عیراق
وەفدێكی هەواڵگری عیراق گەیشتە دیمەشقی پایتەختی سوریا و لەگەڵ ئیدارەی نوێی سوریا كۆبووەوە و گفتوگۆیان لەبارەی ئاسایشی سنورەكان كرد.
باسم عەوادی وتەبێژی حكومەتی عیراق رایگەیاند، ئەمڕۆ وەفدێكی حكومەتی عیراق گەیشتووەتە دیمەشق و لەگەڵ ئیدارەی نوێی سوریا كۆبووەتەوە.
باسم عەوادی دەشڵێت، وەفدەكە بە سەرۆكایەتی حەمید شەتری سەرۆكی دەزگای هەواڵگری چووەتە دیمەشق و لەوێ لەگەڵ ئەحمەد شەرع فەرماندەی ئیدارەی نوێی سوریا و ئەسعەد شیبانی وەزیری دەرەوەو ئەنەس خەتاب سەرۆكی دەزگای هەواڵگری سوریا كۆبووەتەوە بۆ گفتوگۆ كردن لەبارەی ئاسایشی سنورەكان و بەرەوپێشچوونەكانی ئێستای سوریا.
عیراق ٦١٠ كیلۆمەتر سنوری لەگەڵ وڵاتی سوریادا هەیە و لەدوای كەوتنی رژێمەكەی ئەسەدیشەوە لە ٨ی ئەم مانگەو دەستبەكاربوونی ئیدارەی نوێی سوریا، یەكەمجارە عیراق وەفدی رەسمی رەوانەی ئەو وڵاتە دەكات بۆ گفتوگۆكردن لەبارەی پاراستنی ئاسایشی سنورەكانیان.
دادگای بەغداد سکاڵایەکی سەلوا ئەحمەد ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوکی رەتکردەوە کە دژی سەرۆکایەتی کۆمار تۆماریکردبوو.
سکاڵاکە دژی سەرۆکایەتی کۆمار تۆمار کرابوو، بەتۆمەتی ئەوەی مەرسومی سەرۆکایەتی کۆماری بۆ رێبوار تەها پارێزگاری کەرکوک دەرکردبوو، بەڵام ئەمڕۆ سکاڵاکەی رەتکرایەوە.
دادگاكە لە وەڵامی سكاڵاكەدا دەڵێت، سەلوا ئەحمەد لەو داوایەیدا كە لە ١٥ی تشرینی یەكەمی ئەمساڵ تۆماریكردووە، دەڵێت، فەرمانەكەی سەرۆك كۆمار بۆ دەستبەكاربوونی پارێزگاری كەركوك گوایا نایاساییە، بەڵام دادگا تۆمەتەكانی سەلوای بەهۆی نەبوونی بەڵگەوە رەتكردووەتەوە.
پێشتریش سێ سكاڵا لەبارەی هەڵوەشانەوەی بڕیاری دانانی پارێزگاری كەركوك تۆماركرابوون، بەڵام رەتكرانەوە.
"چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان" دەڵێت، حكومەتی عیراق هیچ پلانێكی نییە بۆ رازیبوون بە مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عیراق بۆ ماوەیەكی زیاتر.
موختار موسەوی پەرلەمانتاری "چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان" رایگەیاند، ئەو زانیارییانەی رۆژنامەی (واشنتۆن پۆست) بڵاویكردووەتەوە كە حكومەتی عیراق بەهۆی پێشهات و گۆڕانكارییەكانی سوریاوە رازی بووبێت بەوەی، هێزەكانی ئەمریكا بۆ ماوەیەكی زیاتر لە عیراق بمێننەوە دوورە لە راستییەوە و هیچ بنەمایەكی نییە، چونكە بەغداد پابەندە بە گفتوگۆكانی لەگەڵ واشنتۆن بە مەبەستی گەیشتن بە رێككەوتن لەسەر دیاریكردنی وادەی كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا.
وتیشی، سوپا و هێزە ئەمنییەكان بە باشترین شێوە سەرجەم سنوورەكانی نێوان سوریا و عیراقیان كۆنترۆڵكردووە، ئەو رەوش و پێشهات و گۆڕانكارییانەش كە لە سوریا هاتوونەتە ئاراوە كاریگەرییان لەسەر عیراق نییەوە و عیراقیش پێویستی بە مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا نییە.
رۆژنامەیەكی ئەمریكی دەڵێت، بەهۆی رووداوەكانی سوریاوە رەنگە هێزەكانی ئەمریكا لە عیراق زیاتر لەو كاتەی بۆیان دیاریكراوە بمێننەوە.
رۆژنامەی واشنتن پۆست لە زاری لێپرسراوێكی باڵای عیراقەوە بڵاویكردەوە، رەنگە هێزەكانی ئەمریكا لە عیراق زیاتر بمێننەوە لەوەی لەسەری رێككەوتوون بەهۆی رووداوەكانی سوریاوە.
راشیگەیاند، لێپرسراونی عیراق بۆچوونی خۆیان سەبارەت بە ئەگەری كشانەوەی ئەمریكا گۆڕیوە لەدوای ڕووداوەكانی ئەم دواییەی ناوچەكە، بۆیە ئەو وادەیەی لەئێستادا دیاریكراوە بە گونجاوی نازانن.
هەر بەپێی رۆژنامەكە، دەسەڵاتدارانی عیراق لەئێستادا زیاتر گرنگی بەو پێشنیازەی ئەمریكا دەدەن كە دوای جێگیركردنی یەكە هەواڵگرییەكانی وڵاتەكەیان لە نزیك سنوری عیراق لەگەڵ سوریا كردووە.
هاوكات ئاماژەی بەوەشكردووە، تائیستا سەرۆك وەزیرانی عیراق داوای درێژكردنەوەی وادەی مانەوەی هێزەكانی ئەمریكای لە وڵاتەكەیدا نەكردووە، بەڵام رەنگە لە داهاتوویەكی نزیكدا داوای بكات.
رۆژنامەی واشنتن پۆست ئەوەشی خستووەتەڕوو، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی هەڵبژێردراوی ئەمریكا تائێستا پلانەكانی بۆ هێزەكانی ئەمریكا لە عیراق ئاشكرا نەكردووە، بەڵام راوێژكارەكانی بە ڕوونی ئەوەیان خستووەتەڕوو كە بەرەنگاربوونەوەی داعش لە پێشینەی كارەكانیاندایە لە ناوچەكە.
سەرۆك كۆماری عیراق بەبۆنەی ساڵیادی لەدایكبوونی حەزرەتی مەسیحەوە پەیامێكی بڵاوكردەوە و پیرۆزبایی ئەو بۆنەیە لە خێزانە مەسیحییەكانی عیراق و تەواوی جیهان دەكات.
د.لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق لە پەیامەكەیدا دەڵێت، لەم بۆنەیەدا جەخت دەكەنەوە لە پاراستنی دەستكەوتەكانی وڵات و كاركردن بۆ چەسپاندنی ئاسایش و سەقامگیری، هاوكات بەرەوپێشبردنی برایەتی و پێكەوەژیان لە نێوان هەموو پێكهاتەكاندا.
جەختیش دەكاتەوە، لە كاری پێكەوەیی بۆ بونیادنانی ئایندەیەكی خۆشگوزەران بۆ هەموو عیراقییەكان و هاوكات، كاركردن بۆ بەرقەراركردنی ئاسایش و ئاشتی و كۆتاییهێنان بەو گرژی و قەیرانانەی كە ڕووبەڕووی ناوچەكە بوونەتەوە.
پارێزگاری كەركوك لەگەڵ سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی لە بەغداد كۆبوەوە
لە چوارچێوەی سەردانەكەیدا بۆ بەغداد، رێبواری تەها پارێزگاری كەركوك سەردانی هومام حەمودی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی كرد، سەرۆكی ئەنجومەنی باڵاش سەبارەت بە كارەكانی پارێزگاری كەركوك ئاماژەی بۆ ئەوەكرد، قسەكردن و رێبازی كاركردنی هەمان خەسڵەت و سیفاتی سەرۆك مام جەلالی بیردەهێنێتەوە.
وتیشی، وەكو ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی و چوارچێوەی هەماهەنگی پشتیوانی خۆیان بۆ ئیدارەی پارێزگای كەركوك دووپات دەكەنەوە، لە داهاتوویەكی نزیكیشدا سەردانی كەركوك دەكەن و لەگەڵ پارێزگار و لێپرسراوانی شارەكە كۆدەبنەوە.
ئەوەش لە كاتێكدایە رۆژی دووشەممە، رێبوار تەها پارێزگاری كەركوك لەگەڵ نوێنەرانی پێكهاتەی كورد و عەرەب و توركمان لە بەغداد لەگەڵ نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا و محەمەد حەلبوسی سەرۆكی حزبی تەقەدوم كۆبوەوە، رەوشی ئێستای كەركوك و پێداویستیەكانی پارێزگاكەیان گەیاندە لێپرسراوانی بەغداد.
سەرۆکوەزیرانی عیراق پەیامێکی لەبارەی هەڵدانەوەی گۆڕێکی بەکۆمەڵ لە سەماوە بڵاوکردەوە و دەڵێت، "دۆزینەوەی گۆڕێکی بە کۆمەڵی نوێ، کە پاشماوەی بێگەردی تەرمی منداڵان و ژنانی گەلی کوردمان لەخۆدەگرێت، کاروانی خوێنڕشتن و خەبات و نەهامەتی و بێسەروشوێنبوونمان بەبیر دەهێنێتەوە".
محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عیراق لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس نووسیویەتی، "سەرەڕای تێپەڕبوونی ساڵانێک بەسەر نەمانی دڕندەیی بەعس و ستەمکاری لەسەر سینەی عێراقییەکان، بەڵام بەڵگەکانی تاوانە دڕندەکانی رژێمی پێشوو رۆژ لە دوای رۆژ ئاشکرا دەبن و قەبارەی ئەو دڕندەییە دەگێڕنەوە، کە گەلەکەمان لە ژێر دەسەڵاتی دیکتاتۆریدا بەسەریدا هاتووە".
ئاماژەی بەوەشکردووە، "دۆزینەوەی گۆڕێکی بەکۆمەڵی نوێ کە پاشماوەی بێگەردی تەرمی منداڵان و ژنانی گەلی کوردمان لەخۆدەگرێت، لە بیابانەکانی سەماوا، کاروانی خوێنڕشتن و خەبات و نەهامەتی و بێسەروشوێنبوونمان بەبیر دەهێنێتەوە، کە تێیدا گەلەکەمان لە ژێر دڕندەیی رژێمی رەگەزپەرستدا ئازار و مەینەتی دەچێشت".
دوێنێ یەکشەممە، بە ئامادەبوونی شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق دۆزینەوەی گۆڕێکی بەکۆمەڵ لە بیابانی تەل ئەلشێخیەی پارێزگای سەماوە راگەیەنرا، کە لێکۆڵینەوە لە دی ئێن ئەی ئێسکەکانیان دەستی پێکردووە.
ئەمڕۆ دادگای باڵای فیدراڵی عیراق كۆدەبێتەوە دوو سكاڵا لەبارەی هەڵوەشاندنەوەی دوو وەزارەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان تاوتوێ دەكات.
بەپێی خشتەی دانیشتنەكانی دادگای باڵای فیدراڵی عیراق، ئەمڕۆ دووشەممە، چەند سكاڵایەك تاوتوێ دەكات كە دوو سكاڵایان پەیوەستن بە هەرێمی كوردستانەوە، لە سكاڵای یەكەمدا كە لەلایەن خالید مستەفا حسێن لەسەر سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان تۆماركراوە داوادەكات، وەزارەتی شەهیدان و ئەنفالكراوانی هەرێمی كوردستان بەپێی یاسای ژمارە (٨)ی ساڵی ٢٠٠٦، بە نادەستووری لە قەڵەم بدات و دەستەیەك بە ناوی دامەزراوەی شەهیدان دروستبكرێت كە بە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمەوە ببەسترێتەوە.
سكاڵای دووەمیش كە هەر هەمان كەس تۆماری كردووە، داوا لە دادگای فیدراڵی دەكات، وەزارەتی ئەوقاف و كاروباریی ئایینی هەرێم بەپێی یاسای ژمارە ١١ی ساڵی ٢٠٠٧ بە وەزارەتێكی نادەستوریی دابنێت و دەستەیەك بۆ ئایین و ئایینزا جیاوازەكان لە هەرێمی كوردستان دروستبكرێت كە بە ئەنجومەنی وەزیرانەوە ببەسترێتەوە.
مەشهەدانی: ئەنجومەنی نوێنەران جەخت لەسەر پەسەندكردنی هەمواری بودجەی ٢٠٢٥ دەكاتەوە
سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق رایدەگەیەنێت، ئەنجومەنەكەیان جەخت لەسەر پەسەندكردنی هەمواری خشتەكانی بودجەی ٢٠٢٥ دەكاتەوە.
مەحمود مەشهەدانی، سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق لە میانی پێشوازیكردنی لە تەیف سامی وەزیری دارایی عیراق رایگەیاند، ئەنجومەنی نوێنەران جەختدەكاتەوە لەسەر پەسەندكردنی هەمواری خشتەكانی بودجەی ساڵی ٢٠٢٥ بە زووترین كات، بە شێوازێك كە خزمەت بە بەرژەوەندی دامەزراوەكانی حكومەت بكات و پێداویستییەكانی هاووڵاتیان دابینبكات.
مەشهەدانی راشیگەیاند، كارەكان بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجومەنی نوێنەران و ئەو میكانیزمانەی كە بۆ پەسەندكردنی یاساكان دانراون ئەنجام دەدرێن.
پێشتریش، عەتوان عەتوانی سەرۆكی لیژنەی دارایی رایگەیاند، سەرەتای ساڵی داهاتوو، خشتەكانی بودجەی ٢٠٢٥ دەگاتە ئەنجومەنی نوێنەران.
وتیشی، هەمواری بڕگەی تایبەت بە هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان، دەخرێتە هەمان خشتەوە.
سودانی سەردانی نەینەوای كرد و فەرمانیكرد لە ١٠ ی مانگی حوزەیرانی ساڵی داهاتوو فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی موسڵ بكرێتەوە.
نوسینگەی راگەیاندنی محەمەد شیاع سودانی – سەرۆك وەزیرانی عیراق لە راگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، سودانی سەردانی نەینەوای كردووە بۆ بەسەركردنەی چەند پرۆژەیەكی خزمەتگوزاری و بەدواداچوونی بەڕێوەچوونی چەند پرۆژەیەكی تر و فەرمانیكردووە لە ١٠ ی مانگی حوزەیرانی ساڵی داهاتوو فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی موسڵ بكرێتەوە.
ئەوەش لەكاتێكدایە، دوێنێ سودانی دەروازەی رێگەی موسڵ-بەغدادی كردەوە و بەدواداچوونی بۆ پرۆژەكەش كردو و رایگەیاند، هاووڵاتیانی ناوچەكە ساڵانێكە چاوەڕێی ئەو پرۆژەیەن و نزیكە لەوەی تەواو ببێت و پێویستە لە ماوەی ١٠٠ رۆژدا وردەكارییەكانی رێگەكە تەواو بكرێت.
پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ بە ئامادەبوونی شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق دۆزینەوەی گۆڕێکی بەکۆمەڵ لە بیانابی تەل ئەلشێخیەی پارێزگای سەماوە راگەیەنرا، کە لێکۆڵینەوە لە دی ئێن ئەی ئێسکەکانیان دەستی پێکردووە.
بەپێی لێکۆڵینەوە سەرەتاییەکان وا دەردەکەوێت کە ئەو کەسانەی لەو گۆڕە بەکۆمەڵەدا زیندەبەچاڵ کراون کورد بن، بەوپێیەی جلوبەرگەکانیان رەنگاورەنگە و لە جلوبەرگی کوردی دەچێت.
لە گۆڕە بەکۆمەڵەکەدا چەندین روفاتی ژن و منداڵی تێدایە، تەنانەت ژنی تێدایە دووگیان بووە و هەر بە دووگیانی زیندەبەچاڵ کراوە.
لەوبارەیەوە شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەكەمی عیراق لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەنووسیدا رایگەیاند، ئەم تاوانە بەڵگەیە لەسەر ئەوەی كە دوژمنی گەلی كورد گوێی بە هیچ شتێك نەداوە و كاری بەردەوامی كردووە بۆ سڕینەوەی كورد.
وتیشی، "بەداخەوە ئێستاش گەلی كورد بە یەكچاو سەیری یەكتر ناكات و پەند لە رابردوو وەرناگیرێت".
تاوانی ئەنفال:
حکومەتی بەعس بە چەندین شێواز هەوڵی تەعریبکردنی ناوچە کوردییەکانی داوە و لە سەرەتاشدا لە گوندەکانی کەرکوک و دەوروبەری دەستیپێکرد لە ساڵی ١٩٦٣، جگە لە راگواستن و بێسەروشوێنکردنی کوردانی فەیلی لە ساڵانی ٧٠ و ٨٠کاندا. دواتر ئەنفالکردنی هەشت هەزار کەس 'ئەنفالی بارزانییەکان' لە ساڵی ١٩٨٣ و بەکارهێنانی چەکی کیمایی لە چەندین ناوچە، کە دیارترینیان هەڵەبجە بوو.
ئەوە جگە لەوەی نزیکەی پێنج هەزار گوند لەنێوان ساڵآنی ٧٠ بۆ کۆتایی ٨٠کاندا خاپورکراون.
ئەو گۆڕە بە کۆمەڵەی لە سەماوە دۆزراوەتەوە دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ١٩٨٨، کە لە ساڵی ١٩٨٨ و بە دواوە، حکومەتی بەعس لەژێر ناوی سورەتی "الأنفال"دا بە شەش قۆناغ تاوانی ئەنفالی دژ بە کورد ئەنجامدا، لەو پڕۆسەیەدا حکومەتی بەعس بە سەرکردایەتی عەلی حەسەن مەجید، ١٨٢ هەزار هاووڵاتی مەدەنیان زیندەبەچاڵ کرد.
لەبارەی بەکارهێنانی ناوی ئەو سورەتەی قورئان، ماڵپەڕی رەسمی نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێم لە ئەمریکا نووسیویەتی، "ناوی ئەو سوورەتە بۆ ئەو پرۆسەیە لەلایەن حزبی بەعسەوە بە هەڵە بەکارهاتووە".
هـ.ئـ
ئەمڕۆ خانمی یەكەمی عیراق دۆزینەوەی گۆڕێكی بەكۆمەڵ لە بیابانەكانی سەماوە رادەگەیەنێت، كە پێدەچێت رووفاتی ژن و منداڵی ئەنفالكراوی كوردی تێدابێت.
ئەمڕۆ، نووسینگەی راگەیاندنی شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق بە ئامادەبوونی ناوبراو، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا دۆزینەوەی گۆڕێكی بەكۆمەڵ لە بیابانی تەل شێخیەی پارێزگای سەماوە رادەگەیەنێت، كە دوای هەفتەیەك لە كاری بەردەوام و بەدواداچوونی چڕ دۆزراونەتەوە.
بەپێی راگەیەنراوی رۆژنامەوانی نووسینگەی خانمی یەكەمی عیراق، پێدەچێت گۆڕە بەكۆمەڵەكە رووفاتی ژن و منداڵی ئەنفالكراوی كوردی تێدابێت بەهۆی رەنگاورەنگی جل و بەرگەكانیانەوە، كە هەشتاكانی سەدەی رابردوو لەلایەن رژێمی بەعسەوە كۆمەڵكوژ كراون.
بڕیارە لە كۆنگرە رۆژنامەوانییەكەدا، شاناز ئیبراهیم ئەحمەد باسی ئەو ئەركە نیشتمانی و مرۆییانە بكات، كە بۆ گێڕانەوەی رووفاتی شەهیدانی گۆڕە بە كۆمەڵەكان گیراونەتەبەر، هەروەها، باس لە پرۆسەی گەڕانی بەردەوام و رێوشوێنەكانی ناسینەوەی قوربانیان و رێزلێنانیان بكرێت.
بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و رەیان كلدانی، ئەمینداری گشتیی بزووتنەوەی بابلیون لە ماڵی مام لە بەغدا کۆبوونەوە.
لەکۆبوونەوەکەدا مووچەی فەرمانبەران و شایستەداراییەکانی هەرێمی کوردستان، دۆخی سیاسیی عیراق و ناوچەکە گفتوگۆیان لەبارەوەکرا و جەخت لە چارەسەرکردنی کێشەکان و دوورخستنەوەی وڵات لە ململانێکان کرایەوە.
سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی ئاماژەی بە هەوڵەکانی یەکێتی کرد بۆ چارەسەرکردنی پرسی مووچەی فەرمانبەران و رایگەیاند، هەوڵی ئێمە بۆ پاراستنی ژیانی خەڵک و مافەکانیان بووە، پێویستە قووتی خەڵک لە ململانێ سیاسییەکان دووربخرێتەوە و مافەکانیان پارێزراوبێت، بۆ ئەمەش داوای پابەندیمان لەهەموولایەک کردووە و پێویستە چارەسەرێکی هەمیشەیی بۆ ئەم پرسە بدۆزرێتەوە.
دۆخی ناوچەکە و گۆڕانکارییەکانی سووریا تەوەرێکیتری کۆبوونەوەکە بوون و لەوبارەیەوە هەردوولا جەختیان لە پاراستنی مافەکانی سەرجەم پێکهاتەکانی سووریا کردەوە لەچوارچێوەی وڵاتێکی سەقامگیر و دادپەروەردا.
لەدرێژەی کۆبوونەوەکەدا سەرۆک بافڵ داوایکرد، هەموولایەنەکان بە یەکدەنگی و گوتارێکی نیشتمانییەوە رووبەڕووی مەترسییەکان ببنەوە و هەوڵ بۆ پاراستنی ئاشتی و ئاسایشی وڵات بدەن تاوەکو خاکەکەمان نەبێتە جێگەیەک بۆ یەکلاکردنەوەی ململانێ هەرێمییەکان.
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق، " لەناخی دڵمەوە دڵتەنگم بۆ تیرۆرکردنی دوو رۆژنامەنوس لە کۆبانێ ئەوەی زیاتر دڵتەنگم دەکات بێدەنگی ئه‌وه‌ی كه هێنده‌ی تر نیگه‌رانمان ده‌كات بێده‌نگی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تییه به‌رامبه‌ر به‌م كاره قێزەون و تێرۆركردنە كە دژ بە مافی مرۆڤ و ئازادی كاری رۆژنامەوانییە".
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد لەدرێژەی پەیامەکەیدا دەشڵێت" ده‌بێت ئه‌و ڕاستییه بزانن كه ئەوانەی رۆژنامه‌نووسان تێرۆر دەكەن، ده‌بێت هه‌تا ماون له ترسدا بژین، چونكه قه‌ڵه‌م و كامێرای ناو ده‌ستی ڕۆڵه‌كانی كۆبانێ، رۆژئاڤا و سوریا، له چه‌ك و جبه‌خانه‌كان به‌هزتره و نه تێرۆر و نه کۆمەڵکوژییه‌كانیان ناتوانن ده‌نگه بوێر و ئازاكانی جیهان و رۆژئاوا كپ بكه‌ن"
دەقی پەیامەکە
په‌یامی خاتوو شاناز ئیبراهیم ئه‌حمه‌د خانمی یەكەمی عێراق، دەربارەی تێرۆركردنی رۆژنامەنووسان "جیهان بیلگین و نازم داشتانی"
له قوڵایی ناخمەوە، دڵگرانم به بیستنی هه‌واڵی تێرۆكردنی هه‌ردوو رۆژنامه‌نووسی كورد (جیهان بیلگین) و (نازم داشتانی)، كه لە ڕێگای نێوان به‌نداوی تشرین و شارۆچكه‌ی سرینێ، كاتێك سه‌رقاڵی ڕووماڵی میدیایی بوون تێرۆركران.
مخابن، هه‌وڵه داگیركارییه‌كانی سه‌ر رۆژئاڤای كوردستان تەنیا بەتێرۆركردنی جه‌سته‌ی هاووڵاتیانی سیڤیل نه‌وه‌ستاوه‌ته‌وه، به‌ڵكو ڕووی چه‌كه‌كانیان ده‌كه‌نە رۆژنامه‌نووسان بۆ كپكردنی ده‌نگه ئازاده‌كان و رێگریكردن لە گەیاندنی هەواڵ و زانیارییەكانی رۆژئاڤا بەجیهانی دەرەوە، ئه‌وه‌ی كه هێنده‌ی تر نیگه‌رانمان ده‌كات بێده‌نگی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تییه به‌رامبه‌ر به‌م كاره قێزەون و تێرۆركردنە كە دژ بە مافی مرۆڤ و ئازادی كاری رۆژنامەوانییە، به‌ڵام ده‌بێت ئه‌و ڕاستییه بزانن كه ئەوانەی رۆژنامه‌نووسان تێرۆر دەكەن، ده‌بێت هه‌تا ماون له ترسدا بژین، چونكه قه‌ڵه‌م و كامێرای ناو ده‌ستی ڕۆڵه‌كانی كۆبانێ، رۆژئاڤا و سوریا، له چه‌ك و جبه‌خانه‌كان به‌هزتره و نه تێرۆر و نه کۆمەڵکوژییه‌كانیان ناتوانن ده‌نگه بوێر و ئازاكانی جیهان و رۆژئاڤا كپ بكه‌ن.
پاش زیاتر لەدەیەیەك تێكۆشانی پێكهاتەكانی سوریا و سەرهەڵدانی تروسكاییەكی ئومێدبەخش بۆ سەقامگیری وڵاتەكە و گۆڕانكاری سیستەمی حكومڕانی و سیاسیی، بەڵام هاوشێوەی هێرش و داگیركارییەكانی بۆ سەر هەرێمی كوردستان و عێراق و بەسەربازگەكردنی بەشێكی وڵاتەكە، توركیا هێرشە چەكدارییەکانی بۆ سەر سوریا دەستپێكردوە و بۆتە هۆی تێكدانی ئاسایشی وڵاتەكە و رێگرە لەبەردەم پڕۆسەی بونیادنانەوەی سوریایەكی نوێ و بەرقەراركردنی ئاشتیی و بەدیهێنانی مافی سەرجەم پێكهاتەكانی وڵاتەکە.
كوشتنی رۆژنامەنووسان لەلایەن توركیاوە، كردەوەیەكی نوێ نییە، بەڵكو توركیا تۆمارێكی رەشی مێژوویی هەیە لە داگیركاری و تێرۆركردنی رۆژنامەنووسان و کوشتنی ژن و منداڵ و خەڵكی سیڤیل بەگشتی، هەروەكچۆن رۆژانە هێرشی ناڕەوا دەكاتە سەر خاكی سوریا و رۆژئاڤا بە تایبەت شارێكی وەكو كۆبانێ كە لەسەر ئاستی جیهان بە سیمبۆلی خۆڕاگری دادەنرێت لەهەمبەر تێكشكاندنی دڕەندەترین گروپی تێرۆریستی وەكو داعش.
سه‌رباری ئیدانه‌كردن و شه‌رمه‌زاركردنی ئه‌و تاوانە، كە دژ بە رۆژنامەنووسان و خەڵكی سیڤیلە، داواكارم له كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی به‌رامبه‌ر به‌م ناهه‌قیی و تاوانانە بێده‌نگ نه‌بێت و چیتر رێگه‌نه‌درێت خوێنی ڕۆڵه‌كانی سوریاو رۆژئاڤا بڕژێت، پێویستە سنورێك بۆ ئه‌م وه‌حشیگه‌رییه و ئه‌و عه‌قڵیه‌ته فاشستیه دابنرێت و له‌دادگا نێوده‌وڵه‌تییه‌كان دەستبەجێ لێکۆڵینەوەی سەربەخۆ دەست پێبکرێت بۆ خستنه‌ڕووی ڕاستییه‌كان بۆ جیهان.
لێرەوەو بەم بۆنە خەمناكەوە، هاوخه‌می و پرسەی خۆم ئاڕاسته‌ی خانه‌واده‌ی هه‌ردوو رۆژنامه‌نووس و شاری كۆبانێی سیمبولی خۆڕاگریی و كوردانی ڕۆژاڤای كۆڵنه‌ده‌ر ده‌كه‌م.
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد
سەرۆك كۆماری عیراق رایگەیاند، پشتیوانی تەواوی مافە رەواكانی ئێزدییەكان و سەرجەم عیراقیەكان دەكات و هیواخوازیشە سەرجەم ئاوارەكان بگەڕێنەوە شوێنەكانی خۆیان.
د.لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق لە پەیامێكدا پیرۆزبایی "جەژنی ئێزی" لە ئێزدییەكانی عیراق و جیهان دەكات.
وتیشی، لەم بۆنەیەدا پشتیوانی تەواوی ئێزدییەكان دەكات بۆ گەیشتن بە مافە رەواكانیان و پاڵپشتی هەر هەوڵێك دەكات بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشانەی روبەرویان دەبێتەوە بە تایبەتی گەڕانەوەی سەرجەم ئاوارەكان بۆ سەر ماڵ و حاڵی خۆیان.
دەشڵێت، بە پەرۆشەوە كاردەكەن بۆ دۆزینەوەی چارەنووسی ئەو هاووڵاتییە ئێزدییە رفێنراوانەی تائێستا چارەنوسیان نادیارە.
سەرۆك وەزیرانی عیراق رایگەیاند، بەر لە كەوتنی رژێمەكەی بەشار ئەسەد، سێ جار هەوڵی نزیككردنەوەی سوریا و توركیای داوە، بەڵام هەوڵەكان شكستیانهێنا، چونكە ئەسەد مەرجی هەبوو.
محەمەد شیاع سودانی لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ میدیای رەسمی عیراق رایگەیاند، رووداوەكانی سوریا بەراورد بەو دۆخەی سوریای تێدابوو، لەناكاو نەبوون.
وتیشی، ئەردۆغان لەكاتی سەردانەكەیدا بۆ بەغداد هاوڕای ئەوە بووە پەیوەندیەكانیان لەگەڵ سوریا ئاسایی بكەنەوە و داوای لە بەشار ئەسەد كرد كۆبوونەوەیەك لە بەغدا لەسەر ئاستی وەزیرانی دەرەوەی عێراق و توركیا و سوریا بكرێت، بەڵام مەرجی هەبوو.
دەشڵێت، توركیا مەرجی گەڕانەوەی ئاوارەی سوری هەبوو لەگەڵ روبەڕوبوونەوەی تیرۆر، بەڵام سوریاش مەرجەكەی ئەوەبوو كە دەبێت روبەڕوبونەوەی تیرۆر گشتگیر بێت و دژی پەكەكە و گروپە چەكدارەكانی دیكە بێت كە ئەمەش خاڵی ناكۆكیی نێوانیان بوو.
راشیگەیاند، نوێنەرایەتی عێراق لە دیمەشق كارەكانی دەستپێكردووەتەوە، عیراقیش رێز لە ئیرادە و بژاردەی گەلی سوریا دەگرێت و دەستوەردانی دەرەكی رەتدەكاتەوە و رەوشی ئەوان هاوشێوەی عیراقە لە ساڵی 2003 و هیوازخوازیشە هەمان هەڵەی ئەوان دووبارەنەكەنەوە.