٢ی تەمووزی ٢٠٢٢
وەزارەتی بەرگریی تورکیا، لە ڕاگەیاندراوێکدا ئاماژەی بەوەکرد، دوو ئەندامی ھێزە ئەمنییەکانیان لە ناوچەکانی ئۆپراسیۆنی چڕنووک-قووفڵ کوژراون.
بەرەبەیانی ڕۆژی ١٨ی نیسانی ئەمساڵ، تورکیا لەشکرکێشییەکی نوێی لە ناوچەکانی زاپ و ئاڤاشین و مەتینا و باسیان لە ھەرێمی کوردستان ڕاگەیاند، تا ئێستا تورکیا کوژرانی ٣٤ سەربازی وڵاتەکەی لە میانی ئەو لەشکرکێشییە ڕاگەیاندووە.
نوێترین هەواڵەکانرێكخراوی تەندروستی جیهانی داوا لە چین دەكات زانیاریی ورد لەسەر كۆڤید-19 بە رێكخراوەكە بدات بۆ دۆزینەوەی سەرچاوەی سەرهەڵدانی پەتاكە.
تێدرۆس ئادهانۆم سەرۆكی رێكخراوی تەندروستی جیهانی WHO رایگەیاند، هەرچەندە پەتای كۆڤید-19 بەشێوەیەكی بەربڵاو تێپەڕیوە، بەڵام مەترسیەكانی هەر ماون و بەردەوامیشە لە پەرەسەندن، بەجۆرێك هێشتا ملیۆنان كەس تووشی دەبن.
وتیشی، زۆر شت دەربارەی پەتاكە دەزانن، بەڵام هێشتا وەڵامی ئەو پرسیارەیان دەست نەكەوتووە كە چۆن پەتاكە دەستیپێكردووە بۆ ئەوەی رێگری لە سەرهەڵدانەوەی بكەن.
بۆ ئەو مەبەستەش، رێكخراوەكە داوای لە حكومەتی چین كردووە، چەندین زنجیرەی DNAـی ڤایرۆسەكە لەناو نمونەی تووشبووان و زانیاریی وردی لەسەر ئەو ئاژەڵانەی لە وهان دەفرۆشرێن رادەستی رێكخراوەكە بكات، بۆ ئەوەی توێژینەوەی فراوانی لەسەر بكەن.
لە هەرێمی كوردستان، تاكو مانگی 12ی 2023 زیاتر لە 466 هەزار و 900 حاڵەتی تووشبوون بە كۆڤید-19 تۆماركراون، لەو ژمارەیەش زیاتر لە 459 هەزار و 400 كەس چاكبوونەتەوە، حەوت هەزار و 468 كەسیش گیانیان لەدەستدا.
سەرۆكی روسیا پێشبینی دەكات خواست لەسەر نەوت لە جیهاندا زیاتر ببێت بەتایبەتی لە هاوینی ئەمساڵدا و نرخەكەشی بەرزببێتەوە.
ڤلادیمیر پوتن سەرۆكی روسیا رایگەیاند، بەهۆی گەشەی ئابورییەوە بەكارهێنانی نەوتی خاو و بەرهەمە نەوتییەكان لە جیهاندا لە زیادبووندایە، بەرهەمهێنانی نەوتیش لە چوارچێوەی ئۆپێك پڵەسدا بەو شێوەیەیە كە رێككەوتنی لەسەر كراوە و ئامانج لێی زیادكردنی خواستە لەسەر نەوت بە تایبەتی لە وەرزی هاویندا.
لەبارەی سزاكانی ئەوروپاش، لەسەر نەوتی روسیا پوتن وتی، "هەرچەندە سزاكان زیاتر بن هەر خۆیان زیاتر ئازار دەچێژن، چونكە مەحاڵە نەوتی روسیا بوەستێنرێت و سزاكانیش كاریگەرییەكی بەرچاویان لەسەر روسیا نابێت".
پێشتر ئەلیكساندەر نۆڤاك جێگری سەرۆك وەزیرانی روسیا رایگەیاندبوو، دەبێت ئۆپێك پڵەس بڕیاری زیادكردنی بەرهەمهێنانی نەوت بدات، بۆئەوەی لە هاویندا خواست لەسەری كەمتر ببێتەوە و ئەو بڕەی ئێستاش پێویستییەكان لە هاویندا پڕناكەتەوە.
لەگەڵ نزیکبوونەوە لە ناوەڕاستی وەرزی هاوین و زیادبوونی زیاتری پلەکانی گەرما، ویستی خەڵکی بۆ خۆشۆردن بە ئاوی سارد زیاتر دەبێت، بەڵام کۆمەڵێک توێژەر ئاشکرای دەکەن کە خۆشۆردن بە ئاوی سارد لە وەرزی هاویندا مەترسیدارە.
کۆمەڵێک توێژەر لە ماڵپەڕی هەواڵیی (Conversion) بابەتێکیان بڵاوکردووەتەوە و باس لەوە دەکەن بەکارهێنانی ئاوی سارد بۆ خۆشۆردن و فێنکبوونەوە، بەجۆرێک پلەی گەرمیی ئاوەکە لە خوار 15 پلەی سیلیزییەوە بێت، دەبێتەهۆی گرژبوونی لوولەکانی خوێن و بەرزبوونەوەی فشاری خوێن، ئەم بارودۆخە بەتایبەت لەو کەسانەدا مەترسیدارە کە نەخۆشیی دڵیان هەیە، چونکە گۆڕانی لەپڕی پلەی گەرمیی جەستە، دەکرێت ببێتەهۆی ناڕێکیی لە لێدانی دڵ.
توێژەران دەڵێن، باشترە پلەی گەرمیی ئەو ئاوەی لە وەرزی هاویندا بۆ خۆشۆردن و فێنککردنەوەی جەستە بەکاردێت، نزیکەی 25 پلەی سیلیزی بێت، تاوەکو هیچ کاریگەرییەکی نەرێنی لەسەر جەستەی مرۆڤ بەجێ نەهێڵێت.
هاوکات باس لەوەش دەکەن، دوورکەوتنەوە لە خواردنەوەی قاوە و ئەو پۆشاکانەی رەنگیان رەشە، کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر پلەی گەرمیی جەستە دەبێت.
