کوردستان
سەرچاوەیەک لە پۆلیسی سلێمانی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەوکەسەی لەشەقامی مەولەوی گیانی لەستداوە کەسێکی بێلانەبووە و شەوان لەسەر شەقامەکان دەمایەوە و لەسەرما رەقبوەتەوە.
ھاوکات سامان نادر بەڕێوەبەری فریاکەوتنی خێرای سلێمانی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، تیمەکانیان تەرمی کەسەکەیان گواستوەتەوە بۆ پزیشکی دادی سلێمانی.
وتیشی، ئەو پیاوەی گیانی لەدەستداوە پێیدەچێت لەدایکبووی ١٩٥٦ە، بەڵام نازانن ناوی چیە.
بەرێوەبەرایەتی گشتی کارەبای سلێمانی رایگەیاندووە،لەسەر بودجەی داھاتی ٨٪ کارەبا بە بڕی ١٧٧ ملیۆن دینار قۆناغی دووەمی پرۆژەی نۆژەنکردنەوەی تۆری رووناکی شەقامی سالم لە سلێمانی جێبەجێ دەکرێت.
ئاماژەی بەوەکردووە، پرۆژەکە بریتیە نۆژەنکردنەوەی تەواوی تۆڕی رووناکی شەقامی سالم لە پردی خەسرەوخاڵ تا سەھۆڵەکە، کە خۆی دەبینێتەوە لە دانانی ستونی نوێ و گۆڕینی گڵۆپەکان بە لید، بڕیارە لەماوەی ١٥٠ رۆژدا پرۆژەکە تەواو بکرێت.
مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی ھەرێم لە پەیامێکدا بە بۆنەی رۆژی جیھانی بەرەنگاربونەوەی نەھێشتنی توندوتیژی دژی ژنان رایگەیاند، حکومەتی ھەرێم پابەندە بە درێژەدان بە پشتیوانیکردنی مافەکانی ژنان و نەھێشتنی ھەموو جۆرە جیاکارییەکی ڕەگەزی و نەھێشتنی توندوتیژی بە گشتی و توندوتیژی دژی ژنان بەتایبەت.
وتیشی، حکومەت کار دەکات لەپێناو ڕەخساندنی زەمینەیەکی لەبار ژنان تێیدا پارێزراو بن و گەشە بکەن، بەشێوەیەک بتوانن بە لێھاتوویی خۆیانەوە، وەک بکەرێکی سەرەکی لە کۆی کایەکانی کۆمەڵگای کوردستانیشدا بەشداربن.
جەختی لەوەشکردووەتەوە، حکوومەتی ھەرێم، پابەندە بە پاراستن و داکۆکیکردن لە مافەکانی ژنان و بەھێزکردنی پێگەیان لەناو حکومەت و کۆمەڵگە و پەرەپێدانی کولتووری ڕێزگرتن لە بنەماکانی مافی مرۆڤ و یەکسانی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی و نەھێشتنی توندوتیژی و ھەموو جیاکارییەک لەسەر بنەمای ڕەگەز.
کاروان ئەنوەر سکرتێری لقی سلێمانی سەندیکای رۆژنامەنوسانی کوردستان لە روونکردنەوەیەکدا رایگەیاند، لەسەرەتای دەستپێکردنی خۆپیشاندانی خوێندکارانی سلێمانی و شارو شارۆچکەکانی ترو پاشان گۆڕینی رێچکەی خۆپیشاندان بەرەو ئاقاری توندو تیژی و سووتاندنی بارەگاو فەرمانگەکان، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران ھاوکارو خەمخۆری ھەمیشە لەسەر خەت بوە.
وتیشی، پاش دەستگیرکردنی ژمارەیەک رۆژنامەنووس و دەستبەسەراگرتنی کەلوپەل و پێداویستەکانیان ئەمڕۆ ٢٥/١١/٢٠٢١ بەھەوڵ و ھاوکاریەکانی قوباد تاڵەبانی سەرجەمیان ئازاد کران.
وەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، پڕۆسەی وەرگرتنی ڤاکسین لە ھەرێمی کوردستان بەردەوامە و ئەو ھاوڵاتیانەی ڤاکسین وەردەگرن چوار ملیۆن و ٣٣٦ ھەزار و ٥٠٠ ھاوڵاتی سەروو ١٢ ساڵە، تائێستا دوو ملیۆن و ١٣٨ ھەزار و ٣٩٩ ژەم ڤاکسین دابینکراوە، ملیۆنێک و ٥٢٢ ھەزار و ٥٧ ژەم لە رێگەی ١٨٠ سەنتەر و ٤٥ تیمی گەڕۆکەوە بەکارھاتووە.
وەزارەتی تەندروستی ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە، ٩٠٨ ھەزار و ١٥٧ کەس ژەمی یەکەمیان وەرگرتووە، کە ٢٨٪ سەرووی ١٨ ساڵ و ٢١% سەروو ١٢ ساڵن، ھەروەھا ٦١٣ ھەزار و ٩٠٠ کەسیش ژەمی دووەمیان وەرگرتووە، کە ١٩٪ سەروو ١٨ ساڵ و ١٤٪ سەروو ١٢ ساڵن.
جەختی لەوەشکردووەتەوە، ئامانجی حکومەت ئەوەیە تا کۆتایی ئەمساڵ ٤٠٪ی ھاوڵاتیانی سەرو ١٢ ساڵ ڤاکسین وەربگرن.
ئاری جەلال سەرۆکی دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بە ھەوڵی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم رۆژی ھەینی لە رێگەی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی ژمارەیەک کۆچبەری کورد دەگەڕێنرێنەوە.
وتیشی، ئەو کۆچبەرانە ژمارەیان ٤٠ کەسە و ھەموویان خەڵکی ھەرێمی کوردستانن، ماوەی دوو مانگە لە شاری بنغازی لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانی ئەو وڵاتەوە دەستگیر کراون.
دوای کۆبوونەوەکەش لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانی ھاوبەش دا وەزیری شارەوانی رایگەیاند، پاراستنی ئاو لە ھەرێمی کوردستان بە یاسایی دەکەن، چونکە گۆڕانکاری کەش و ھەواو بە بیابان بوون سیماکانی دەرکەوتن و پێوستی بە ھەنگاوی جدی ھەیە بۆ پاراستی ئاو.
ھەر لەو کۆنگرە رۆژنامەوانییەدا بریکاری وەزیری کشتوکاڵی رایگەیاند، بۆ پاراستنی ئاو رووبەرووبوونەوەی وشکە ساڵی لە ماوەی رابردوودا بڕیار لە سەر تەواو کردنی ١٢ بەنداو لە ھەرێم دراوە، ھەروەک بریاری دراوە بە ھاوبەشی لە گەڵ کەرتی تایبەت نۆ بەنداوی بچووک و مامناوەند دروست بکرێت وەک قۆناغی یەکەمیش سێ بەنداو لە شارەکانی ھەولێر و سلێمانی و دھۆک دروست دەکرێن.
ھەروەھا ئاماژەی بە ھەوڵە بەردەوامەکانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێمدا و وتی "ھەر لە سەرەتای ئەم ھەوڵانەوە تا گەیشتنەوەی ئەم ئازیزانە بە خاکی کوردستان قوباد تاڵەبانیی جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران و تیمی نوسینگەی بەڕێزیان کۆششی بەردەوامیان لەم دۆزەدا کردووە". ئاشکراشی کرد کە بە ناوی پارێزگای سلێمانییەوە سوپاسی ھەموویان دەکەن و بەخێرھاتنەوەی کۆچبەرانیش دەکەن.
لە دیدارەکەدا قۆناغی دوای ھەڵبژاردن لە عێراق، بەشداری کورد لە حکومەتی داھاتوو، بەرەوپێشچوونی پڕۆسەی سیاسی و ئابووری و پەرەپێدانی پەیوەندییە ئابووری و بازرگانییەکان لە نێوان ھەردوولا گفتوگۆی لە بارەوە کرا، بۆچوون و ھەڵوێستی یەکێتی لەو ڕووانەوە ئاماژەی پێکرا.
ھەر لە دیدارەکەدا تەئکید لە ھەماھەنگی و پێشخستنی پەیوەندییە سیاسی و ئابوورییەکان لە نێوان ھەرێم و کەنەدا کرایەوە بە شێوەیەک خزمەت بە پڕۆسەی گەشەپێدانی ژێرخانی ئابووری ھەرێم بکات، ھانی کۆمپانیا و خاوەنکاران بدرێت سەرمایەکانیان لە ھەرێم بخەنە گەڕ و ھاوکار بن بۆ بوژاندنەوەی زیاتری بازاڕ و ڕەخساندنی ھەلی کار.
بافڵ جەلال تاڵەبانی لە بارەی پڕۆسەی سیاسی لە بەغدا و گۆڕانکارییەکان ڕوونکردنەوەی دایە وەفدی میوان، پێی ڕاگەیاندن بۆ ئەمڕۆ پێکھێنانی حکومەتی خزمەتگوزار، کارا و چالاک پێویستی قۆناغەکەیە و وەڵام دەرەوەی خواستی شەقام و داواکاری ھەموو لایەک دەبێت کە ئێمە پشتگیری لەم ھەوڵانە دەکەین لە پێناو خزمەتکردنی زیاتری خەڵک. سەبارەت بە کوردیش ئاماژەی بۆ ئەوە کرد یەکڕیزیمان و تەبایمان لە ناوەند زامنی پاراستنی مافەکانمان دەبێت و لە ھەوڵی دروستکردنی بەرەیەکی نیشتمانین تا بەیەک نامەی سیاسی لەگەڵ لایەنە عێراقییەکان بچینە گفتوگۆوە.
بافڵ جەلال تاڵەبانی دەربارەی ھەرێمی کوردستان ڕوونیکردەوە پێشوازی لە ھەر ھەوڵ و ھەنگاوێک دەکەین کە بنرێت بۆ باشترکردنی ژیانی کۆمەڵانی خەڵک، ئەولەویەتی کاری یەکێتی بۆ سەرخستنی ھەنگاوەکانی چاکسازی و گۆڕانکاری ڕیشەییە لە بەڕێوەبردن و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری بە خەڵکی خۆمان و چاکسازییەکانی ناو ڕێکخراوەیی و حکومەتیش ھەر لەو پێناوەدایە.
بەڕێوەبەری کارگێڕی نەخۆشخانەی پاکی لە ھەولێر ڕایگەیاند، یەکەم حاڵەتی نەشتەرگەری لەو شێوەیەیە کە بە سەرکەوتوویی لە ھەولێر ئەنجام دراوە و ئیستاش نەخۆشەکە باری تەندروستی باشە و نەخۆشخانەی جێھێشتووە.
ھاوکات ڕێکخراوی نوێ بۆ پاراستنی ژینگە و مافی ژنان ڕاپرسییەکانیان سەبارەت بە ئامارەکانی توندوتیژی دژ بە ژنان بڵاوکردەوە.
ڕووداوەکانی ئاگر کەوتنەوە لە پارێزگای دھوک زیادی کردووە و لە مانگی ڕابردوودا ٢٠ ڕووداوی ئاگر کەوتنە ھەبووە.
لە ئەنجامی وەڵام و دەستپێشخەری یاساشکێنان و ھەڵاتووان، موراد کانی کوردەیی و دوو لە پاسەوانەکانی دەکوژرێن.
لێرەوە بۆ ڕای گشتی ڕووندەکەینەوە دەزگا ئەمنییەکان بەدواداچوون دەکەن بۆ دەستگیرکردنی ھەموو ئەو تۆمەتبارانەی پەیوەستن بەم ڕووداوەوە و لە دادگا ھەڵھاتوون و سەرجەم تۆمەتباران ڕاپێچی بەردەم دەسەڵاتی دادوەری دەکرێن.
بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، بەپێی کارنامەی کۆبونەوەکە پرسی خۆپیشاندانەکانی خوێندکارانی زانکۆ و پەیمانگەکان و خەرجکردنی دەرماڵەکانیان لە کۆبوونەوەکەی ئەنجومەنی وەزیران تاوتوێ دەکرێت، ھەروەھا تەوەرێکی تری کۆبونەوەکە تایبەتە بە دەرئەنجامی دوای ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران و رەوشی سیاسی عێراق و پێکھێنانی حکومەت، ھەروەھا رەوشی کۆچبەرانی کورد لە سنورەکانی بێلاڕوس و پۆڵەندا تاوتوێ دەکرێت.