کوردستان
بێگەرد تاڵەبانی وەزیری کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی حکومەتی ھەرێمی کوردستان رایگەیاند، لە پێناو بەرژەوەندی و پاڵپشتی ڕاستەوخۆی جوتیاران و بە مەبەستی دابین کردنی بنەتۆی گەنم لە تەرزی بەبڕشتی خۆماڵی، بڕیاردرا بە دابەزاندنی نرخی بنەتۆ بۆ(٥٣٠٫٠٠٠) پێنج سەد و سی ھەزار دینار بۆ ھەر تەنێک، کە بە بەراوردی ئەم نرخە لە بازاڕەکانی جیھان و کوردستان لەسەرووی (١٫٠٠٠٫٠٠٠) یەک ملیۆن دینارە.
وتیشی، ئەم بڕیارە بە چاودێری وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو لە چوارچێوەی پرۆژەی بە بازاڕکردنی گەنمی جوتیاران لەلایەن کۆمپانیای جێبەجێکاری قەیوان و خۆشناو جێبەجێ دەکرێت و جوتیاران دەتوانن لە ئێستادا بە نرخی دیاری کراوی سەرەوە ھەرزانتر لە نرخی بازاڕەکان بنەتۆی گەنم بەردەست بکەن، بە کوالێتی بەرز و بەبڕشت و تەرزی خۆماڵی، بەو ڕێژەیەی کە بەرھەم ھێنراوە لە ساڵی پاردا.
پەتایەکی وەرزی لەنێو منداڵان بڵاوبوەتەوە کە نیشانەکانی ھەڵامەت و کۆکە و ئەنفلۆنزایە، بەپێی ئەو ئامارەی لە نەخۆشخانەی جەمال ئەحمەد رەشیدی منداڵان لە سلێمانی بڵاوکراوەتەوە، رۆژانە نزیکەی ٨٥٠ منداڵ سەردانی نەخۆشخانەی منداڵان دەکەن، لەو ژمارەیەش نزیکەی ١٣٠ منداڵ بۆ وەرگرتنی چارەسەری پێویست لە نەخۆشخانە دەمێننەوە.
شیوا قاسمی پور دوای بەسەرکردنەوەی دەروازەی نێودەوڵەتی باشماخ، رەخنەی لە شێوازی بەڕێوەبردنی مەرزەکە گرت و رایگەیاند، بەپێی ئەو راپۆرت و ئامارانەی بەدەستیان گەیشتووە، ئاڵۆزی لەبواری ھەناردەکردنی کاڵا لە دەروازەی باشماخ ھەیە و ھەندێک لە کاڵا خۆراکییەکان بەنایاسایی دەبرێنە درەوە و ئەوەش پێویستی بە رێکخستنەوە ھەیە.
ئاماژەی بەوەشکرد، پرسی رێکخستنەوەی مەرزی باشماخ و ئەو کارانەی لەلایەن خزمەتگوزاری گومرگی ئێران لە مەرزەکە ئەنجام دراون، بەپێی پێویست نەبووە و دەبێت لێکۆڵینەوەیان لەسەر بکرێت.
سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی سنە لە پەرلەمانی ئێران بە پێویستیشی زانی، دەزگاکانی جێبەجێکاری پارێزگای سنە، گرنگی زیاتر بە رەخساندنی ھەلی کار و دروستکردنی ژینگەیەکی تەندروست بۆ گەنجانی مەریوان و دەوروبەری لە دەروازەی نێودەوڵەتی باشماخ بدەن.
بڕیارە لەو پانیڵەدا چەند ڕاپۆرتێکی تایبەت بە قەیرانی ئاو لە ھەرێمی کوردستان بخرێتەڕوو، دوای گفتوگۆکردن و ھەڵسەنگاندن ڕاپۆرتەکان پێشکەشی لایەنە پەیوەندیدارەکان بکرێت.
ھیوا عەلی بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی ھەرێم بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، لەو پێشانگە کشتوکاڵییەی بۆ بەرھەمە ئاژەڵییەکان لە ھەولێر کرایەوە، گرێبەستێک لە نێوان وەزارەتی کشتواڵی عێراق و کوشتارگەی مریشکی ئاکرێ بە بەھای ١٠ ملیار دینار ئیمزاکراوە، بۆ ساغکردنەوەی بەرھەمە پەلەوەرییەکان لە شارەکانی ناوەڕاست و خوارووی عێراق.
وتیشی، گواستنەوەی بەرھەمەکان لە ھەرێمەوە بۆ شارەکانی عێراق لە ڕێگەی کۆمپانیای "تلساتی عێراقی" ڕێکدەخرێت و ھەمووی دەکرێت بە یەک پاکێج.
جەختیشیکردەوە، ھەردوو وەزارەتی کشتوکاڵی ھەرێم و عێراق لەسەر ئەوە ڕێککەوتوون ئاستەنگەکانی بەردەم گواستنەوەی بەرھەمەکانی ئاژەڵ و پەلەوەر لاببرێن و نوێنەرایەتی ھەردوولا لە ھەولێر و بەغداد کارا بکرێنەوە و ڕۆتین نەھێڵن.
لێپرسراوانی سەربازی عێراقیش ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن، ژمارەیەکی زۆری تیرۆریستانی داعش لە چیای قەرەچوغ خۆیان حەشارداوە، بوونەتە مەترسی بۆ سەر دانیشتوانی ئەو سنورە.
ئەوەش لە کاتێکدایە لە ھەفتەی ڕابردوو تیرۆریستانی داعش لە سنوری میحوەری گەرمیان پەلاماری خاڵێکی فەوجی ١ی لیوای ٩ی پیادەی وەزارەتی پێشمەرگەیان دابوو.
شنیار فایەق بەڕێوەبەری پڕۆژەکان لە دامەزراوەی ڤیم لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز ڕایگەیاند، کەمپەینی ژیان بۆ باسکردنی ژیانی ئەو کەسانەیە کە لە ژێر ناوی پاراستنی شەرەف کوژراون یاخود توندوتیژییان بەرامبەر کراوە.
وتیشی، ئامانجی کەمپەینەکە ھەوڵدانە بۆ کەمکردنەوە و نەھێشتنی ئەو دیاردەیە لە ھەرێمی کوردستان.
ماوەی ھەفتەیەکە بەشێک لە فەرمانبەرانی گرێبەست بە مەبەستی دامەزراندنیان بە ھەمیشەیی گردبوونەوەتەوە و خۆپیشاندان ئەنجام دەدەن.
لەو وچوارچێوەیەشدا، فەرمانبەرانی گرێبەست لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن، ڕۆژی یەکشەممە لە بەردەم ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم لە ھەولێر گردبوونەوەیەک ڕێکدەخەن، بڕیاریشە یاداشتێکیش پێشکەشی حکومەتی ھەرێم بکەن.
ئەوەش لە کاتێکدایە بە پێی ڕێنماییەکانی وەزارەتی دارایی، ھەر فەرمانبەرێکی گرێبەست دوای ٣ ساڵ خزمەت، دەکرێت بە فەرمانبەری ھەمیشەیی.
وتیشی، سەرۆک مام جەلال ڕۆڵێکی گرنگی لە بەغداد گێڕا و ھەموو لایەنەکانی لەگەڵ یەک کۆکردەوە، تەنانەت لە دژی سزای لە سێدارەدانیش بوو، لەبەر ئەوە میراتێکی سەرسامکەری ھەیە.
"د. ئەفراسیاب موسا" بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی دھۆک ڕایگەیاند، چەند شوێنێکیان بۆ پێدانی ڤاکسین دیاریکردووە، لەلایەن چوار تیمیشەوە ڕۆژانە نزیکەی ٧٠ ھەزار ڤاکسین بە ھاووڵاتیان دەدەن.
وتیشی، تا ئێستا لە پارێزگای دھۆک ٣٠٪ی ھاووڵاتیان ژەمی یەکەم و ٢٠٪ی ھاووڵاتیانیش ژەمی دووەمی ڤاکسینیان وەرگرتووە.
مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە سەرپەرشتی ھەڤاڵ بافڵ جەلال تاڵەبانی لە کۆبوونەوەدایە و چەند پرسێک تاوتوێ دەکات، بافڵ تاڵەبانی ڕایگەیاند، لە کۆبوونەوەکەدا قوباد تاڵەبانیش ئامادە بێت و چەند بابەتێک باس دەکەن.
دەقی راگەیەندراوەکە...
ھێزەکانی پێشمەرگە و سوپای عێراقی ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەشیان لە سنووری پارێزگای نەینەوا بەسەرکەوتوویی ئەنجامدا.
سەعات ٦ی بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە ٦-١١-٢٠٢١ ھێزەکانی میحوەری شەشی ھێزی پێشمەرگە لەگەڵ فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەکانی نەینەوا، ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەشی سەربازییان دەستپێکرد و لە سەعات ۱۲:۳۰ ھەردوو ھێزەکە لەنێوان بۆشاییە ئەمنیەکانی نێوان میحوەرەکانی یەک و دووی ئۆپەراسیۆن بەیەک گەیشتن.
لەمیانی بەیەکگەیشتنەکەدا، بەئامادەبوونی فەرماندەی ھێزەکانی فەرەنسا لەعێراق، دیدارێکی ھاوبەش لەنێوان فەرماندەی میحوەری (مەخمورـ دیبەگە)و فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی (نەینەوا) بەڕێوەچوو.
ئۆپەراسیۆنەکە بە پشتیوانی ھێزی ئاسمانیی عێراقی و فڕۆکەکانی ھاوپەیمانان لە ناوچەکانی کوشافی سەروو و کوشافی خواروو ئەنجام درا تیاییدا ناوچەکە لەپاشماوەکانی داعش و تیرۆریستان، کە دەکەونە سنووری نێوان ھێزەکانی پێشمەرگە و ھێزە عێراقییەکان بەتەواوی پشکنران و پاککرانەوە.
بەشێکی تری ئۆپەراسیۆنەکە پاککردنەوەی ئەو دوورگە ناوەندییە دووردەستانە بوون، کە کەوتونەتە سەر زێی گەورە و تیرۆریستان وەک مۆڵگەی خۆیان بەکاریان دەھێنا.
ئەمە یەکەمین ئۆپەراسیۆنی ھاوبەشی نێوان ھێزەکانی پێشمەرگە و سوپای عیراقە کە لەو ناوچانە ئەنجامبدرێت، ئەمەش دوای گەیشتنە رێککەوتنی نێوان ھێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق دێت لە دروستکردنی بنکەی ھەماھەنگی ھاوبەشی نێوان ھەولێر ـ بەغدا و چوار بنکەی ھاوبەشی تر.
لەدواین دیدارە بەردەوامەکانی وەفدی باڵای وەزارەتی پێشمەرگە بەسەرۆکایەتی سەرۆکی ئەرکان و وەفدی باڵای عێراقی بەسەرۆکایەتی جێگری فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکان، ھێزەکان ئەرکداردەکرێن بە پاراستنی ئەو ناوچانەی بۆشایی ئەمنییان ھەیە. کە بەھاوبەشی ھێزی پێشمەرگەو سوپای عیراق بپارێزرێت.
تەوەرێکی تری کۆبوونەوەکە تەرخان کرا بۆ رەوشی ناوخۆی کوردستان و ھەڵبژاردن و دەستووری گەلپەسەند کوردستان، ھەروەھا کۆبوونەوە لەسەر تەوەری حزبایەتی قسەی کردو راسپاردەی پێوسیت بۆ کۆبوونەوەی مەکتەب و ئۆرگانەکان درا.
بافڵ جەلال تاڵەبانی ئاماژەی بەوەکرد، عێراقی ئەمڕۆ پێویستی بە حکومەتێکی خزمەتگوزار و چاکسازی راستەقینە ھەیە کە بتوانێت وەڵامی گلەیی و داواکاری خەڵک بداتەوە و یەکێتیش لەگەڵ ئەو لایەنانەدایە کە بەم سیاسەتە کاردەکەن و بنەمای خزمەت دەکەنە بەرنامەی حکومەت و باوەڕیان بە پێکەوەژیانی ھەمووان ھەیە.
بافڵ جەلال تاڵەبانی پێویستی یەکڕیزی و یەک گوتاری کوردی دووپاتکردەوە لەبەغدا و روونیکردەوە دوای راگەیاندنی ئەنجامی کۆتایی ھەڵبژاردن یەک ھەڵوێستییان زامنی پاراستنی مافە دەستووری و نەتەوەییەکانیانە و تەبایشیان لە ناوەند فاکتەری بەھێزکردنی قەوارەی ھەرێمە و دەتوانن باشتر رۆڵ بگێڕن لەپێناو داھاتوویەکی باشتر لە عێراقدا.
بافڵ جەلال تاڵەبانی تەئکیدیشی کردەوە لە پێشینەی ئەرکەکانی یەکێتی پاراستنی ئاسایش، ئارامی و ئاسایشی تاک بەتاکی ھەرێمی کوردستانە و ھەموو ئەو بەربەستانەی رێگرن و ژیانی خەڵک دەخەنە مەترسی و چاودێر دەبن بەسەر ھاوڵاتییەوە لادەبرێن و رێگاش نادەن ئارامی تێکبچێت و ژیانی کۆمەڵایەتی، سیاسی و ئابووری بخاتە ژێر مەترسییەوە و لەو چوارچێوەیەشدا چاکسازییەکان بەردەوام دەبن.
نوری مەحمود وتەبێژی یەکینەکانی پاراستنی گەل "یەپەگە"، لە چاوپێکەوتنێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، حکومەتی تورکیا بە سەرۆکایەتی ئاکەپە و مەھەپە، بەردەوامە لە ھێرش و ھەڕەشەکانی لەسەر ناوچەکە و وەک یەپەگەش جەخت دەکەنەوە لە ئامادەیی تەواو بۆ وەڵامدانەوەی ھەر ھێرشێکی چاوەڕوانکراوی تورکیا، بە ستراتیژێکی نوێی جەنگی و ئەزموونی سەرکەوتنەکانیان لە دژی داعش لە کۆبانێ، پیشانی رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا دەدەن.
بڕیارەکانیش پەسەندکران و دوای تەواوبوونی ماوەی تانەلێدان و سەرجەم رێکارە پەیڕەوییەکان، بڕیارەکان حکومی کۆتاییان وەرگرت بە پێی پەیڕەوی ناوخۆی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان.