کوردستان
مەلا ناسر، ئەندامی فراکسیۆنی یەکێتی لەنێو خۆپیشاندانی بەشێک لە کارمەندانی گرێبەست لە ئیدارەی گەرمیان ڕایگەیاند، ئەو لیستە دامەزراندنەی لە دھۆک و زاخۆ کراوە سزادانی سیاسی زۆنی سەوزە و قبوڵی ناکەین.
لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا، مەلا ناسر وتی، لە دھۆک و زاخۆ بە لیستی ١٠٠ کەسی و ٩٠ کەسی خەڵک دادەمەزرێنن، کەچی لە پارێزگاکانی دیکە خەڵک بێکارن، دەشڵێت "ئەمە کارەساتێکی گەورەیە."
وتیشی "حکومەت چۆن لە دھۆک و زاخۆ خەڵک دادەمەزرێنێت، دەبێت لە گەرمیانیش کە لانکەی شۆرش و خەبات و دروستبوونی ئەم حکومەتەیە، خەڵک دابمەزرێت."
مەلا ناسر ڕاشیگەیاند "ئەوەی کراوە غەدرێکی گەورەیە لە خەڵکی زۆنی سەوز کراوە، غەدرە حکومەت بەناو حکومەتی ھەرێم بێت، بەڵام تەنیا بۆ لایەنێک ئیش بکات، ئەمەی کراوە سزادانی سیاسی زۆنی سەوزە."
دەشڵێت "ئەوە قبوڵ ناکەین و دەنگی خۆبەخشانی تەندروستی دەگەیەنینە سەرکردایەتی یەکێتی و پەرلەمانی کوردستان و سەرۆکایەتی حکومەت و ھەرێمی کوردستان."
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند حەوت مووشەک ئاڕاستەی بنکەی سەربازی تورکیا لە زێلکان کراون و سێ لە مووشەکەکان بەر بنکە سەربازییەکە کەوتوون و چوار مووشەکەکەی دیکە لە دەوروبەری سەربازگەکە کەوتونەتە خوارەوە.
هەروەها پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەشکرد سوپای تورکیا لە وەڵامی ئەو موشەکانە ٤ موشەکی ئاراستی ئەو ناوچەیە کردووە کە موشەکەکانی لێوە ئاراستە کراوە تا ئێستاش زەرەر و زیانەکان نەزانراون
ھێرشەکەی سەر بنکەی سەربازی تورکیا لە زێلکان ھاوکاتە لەگەڵ ھێرشە ئاسمانییەکانی سوپای تورکیا بۆ سەر چیای مەتین و دەڤەری نھێلی.
لە دەستپێکی ئۆپەراسیۆنە نوێیەکەی سوپای تورکیا بۆ سەر چەن ناوچەیەکی ھەرێمی کوردستان، ھێرشەکان بۆسەر بنکە سەربازییەکانی سوپای تورکیا زیادیان کردووە.
بنکەی زێلکان بنکەیەکی سەربازی تورکیایە و دەکەوێتە دەوروبەری چیاکانی ناحیەی "بەعشیقە"، زیاتر لە ھەزار سەربازی تورکی و ٤ ھەزار سەربازی عێراقی تێدا جێگیر کراوە.
لێپرسراوانی ڕێکخراوی نێودەوڵەتی پارتی ھۆڵەندی گرێبەستێکی بۆ زیاتر بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ یەکێتی واژو کرد و گرێبەستەکە بۆ ماوەی ١٠ ساڵی ئایندە کاریپێدەکرێت.
ئامانج لە کۆبوونەوەکە بریتی بوو لە "ئیمزاکردنی گرێبەستی پەیوەندی یەکانی نێوان یەکێتی وڕێکخراوی نێودەوڵەتی پارتی ھۆڵەندی بۆ ١٠ دەساڵی ئایندە سەبارەت بە پێشخستنی پەیوەندی یەکانی وڵاتی ھۆڵەنداویەکێتی نیشتمانی کوردستان بۆکاروباری ڕێکخراوەیی ودیبلۆماسی."
کۆبوونەوەکەلەمەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتمانی کوردستان بەڕێوەچوو لەنێوان لێپرسراوانی مەکتەبی پەیوەندی یەکان وبیرو وشیاری ومەکتەبی ڕێکخراوە دیموکراتییەکان و وتەێژی یەکێتی ونوێنەری یەکێتی لەھۆڵەندا لەگەڵ لێپرسراو بەشێک لەندامانی ڕێکخراوەکە.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، دەربارەی ئەو ناھەقی و پشتگوێخستنەی بەرامبەر سنوری پارێزگای سلێمانی و ئیدارە سەربەخۆکانی کراوە، سبەی لە وەزارەتی تەندروستی ھەرێم تیمێکی وەزارەت لەگەڵ وەزیری تەندروستی کۆدەبنەوە.
ئەو سەرچاوەیە وتیشی، ئەگەر وەزارەتی تەندروستی گرفتەکانی کەرتی تەندروستی سنوری پارێزگای سلێمانی چارەسەر نەکات، ھەڵوێستیان دەبێت بەرامبەر کارەکانی وەزیری تەندروستی.
هاوکات ھەر ئەمڕۆ بەڕێوەبەرانی سندوقی شێرپەنجە لە کۆبوونەوەی سندوقی شێرپەنجە چوونەتە دەرەوە، چونکە ھیچ ئەندامێکیان لە بۆردی بەڕێوەبردنی سندوقەکە دانەنراوە.
سۆزان مەنسور ئەندامی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، لەسەر داواکاری کەسوکاری ئەنفالکراوەکان، ماوەیەکی زۆرە لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتی گشتی گۆڕە بەکۆمەڵەکانی عێراق و پزیشکی دادیی بەغداد لە پەیوەندیدان لەبارەی کێشەی ناردنەوەی ١٧١ ڕووفاتی ئەنفالکراوانی گەرمیان کە لە گۆڕە بەکۆمەڵەکانی سەماوە دۆزراونەتەوە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، ڕووفاتەکان ماوەیەکی زۆرە لە پزیشکی دادوەری بەغدادن و بە نیازن دوای جەژنی ڕەمەزان بە بێ پشکنینی DNA بنێردرێنەوە بۆ کوردستان، پزیشکی دادیی و بەڕێوەبەرایەتی گۆڕە بەکۆمەڵەکانیش دەڵێن، پزیشکی دادیی ڕووفاتی زۆری لێیە و جێگەیان نییە.
ئەو پەرلەمانتارەی یەکێتی وتیشی، کەسوکاری ئەنفالکراوان دژی ئەوەن ڕووفاتەکان بە بێ پشکنینی DNA بنێردرێنەوە بۆ ھەرێم، لە بەغداد پشتیوانی لە داواکارییەکانی کەسوکاری ئەنفالکراوەکان دەکەن بۆ ئەوەی پشکنینیان بۆ ئەنجام بدرێت.
ئەوەش لە کاتێکدایە لە مانگی تەمووزی ٢٠١٩ چەند گۆڕێکی بە کۆمەڵ دۆزرانەوە کە ڕووفاتی ١٧١ ئەنفالکراوی تێدابوو، بە مەبەستی پشکنینی DNA ڕەوانەی پزیشکی دادی بەغداد کران.
مەزڵوم کۆبانێ فەرماندەی گشتیی ھێزەکانی سوریای دیموکرات (ھەسەدە) لە تویتێکدا رایگەیاند، تورکیا پەیماننامە نێودەوڵەتییەکان لەگەڵ وڵاتانی گەرەنتیکار دژی ناوچەکەیان پێشێل دەکات، دەشڵێت، بەئامانجکردنی کۆبانێ و بۆردومانکردنی مەدەنییە بێتاوانەکان و کوشتنی بەرپرسانی ئیداری لە رێگەی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە، ھەڕەشە لە ئاسایش و ئاشتی دەکەن و رێگری و ئاستەنگن بۆ ئۆپەراسیۆنەکان لە دژی داعش.
ئەو تویتەی فەرماندەی گشتیی ھەسەدە دوای ئەوە دێت، لە رۆژی دووشەممەی ھەفتەی رابردووەوە سوپای تورکیا لەشکرکێشیی لە ناوچەکانی زاپ و ئاڤاشین و باسیان و مەتینا لە ھەرێمی کوردستان دەستپێکردووە و لە رێگەی فڕۆکەوە ھێزی کۆماندۆی لە چەند ناوچەک دابەزاندووە.
بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی ھەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ شەممە ئاسمان ساماڵ دەبێت، لە دوای نیوەڕۆش کەشەکە دەگۆڕێت بۆ نیمچە ھەور و ھەوری تەواو.
راشیگەیاندوە، رۆژی یەک شەممە ئاسمان ھەوری تەواو دەبێت، لە زۆربەی کاتەکاندا ئەگەری نمەباران ھەیە لە کاتەکانی شەودا، بە تایبەتی لە ناوچە شاخاوییەکان.
بەھزاد باباخانی جێگری پارێزگاری کرماشان بۆ کاروباری بازرگانی رایگەیاند، ساڵی رابردوو بە بەھای زیاتر لە دوو ملیار و ٧٠٠ ملیۆن دۆلار، کاڵا لە سنورەکانی کرماشانەوە ھەناردەی ھەرێمی کوردستان و عێراق کراوە کە بەراورد بە ساڵی پێشوتر، رێژەکە ١٥٪زیادیکردووە.
ئاماژەی بەوەشکرد، پێنج پارێزگای ئێران ھاوسنورن لەگەڵ عێراق و لە ناویشیاندا پارێزگای کرماشان زۆرترین رێژەی ھەناردەی کاڵای ھەبووە بۆ ئەو وڵاتە کە ٥٣٪ بووە، لەبواری ھەناردەی کاڵای نانەوتیش ٤٣% بووە.
سالار مەحمود ئەندامی لیژنەی باڵای ئامادەکارییەکانی دیداری یەکێتی لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز رایگەیاند، یەکێتی خۆی ناشاریێتەوە و پێویستی بە چارەسەرکردنی کێشەکانی ھەیە، دەبێت کێشەکان بە ئاڕاستەی بەرژەوەندییەکانی خەڵکی کوردستان چارەسەر بکرێن.
فەھمی بورھان ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی رایگەیاند، لە ماوەی رابردوودا دیداری یەکێتی خوێنی گەرمی بە دەمارەکانی یەکێتیدا کردووە، گلەییەکانی ئەندامان بۆ مشتومڕێکی رێکخراوەیی زۆر باش بووە.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا ھەردوو چیای کوڕەژارۆ و مامڕەشیان لە دەورەبەری ناحیەی شیلادزێ سەر بە قەزای ئامێدی بۆردومان کردوە و بەھۆیەوە ئاگرێکی گەورە لە ھەردوو چیاکە کەوتۆتەوە.
وتیشی، بۆردومانی فڕۆکەکانی تورکیا ترس و دڵەڕاوکێی زۆری لەناو دانیشتوان و خەڵکی ناوچەکە دروستکردووە و زیانێکی زۆریش بەر سروشتی ناوچەکە کەوتووە.
شۆڕش کەمال نوێنەری ڤێتێرنەری لە لیژنە ھاوبەشەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی رایگەیاند، دوای بەدواداچونی ورد بە ھاوکاری ئاسایشی ئابووری و پۆلیسی سەرا توانرا لە ماڵێکدا لە گەڕەکی کارێزەوشک دەستبگیرێت بەسەر بڕی ٥٥٠ کیلۆگرام گۆشت و قیمەی ھندی و جگەری بەستووی ئێرانی کە سەرجەمیان بە بڕیاری وەزارەتی کشتوکاڵ و تەندروستی قەدەغەن، لەگەڵ ٢٥٠ کیلۆگرام ساسی ئامادەکراو کە بەھۆی خراپ ھەڵگرتنیانەوە خراپ ببون.
وتیشی، بەفەرمانی دادوەر ماڵەکەیان پشکنیوە و بە بڕیاری قائیمقامی سلێمانی تەواوی ئەو خۆراکانە لەناو دەبرێن.
ھەروەھا رێکان جەمال سەرۆکی لیژنە ھاوبەشەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی ئاماژەی بەوەکرد، خاوەنی ئەو خۆراکە قەدەغەکراوانە رادەستی یاسا کراوە و ئیجرائاتی لەگەڵ دەکرێت، لەھەمان کاتدا دوکانی ئەو ھاوڵاتییە لە دارەسوتاوەکەی ناوبازاڕ داخرا.
حیکمەت ئاتاش نوێنەری پارتی دیموکراتی گەلان "ھەدەپە" لە ھەولێر لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، بەھۆی ھێرشەکانی تورکیاوە بۆ سەر خاکی ھەرێمی کوردستان، جگە لە زیانی گیانی، زیانی ماددی زۆریش بەر ھاووڵاتیان و گوندنیشینانی ئەو ناوچانە کەوتووە.
راشیگەیاند، ھێرشەکانی تورکیا بۆ سەر خاکی ھەرێم ناڕەوایە و پێچەوانەی پرنسیپە نێودەوڵەتییەکانە، لە رابردوو و داھاتووشدا زیانی ئابوری و سیاسی بە تورکیا دەگەیەنێت.
بە پێی میدیاکانی رۆژئاڤای کوردستان، تۆپخانەکانی سوپای تورکیا گوندی عەین دەقنە و بیلونیە و مەرعەناز و دەوروبەری شارۆچکەی دێر جەمال و تەل رەفعت سەر بە ناوچەی شەھبایان توپباران کردوە.
ئاماژە بەوەشکراوە، لە بەرەی گوندی مەرعەناز و کەفر خاشر لە ناوچەی شەھبا شەڕ و پێکدادان لە نێوان ھێزەکانی رزگاری عەفرین و گروپە چەکدارەکانی سەر بە تورکیا رویداوە، لە شارۆچکەی مارع سەر بە ناوچەی عەزازیش زرێپۆشێکی سوپای تورکیا کراوەتە ئامانج و دە سەربازی تورکیا لەو ھێرشەدا کوژراون و شەش سەربازیش برینداربوون.
رابیحە حەمەد لێپرسراوی مەڵبەندی بەغدادی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە درێژەی ئامادەکارییەکان بۆ ئەنجامدانی دیداری یەکێتی ئەمڕۆ لە بەغداد ئامادەکارییەکان بۆ ئەو مەبەستە دەستیپێکرد و چەند لیژنەیەکی تایبەت پێکھێنران و بەغدادیش تایبەتمەندی خۆی ھەیە، لەڕووی رێکخستن و پەیوەندی و پێکھاتەکانەوە و جیاوازە بەراورد بە شارەکانی ھەرێمی کوردستان و گرنگی تایبەتی ھەیە.
وتیشی، کوردانی فەیلی لە بەغداد لە رابردوو زوڵمی زۆریان لێکراوە و تائێستا قەرەبوو نەکراونەتەوە و لەناو دامودەزگاکانی دەوڵەتیش مامەڵەی باشیان لەگەڵ ناکرێت، بۆیە پێویستە یەکێتی خۆی بە خاوەنی کوردانی فەیلی بزانێت بۆ ئەو مەبەستەش لیژنەیەکی تایبەت پێکھێنراوە.
لێپرسراوی مەڵبەندی بەغدادی یەکێتی تەئکیدیکردەوە، پێویستە یەکێتی بەرنامەی نوێ و تایبەتی ھەبێت بۆ بەغداد گرنگی زیاتر بەوەدا بدات چۆن مامەڵە لەگەڵ بەغداد بکات و لە رێگەیەوە مافەکانی کورد دەستەبەر بکات.
بڕیارە مانگی داھاتوو دیداری یەکێتی بەرێوەبچێت، بۆ ئەو مەبەوستەش ئەمڕۆ لە شاری بەغداد ئامادەکارییەکان بۆ دیدارەکە دەستیپێکرد، پێشتریش ئامادەکارییەکان بۆ دیدارەکە لە ھەولێر، دھۆک، کەرکوک، ھەڵەبجە وھەوارامان، گەرمیان، رانیە بەرێوەچوون.
ئەمڕۆ ڕێکەوتی ٢٤/ ٤/ ٢٠٢٢ ساڵیادی کارەسات و ڕاپەڕینی پشدەرە و قایمقامیەتی پشدەر پەیامێکی بڵاو کردەوە و ڕایگەیاند، سەرەڕای بەسەرچوونی ئەو شێوازە کۆن و تەقلیدیەی کە ساڵانە یاد و بۆنە نیشتیمانی و نەتەوەییەکانی پێدەکرێتەوە کە دواجار خزمەت بەو یاد و بۆنانە ناکات و لە گەڵ میزاجی گشتی خەڵک و کۆمەلگەدا ناگونجێ لە کاتێکدا دەکراو دەکرێ بە شێوازی زانستی و بە جۆرێکی ئەوتۆ یادو بۆنەکان بکرێنەوە.
ھەوەھا ڕاشیگەیاند، پێویستە یادەکان بە جۆرێک بکرێنەوە کە خزمەتی ناوچەکە بکات و چیرۆکی کارەسات و ڕاپەڕینی ٢٤/٤ بە کوردستان و جیھانیش بناسێنرێت.
قایمقامێتی پشدەر نیگەرانی خۆی لە نەبونی خزمەت گوزاری و کۆچکردنی گەنجان لە ناوچەکەدا ڕاگەیاند و داوای باشتر کردنی دۆخی ناوچەکەیان لە حوکمەتی ھەرێم کرد.