبەرکردنی ئایندەیەکی گەش بۆ گەل و کۆمەڵ.
لە میانی دیدارەکەدا چەندین بابەتی پەیوەست بە منداڵان و چۆنیەتی بنیاتنانی کەسایەتی منداڵ تاوتوێ کرا و خانمی یەکەم ئاماژەی بە هەوڵەکانی لایەنە پەیوەندیدارەکان کرد بۆ هێنانەدی ئەو ئامانجە و ستایشی رۆڵی گرنگی دامەزراوە تایبەتەکانی کرد لە هۆشیارکردنەوەی خەڵک و پەروەردەکردنی منداڵان.
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد دەستپێکردنەوەی ئەو پرۆژانەی دووپاتکردەوە کە بەهۆکاری جیاجیا راگیراون، وەک نەبوونی پاڵپشتی پێویست لەسەر ئاستی دارایی و لۆجستی، جگە لە نەبوونی ناوەندەکانی پەرەپێدانی بەهرەی منداڵان و نیشاندانی پشتگیری و هاریکاری تایبەتی بۆ دابینکردنی ئەوەی کە پێویستە بۆ درێژەدان بە کارەکانی بە شێوەیەک کە ئامانجە مرۆییەکانی خۆی بەدەستبهێنێت و ناسنامەی خۆی بپارێزێت.
لەلایەکی دیکەوە، لە دیدارەکەدا باس لە چۆنیەتی پەرەپێدانی هاریکاری و هەماهەنگی کرا لە بوارەکانی رۆشنبیری وەک ئامادەکردنی پڕۆژە و کۆنفرانس و پێشانگا.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی یەکشەممە 26ـی کانوونی دووەمی 2025 لە کۆشکی بەغداد پێشوازیکرد لە هاکان فیدان وەزیری دەرەوەی تورکیا و وەفدی هاوڕێی کەتیایدا د.فوئاد حسێن جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری دەرەوە ئامادەی دیدارەکە بوو.
لە کۆبونەوەکەدا پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی نێوان هەردوو وڵات و چۆنیەتی پەرەپێدانیان بەشێوەیەک کە یارمەتیدەر بێت بۆ پەرەپێدانی میکانیزمەکانی هاریکاری لەبوارە جیاجیاکاندا باسکرا و سەرۆک کۆمار جەختی لەوە کردەوە کە عیراق هەر دەستێوەردانێک کاریگەری لەسەر خاکەکەی هەبێت رەتدەکاتەوەو پێویستە رێز لە سەروەری و ئاسایشی نیشتیمانی و سەربەخۆیی عیراق بگرێت.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بە گرنگی پابەندبوونی هەردوو وڵات کرد بەوەی کە هیچ کامیان سەکۆی بازدان نین بۆ هەڕەشە کردن بۆ سەر ئاسایش و سەقامگیری ئەوی تریان و ئاماژەی بەوەدا کە عیراق بەردەوامە لە جێبەجێکردنی بڕیارەکانی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی عیراق.
هەروەها پەرەسەندنەکانی ناوچەیی و نێودەوڵەتی و کاریگەرییەکانی لەسەر ناوچەکە تاوتوێکران و جەختیان لەسەر گرنگی پشتیوانیکردن لە هەوڵەکان بۆ کەمکردنەوەی گرژییەکان و گرتنەبەری دیالۆگی بنیاتنەر بۆ چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان وڵاتانی ناوچەکە لەپێناو بەدیهێنانی ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی کرد.
سەرۆک کۆمار جەختی لەوە کردەوە کە عیراق بەپەرۆشە بۆ دامەزراندنی پەیوەندییە پێشکەوتووەکان لەگەڵ تورکیا لەسەر بنەمای رێزی هاوبەش و ئاماژەی بەوەشکرد، کە پێویستە ئەو یاداشتنامەیەی لێکتێگەیشتنە کە لە سەردانەکەی سەرۆک کۆماری تورکیا ساڵی رابردوودا بۆ عیراق لەنێوان هەردوو وڵاتدا ئیمزا کرابوو بەمەبەستی خزمەتکردن بە بەرژەوەندییە هاوبەشەکانی گەلانی عیراق و تورکیا جێبەجێبکرێت.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بە پێویستی بەردەوامی کاری هاوبەش و هاوکاری ناوچەیی کرد بۆ رووبەڕووبوونەوەی هەڕەشەی رێکخراوە تیرۆریستییەکانی داعش لەپێناو بەدیهێنانی ئاسایش و سەقامگیری لەسەر ئاستی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی.
سەبارەت بە پێشهاتەکانی سوریا، هیوای خواست ئیدارەی نوێ لە سوریا کار بکات بۆ پاراستنی فرەیی نەتەوەیی و ئایینی و پێکهێنانی حکومەتێک کە نوێنەرایەتی هەمووان بکات و ئاشتی و خۆشگوزەرانی بۆ هەموو پێکهاتەکانی گەلی سوریا بەدی بهێنێت و پارێزگارییان لێ بکات و مافەکانیان بۆ بەشداری سیاسی بپارێزێت بەشێوەیەک کە ئاشتی کۆمەڵایەتی بەهێز بکات و گەشەسەندن و خۆشگوزەرانی بۆ برایانی سوریا بەدی بهێنێت.
لای خۆیەوە وەزیری دەرەوەی تورکیا پشتیوانی حکومەتەکەی بۆ سەقامگیری عیراق و پاراستنی ئاسایش و سەربەخۆیی و گرنگی بەردەوامبوونی هەوڵە هاوبەشەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر دووپاتکردەوە و داوای پێکهێنانی هاوپەیمانێتییەکی کرد کە عیراق و سوریا و ئوردن و تورکیا لەخۆبگرێت بۆ رووبەڕووبوونەوەی رێکخراوە تیرۆریستییەکانی داعش و لەناوبردنی خاڵە گەرمەکانیان و وشککردنی سەرچاوەی دارایییان بەشێوەیەک کە سەقامگیری وڵاتانی ناوچەکە مسۆگەر بکات.
وەزیری دەرەوەی تورکیا ئاماژەی بە پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵات و پەرۆشی تورکیا بۆ پشتیوانیکردن لە دەرفەتەکانی هاوکاری و هاوبەشی لە بوارەکانی ئابووری و بازرگانی و وەبەرهێنان و ئاو و ژینگە کرد و هیوای خواست ئاستی پەیوەندییە ئابوورییەکان بەرەو ئاسۆیەکی فراوانتر بەرز بکاتەوە.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە میانی بەشداریکردنی لە کۆربەندی ئابوری جیهانی 2025ـی داڤۆس کۆمەڵێک دیدار و چاوپێکەوتنی گرنگی لەگە لەگەڵ ژمارەیەک لە سەرکردەکانی جیهان و سەرۆکی دامەزراوە ئابوورییە جیهانییەکان ئەنجامدا.
ماڵی کوردستان
رۆژی 20ـی 1ـی 2024 سەرۆک کۆمار گەیشتە داڤۆس و لە هەمان رۆژدا سەردانی ماڵی کوردستانی کرد لە وتەیەکیدا سەرۆک کۆمار خۆشحاڵی خۆی بەدامەزراندنی ماڵی کوردستان دەربڕی وپیرۆزبایی خۆی بەم بۆنەیەوە پێشکەش بەرپرسانی ئەم ماڵە کرد و هیوای سەرکەوتنی بۆ خواستن لەکارەکانیان بۆ سەرنج ڕاکێشانی وەبەرهێنەران بۆ هەرێمی کوردستان، ئاماژەی بەوەشدا کەلە عێراق بەگشتی و هەرێمی کوردستان بەتایبەتی، پێشکەوتنی گەشەپێدانی ئابووری بەخۆوە دەبینن، ئامادەیی خۆیشی بۆ پێشکەشکردنی هەموو جۆرە پاڵپشتی و هاوکارییەک بەمەبەستی جێبەجێکردنی پڕۆژە خزمەتگوزارییەکان کە خزمەت بە هاووڵاتیان بکات نیشاندا.
سەرۆک کۆمار و بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای هانیویل
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی سێشەممە 21-1-2025 لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە داڤۆس پێشوازیکرد لە کێن وێست بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای هانیویل بۆ چارەسەری وزە و بەردەوامیدانی.
سەرۆک کۆمار ئامادەیی عیراقی نیشاندا بۆ کاراکردنی میکانیزمی پەیوەندی لەگەڵ هانیویل و ئاڵوگۆڕی ئەزموونەکانی لەگەڵیدا و پەسەندکردنی بەرنامە و ڕاهێنانەکانی لە زۆرێک لە دامەزراوە حکومییەکانی وڵاتدا.
سەرۆک کۆماری عیراق و یاریدەدەری سەرۆک کۆماری ئێران
لە هەمان رۆژدا د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، رۆژی سێشەمە 21-1-2025، لەشوێنی حەوانەوەی خۆی لەداڤۆس پێشوازیکرد لەمحەمەد جەواد زەریف، یاریدەدەری سەرۆک کۆماری ئێران.
لە میانی دیدارەکەدا تاوتوێی چوارچێوە گشتییەکانی پەیوەندییەکانی نێوان عێراق و کۆماری ئیسلامی ئێران و چۆنیەتی بەهێزکردنیان کرا، بۆ خزمەتکردن بە بەرژەوەندییەکانی هەردوو وڵاتی دراوسێ و تێیدا سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر قووڵایی پەیوەندییە دۆستانەکانی نێوان هەردوو وڵات و پێویستی پەرەپێدانیان لەهەموو بوارەکانی ئەمنی و ئابووری و ژینگەیی و ووزەدا کردەوە.
هەر لەدیدارەکەدا دوایین پێشهاتەکانی سیاسی و ئەمنی و ئابووری لە ناوچەکە و جیهان و چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵیاندا تاوتوێکرا و بەڕێزیان ئاماژەی بەگرنگی هەوڵدان و یەکخستنی دیدگاکان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی کرد بەشێوەیەک کە سەقامگیری پتەوتر بکات و ئایندەی گەلانی ناوچەکە بپارێزێت.
سەرۆک کۆمار و هاوتا ئازەربایجانییەکە
لە پەراوێزی کۆڕبەندی ئابووری داڤۆس، د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆمار کۆماری عیراقرۆژی سێشەممە 21-1-2025 لە داڤۆس، لەگەڵ ئیلهام عەلیێڤ سەرۆکی ئازەربایجان کۆبووەوە.
لەو دیدارەدا پەیوەندیی دووقۆڵی و چۆنیەتی پەرەپێدانیان لە بوارەکانی بازرگانی و وەبەرهێناندا تاوتوێ کران، هەروەک سەرۆک کۆمار ئاماژەیکرد بە گرنگی پەیوەندیی نێوان عیراق و ئازەربییجان و پێویستی پاراستنی هەماهەنگی و راوێژکاری نێوان هەردوو وڵات لەسەر مەسەلە جیاوازەکان، هاوکات فراوانکردنی ئاسۆی هاریکاری لە بواری خزمەتگوزاری، ژێرخانی ئابوری و وەبەرهێنان و گەشتیاری بە شێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندیی هاوبەش بکات، سەرۆک کۆمار گرنگی ئەو ڕێککەوتنانەی لە نێوان هەردوو وڵات واژۆ کراون رونکردەوە کە کاریگەری ئەرێنی هەیە لەسەر کەرتی ئابووری و وەبەرهێنان و پیشەسازی و گەشتیاری و ژینگەیی و وزە و ئاماژەیکرد بە گرنگی دەستپێکردنەوەی کارکردن لەسەر کردنەوەی ڕێگەی ئاسمانی نێوان بەغدا- باکو، هەولێر-باکو و نەجەف-باکو
سەرۆک کۆماری عیراق و پادشای بەلجیکا
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی سێشەمە 21-1-2025 لەسەنتەری کۆنفراسەکانی داڤۆس، لەگەڵ خاوەن شکۆ، لویس فیلیپ لیۆپۆڵد ماری پادشای بەلجیکا کۆبووەوە و لەدیدارەکەدا بوارەکانی هاوکاری ئابووری و بازرگانی نێوان هەردوو وڵات و میکانیزمەکانی پاڵپشتیکردنیان تاوتوێکران و سەرۆک کۆمار بەرەسمی بانگێشتی خاوەن شکۆ، لویس فیلیپی کرد، بۆ سەردانی عیراق و دووپاتی خواستی عیراقی کردەوە بۆ بەهێزکردنی هاوکاری دووقۆڵیی لەگەڵ بەلجیکا لەبوارە سەرەکییەکانی ئابووری و ووزە و سوودوەرگرتن لەدەرفەتی وەبەرهێنان لەعێراق لەپێناو بەدیهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام.
سەرۆک کۆمار و سەرۆکی یەکێتی سویسرا
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی چوارشەممە 22ـی 1ـی 2025 سەردانی کۆشکی سویسرای لە کۆڕبەندەکە کرد و لەگەڵ کارین کیلەر سۆلەر سەرۆکی یەکێتی سویسرا کۆبووەوە.
لەمیانەی کۆبوونەوەیەکدا گفتوگۆیان لەسەرپەیوەندییه دۆستانەکانی نێوان عیراق و سویسرا و چۆنیەتی قوڵکردنەوەیان بۆ ئەوەی بوارەکانی ئابووری و وەبەرهێنان و پەروەردەیی بگرێتەوه و تیایدا سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر گرنگی کاراکردنەوەی کارەکانی کۆمیتەی عیراقی سویسرا و پێویستی به واژۆکردنی یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن له نێوان هەردوو وڵات لەبارەی زانیارییەکانی پەیوەندیدار به سپیکردنەوەی پارە و هاوکاری تیرۆر.
هەروەها سەرۆک کۆمار ستایشی هەوڵەکانی سویسرای کرد بۆ گەڕاندنەوەی ژمارەیەک کەلوپەل کردو تەئکیدی لەسەر گرنگی کارکردن بۆ گەڕاندنەوەی پارەی بلۆککراوی عیراق کردەو و ئاماژەی بە پێویستی هاریکاری کرد لە بواری دەستپێشخەری ئاشتی شین کە لە ساڵی 2010 لەلایەن ئاژانسی هاوکاری و گەشەپێدانی سویسرا دەستیپێکرد.
سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیری کرواتیا
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی چوارشەممە 22-1-2025 لە داڤۆس، لەگەڵ ئەندرێ پلێنکۆڤیچ سەرۆک وەزیری کرواتیا کۆبووەوە، لە سەرەتای دیدارەکەدا سەرۆک کۆمار پیرۆزبایی لە پلێنکۆڤیچ کرد بە بۆنەی بەئەندامبونی کرواتیا لە ناوچەی شنگن، هاوکات پەیوەندیی دووقۆڵیی نێوان هەردوو وڵات تاوتوێ کرا و سەرۆک کۆماریش جەختیکردەوە لە گرنگیی بەهێزکردنی ئەو پەیوەندییانە لە بوارە جیاوازەکاندا، هاوکات ڕۆڵی کرواتیای لە پاڵپشتی عێراق لە شەڕی دژی تیرۆردا بەرز نرخاند.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا، کە عیراق سەقامگیری ئەمنیی دوای چەندین ساڵ لە ئاستەنگ و سەختیەکان بەخۆوە دەبینێ، ئاماژەیکرد بە هەوڵەکانی حکومەت بۆ چەسپاندنی ئەو سەقامگیرییە و پەرەپێدانی بارودۆخی ئابووری و کردنەوەی دەرگای وەبەرهێنان لە بوارە جیاجیاکاندا، کە ئەمەش وایکردوە کە ببێتە ژینگەیەکی ئومێدبەخشی وەبەرهێنان، ئاماژەیکرد بە دەرفەت بۆ کۆمپانیاکانی کرواتیا تا بەشداری لە پرۆژەی ژێرخانی عیراقدا بکەن.
سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیرانی هۆڵەندا
لەپەراوێزی بەشداریکردنیدا لەکۆڕبەندی ئابووری جیهانی، د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی چوارشەممە 22-1-2025 لە سەنتەری کۆنفرانسەکانی ئێڤرێست لە داڤۆس، چاوی بە دیک شۆف سەرۆک وەزیرانی هۆڵەندا کەوت.
لەمیانی دیدارەکەدا باس لە پەیوهندییه دووقۆڵییەکان و میکانیزمەکانی پەرەپێدانیان تاوتوێکران بۆ ئەوەی چه ند بواری جۆراوجۆر بگرێتەوه و تێیدا سەرۆک کۆمار باسی لەگرنگی به رزکردنەوەی ئاستی هەماهەنگی نێوان هەردوو وڵات و زیادکردنی هاوکارییه کان لەبواری ئابووری و وەبەرهێنان و کارکردن بۆ ئیمزاکردنی یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن بۆ دامەزراندنی ئەنجومەنی عیراقی هۆڵەندی بۆ ئاو و کشتوکاڵ.
هەروەها سەرۆک کۆمار خواستی عیراقی بۆ هاوکاری لەگەڵ کۆمپانیا هۆڵەندییەکان لە بواری گەشەپێدان و ئاوەدانکردنەوەی کەرتەکانی نەوت و گاز و ووزەی نوێبووەوە و هاوکاری لەبواری ژینگە و گۆڕانی کەشوهەوا نیشاندا.
سەرۆک کۆمار و سەرۆکی ئۆکرانیا
لە چوارچێوەی بەشداریکردنی لە کارەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی چوارشەممە 22ـی 1ـی 2025 لە کۆنگرەی داڤۆس لەگەڵ ڤلادیمیر زیلینسکی سەرۆکی ئۆکرانیا کۆبووەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا ژمارەیەک پرسی گرنگ لەسەر گۆڕەپانی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی تاوتوێکران و تێیدا سەرۆک کۆمار تەئکیدی لەسەر هەڵوێستی عیراق کردەوە کە داوای رێزگرتن لە سەروەری دەوڵەتان و پێویستی چارەسەرکردن و یەکلاییکردنەوەی ناکۆکییەکان بە ڕێگای ئاشتیانە دەکات و ئاماژەی بە بڕیارەکانی نەتەوەیەکگرتووەکان کرد و ڕوونیکردەوە کە لە ململانێ چەکدارییەکاندا هیچ براوەیەک نیە .
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەشدا کە عیراق لەلایەنەکانی ململانێکە وەک یەک دوورە و جەختی له ئامادەیی عیراق کردەوه بۆ کارکردن بۆ نزیککردنەوەی بیروبۆچوونەکانی هەردوولا.
سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیری لیبیا
د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی چوارشەممە 22ـی 1ـی 2025 لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە داڤۆس پێشوازیکرد لە عەبدولحەمید دەبەیبە سەرۆک وەزیری لیبیا.
لە دیدارەکەدا باس لە چۆنیەتی پەرەپێدانی هاریکاری لەو بوارانە کرا کە خزمەت بە بەرژەوەندیی هەردوو وڵاتی برا دەکات و پاڵپشتی لە چۆنیەتی گەشەپێدانیان دەکەن، تاوتوێکردنی پێشهاتەکانی بارودۆخی ناوچەیی و نێودەوڵەتی تەوەرێکی تری دیدارەکە بوو، هەروەها سەرۆک کۆمار هەڵوێستی عیراقی دووپات کردەوە بۆ پشتیوانی لە یەکڕیزی لیبیا و سەروەری و یەکپارچەیی خاکەکەی.
لە میانەی دیدارەکەدا، سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە گرنگی پەرەپێدانی هەماهەنگی و هاریکاری هاوبەش، بە مەبەستی دروستکردنی دیدگایەکی یەکگرتوو کەچارەسەری ئاستەنگی سیاسی و ئابووریی ناوچەکە بکات و گرنگیی بەردەوامی هەوڵەکانی دوپاتکردەوە بۆ دوورکەوتنەوە لە توندوتیژی و چارەسەری ئاشتیانە بۆ ناکۆکییەکانی ئێستا و خۆ بەدوورگرتن لە هەمو پەرەسەندنێک.
سەرۆک کۆمار و سەرۆکی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، رۆژی پێنجشەممە 23ـی 1ـی 2025 لەگەڵ کلاوس شواب سەرۆکی کۆڕبەندی ئابوری جیهانی لە کاتی بەشداریکردنی لە کارەکانی کۆڕبەندی داڤۆس کۆبووەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا پرسە ئابوورییەکان لەسەر گۆڕەپانی نێودەوڵەتی و چۆنیەتی هاندانی جوڵەی بازاڕی جیهانی و باشترکردنی بارودۆخی ئابووری زۆربەی وڵاتان تاوتوێکران و سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر گرنگی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی و رۆڵەکەی کرد لە کۆکردنەوەی سەرکردەکانی جیهان و سەرۆکی رێکخراوە گەورەکانی ئابووری و کۆمپانیاکان بۆ بەدیهێنانی یەکخستنی ئابووری و گەیشتن بە رێککەوتنەکان کە یارمەتیدەر بێت بۆ بەهێزکردنی ئابووری خەڵک.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە عیراق ئارام و سەقامگیری بەخۆوە دەبینێت و بەرەو بەهێزکردنی هەلومەرجی ئابووری لەبوارە جیاجیاکاندا بەتایبەت ژێرخانی ئابووری و کەرتی وزە و ژینگە و خزمەتگوزاری و باشترکردنی بارودۆخی ژیانی هاووڵاتیان هەنگاو دەنێت و ئاماژەی بەوەدا کە دەوڵەتی عێراق لەڕێگەی ئاسانکارییەکانی یاسادانان و جێبەجێکارییەوە کار بۆ بەهێزکردنی ڕۆڵی وەبەرهێنان و کەرتی تایبەت دەکات و تەئکیدی لەوە کردەوە کە عێراق ژینگەیەکی بەپیتە بۆ وەبەرهێنان و هاوکاری ئابووری و بازرگانی.
سەرۆک کۆمار و سکرتێری گشتی رێکخراوی نێودەوڵەتی هاریکاری دیجیتاڵی
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی پێنجشەممە 23ـی 1ـی 2025، لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە داڤۆس، پێشوازیکرد لە دیما یەحیا سکرتێری گشتی رێکخراوی هاریکاریی دیجیتاڵی نێودەوڵەتی لە پەراوێزی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی.
لە میانی دیدارەکەدا، پەیوەندیی هاریکاریی ئێستای نێوان عیراق و رێکخراوی هاریکاریی دیجیتاڵی نێودەوڵەتی تاوتوێ کرا، لەوبارەیەوە سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە گرنگی بەهێزکردنی پەیوەندیی نێوان وەزارەت و دامەزراوە پەیوەندیدارەکانی عیراق و ڕێکخراوەکە لە بواری دیجیتاڵی و زیرەکی دەستکرد.
پانێڵی رێگاکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست
لەچوارچێوەی بەشداریکردنی لەکارەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی، د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، رۆژی پێنجشەممە 23ـی 1ـی 2025، لەهۆڵی کۆنگرە لەداڤۆس بەشداری لە دانیشتنێکی دیالۆگ کرد بە ناونیشانی (رێگاکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست).
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە عیراق توانیویەتی بەرەنگاری تیرۆر ببێتەوە و لەناوی ببات و هەمووان دەزانن کەئێمە بەدەست تیرۆری رێکخراوەکانی داعش و گروپەکانی ترەوە دەمانناڵاند و ئێستا عیراق لە تیرۆر پارێزراوە، بەڵام دەبینین چەند ناوچەیەک لەدەرەوەی عیراق لەژێر کۆنترۆڵی تیرۆریستانە لەسەر سنووری عیراق و سوریا و نابێت رێگە بدەین ئەو گروپانە کۆنتڕۆڵی ئەو ناوچانەبکەن و هێرش بۆسەر عیراق و سوریا بکەن، بەڵام نامانەوێت دەست لەبڕیاری سوریا و کاروباری هیچ وڵاتێکی ناوچەکە وەربدەین و دەبێت گەلی سوریا بڕیار بدات لەداهاتووی خۆی.
سەرۆک کۆمار و وەزیری پلاندانان و گەشەپێدانی ئابووری و هاریکاری نێودەوڵەتی میسر
لە پەراوێزی بەشداریکردنی لە کۆڕبەندی ئابووری جیهانی کە لە داڤۆس بەڕێوەچوو، د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لەگەڵ وەزیری پلاندانان و گەشەپێدانی ئابووری و هاریکاری نێودەوڵەتی میسر کۆبووەوە.
لەو دیدارەدا پەیوەندیی دووقۆڵی نێوان عیراق و میسری برا لەسەر ئاستی ئابووری و بازرگانی تاوتوێ کرا، لەوبارەیەوە سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە قووڵی ئەو پەیوەندییە مێژووییانە کە هەردوو وڵاتی برا پێکەوە گرێ دەدات و گرنگی پەرەپێدانی ئەو پەیوەندیانە لە هەموو بوارەکان دوپاتکردەوە، ئاماژەیکرد بە گرنگیی سوودمەندبوون لەو دەرفەتە جۆراوجۆرانەی کە هاتونەتەپێش بۆ هاریکاری نێوان هەردوو وڵاتی برا.
بەرەو زەوییەکی سەقامگیرتر لە رێگەی نۆژەنکردنەوەی زەوی
لە چوارچێوەی بەشداریکردنی د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە کارەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی کە لە داڤۆس بەڕێوەچوو لە رۆژی هەینی 24ـی 1ـی 2025 لە سەنتەری کۆڕبەندی داڤۆس بەشداری لە دانیشتنێکی دیالۆگی کرد بە ناونیشانی "بەرەو زەوییەکی سەقامگیرتر لە رێگەی نۆژەنکردنەوەی زەوی".
سەرۆک کۆمار لە وتارەکەیدا گوشارەکانی سەر عیراقی بەهۆی گۆڕانی کەشوهەوا و کەمی ئاو و بەبیابانبوون روونکردەوە و تەئکیدی لەوە کردەوە کە عیراق دەستەوەستان نیە لەبەرامبەر ئەم تەحەدایانەدا، بەڵکو هەنگاوی یەکلاکەرەوە و کۆنکرێتی ناوە بۆ رووبەڕووبونەوەیان لەڕێگەی سیاسەتی کاریگەرەوە بەمەبەستی بەدیهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام.
هەروەها خاڵە سەرەکییەکانی پلانی عیراقی سەبارەت بە ستراتیژی درێژخایەنی گەشەپێدانی ئابووری بەتایبەتی لەبوارەکانی کشتوکاڵ و وزە و ئاسایشی ئاو باسکرد و ئاماژەی بەوەشکرد کە لەئێستادا عیراق بەشداری دانوستاندنەکانی بەردەوامی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێی وەک تورکیا و ئێران دەکات بەمەبەستی گەیشتن بە رێککەوتنێکی دادپەروەرانە بۆ دابەشکردنی ئاوی ڕووبارەکانی دیجلە و فورات.
لە رۆژی 25ـی 1ـی 2024 د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق دوای بەشداریکردن لە کۆبوونەوەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی لە داڤۆسی سویسرا گەیشتەوە بەغدادی پایتەخت.