کوردستان
بەڕێوەبەرایەتی نەھێشتنی ماددە ھۆشبەرەکانی ھەولێر لە راگەیەندراوێکدا ئاشکرایکرد، بازرگانێکی ماددە ھۆشبەرەکان لە شاری ھەولێر دەستگیرکراوە و بازرگانەکە خەڵکی تورکیایە و دانیشتووی شاری ھەولێرە، لە کاتی دەستگیرکردنیدا دەست بەسەر ١٨٤ قاڵب ماددەی ھۆشبەر لە جۆری ھێرۆییندا گیراوە، کە دەکاتە ٩٢ کیلۆگرام.
پەرلەمانی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا بەرنامەی کاری دانیشتنی داھاتووی راگەیاند و ئاماژەی بەوەکردووە، رۆژی سێشەممە پەرلەمانی کوردستان کۆدەبێتەوە و لە تەوەری یەکەمدا بیرۆکەی پەرلەمانتارێک دەربارەی "دۆزینەوەی ھەلی کار لە رێگەی بەگەڕخستنەوەی کارگەکان" دەخرێتەڕوو.
لە تەوەری دووەمیشدا بە ئامادەبونی لایەنی پەیوەندیدار لە حکومەتی ھەرێمی کوردستان، گفتوگۆ دەکرێت لەبارەی دیاردەی "تاوانەکانی کوشتن بە گشتی و کوشتنی ژن و خۆکوشتن".
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە تەوەری سێیەمدا خوێندنەوەی دووەم دەکرێت بۆ پێشنیازەیاسای "ھەمواری یەکەمی یاسای بەخاوەنکردنی ئەو زەوییانەی کە لەسنووری شارەوانییەکان زێدەڕۆییەکان لەسەر کراوە.
لە دیدارێکدا بافڵ تاڵەبانی ھاوسەرۆکی یەکێتی نیشتمانی کوردستان، پێویستی پەیڕەوکردنی زمانی ھاوبەش، یەکدەنگی و لێکتێگەیشتنی بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان لایەنە سیاسییەکانی ھەرێم تەئکیدکردەوە و دروستکردنی کۆدەنگی نیشتمانی بۆ ئەم ھەلومەرجە بەگرنگ زانی تاوەکو لەگەڵ بەغدا لەسەر بنەمای دەستوور و یاسا بەرکارەکان پەیوەندییەکان رێکبخرێنەوە و پێکەوە ژیانێکی باشتر بۆ خەڵک فەراھەم بکەن. ئەم ھەنگاوەشی بەھۆکاری بەرقەراکردنی سەقامگیری سیاسی و ئەمنی وەسفکرد.
سەبارەت بە ھەوڵەکانی یەکخستنەوەی ھێزی پێشمەرگە گفتوگۆی ھەمەلایەنەکرا و ھاوسەرۆک جەختی لە رێکخستنەوە و یەکگرتنەوەی یەکە سەربازییەکان کرد لەسەر بنەمای زانستی و مەشقپێکردنێکی سەردەمییانە، بۆ ئەوەش ھاوکارییە بەردەوامەکانی ئەڵمانیای بە پێویست زانی و لەو ڕووەوە خواستی یەکێتی روونکردەوە و وتی، ھاوسەنگی و بنەمای یەکسانی پەیڕەوبکرێت بۆ بنیادنانی ھێزێکی یەکگرتووی پڕچەک و بەدیسپلین لەسەر بنەما نوێیەکانی سەربازی.
پرسی ئازادی رادەربڕین تەوەرێکی تری گفتوگۆکان بوو و ھاوسەرۆک روونیکردەوە یەکێتی لەگەڵ بەرتەسککردنەوەی ئازادییەکان و ئازادی رادەربڕین نییە و نامانەوێت بەناوی یاساوە ماف و ئازدییەکان سنورداربکرێن، چونکە یەکێک لە کۆڵەکە و سەروەرییەکانی ئەزموونی دیموکراسی ھەرێمی کوردستان بوونی ئازادی، ئازادی رادەربڕین و پێکەوەژیانی ئاشتییانەی ھەموولایەکە.
لەبارەی پرسی دەستووریشەوە بافڵ تاڵەبانی ئاماژەی بەچەند خاڵێکی نیشتمانی کرد بۆ نووسینەوەی دەستوور و رایگەیاند، دەمانەوێت ببینە خاوەنی دەستوورێک کە تێیدا ھاووڵاتی ئامانجی سەرەکی بێت و بتوانین لەو رێگایەوە سیستەمێکی سیاسی گونجاو و حکومڕانییەکی باشتر بۆ گەلەکەمان مسۆگەربکەین.
لاھور شێخ جەنگی ھاوسەرۆکی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان لە بارەگای مەکتەبی سیاسی لە سلێمانی پێشوازیکرد لە پرۆفیسۆر د.عەلی قەرەداغی ئەمینداری گشتیی یەکێتیی جیھانیی زانایانی موسڵمانان و وەفدێکی ھاوبەشی زانکۆی گەشەپێدانی مرۆیی و رێکخراوی رابیتەی مرۆیی لە کوردستان.
لە دیدارێکدا بیروڕا ئاڵوگۆڕ کرا دەربارەی پێشھات و گۆڕانکارییەکانی عێراق و ھەرێمی کوردستان و پێویستی بەردەوامی دیالۆگ لە پێناو چارەسەرکردنی کێشەکان و وەلانانی ناکۆکییە سیاسییەکان و دوورکەوتنەوە لە خۆسەپاندن و بەکارھێنانی زمانی زبر و یەکتر تۆمەتبارکردن.
ھاوسەرۆک لاھور شێخ جەنگی پەرۆشی و ئامادەیی یەکێتیی دووپاتکردەوە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان و یەکڕیزی و تەبایی نێوان لایەنەکان بەو جۆرەی کە خزمەت بە بەرژەوەندییە باڵاکانی گەلەکەمان بکات و بنەمای ھاوبەش و شەراکەتی ڕاستەقینەی تێدا ڕەچاو بکرێت.
بەرێوەبەرایەتی پۆلیسی راپەڕین راگەیاند، سەر لە ئێوارەی ئەمڕۆ تەرمی منداڵێکی چوار ساڵ لە رەگەزی مێ دانیشتوی ناحیەی حاجیاوا گەیەندرایە نەخۆشخانەی گشتی رانیە، کە بەھۆی کەوتنە ناو جۆگەی ئاودێری بەنداوی سەروچاوە خنکابوو.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بە وتەی کەسوکاری لە کاتێکدا ئەوان سەرقاڵی کارکردن بوون رووداوەکە رویداوە.
پۆلیسی راپەڕین رونیکردووەتەوە، دوای ئەنجامدانی توێکاری لە پزیشکی دادوەری رانیە تەرمی منداڵەکە رادەستی کەسوکارەکەی کراوەتەوە و پەڕاوی لێکۆلێنەوە بۆ رووداوەکە کراوەتەوە.
د.ئاسۆ حەوێزی وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، دوای کردنەوەی ناوەندەکانی خوێندن و دەستپێکردنەوەی پرۆسەی خوێندن لە ناوپۆل، وەزارەتەکانی تەندروستی و پەروەردە بە ھاوکاری لایەنە پەیوەندیدارەکان چاودێری پابەندبوون و جێبەجێکردنی رێنماییەکانی تەندروستی دەکەن، بە پێی بەدواداچونەکانیش پابەندبوون بە رێنماییەکان لە ئاستێکی باشدایە.
راشیگەیاند، ھەرچەندە ھەڵسەنگاندنی ئامارەکانی بەرزبونەوەی کۆرۆنا یاخود نزمبونەوەی رێژەکەی پێویستییان بە دوو ھەفتە ھەیە، بەڵام تا ئێستا پابەندبوونەکان لە ناوەندەکانی خوێندن لە ئاستێکی باشدایە و کاریگەری خراپی دروست نەکردوە.
ئەوەش لە کاتێکدایە بە بڕیاری لیژنەی باڵای روبەڕوبوونەوەی کۆرۆنا لە ھەرێم لە ١٦ی ئایاری ٢٠٢١ بە مەرجی پابەند بوون بە رێنماییەکان دەرگای خوێندنگەکان کرانەوە و پرۆسەی خوێندن لە ناوپۆل سێ رۆژ لە ھەفتەیەکدا دەستیپێکردەوە.
سەرکۆ ئازاد ئەندامی لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بەپێی بەدواداچونەکانیان وەزارەتی دارایی و بەڕێوەبەرایەتی بودجە، پرۆژەیاسای بودجەی ٢٠٢١یان تەواوکردوە، لیژنەی دارایی پەرلەمانیش ھەموو ئامادەکارییەکی کردوە بۆ گەیشتنی پرۆژەیاساکە، بەڵام تا ئێستا لە ئەنجومەنی وەزیران پەسەند نەکراوە.
وتیشی، یەکێک لە ھۆکارەکانی دواکەوتنی پەسەندکردنی بودجە لە ئەنجومەنی وەزیران، نەناردنی پشکی ھەرێمە لەلایەن بەغدادەوە، پرسی کورتھێنان و پلەبەرزکردنەوە و پرسی لێبڕینی مووچەش ھۆکاری دواکەوتنی پەسەندکردنی پرۆژەیاساکەیە.
راشیگەیاند، ھیچ بیانویەک نەماوە بۆ نەناردنی پرۆژەیاساکە بۆ پەرلەمانی کوردستان، ئێستاش چاوەڕوانی ناردنی پرۆژەکە دەکەن لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە.
راشیگەیاندوە، سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەریش ئاماژەی بۆ ئەوەکردوە، ئەو ڕەشنووسە پێشکەش بە دەستەی تایبەتمەندی دادگای پێداچوونەوە دەکرێت و وەک ھەموو دۆسیەیەکی تر بەپێی ڕێکار و میکانیزمە یاساییەکان مامەڵەی لەگەڵدا دەکرێت، پێویستیشە شێوازی کارکردنی پارێزەران بە شێوەیەک بێت سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری و دادگاکان بپارێزرێت و تێکەڵ بە بابەتە سیاسییەکان نەکرێن.
.jpg&w=3840&q=75)
دەقی ڕاگەیەنراوەکە :
چەند ڕۆژێکە حکومەتی عێراقی ڕێگری لە بەرووبوومی کشتوکاڵی دەکات کە بەرەو خوارووی عێراق بڕوات،ئەمەش
تەواو پێچەوانەی کاری حکومیەو سیاسەتێکی دوور لەبەر پرسیارێتی و بەیەک پارچەیی مامەڵەنەکردنە لەگەڵ سەروەری
نیشتیمانیدا،سەرەڕای ھەوڵەکانی بەڕێزان سەرۆکی حکومەتی ھەرێم و وەزیری کشتوکاڵ و زۆرێکی تری بەرپرسان ،کە
بەنامەو بەپەیوەندی ڕاستەو خۆ لەگەڵ پەرلەمان و سەرۆک وەزیرانی عێراق وەزیری کشتوکاڵی عێراق تا ئێستا وەڵامێکی
نەرێنی وەرنەگیراوە و دەستی دەستی دەکەن،ئەمەش دوورە لە پرەنسیبەکانی دەوڵەت داری و بەیەک چاوسەیرنەکردنی
عێراقە وەک یەکەیەکی ئیداری.
ئێمە وەک کۆمەڵەی گەشەپێدانی خانووی پلاستیکی کوردستان پاڵپشتی ھەوڵەکان حکومەتی ھەرێمین و ھەوڵەکانیان بەرز
دەنرخێنین.لەھمان کاتدا دان بەخۆداگرتن سنوری ھەیە و جگە لە ھەڵوێستی توندی جەماوەری جوتیاری بەرامبەر
ھەڵوێستی نابەرپرسیارانەی حکومەتی عیراقین،داوا دەکەین دوای دان بەخۆداگرتن و دوور لەپەڕچەکردار، حکومەتی ھەرێم بە بژاردەی دروست وەڵامی ھەنگاوی نابجێ و نادروستی حکومەتی عێراقی فرە خاوەن فرە بڕیار بدەنەوە .
لە دیدارێکدا گفتوگۆکرا دەربارەی دوایین پێشھات و گۆڕانکارییە سیاسی و ئابوورییەکانی عێراق و ھەرێمی کوردستان و ھەڵبژاردنی پێشوەختەی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و پرسی چاکسازی و یەکخستنی ھێزەکانی پێشمەرگە و جەختکرایەوە لەسەر گرتنەبەری ڕێوشوێنەکانی ڕووبەرووبوونەوەی ئەو ئاڵنگارییانەی کە بوونەتە ئاستەنگ لە بەردەم چارەسەرکردنی کێشەکان.
ھاوسەرۆک لاھور شێخ جەنگی سوپاسی ڕۆڵی نەتەوە یەکگرتووەکانی کرد و پشتیوانیی خۆی دەربڕی بۆ پەیامە ڕاشکاوەکەی چەند ڕۆژی ڕابردووی خاتوو جینین ھێنیس پلاسخارت کە لە پێناو گەشەکردنی دیموکراسی و ھەرێمی کوردستانێکی بەھێز و ھێنانەکایەی سەقامگیریی سیاسی و دوورخستنەوەی مەترسییەکان لەسەر قەوارەی ھەرێم، بە پەرۆشەوە دەستی خستە سەر کێشەکان و داوای نەھێشتنی ناکۆکییە سیاسییەکان و یەکڕیزی و تەبایی نێوان لایەنەکانی کرد.
ھاوسەرۆک لاھور شێخ جەنگی جەختیشیکردەوە کە ئەوەی خاتوو پلاسخارت داوای دەکات ھەمان داواکاریی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستانە.
لە بەشێکی تری دیدارەکەدا باس لە کێشە ھەڵپەسێردراوەکانی نێوان حکومەتی ھەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی کرا و پێویستی چارەسەرکردنی کێشەکان لەسەر بنەمای دەستوور و پابەندبونی ھەردوولا بە ڕێککەوتنە ئیمزاکراوەکانی نێوانیان دووپاتکرایەوە.
ھاوسەرۆک لاھور شێخ جەنگی خواستی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستانی دووپاتکردەوە بۆ پشتیوانی لە پرۆسەی چاکسازیی ھێزەکانی پێشمەرگە بە ڕەچاوکردنی بنەمای ھاوسەنگی و دوورکەوتنەوە لە بەرژەوەندیی حزبی بۆ سەرکەوتنی پرۆسەکە.
لە دیدارەکەدا ھەردوولا ھاوڕا بوون لەسەر کارکردنی ھەموو لایەنەکان بۆ ئەنجامدانی ھەڵبژاردنەکانی داھاتوو لە وادەی خۆیدا لە ژێر چاودێری کۆمەڵی نێودەوڵەتی و نەتەوەیەکگرتووەکان، بۆ ئەوەی پڕۆسەیەکی پاک و بێگەرد بەڕێوە بچێت و ببێتە نموونەیەک بۆ سەرکەوتنی دیموکراسی لە وڵاتدا و داھاتویەکی باشتر و خۆشگوزەرانی بۆ ھاووڵاتییان لێبکەوێتەوە.
لەدیدارێکدا گفتوگۆ لەبارەی دۆخی ھەرێم و عێراق، پەیوەندی نێوان لایەنە سیاسییەکانی ھەرێم و ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی عێراق کرا.
ھەردوولا ھاوڕابوون لە خستنەگەڕی ھەوڵەکان بۆ تێپەڕاندنی گرژی و ناکۆکییەکان و رەخساندنی زەمینەی دیالۆگی بونیادنەرانە لەسەر بنەمای لێکتێگەیشتن و بەرژەوەندی ھاوبەش کە سەقامگیری سیاسی، ئەمنی و کۆمەڵایەتی لێبکەوێتەوە.
بافڵ تاڵەبانی پەرۆشی و خواستی یەکێتی بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان و گەیشتن بە رێککەوتن لەبارەی حکومڕانی لە ھەرێم و یەکخستنی ھێز و تواناکان دووپاتکردەوە بۆ دروستکردنی یەکڕیزی و کۆدەنگی نیشتمانی لەسەر ئەو پرسانەی رەھەندی نەتەوەیی و نیشتمانییان ھەیە. ئەو ھەنگاوەشی گەڕاندەوە بۆ دروستکردنەوەی متمانە و ھاوسەنگی و شەراکەتی راستەقینە لە بڕیاردان و ئیدارەدان و گۆڕینی سیستمی سیاسی لە ھەرێم کە ئەمە خواستی ئەمڕۆی کۆمەڵانی خەڵکە.
ھەر لە دیدارەکەدا پرسی تەبایی و پێکەوەژیانی نێوان نەتەوە و پێکھاتەکان گفتوگۆی لەبارەوەکرا و ھاوسەرۆک روونیکردەوە یەکێتی لەگەڵ ئازادی رادەربڕین و پاراستنی بنەماکانی ئازادی و کەلتووری یەکترقبووڵکردن و پێکەوەژیانی ئاشتییانەیە.
ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق تەوەرێکی تری گفتوگۆکانی دیدارەکە بوو کە ھەردوولا جەختیانکردەوە لە ئەنجامدانی ھەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد کە دووربێت لە دەستێوەردان و لەکاتی خۆیدا ئەنجامبدرێت و نەتەوە یەکگرتووەکانیش رۆڵی چاودێر ببینێت.
د. یاد نەقشبەندی بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی ھیوا بە کوردسات نیوزی راگەیاند، رۆژانە نزیکەی ٦٠٠ کەس بە مەبەستی پشکنین سەردانی نەخۆشخانەی ھیوا دەکەن و لە ماوەی مانگی رابردوودا ٢١٣ حاڵەتی نوێی توشبوون بە شێرپەنجە تۆمارکراوە.
وتیشی، ئەو ٢١٣ نەخۆشە دانیشتووی قەزا و ناحیە و پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان و پارێزگاکانی ناوەڕاست و باشووری عێراقن.
بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی ھیوا ئاماژەی بەوەشکرد، لە ماوەی مانگی ڕابروودا ٤٨٧ حاڵەتی نا شێرپەنجەیی تۆمار کراون کە کەمی خوێن و ڤیتامین و نەخۆشی تریان ھەبووە.