رۆژهەڵاتی ناوەڕاست
جموجۆڵەكانی سوپای سوریا لە بەنداوی تشرین زیادیكردووە و مەترسی هەڵگیرسانی شەڕ لەنێوان سوپای سوریا و هێزەكانی هەسەدە لە سنوورەكە هەیە.
بەشێك لە میدیاكانی سوریا بڵاویانكردوەتەوە، لەدوای دامەزراندنی بنكەی سەربازی لە بەنداوی تشرینی حەڵەب، جموجۆڵەكانی سوپای سوریا لە بەنداوەكە زیادیكردووە و هێزێكی زۆری سوپا لە سنوورەكە بڵاوەیانپێكراوە.
ئەوەشیانخستووەتەڕو، هێزەكانی هەسەدە لە جێبەجێكردنی رێككەوتنەكەیان لەگەڵ حكومەتی سوریا دواكەوتوون، بەتایبەتی ئەو بڕگەیەی تایبەتە بە دەستبەرداربوونی هەسەدە لە لایەنی ئیداری و ئەمنی بەنداوی تشرین و گەڕاندنەوەی بۆ حكومەتی سوریا، ئەوەش مەترسی هەڵگیرسانی شەڕی لەنێوان سوپای سوریا و هێزەكانی هەسەدە لە بەنداوەكە لێدەكرێت.
میدیاكانی سوریا ئاماژەیان بەوەشداوە، حكومەتی سوریا پێداگرە لەسەر رێگریكردن لە هەر پرۆژەیەكی فیدراڵیزم یان كۆنفیدراڵی لە سوریا، ئەوەش پێچەوانەی هەڵوێست و لێدوانەكانی ئەم دواییەی مەزڵوم كۆبانێ فەرماندەی گشتی هەسەدەیە، كە داوای فیدراڵیزم لە سوریا دەكات.
ئەوەش لەكاتێكدایە، هێزەكانی هەسەدە لە بەنداوی تشرین كشاونەتەوە و بە دووری حەوت كیلۆمەتر لە گوندی قەل قەلی بڵاوەیان پێكراوە، توركیاش ناوەناوە بۆردومانی بەنداوەكە و دەوروبەری دەكات.
بەڕێوەبەری گشتی بەڕێوەبردنی قەیرانەکانی پارێزگای ئیسفەهان رایگەیاند لە کارگەیەک تەقینەوەیەک رویداوە و بەهۆیەوە کەسێک کوژراوە و دووانی تریش بریندار بوون.
بەپێی ئاژانسی هەواڵی تەسنیم، تەقینەوەکە لە کۆمپانیای پارسی ئاڤانار بووە کە دەکەوێتە ناحیەی مەیمەی سەر بە شارەدێی شاهینشاری ئەسفەهان.
بەپێی زانیارییە میدیاییەکان: ئەم روداوە سەعات 10:30سەرلەبەیانی ئەمڕۆ رویداوە. ئاماژە بەوەشکراوە: "راستەوخۆ دوای روداوەکە کارمەندانی فریاکەوتن و مانگی سور رەوانەی شوێنی روداوەکە کراون و روداوەکە کۆنترۆڵکرا".
رەوشی تەندروستی سورەیا ئۆندەر خراپە و ئاوسانی مێشكی بەردەوامە، سەبارەت بە رەوشی تەندروستی ئەحمەد توركیش دەم پارتی دەڵێت، چارەسەرە كیمیاییەكانی بە سەركەتوویی تەواوبوون.
نەخۆشخانەی فلۆرانس نایتینگەیل سەبارەت بە رەوشی تەندروستی سڕی سورەیا ئۆندەر، راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و ئاماژەی بۆ ئەوەكرد، مەترسییەكانی سەر ژیانی بەردەوام روو لە زیادبوون دەكات و گەیشتوونەتە ئاستێكی شكست، كاردانەوەی نەخۆشەكەش كەمبووەتەوە و ئاوسانی مێشكی هێشتا بەردەوامە.
هاوكات سەبارەت بە رەوشی تەندروستی ئەحمەد تورك، دەم پارتی راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و ئاماژەی بۆ ئەوەكرد، چارەسەرە كیمیاییەكانی ئەحمەد تورك بە سەركەتوویی تەواوبوون و پێشبینی دەكەن بە زووترین كات دەست بە كارەكانی تایبەت بە پڕۆسەی ئاشتیی بكاتەوە.
ئەحمەد تورك، ئێستا لە تەمەنی 82 ساڵیدایە و بەهۆی نەخۆشییەوە، ماوەی چەند مانگێكە چارەسەر وەردەگرێت و هەر بەو هۆیەشەوە نەیتوانیوە بەشداری لە سەردانەكانی وەفدی ئیمراڵی و دەم پارتیدا بكات.
روانگەی سوری بۆ مافی مرۆڤ بڵاویكردەوە، لەلایەن چەند چەكدارێكی نەناسراوەوە گۆڕی حافز ئەسەد سەرۆكی پێشووتری سوریا لە لازقیە هەڵدرایەوە و رووفاتەكەی بۆ شوێنێكی نادیار گواستراوەتەوە.
روانگەی سوری بۆ مافی مرۆڤ بڵاویكردەوە، لەلایەن چەند چەكدارێكی نەناسراوەوە گۆڕی حافز ئەسەد دامەزرێنەری رژێمی بەعسی سوریا و سەرۆكی پێشووتری سوریا، لە شاری قرداحەی پارێزگا لازقیە، بە چەند قۆناغێك هەڵدراوەتەوە و رووفاتەكەی بۆ شوێنێكی نادیار گواستراوەتەوە.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، دوای رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد ، شوێنی گۆڕی حافز ئەسەدی باوكی لە قرداحە، لەلایەن چەكدارانی ئیدارەی ئێستای سوریاوە شێوێنراوە.
8ـی كانوونی یەكەمی 2024، رژێمی بەشار ئەسەد لە سوریا، دوای نزیكەی 13 ساڵ بەرەنگاربوونەوەی گروپە چەكدارەكان رووخاو و خودی بەشار ئەسەد سەرۆكی ئەو كاتی سوریا روویكردە روسیا، هەرزووش دوای رووداوەكە چەكدارانی گروپەكان گەیشتنە سەر گۆڕی حافز ئەسەد و گۆڕەكەیان شێواند.
ئیسرائیل دەڵێت؛ پێویستە ژێرخانی ئەتۆمی ئێران بەتەواوی لەناو ببرێت، وەزیری دەرەوەی ئێرانیش راگەیاند، وەڵامی هەر هێرشێک دەدەینەوە کە بکرێتە سەر بەرنامە ئەتۆمییەکەمان.
عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس، وەڵامی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل دەداتەوە سەبارەت بە هێرشکردنەسەر بەرنامەی ئەتۆمی ئێران و دەڵێت؛ لە ئەگەری هەر هێرشێک بۆ سەر بەرنامە ئەتۆمییەکەمان وەڵاممان دەبێت و لێکەوتەی خراپی لێدەکەوێتەوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، ناتانیاهۆ دەیەوێت کێشە بۆ دانوستانەکانی لەگەڵ ئەمریکا دروستبکات، بەڵام دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا دەزانێت چی دەکات لەهەوڵە دیپلۆماسییەکان بۆ گەیشتن بەرێککەوتن لەگەڵ وڵاتەکەمان.
ئەمەش لە کاتێکدایە، ناتانیاهۆ لە بارەی دانوستانەكانی نێوان ئەمریكا و ئێران دوێنێ رایگەیاند، تەنها رێککەوتنێک كە باش بێت لەنێوان تاران و واشنتۆندا، رێككەوتنێكە كە لە رێگەیەوە بە تەواوی ژێرخان و سیستمی ئەتۆمی ئێران لەناوببرێت.
سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت؛ روخساری رۆژهەڵاتی ناوڕاستمان گۆڕیوە و وڵاتەکەی پلانە هاوبەشەکانی حزبوڵا و بزوتنەوەی حەماسی پوچەڵکردوەتەوە.
بنیامین نەتەنیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند؛ وڵاتەکەی لە رێگەی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی ئەم دواییەوە، سەرکەوتوبووە لە گۆڕینی روخساری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
ئاماژەی بەوەشکرد، ئیسرائیل ژێر دەستەیی هیچ دەوڵەتێک نییە و رێگەش نادەین وڵاتەکەمان شکستبهێنێت.
نەتەنیاهۆ راشیگەیاند،ئیسرائیل گەورەترین بەربەستە لەبەردەم پڕۆژەی ئێران لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەرەنگاری ئەو وڵاتە بوینەتەوە، بەڵام هێشتا زۆر شتمان ماوە بە ئەنجامی بگەیەنین.
ژمارەی قوربانییانی تەقینەوەكەی بەندەر عەباسی ئێران بەرزبووەوە، سێ رۆژ ماتەمینی راگەیەندرا و تا ئێستاش ئاگری هەندێك ناوچە بە تەواوەتیی كۆنتڕۆڵ نەكراوە.
پەیامنێری كوردسات نیوز لە تاران رایگەیاند:.ژمارەی كوژراوانی تەقینەوەكەی بەندەری رەجایی بەندەر عەباس، بۆ 40 كوژراو و هەزار و 242 بریندار بەرزبووەتەوە.
ئاماژەی بەوەش كرد كە ژمارەیەك لە بریندارەكانی روداوەكە بۆ شارەكانی دیكە گواستراونەتەوە و ژمارەیەك كەسیش بێسەروشوێن بون و چارەنوسیان نادیارە.
پارێزگاری هورموزگان رایگەیاند لێكۆڵینەوە لە روداوەكە بەردەوامە و تیمەكانی ئاگركوژێنەوە سەرقاڵی كۆنتڕۆڵكردنی ئاگری تەقینەوەكانن.
دوێنێ شەممە ژمارەیەك تەقینەوەی گەورە لە بەندەر رەجایی لە شاری بەندەر عەباس سەر بە پارێزگای هورموزگان روویدا، رۆژنامەی نیویۆرك تایمزی ئەمریكیش بڵاوی كردوەتەوە ئەو ماددەی كە تەقیوەتەوە سوتەمەنیی موشەكی بالیستی بوە كە لە وڵاتی چینەوە هاوردە كراوە.
هەوڵی وڵاتانی نێوەنگیر بەردەوامە بۆ گەیشتن بە ئاگربەست لە كەرتی غەززە قەتەریش دەڵێت، بەرەوپێشچوون لە دانوستانەكانی ئاگربەست بەدەیهاتووە.
شێخ محەمەد بن عەبدولڕەحمان ئالسانی سەرۆك وەزیرانی قەتەر لە كۆنفراسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، لە دانوستانەكانی تایبەت بە ئاگربەست لەنێوان حەماس و ئیسرائیل لە كەرتی غەززە بەرەوپێشچوون بەدیهاتووە.
وتیشی، ئیسرائیل دەیەوێت سەرجەم بارمتەكان ئازاد بكرێن بەبێ كۆتاییهێنانی شەڕ و حەماس ئەوە رەتدەكاتەوە
سەرۆك وەزیرانی قەتەر جەختیشیكردەوە، لەگەڵ میسر بەردەوامن لە هەوڵەكانیان بۆ گەیشتن بە قۆناغی دووەمی ئاگربەست لە غەززە.
ئەوەش لەكاتێكدایە، بزوتنەوەی حەماس دەڵێت ئامادەیە سەرجەم بارمتەكان ئازاد بكات بەو مەرجەی رێككەوتنی ئاگربەست بۆ ماوەی پێنج ساڵ لە غەززە ئیمزا بكرێت و سوپای ئیسرائیلیش لەو شارە بكشێتەوە، بەڵام تائێستا ئیسرائیل بە رەسمی وەڵامی ئەو داوایەی حەماسی نەداوەتەوە.
سەرۆكایەتی كۆماری سوریا لەسەر داواكردنی فیدراڵیزم هۆشداری دەداتە هەسەدە و دەشڵێت، مافی كورد و سەرجەم پێكهاتەكان لە سوریا پارێزراوە.
سەرۆكایەتی كۆماری سوریا بڵاویكردەوە، رێككەوتنی ئەم دواییەی نێوان ئەحمەد شەرع سەرۆكی سوریا و مەزڵوم كۆبانێ فەرماندەی گشتی هەسەدە، هەنگاوێكی ئەرێنی بوو بۆ ئارامی و چارەسەری نیشتمانی، بەڵام هەنگاوەكانی ئەم دواییەی هەسەدە، كە داوای فیدراڵیزم و دامەزراندنی واقعێكی جیا لە سوریا دەكات، پێچەوانەی رێككەوتنەكەیە و هەڕەشەیە بۆ سەر یەكپارچەی خاكی سوریا.
ئەوەشی خستەڕو، دژی هەر هەوڵێكن بۆ سەپاندنی قەوارەیەكی جیا بەبێ كۆدەنگی نیشتمانی، چونكە یەكگرتوویی و خاك و گەلی سوریا هێڵی سوورە و هەر سەرپێچییەك بۆ سەریان، دەرچوونە لە یەكڕیزی سوریا.
سەرۆكایەتی كۆماری سوریا هۆشداریش دەدات، لە پەكخستنی دامودەزگا حكومییەكان لە ناوچەكانی ژێر كۆنترۆڵی هەسەدە و قۆرخكاری خزمەتگوزاری و سەرچاوە نیشتمانییەكان لەلایەن هەسەدەوە، دەشڵێت، مافی كورد و سەرجەم پێكهاتەكان لە چوارچێوەی دەوڵەتی سوریا پارێزراوە.داواش لە هەسەدە دەكات پابەندی رێككەوتنی نێوانیان بێت.
بەهۆی تەقینەوەکەی بەندەر عەباسەوە حکومەتی ئێران سبەینێ دووشەممەی وەک رۆژی ماتەمینی گشتی لە سەرجەم ئێراندا راگەیاند.
دوای ئەوەی دوێنێ شەممە، تەقینەوەیەکی گەورە لە بەندەر رەجایی سەر بە بەندەر عەباسی ئێران رویدا، بەهۆیەوە تاوەکو ئێستا 27 کەس گیانیان لەدەستداوە و نزیکەی هەزار و 100 کەسیش بریندار بوون، هەروەها هێشتا گەڕانی تیمەکان بەردەوامە.
بەهۆی تەقینەوەکەوە، سێ رۆژ ماتەمینی لە تەواوی پارێزگای هورمزگان راگەیەنرا و حکومەتی ئێرانیش سبەینێ دووشەممەی وەک رۆژی ماتەمینی گشتی لە سەرجەم ئێراندا راگەیاند.
لە راپۆرتێکدا، کۆمپانیای "ئەمبرێی" بەریتانی تایبەت بە ئاسایشی دەریایی راپۆرتێکی لەبارەی هۆکاری تەقینەوەکەی بەندەر عەباسی ئێرانەوە بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکرد، بارێکی سوتەمەنی تایبەت بە موشەک لە چینەوە گەیشتووەتە بەندەرەکە، تەقینەوەکەش لە ئەنجامی هەڵە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو بارەدا رویداوە، کە تایبەت بووە بە سوتەمەنی رەق بۆ موشەکی بالیستی.
ژمارەی قوربانییانی تەقینەوەكەی بەندەر عەباسی ئێران بەرزبووەوە، سێ رۆژ ماتەمینی راگەیەنرا و تاوەکو ئێستاش ئاگری هەندێك ناوچە بە تەواوەتیی كۆنتڕۆڵ نەكراوە.
پەیامنێری كوردسات نیوز لە تاران باسی لەوەکرد، ژمارەی كوژراوانی تەقینەوەكەی بەندەری رەجایی بەندەر عەباس بۆ 25 کەس بەرزبووەوە و ژمارەی بریندارەکانیش بوو بە هەزار و 86 کەس.
وتیشی، هێشتا ئاگرەکە بە تەواوی کۆنتڕۆڵ نەکراوە و لە هەندێک شوێندا ئاگر ماوە.
ئاماژەی بەوەش كرد، ژمارەیەك لە بریندارەكانی روداوەكە بۆ شارەكانی دیكە گواستراونەتەوە و ژمارەیەك كەسیش بێسەروشوێن بوون و چارەنووسیان نادیارە.
لەوبارەیەوە، پارێزگاری هورموزگان رایگەیاند، لێكۆڵینەوە لە روداوەكە بەردەوامە و تیمەكانی ئاگركوژێنەوە سەرقاڵی كۆنتڕۆڵكردنی ئاگری تەقینەوەكانن.
دوێنێ شەممە، ژمارەیەك تەقینەوەی گەورە لە بەندەر رەجایی لە شاری بەندەر عەباس سەر بە پارێزگای هورموزگان رویدا، رۆژنامەی نیویۆرك تایمزی ئەمریكیش بڵاوی كردوەتەوە، ئەو ماددەی كە تەقیوەتەوە سوتەمەنیی موشەكی بالیستی بووە كە لە وڵاتی چینەوە هاوردەی ئێران كراوە.
کۆنفڕانسی یەکڕیزی و یەکهەڵوێستی کوردی لە ڕۆژئاوای کوردستان کە لە 26ـی نیسانی 2025 لە شاری قامیشلۆ بەسترا، کۆتایی بە کارەکانی هێنا و ئەنجامەکەی لەلایەن موحەمەد ئیسماعیل و فەوزا یوسف خوێندرایەوە.
بەپێی ئەنجامنامەکە، کۆنفڕانسەکە بە بەشداری پارتە کوردییەکان، رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، بزووتنەوەی ژنان، رێکخراوەکانی ژنان و چالاکوانانی سەربەخۆی کۆمەڵگەی کوردی لە ناوچە جیاوازەکانی کوردی لە سوریا بەسترا.
ئامانجی کۆنفڕانسەکە، گەیشتنبو بە دیدگایەکی یەکگرتووی کوردی بۆ بنیاتنانی سوریایەکی نوێ و بەشداریکردن لە دیاریکردنی داهاتووی وڵات و چارەسەرکردنی پرسی کورد لەم قۆناغە گرنگەی مێژووی سوریادا، بە تایبەتی دوای قوخانی رژێمی دیکتاتۆری شام لە8ـی کانوونی یەکەمی 2024، کە ئازادی و کەرامەتی گەلی سوریای بە هەموو پێکهاتە نەتەوەیی، ئایینی و کۆمەڵایەتییەکانی پێشێل کردبوو.
بەشداربووان دیدگای هاوبەشی کوردییان لە کۆنفڕانسەکەدا تاوتوێکرد، وەک نزیکبوونەوەیەکی راستەقینە بۆ چارەسەرێکی دادپەروەرانە و فراوان بۆ کێشەی کورد لە چوارچێوەی سوریایەکی یەکگرتوودا، بە ناسنامەی فرە-ئەتنیکی، فرە-ئایینی، فرە-کولتووری و فرە-نەتەوەیی، کە دەستورەکەی مافە نەتەوەییەکانی گەلی کورد گەرەنتی دەکات.
کۆنفڕانس داوا دەکات ئەم دیدگاو پرەنسیپە هاوبەشانەی کورد پەسەند بکرێت، وەک بنەمایەک بۆ دیالۆگی نەتەوەیی، چ لە نێوان هێزە سیاسییە کوردییەکان خۆیاندا بێت، چ لە نێوان ئەوان و بەڕێوەبەرایەتی نوێی شام و هەموو هێزە نەتەوەییەکانی تری سوریادا بێت.
لە کۆتاییدا، کۆنفڕانسەکە بڕیاری دا کە لە کاتێکی نزیکدا وەفدێکی هاوبەشی کوردی پێک بهێنرێت بۆ کارکردن لەسەر بنەمای جێبەجێکردنی ئەم دیدگایە و گفتوگۆکردن لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ گەیشتن بە ناوەرۆکەکەی.
لەمراگەیەندراوی کۆتاییدا کۆمەڵێک خاڵی گرنگ خراونەتەڕوو کە دەکرێت بەم شێوەیە پوختە بکرێن:
- دەستووری داهاتووی سوریا دەبێت مافەکانی هەموو پێکهاتەکانی سوریا مسۆگەر بکات.
- دەوڵەتی سوریا پابەند دەبێت بە پەیمان و بەڵێننامە نێودەوڵەتییەکان، مافەکانی مرۆڤ و بنەمای هاووڵاتیبوونی یەکسان.
- سیستەمی حوکمڕانی لە سوریا دەبێت سیستەمێکی پەرلەمانی بێت کە لەسەر فرەیی سیاسی، دەستاودەستکردنی ئاشتیانەی دەسەڵات و جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان دامەزرابێت.
- سوریا دەوڵەتێکی نا-ناوەندی دەبێت کە دابەشکردنی دادپەروەرانەی دەسەڵات و سامان لە نێوان ناوەند و پەراوێزەکان مسۆگەر دەکات.
- ناوی دەوڵەت، ئاڵا و سرودی نیشتمانی دەبێت گوزارشت لە فرەیی نەتەوەیی و کولتووریی کۆمەڵگای سوریا بکات.
- دەوڵەت بێلایەن دەبێت بەرامبەر بە ئایین و بیروباوەڕەکان و مافی ئەنجامدانی رێوڕەسمە ئایینییەکان دەپارێزێت.
- دانپێدانان بە ئایینی ئێزیدی وەک ئایینێکی فەرمی لە دەوڵەتدا.
- پەیڕەوکردنی ناسنامەیەکی نیشتمانیی گشتگیر کە تایبەتمەندییەکانی پێکهاتە جیاوازەکان رەچاو دەکات.
- مسۆگەرکردنی یەکسانی دەستوری لە نێوان پیاو و ژن و نوێنەرایەتی ژنان لە هەموو دامەزراوەکاندا.
ئەم خاڵانە پێداگرییەکی بەهێزن لەسەر گرنگی بنیاتنانی سیستەمێکی دیموکراتی فرەنەتەوەیی و بەشداریپێکردن لە سوریای داهاتوودا کە مافەکانی هەموو پێکهاتەکان و بەتایبەت گەلی کورد لەبەرچاو بگیرێت تیایدا.
دەزگای فریاکەوتنی ئێران: ژمارەی بریندارەکانی بەندەر عەباس 500 کەسی تێپەڕاند
تەقینەوەیەکی گەورە لە بەندەری شەهید رەجایی لە شاری بەندەر عەباسی سەر بە پارێزگای هورموزگان رویدا و بەهۆیەوە چەند باڵەخانەیەک بەتەواوی وێران بوون و ئەگەری برینداربوونی چەندین هاووڵاتیش هەیە.
بەڕێوەبەری قەیرانی پارێزگای هورموزگان بە میدیاکانی ئێرانی راگەیاندوە: کە پێدەچێت ئەم روداوە بەهۆی تەقینەوەی تانکەرێکی سووتەمەنیەوە بووبێت و لە سەرجەم شارەکانی ئێرانەوە تیمی ئاگر کوژێنەوە و فریاکەوتن بە رێگاوەن بۆ ئێرە.
بەپێی میدیا ئێرانیەکان، تەقینەوەکە بە رادەیەک بەهێز بووە کە زەوی لە ژمارەیەک شاری دەوروبەری شوێنی روداوەکە لەریوەتەوە و دەنگەکەی لە بەندەر عەباس و قشمیش بە تەواوی هەستی پێکراوە.
تا ئێستا زانیارییەکان لەبارەی ژمارەی برینداران و ئەگەری گیانلەدەستدان بەهۆی تەقینەوەکەوە لە هیچ لایەنێکی فەرمیەوە بڵاونەکراوەتەوە.
ئەمڕۆ شەممە، قۆناغی سێیهەم دانوستانە ناڕاستەوخۆکانی نێوان کۆماری ئیسلامی ئێران و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە وڵاتی عومان دەستی پێکرد.
ئاژانسی تەسنیم بڵاویکردەوە، ئەم دانوستانانە بە سەرۆکایەتی عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران و ستیڤ ویتکاف، نوێنەری تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا بۆ کاروباری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڕێوە دەچێت.
عراقچی دوێنێ لەگەڵ وەفدێکی سیاسی و تەکنیکی گەیشتە مەسقەت و دوو جار لەگەڵ سەید بەدر ئەلبوسەعیدی، هاوتا عومانیەکەی کۆبووەوە و سەبارەت بە رێوشوێنە جێبەجێکارییەکانی دانوستانە ناڕاستەوخۆکان راوێژی کرد.
هەروەها وەزیری دەرەوەی ئێران لەگەڵ هاوتا عومانیەکەی بەشداری لە پێشانگای کتێبی مەسقەت کرد و لە وەشانێکی عەرەبی کتێبی "هێزی دانوستان"ی کڕی.
ویتکاف بەرەبەیانی ئەمڕۆ گەیشتە مەسقەت و پێش دانوستانە ناڕاستەوخۆکان لەگەڵ ئێران، لە سەردانێکدا بۆ روسیا چاوی بە ڤلادیمیر پوتین، سەرۆک کۆماری ئەو وڵاتە کەوت و راوێژی لەگەڵدا کرد.
یەکێک لە خاڵە جیاکەرەوەکانی ئەم قۆناغەی دانوستانەکان، کۆبوونەوە ناڕاستەوخۆ تەکنیکییەکانی نێوان ئێران و ئەمریکایە کە بڕیارە بەڕێوە بچێت. لە دانوستانەکانی قۆناغی دووەمی نێوان ئێران و ئەمریکا رێککەوتن کرا کە کۆبوونەوەی تەکنیکی و پسپۆڕیش بەڕێوە بچێت.
تیمە تەکنیکی و پسپۆڕییەکانی ئێران و ئەمریکا بە سەرۆکایەتی مەجید تەخت رەوانچی و کازم غەریب ئابادی، جێگرەکانی وەزیری دەرەوەی ئێران و هەروەها "مایکڵ ئانتۆن"، سەرۆکی بەڕێوەبەرایەتی پلاندانانی سیاسەتگوزاری وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا بەڕێوە دەچێت.
سێیەمین قۆناغی دانوستانەکان هاوشێوەی دوو قۆناغی پێشوو بە شێوەی ناڕاستەوخۆ و بە نێوەندگیری عومان و بە گۆڕینەوەی پەیام ئەنجام دەدرێت.
بە سەرنجدان بە چوونە ناوەوەی گفتوگۆکان بۆ بابەتە تەکنیکی و پسپۆڕییەکان، ئێستا پێدەچێت گفتوگۆکان بچنە ناو باسە وردەکانەوە لە چوارچێوەی هەڵوێستە گشتییەکانی هەردوو لا.
بەپێی رێنماییە نوێیەکانی وەزارەتی حەج و عومرەی سعودیە، هەر کەسێک بە ناوی عومرەوە سەردانی وڵاتی سعودیەی کردبێت، ئەگەر پێش دەستپێکردنی فەریزەی حەج نەگەڕێتەوە، لەکاتی دەستگیرکردنیدا بە زیاتر لە 15 هەزار دۆلار سزا دەدرێت.
کاروان ستوونی، وتەبێژی حەج و عومرەی هەرێمی کوردستان لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز رایگەیاند: "سعودیە گەشتیار و عومرەکاران ئاگادار دەکاتەوە بەر لە بەڕێوەچوونی فەریزەی حەج بگەڕێنەوە وڵاتەکانیان، بە پێچەوانەشەوە تووشی سزای توندی دارایی و یاسایی دەبنەوە و لەکاتی دەستگیرکردنی هەر عومرەکارێک بە 50 هەزارریاڵ (زیاتر لە 15 هەزار دۆلار) سزا دەدرێت".
وتەبێژی حەج و عومرەی هەرێم ئەوەشی خستەڕوو کە لە رێنمایی و رێککارەکانی وەزارەتی حەج و عومرەی سعودیەدا هاتووە، گەشتیاران و کۆمپانیاکان ناچار دەکات بەر لە وادەی دیاریکراوی خۆیان بگەڕێنەوە وڵاتەکانیان.
لە بەشێکی دیکەی لێدوانەکەیدا، کاروان ستوونی ئاماژەی بەوەش کرد کە هەر کەسێک لەڕێگەی کۆمپانیاوە ڤیزای وەرگرتبێت و خۆی لە سعودیە حەشار بدات، لە کاتی دەستگیرکردنی بە 100 هەزار ڕیاڵ (زیاتر لە 30هەزار دۆلار) پێبژاردنیان پێ دەکرێت.
شایەنی باسە، جگە لە پێبژاردن، سەرپێچیکاران بە زیندانیکردنیش سزا دەدرێن و سزاکان لەکاتی دەستپێکردنی فەریزەی حەجی ئەمساڵ جێبەجێ دەکرێن.
ئەم بڕیارە نوێیەی سعودیە لە چوارچێوەی ڕێکخستنی سەردانی زیاتری 2 ملیۆن موسڵمان بۆ بەجێهێنانی فەریزەی حەج و رێگریکردن لە مانەوەی نایاسایی هەندێک عومرەکار لە وڵاتەکەدا هاتووە.