کوردستان
وتیشی، دوای روداوەکە ھێزێکی ئەمنی زۆر گەیشتنە شوێنەکە و لێکۆڵینەوە دەستی پێکرد.
پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەشکرد، بە وتەی شایەتحاڵێک شەرەکە لە گەرەکی باداوەی شاری ھەولێر بووە لەنێوان دوو بنەماڵە لەسەر منداڵ دواتر دەبێتە شەرە تەقە و کەسێک بریندار دەبێت.
ئەحمەد سەحاف وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عێراق رایگەیاند، باڵیۆزخانەی وڵاتەکەی لە پۆڵەندا ھەماھەنگی لەگەڵ دەسەڵاتدارانی پۆڵەندا و پاسەوانی سەر سنور دەکات بۆ پێشکەشکردنی ھاوکاری بەو عێراقییانەی دەتوانن لە ئۆکراین بچنە دەرەوە.
ئاماژەی بەوەشدا، چوار ھاوڵاتی عێراقی دوای چوونیان بۆ شارێکی سەر سنوری ئۆکراین و پۆڵەندا و لەکاتی گەڕانیان بۆ شوێنی مانەوە لەلایەن پۆلیسی ئۆکراین دەستگیرکراون، دواتر بە ھەوڵی باڵیۆزخانەی عێراق ئازاد کراون.
وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عێراق داواشی لە ھاوڵاتیانی عێراقی لە ئۆکراین کرد، بەووریاییەوە مامەڵە بکەن.
وەزارەتی دەرەوەی عێراق رایگەیاندووە، ٥ ھەزار و ٥٣٧ رەوەندی عێراقی لە وڵاتی "ئۆکراین"دان، کە ٤٥٠یان خوێندکارن و بەسەر ٣٧ زانکۆدا دابەش بوون.
عەباس ئەکرەم وتەبێژی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ھیچ ئامارێکیان سەبارەت بە ژمارەی خوێندکارانی کورد لە ئۆکراین لەبەردەست نییە چونکە کاتێک بۆ خوێندن روویان لەو وڵاتە کردووە، لە رێگەی زەمالەی خوێندنی ئۆکراین و وەزارەتەکەیانەوە نەچوون، بەڵکو وەزارەتی خوێندنی باڵا تەنھا پشتڕاستکردنەوەی بۆ کردوون.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، تا ئێستا ھیچ خوێندکارێکی کورد لە ئۆکراین داوای لە وەزارەتی خوێندنی باڵا نەکردووە بۆ ئەوەی کارئاسانی بۆ گەڕانەوەیان بکات.
بافڵ جەلال تاڵەبانی لەو کۆبوونەوەیەدا وێڕای ئەوەی رۆشنایی خستەسەر دواین پەرەسەندنە سیاسی و ئەمنییەکانی ناوچەکە و ھەنگاوەکانی پێکھێنانی حکومەتی نوێی عێراق، پێگەی یەکێتی لەو رووەوە خستەڕوو، رایگەیاند یەکێتی بۆ ھەر پرسێک بەرژەوەندی گشتی لەبەرچاو گرتووە و دەمانەوێت بە سیاسیەتێکی نیشتمانیی کوردستانیی لەبەرامبەر ناوەنددا بوەستینەوە و زۆر ھەوڵیشماندا یەکڕیزی بپارێزین بەڵام بەداخەوە ئەوە نەکرا کە بۆ ئەوەش بێ ئومێد نەبووین.
لەبارەی ئەرکی رێکخراوەیی بافڵ جەلال تاڵەبانی بەرچاوڕوونیدایە ئامادەبووان و وێڕای دەربڕینی سوپاسگوزاری بۆ ھەڤاڵانی یەکێتی کە دڵسۆزانە خزمەت دەکەن و لە ئەرکدان، بەرچاوڕوونیکردن لە سیاسەتی نوێی یەکێتی کە گەڕانەوەیە بۆ ستراتیژی سەرۆک مام جەلال، ئەرک و بەرپرسیارێتی و ھەڤاڵێتی لەم ھەلومەرجەدا دەستنیشانکرد و رایسپاردن کە کادران و ئەندامانی یەکێتی کە ھێزی لەبن نەھاتوون، وەک ھەمیشە خزمەتکاربن و بە گڕوتینێکی نوێوە خزمەت بکەن و دامەزراوەکانی یەکێتی بکەنە ماڵی راستەقینەی کۆمەڵانی خەڵک و پردی پەیوەندی بن بۆ گەیاندنی دەنگیان و خزمەتکردنیان، چونکە خزمەتکردن و بەدەنگەوەھاتنی خەڵک ئەرکە نەک منەت.
سەبارەت بە ئەرکی مەکتەبی رێکخستن، مەڵبەند و کۆمیتەکانیش بافڵ جەلال تاڵەبانی دووپاتیکردەوە لە گرنگی رۆڵیان لە ژیانی حزبیدا و ئاماژەی بۆ ئەوە کرد رێکخستن بنچینە و پایەیەکی بەھێزی کاری رێکخراوەییە بۆیە پێویستە مەڵبەند و ئۆرگانەکانمان لە جاران زیاتر لە ئەرکدا بن و بە شێوازێکی سەردەمیانەتر درێژە بەکاروبارەکانیان بدەن و لە خزمەت خەڵکدا بن، ئەگەر لە چەند ساڵی رابردوو دابڕانێک ھەبووبێت لەنێوان مەڵبەند و کۆمیتە و ھاووڵاتیدا نابێت بمێنێت و ھەڤاڵی یەکێتی پێویستە لەناو چین و توێژەکان بن و بەشێک بن لە خەڵک، لەو رووەشەوە ھانیدان بۆ گۆڕانکاری و بەردەوامییان لە راپەڕاندنی ئەرکی راستەقینەی خۆیان کە خزمەتکردنی خەڵکە.
بۆ دیداری یەکێتی بافڵ جەلال تاڵەبانی رایگەیاند یەکێتی یەکێتیی ھەموولایەکە، دەمانەوێت لە رێگای ئەم دیدارەوە خۆمان رێکبخەینەوە و ھەنگاوبنێین بەرەوپێشبردنی یەکێتییەکەی مام کە ئەمە بەرپرسیارێتی ھەموو یەکێتییەکانە پێکەوە، ئەم ئەرکە گرنگ و چارەنووسسازەش رادەپەڕێنین و رۆحی شەھیدانیش ئاسوودە دەکەین.
لە بەرامبەردا سەرکەوت زەکی، لێپرسراوی مەکتەبی رێکخستن راپۆرتێکی وردی لە بارەی ئەرک و بەرپرسیارێتییەکانیان لەم قۆناغەدا پێشکەشکرد و بافڵ جەلال تاڵەبانی بەرچاوڕوونکرد لە ھەنگاوەکانی رێکخستنەوە و نوێکردنەوەی ئۆرگانەکان.
لە کۆبوونەوەکەدا، کە ئەمڕۆ پێنج شەممە ٢٤ی ٢ی ٢٠٢٢ لە ھەولێر بەڕێوەچوو، قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، لەگەڵ کلێمێنچ زێمتنەر کونسڵی گشتی ئەڵمانیا لە ھەرێمی کوردستان، باسی پەیوەندییەکان و قۆناغەکانی چاکسازی حکومەتی ھەرێمی کوردستان و دواپێشھاتەکانی عێراق وجیھانیان کرد.
لەبەشێکی کۆبوونەوەکەدا، جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، بۆ کونسڵی گشتی ئەڵمانیای روونکردەوە، ھەنگاوی باشیان جێبەجێ کردووە لە پرۆسەی گشتگیری چاکسازی لە سێکتەرە جیاجیاکان و تیشکی خستەسەر ئەوەی پرۆسەکە بەردەوامە و سورین لەسەر سەرپێخستنی. ھەر لەوبارەیەوە، ستایشی حکومەتی ئەڵمانیای کرد کە ھاوکاریان بووە بۆ جێبەجێ کردنی پلانەکانی چاکسازی و داوای کرد بەردەوام بن لەھاوکاریکردنی حکومەتی ھەرێم.
لەبەشێکی تردا، قوباد تاڵەبانی، باسی لە دواپێشھاتە سیاسییەکانی عێراق کرد و جەختی کردەوە؛ پێویستە ھەموو لایەنەکان ھەماھەنگی بکەن بۆ تێپەڕاندنی ئەم دۆخەی پاش ھەڵبژاردن بۆ ئەوەی بۆشایی درووست نەبێت و زیان بە بەرژەوەندییە گشتییەکان نەگەیەنێت.
لەکۆتاییدا بارودۆخی ھەنووکەیی نێودەوڵەتی تاوتوێکرا و مەترسییەکانیش خرانەروو.
کامیل قەزاز بریکاری وەزارەتی کارەبا و سەرپەرشتیاری پڕۆژەی پێوەری زیرەک رایگەیاند، لە سەرەتای مانگی ئاداری داھاتوو پێوەری زیرەکی کارەبا دەکرێتەوە بە ٤٠ ئەمپێر، لە کاتێکدا لە سەرەتای زستان، بەھۆی بەرزبوونەوەی خواست لەسەر کارەبا، ھەروەھا بە مەبەستی دادپەروەری لە پێدانی کارەبا بە ھاوڵاتیان و پاراستنی محاویلەکان لە سوتان و پێشیگرتن بە ئۆڤەرلۆد لە وێستگەکانی کارەبا، پێوەری زیرەک بۆ ٣٠ ئەمپێر کەم کرایەوە.
راشیگەیاندوە، لە مانگی داھاتوو رەوشی کەشوھەوا گۆڕانکاری بەسەردا دێت، بەوپێیەش خواست لەسەر بەکارھێنانی کارەبا کەمتر دەبێتەوە، لەبەر ئەوە لە ١ی ئاداری ٢٠٢٢ ، پێوەری زیرەکی کارەبا دەکرێتەوە بە ٤٠ ئەمپێر.
نوێنەرانی خوێندکارانی زانکۆی ھەڵەبجەش ستایشی "بافڵ جەلال تاڵەبانی" دەکەن کە لە سەرەتای خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەکانی خوێندکاران پاڵپشتیان بووە و ھەموو پێداویستییەکانی بەشە ناوخۆییەکانی بۆ دابینکردوون.
"د. ئارام محەمەد" وەزیری خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی ھەرێم لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز ڕایگەیاند، سەرقاڵی ئامادەکردنی پڕۆژەیەکن بۆ ئەوەی بابەتی دەرماڵەی خوێندکارانی زانکۆ و پەیمانگاکان لە پەرلەمانی کوردستان بکرێت بە یاسا.
بافڵ جەلال تاڵەبانی: ھێزی پێشمەرگە پێویستە وەک ھەمیشە ھێزی خەڵک و کوردستان بێت
لە دیدارێکدا گفتوگۆ کرا لە بارەی چاکسازیکردن، ڕێکخستنەوە و یەکخستنەوەی ھێزەکانی پێشمەرگە، مەترسییەکانی تیرۆر و ڕووبەڕووبوونەوەی پاشماوەکانی داعش.
لە دیدارەکەدا جەخت لە ھەماھەنگی و فراوانکردنی ئاسۆی ھاریکارییەکانی نێوان ھێزی پێشمەرگە و ھێزە عێراقییەکان و ھاوپەیمانانی نێودەوڵەتی کرایەوە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی مەرامەکانی تیرۆریستانی داعش و پڕکردنەوەی بۆشاییە ئەمنییەکان.
بافڵ جەلال تاڵەبانی وێڕای ئاماژەکردن بەو ناوچانەی عێراق کە بۆشایی ئەمنی تێدایە و نەبوونی ھەماھەنگی و جموجۆڵی تیرۆریستان ھەڕەشەن لەسەر ئاسایش و ئارامی ئەو سنوورانە، لە پاڵ ئەم پێشھاتانەش ستراتیژی نوێی ڕووبەڕووبوونەوەی مەترسییەکانی ئاشکراکرد و ڕوونیکردەوە ھەماھەنگی ھەواڵگری، سەربازی و ئەمنی پێویستی بە ھەنگاوی کرداری ھەیە تا بتوانین سەقامگیری ئاسایش بپارێزین.
بافڵ جەلال تاڵەبانی ئاماژەی بۆ ئەوە کرد ھێزەکانی پێشمەرگە، دەزگای ئاسایشی ھەرێم، ئاژانسی پاراستن و زانیاری – زانیاریی، دژەتیرۆر و ناوخۆی ھەرێم ھەماھەنگ و ھاوکارن بۆ پاراستنی ئاسایشی ھەرێمی کوردستان و چەندین پیلانی تیرۆریستانی داعشیان شکستپێھێناوە کە مەرامیان بووە ژیان لە خەڵک تێکبدەن و ژمارەیەک تیرۆریستیش دەستگیرکراون، کە ئەمە جێگای ستایش و دەستخۆشیمانە بەڵام ڕاشسپێردراون چاوکراوەتر بن و ژیان و ئارامی خەڵک لە پێش ھەموو ئەرکەکانیانەوە بێت.
ھەنگاوەکانی چاکسازیکردن و ڕیفۆرم لەناو یەکە سەربازییەکانی ھێزی پێشمەرگە بۆچوونیان لە بارەوە خرایەڕوو، بافڵ جەلال تاڵەبانی وەفدی میوانی بەرچاو ڕوونکرد و ڕایگەیاند ھەموو ھەوڵێکمان ڕوو لەوەیە پێکھاتەی سەربازی ھێزی پێشمەرگە ڕێکبخەینەوە و بە شێوەیەک ئامادە بکرێنەوە کە ئەم قۆناغە پێویستی پێیەتی، لە ھەنگاوەکانیشمان شارەزایی، پسپۆڕیی و بنەمای زانستی ڕەچاو دەکەین و ھێزی پێشمەرگە پێویستە وەک ھەمیشە ھێزی خەڵک و کوردستان بێت.
"نێچیرڤان بارزانی" سەرۆکی ھەرێمی کوردستان، فەرمانی ھەرێمی بۆ دەستنیشانکردنی ڕۆژی ھەڵبژاردنی گشتیی پەرلەمانی ھەرێمی کوردستان ئیمزا کرد و ڕۆژی ١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ وەک ڕۆژی ئەنجامدانی خولی شەشەمی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەستنیشان کرا.
ھاوکات لایەنە پەیوەندیدارەکانی وەک پەرلەمان و حکومەت و کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنی ھەرێمی کوردستانی ڕاسپارد، دەست بە ڕێکارەکانی بەڕێوەچوونی پرۆسەکە بکەن.
لە کانوونی یەکەمی ٢٠١٩وە وادەی کارەکانی کۆمیسیۆن بەسەرچووە و تا ئێستا کۆمسیۆنێکی نوێی ھەرێم دروست نەکراوە و یاسای ھەڵبژاردنیش ھەموارنەکراوەتەوە، پێدەچێت بەو دوو ھۆکارە ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە وادەی دیاریکراودا ئەنجام نەدرێت.
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان حیزبێکی ڕەسەن، خاوەن ئامانج و نوێگەرە. خەبات بۆ مافە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان دەکات و کار بۆ بنەما سەرەکییەکانی مافی مرۆڤ، ئاشتی، دیموکراسی و مافی چارەی خۆنووسین دەکات.
لەم وێستگەی گۆڕانکارییە ڕیشەییەدا کە گەڕانەوەیە بۆ سیاسەتی حەکیمانەی سەرۆک مام جەلال، چاکسازی دەکەینە بنەمای نوێبوونەوە و یەکێتی ناو یەکێتی پتەوتر دەکەین. ئۆرگانەکانمان کاریگەر و چالاکتر دەکەین تاوەکو ماندوونەناسە ئەرکەکان ڕابپەڕێنن و دڵسۆزانەتر کار بکەن.
ستراتیژێکی دوورمەودای سیاسی، ئابووری، کۆمەڵایەتی و ڕێکخراوەیی کە خزمەت بە ژینگەی سیاسی و حکومڕانی لە عێراق بکات دەکەینە ھەوێنی کارکردنمان.
گەنجە خوێنگەرم و ژنە چالاکەکانمان ھێزی لەبن نەھاتووی ئەم حیزبە نوێگەرە دەبن و پێشڕەویی ئەم خەباتە پیرۆزە دەکەن.
پێشمەرگەی دێرین، زیندانیانی سیاسی، کەمئەندامانی سەنگەر و تێکۆشەران سەرمایەیەکی گەورەی یەکێتیین و ئەزموونەکانیان دەکەینە سەرمەشقی کارکردنمان.
سەربەرزی و سەرفرازیی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان ئامانجی مێژوویی و ھەمیشەیی ئەم حیزبە تێکۆشەرەیە، بۆ ئەمەش ھیچ ھێزێک نامانوەستێنێت.
بەپێی راگەیەنراوێکی بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی لە ٢٢/٢/٢٠٢٢ لەنەخۆشخانەی منداڵبوونی فێرکاری سلێمانی ٣١ منداڵ لەدایکبوون کە ١٨ کچ و ١٣ کوڕ بوون.
ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە، ١٤ منداڵ بە رێگەی سروشتی و ١٧ منداڵیان بە نەشتەرگەری لە دایک بوون.
ھاوکات لە ٢٤ سەعاتی رابردوو لە نەخۆشخانەی منداڵبوونی ھەڵەبجە ١٧ منداڵ لەدایکبوون، کە ١٣ منداڵ لە نەشتەرگەری و ٤ منداڵیش بە شێوەی سروشتی لە دایک بوون.
ئەوەش لە کاتێکدایە وەزارەتی تەندروستی ھەرێم لەبەر پاراستنی گیانی کۆرپە و دایکی منداڵەکە لە دایکبوونی منداڵی بە رێگەی نەشتەرگەری بۆ ٢٢/٢/٢٠٢٢ لە نەخۆشخانە ئەھلییەکان قەدەغەکرد
ئاودێر عەلی پارێزەری کەیسەکە بە کوردسات نیوزی راگەیاند، تۆمەتباری سەرەکی روداوەکە دەستگیر کراوە و لەژێر لێکۆڵینەوەی پۆلیس دایە، وتیشی تەرمی شنیار دەگوازرێتەوە بۆ سەید سادق و بەخاکدەسپێردرێت.
شنیارھونەری تەمەن ٢١ ساڵ شەوی ١٨ لەسەر ١٩ی ئەم مانگە، لە ماڵەکەی خۆی لە شاری سلێمانی سوتێنرا کە بەوتەی پزیشکەکان ٧٥٪ی جەستەی سوتابوو، دوابەدوای رووداوەکەش، بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانی رایگەیاند، ھاوسەرەکەی بە تۆمەتی سوتاندنی ئەو ژنە دەستگیرکراوە.
ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێمی کوردستان کۆبونەوەی ئاسایی خۆی ئەنجام دەدات بە پێی کارنامەی کۆبونەوەکەش ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری دادگای فیدڕاڵی سەبارەت بە کەرتی نەوت و غازی ھەرێمی کوردستان تاوتوێدەکات، ئەو بابەتەش لەلایەن لیژنەیەکی راسپێردراوەوە دەخرێتەڕو.
تەوەرێکی تری کۆبونەوەکەش تایبەتە بەگفتوگۆکردن لەسەر رەشنوسی رۆژمێری کشتوکاڵی ھەرێمی کوردستان کە لەلایەن لیژنەی پێکھاتوو بە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران و سەرپەرشتی وەزیری کشتوکاڵ ئامادەکراوە.
"قوباد تاڵەبانی"جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم لە پەیامێکدا بۆ گیان لەدەستدانی شنیار کەلەلایەن ھاوسەرەکەیەوە سوتێنرا و رۆژی چوارشەممە لە نەخۆشخانە گیانی لەدەستدا رایگەیاند، بیستنی ھەواڵی ژیانئاوایی شنیار خەمباری کردم، شنیارخان ھاوڵاتیەکی بێ تاوان بوو، تەنیا ژن بوونی تاوانی بوو.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە، بە ئازارم کە لە ساڵی ٢٠٢٢ دا تائێستا لە کۆمەڵگەیەکدا دەژین پیاوانێک ھەن وا بیردەکەنەوە کە ھەڕەشە، ئازاردان و کوشتنی ژنان ئاساییە. لەوەش بە ئازارتر ئەو بێ ھەڵوێستییە شەرمھێنەرەی کۆمەڵگاکەمانە.
جەختی لەوشەکردۆتەوە، ئەرکی ئێمە تەنیا گرتن و سزادانی ژنکوژان نییە، بەڵکو وەک کۆمەڵگا پێکەوە بە پیر و گەنج، حکومەت و کۆمەڵگای مەدەنی، دادگا و مزگەوتەکان، بە یەک دەنگ بڵێین بەسە، چی دی جێی قبوڵ نییە و کاتی کۆتایھێنانە بە کلتوری ژنکوشتن، چونکە ھیچ شەرەفێک لە ژن کوشتندا نییە.
"نەوزاد شێخ کامیل" بەرێوەبەری گشتی بازرگانی لە راگەیەندراوێکدا گەیشتنی بەشێکی تری شایستە داراییەکانی گەنمی جوتیارانی بڵاوکردەو و رایگەیاند، بەشی دەیەمی شایستە داراییەکانی جوتیاران بە چەک گەیشتووەتە ھەرێم و لە رێگەی بانکەکانەوە جوتیاران پارەکەیان بەسەردا دابەش دەکرێت.
لە راگەیەندراوەکەدا ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە ، لەو پارەیەی بە چەکی بانکی گەیتشتووەتە ھەرێم ، ١ ملیار و ٦٨ ملیۆن دینار بۆ پارێزگای ھەولێر و یەک ملیار و ٦٧٢ ملیۆن دینار بۆ پارێزگای سلێمانی و ١٦٢ ملیۆن دیناریش بۆ پارێزگای دھۆکە .