کوردستان

بە پێی راپۆرتێکی رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ، گەنجێک بە ناوی ئازاد ڕەزایی، تەمەن ٢٥ ساڵ، پەیڕەوی ئایینی یارسان و دانیشتووی گەڕەکی دەرەدێژی شاری کرماشان، لە دەوروبەری گۆڕەپانی نیایشی ئەو شارە، بە تەقەی راستەوخۆی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران کوژراوە.

بە وتەی سەرچاوەیەکی ئاگادار، ھێزە ئەمنییەکان لە پشتەوە تەقەیان لە ئۆتۆمبێلەکەی ئازاد رەزایی کردووە و سەری پێکراوە، بەو ھۆیەشەوە دەستبەجێ گیانی لەدەستداوە.

ئازاد رەزایی لەگەڵ سێ ھاوڕێی دیکەی لەناو شاردا سوڕاونەتەوە و ناوبراو شۆفێری ئۆتۆمبێلەکە بووە، ھێزە ئەمنییەکانی کرماشان رایانگەیاندووە کە لە خاڵێکی پشکنینی ئەو ھێزانەدا ڕانەوستاوە و بەوھۆیەوە تەقەیان لێکردووە، بەڵام ئەو دەنگۆیە لەلایەن خانەوادەی رەزایی و ھاوڕێکانییەوە رەتکراوەتەوە.

 

بەردەوامبە لە خوێندنەوە

وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی ھەرێم راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و تیایدا ئاماژە بۆ ئەوە دەکات، رۆژی سێشەممە لە دیوانی وەزارەتی خوێندنی باڵا د. ئارام محەمەد وەزیری خوێندنی باڵا و یاریدەدەری سەرۆکی زانکۆکانی کوردستان بۆ کاروباری زانستی تاوتوێی دوایین ھەنگاوەکانی ئامادەکاری بۆ ڕاگەیاندنی خوێندنی باڵا کرد.

راشیگەیاند، سەعات ١٢ی نیوەڕۆی ئەمڕۆ لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا پڕۆسەی پێشکەشکردن بۆ خوێندنی ماستەر و دکتۆرا و دبلۆمی باڵا لە زانکۆکانی ھەرێم ڕادەگەیەنن.

بەردەوامبە لە خوێندنەوە

کۆمپانیای دی ئێن ئۆ، لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ دەستیانکردووە بە داخستنی کێڵگە نەوتییەکانیان لە ھەرێمی کوردستان، دوای چوار رۆژ لە ئاگادارکردنەوەیان سەبارەت بە راگرتنی ھەناردەی نەوتی ھەرێم بەشێوەیەکی کاتی بۆ بەندەری جەیھان. 

کۆمپانیاکە کە لە ھەردوو کێڵگەی "تاوکێ" و "فیشخاپور" لە دھۆک کاردەکات لە بواری نەوت و غاز راشیگەیاند، لە بەرھەمھێنانی نەوت بەردەوامبوون، بەڵام توانای کۆگاکردنیان سنوردارە. 

ناوەندی تێکڕای بەرھەمھێنانی نەوتی ئەو کۆمپانیایە لە کێڵگەی "تاوکێ" و "فیشخاپور" لە ساڵی ٢٠٢٢ لە رۆژێکدا ١٠٧ ھەزار بەرمیل بووە، کە یەک لەسەر چواری ھەناردەکانی ھەرێمی کوردستان پێکدەھێنێت، ھەر بەپێی راگەیەندراوەکە، بەرھەمھێنان لە کێڵگەی "فیشخاپور" شەوی رابردوو راگیرا  و داخستنی کێڵگەی "تاوکێ"ش دەستیپێکردووە، بەڵام بەھۆی زۆری بیرە نەوتەکانەوە کە نزیکەی ١٠ کیلۆمەتر درێژ دەبنەوە، رێکارەکان کاتی زیاتری پێویستە. 

موسافر رەحمانی، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای دی ئێن ئۆش رایگەیاند، نیگەرانە لەوەی گەیشتوونەتە ئەم رەوشە، چونکە کاریگەری لەسەر نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیھان دەبێت. 

بەردەوامبە لە خوێندنەوە

قائیمقامیەتی سلێمانی، لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، بۆ رێگریکردن لە بەرزبوونەوەی نرخی گۆشت و بەرووبومی ئاژەڵی، رۆژی سێشەممە لە دیوانی قائیمقامیەت، لیژنەی دیاریکردنی ھاوسەنگی بەروبومی ئاژەڵی پارێزگای سلێمانی کۆبونەوەی مانگانەی ئەنجامدا.

راشیگەیاند، لە کۆبونەوەکەدا بڕیاردرا لە مانگی نیساندا بە رەچاوکردنی لایەنی تەندروستی، کارئاسانی بۆ ھاوردەکردنی ئاژەڵی زیندوو بکرێت، بە تایبەتی ئاژەڵی بچووک. ھەروەھا، لەپێناو پڕکردنەوەی خواستی ھاووڵاتیان و رێگریکردن لە بەرزبوونەوەی نرخ، رێگری لە ناردنە دەرەوەی ئاژەڵ دەکرێت بۆ پارێزگاکانی ناوەڕاست و باشوری عێراق.

بەردەوامبە لە خوێندنەوە

لە کۆبوونەوەکەدا، باس لە پێداچوونەوە و رێکخستنەوە بە ئۆرگانە حزبییەکان و خزمەتکردنی خەڵکی ئەو سنوورە کرا و جەختکرایەوە لە شۆڕشی نوێدا بەرپرسیارێتی دەخاتە سەرشانیان کە ھەموو ھەوڵێک بدەن بۆ خزمەتکردنی خەڵکی تێکۆشەری سنورەکە، چونکە ئەو سنوورانە بزوێنەری شۆڕش و قەڵای پشتیوانیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانە.
 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

سامان سیوەیلی، وتەبێژی وەزارەتی پەروەردە، لە راگەیەنراوێکدا رایگەیاند، ڕۆژی شەممە، ڕێکەوتی ١ی ٤ی ٢٠٢٣ ، تەنھا لە خوێندنگەکانی خوێندنی سریانی لە ھەرێمی کوردستان پشووە، قوتابخانەکانی دیکە دەوامی  ئاسایی دەکرێت.

وتیشی خوێندنگەکانی دەتوانن تاقیکردنەوەکانی وەرزی دووەمی پۆلەکانی نۆی بنەڕەتی و ١٢ ی ئامادەیی ئەنجام بدەن بە گوێرەی ساڵنامەی خوێندن.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

وێستگەی کارەبای گەرمیان، رۆژانە ١٦٥ مێگا کارەبا بەرھەمدەھێنێت. لە دوا نیوەرۆی رۆژی سێشەممەوە بەھۆی راگیرانی نەوتی حەسیرە کە سەرچاوەی گازی وێستگەی کارەباکەیە، بڕی بەرھەمھێنانی کارەباش کەمبووەتەوە.
 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

زیندانییە سیاسییە ئازادبووەکانی بادینان رایانگەیاند، ئەو لێدوان و بەیاننامانەی حکومەتی ھەرێم ڕەتدەکەینەوە کە لە دژی خواستی ئەمەریکا بۆ فراوانکردنی ئازادی ڕادەربڕین بڵاویدەکەنەوە و وەکو زیندانیە سیاسیە ئازادبووەکانی بادینان تەواوی خاڵەکانی بەیاننامەی وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا پشتڕاست دەکەنەوە و دروستن.

ئاماژە بۆ ئەوەش دەکەن، ئازادی ڕادەربڕین و ڕاگەیاندن لە ھەرێم، لە خراپترین ئاستدان و بەدەیان ڕۆژنامەنووس و چالاکوان دەستگیرکراون. دەشڵێن، ئەو دەسەڵاتەی ئێستا لە ھەرێمی کوردستان ھەیە شەرعیەتی یاسایی نەماوە و نوێنەرایەتی گەلی کوردستان ناکات.

داواش دەکەن، ئەمریکا بەردەوام بێت لە فشارەکانی بۆ بەرەو پێشبردنی ئازادی ڕاگەیاندن و ڕادەربڕین و چەسپاندنی بنەماکانی دیموکراسی و ڕاستکردنەوەی دەسەڵاتی ئێستا کە بکەوێتە خزمەتی ھاووڵاتیان.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، رووداوەکە پێش نیوەڕۆی ئەمڕۆ لە نزیک کەمپی ئاوارەکانی دیبەگە روویداوە و دوو شوانکار کە بران دەستکاری گولـلە ھاوەنێکی کۆنیان کردووە و پێیاندا تەقیوەتەوە و لە ئەنجامدا ھەردوو شوانکارەکە گیانیان لەدەستداوە.

راشیگەیاند، ئەو دوو شوانکارە لە نەتەوەی عەرەبن و  تەمەنیان ١٣ساڵ و ١٦ ساڵان بووە.

دوای رووداوەکە ھێزە ئەمنییەکان چوونەتە شوێنەکە و لێکۆڵینەوەیان دەستپێکردووە، بەڵام بەھۆی ئەوەی ھێشتا لێکۆڵینەوەکان تەواونەبوون، ھیچ لێدوانێکیان لەسەر رووداوەکە نەداوە.
 

بەردەوامبە لە خوێندنەوە

بە پێی راپۆرتێکی رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ، ھاووڵاتییەکی رۆژھەڵاتی کوردستان بەناوی پەیمان میرزایی، ٢٣ رۆژ لەمەوبەر لە کەمپێکی پەنابەرانی ئەنقەرە لەلایەن پۆلیسی تورکیاوە دەستبەسەرکراوە و لەگەڵ خێزانەکەی مەترسی دیپۆرتکردنەوەیان بۆ ئێران لەسەرە.

ئەو خێزانە ساڵی ٢٠٠٩ ڕۆژھەڵاتی کوردستان و ئێرانیان جێھێشتووە و روویان لە ھەرێمی کوردستان کردووە، دواتر و لەکاتی شەڕی دژ بە داعش ھەرێمی کوردستانیان جێھێشتووە و چوونەتە تورکیا.

ھاوکات چالاکێکی سیاسی خەڵکی بۆکان بەناوی ناسر سەیدی، پاش ئەوەی لە تورکیا بۆ شاری ئەعزازی پارێزگای حەلەبی سوریا دیپۆرتکراوە، چارەنووسی ناڕوونە و بەھۆی رەوشی نالەباری ئەو ناوچەیە گیانی لە مەترسیدایە.

ناسر سەیدی، پێشتر ئەندامی یەکێک لە حزبەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان بووە و ساڵی ٢٠١٥ بەمەبەستی گەیشتن بە ئەوروپا رووی لە تورکیا کردووە، کۆتایی ساڵی رابردوو ھەوڵیداوە خۆی بگەیەنێتە ئەوروپا، بەڵام لەلایەن ھێزەکانی پاسەوانی سنوریی بولگاریا دەستبەسەرکراوە و ڕادەستی تورکیا کراوەتەوە، سێ ھەفتە پێش ئێستاش لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانی تورکیاوە رەوانەی شاری ئەعزاز لە سوریا کراوە.

 

بەردەوامبە لە خوێندنەوە

دەقی راگەیەندراوەکە...

راگەیەندراوێک لە دەزگای ھەڵبژاردنەکانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانەوە 

لە پێشھاتێکی ترسناکدا ئەمڕۆ دووشەممە رێکەوتی ٢٠٢٣/٣/٢٧ ھەمواری سێیەمی یاسای ھەڵبژاردنەکان لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق تێپەرێندرا کە تیایدا جیا لە پارێزگاکانی دیکە، دۆخی تایبەتی بە پارێزگای کەرکوک دراوە و ھەندێک لە بڕگەکانی پێچەوانەی ماددەکانی دەستووری عێراقە.

تێپەڕاندنی ئەو یاسایە بەمشێوەیە جگە لەەوەی  پێشێلێکی زەقی ماددەکانی دەستووری عێراقە، لە ھەمانکاتدا پیلانگێڕییەکە دژ بە گەلی کورد لە کەرکوک و مەبەست لێی بێبەشکردنی زۆرترین رێژەی کوردی کەرکوکە لە دەنگدان.

بۆ ھەموو لایەکی روون دەکەینەوە کە ئەم ھەمواری یاسایە تەواو نادەستوورییە بە پشتبەستن بەم ماددە دەستووریانەی لای خوارەوە:

١-  لە ماددەی ١٤ی دەستووری ھەمیشەیی عێراقدا ھاتووە: "عێراقییەکان بێ جیاوازی رەگەز یان رەچەڵەک یان نەتەوە یان رەنگ یان ئایین یان ئاینزا یان بیروباوەڕ یان رەئی یان دۆخی ئابووری یان کۆمەڵایەتی، لەبەردەم یاسادا یەکسانن". 

بەڵام پێدانی دۆخی تایبەت بە کەرکوک جیاکردنەوەی لە پارێزگاکانی دیکە پێچەوانەی ئەم ماددە دەستووریەیە و پێشێلکردێکی زەقە.

٢- لە ماددەی ١٦ی دەستووری ھەمیشەیی عێراقدا ھاتووە: "ھاوتاکردنی دەرفەتەکان مافێکی پارێزراوی ھەموو عێراقییەکانە و دەوڵەت ئەرکی گرتنەبەری رێوشوێنی پێویست بۆ ئەنجامدانی ئەو کارە دەگرێتە ئەستۆ". 

لە یاساکەدا ھەرچەندە راستە سەرژمێری ٥۷ کراوەتە بنەمای دەنگدان، بەڵام سنوری ئیداری ئێستای کەرکوکی کردۆتە مەرج بۆ مافی بەشداریکردن لە دەنگدان ، بەمەش دەنگدەرانی رەسەنی کەرکوک لە چەمچەماڵ و کەلار و کفری و خورماتوو کە لەساڵی ١٩٥٧ سەر بە کەرکوک بوون، دەکەونە بەردەم  مەترسیی بێبەشکردن. 

٣- لە ماددەی ٢٠ی دەستووری ھەمیشەیی عێراقدا ھاتووە: "ھاوڵاتیان بە پیاوان و بە ژنانەوە مافی بەشدارییان لە کاروباری گشتییدا ھەیە، ھەروەھا مافی پیادەکردنی مافە سیاسییەکانیان ھەیە لە ناویاندا مافی دەنگدان و ھەڵبژاردن و خۆپاڵاوتن". 

بەڵام ئەم یاسایە ئەو مافەی لە زۆرێک لە دانیشتووانی رەسەنی پارێزگای کەرکوک زەوت کردووە.

٤- سەرپێچییەکی دەستووری دیکەی یاساکە پێشێلکردنی ماددەی ١٤٠ی دەستووری ھەمیشەیی عێراقە، چونکە بڕگەیەکی ئەم یاسای ھەڵبژاردنە مافی دەنگدان لە کەرکوک دەدات بەو کەسانەی پێش ساڵی ٢٠٠٣ فۆرمی خۆراکیان لە کەرکوک بووە کە مەبەستی لە عەرەبە ھاوردەکانە، کە ژمارەیان کەم نییە و تەنھا ژمارەی ئەوانەی خۆویستانە مامەڵەی ماددەی ١٤٠یان کردووە پێکھاتووە لە ٢٨ ھەزار خێزانی عەرەبی ھاوردە و لەو ژمارەیەش ١١ ھەزار خێزان بەپێی ماددەکە قەرەبووکرانەوتەوە،  ئەمەش بنەمای سەرژمێری ساڵی ٥٧ پووچەڵ دەکاتەوە و مافی دەنگدان بە ھاوردەکان دەدات و ھیچ واتایەک بۆ ماددەی ١٤٠ ناھێڵێتەوە.

بۆیە ئێمە کۆمەڵانی خەڵکی کەرکوک دڵنیا دەکەینەوە کە یەکێتی سوورە لەسەر ئامانج و بیروباوەڕی نەگۆڕی بەرانبەر بە کەرکوک و ھەموو ناوچە دابرێنراوەکان، ھەموو رێگایەکی دەستوری و یاسایی و سیاسی و مەدەنیش دەگرێتەبەر بۆ داکۆکیکردن لە خەڵکی خۆراگری کەرکوک.

رزگار حاجی حەمە
لێپرسراوی دەزگای ھەڵبژاردنەکانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

نەوزاد شێخ کامیل، بەڕێوەبەری گشتیی بازرگانی ھەرێم لە وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازیی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، حکومەتی عێراق ئەمساڵ بڕیاریداوە سەرجەم بەرھەمی گەنمی جوتیاران وەربگرێتەوە و لەماوەی دوو ھەفتەشدا پارەی جوتیاران خەرج دەکرێت.

وەزارەتی بازرگانی عێراق بڕیاریداوە لە سەرەتای مانگی داھاتووەوە وەرزی وەرگرتنی گەنمی جوتیاران دەستپێبکات و نرخی ھەر تۆنێک گەنمیش بە ٨٥٠ ھەزار دینار لە جوتیاران وەردەگیرێت، بۆ ئەو مەبەستەش حکومەتی عێراق ٥٠٠ ملیار دینار وەکو قۆناغی یەکەم بۆ کڕینەوەی گەنم خستوەتەسەر ھەژماری بانکیی وەزارەتی بازرگانی.

بەڕێوەبەری گشتیی بازرگانی ھەرێم ئاماژەی بۆئەوەکرد، ئەمساڵ بەھۆی ئەوەی رێژەیەکی باش باران باریووە، پێشبینی دەکات بەرھەمی گەنم پێداویستی ناوخۆی عێراق   پڕبکاتەوە کە ساڵانە پێویستی بە ٥ ملیۆن تۆن گەنم ھەیە، ھەروەھا لە ھەرێمی کوردستانیش بۆ دابەشکردنی ١٠ بەشەخۆراکی ئارد، پێویستییان بە ٧٥٠ ھەزار تۆن گەنم ھەیە.

بەرپرسانی وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق پێشبینی دەکەن ئەمساڵ بەرھەمی گەنم بگاتە چوار ملیۆن تۆن، بەگەیشتن بەو ئاستەش عێراق تائاستێکی بەرچاو لە خۆبژێوی نزیک دەبێتەوە، لەکاتێکدا ساڵانی پێشتر بە ملیۆنان تۆن گەنم لە دەرەوە ھاوردە دەکرا.

ساڵی رابردوو دوو ملیۆن و ٥٩٩ ھەزار دۆنم زەوی کشتوکاڵی ھەرێمی کوردستان بە گەنم داچێنرابوو و بەرھەمی گەنمیش زیاتر لە ٤٠٠ ھەزار تۆن بوو، داھاتی جوتیارانی ھەرێمیش لە رادەستکردنی گەنم بە حکومەتی فیدڕاڵی عێراق ٤٥٥ ملیار دینار بووە.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

کۆمپانیا نەوتییە جیھانییەکان کە لە ھەرێمی کوردستان کاردەکەن دەڵێن حکومەتی ھەرێم ئاگاداریکردوونەتەوە کە راگرتنی ھەناردەی نەوت کاتییە و گفتوگۆکان بۆ دەستپێکردنەوەی بەردەوامە، بەڵام راگرتنەکە لە رۆژی شەممەوە تا ئێستا، زیانی بە پشکەکانیان گەیاندووە.

کۆمپانیای نەوتی "گەنەڵ ئینێرجی" لە راگەیەنراوێکدا رایگەیاند، پێشبینی دەکات داخستنەکە کاتی بێت و دواتر ھەرێمی کوردستان بەردەوامی بداتەوە بە ھەناردەی نەوت، راشیگەیاندووە ئەو راگرتنە بەڕێژەی ١٦٪ قازانجی پشکەکانی کەمکردووەتەوە. 

لای خۆیەوە کۆمپانیای گەلف کیستۆن پیترۆلیۆم، کە لە کێڵگەی شێخان کار دەکات و یەکێکە لە گەورەترین کێڵگەکان لە ھەرێمی کوردستان رایگەیاند، ئاگادارکراونەتەوە سەبارەت بە داخستنی ھێڵی ھەناردەی نەوت لە رۆژی شەممەوە بە شێوەیەکی کاتی لەسەر داواکاری تورکیا تا ئەو کاتەی رێوشوێنەکان بە یاسایی چارەسەر دەکرێن. دەشڵێت کاتی دەستپێکردنەوەی ھەناردەکردن دیار نییە، بەڵام بە وتەی لێپرسراوانی کوردی و عێراقی راگرتنەکە کاتییە.

گەلف کیستۆن دەڵێت، پشکەکانیان بەڕێژەی ٢٢٪ کەمبووەتەوە، کە نزمترین ئاستە لە مانگی ئابی ساڵی ٢٠٢١_ەوە. 

ھەردوو کۆمپانیای گەنەڵ و گەڵف کیستونیش پێشبینی دەکەن راگرتنەکە کاتی بێت و بە زووترین کات کارەکانیان دەستپێبکاتەوە. 

ھەروەھا کۆمپانیای نەوتی نەرویژی "دی ئێن ئۆ" رایگەیاند، لە حکومەتی ھەرێمەوە ئاگادار کراونەتەوە سەبارەت بە راگرتنەکە بەشێوەیەکی کاتی. بەر لە داخستنەکەش ئەو بۆرییە نزیکەی ٤٠٠ ھەزار بەرمیل نەوتی کوردستان و ٧٠ ھەزار بەرمیل نەوتی لە عێراقەوە رۆژانە رەوانە دەکرد، بەوھۆیەشەوە پشکەکانی بەڕێژەی ٨.٨٪ دابەزینی تۆمارکردووە و ئەوەش نزمترین ئاستە لە مانگی کانونی یەکەمی ساڵی ٢٠٢١_ەوە.

کۆمپانیای "شاماران پترۆلیۆم"یش رایگەیاندووە، گفتوگۆکان لەنێوان لێپرسراوانی عێراق و تورکیا و ھەرێمی کوردستان بۆ دەستپێکردنەوەی ھەناردەی نەوت لەڕێی ھێڵی بۆری عێراق_تورکیا، بەردەوامە. 

دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتی کە بارەگاکەی لە پاریسە رۆژی شەممە دۆسێیەکی ساڵی ٢٠١٤ی لەبەرژەوەندی عێراق یەکلاییکردەوە. دوای بڕیارەکەش عێراق ھەناردەکردنی ٤٥٠ ھەزار بەرمیل نەوتی رۆژانەی ھەرێمی کوردستان و باکوری کەرکوکی راگرت.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

حەمید غزی، ئەمینداری ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لە وەڵامی نوسراوێکی سۆران عومەر، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا دەڵێت، حکومەتی عێراق ئاگاداری رێککەوتنە ٥٠ ساڵییەکەی نێوان تورکیا و ھەرێمی کوردستان بۆ گواستنەوە و فرۆشتنی نەوتی ھەرێم لەرێگەی بەندەری جەیھانەوە نییە.

سۆران عومەر لەبارەی نوسراوەکەی ئەمینداری ئەنجومەنی وەزیران دەڵێت، بەم بڕیارەی دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتی پاریس کۆتایی بەگرێبەستی ٥٠  ساڵەی ھەرێم و تورکیا ھێنرا، ئەو گرێبەستەی کە نەوتی پێ ڕەوانەی بەندەری جیھان دەکراو بابەتی ئەمنی تێدابوو.

دەشڵێت، ئەو گرێبەستە نەپەرلەمانی کوردستان و نە عێراقیش ئاگاداری ناوەڕۆکەکەی نەبوون، لەدەسەڵاتی ھەرێمێشدا نەبووە گرێبەستێکی وەھا لەگەڵ دەوڵەتێک ئەنجام بدات. 

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

دەقی راگەیەندراوەکەی سەنتەرى هەڵبژاردنى کەرکوک-سەڵاحەدینى (ی.ن.ک):

کۆمەڵانى خەڵکى کوردستان..!
جەماوەرى کوردپەروەر و خۆڕاگرى کەرکوک و ناوچە جێناکۆکەکان..!
سەرەتا پەسەندکردنى یاساى هەڵبژاردنى ئەنجومەنى پارێزگاکان هەنگاوێکى گرینگە بەرەو ئەنجامدانى هەلبَژاردنى ئەنجومەنى پارێزگاکان. سەبارەت  بە هەڵبژاردنى ئەنجومەنى پارێزگاى کەرکوک کە بە هۆکارى سیاسى و نەتەوەیى لە ساڵى (2005)وە هەڵبژاردنى تێدا ئەنجام نەدراوە، بە گوێرەى ئەم یاسایە بڕیار وایە لەگەڵ پارێزگاکانى دیکەى عیراق ئەم ساڵ هەڵبژاردنى تێدا ئەنجام بدرێت. بەڵام ئەو مەرجانەى کە لە یاساکەدا هاتوون بۆ وردبینی کردن لە تۆمارى دەنگدەرانى کەرکوک نا روون و نادادپەوەرن، و هەروەها ناحەقى زۆرى تێدایە دژى نەتەوەى کورد لە پارێزگاى کەرکوک بەم شێوەیەى لاى خوارەوە:
1- ئەم مادە پەسەند کراوە هەمان ئەو مادەیە نییە کە دوو رۆژ لەمەوبەر بە رەزامەندى هەموو پێکهاتەکان ئامادەکراو رەوانەى دانیشتنى پەرلەمان کرا، بەڵام بەهۆى ئەنجام نەدانى دانیشتنەکە دەنگى لەسەر نەدرا.
2- راستە لە یاساکەدا سەرژمێرى (1957) کراوەتە یەکێک لە بنەماکانى تۆمارى دەنگدەران لە کەرکوک، بەڵام ئەوەى جێگەى مەترسییە لەسەر ئەم بنەمایە کە لە مادەیەکى پێشووترى یاساکەدا هاتووە کە هەر پارێزگایەک بە سنوورى ئیداریى ئێستاى بازنەیەکى هەڵبژاردنە، ئەمە ئەوە دەگەیەنێت راستە سەرژمێرى (1957) بنەمایە بەڵام بە سنوورى ئێستاى کەرکوک بە مەش دەنگدەرانى رەسەنى کەرکوک لە قەزاکانى: (چەمچەماڵ، و کەلار، و کفرى، و خورماتوو) کە لە ساڵى (1957) سەر بە ئیدارەى کەرکوک بوونە دەکەونە ژێر مەترسى سڕینەوە! سەبارەت بە زیادکردنى ناحیەى سەرگەڕان لەسەر داواى فراکسیۆنى بەکێتیى زیاد کران.
3- زیادکردنى بڕگەیەکى مەترسیدار بۆ مادەکە کە لە دوا ساتەکانى دەنگدان زیاد کراوە، مافى دەنگدان دەدات بەو کەسانەى کە لە پێش ساڵى (2003)وە فۆڕمى خۆراکیان لە کەرکوک بووە، بنەماى سەرژمێرى ساڵى (1957) بەتاڵ دەکاتەوە، بەوەش ئەو عەرەبە هاوردانەى کە لە پێش ساڵى (2003)وە لە کەرکوک بوونە دەتوانن دەنگ بدەن، ئەوەش پێچەوانەى بنەماى سەرژمێرى ساڵى (1957) کە لە کۆبوونەوەى سەرۆک و جێگرى پەرلەمان و سەرۆکى فراکسیۆنەکان کە شەوى رابردوو پەسەند کرا. ئەم بڕگەیەش بەبێ رەزامەندى فراکسیۆنى یەکێتیى لە دوا ساتەکاندا زیاد کرا و دواتر دەنگى لەسەر درا!
4- جێگیرکردنى ئەم بڕگەیەى پێش ساڵى (2003) لە بەرژەوەندى عەرەبى هاوردەیە لەسەر حیسابى ئەو دەنگدەرە کوردانەى کە بە هەر هۆکارێک فۆڕمى خۆراکیان کەرکوک نەبووە و خەڵکى ئەو شارۆچکانەن کە لە ساڵى (1957) سەر بە کەرکوک بوونە.
5- راستییەک هەیە کە پێویستە راى گشتى بیزانن کە فراکسیۆنى یەکێتیى بەشداریان لە دانیشتنى پەرلەماندا نەکرد بۆ ئەوەى نیساب تەواو نەبێت، بەڵام دواتر لایەنەکانى دیکە نیسابیان تەواو کرد چونکە پێشتر ژێر بە ژێر رێککەوتنیان لەسەر تێپەڕاندنى یاساکەدا کردبوو..! بەڵام دواتر بە ناچارى فراکسیۆنى یەکێتیى بەشدارى کۆبەوەنەوەکەى کرد بۆ ئەوەى بتوانێت بەرگرى لە خواست و مافەکانى دەنگدەرانى کوردى کەرکوک بکات.
6- جێبەجێکردنى ئەم یاسایە هەڕەشە لەسەر ژمارەیەکى دیارى دەنگدەرى کوردى کورکوک درووست دەکات و بە ناحەق ناوەکانیان دەخاتە ژێر مەترسى سڕینەوە!
7-  لە بەر ئەم هۆکارانە و ناڕوونى و نا دادپەرەوەرى ئەم بڕگانە، فراکسیۆنى یەکێتیى نیشتمانیى کوردستان دەنگى بەم مادەیە و کۆى یاساکە نەداوە، لە هەمان کاتدا دەنگدەرانى کوردى کەرکوک دڵنیا دەکەینەوە کە هەموو رێوشوێنە یاسایى و دەستووری و  سیاسییەکان دەگرینەبەر چ لە ناو ئەو لیژنەیەى کە بڕیارە درووست دەکرێت، چ لە دەرەوەى لیژنەکە لە پێناو بەرگریگردن لە خواست و مافە رەواکانى دەنگدەرانى نەتەوەى کورد لە کەرکوک.
8- بە داخەوە روون بووەوە کە لایەنێکى سیاسى بەرگرى لەم ماداەیە دەکات و کەرکوک خەڵکەکەى لە چوارچێوەى (سەفقەیەک)دا کرانە قوربانى دوو کورسى کۆتاى مەسیحی و زیادکردنى دەنگى حزبەکەى لە موسڵ لەسەر حیسابى دەنگدەرانى کوردى کەرکوک! لەوەش مەترسیدارتر ئەوەیە کە ئەو مادەیە وەکو دەستکەوت هەژمار بکرێت!! 
9- تێپەڕاندنى یاساکە بەم شێوەیە،پێچەوانەى دەستوور و مادەى پێشووترى (35)ى یاساى هەڵبژاردنى پارێزگاکانە کە لە لایەن دادگاى باڵاى فیدراڵییەوە هەڵوەشێندرایەوە.
لە کۆتاییدا خەڵکى دلێر و خۆڕاگرى کەرکوک دڵنیا دەکەینەوە کە رووبەڕووى هەموو ئەو پیلانگێڕى و نادادییەى کە دەرهەق بە نەتەوەکەمان کراوە و دەکرێت ببینەوە،و هەموو رێوشوێنە دەستوورى و یاسایی و سیاسییەکان دەگرینەبەر،و نەتەوەکەمان لە کەرکوک و جێناکۆکەکان بە تەنها جێناهێڵین، کاتێکیش کە دەقى فەرمى ئەم یاسایە بڵاو دەکرێتەوە راستى و درووستى ئەو مەترسییانەى کە ئێمە هەمانە لەسەر ئەو مادەیە دەردەکەوێت.
هەروەها دەستخۆشى لە هەڤاڵانمان لە فراکسیۆنى یەکێتیى لە پەرلەمانى عیراق، و هەروەها هەڤاڵ خالید شوانى ئەندامى مەکتەبى سیاسى دەکەین لە بەرامبەر هەوڵ و ماندووبوونە بەردەوامەکانیان لە پێناو بەرگریکردن لە دۆزى رەواى نەتەوەکەمان لە  کەرکوک و ناوچە جێناکۆکەکان.

                                                        سەنتەرى هەڵبژاردنى کەرکوک-سەڵاحەدینى (ی.ن.ک)
                                                      27 /3/2023


 

بەردەوامبە لە خوێندنەوە

فراکسیۆنی یەکێتیی لە راگەیەندراوێکەدا راشیگەیاند، بەشداریکردنیشیان لە دانیشتنەکە بۆ ئەوە بووە کەرکوک بەدەر نەکرێت لە ھەڵبژاردن، بەڵام  ئەو مەرجانەی بۆ وردبینیکردن لە تۆماری دەنگدەرانی کەرکوک دانراوە، ناڕوون و نادادپەروەرن و دژی کوردن.

ئاماژەی بەوەشکردووە، بەشدارییان لە دانیشتنەکە نەکرد تا نیساب تەواو بوو، بەبێ ئەوانیش دانیشتنەکە دەکرا، بۆیە بەناچاری بەشدارییان کرد، تا دوا ھەوڵی خۆیان بدەن لە بەرژەوەندی کەرکوک، بەڵام ھێزە کوردستانییەکان بەیەک ھەڵوێست مامەڵەیان لەگەڵ ئەو پرسە گرنگە نەکرد، لایەنێکی سیاسیش بۆ بەرژەوەندی حزبی لەبەرامبەر دوو کورسی کۆتای مەسیحییەکان و دەنگی ئاوارەکانی دەشتی نەینەوا، سازشی لەسەر کەرکوک کرد.


فراکسیۆنی یەکێتیی جەختیشیکردوەتەوە، یەکێتی سوورە لەسەر ئامانج و ستراتیژی لەمێژینەی لەبەرگریکردن لە کەرکوک و ھەموو ناوچە کوردستانییە بەناھەق دابڕێنراوەکان، ھەموو ڕێگایەکی دەستوری و یاسایی و سیاسیش دەگرێتەبەر و سازشکردن لەسەر کەرکوکیش بۆ بەرژەوەندی  حزبی  مێژوو بە ناشیرینی دەینوسێتەوە و خەڵکی کەرکوکیش لەبیری ناکەن. 

بەردەوامبە لە خوێندنەوە
1...294295296297298...766