کوردستان
بەبۆنەی (٢٩) بیست و نۆھەمین ساڵڕۆژی ئەنجامدانی یەکەمین ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، گەرمترین پیرۆزبایی خۆمان ئاڕاستەی سەرجەم کوردستانییانی ئازیزو خۆشەویست دەکەین.
ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لەھەلومەرجێکی سەخت و دژواری سیاسی، ئابووری، ناسەقامگیرو تەژی لەئاڵنگاریی ناوخۆیی و ئیقلیمی، بڕیارێکی بوێرانەی بەرەی کوردستانی و سەرکردایەتیی سیاسی بوو، لەپێناو بەدیھێنانی ئامانجە مێژووییەکانی گەلەکەماندا.
ھەڵبژاردنی پەرلەمان و متمانەدان بەکابینەی یەکەمی حکومەتی ھەرێمی کوردستان، وەرچەرخانێکی گەورەو بەرجەستەکردنی ئیرادەو خواستی گەلەکەمان بوو بۆ خۆبەڕێوەبەری، ھاوکات خواستی گەلێکی ستەملێکراو بوو بۆ دیموکراسییەت و بەدەستھێنانی مافە سیاسی و مەدەنی و فەرھەنگییە زەوتکراوەکانی.
لەئێستاشدا پەرلەمانی کوردستان، وەک دامەزراوەیەکی دەستووریی ھەرێم، لەسنووری دەستڕۆییەکانی خۆیدا بەبێ جیاوازی ئاین، نەتەوەو ئینتیمای سیاسی، ھەوڵدەدات بۆ بەدیھێنانی ئامانجە نەتەوەیی و نیشتمانییە باڵاکان و نوێنەرایەتیکردنی ھاووڵاتییان لەبەدیھێنانی ماف و داخوازییە ڕەواکانیان و بەجێھێنانی ئەرکە یاسایی و دەستوورییەکانی.
لەم یادە پیرۆزەدا سەری ڕێزو نەوازش بۆ سەرجەم شەھیدانی کوردستان دادەنەوێنین، کەدەستکەوتەکانی دامەزراندنی پەرلەمان و حکومەتی ھەرێمی کوردستان بەرھەمی خوێنی گەشی شەھیدانە، دروود بۆ ڕۆحی پاک و بەرزەفڕیان.
ھاوکات"عومەر سەید عەلی"رێکخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان رایگەیاند، یەکڕیزی زامنی دەستوری ھەرێمی کوردستانە
"عەلی باپیر"سەرۆکی کۆمەڵی دادگەری رایگەیاند، دەستور فاکتەرێکی کاریگەرە بۆ یەکڕیزی نێوان لایەنەکانی ھەرێم.
دەقی پەیامەکە :
چوارساڵ لەمەوبەر کوردستان یەکێک لە سیمبولەکانی شۆڕشی نوێ، سەرکردەی رۆژانی خەبات، گەنجینەیەکی گەورەی سیاسەت و نووسەرێکی لێھاتووی لەدەستدا.
ئەو رۆڵە مێژووییەی کاک نەوشیروان لە دروستبوونی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و ھەڵگیرسانی شۆڕشی نوێی گەلەکەماندا بینیوویەتی بۆ ھەمیشە لەیادمان دەبێت و بە ئەوپەڕی وەفادارییەوە لێی دەڕوانین. ھەوڵەکانیشی لەپێناو چاکسازی و دەستەبەرکردنی ژیانێکی شایستە بۆ خەڵکی خۆشەویستی کوردستان بەرز دەنرخێنین.
کۆچی دوایی ھەردوو سەرکردە و خەباتگێڕ مام جەلال و کاک نەوشیروان، بۆشاییەکی گەورەی لە کایەی سیاسیدا دروستکرد، بەڵام ڕێبازەکەیان بەردەوامە و ئەمڕۆ ئێمە درێژە بەو کاروانە ئەدەین. بەڵێنی خۆمان دووپات دەکەینەوە کە ھەڵگری مەشخەڵی خزمەتکردنی خەڵک، چاکسازی، یەکڕیزی و تەبایی دەبین. پێکھێنانی ھاوپەیمانی کوردستانیش لەنێوان یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و بزووتنەوەی گۆڕان بۆ ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی عێراق ھەر لەوپێناوەدا بووە. پێکەوە ھەنگاوی جدی دەنێین بە ئاراستەی یەکڕیزی نیشتمانیی، خزمەتکردنی زیاتری خەڵک و بەھێزترکردنی پێگەی ھەرێم .
دەستەبەرکردنی ژیانێکی شایستە و سەربەرزی و سەرفرازی خەڵکی قارەمانی کوردستان خەونی لەمێژینەی مام و کاکە نەوەی ھاوڕێ و ھاوسەنگەری بووە، بەرپرسیارێتی نەتەوەیی و مێژوویی ئێمەیە ئەو خەونە بھێنینەدی و پێشکەشی رۆحی ئەو دوو سەرکردە قارەمانە و سەرجەم ئەو شەھیدانە بکەین کە خوێنیان بەخشییە خاکی پیرۆزی کوردستان.
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ٨٣٢ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ٨ تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ٨٥٣ تووشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.
"ڕێباز حەملان" یاریدەدەری سەرۆک وەزیران بۆ کاروباری دارایی بە ڕۆژنامەنوسانی ڕاگەیاند، بۆ گفتوگۆکردن لەسەر شێوازی جێبەجێکردنی یاسای بودجەی عێراق، ھەفتەی داھاتوو وەفدێکی تەکنیکی وەزارەتی دارایی و سامانە سروشتییەکان سەردانی بەغداد دەکەن.
سەبارەت بە بەردەوامی لێبڕینی مووچە وتیشی، تا ئێستا دیار نییە حکومەتی عێراق چەند بودجە بۆ ھەرێم دەنێرێت، ئەگەر عێراق بودجەی نارد لەگەڵ ئەو داھاتەی لە بەردەستیدایە، یان لێبڕین نامێنێت، یاخود بە ڕێژەیەکی زۆر کەمدەکرێتەوە.
لە گردبوونەوەکەدا مامۆستایانی گرێبەست لە قەزای چەمچەماڵ داوایانکرد لەلایەن وەزارەتی پەروەردەی حکومەتی ھەرێمی کوردستانەوە بە شێوەیەکی ھەمیشەیی وەکو مامۆستا دابمەزرێن.
لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەییدا نوێنەری مامۆستایانی گرێبەست لە چەمچەماڵ پەیامێکی پێشکەشکرد و داوای لە دەسەڵاتەکانی ھەرێمی کوردستان کرد بە مامۆستای ھەمیشەیی دایانبمەزرێنن.
لاھور شێخ جەنگی ھاوسەرۆکی یەکێتیی و وەفدێکی مەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتمانیی کوردستان، لە چوارەمین ساڵیادی کۆچی دواییدا، سەردانی ئارامگای نەوشیروان مستەفایان کرد و تاجە گوڵینەی ڕێز و وەفایان لەسەر ئارامگاکەی دانا.
ئەمڕۆ پەرلەمانی کوردستان کۆدەبێتەوە بە پێی بەرنامەی کاری کۆبوونەوەکەش، دەنگدان لەسەر پۆستی سەرۆکی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە ھەرێم دەکرێت.
ھاوکات لە تەوەرێکی تری کۆبوونەوەکەدا ھەمواری یاسای ماف و ئیمتیازاتی کەمئەندام و خاوەن پێداویستیی تایبەت و پڕۆژەیاسای ھەمواری دووەمی یاسای یەکێتی ژوورەکانی بازرگانی و پیشەسازی لە ھەرێم و پڕۆژەیاسای ھەمواری یەکەمی یاسای وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی خوێندنەوەی یەکەمیان بۆ دەکرێت.
ئەمڕۆ ڕۆژی جیھانی مۆزەخانەیە، بەڕێوەبەرایەتی شوێنەواری ھەولێر بە ئامادەبوونی وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزاری ھەرێم و پارێزگاری ھەولێر ڕێوڕەسمێک لە گوندی "بانەمان" لەسەر ڕێگەی ھەولێر-پیرمام ڕێکدەخات.
لە ماوەی ڕابردوودا ئیدارەی ئێستای کەرکوک چەند بڕیارێکی دەرکرد بۆ زیندووکردنەوەی تەعریب لە شارەکەدا، ئەو بڕیارانەش دژی دەستووری عێراقی فیدراڵن، ئەم تەوەرەش لە کۆبوونەوەکەی نێوان بۆردی پێکھاتەکانی یەکێتی و ڕێکخراوی خاچی سوری نێودەوڵەتی گفتوگۆی لەبارەوە دەکرێت و یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان ھەوڵدەدات ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان لە پێشێلکارییەکان بەرامبەر بە خەڵکی کەرکوک ئاگادار بکاتەوە.
بە بۆنەی ٣ھەمین ساڵیادی کۆچی دوایی "عادل موراد" ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەکێتی نیشتمانی کوردستان، مەکتەبی ڕاگەیاندنی یەکێتی نیشتمانی پەیامێکی بڵاوکردەوە و سەرباری بەرزڕاگرتنی بیر و یادەوەرییەکانی کۆچکردوو ڕایانگەیاند "ھەڤاڵ موڕاد تێکۆشەرێکی گەورە و دیاری یەکێتی و شۆرشی نوێ، دۆستی گیانی بە گیانی سەرۆک مام جەلال و ھەڤاڵانی دەستەی دامەزرێنەر و سەرکردەیەکی خاکەڕا و بە ورەی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازانەی گەلەکەمان بوو، خەباتگێرێکی رەعیلی یەکەمی تێکۆشەرانی فەیلی بوو، لە ڕیزی خەباتی خوێندکاری و پیشەیی کۆتایی شەستەکان و حەفتاکاندا کارەکتەرێکی دیار بوو، پاشان لە کۆری خەباتی ھەمەلایەنەی دیبلۆماسیی ئاستی عێراقی و عەرەبی دا قاڵبووەوە و یەکێک بوو لە ئەدگارە دیارەکانی میدیایی و دیبلۆماسیی یەکێتی".
ئاماژەشیان بەوەدا، بۆ ڕاگەیاندنکارانی یەکێتی کە کۆچکردوو ماوەیەکی بەرچاو و دیار لێپرسراوی مەکتەبی ڕاگەیاندن بوو، ڕۆڵێکی مامۆستایانە و ڕێنوێنی گێڕاوە لە پەروەردەکردنی دەیان ڕاگەیاندنکاری یەکێتیی و پێگەیاندنیان بۆ ئەرک و بەرپرسیاریەتی میدیایی.
دەقی پەیامەکە ...
یاد و بیرەوەری ھەڤاڵ عادل موراد بەرز و پایەدار بێت
ئەمڕۆ ١٨-٥ سێ ساڵ بەسەر ئۆغری یەکجارەکی ھەڤاڵ عادل موراد ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەکێتی نیشتمانی کوردستان و دوا سکرتێری ئەنجومەنی ناوەندی یەکێتیی تێپەڕدەبێت.
ھەڤاڵ موڕاد تێکۆشەرێکی گەورە و دیاری یەکێتی و شۆرشی نوێ، دۆستی گیانی بە گیانی سەرۆک مام جەلال و ھەڤاڵانی دەستەی دامەزرێنەر و سەرکردەیەکی خاکەڕا و بە ورەی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازانەی گەلەکەمان بوو، خەباتگێرێکی رەعیلی یەکەمی تێکۆشەرانی فەیلی بوو، لە ڕیزی خەباتی خوێندکاری و پیشەیی کۆتایی شەستەکان و حەفتاکاندا کارەکتەرێکی دیار بوو، پاشان لە کۆری خەباتی ھەمەلایەنەی دیبلۆماسیی ئاستی عێراقی و عەرەبی دا قاڵبووەوە و یەکێک بوو لە ئەدگارە دیارەکانی میدیایی و دیبلۆماسیی یەکێتی و ھەڤاڵێکی سەرڕاستی ھەڤاڵ و ڕابەرمان مام جەلال بوو.
ھەڤاڵ عادل موراد لە ڕەوتی ئەو خەباتە ھەمەلایەنەشدا، بە شانازییەوە
بۆ ئێمەی ڕاگەیاندنکارانی یەکێتی ماوەیەکی بەرچاو و دیار لێپرسراوی مەکتەبی ڕاگەیاندن بوو، ڕۆڵێکی مامۆستایانە و ڕێنوێنی گێڕا لە پەروەردەکردنی دەیان ڕاگەیاندنکاری یەکێتیی و پێگەیاندنیان بۆ ئەرک و بەرپرسیاریەتی میدیایی.
لەم یادەوەرییە خەمناکەدا ئێمە وەک ھەڤاڵانی لە مەکتەبی ڕاگەیاندن یادی بەخێری ھەڤاڵ عادل موراد بە سەرفرازییەوە دەگێرینەوە و شانازی بە وێستگەی بەرپرسیاریەتی و ئەرک ڕاپەڕاندنییەوە دەکەین. لەم سێیەمین ساڵڕۆژەشدا سەری ڕێز و نەوازش بۆ گلکۆکەی دادەنوێنین و لەگەڵ تێکۆشەران و ھەڤاڵانی یەکێتی بە ھەمان وەسفی مامی گەورە دووپاتی دەکەینەوە:
ھەڤاڵ کاک عادل ئەلوەرد، یادت بەخێر و ناوت لە ئاسمانی کوردایەتی و دیموکراسیی عێراقدا ھەمیشە درەوشاوە بێت
مەکتەبی ڕاگەیاندنی یەکێتیی نیشتمانی کوردستان
١٨-٥-٢٠٢١
پێشانگەکە ماوەی سێ ڕۆژە بە بەشداری ٦٢ وڵات و زیاتر لە ھەزار کۆمپانیا کراوەتەوە و تاوەکو ٢٠ی ئایار بەردەوام دەبێت.
وەفدەکەی دەستەی گەشتوگوزاری ھەرێمیش پێکھاتوون لە سەرۆکی دەستەی گەشتوگوزار و بەڕێوەبەری گشتی گەشتوگوزاری گەرمیان و چوار بەڕێوەبەر لە دیوانی دەستەکەیان، لەگەڵ ژمارەیەک خاوەن بنکەی گەشتیاری کەرتی تایبەت لە ھەولێر و سلێمانی و دھۆک.
بەشیر حەداد لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، سەرەڕای کێشە و ناکۆکییەکان ئەنجومەنی نوێنەران لە ٣١ی ئادارەوە پڕۆژە یاسای بودجەی ٢٠٢١ی پەسەندکرد، کە یەکێکە لە یاسا گرنگەکان و پەیوەندی ڕاستەوخۆی بە ژیان و گوزەرانی خەڵکەوە ھەیە.
جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران نیگەرانی خۆشی پیشانداوە لە دواکەوتنی جێبەجێکردنی یاسای بودجە بەھۆی ڕێوشوێنە ڕۆتینییەکانی حکومەت، ئەوەش بووەتە زیادکردنی نەھامەتییەکانی ھاوڵاتیان.
داواشی لە حکومەتی فیدراڵ کردووە پەلە بکات لە ناردنی بەشە بودجەی پارێزگاکان تاکو بتوانن پڕۆژە خزمەتگوزارییەکان جێبەجێبکەن و پاڵنەرێک بێت بۆ خێراکردنی پڕۆسەی بونیادنانەوە و ئاوەدانکردنەوەی پارێزگاکان.
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ٨٥٨ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ٨ تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ٧٨٧ تووشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.
ھەردوولا ھاوڕابوون لەسەر گرنگیدان بە چاکسازی بانکی وەک بنەمایەک بۆ چاکسازیی گشتگیر و بنەبڕکردنی گەندەڵی و باسیان لەچۆنییەتی بەستنەوەی زانکۆکانیش کرد بە بازاڕی کارەوە.
لە تەوەرێکیتری کۆبوونەوەکەدا جێگری سەرۆک وەزیران، ڕوونیکردەوە ئێستا سەرقاڵی ھەموارکردنی ئەو یاسا کۆنانەن کە رێگرن لە چاکسازی، ئەوەشی ڕوونکردەوە ھەرێمی کوردستان لەپاش جێبەجێکردنی بایۆمەترییەوە بووەتە خاوەنی زانیاری خۆی و پێشتر بۆشایی گەورەی زانیاری ھەبوو.
لە کۆبوونەوەکەدا لیز ئاتوێڵ، جێگری بەڕێوەبەری گەشەپێدان و ئەلێکساندەر ھامڵتۆن، راوێژکاری ئابوری و ئامار، نیکۆلا میڵن، بەڕێوەبەری چاکسازی لە پێناو سەقامگیری عێراق و ئیلینۆر لیپمان، سکرتێری دووەمی چاکسازی و ئاسایش لە کونسوڵخانەی بەریتانیا ئامادە بوون.