کوردستان
ھەڤاڵ ئەبوبەکر پارێزگاری سلێمانی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، راگرتنی گەشتەکانی نێوان سلێمانی و تورکیا بەھۆی کێشەی سیاسی و ئەمنییەوەییە و ھیچ پەیوەندییەکی بە فڕۆکەخانەی سلێمانییەوە نییە.
ئەوەشی خستەڕوو، راگرتنی گەشتەکانی نێوان تورکیا و سلێمانی چەندین لێکەوتەوە و کاریگەری لاوەکی لەسەر پارێزگای سلێمانی ھەبووە، لەوانەش ھاوردەکردنی کاڵا و شتومەک و ھاتوچۆی گەشتیار لەنێوان ھەردوو وڵاتدا.
میدیاکانی رۆژئاوای کوردستان بڵاویانکردەوە، سوپای تورکیا و گروپە چەکدارەکانی نزیک لە تورکیا ھێرشیانکردووەتە سەر گوندی "ئاقیبێی"ی سەربە ناوچەی شێراوای عەفرین، بەو ھۆیەشەوە سێ سەربازی سوری کوژران.
ھەروەھا بەھۆی بۆردوومانی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی تورکیا، لە ھەرێمی شەھبا سەربازێکی سوپای سوریا کوژرا و سێ سەربازیی دیکەش برینداربوون.
ھەر بەپێی ھەواڵی میدیاکانی رۆژئاوای کوردستان، سوپای تورکیا دەوروبەری بارەگایەکی روسیای لە گوندی وەحشی شەھبا بۆردومان کرد، بەڵام ئەنجامی بۆردوومانەکە ئاشکرانەکراوە.
عاسم جیھاد، لە لێدوانێکیدا بە کوردسات نیوزی راگەیاند، تائێستا وەزارەتی نەوتی عێراق چاوەڕوانی وەڵامی تورکیان بۆ ئەوەی دەست بە ھەناردەکردنەوەی نەوتی ھەرێمی کوردستان بکەن، بەڵام لەو رووەوە ھیچ ھەنگاوێکی نوێ نەنراوە.
ئەوەش لەکاتێکدایە پێشتر تورکیا بە وەزارەتی نەوتی عێراقی راگەیاندبوو، ئەوان پشکنین بۆ بۆریە نەوتەکە دەکەن بۆ ئەوەی دڵنیابنەوە لە بومەلەرزەکاندا زیانی بەرنەکەوتووە، بۆیە وەزارەتی نەوتی عێراق تائێستا چاوەڕوانی ئەنجامی ئەو پشکنینە و وەڵامی تورکیایە، بۆ دەستکردنەوە بە ھەناردەی نەوتی ھەرێمی کوردستان لەرێگەی سۆمۆو.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، لەگەڕەکی باداوەی ھەولێر گەنجێکی تەمەن ٢٢ ساڵ بەناوی"حەسەن خەلیل"لەلایەن ھاورێکەیەوە بە چەقۆ کوژرا، کە کارمەندی کۆمپانیایەکی ئەھلیە.
وتیشی، بکوژەکە خۆی رادەستی ھێزە ئەمنییەکان کردوە، بەڵام تائێستا پۆلیس و ئاسایش ھیچ رونکردنەوەیکیان لەسەر بابەتەکە بآونەکردوەتەوە.
ئەوەش لە کاتێکدایە رۆژی چوارشەممەی رابردووش سێ ھاووڵاتی لە گەڕەکی قەتەوی شاری ھەولێر بەچەقۆ کوژران، بەپێی ئامارەکانیش لەماوەی دوو مانگی ڕابردوودا شەش کەس بە چەقۆ کوژراون، کە ھۆکاری کوژرانەکان بۆ کێشەی کۆمەڵایەتی دەگەڕێتەوە.
ئاژانسی رۆیتەرز لە زاری دوو سەرچاوەوە زانیاری سەبارەت بە زیانەکانی راگرتنی ھەناردەی نەوتی ھەرێمی کوردستان بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەداوە، ٨٠ رۆژە ھەناردەکردنەکە راگیراوە و بەھۆیەوە زیاتر لە دوو ملیار دۆلار زیان بەر حکومەتی ھەرێمی کوردستان کەوتووە.
راشیگەیاندووە، بڕیارە عێراق و تورکیا سەرەتای ھەفتەی داھاتوو دانوستانی تەکنیکی سەبارەت بە دەستپێکردنەوەی ھەناردەی نەوت دەستپێبکەنەوە، بەڵام ھیواکان بۆ گەیشتن بە چارەسەر لاوازن.
لێپرسراوێکی عێراقیش لە کۆمپانیای نەوتی باکور بە ئاژانسی رۆیتەرزی وتووە، کۆمپانیای وزەی تورکی رایگەیاندووە کە بۆرییە نەوتییەکان پێویستیان بە پشکنین ھەیە بەر لەوەی دەستبکەنەوە بە کارکردن.
ھەر بەپێی رۆیتەرز، چاوەڕواندەکرێت وەفدێکی وزەی تورکی سەردانی بەغداد بکەن، بەڵام ھێشتا وادەی سەردانەکەیان دیارینەکراوە.
دەقی راگەیەندراوەکە...
وەک ئەندامی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەران لە پرۆژەیاسای بودجەی گشتی ویژدانی خۆم ئاسودە کرد و نوێنەری راستەقینەی ھاونیشتمانیان بووم و کارەکانم بۆ ھەمووان دیارن
لە دوای خوێندنەوەی یەکەم و دووەمی پرۆژە یاسای بودجە لە مانگی رەمەزانی پیرۆز گفتوگۆی چڕو و ووردی بوجە لە ٢٦ی نیسانی ئەمساڵەوە لە لیژنەی دارایی دەستیپێکرد، رۆژانە نزیکەی ١٥ سەعات بە سێ کاتی جیاواز (بەیانی، دوانیوەڕۆ، شەو) کۆبوونەوەمان لەبارەی پڕۆژە یاساکە کردووە، کۆبوونەوەکان بەردەوامیی ھەبووە تاوەکو ٢٧ی ئایار.
لەو ماوەیەدا لیژنەکەمان ٦٠ کۆبوونەوەی کردووە، زیاتر لە ١٨٠ بەرپرسی باڵا لە وەزیر، بەڕێوەبەر، کادری پێشکەوتووی وەزارەت و دامەزراوەکانی حکومەت و لیژنەکانی پەرلەمانمان بینیووە و گفتوگۆمان لەبارەی پرۆژە یاساکەوە لەگەڵ کردوون
ئەو بابەتانەی لە پڕۆژە یاساکە پەیوەندییان بە ھەرێمی کوردستانەوە ھەیە و ھەوڵی زۆر و رۆڵی سەرەکیم ھەبووە تیایدا:
یەکەم: رێگری لە چەند مەترسییەک لەسەر پشکی ھەرێم لەناو پڕۆژە یاسای بودجە، بەندە وەک ئەندامی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، رۆڵی گەورەم ھەبووە لە چارەسەرکردنی گرفتی گەورەی ناو پڕۆژە یاساکە، لەوانە:
چارەسەرکردنی ئەو مەترسییەی لە بڕگەی دووەمی ماددەی١٢ی ناو پڕۆژە یاساکە ھەبوو، کە تایبەت بوو بە دانانی میچێکی یاسایی بۆ پشکی ھەرێمی کوردستان، بۆ ئەوە ھەوڵێکی زۆرمدا و توانیمان گۆڕانکاری لە ماددەکەدا بکەین و ئەو مەترسییە لابەرین.
ئەو چوارسەد ملیارەی کە دوو سێ مانگە بەغداد بۆ ھەرێمی دەنێرێت، بەشێوەیەک لە شێوەکان ویستیان ئەو پارەیە ئەژماربکەن لە ئەو قەرزە ناوخۆیی و سیادیانەی عێراق کردوویەتی، ئەگەر وای لێبکرایە وەک ئەوەبوو ھەرێمی کوردستان دووجار ئەو پارەیەی لێببڕدرێتەوە، جاری یەکەمیان کاتێک ئەخرایە ناو خەرجییە سیادییەکان، لەکۆی پشکی ھەرێمی کوردستان کەمدەبۆوە، دواتریش جارێکی تر ھەرێمی کوردستان لەسەری بوو ئەو پارەیە بگەڕێنێتەوە بە داشکاندن لە پشکی پارەی تەرخانکراوی ھەرێم، توانیم بۆ لیژنەی دارایی روونبکەمەوە و رێگری لەوە بکەم بەو شێوەیە ھەژمار بکرێت.
جێگیرکردنی پێوەرەکانی رێژەی دانیشتوان و ھێڵی ھەژاری لە دابەشکردنی پشکی ھەرێمی کوردستان لە بودجەی پەرەپێدانی ھەرێمەکان (تنمیە الاقالیم)، کە بڕەکەی ٢٧٦ ملیار دینارە و ئێستا دەتوانرێت بەشێوەیەکی راستەوخۆ پارێزگاکان پلانی پرۆژەکانیان ئاراستەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق بکەن و زووتر سوود لەم بەشە بودجەیە وەربگرن.
دووەم: وەکو فراکسیۆنی یەکێتی نیشتمانی کوردستان لەو خاڵانەی لەناو پڕۆژە یاسای بودجە، بەدواداچوونمان بۆ کردوون و ھەوڵمانداوە جێگیریان بکەین و دواتر جێگیرمان کردوون لە پڕۆژە یاساکەدا، ئەم بابەتانەی خوارەوە بوو، جێگیرکردنی مووچە و خەرجی زیاتر لە ٢٠ ھەزار لە ھێزەکانی پێشمەرگە لە سەر وەزارەتی بەرگری عێراق، کە ئەمەش دەستکەوتێکی گرنگە.
دامەزراندنی سێ ھەزار پاسەوانی سنوور، گواستنەوەی لیوای ھاوبەشی (٢٠)ی پێشمەرگە بۆسەر وەزارەتی بەرگری عێراق کە ژمارەیان نزیکەی (٣٧٧٧) کەسە، گێڕانەوەی کارمەندانی گرێبەستی کاتی کۆمسیۆنی بالای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکان کە زیاتر لە سێ ھەزار کەسن و ماوەی ساڵ زیاترە کۆتایی بە گرێبەستەکانیان ھاتبوو، توانیمان بیانگێڕینەوەسەر کارەکانیان و گرێبەستەکانیان لە کاتییەوە کرا بە بەکاربردن، جێگیرکردنی بڕگەیەک لەناو ماددەی ١٤، کە گرەنتی ئەوە دەکات مووچەی فەرمانبەران و خانەنشیاننی ھەرێم لە ئەولەوییەتی خەرجییەکانی حکومەتی ھەرێم بێت
ھاوکات چەسپاندنی بنەمای دادپەروەریی و یەکسانی لە دابەشکردنی پشکی خەرجی وەبەرھێنان، خەرجییەکانیتر بەسەر پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان و رێگریکردن لە بەردەوامی پەراوێزخستن و نادادپەروەری لەدابەشکردنی ئەو خەرجییانە .
سێھەم: بەدواداچوون و ھەوڵی جدی بۆ چەندین ماف و پرسی گرنگیتر چ وەک ئەندامی لیژنەی دارایی چ وەک فراکسیۆنی یەکێتی وەک ، بەدواداچوونمان بۆ بابەتی دامەزراندنی (ھەڵگرانی بڕوانامەی بالا و سێ یەکەمەکانی دەرچووانی زانکۆ و پەیمانگاکان کە ژمارەیان زیاتر ١٠ ھەزار کەسە )، و بەپێی نووسراوەکانی وەزارەتی دارایی مافی دامەزراندیان پێدراوە لەسەر پشکی ھەرێم و پێویستە لەناو میلاکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان جێیان بکرێتەوە.
داواکردنی بودجەیەکی تایبەت بۆ پارێزگای ھەڵەبجە، بە بۆنەی دەرچوونی بڕیاری بە پارێزگابوونییەوە، داواکردنی بودجەیەکی تایبەت بۆ دروستکردنی (سەنتەری پشکنینی پێشوەختەی شێرپەنجە) لە پارێزگای سلێمانی، جێگرکردنی مافی (لیژنەی پارائۆلۆمپی) شارەکانی ھەرێمی کوردستان، لەناو بودجەی (لیژنەی پارائۆلۆمپی عێراقی).
وەک ئەندامی لیژنەی دارایی و فراکسیۆنی یەکێتی چیمانکرد بۆ گێڕانەوەی پاشەکەوتی مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێم؟
بابەتی گێڕانەوەی پاشەکەوتی مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێم ھەر لە سەرەتاوە پێشنیازی فراکسیۆنی یەکێتی بووە و لەناو گفتوگۆکانی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ئەم پێشنیازەم چەسپاند، توانیمان دەنگی ئەندامانی لیژنەی دارایی بۆ بەدەستبھێنین، دواتریش تا کاتی دەنگدان لەسەر بڕگەکە لەناو پەرلەمان، بەردەوامبووین لەسەر داکۆکیکردن لەم بڕگەیە، چونکە بە مافێکی تەواوی فەرامانبەران و خانەنشینانی ھەرێمی کوردستانی دەزانین، ھەر بۆیە تا دوا ساتەکانی دەنگدان لەسەر ئەم بڕگەیە ئێمە داکۆکیمانکرد، بەڵام ئەنجامەکە بەڵێڵی مایەوە و تائێستاش ئێمە دڵنیانین لەوەی ئەم بابەتە بەتەواوی رەتکراوەتەوە، لەبەر ئەوەی گومانمان ھەیە کە دەنگەکان بە باشی ھەژمار نەکرابن، بۆیە ئێمە گومانمان ھەیە ئەم بابەتە بەتەواوی رەتکرابێتەوە، واتە لە نێوان پەسەندکردن و رەتکردنەوەدا بۆمان یەکلایی نەبۆتەوە و چاوەڕێ دەکەین پێداچوونەوە بە ریکۆردی دەنگدانی ناو ھۆڵی پەرلەمان و ھەژمارکردنەوەی دەنگەکان لەسەر ئەو بڕگەیە بکرێت، بۆ دڵنیابوونەوەی لەوەی ئایا ئەو بڕگەیە رەتکراوەتەوە یاخود پەسەند دەکرێت، بۆیە ئێمە چاوەڕێی دەکەین، ئەگەر ئەنجامەکەش بەدڵی ئێمە نەبێت، پێمانوایە ئەمە کۆتا قۆناغ نیە و بەڵکو بەردەوام دەبین بە ھەموو شێوازێک، بۆ گێڕانەوەی مافی فەرمانبەران و ھاونیشتمانیانمان، ئەوەی پێمان بکرێت درێغی ناکەین لە گێڕانەوەی ئەو مافەی فەرمانبەران.
پڕۆفیسۆری یاریدەدەر
د.نەرمین معروف غفور
ئەندامی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق
٢٠٢٣/٦/١٣
دەقی پەیامەکە....
بەڕێزان ئەندامان و لایەنگرانی پارتی دیموکراتی پێشکەوتنخوازی کورد لەسوریا
لەساڵیادی دامەزراندنی حزبی دیموکراتی پێشکەوتنخوازی کورد لەسوریا پیرۆزبایی گەرمتان ئاراستە دەکەین و ھیوای سەرکەوتن و بەردەوامیتان بۆ دەخوازین.
حزبی دیموکراتی پێشکەوتنخوازی کورد لەسوریا، پارتێکی دێرینی رۆژئاوای کوردستانەو وەک یەکەم حزبی سیاسی نەتەوەیی کوردیی لەمێژووی خەباتی سیاسی ئەو بەشە خۆشەویستەی کوردستاندا ڕۆڵتان دیارەو شانازی بەرچاوتان بەردەکەوێ.
ھەر لەم یادە شکۆدارەدا تەئکید لەوپەیوەندیە مێژینەیەی نێوان یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و حزبی دیموکراتی پێشکەوتنخوازی کورد دەکەینە کە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ھاوڕێیەتی ھەردوو ڕەمزی تێکۆشان سەرۆک مام جەلال و مامۆستا حەمید دەروێش کە لەچەندین وێستگەی ژیانی سیاسیاندا پێکەوە لە پێناو بەدیھێنانی مافە رەواکانی گەلەکەمان خەباتی نەتەوەییان درێژە پێداوە.
جارێکی تر پیرۆزبایتان لێدەکەین و یەکڕیزی و پێکەوەیی بۆھەموو لایەنە سیاسیەکانی رۆژئاوای کوردستان دەخوازین.
مەکتەبی سیاسی
یەکێتیی نیشتیمانی کوردستان
بێگەرد تاڵەبانی وەزیری کشوکاڵ وسەرچاوەکانی ئاوی ھەرێمی کوردستان رایگەیاند، ئەمڕۆ لەسەر راسپاردەی جێگری سەرۆکوەزیران سەرپەرشتی بەڕێوەچوونی دیدارێکی ھاوبەشی نێوان بەشێک لە جوتیارانی خاوەن باخ و بیرۆکە و پڕۆژەکانی سنوری پارێزگای ھەڵەبجە و ئیدارەی راپەرینیکرد، بەئامادەبوونی ستافێکی وەزارەت و بە ھەماھەنگی لەگەڵ رێکخراوی GIZ ی ئەڵمانی.
لەم دیدارەدا لەلایەن راوێژکار و راھێنەری نێودەوڵەتی دۆچکا تیشک خرایە سەر ھێڵە گرنگەکانی ئاوێتەکردن و بەیەکەوە بەستنی ھەردوو سێکتەری کشتوکاڵ و گەشتیاری لە ژێر ناونیشانی "پڕۆژەی گەشتوکاڵ".
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، وەک دەرفەتێکی گرنگی پاڵپشتی بەبازاڕکردن و ساغکردنەوەی بەروبوومە خۆماڵییەکانی جوتیاران و بەکەلتورکردنی گەشتیاری و باشترکردنی ژێرخانی ئابوری جوتیاران لە رێگەی سیستەمێکی رێکخراوی نێوان حکومەتی ھەرێمی کوردستان و رێکخراویGIZ ، بەمەبەستی ھاندانی جوتیاران بە پێشکەشکردنی یارمەتی و راوێژکاری بۆ بوژانەوەی باخ و زەویەکانیان.
ئاشکراشیکرد، بۆ لەمەودوا لەرێگەی تیمێکی تەکنیکی بەئەزموونی نێودەوڵەتی بەھەماھەنگی وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو و دەستەی گەشت و گوزار، کەلتوری ھێنانەکایەی پڕۆژەی کشتوکاڵی گەشتیاری دەستپێدەکرێت بە چەند قۆناغێک لەسەر ئاستی ھەرێمی کوردستان.
وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، دانا عەبدولکەریم، وەزیری ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە کۆبوونەوەیەکیدا لەگەڵ پیدرۆ مارتینیز باڵیۆزی ئیسپانیا لە عێراق و خولیان گارسیا ڤاڵڤێرد خاوەنی کۆمپانیای کونسوڵ ترانسی ئیسپانی، گفتوگۆیانکرد لەبارەی پەیوەندییەکانی نێوان ھەردوولا و بەشداری کۆمپانیا ئیسپانییەکان لە سێکتەرە جیاوازەکان و ئاوەدانکردنەوەی ھەرێم.
بەپێی راگەیەندراوەکە لە کۆبوونەوەکەدا، پڕۆژەی ھێڵی ئاسنین لە ھەرێمی کوردستان خراوەتە بەرباس و کۆمپانیا ئیسپانییەکەی جێبەجێکاری پرۆژەکە دڵنیایی داوەتە وەزیری ئاوەدانکردنەوە، کە لە ئایندەیەکی نزیکدا کارەکانی کەڵکی ئابووری پرۆژەکە تەواو دەکەن، کە قۆناغێکی گرنگی پرۆژەکەیە و راپۆڕتی کۆتاییش پێشکەشی وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە دەکەن.
ھاوکات ھەردوولا ھاوڕابوون لەسەر ئەوەی، جێبەجێکردنی پرۆژەکە ھەنگاوێکی گرنگ دەبێت بۆ ئەوەی لە داھاتوو کاری ھاوبەش و پرۆژەی زیاتر بۆ خزمەتی ھاوڵاتییانی ھەرێمی کوردستان جێبەجێبکرێت
نەوزاد کامیل بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، بڕی ١٨ ملیار دینار پارەی گەنمی جوتیاران بۆ وەرزی ئەمساڵ خراوەتەسەر ھەژماری بانکی وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی.
وتیشی، لەو ١٨ ملیار دینارەی کە ھاتووە، بڕی پێنج ملیاری بەسەر جوتیارانی سلێمانی، بڕی سێ ملیاری بەسەر جوتیارانی ھەولێر و بڕی ١٠ ملیاری بەسەر جوتیارانی دھۆک دابەشدەکرێت.
بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی ھەرێم ئاماژەی بەوەشکرد، ئەم بڕە پارەیە قۆناغی دووەمی وەرزی بە بازاڕکردنی گەنمی جوتیارانە و لە قۆناغی یەکەمدا ٤٠ ملیار دینار پارەی گەنم بەسەر جوتیاراندا دابەشکراوە.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری بڵاویکردەوە، حکومەتی ھەرێم بۆ کەمکردنەوەی گازە ژەھراوییەکان و بەرھەمھێنانی کارەبا لەو گازەی کە لە کێڵگە نەوتییەکانەوە بەفیڕۆدەچێت و دەبێتە ھۆی پیسبوونی ژینگە، بۆ یەکەمجار لە ھەرێمی کوردستان و عێراق، لە گازی بەفیڕۆچووی کێڵگە نەوتییەکانەوە کارەبا بەرھەم دەھێنێت.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، وێستگەی کارەبای ١٦٥ مێگاواتی گەرمیان، لە گازی بەفیڕۆچووی بیرە نەوتییەکانی حەسیرە کارەبا بەرھەمدەھێنێت، کە لە ساڵی ٢٠٢١ کارەکانی تەواو بووە و دەستی بە بەرھەمھێنان کردووە، ١١٨ ھەلی کاری ناوخۆیشی بۆ دانیشتووانی ناوچەکە ڕەخساندووە.
رووبەری وێستگەی کارەبای ١٦٥ مێگاواتی گەرمیان ٣٥ دۆنم زەوییە و پێکھاتووە لە ١٨٠ موەلیدە و ٤٥ گۆڕەر، توانای بەرھەمی کارەبای ھەر مۆلیدەیەکیش ٠.٩ میگاواتە، بەرھەمی ڕۆژانەی ئەو وێستگەیەش، نزیکەی ١٠٠ مێگاواتە و ھەوڵەکانیش بۆ زیادکردنی بەردەوامە.
د. توانا نەجەف بەڕێوەبەری گشتی کارگێڕی و دارایی لە وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی رایگەیاند، کۆدی دامەزراندنی خاوەن بڕوانامە باڵاکان کە ژمارەیان ٢٢٢ دەرچووە و سێ یەکەمەکان کە ژمارەیان ١٨٥٣ سێ یەکەمەو دەرچوی زانکۆکانی ھەرێمی کوردستانن و دانیشتوی ناوچەکانی دەرەوەی ھەرێمی کوردستانن، لە وەزارەتەوە نێرداوە بۆ ھەریەک لە زانکۆکانیان، بۆ ئەمەش دەرچوان دەتوانن لە زانکۆکانیان کۆدەکانیان وەربگرنەوە.
وتیشی، پێویست ناکات ھیچ یەکێک لە خاوەن بڕوانامە باڵاکان و سێ یەکەمەکان بۆ ئەم بابەتە سەردانی وەزارەت بکەن، چونکە کۆدەکانیان لە وەزارەتەوە بۆ زانکۆکانی ھەرێم نێردراوەو دەرچوان دەتوانن لە زانکۆکانیان کۆدەکانیان وەربگرنەوە.
لەماوەی رابردوودا لەسەر داوای عێراق، لیستی ناوی سێ یەکەمەکانی زانکۆکانی ھەرێم و ھەڵگرانی بروانامەی باڵا، دەرچوانی بەشە پزیشکی و تەندروستییەکان کە تا ئێستا دانەمەزراون و دانیشتوی پارێزگاکانی دەرەوەی ھەرێمن لە رێگەی نوێنەرایەتی ھەرێم لە بەغداد بۆ وەزارەتی خوێندنی باڵای عێراق نێردرا، دواتر ئاراستەی ئەنجومەنی راژەی عێراق کرا بۆ ئەوەی کۆدیان بۆ دروستبکرێت.
کاروان یاروەیس، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، "ماددەی تایبەت بە پاشکەوت دەنگی ھێنا بەڵام سەرۆکی پەرلەمان زانی سەرۆک فراکسیۆنە سەرەکیەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی ناڕازین بۆیە ووتی دەنگی نەھێناوە" و خستنە دەنگدان و ژماردنی دەنگەکان ماوەی ٣٠ چرکەی پێنەچوو.
راشیگەیاند، لایەنی کوردستانی ھەبوو پێی خۆش نەبوو ١٥ ھەزار مامۆستا و وانەبێژی کەرکوک مووچەکەیان لە ھەرێمەوە بخرێتەسەر عێراق چونکە پێانوابوو لەرووی سیاسیەوە لەبەرژەوەندی یەکێتیە، کە بابەتی ھەرێمی کوردستان و ناوچە کوردستانییە دابڕێندراوەکان دێتە ئاراوە ھەموو ناکۆکەکانی ناو پەرلەمان دژی کۆک دەبن.
دەشڵێت، ئەگەر کورد خۆی چاک نەکات و یەکگرتوو نەبێت ھەرێم و ناوچە کوردستانیە دابڕێندراوەکان رۆژ لەدوای رۆژ دۆخیان خراپتر دەبێت.
کاروان یاروەیس ئاماژەی بۆئەوەشکرد، کۆتایی بەقەیرانی مووچە دێت و پرۆژەکان لەکوردستان دەست پێیدەکاتەوە، رەتیشمان کردەوە ئیدارەی فرۆکەخانەکانی ھەرێم بخرێتەسەر وەزارەتی گواستنەوەی عێراق.
نێچیرڤان بارزانی لە پەیامێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، پێشوازی لە پەسەندکردنی بودجەی سێ ساڵی عێراق دەکەین و ھیوادارن ببێتە نەخشەڕێیەکی باش بۆ پێشکەوتنی ئابووری و سەقامگیریی سیاسی و زەمینەیەکی باشی وەبەرھێنان دروستبکات.
راشیگەیاند، جێگەی داخە لە گفتوگۆکانی پەرلەماندا، ھەندێ لە پەرلەمانتاران بە شێوەیەکی نادروست ھەڵسوکەوتیان بەرامبەر مافەکانی ھەرێمی کوردستان و ناوچە ناکۆکی لەسەرەکان کرد، ئەوەی ڕوویدا لەگەڵ بنەماکانی ڕێککەوتنی سیاسی ھاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەتدا نایەتەوە و ئەو ئاراستە و شێوەیە لە کارکردن، خزمەت بە پرۆسەی سیاسی و دۆخ و داھاتووی عێراق ناکات.
ئاماژەی بەوەشداوە، پێویستە یاسای بودجە بەشێوەیەکی دادپەروەرانە جێبەجێبکرێت و ڕەچاوی پێگەی ھەرێم وەک قەوارەیەکی سیاسی دەستووری و ناوچە کێشەلەسەرەکان بکات و ماف و بەرژەوەندییەکانیان بپارێزێت، دەبێت دڵنیاییی تەواو ھەبێت لەوەی شایستە دارایییەکان و مووچەی مووچەخۆرانی ھەرێمی کوردستان بە ھۆکاری سیاسی دوا ناخرێن و فەرامۆش ناکرێن.
سەرۆکی ھەرێم دەشڵێت، ئەوەی لەکاتی گفتوگۆی بودجەدا بینییان، مایەی نیگەرانییەکی قووڵە و جارێکی دیکە ئەو ڕاستییەی سەلماند کە دابەشبوونی لایەنە کوردستانییەکان زیان بە ھەرێم دەگەیەنێت، وێڕای ئەوەش بە ویستی سیاسیی ھاوبەش و بە ڕەچاوکردنی بەرژەوەندیی گشتی، دەتوانن ئەمە بکەنە دەرفەتێک بۆ بەھێزکردنی متمانەی نێوانیان و ڕێکخستنەوەی باشتری ناوماڵی خۆیان، خاوکردنەوەی گرژییەکان و چارەسەری کێشەکان بۆ بەھێزکردنی زیاتری عێراق و ھەرێمی کوردستان.
وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندنی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، ماوەی ئەم نزمبوونەوەیە چەند رۆژێک بەردەوامی دەبێت و لەگەڵیشدا پێشبینی کەمبوونەوەی تۆزو خۆڵ ھەیە.
کەشی پێشبینیکراوی ٤٨ کاتژمێری داھاتوو:
ئەمڕۆ سێشەممە ١٣.٦.٢٠٢٣
کەش/ ئاسمان ساماڵ و پەڵە ھەور دەبێت پاشان بۆ نیمچە ھەور دەگۆڕێت لەگەل کەمێک زیادبوونی خیرایی با.
خێرای با / لەسەرخۆ – مامناوەند (١٠–٢٥)کم/ک.
ئاراستەی با / باکووری خۆرئاوا دەبێت.
پلەکانی گەرما / نزیک دەبێتەوە لە تۆمارکراوەکانی دوێنێ.
مەودای بینین/ لەنێوان (٧ – ٩)کم دەبێت.
پلەکانی گەرما / لەسەر نەخشەدا ئاماژەیان پێدراوە.
سبەی چوارشەممە ١٤.٦.٢٠٢٣
کەش/ ئاسمان ساماڵ و پەڵە ھەور و نیمچە ھەور دەبێت لەگەڵ نزم بوونەوەی پلەکانی گەرما.
پلەکانی گەرما/ نزم دەبێتەوە بە (٣- ٤) پلە بەراورد بە تۆمارەکانی ئەمرۆ.
خێرای با / لەسەرخۆ – مامناوەند (١٠ – ١٥)کم/ک.
ئاراستەی با / باکووری خۆرئاوا دەبێت.
مەودای بینین/ لەنێوان (٨ – ١٠)کم دەبێت.
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی:
ھەولێر: ٣٧ پلەی سیلیزی
سلێمانی: ٣٥ پلەی سیلیزی
دھۆک: ٣٥ پلەی سیلیزی
کەرکوک: ٣٩ پلەی سیلیزی
ھەڵەبجە: ٣٦ پلەی سیلیزی
حاجی ئۆمەران: ٢٤ پلەی سیلیزی
زاخۆ: ٣٦ پلەی سیلیزی
سۆران: ٣٢ پلەی سیلیزی
گەرمیان: ٤٠ پلەی سیلیزی
ڕێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو بڵاویکردەوە، ھێزەکانی پاسەوانی سنوری ئێران لەسنووری شاری بانە لە رۆژھەڵاتی کوردستان، دەستڕێژی گوللەیان لە گروپێکی کۆڵبەران کردووە، لە ئەنجامدا دوو کۆڵبەر برینداربوون.
راشیگەیاندووە، یەکێک لە کۆڵبەرەکان بەناوی "کەریم ھیدایەت"خەڵکی پیرانشار قاچێکی برینداربووە، ئەوی تریان ناوی "ڕەحیم فەیزی"خەڵکی بۆکانە و تەمەنی ٥٠ ساڵە و ھەردوو قاچی بەسەختی برینداربووە.
ھەفتەی رابردووش چوار کۆڵبەری خەڵکی پاوە، بە تەقەی راستەوخۆی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران لە شاری نەوسوود برینداربوون.
بەپێی ئامارێکی رێکخراوی ھەنگاو، لە ماوەی نێوان مانگی ئاداری ساڵی رابردوو تاکو مانگی ئاداری ئەمساڵ، لانیکەم ٤٤ کۆڵبەر و کاسبکاری کورد کوژراون و ٢١٨ی دیکەش برینداربوون.