جیهان
لە پاش هێرشەکانی ئێران بۆ سەر بنکە ئاسمانیەکانی ئەمریکا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ترەمپ چووە ژووری ئۆپراسیۆنەوە بۆ چاودێری کردنی هێرشەکانی سەر بنکەکانیان لە قەتەر و عیراق و کوێت.
تۆڕی "سی.ئێن.بی.سی" بە پشتبەستن بە بەرپرسێکی ئەمریکی رایگەیاند کە دۆناڵد ترەمپ لەگەڵ وەزیری بەرگری و سەرۆک ئەرکانی ئەمریکا لە ژووری ئۆپراسیۆنەکان چاودێری هێرشەکانی ئێران دەکەن.
پێشتر، دوو بەرپرس بە "ئاکسیۆس"یان راگەیاند کە شەش موشەکی ئێرانی بەرەو قەتەر هاویژراوە، لەکاتێکدا یەک مووشەک بەرەو عیراق هاوێژراوە.
سەرچاوە سەربازییەکان ئێوارەی دووشەممە ئاشکرایان کرد کە ویلایەتە یەکگرتووەکان سیستەمی بەرگری ئاسمانی لە بنکەی عەین ئەسەد لە عیراقدا چالاک کردووە، لەگەڵ دەستپێکردنی هێرشی ئێرانی.
سەرچاوەکان رایانگەیاند کە "حاڵەتی ئامادەباشی بەرز و دەرکردنی فەرمان بۆ چوونە پەناگاکان لە بنکەی ئاسمانی عەین ئەسەد لە عیراق" ئەنجام دراوە.
کارۆلین لیڤت وتەبێژی کۆشکی سپی رایگەیاند کە "سەرۆک ترەمپ کاردەکات بۆ دەستەبەرکردنی ئاشتی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام پێی وایە گەیشتن بە ئەم ئامانجە پێویستی بە بەکار هێنانی هێزە.
لیڤیت، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ کەناڵی “فۆکس نیوز” وتی: “سەرۆک ئاشتی دەوێت، بەڵام هەندێکجار دەبێت هێز بەکاربهێنرێت بۆ دەستەبەرکردنی”، ئەمەش لە لێدوانێکدا سەبارەت بە سیاسەتی ترەمپ بەرامبەر بە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
کارۆلین لیڤیت وتەبێژی کۆشکی سپی راشیگەیاند: هیچ سەرۆکێکی پێشوی ئەمریکا وەکو ترەمپ بوێری هێرشکردنە سەر وێستگە ئەتۆمییەکانی ئێرانی نەبووە و وتیشی ترەمپ بەدوای ئاشتیدا دەگەڕێت لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
شایانی باسە بەرەبەیانی 22ـی مانگ، ئیدارەی ترەمپ لە هەرسێ وێستگەی ئەتۆمی شارەکانی نەتەنز، فۆردۆ و ئەسفەهان ـی داو بەپێی لێدوانەکانی واشنتۆن، ئەم هێرشانە ئامانجیان وێرانکردن یان زۆر لاوازکردنی پڕۆگرامی ناوەکی ئێران بووە.
کاردانەوەی نێودەوڵەتی دژ بە هێرشەکانی ئەمریکا بۆ سەر وێستگە ئەتۆمییەکان:
لە کاردانەوە نێودەوڵەتییەکاندا، بەڕازیل بە توندی سەرکۆنەی لێدانی ئەمریکییەکانی کرد و بەڕای ئەو ئەمە پێشێلکردنێکی ئاشکرای یاسای نێودەوڵەتی و پێوەرەکانی دەزگای نێودەوڵەتی وزەی ناوەکیە، لەکاتێکدا وەزارەتی دەرەوەی کۆریای باکوور هێرشەکانی ئەمریکای سەرکۆنەکرد و بەڕای ئەو “پێشێلکردنی سەروەری ئێران و پەیمانی نەتەوە یەکگرتووەکان و یاسای نێودەوڵەتی”یە. لەلایەکی ترەوە، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا دەیڤد لامی، ئەوروپیەکانی ئاگادارکردەوە لە “ساتێکی مەترسیدان”، ئەمەش دوای ئەوەی کە ئێران بەڵێنی دا، وەڵامی هێرشەکان بداتەوە.
نوێنەری سیاسەتی دەرەوەی یەكێتی ئەوروپا دەڵێت، داخستنی گەرووی هورمز زۆر مەترسیدار دەبێت و بۆ هیچ كەسێك باش نابێت.
كایا كالاس نوێنەری باڵای سیاسەتی دەرەوە و ئاسایشی یەكێتی ئەوروپا بەر كۆبوونەوەی وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی ئەندام لە یەكێتی ئەوروپا بە رۆژنامەنووسانی راگەیاند، نیگەرانییەكان لەبارەی زیادبوونی گرژییەكان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست زۆر گەورەن.
وتیشی، داخستنی گەرووی هورمز لەلایەن ئێرانەوە زۆر مەترسیدار دەبێت، بۆ هیچ كەسێك باش نابێت، بۆیە هەوڵ بۆ چارەسەری دیپلۆماسی دەدەن.
راشیگەیاند، ئێران لە ساڵی 2015، رێككەوتنی ئەتۆمی ئیمزا كردووە، بێگومان میكانیزمێكیش هەیە پێشبینی گەڕاندنەوەی هەموو سزاكان دەكات، لە ئەگەری بەدینەهاتنی هیچ بەرەوپێشچوونێك لە رێككەوتنەكەدا.
ڤلادیمێر پوتن رایگەیاند، بەدوای رێگەیەکدا دەگەڕێین بۆ چارەسەرکردنی رەوشی ئێستای رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
ڤلادیمێر پوتن سەرۆکی روسیا لەگەڵ عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران لە مۆسکۆ کۆبوەوە و پشتیوانی خۆی بۆ گەلی ئێران دوپاتکردەوە.
لەبەرانبەردا عراقچی جەختی لەوەکردەوە، ئێران هەموو یاسا نێودەوڵەتییەکانی پێشێلکردووە و رایگەیاند، ئێران بەرگری لە ماف و سەروەری خۆی دەکات.
ئەوەشی خستەڕوو، پەیوەندییەکانمان لەگەڵ روسیا باشن و هەمیشە راوێژ دەکەین، هەروەها روسیا هاوکاریمان دەکات بۆ دروستکردنی وێستگەی ئەتۆمی بوشەهر.
جێگەی ئاماژەیە، لە دوای هێرشەکانی ئەمریکا بۆ سەر دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران کاردانەوەی جیهانی بەدوای خۆیدا هێناوە، داواش دەکریت بە رێگەی دیپلۆماسی و دانوستان کۆتایی بە گرژییەکان بهێنرێت.
میدیاکانی رووسیا بڵاویانکردەوە، ڤلادیمێر پوتن سەرۆکی روسیا، ئەمڕۆ لە مۆسکۆ لەگەڵ عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران کۆدەبێتەوە.
پێشتر ئاژانسی تاس-ی روسی لە زاری عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێرانەوە رایگەیاندبوو، ئێران و روسیا هەڵوێستەکانیان لە بارەی پێشهاتەکانی ئێستای رۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەماهەنگن.
ئەمەش دوای ئەوەهات، دوێنێ روسیا بە توندی ئیدانەی هێرشەکانی ئەمریکای بۆ سەر دامەزراوە ئەتۆمییەکان لە ئێران کرد.
هاوکات وەزارەتی دەرەوەی روسیا لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرایکردووە، "بڕیاری نابەرپرسانە بۆ هێرشی موشەکی و بۆمب بۆ سەر خاکی دەوڵەتێکی خاوەن سەروەری، پێشێلکردنی ئاشکرای یاسا نێودەوڵەتییەکانە".
جێگەی ئاماژەیە، ئاژانسی هەواڵی تاس-ی روسی ئەوەشی خستوەتەروو، ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی ڕووسیا هیچ پلانێکی نییە بۆ قسەکردن لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ هاوتا ئەمریکییەکەی، لە دوای هێرشەکانی ئەمریکا بۆ سەر دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران.
کۆریای باکور ئیدانەی هێرشەکەی ئەمریکا بۆ سەر ئێران کرد و هێرشەکەی واشنتن بە پێشێلکارییە قورس بۆ سەر خاکی دەوڵەتێکی خاوەن سەروەر وەسف دەکات.
ئاژانسی هەواڵی ناوەندی کۆریای باکور راگەیەنراوێکی لەبارەی هێرشەکەی ئەمریکا بۆ سەر ئێران بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، ئەو هێرشانە پێشێلکارییە بەرانبەر بە بەرژەوەندییە ئەمنییەکان و بەزاندنی خاکی دەوڵەتێکی سەربەخۆیە.
ئەوەشی خستەڕوو، ئەم هێرشانە بە شێوەیەکی جددی هەموو یاسا و پەیماننامەی نەتەوە یەکگرتووەکانی پێشێلکردووە.
جێگەی ئاماژەیە، جیهان چاوەڕوانی وەڵامی ئێرانە، دوای ئەوەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، واشنتن پێگە سەرەکییە ئەتۆمییەکانی ئێرانی "لەناوبردوە".
ترەمپ: لەقوڵای ژێر زەوی گەورەترین زیان بە دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران کەوتووە
دۆناڵد ترەمپ دەڵێت: لە قوڵای ژێر زەوی زیان بە دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران کەوتووە، ئەمەش لە کاتێکدایە تاران تا ئێستا ئاماژەی بە زیانەکانی بەرنامە ئەتۆمییەکەی نەکردووە.
دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی تروس بڵاویکردەوە، هێرشەکانی ئەمەریکا شوێنە ئەتۆمییە ئامانجدارەکانی ئێرانیان لەناوبردووە و زیانێکی گەورەی لێکەوتووەتەوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، وەک لە وێنە مانگی دەستکردەکاندا دەردەکەوێت، "وێرانکردن" زاراوەیەکی وردە بۆ دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران، بەبێ ئەوەی هاوڕێی پۆستەکەی لەگەڵ ئەو وێنانەی کە ئاماژەی پێکردووە.
ترەمپ راشیگەیاندووە، گەورەترین زیان زۆر لە خوار ئاستی زەویەوە بووە و سوپاکەمان زۆر بە وردی ئامانجەکانیان پێکاوە.
جێگەی ئاماژەیە، لە ئەنجامی هێرشەکانی ئەمریکا بۆ سەر ئێران، تاران هەڕەشەی داخستنی گەرووی هورمز دەکات، هەر لەگەڵ دەستپێکی هەڕەشەکان نرخی نەوت رووی لە بەرزبونەوە کرد و نرخی یەک بەرمیل خاوی برێنت گەیشتوەتە 80 دۆلار.
وەزیری دەرەوەی ئەمریکا ئاشکرایکرد، لەناوبردنی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران جیهانی سەلامەتتر کردووە.
مارکۆ رۆبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، هێرشە ئاسمانییەکانی ئەمریکا بۆ سەر سێ دامەزراوەی ئەتۆمی ئێران، جیهانی سەلامەتتر کردووە، ئەمەش نیگەرانییەکانی کەمکردووەتەوە کە هێرشەکە ئەگەری هەیە ململانێیەکی فراوانتر هەڵبگیرسێنێت.
وتیشی، پێموایە جیهان ئەمڕۆ سەقامگیرترە لە چاو 24 کاتژمێر پێش ئێستا، دەشڵێت، تاران ئەگەر بە بەرنامەیەکی ئەتۆمی "نهێنی" بەردەوام بێت، روبەڕوی لێدانی زیاتر دەبێتەوە.
رۆبیۆ ئاماژەی بە ئامادەیی ئەمریکا بۆ دانوستان لەگەڵ ئێران کرد و داوای لە ئەوروپا کرد فشارەکان لەسەر تاران زیاتر بکات.
راشیگەیاند، ئەگەر تاران هەر هێرشێک بۆ سەر ئەمریکا لەرێگەی گروپە چەکدارەکانی نزیک لە خۆیەوە ئەنجامبدات، لێپرسینەوە لە ئێران دەکەن.
لە کاتژمێرەکانی سەرەتای بەرەبەیانی یەکشەممەدا، ئەمریکا هێرشی ئاسمانی دەستپێکرد و دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێرانی کردە ئامانج، کە دیارترینیان دامەزراوەی ژێرزەمینیی فۆردۆ بوو.
وەزیری بەرگری ئەمریکا پیت هێگسێت لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا ئەمڕۆ یەکشەممە لە پێنتاگۆن، پشتڕاسیتکردەوە کە لێدانی هێزە ئەمریکیەکان بۆ سەر دامەزراوە ناوەکیەکانی ئێران "ورد و راستەوخۆ بوون و سەرکەوتنی ناوازەیان بەدەستهێنا"، هەروەها جەختی کردەوە کە "پڕۆگرامی ناوەکی ئێران بە تەواوی وێرانکراوە".
وەزیری بەرگری ئەمریکا وتی ئەو هێرشە سەربازییە کە ئامانجەکەی هەرسێ دامەزراوەی سەرەکی ئێران بوو کە بریتین لە فۆردۆ، نەتەنز و ئەسفەهان، وتیشی "دوای چەند مانگ پلانی ورد" هات، و بە بەکارهێنانی نوێترین تەکنۆلۆژیای ئاسمانی و دەریایی جێبەجێکرا.
هێگسێت وتی: "لێدانێکی کوشندەمان لە ئێران ئەنجامدا."
وەزیری بەرگری ئەمریکا هۆشداری لە هەر هەوڵێکی ئێران دا بۆ وەڵامدانەوەی ئەم هێرشە، و جەختیکردەوە، هەر هەر هەنگاوێکی تۆڵەسەندنەوە، توندتر وەڵام دەدرێتەوە لەلایەن هێزەکانیانەوە.
ئاماژەی بەوەشدا: "پەیامەکە رونە: هیچ لێبوردنێک نییە لە مەترسی بۆ ئاسایشی ئەمریکا یان هاوپەیمانەکانمان، و پێویستە ئێران تێبگات کە کاتی کۆتایی هاتووە."
وەزیری بەرگری ئەمریکا وتیشی: "سەرۆک ترەمپ باوەڕی بە سەپاندنی ئاشتی لە رێگەی هێزەوە هەیە، و ئەوەی ئەمڕۆ روویدا پراکتیزەکردنی ئەم بنەمایەیە."
وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند، بەپێی مافی رێگەپێدراوی خۆیان وەڵامی هێرشەكانی ئەمریكا دەدەنەوە و ئەمڕۆش دەچێتە مۆسكۆ بۆ بینینی سەرۆكی روسیا .
عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانییدا لە ئیستەنبوڵ رایگەیاند، بە هەموو شێوەیەك بەردەوام دەبن لە بەرگریكردن و دەستبەرداری سەروەری وڵاتەكەیان نابن . وتیشی ، دەبێت دەرگای دیپلۆماسیەت بە كراوەیی بمێنێتەوە بەڵام ئێستا كاتەكەی گونجاو نییە .
وەزیری دەرەوەی ئێران راشیگەیاند ، ئەمریكا هەموو هێڵە سورەكانی تێپەڕاندووە و دەبێت كۆمەڵی نێودەوڵەتی وەڵامی بداتەوە .
وەزیری دەرەوەی ئێران داواشی لە ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم كرد كۆبونەوەی بەپەلە رێكبخات لەبارەی هێرشەكانی ئەمریكا.
عراقچی وتیشی ، تا ئێستا قەبارەی راستەقینەی زیانەكانی هێرشەكەی ئەمریكا نازانن و بەپێی مافی رێپێدراوی خۆیان وەڵامی دەدەنەوە، ئاشكراشیكرد دەچێتە مۆسكۆ و لەگەڵ ڤلادیمیر پوتن سەرۆكی روسیا كۆدەبێتەوە چونكە روسیا بەشێكی گرنگە لە دانوستانە ئەتۆمییەكان و پێكەوە هەماهەنگییان هەیە .
جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی ئاسایشی روسیا دیمیتری مێدڤێدێڤ، لەبارەی هێرشی ئەمریکا بۆسەر ئێران رایگەیاند؛ "بەم دەستکەوتانەوە، ترەمپ هەرگیز نۆبڵی ئاشتی نابینێت."
مێدڤێدێڤ لە پۆستێکی خۆی لەسەر تێلێگرام دەڵێت ئەمریکا لەم هێرشەی دوایی چی بە دەست هێناو چی لەدەست داوە؟
مێدڤێدێڤ لە پۆستەکەیدا بڕوای وایە کە ئەم هێرشانە ئەنجامی پێچەوانەی هەبووە و قەیرانەکەی زیاتر ئاڵۆزکردووە لە جیاتی چارەسەرکردنی.
ئەمریکا چی بەدەستهێناوە؟
لە پۆستەکەدا هاتووە:
- ژێرخانی ناوەکی گرنگ بە شێوەیەکی جەوهەری زیانی پێنەگەیشتووە یان تەنها زیانێکی کەمی پێگەیشتووە.
- دەوڵەمەندکردنی یۆرانیۆم بەردەوام دەبێت، و ئێستا دەکرێت بە ئاشکرا بوترێت کە بەرهەمهێنانی چەکی ناوەکی دەبێتە ئەگەرێکی راستەقینە.
- وڵاتانی زۆر ئێستا ئامادەن بە راستەوخۆیی پێکهاتەکانی چەکی ناوەکی ئێران دابین بکەن.
- ئیسرائیل لەژێر مەترسیدایە.
- ئەمریکا نوقم دەبێتەوە لە ناو شەڕێکی نوێدا لەگەڵ مەترسی گۆڕینیدا بۆ شەڕی زەوی.
- سیستەمی ئێران لاواز نەبووە بەڵکو لەوانەیە بەهێزتر بووبێت.
- یەکگرتوویی کۆمەڵایەتی زیادی کردووە لە دەوری رابەرنی ئایینی لە ئێران، تەنانەت ئەوانەش کە دژایەتیان دەکرد.
- ترەمپ کە وەک "سەرۆکێکی ئاشتیخواز" هات، شەڕێکی نوێی بۆ ئەمریکا داگیرساند.
- زۆرینەی وڵاتانی جیهان رەتی دەکەنەوە و سەرکۆنەی کردارەکانی ئەمریکا و ئیسرائیل دەکەن.
- خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بووە خەونێکی دوور بۆ ترەمپ، سەرەڕای هەموو ئەو نەرمییەی کە کۆمیتەی خەڵاتەکە بەرانبەری دەینوێنن.
هێرشەكانی ئەمریكا بۆ سەر دامەزراوە ئەتۆمییەكانی ئێران كاردانەوەی بە دوای خۆیدا هێنا و وڵاتانی ناوچەكە ئیدانەی دەكەن و بەریتانیاش پشتگیری دەكات.
باسم عەوادی وتەبێژی حكومەتی عیراق رایگەیاندووە ، بەغداد نیگەرانە و ئیدانەی هێرشكردنە سەر دامەزراوە ئەتۆمییەكانی ئێران دەكات و ئەو پێشهاتەش هەرەشەیەكی مەترسیدارە بۆ سەر ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەراست و سەقامگیری هەرێمیی دەخاتە مەترسییەوە .
هەروەها وەزارەتی دەرەوەی سعودیە لە راگەیەندراوێكدا داوای لە كۆمەڵی نیودەوڵەتی كردوە هەوڵەكانی زیاتر بكات بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێكی سیاسی بۆ قەیرانی ئێران و پێشێلكردنی سەروەری ئەو وڵاتەشی ئیدانە كردوە ، هاوكات حكومەتی عومان ئیدانەی هێرشەكەی ئەمریكای كردوە و داوای كردوە بە پەلە ئالۆزییەكان كەمبكرێنەوە و هێرشەكەی ئەمریكاشی بە پێشێلكردنی سەروەری ئێران ناو بردوە .
لەبەرانبەردا كەیر ستامەر سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا پشتگیری وڵاتەكەی بۆ هەوڵەكانی رێگریكردن لە بەرنامەی ئەتۆمی ئێران دوپاتكردوەتەوە و رایگەیاندوە ، بەرنامەی ئەتۆمی ئێران هەرەشەیەكی مەترسیدارە بۆ سەر ئاسایشی نێودەوڵەتی ، بۆیە نابێت رێگە بە تاران بدرێت پەرەی پێبدات .
مەفرەزەکانی بەشی پۆلیسی سەیدسادقی سەر بە بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی، توانیویانە تۆمەتبارێکی هەڵاتوو بە تۆمەتی دزیکردن دەستگیربکەن.
بەپێی زانیاری بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای سلێمانی، دوای ئەوەی بڕیاری دەستگیرکردنی تۆمەتبارێکی هەڵاتوو لەلایەن دادگای لێکۆڵینەوەی نەوجەوانانی کەرکوکەوە گەیشتە بەشی پۆلیسی سەیدسادق، هێزەکانی پۆلیس دەستبەجێ لێکۆڵینەوەکانیان دەستپێکرد.
پۆلیس رایگەیاند کە تۆمەتبارەکە بەپێی ماددەی 444 لە یاسای سزادان و بەبڕیاری بەڕێز دادوەری تایبەتمەند، بڕیاری دەستگیرکردنی بۆ دەرچووبوو.
دوای لێکۆڵینەوەی ورد، هێزەکانی پۆلیس توانیان تۆمەتبار بدۆزنەوە و لەلایەن مەفرەزەکانی بەشی پۆلیسی سەیدسادقەوە دەستگیریبکەن.
تۆمەتبارەکە کە بە پیتەکانی (ج، أ، ب) ناسراوە، لەئێستادا بەبڕیاری بەڕێز دادوەری تایبەتمەند راگیراوە. دوای گرتنەبەری رێکارە یاساییەکان، رادەستی شوێنی داواکراو دەکرێتەوە.
دوای هێرشەكەی ئەمریكا بۆ سەر بنكە ئەتۆمییەكانی، پێنج سیناریۆ لە بەردەم ئێران هەیە بۆ وەڵامدانەوەی هێرشەكەی ئەمریكا.
پێگەی ئێن دی تی ڤی ئەمریكی بڵاویكردەوە، پێنج سیناریۆ لەبەردەم تاران بۆ وەڵامی هێرشەكەی ئەمریكا هەیە، یەكێكیان بێ دەنگ بوونە و دەتوانێت رێگەی دیپلۆماسی هەڵبژێرێت و سەرلەنوێ دانوستاندن لەگەڵ ئەمریكا دەستپێبكاتەوە.
سیناریۆی دووەم هێرشكردنە سەر بنكە ئەمریكییەكانە كە نزیكەی 20 بنكەی ئەمریكی لە خۆدەگرێت لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كە بەشێكیان لە عیراقن، لەگەڵ ئەنجادانی هێرشی بە كۆمەڵ بۆ سەر كەشتییە جەنگییەكانی هێزی دەریایی ئەمریكا.
سیناریۆی سێهەمیش بریتیە لە بێدەنگ بوون لە ئێستادا و چاوەڕێ بكات تا گرژییەكانی ئێستا كەمدەبنەوە و دواتر هێرشێكی لەناكاو ئەنجام بدات كاتێك بنكەكانی ئەمریكا لەوپەڕی ئامادەباشیدا نەبن.
ئاماژەی بەوەشكردووە، چوارەم سیناریۆ پڕچەككردنەوەی حزبوڵا و گروپە چەكدارەكانی عیراق و حوسییەكانە بۆ ئەوەی شەڕی بە وەكالەتی ئێران بكەن و پێنجەمین سیناریۆ دروستكردنی هاوپەیمانێتییە لەگەڵ روسیا و چین دژی ئەمریكا.
چەند وێنەیەكی بنكەی ئەتۆمی فۆردۆی ئێران بڵاوبوەتەوە سێ رۆژ لەمەوبەر جموجۆڵی نائاسایی لە بنكەكە تێبینی كراوە و سەرچاوەیەكیش دەڵێت، یۆرانیۆمی پێتێنراوەكە گوازراوەتەوە شوێنێكی سەلامەت.
میدیا جیهانیەكان چەند وێنەیەكی مانگی دەستكردنی بنكەی ئەتۆمی فۆردۆی ئێرانیان بڵاوكردوەتەوە كە سێ رۆژ لەمەوبەر تێبینی جمومۆڵی نائاساییان كردووە.
ئاماژە بەوەشكراوە، لە دوروبەری بنكە ئەتۆمیەكە چەندین بارهەڵگر و بلدۆزەر وەستاون و هاتوچۆیان كردووە و پێدەچێت كەلوپەلی گرنگی ناو بنكەكە بۆ شوێنێكی تر بگوازنەوە.
هاوكات، سەرچاوەیەكی ئێرانی بە ئاژانسی رۆیتەرزی راگەیاندووە، پێش هێرشەكەی ئەمریكا یۆرانیۆمی پیتێنراوی بنكەی ئەتۆمی فۆردۆیان بۆ شوێنێكی سەلامەت گواستوەتەوە.
وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند، هێرشەكانی بەرەبەیانی ئەمڕۆی ئەمریكا بۆ سەر ئێران بەبێ سزا تێناپەڕێت و ئێران مافی خۆیەتی وەڵام بداتەوە.
عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران لە ئێكسێكدا نوسویەتی، ئەمریكا، بە هێرشكردنە سەر دامەزراوە ئەتۆمییە ئاشتیخوازەكانی ئێران، پێشێلكارییەكی گەورەی پرێنسیپەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان، یاسا نێودەوڵەتییەكانی ئەنجامداوە.
راشگەیاند، هێرشەكانی بەرەبەیانی ئەمڕۆی ئەمریكا بەبێ سزا تێناپەڕێت، وتیشی پێویستە هەر ئەندامێكی نەتەوە یەكگرتووەكان بەو رەفتارە مەترسیدار و بێ یاسا و تاوانكارییەی ئەمریكا بە ئاگابێتەوە ئیدانەی بكات.
وەزیری دەرەوەی ئێران ئاماژەی بەوەشكردوە، بەپێی پرێنسیپەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان و بڕگەكانی لە ئێستادا مافی رەوای ئێران خۆیەتی كە وەڵامی ئەو پێشێلكاریانە بداتەوە کە بەرانبەری کراوە، وتیشی، ئێران هەموو بژاردەكانی بۆ بەرگریكردن لە سەروەری و بەرژەوەندی گەلەکەی لەبەردەستدایە.