جیهان
نێردەی نەتەوەیەكگرتوەكان لە سوریا دەڵێت، دەرهێنانی تەحریر شام لە لیستی تیرۆر ئەگەرێكی بەهێزە، روسیاش بە نیازە تاڵیبان لە لیستی تیرۆر دەربهێنێت.
گیر پیترسۆن، نێردەی تایبەتی نەتەوەیەكگرتوەكان بۆ سوریا رایگەیاند، تەحریر شام لە بەدەستەوەگرتنی دیمەشقی پایتەخت بە تەنها نییە و گروپی چەكداریی هاوشێوەی ئەو هەیە بەڵام ئەگەری بەهێز هەیە ئەو گروپە لە لیستی تیرۆر لابرێت.
وتیشی، پێویستە جیهان دوای نۆ ساڵ پێداچونەوە بە هێنانەدەرەوەی تەحریر شام لە لیستی تیرۆر بكات چونگە ئەو گروپە هەنگاوی باشی ناوە بۆ دەرهێنانی لە لیستی تیرۆر.
نێردەی نەتەوەیەكگرتوەكان ئاماژەی بەوەش كردوە، كە ئەگەر زۆربەی پێكهاتەكان لە حكومەتی داهاتوی سوریادا بەشدارییان پێنەكرێت ئەگەری سەرهەڵدانی جەنگ لە ناو گروپە چەكدارییەكاندا پەرەدەستێنێت.
هاوكات، ئاژانسی ئینتەر فاكسی روسی بڵاویكردەوە، روسیا نزیكە لەوەی دان بە حكومەتی تاڵیبان لە ئەفغانستان بنێت و ئەو گروپە لە لیستی تیرۆر لاببات و ئەنجومەنی دۆماش پاڵپشتی ئەو هەنگاوە دەكات.
ئیسرائیل هەڕەشە لە سوریا دەكات ئەگەر بێت و ڕێگە بە ئێران بدات خۆی لە ناوچەكە جێگیر بكاتەوە، ئێرانیش دەڵێت، لەدوای ئەسەدەوە بوونی سەربازییان لە سوریا نەماوە.
دەستەی پەخشی ئیسرائیل لە زاری لێپرسراوێكی ئیسرائیلییەوە گواستییەوە، ئەگەر دەسەڵاتی نوێ لە سوریا ڕێگە بە ئێران بدات خۆی لە ناوچەكەدا جێگیر بكاتەوە، بە توندی لێیدەدەن.
هاوكات وتەبێژی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، وڵاتەكەی دەستوەردان لە سوریا ناكات جگە لە هەنگاونان بۆ پاراستنی سنوورەكان و رێگریكردن لە هاتنە ناوەوەی چەكی ستراتیژی بۆ دەستی دوژمنەكانی ئەو وڵاتە.
لای خۆیەوە حسێن سەلامی، فەرماندەی سوپای پاسدارانی ئێران لەبەردەم پەرلەمانی وڵاتەكەی ڕایگەیاند، لە دوای رووخانی رژێمی بەشار ئەسەدەوە، هیچ ئامادەیییەكی سەربازییان لە سوریادا نەماوە.
محەمەد بەشیر وەكو سەرۆكی حكومەتی راگوزەر لە سوریا دەستبەكاربوو، نزیكەی ٣ مانگ لە پۆستەكەی دەمێنێتەوە و كاروبارەكانی حكومەت رایی دەكات.
محەمەد بەشیر دوای كۆبونەوەی لەگەڵ محەمەد غازی جەلال سەرۆك وەزیرانی پێشووی حكومەتەكەی ئەسەد لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، فەرماندەی هێزەكانی ئۆپۆزیسیۆنی سوریا رایسپاردووە بۆ راییكردنی كاروبارەكانی حكومەتی راگوزەر تاسەرەتای ئاداری ٢٠٢٥.
دەشڵێت، لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی پێشوو لە كۆبونەوەكەدا تاوتوێی رادەستكردنی دەسەڵاتی جێبەجێكردنیان كردووە.
محەمەد بەشیر، له دایكبووی ساڵی ١٩٨٣ـی پارێزگای حەلەبە و هەڵگری بڕوانامەی ئەندازیاریی كارەبا و ئەلیكترۆنییە لە زانكۆی حەلەب، لە ساڵی ٢٠٢١ بڕوانامەی لە شەریعەت و مافەكانی لە زانكۆی ئیدلب وەرگرتووە.
بەشیر، پێشتر لە ماوەی نێوان ساڵی ٢٠٢٢ و ٢٠٢٣، وەزیری پەرەپێدان و كاروباری مرۆیی بووە لە حكومەتی رزگاریی نیشتمانی.
ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز بڵاویكردەوە، تانكەكانی سوپای ئیسرائیل چوونەتە ناو قوڵایی خاكی سوریا، بەجۆرێك تەنها ٢٥ كلیۆمەتر لە ڕۆژئاوای دیمەشقی پایتەختەوە دوورن
هاوكات دەستەی پەخشی ئیسرائیلی ئاماژەی بەوەدەکات، ئیسرائیل بە واشنتۆنی راگەیاندووە نیەتی چوونە ناوخاكی سوریای هەیە، لەبەرامبەردا واشنتۆن هیچ رێگرییەكی نیشاننەداوە.
دەستەكە لەزاری بەرپرسێك لە ئیدارەی ئەمریكاوە ئەوەشی ئاشكراكردووە، ئیسرائیل بە واشنتۆنی وتووە چوونە ناو خاكی سوریا كاتییە.
ئەوە لە كاتێكدایە، دوێنێ بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، بەرزاییەکانی جۆلانی سوری بۆ هەتاهەتایە دەبێت بە بەشێك لە خاكی ئیسرائیل.
هێرشەكانی سوپای ئیسرائیل بۆ سەر سوریا بەردەوامە و لە قامیشلۆی رۆژئاوای كوردستانیش بەهۆی هێرشەكانی ئیسرائیلەوە كەسێك گیانی لەدەستدا و كەسێكی دیكەش برینداربوو.
سەرچاوەكانی هەواڵی رۆژئاوای كوردستان بڵاویانكردەوە، شەوی رابردوو فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل بە چڕی زۆربەی بنكەكانی رژێمی سوریایان لە باكور و رۆژهەڵاتی ئەو وڵاتە بۆردومانكردووە.
ئاماژە بەوەشكراوە، ئیسرائیل تەنها لە ماوەی كەمتر لە 48 سەعاتی رابردوودا نزیكەی 300 هێرشی لە خاكی سوریا ئەنجامداوە و تانك و زرێپۆشەكانی سوپای وڵاتەكەشی گەیشتوونەتە 40 كیلۆمەتریی دیمەشقی پایتەخت.
ئاژانسی هاوار نیوزیش بڵاویكردووەتەوە، فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل چەند بنكە و كۆگایەكی چەك و تەقەمەنی سوپای سوریایان لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی قامیشلۆ بۆردومانكردووە كە بە هۆیەوە چەند تەقەینەوەی گەورە روویداوە و كەسێك گیانی لەدەستداوە و كەسێكی دیكەش برینداربووە.
بەپێی زانیارییەكان، ئەو كەسەی گیانیلەدەستداوە ناوی حەسەن فەرید-ی تەمەنی 25 ساڵی خەڵك عەفرین بووە كە بەهۆی داگیركردنی عەفرینەوە بە ناچاری ئاوارەی قامیشلۆ بووە.
وەزیرانی دەرەوەی ئەمریكا و توركیا لەبارەی دۆخی سوریا پەیوەندییەكی تەلەفۆنیان ئەنجامدا و داوای رادەستكردنی ئاشتیانەی دەسەڵات دەكەن لە سوریا.
بەپێی راگەیەندراوێكی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، لە پەیوەندیەكی تەلەفۆنی نێوان ئەنتۆنیۆ بلینكن وەزیری دەرەەی ئەمریكا و هاكان فیدان وەزیری دەرەوەی توركیا، رەوشی سوریا و دوایین پێشهاتەكانی ئەو وڵاتە تاوتوێكراوە و هەردوولا جەختیانكردووەتەوە لەوەی كە پێویستە دەسەڵات بە ئاشتیانە بەپێی بریاری ژمارە دوو هەزار و ٢٥٤ی ئەنجومەنی ئاسایش رادەست بكرێت.
هەروەها بلینكن جەختیكردووەتەوە لەوەی، پێویستە ئەركەكانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش لە سوریا بەردەوامبێت و گرەنتی پاراستنی مەدەنیەكان و ژێرخانی ئابوری بكرێت.
بلینكن، داواشیكردووە هەموو لایەنە كاریگەرەكان لە سوریا ڕێز لە مافەكانی مرۆڤ و یاسا مرۆییە نێودەوڵەتییەكان بگرن.
سوپای ئیسرائیل بە فڕۆكەی جەنگی لە یەككاتدا چەندین كۆگای چەكی قورسی لە قامیشلۆ و دیمەشق و چەند شوێنێكی دیكە كە لە رژێمەكەی بەشار ئەسەد بەجێماون كردە ئامانج.
پەیامنێری كوردسات نیوز رایگەیاند، لەدوای بۆردومانكردنی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی قامیشلۆ لەلایەن سوپای ئیسرائیلەوە دەنگی تەقینەوەیەكی بەهێز بیستراوە.
هاوكات میدیاكانی ئیسرائیل بڵاویانكردەوە، لە ٢٤ سەعاتی رابردوودا سوپای ئیسرائیل زیاتر لە ١٥٠ هێرشی كردووەتە سەر ئامانجە سەربازییەكانی سوریا لەناو خاكی ئەو وڵاتە، دەشڵێت لە شارەكانی لازقیە و دیمەشق و حمس و قامیشلۆ هێرشی چڕ كراوەتەسەر تانك و فڕۆكە و كۆپتەرە سەربازییەكانی سوپای پێشوی سوریا.
بۆردومانەكانی سوپای ئیسرائیل لەكاتێكدایە كە سوریا بەدۆخێكی ئاڵۆزی سەربازیدا تێدەپەڕێت و بەشار ئەسەد وڵاتەكەی بەرەو مۆسكۆ جێهێشتووە، هاوكات گروپی تەحریر شام دەسەڵاتی گرتووەتەدەست.
وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند، هێزەكانی سوریای دیموكرات هەسەدە هاوپەیمانیانە لە جەنگی دژی تیرۆردا و هەڵوێستیان بەرامبەری نەگۆڕاوە.
وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا بڵاویكردەوە، كۆگای چەكی كیمیایی رژێمی بەشار ئەسەدیان لە سوریا لەناوبردووە و رێگەنادەن تیرۆریستان رەوشی سوریا بقۆزنەوە، هەروەها نایانەوێت سوریا هەڵوەشێتەوە و ببێتە سەرچاوەی هەناردەكردنی تیرۆریستان بۆ وڵاتان.
ئەوەشی خستەڕوو، لەچەند رۆژی رابردوودا لەرێی نێوەندگیرەوە لەگەڵ گروپەكانی سوریا لەسەر هێڵ بوون، چونكە رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد دەرفەتێكی گەورەیە، بەڵام مەترسی گەورەشی لەگەڵدایە.
وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا دەشڵێت، سیاسەتیان بەرامبەر بە هەسەدە نەگۆڕاوە و ئەو هێزە هاوپەیمانی ئەمریكایە لە شەڕی دژی تیرۆردا.
ماوەی چەند رۆژێكە شەڕی نێوان هەسەدە و گروپە چەكدارەكان لە مەنبەج بەردەوامە، ئۆپۆزسیۆنی سوریاش دەڵێت، لەنێوان واشنتۆن و ئەنقەرە رێككەوتن كراوە بۆ كشانەوەی هەسەدە لە مەنبەج.
روانگەی سوری بۆ مافی مرۆڤ بڵاویكردەوە، گروپە چەكدارەكانی نزیك لە توركیا هێرشەكانیان بۆ سەر هێزەكانی هەسەدە لە مەنبەج فراوانتركردووە و بە پشتیوانی بۆردومانی فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا توانیویانە بەشێك لە گەڕەك و كۆڵانەكانی شارەكە كۆنترۆڵبكەن.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، لە ئەنجامی شەڕەكە لەنێو هەردوولا كوژراو و بریندار هەیە و زیاتر لە 10 هاووڵاتی مەدەنیش كوژراون، هاوكات بەشێك لە دانیشتووانی شارەكەش ئاوارەبوون.
هاوكات، ئەنجومەنی سەربازی مەنبەج كە سەر بە هێزەكانی هەسەدەیە دەڵێت، هێزەكانیان لە شەڕێكی سەختدان دژی گروپە چەكدارەكانی نزیك توركیا و زیانی گەورەیان بەو گروپانە گەیاندووە، دەشڵێت، توانیویانە 16 ئەندامی ئەو گروپانە دەستگیربكەن و دەستبگرن بەسەر ئۆتۆمبێل و چەك و كەرستە سەربازییەكانیاندا.
هەروەها، ماڵپەڕی "سكای نیوز" لە زاری سەرچاوەیەكی ناو ئۆپۆزسیۆنی سوریاوە رایگەیاند، لەنێوان واشنتۆن و ئەنقەرە رێككەوتن كراوە بۆ كشانەوەی هەسەدە لە مەنبەج.
بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، رووخانی بەشار ئەسەد قۆناغێكی نوێ لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دێنێتە ئاراوە، دەشڵێت، بەرزاییەكانی جۆلان وەك بەشێك لە خاكی ئیسرائیل دەمێنێتەوە.
بنیامین ناتانیاهۆ رایگەیاند، وتیان ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەگۆڕن و ئەوەتا روودەدات و بەشێوەیەكی سیستماتێك كار دەكەن بۆ هەڵوەشاندنەوەی میحوەری جەنگ لە ناوچەكە.
راشیگەیاند، روخانی رژێمی بەشار ئەسەد دەرەنجامی هێرشەكانیان بوو بۆ سەر ئێران و حزبوڵا و حەماس، كوشتنی حەسەن نەسڕوڵاش خاڵی وەرچەرخان بوو.
لەبارەی جەنگی غەززەش، بنیامین ناتانیاهۆ ئاماژەی بەوەشكرد، جەنگی غەززە بەسەر ئیسرائیلیدا سەپێنرا، حەماس لاواز بووە بەڵام لەناونەبراوە، بۆیە گۆشەگیركردنی حەماس و رووخانی ئەسەد بۆ كۆتاییهێنان بە جەنگی غەززە گرنگە.
ناتانیاهۆ ئەوەشی خستەڕوو، دۆسیەی ئازادكردنی بارمتەكانی ئیسرائیل لە غەززە بەرەوپێشچوونی بەخۆوە بینیوە.
بەریتانیا و پێنج وڵاتی یەكێتی ئەوروپا پێدانی مافی پەنابەرێتیان بە هاووڵاتیانی سوریا راگرت و هۆكارەكەشی بۆ رووداوەكانی چەند رۆژی رابردووی سوریا و روخانی رژێمی بەشار ئەسەد دەگێڕنەوە.
هەریەك لە وڵاتانی بەریتانیا و ئەڵمانیا و نەمسا و دانیمارك و سوید و نەرویج، پێدانی مافی پەنابەرێتییان بە هاووڵاتیانی سوریا راگرت، وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیاش دەڵێت، بڕیاری راگرتنی پێدانی مافی پەنابەرێتی بە هاووڵاتانی سوریا بۆ كاتێكی نادیار، لەدوای روخانی رژێمی بەشار ئەسەد هاتووە و لەئێستاشدا، چاودێری دۆخی سوریا دەكەن.
هاوكات، وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا دەڵێت، روخانی رژێمی ئەسەد گرەنتی گەشەسەندنی ئاشتی لە سوریا ناكات و بەوهۆیەوە بڕیاریانداوە، پێدانی مافی پەنابەرێتی بە هاووڵاتیانی سوریا بۆ كاتێكی نادیار رابگرن.
هەروەها، وەزارەتی ناوخۆی نەمسا رایگەیاندووە، پێدانی مافی پەنابەرێتی بە هاووڵاتیانی سوری بۆ كاتێكی نادیار راگیراوە و و رێككارەكانیش دەستیپێكردووە، بۆ دیپۆرتكردنەوەی هاووڵاتیانی سوریا بۆ وڵاتی خۆیان.
سوید و نەرویج و دانیماركیش لەڕێی وەزارەتی ناوخۆیانەوە رایانگەیاندووە، بە رەچاوكردنی دۆخی سوریا بڕیاردانەوە پێدانی مافی پەنابەرێتی بە هاووڵاتیانی سوریا رابگرن، تاكو دۆخی ئەو وڵاتە سەقامگیری بەخۆیەوە دەبینێت.
دوای دوو رۆژ لە لە گەڕان و پشكنین، سەرجەم زیندانیكراوانی ناو گرتووخانەی سیدنایا لە دیمەشقی پایتەختی سوریا ئازادكران كە ژمارەیان نزیكەی ٢ هەزار كەس بووە.
كۆمەڵەی دەستبەسەركراو و بێسەروشوێنان لە گرتووخانەی سیدنایا رایگەیاند، لە ساڵی ٢٠١١ەوە زیاتر لە ٣٠ هەزار كەس لە سەیدنایا بەندكرابوون، بەڵام لەدوای رووخانی رژێمەكەی بەشار ئەسەد نزیكەی دوو هەزار كەس ئازادكراون، واتە نزیكەی ٢٨ هەزار كەسیان بەهۆكاری جیاواز گیانیان لەدەستداوە.
راشیگەیاند، لەئێستادا هیچ شوێنێكی نهێنی لە سەیدنایا نەماوە بەندكراوی تێدابێت و سەرجەمیان ئازادكراون.
گرتووخانەی سیدنایا سەر بە وەزارەتی بەرگریی حكومەتەكەی ئەسەد بوو، دەكەوێتە دووری ٣٠ كیلۆمەتر لە دیمەشق، دوای رووداوەكانی ٢٠١١ كرایە بنكەیەك بۆ زیندانیكراوانی خۆپیشاندانەكانی دژ بە ئەسەد.
بەپێی راپۆرتی رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان، حكومەتەكەی ئەسەد لە زیندانەكەدا لەڕێی لەسێدارەدانی بەكۆمەڵەوە، لەسێدارەدانی بەبێ دادگاییكردن ئەنجامداوە و لەنێوان ساڵانی ٢٠١١ بۆ ٢٠١٥ هەموو هەفتەیەك یان دوو هەفتە جارێك ٥٠ كەسیان لەسێدارەداوە.
سەرۆك كۆماری توركیا رایگەیاند، ئەسەد رایكرد و دوای خۆی وڵاتێكی جێهێشت كە یەك ملیۆن كەسی تێدا كوشت، ١٢ ملیۆن كەسیشی ئاوارە كرد و بەشێكی زۆری شارەكانیش وێران بوون.
رەجەب تەیب ئەردۆغان باسی لەوەشكرد، سەردەمی تاریكی لە سوریا كۆتایی پێهاتووە و سەردەمێكی رووناك دەستیپێكردووە، وتیشی ئەگەر سوریا سەقامگیری تەواوی تێدا بەدیبكرێت، ئەوا گەڕانەوەی ئاوارەكانیش زیاد دەبێت.
ئەردۆغان دەڵێت، توركیا هەوڵی فراوانكردنی پێگەی سەربازی خۆی لە سوریا نادات و چاوی لە خاكی وڵاتانی دیكە نییە و ئەو گۆڕانكارییە بەهێزەی سوریاشی گرتووەتەوە، ئاكامێكی باشی بۆ هەموو گەلی سوریا و بە تایبەت بۆ ئاوارەكان دەبێت.
سەرۆك كۆماری توركیا ئاماژەی بەوەشكرد، خواستی ئەنقەرە بۆ چارەسەری كێشەكانی ناوخۆی سوریا بە ڕێگەی دیالۆگ، لەلایەن ئەسەد رەتكرایەوە و نرخی ئەوەیان نەزانی كە دەستی هاوكارییان بۆ درێژكردبوون.
دەستەی تەحریر شام، محەمەد بەشیری بۆ پێكهێنانی حكومەتی راگوزەری سوریا دەستنیشانكرد و سەرۆك وەزیرانی پێشووی سوریاش رەزامەندی دەربڕی بۆ رادەستكردنی دەسەڵات بە ناوبراو.
میدیاكانی سوریا بڵاویانكردەوە، لە چوارچێوەی ئامادەكارییەكان بۆ قۆناغی رادەستكردنی دەسەڵات لە سوریا و رێگریكردن لە هەر گرژییەكی ناوخۆیی، ئەحمەد شەرع سەرۆكی دەستەی تەحریر شام و محەمەد جەلالی سەرۆك وەزیرانی حكومەتی كاڕبەڕێكەری سوریا كۆبوونەوەیەكیان ئەنجامداوە و تێیدا، محەمەد بەشیر بۆ پێكهێنانی حكومەتی راگوزەری سوریا دەستنیشانكردووە كە لایەنێكی بەشداربووی كۆبوونەوەكە بووە.
ئەوەش خراوەتەڕوو، لە كۆبوونەوەكەدا محەمەد بەشیر راسپێردراوە بە ئیدارەدانی قۆناغی رادەستكردنی دەسەڵات و سەرۆك وەزیرانی پێشوو سوریاش رەزامەندی دەربڕی لەسەر رادەستكردنی دەسەڵات بە محەمەد بەشیر و ناساندنی بە سەرۆك وەزیرانی حكومەتی راگوزەر.
وەزیری دەرەوەی توركیا دەڵێت، سەردەمێكی نوێ لە سوریا دەستیپێكردووە و وەكو توركیاش پشتیوانی گەلی سوریا دەبن لەو سەردەمە نوێیەدا.
هاكان فیدان وەزیری دەرەوەی توركیا لە وتارێكیدا رایگەیاند، چاوەڕوانی ئەوەیان لە وڵاتانی نێودەوڵەتی و بە دیاریكراوی نەتەوە یەكگرتووەكان هەیە، هاوكاری گەلی سوریا بكەن و پشتیوانیان بن لە پێكهێنانی ئیدارەیەكی گشتگیردا.
ئەوەشی خستەڕوو، لە سوریا سەردەمێكی نوێ دەستیپێكردووە و لەمەودوا پێویستە تیشكبخرێتە سەر داهاتوو، وەكو توركیاش هاوكاری گەلی سوریا دەبن لەو سەردەمە نوێیەدا.
هاكان فیدان جەختی لەوەشكردەوە، لە سوریا چارەسەری درێژخایەن و ئاشتیی و سەقامگیریی تەنها بە سازانی نیشتمانی دەستەبەردەبێت.
دۆناڵد تڕەمپ رایگەیاند، ئیسرائیل و ئێران ئێستا لە لاوازترین قۆناغدان، روسیا، پاڵپشتەکەی ئەسەد، چیتر هیچ بەرژەوەندییەکی لە سوریادا نەماوە.
دۆناڵد تڕەمپی سەرۆکی هەڵبژیردراوی ئەمریکا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی truth details نووسیویەتی، "ئەسەد کۆتایی هات، پاڵپشتیەکەی ئەسەد، رووسیا، روسیا، رووسیا، کە ڤلادیمێر پوتین ڕابەرایەتی دەکات، لەمەودوا نایەوێت بیپارێزێت، رووسیا سەرجەم بەرژەوەندییەکانی لە سوریا لەدەستداوە".
باسی لەوەشکردووە، بەهۆی شەڕێکەوە کە نەدەبوو هەڵبگیرسێت، نزیکەی ٦٠٠ هەزار سەربازی رووسیا گیانیان لەدەستداوە و بریندار بوون. رووسیا و ئێران ئێستا لە لاوازترین دۆخدان، یەکێکیان بەهۆی ئۆکرانیا و ئابووری خراپ، دووەمیان بەهۆی ئیسرائیلەوە.
تڕەمپ سەرەڕای فشارەکانی بۆسەر رووسیا، بە ڤۆڵۆدیمێر زیلینسکی سەرۆکی ئۆکرانیاش دەڵێت، "پێویستە واز لە کەللـەڕەقی بهێنێت و مامەڵە لەگەڵ دۆخەکەدا بکات، هەر لە خۆڕا ٤٠٠ هەزار سەرباز و ژمارەیەکی زۆر خەڵکی مەدەنی لەدەستداوە، دەبێت ئاگربەستی بەپەلە رابگەیەنن و دانوستان دەست پێ بکەن، روحی چەندین کەس بەهەدەر چوو، چەندین خێزان تێکدران، ئەگەر بەوجۆرە بەردەوام بن، ئەوا بەرەو خراپتر و رووداوی گەورەتر دەچن".
تڕەمپ لە کۆتاییشدا دەڵێت، "ئەزانم پوتین باشە، پێویستە ئەو باشیەی دەربخات، چین دەتوانێت یارمەتیدەر بێت، جیهان چاوەڕوانە".
دوێنێ بە فەرمی رووخانی رژێمەکەی بەشار ئەسەد راگەیەنرا و کۆتایی بە حوکمی ٥٣ ساڵەی بنەماڵەی ئەسەد هات، وەک میدیاکان باسی دەکەن و بەرپرسانی ئەمریکاش دانی پێدا دەنێن، بەشار ئەسەد بەرەو رووسیا هەڵهاتووە.
دوا بەدوای رووداوەکانی سوریا، ئێستا بەرپرسانی ئەمریکا رووی دەمیان لە رووسیا و ئۆکرانیایە و فشار دەکەن کە بە زوویی کۆتایی بە جەنگ بهێنن.