رۆژهەڵاتی ناوەڕاست
ئەم هەفتەیە دەمپارتی و ئاكەپە كۆدەبنەوە، وتەبێژی ئاكەپەش دەڵێت؛ ئەردۆغان پێشوازیی لە وەفدەكە دەكات و گفتوگۆیان لەگەڵ دەكات.
عومەر چەلیك، وتەبێژی ئاكەپە لە كۆنفرانسێكی ڕۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئەم هەفتەیە وەفدی پارتی یەكسانی و دیموكراسی گەلان - دەم پارتی و رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا و سەرۆكی پارتی داد و گەشەپێدان - ئاكەپە كۆدەبنەوە.
وتەبێژی ئاكەپە وتیشی، بەو كۆبوونەوە پڕۆسەی چارەسەری پرسی كورد و پڕۆسەی ئاشتی لە باكوری كوردستان و توركیا دەچێتە قۆناغی نوێوە.
پێشتر دەم پارتی رایگەیاندبوو، بۆ تاوتوێكردنی پرۆسەی ئاشتی لەگەڵ ئەردۆغان كۆدەبنەوە و پێویستە ئاكەپە و دەسەڵاتی توركیا هەنگاوەكانیان بۆ ئەو پڕۆسەیە دەست پێبكەن.
ئیسرائیل، بزوتنەوەی حەماس لەکەرتی غەززە لە هەڵگیرساندنی شەر تۆمەتبار دەکات، وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتەش دەڵێت؛ هیچ داهاتوویەک بۆ کەرتی غەززە لە ژێر دەسەڵاتی حەماسدا نییە.
گیدیۆن سار وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل رایگەیاند، هیچ داهاتوویەک بۆ کەرتی غەززە لە ژێر دەسەڵاتی حەماسدا نییە و بزووتنەوەکە بەرپرسیارە لە هەڵگیرسانی شەڕ "چونکە رەتیدەکاتەوە بارمتەکان ئازاد بکات و چەک دابنێت".
وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل وتیشی: چەک دانانی حەماس و گەڕاندنەوەی بارمتە ئیسرائیلییەکان لە غەززە دەتوانێت دەستبەجێ کۆتایی بە شەڕەکە بهێنێت.
گیدیۆن سار پێشنیاری ئیدارەیەکی راگوزەر بۆ کەرتی غەززە دەکات لەژێر چاودێری نێودەوڵەتی و عەرەبیدا، ئاماژەی بەوەشکرد، "ئێمە هەوڵی کۆنترۆڵکردنی کەرتی غەززە نادەین لەدوای شەڕ ".
سەبارەت بە پێشنیاری کۆچی خۆبەخشانەی دانیشتوانی غەززە، رایگەیاند، "کۆچی خۆبەخشانە لە غەززەوە چارەسەرێکی مرۆڤانە و راستەقینەیە لە چوارچێوەی پلانی ترەمپ، هەرکەسێکیش بیەوێت خۆبەخشانە لە غەززەوە کۆچ بکات، ئێمە ئاسانکاری بۆ دەرچوونیان دەکەین".
ئەمریكا و شەڕڤانان مانۆڕی هاوبەشی سەربازییان لە رۆژئاوای كوردستان ئەنجامدا و چەكی نوێ و پێشكەوتوویان تاقی كردەوە.
پەیامنێری كوردسات نیوز لە رۆژئاوای كوردستان رایگەیاند، هێزەكانی سوریای دیموكرات - هەسەدە لە چوارچێوەی راهێنانی سەربازیدا مانۆڕێكی هاوبەشیان لەگەڵ هێزەكانی هاوپەیمانانی نێودەوڵەتیی بە سەرپەرشتیی ئەمریكا ئەنجام دا.
مانۆڕەكە لە بنكەیەكی سەربازیی حەسەكە لە رۆژئاوا بەڕێوەچووە و ئامانجی مانۆڕەكە پاراستنی هێزەكانی هەسەدە و ئەمریكایە لە هێرشی درۆن بە مەبەستی بەهێزكردنی قەڵغانی ئاسمانی.
هاوكات روانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ بڵاوی كردەوە، مانۆڕەكە چەكی نوێ و پێشكەوتوی تێدا تاقی كراوەتەوە.
بەپێی زانیارییەكان، هاوكات لەگەڵ ئەنجامدانی مانۆڕە هاوبەشەكەی حەسەكە، شەڕڤانان مەشقی سەربازییان لەگەڵ هێزەكانی هاوپەیمانان لە بنكەیەكی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی دێرەزوور ئەنجام داوە .
روانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ رایدەگەیەنێت، لە مانگی ئاداری ئەمساڵدا هەزار و 767 كەس لە سوریا كوژراون كە ژن و منداڵیشیان تێدایە.
روانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ لە راگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، لە ئەنجامی شەڕ و ئاڵۆزییەكانەوە لە سەرانسەری سوریا، بەتایبەتیش لە ناوچە كەناراوییەكان، ژمارەیەكی زۆر لە خەڵكی مەدەنی كوژراون.
دەشڵێت، بە گشتی هەزار و 767 كەس كوژراون كە ژن و منداڵیشیان تێدایە و هێرشەكانیش لە زۆرێك لە شارەكان بە تایبەتیش لە حومس و تەرتوس توندتر بوون.
وتیشی، تەنها لە ناوچەیەكی كەناراوەكاندا 62 تاوانی كوشتنی بە كۆمەڵ ئەنجامدراوە و سەدان كەس تائێستاش چارەنووسیان نادیارە.
بەرگریی شارستانیی غەززە دەڵێت، بەرەبەیانی ئەمڕۆ لە بۆردومانێكی ئیسرائیلدا بۆ سەر كەرتی غەززە 44 كەس كوژران.
بەرگریی شارستانیی غەززە رایگەیاند، بەرەبانی ئەمڕۆ ئیسرائیل خێمەی ئاوارەكانی لە غەززە بۆردومانكردووە و بەهۆیەوە 44 كەس كوژران.
لێپرسراوێكی فەلەستینیش رایگەیاند، سوپای ئیسرائیل منداڵێكی فەلەستینی كوشتووە بە تۆمەتی هەڵدانی بەرد كە ئەو منداڵە هەڵگری رەگەزنامەی ئەمریكییە.
كەتائیبی قەسام باڵی سەربازیی حەماسیش بڵاویكردەوە، هێرشێكی موشەكی فراوانیان كردووەتە سەر شاری ئەسدود لە باشووری ئیسرائیل، لە وەڵامی ئەو كۆمەڵكوژییانەی ئیسرائیل بەرانبەر بە خەڵكی مەدەنی غەززە ئەنجامی دەدات.
سوپای ئیسرائیلیش رایگەیاند، نزیكەی 10 موشەك لە غەززەوە ئاڕاستەی ئیسرائیل كراون، بەڵام زۆرینەی موشەكەكانیان خستووەتەخوارەوە.
ساڵح موسلیم رایدەگەیەنێت، كورد بەشێكە لە سوریا و هەرگیز جیا نابێتەوە، هۆشداریشدا لە هەوڵەكانی توركیا بۆ تێكدانی رێككەوتنەكەی نێوان كۆبانێ و شەرع.
ساڵح موسلیم هاوسەرۆكی پارتی یەكێتی دیموكراتی (پەیەدە) لە رۆژئاوای كوردستان لە چاوپێكەوتنێكدا هۆشداری دەدات لە هەوڵەكانی توركیا بۆ تێكدانی ئەو رێككەوتنەی لەنێوان مەزڵوم كۆبانێ فەرماندەی هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) و ئەحمەد شەرع سەرۆكی سوریا بۆ قۆناغی راگوزەر ئیمزاكراوە.
وتیشی، توركیا ئێستا بووەتە هەڕەشە و بەربەست بۆ هەموو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و دەیەوێت زۆرترین ئاستەنگ دروستبكات، بەڵام كاریگەرییەكی ئەوتۆی نابێت.
راشیگەیاند، كورد خەباتی زۆریكردوە و قوربانی زۆریشداوە لەو رێگایە، بۆیە لە ئێستادا بووەتە فاكتەرێكی سەرەكی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.
ئاماژەی بەوەشكرد، پێشتریش وتویانە "بەشێكین لە سوریا و هەرگیز نەیانویستوە جیاببینەوە".
ساڵح موسلیم ئاشكراشیكرد، لەچەند رۆژی داهاتوودا هەموو حزبە كوردییەكانی سوریا كۆدەبنەوە و كۆنگرە یان كۆنفرانسێك دەبەستن بۆ باسكردن لە داهاتووی كورد لە سوریا.
ئیسرائیل ژمارەی ئەو سەربازانەی راگەیاند کە بەهۆی شەڕی غەززەوە لە رووی جەستەیی و دەروونی؛ بە زەبری جەنگەوە دەناڵێنن و لەئێستادا چارەسەر وەردەگرن.
وەزارەتی بەرگری ئیسرائیل رایگەیاند، نزیکەی 16 هەزار و 500 سەربازیان بەهۆی شەڕی غەززەوە چارەسەر وەردەگرن، کە حەوت هەزار و 300 سەربازیان توشی گرفت یان نەخۆشی دەروونی بوون.
ئەوەشی خستە روو، بە گشتیی ئەو سەربازانەی گرفتی دەروونیان هەیە، بەدەست شۆکی دوای جەنگ، خەمۆکی و دڵەڕاوکێی توندەوە دەناڵێنن.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لەئێستادا چەندین تیمی پزیشکی دەروونی و توێژەریی دەروونیان بۆ چارەسەرکردنی سەربازەکان دابین کردووە.
لە 7ی تشرینی یەکەمی ساڵی 2023، دوای ئەوەی حەماس بە زیاتر لە پێنج هەزار موشەک هێرشی کردە سەر ئیسرائیل، جەنگی نێوان ئیسرائیل و حەماس دەستی پێ کرد، بەهۆی شەڕەکەشەوە بەدەر لە ئیسرائیل، لە غەززەش زیاتر لە 50 هەزار کەس کوژراون، کە زۆرینەیان ژن و منداڵن.
حەماس هێرشێكی فراوانی مووشەكی كردە سەر شاری ئەسدودی باشووری ئیسرائیل و سوپای ئیسرائیلیش دەڵێت، نزیكەی 10 موشەک لە غەززەوە ئاڕاستەیان كراوە و زۆرینەیان خستووەتەخوارەوە.
كەتائیبی قەسام، باڵی سەربازی حەماس بڵاوكردەوە، هێرشێكی فراوانی مووشەكیان كردووەتە سەر شاری ئەسدودی باشووری ئیسرائیل، لە وەڵامی ئەو كۆمەڵكوژییانەی ئیسرائیل دەرحەق بە خەڵكی مەدەنی فەڵەستینی ئەنجامی دەدات.
هاوكات، سوپای ئیسرائیل رایگەیاندووە، نزیكەی 10 مووشەك لە غەززەوە ئاڕاستەی ئیسرائیل كراوە و ئەوانیش وەكو سوپا، زۆرینەی مووشەكەكانیان خستووەتەخوارەوە.
میدیاكانی ئیسرائیل بڵاویانكردووەتەوە، بەهۆی مووشەكەكانەوە زەنگی ئاگاداركردنەوە لە ناوچەكانی باشووری تەلئەبیب و ئەسقەلان و ئەسدود كەوتووەتەكار و هاوڵاتییانی مەدەنی ئەو ناوچانەیان چۆڵكردووە، هێزە ئەمنییەكانیش گەیشتوونەتە شوێنی رووداوەكان، هاوكات، شارەوانی ئەسقەلانیش رایگەیاندووە، مووشەك لە ناوچەكەیان كەوتووەتەخوارەوە و بریندار و زیانی ماددی لێكەوتووەتەوە، بەڵام بریندارەكان رەوشی تەندروستییان جێگیرە.
یونیسێف هۆشداری دەدات لە دۆخی تەندروستی منداڵانی کەرتی غەززە و دەڵێت؛ یەک ملیۆن منداڵ روبەروی کارەساتی مرۆیی بونەتەوە.
رێکخراوی نەتەوەیەکگرتووەکان بۆ منداڵان "یونیسێف" بڵاویکردەوەتەوە، یەک ملیۆن منداڵ لە کەرتی غەززە روبەروی کارەساتی مرۆیی و برسێتی بونەتەوە، ئاماژەی بەوەشکردووە، زیاتر لە مانگێکە بەتەواوی رێگری دەکرێت لە گەیاندنی یارمەتییە مرۆییەکان بۆ کەرتی غەززە ئەمەش دۆخەکەی خراپتر کردووە.
یونیسێف ئاماژەی بەوەشکردووە، رێگریکردن لە گەیاندنی هاوکارییەکان بۆ غەززە پێشلێکردنی ئاشکرای یاسا مرۆییەکانە.
راشیگەیاند: کەمی خۆراک و ئاوی پاکی خواردنەوە و پێداویستی پزیشکی و شوێنی نیشتەجێبوون، رێژەی بەدخۆراکی و بارودۆخی تەندروستی خراپتر کردووە، هاوکات ئەم هۆکارانە راستەوخۆ مەترسی لەسەر ژیانی منداڵان دروستکردووە.
ئێران پەیامێک ئاڕاستەی ترەمپ دەکات و رایدەگەیەنێت؛ شەرمان ناوێت بەڵام ئامادەین بە توندی وەڵامی هەموو هەڕەشەکان بدەینەوە.
محەمەد باقری، سەرۆکی ئەرکانی گشتی هێزە چەکدارەکانی ئێران، وەڵامی رابەری باڵای شۆرشی ئیسلامی ئێران عەلی خامنەیی بۆ پەیامەکەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا، سەبارەت بە بەرنامەی ئەتۆمییەکە ئاشکراکرد و رایگەیاند، بە هەموو هێزمانەوە وەڵامی هەڕەشەکان دەدەینەوە، بەڵام ئێمە شەڕمان ناوێت و دەمانەوێت بە گفتوگۆ کێشەکان چارەسەر بکەین.
لە بەرانبەردا عەباس عێراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاندووە، ئێران لەژێر هەڕەشە و دژایەتیکردن گفتوگۆی راستەوخۆ لەگەڵ ئەمریکا رەتدەکاتەوە.
جێگەی ئاماژەیە، دۆناڵد ترەمپ ، دوو بژاردەی خستوەتە بەردەم ئێران، یەکەمیان بە رێگەی دیپلۆماسی چارەسەری بەرنامەی ئەتۆمییەکە بکرێت، یاخود لە رێگەی سەربازیەوە یەکلای دەکەنەوە.
سوپای ئیسرائیل دان بەوەدا دەنێت كە هەڵەی كردووە سەبارەت بە كوشتنی 15 كارمەندی فریاگوزاری و تەندروستی لە كەرتی غەززە.
میدیاكانی ئیسرائیل لە زاری لێپرسراوێكی باڵای ئەو وڵاتەوە بڵاویانكردەوە، گێڕانەوەی پێشووی سوپای ئیسرائیل سەبارەت بە ڕووداوەكە دروست نەبووە و كارمەندەكان بە هەڵە كوژراون لەلایەن سوپاوە.
رۆژی 23ی ئاداری رابردوو كاروانێكی ئەمبوڵانسەكانی مانگی سوری فەلەستینی و ئۆتۆمبێلێكی نەتەوە یەكگرتووەكان و ئۆتۆمبێلێكی ئاگركوژێنەوە لە بەرگری شارستانی غەززە لە ناوچەی تل سوڵتان لە رەفەح كەوتنە بۆسەی سوپای ئیسرائیل و تەقەیان لێكرا، بەوهۆیەشەوە سەرجەمیان كە 15 كەس بوون، كوژران.
ئەوەش لەدوای بڵاوبوونەوەی تۆمارێكی ڤیدیۆیی هات كە تیایدا دەردەكەوێت یەكێك لە كارمەندەكان پێش كوژرانی، تۆماری هێرشی سوپای ئیسرائیلیی بۆسەر ئەمبوڵانسەكان كردووە، لەكاتێكدا ئەمبوڵانسەكان لایتەكانیان كار دەكات و لۆگۆیان پێوەیە، بەڵام دوای رووداوەكە سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، هۆكاری تەقەكردن لە ئەمبوڵانسەكان ئەوە بووە كە لایتیان كوژراندوەتەوە و نەناسراو بوون .
لە کۆنگرەی ئەمڕۆی پارتی گەلی کۆماری "جەهەپە"دا، ئۆزگور ئۆزەل بە سەرۆکی گشتیی پارتەکە هەڵبژێردرایەوە.
ئەمڕۆ یەکشەممە، پارتی گەلی کۆماری "جەهەپە" کۆنرەی نائاسایی خۆی لە ئەنقەرە ئەنجامدا و لە کۆنگرەکەدا ئۆزگور ئۆزەل جارێکی دیکە بە سەرۆکی گشتیی پارتەکە هەڵبژێردرایەوە.
لە کۆنگرەکەدا هەزار و 323 ئەندام بەشدار بوون، کە دەنگی هەزار و 171یانی بەدەست هێنا.
جگە لە ئۆزگور ئۆزەلی سەرۆکی پارتەکە هەریەک لە بەرهان شیمشەک پەرلەمانتاری پێشوو و ئومیت ئویساڵ سەرۆکی شارەوانیی شارۆچکەی مورادپاشا لە ئەنتاڵیا کاندید بوون.
رۆژی 5ی تشرینی دووەمی ساڵی 2023، لە 38ـەم کۆنگرەی پارتەکەدا بە بەدەستهێنانی 812 دەنگ بە سەرۆکی گشتیی جەهەپە هەڵبژێردرا، بەوەش بووە هەشتەم سەرۆکی گشتیی پارتەکە.
پارتی گەلی کۆماری لە 9ـی ئەیلوولی ساڵی 1923 لەلایەن مستەفا کەمال ئەتاتورکەوە دامەزرێنراوە، لە ساڵانی 1923 تاوەکو 1950، 17 جار لەسەر یەک بەتەنیا حکومەتی پێکهێناوە.
پرۆژەیاسایەك بۆ كەمكردنەوەی هەژموونی ئێران لە عیراق لە لایەن دوو ئەندامی كۆنگرێسی ئەمەریكاوە دەخرێتە روو.
جۆ ویلسۆن، ئەندامی كۆمارییەكان لە كۆنگرێس لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێمس نوسیویەتی، بە هاوبەشی لەگەڵ ئەندامێكی دیموكراتەكان لە كۆنگرێس پڕۆژەیاسایەكیان بە ناوی "رزگاری عیراق" پێشكەش كردوە، كە ئامانج لەو پرۆژەیە كەمكردنەوەی هەژمونی تارانە لە عیراق و پاڵپشتیكردنی زیاتری سەربەخۆیی ئەو وڵاتەیە.
ئەو كۆنگریسمانە رایگەیاندوە، بەپێی پرۆژە یاساكە دەبێت لە ماوەی 180 رۆژدا پرۆژە یاساكە جێبەجێبكرێت وەك یەكەم هەنگاویش دەبێت سەرجەم ئەو گروپە چەكدارانەی ناوچەكە بە تیبەتیش حەشدی شەعبی لە عیراق هەڵبوەشێنرێنەوە.
لە دووەم هەنگاویشدا پێویستە واشنتۆن هاوكارییە ئەمنییەكانی بۆ عیراق رابگرێت تا ئەو كاتەی گروپەكانی لایەنگری تاران لە دامودەزگاكانی دەوڵەت دوور دەخرێنەوە، هەروەها پاڵپشتیكردنی كۆمەڵگەی مەدەنی بۆ عیراق زیاتر بكرێت.
دەشڵێت، پرۆژەكە لە ماوەی 60 رۆژدا پێشكەشی كۆنگرێس دەكرێت و دەنگی لەسەر دەدرێت.
فڕۆكەخانەی سەربازیی حومس لە ناوەڕاستی سوریا، ئەو مستە پۆڵاینەی بەشار ئەسەد كە نەیپاراست لە دوژمنەكانی، ئێستا یەك پارچە بووەتە خۆڵەمێش و دوكەڵی لێ بەرزدەبێتەوە.
بنكەی ئاسمانی "تی فۆ"ڕ یان "تیاس" كە گەورەترین بنكەی ئاسمانی سەربازیی سوریا بوو، ئێوارەی چوارشەممەی رابردوو كەوتە بەر هێرشی ئاسمانی ئیسرائیل و وێرانی كرد.
هەرچەندە ئیدارەی نوێی سوریا بە سەرۆكایەتی ئەحمەد شەرع بە هیچ شێوەیەك هەڕەشەی لە ئیسرائیل نەكردووە، بەڵام تەلئەبیب لەدوای رۆیشتنی ئەسەدەوە بەردەوامە لە بۆردومانكردن و وێرانكردنی ژێرخانی سەربازیی سوریا بەبیانووی دوورخستنەوەی مەترسییەكانی داهاتوو بۆسەر ئیسرائیل.
بۆردومانەكەی ئیسرائیل لە رۆژی چوارشەممەی رابردوو، جگە لە تێكشكاندنی دەیان فڕۆكە، دوو سیستمی بەرگری ئاسمانی "ئێس 200" و "ئێس 400"ـەشی لەناوبرد.
بنكە ئاسمانییەكە دەكەوێتە نزیك گوندی تیاس لە پارێزگای حمسی سوریا، لە حەفتاكانی سەدەی رابردوەوە لەلایەن یەكێتی سوڤیەتەوە پەرەی پێدراو لەسەردەمی رژێمی بەشار ئەسەدیشدا لەلایەن هێزی ئاسمانی عەرەبی سوریا و هێزی قودسی ئێرانەوە بۆ هێرشە سەربازییەكان دژی داعش و هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن لە كاتی شەڕی ناوخۆی سوریا بەكارهێنرا.
لەناو ئەو فڕۆكەخانەیەدا، چەندین جۆر فڕۆكە بوونیان هەبوو، كە هەندێكیان مۆدێرنن، لەوانەش: "میگ29"، "میگ27"، "سوخۆی 35"، "میگ25"، "سو22"و "سو24" كە بە نزیكەی 100 فڕۆكە مەزەندە دەكرا.
فڕۆكەخانەكە سیستمی بەرگری ئاسمانی و راداری فریكوێنسی كورت و نزیكەی 136 ئۆتۆمبێل و زرێپۆش و تانكی سەربازیی تێدا جێگیر كرابوو، لەنێویشیاندا تانكی "تی "82.
لە مانگی كانوونی دووەمی ساڵی 2016، داعش دەستی بەسەر كەتیبەی بەرگری ئاسمانی فڕۆكەخانەكەدا گرت، دوای ئەوەی لە سێ لاوە گەمارۆی فڕۆكەخانەكەی دا و چوار فڕۆكەی جەنگیشی لەناوبرد.
لەگەڵ ئەوەشدا داعش 30 تانك و شەش زرێپۆش و چوار كۆگای چەكی سوك و تەقەمەنی و بڕێكی زۆر چەكی دژە تانكی لەناوبرد، بەڵام لە ساڵی 2017 هێزەكانی سوریا بە هاوكاری روسیا فڕۆكەخانەكەی كۆنترۆڵكردەوە.
لە ساڵی 2018 و 2020یش لەلایەن ئیسرائیلەوە بۆردومانكراو بەهۆیەوە ژمارەیەك سەرباز كوژران و تاوەری جڵەوی فڕۆكەخانەكە و رێڕەوی فڕینەكەی لەكاركەوت.
بەپێی سەرچاوەكان، تەلئەبیب تواناكانی ئەو فڕۆكەخانەیەی لەبەرچاوگرتووە، پێش تێكچوونی زیاتری رەوشی سوریا و باڵادەستبوونی هەژموونی توركیا و گروپە چەكدارەكان كە ئیسرائیل بە هەڕەشە بۆسەر داهاتووی خۆی دەیانبینێت.
هەر ئەوەش وایكرد، پێش جێگیركردنی سیستمی "ئێس400" لە فڕۆكەخانەكە و دانانی بنكەیەكی سەربازیی لەلایەن توركیاوە، بنكە ئاسمانییەكە وێرانكرا.
لیواکانی عیزەددین ئەلقەسام، باڵی سەربازی بزوتنەوەی حەماس، گرتەیەکی ڤیدیۆیی نوێیان بڵاوکردۆتەوە کە تێیدا دوو بارمتەی ئیسرائیلی دەردەکەون و داوای راگرتنی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە دەکەن.
بەپێی زانیارییەکان، لەو گرتە ڤیدیۆییەدا، بارمتەکان کە لەلایەن لیواکانی قەسامەوە دەستبەسەر کراون، جەخت لەوە دەکەنەوە کە ژیانیان لە مەترسیدایە بەهۆی بۆردومانە بەردەوامەکانی سوپای ئیسرائیلەوە. ئەوان رایانگەیاندووە کە ئەمڕۆ کاتێک لە تونێلەکان دەرچوون بۆ وەرگرتنی کەمێک هەوا، راستەوخۆ بەر تۆپبارانی سوپای ئیسرائیل کەوتوون.
بارمتەکان لە پەیامێکی راستەوخۆدا بۆ حکومەتەکەیان ئاماژەیان بەوە کردووە کە "شوێنی راگیرانمان سەلامەت نییە و هیچ خواردن و خواردنەوە و پێداویستییەکی خەوتنی تێدا نییە" و زیاتر جەختیان کردوەتەوە کە "چەکدارانی حەماس ژیانی خۆیان دەخەنە مەترسییەوە تەنها بۆ ئەوەی ئێمە بتوانین لە دەرەوەی تونێلەکان هەناسە بدەین، لەکاتێکدا سوپای وڵاتەکەمان بەردەوام بۆردومانمان دەکات".
لە کۆتایی ڤیدیۆکەدا، بارمتەکان داوایان لە هاووڵاتیانی ئیسرائیلی کردووە فشار بخەنە سەر سەرۆک وەزیران بنیامین ناتانیاهۆ بۆ گەیشتن بە رێککەوتنێک کە بتوانن بە زیندوویی بگەڕێنەوە بۆ ماڵ و خێزانەکانیان. بە دەنگێکی لاوازەوە ئەو دوو بارمتەیە وتیان: "زیندومان بکەنەوە، ئێمە لێرە مردوین".
لیواکانی قەسام لەگەڵ بڵاوکردنەوەی ئەم ڤیدیۆیەدا هۆشداریان داوە کە "کات بەخێرایی تێدەپەڕێت" و ئەگەر داواکارییەکانیان جێبەجێ نەکرێت، ئەوا "چارەنوسی بارمتەکان نادیار دەبێت".
سەرۆک کۆماری ئێران رایگەیاند، کۆماری ئیسلامیی ئێران ئامادەیە گفتوگۆ لەبارەی پرۆگرامی ئەتۆمی لەگەڵ ئەمریکا بکات، بەڵام تەنها بە مەرجی دادپەروەری و یەکسانی، هاوکات، رەخنەی توندی ئاڕاستەی سیاسەتەکانی واشنتۆن کرد.
مەسعود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران لە کۆبوونەوەی ئاسایی حکومەتەکەی کە ئەمڕۆ شەممە بەڕێوەچوو، رو لە ئەمریکا رایگەیاند: "ئەگەر گفتوگۆتان دەوێت لە چی دەترسن؟".
سەرۆک کۆماری ئێران سەبارەت بە بڕیارەکەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ سەپاندنی باجی گومرگی بەسەر 180 وڵات، وتی: "ئەمریکا تەنیا سوکایەتی بە ئێران ناکات، بەڵکوو سوکایەتی بە هەمو جیهان دەکات."
ئەم لێدوانەی پزیشکیان دوای پەیامەکەی ترەمپ دێت کە رۆژی پێنجشەممە رایگەیاندبوو ئێران ئامادەی گفتوگۆی راستەخۆیە لەبارەی پرۆگرامی ئەتۆمی وڵاتەکەی، بەڵام پزیشکیان لە لێدوانەکەیدا پشتڕاستی نەکردەوە کە ئایا وڵاتەکەی ئامادەیە راستەوخۆ گفتوگۆ دەکەن یان نا!.
مەسعود پزیشکیان کێیە؟
مەسعود پزیشکیان، سیاسەتمەدار و پزیشکێکی ئێرانییە کە لە ساڵی 2024 بووە سەرۆک کۆماری ئێران. ناوبراو لە شاری تەورێز لە باکووری رۆژئاوای ئێران لەدایک بووە و خاوەنی بڕوانامەی پزیشکییە.
پزیشکیان پێش وەرگرتنی پۆستی سەرۆک کۆماری، چەندین پۆستی گرنگی لە حکومەتی ئێراندا وەرگرتووە، لەوانە:
- وەزیری تەندروستی لە سەردەمی سەرۆکایەتی محەمەد خاتەمی (2001-2005)
- جێگری یەکەمی سەرۆکی پەرلەمانی ئێران لە چەند خولێکدا
- ئەندامی پەرلەمانی ئێران بۆ چەندین خول وەکو نوێنەری شاری تەورێز
پزیشکیان بە لایەنگرێکی میانڕەو لە ناو سیستەمی سیاسی ئێران ناسراوە و لە هەندێک پرسدا هەڵوێستی ریفۆرمخوازانەی هەبووە، بەتایبەت لە پرسەکانی پەیوەندیدار بە تەندروستی و خزمەتگوزارییە گشتییەکان. هەوڵی داوە لە ماوەی سەرۆکایەتییەکەیدا، سیاسەتێکی هاوسەنگ لە نێوان هێزە کۆنزەرڤاتیڤەکان و ریفۆرمخوازەکان پەیڕەو بکات.
لە پرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەدا، وا دەردەکەوێت پزیشکیان هەوڵی کرانەوەیەک دەدات بەرانبەر بە رۆژئاوا، بەڵام هاوکات پابەندە بە هێڵە سورەکانی سیاسەتی ئێران، بەتایبەت لە پرسی پرۆگرامی ئەتۆمیدا.