کوردستان
وتیشی، کردنەوەی بەڕێوبەرایەتیەکی گومرگ بۆ پارێزگاکە گرنگە چونکە خاوەنی دوو مەرزە لە تەوێڵە و پشتە، کە کاریگەری ھەیە لەسەر ڕەوتی بازرگانی لە ناوچەکە.
پارێزگاری ھەڵەبجە ئاماژەی بەوەکرد، حکومەتی عێراق تا ئێستا نەیتوانیوە داخوازییەکانی ھەڵەبجە جێبەجێبکات و، تەنھا ٥٠٪ی ڕێکارەکانی بە پارێزگابوونی ھەڵەبجەی جێبەجێکردووە.
ڕۆژی ٢ی تشرینی دووەمی ھەموو ساڵێک وەک ڕۆژی جیھانی کۆتاییھێنان بە دەربازبوونی بکوژانی ڕۆژنامەنووسان لە سزا دیاریکراوە، سەندیکای ڕۆژنامەنوسان ڕایگەیاند، ئەمساڵ لە ھەرێمی کوردستان ٥٥ حاڵەتی پێشێلکاری بەرامبەر ڕۆژنامەنوسان تۆمارکراوە، لە ناویاندا دەستگیرکردن و لێدان و ھێرش و سوکایەتی بە ڕۆژنامەنوسان کراوە و پێویستە تۆمەتباران بدرێنە دادگا و سزا بدرێن.
ئارام محەمەد قادر، وەزیری خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لەسەر داوای دەرچووانی ١٢ی ئامادەیی، پلانی ساڵی ڕابردوو لەسەر ئەنجامی ئەمساڵ جێبەجێکرد، بەوەش ڕێژەیەکی زیاتری دەرچووان لە زانکۆ و پەیمانگاکان وەرگیران.
ھاوکات "د. خەتاب ئەحمەد" بەڕێوەبەری گشتی لە وەزارەتی خوێندنی باڵا ڕایگەیاند، دوای گۆڕینی پلانەکان ٤٤٦٩ خوێندکاری تر وەرگیراون و کۆی گشتی وەرگیران لەمساڵدا بووە بە ٩٠٪.
وتیشی، ٦ ھەزار کورسی بە بەتاڵی ماونەتەوە و دوای وەرگرتنی دەرچووانی ناوچە جێناکۆکەکان و ئەو دەرچووانەی بە ھەڵە زانکۆلاینیان پڕکردووەتەوە کۆی گشتی وەرگیران دەبێتە ١٠٠٪.
ڕوونیشیکردەوە، ڕێژەی نمرەی وەرگرتن لە پاراڵێڵ دابەزیووە و ڕێژەی وەرگرتن لە خوێندنی خۆرایی بووە بە ٦٥.٥ .
"كوێستان محەمەد"وەزیری كار و كاروباری كۆمەڵایەتی هەرێم لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، بەشی دەستەبەركردنی كۆمەڵایەتی بۆ ئەوەیە كرێكار لە كاتی بریندارونیدا مافی نەفەوتێت و لەكاتی گیان لەدەستدانیشیدا خانەنشینی بۆ ببڕێتەوە، ئەم بەشەش دەبێتە هاندەر بۆ ئەوەی گەنجانی كوردستان وەك كەرتی گشتی لە كەرتی تایبەتیشدا كار بكەن. لەبارەی لێبوردنی گشتی بۆ زیندانیان وتی، جۆرێكیان لە دەسەڵاتی سەرۆكی هەرێمە و جۆرەكەی تر پێویستی بە دەرچووندنی یاسایە لە پەرلەمانی كوردستان و بە پەرلەمانیان راگەیاندووە كە لەم كاتەدا لەگەڵ لێبوردنی گشتیدان و وەزارەتی كار و كاروباری كۆمەڵایەتی چاوەڕێی وەڵامی پەرلەمانە.
لیوا قارەمان کەمال جێگری سەرۆکی ئەرکان بۆ ئۆپەراسیۆنەکان لە وەزارەتی پێشمەرگە بە کوردسات نیوزی رایگەیاند، تا ئێستا مەترسییەکانی داعش بەردەوامن و لە کۆبوونەوەی لیژنەی ھەماھەنگی سەربازی و ئەمنی سەر بەفەرماندەیی ئۆپراسیۆنە ھاوبەشەکانی حکومەتی عیراق و لیژنەی باڵای ھەماھەنگی و سەربازی سەر بە وەزارەتی پێشمەرگە باس لە ئەنجامدانی ئۆپراسیۆنی ھاوبەشکرا بۆ لەناوبردنی چەکدارانی داعش بەتایبەت لەو ناوچانەی دەیانەوێت گروپ پێکبھێنن و ببنە مەترسی بۆ سەر ھاوڵاتیان و ھێزەکانی پێشمەرگەو سوپای عیراق.
باسی لەوەشکرد، چاوەڕواندەکرێت لە دوای پێکھێنانی ئەو دوو لیوا ھاوبەشەی سوپای عیراق و ھێزی پێشمەرگە، ئۆپەراسیۆنەکان زیاتربن و رێگری لە جموجوڵەکانی چەکدارانی داعش بکرێت بە تایبەت لەو ناوچانەی بۆشایی ئەمنی دروستبووە لە نێوان ھێزی پێشمەرگە و سوپای عیراقدا.
پۆلیس سەرقاڵی لێکۆڵینەوەیە بۆ دەستگیر کردنی تۆمەتباری ڕووداوەکە و گەیشتن بە ھۆکاری ڕاستەقینەی ڕووداوەکە.
بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای هەولێر
سەڵاح جەوھەر بەڕێوەبەری گشتی لە وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندنی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە کۆی ٨٣ ھەزار تەکسی تا ئێستا ٦٨%ی خاوەن تەکسییەکان لۆگۆ و شریتیان لە ئۆتۆمبێلەکانیان نەداوە و ٥٦ ھەزار و ٢٨٥ تەکسی ماون لۆگۆیان لێبدرێت، تائێستا ھیچ بڕیارێکیش بە رەسمی لەبارەی درێژکردنەوەی وادەکە نەدراوە.
ھاوکات ئانۆ جەوھەر وەزیری گواستنەوە و گەیاندنی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، نوسراوێکیان کردووە بە مەبەستی درێژکردنەوەی وادەی لێدانی لۆگۆ و شریت لە تەکسییەکان و چاوەڕێن بەم نزیکانە وەڵامبدرێنەوە و وادەکە درێژ بکرێتەوە.
کاوە عەلی جێگری پارێزگاری ھەڵەبجە لەلێدوانێکیدا بۆ کوردسات نیوز رایگەیاند، ھەیکەلی ئیداری پارێزگای ھەڵەبجە بەگشتی پێکنەھێنراوە و نەتوانراوە بەڕێوەبەرایەتی گشتی و بەڕێوەبەرایەتی و فەرمانگەکان بکرێنەوە و تەنھا ٥٠٪یان کراوەتەوە، ئەوەش پێویستی بە بڕیاری یەکلاکەرەوەی حکومەت و پەرلەمان ھەیە، وتیشی، بۆ دامەزراندنی میلاکاتیش پارێزگاکە پێوستی بە دوو ھەزار میلاک ھەیە، بەڵام تەنھا ٤٠ فەرمانبەر لە شەش ساڵی رابردوودا بۆ پارێزگای ھەڵەبجە دامەزرێندراوە.
جەختی لەوەشکردۆتەوە، پێویستە پێشینە بۆ کەسانی گروپی مەترسیدار بێت لەنێو ئەو تەمەنانەی دیاریکراوە.
قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێم لەگەڵ وەفدێكی باڵای ئەمریكا بەسەرۆكایەتی گریگۆری لۆگێرفۆ جێگری سەرۆكی نوێنەرایەتی ئەمریكا لە عێراق و كۆنسوڵی گشتی ئەمریكا لە هەرێم، كۆبۆوەو تاوتوێی دوایین گۆڕانكارییەكانی سەر گۆڕەپانی سیاسی و پرسی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و هەنگاوەكانی چاكسازی حكومەتی هەرێمیان كرد.
لە كۆبوونەوەكەدا قوباد تاڵەبانی سەبارەت بە هەڵبژاردنی پێشوەختی عێراق رایگەیاند، سیستمەكەی ئەمجارە زۆر جیاواز بوو، لەبەر رۆشنایی ئەنجامەكانیش باس لە پێشهاتە سیاسییەكان كرا، هەردوولا جەختیان لە پێویستی دەستپێكردنەوەی گفتوگۆ و دیالۆگێكی جددیی نێوان لایەنەكان كردەوە.
لە بەشێكی دیكەی كۆبونەوەكەدا، گفتوگۆكرا لەبارەی پرۆسەی بایۆمەتری و هەنگاوەكانی چاكسازی حكومەتی هەرێم، لەوبارەیەوە قوباد تاڵەبانی ئاماژەی بە قۆناغ و هەنگاوەكاندا و بە چەندین نمونە سەركەوتنی پرۆسەكەی سەلماند بەئامانجی خزمەتكردنی هاوڵاتیان و باشتر رایكردنی كاروبارەكان و كەمكردنەوەی رۆتین لەدامودەزگاكاندا و جەختی لەوەكردەوە كە لەكاركردن تێیدا بەردەوام دەبن.
ئاماژەی بۆ ئەوەشكردوە، نوێكردنەوەی فەرمانی مامۆستایانی وانەبێژی دانەمەزراو لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی قەزاكان و پەیمانگەكان، دەبێت ساڵانە لەسەر بنەمای پێویستی بێت و لەنێوان 20ی ئاب بۆ 1ی ئەیول كۆتایی بێت و فەرمانی كارگێڕی بۆ دەرچووبێت، هەروەها هەموو زانیارییەكانی مامۆستایانی وانەبێژی دانەمەزراو لە سیستەمی"ئی پەروەردە" تۆمار بكرێت.
وتیشی، لەو کۆبونەوەیەدا پرسی رەشنووسی پرۆژەیاسای دەستووری ھەرێمی کوردستان تاوتوێدەکرێت، کە لە ماوەی رابردوودا حزب و لایەنە سیاسییەکان لە رێگە فراکسیۆنەکانەوە بۆ چونی خۆیان لەسەر دەستوری ھەرێم ئاڕاستەی پەرلەمان کردبوو.
جەختی لەوەشکردەوە، پێشتر یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە روونی بۆچونی خۆی لەسەر دەستور ئاشکرا کردوە، داوا دەکات دەبێت دەستوری ھەرێم بۆ ھەموو خەڵکی کوردستان بێت و بە زۆرینەوە و کەمینە تێنەپەڕێنرێت، دەبێت سازانی نیشتمانی لەسەر بێت.
"زیاد جەبار"راشیگەیاند، پرسی یاسای کۆمسیۆنی ھەڵبژاردن و راپرسی ھەرێمی کوردستان کە دوو ساڵە ماوەی بەسەرچووە، لەگەڵ ھەندێ پرسی نێوخۆیی پەرلەمان تاوتوێ دەکرێن.
=
