رۆژهەڵاتی ناوەڕاست
لە شارەکانی ئیسرائیل هاووڵاتیانی دەستیانکردەوە بە خۆپیشاندان و مانگرتن و داوادەکەن حکومەت هەوڵەکانی زیاتربکات بۆ ئازادکردنی بارمتە ئیسرائیلیەکان لە غەززە.
ئەمڕۆ لە تەواوی شارەکانی ئیسرائیل هەزاران هاووڵاتی رژانە سەرشەقامەکان و زۆربەی رێگا سەرەکیەکانی ئیسرائیلیان داخست، لە نێویاندا رێگە خێراکانی تەلئەبیبی پایتەخت، خۆپیشاندەران داوا لە حکومەتی وڵاتەکەیان دەکەن، دەستبەجێ کۆتایی بە شەڕی غەززە بهێنێت و هەوڵەکانی زیاتربکات بۆ ئازادکردنی بارمتە ئیسرائیلیەکان و پاشگەزبێتەوە لە بڕیاری داگیرکردنی تەواوەتی کەرتی غەززە .
لەوبارەیەوە بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، ئەوانەی داوای کۆتاییهێنان بە شەڕ دەکەن بەبێ کۆتایهێنان بە بزوتنەوەی حەماس، نەک هەر حەماس بەهێزتر دەکەن بەڵکو ئازادکردنی بارمتەکانیش دوادەخەن، هەروەها رێگە خۆشدەکەن بۆ دوبارەبوونەوەی کارەساتەکانی 7ی تشرینی یەکەمی ساڵی 2023.
بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، بە چەند مەرجێك بە رێككەوتنی ئاگربەست لە غەززە رازی دەبن .
لە دوای نزیكەی دوو ساڵ لە بەردەوامیی جەنگ، ئیسرائیل سورە لەسەر مەرجەكانی بۆ كۆتاییهێنان بەو جەنگە و بەپێی راگەیەنراوێكی نوسینگەی ناتانیاهۆ ، مەرجەكانی ئیسرائیل بۆ كۆتاییهێنان بە جەنگی غەززە ، ئازادكردنی سەرجەم بارمتەكان بە یەكجار و دانانی چەكی حەماس و كۆنترۆڵكردنی سنورەكانی غەززە لەلایەن ئیسرائیل و پێكهێنانی حكومەتێكی دوور لە حەماسە.
ئەوە لەكاتێكدایە رۆژنامەی ئیسرائیل هیوم ئاشكرایكردوە ، ئەمریكا پێشنیازێكی نوێی بۆ ئاگر بەست لە غەززە و راگرتنی جەنگ بۆ ماوەیەكی درێژ ئامادەكردوە، حەماسیش رەزامەندی دەربڕیوە بۆ گەیشتن بە ئاگربەستێكی مەودا درێژ ، ئامادەیشی دەربریوە بۆ وەڵامدانەوەی ئەو داواكاریانەی كە پەیوەستن بە بارمتە ئیسرائیلییەكان.
سەرۆكی سوریا، جارێكی تر جەخت لەسەر یەكپارچەیی خاكی سوریای دەكاتەوە و ئەگەری دابەشبوونی وڵاتەكەشی رەتكردەوە.
ئەحمەد شەرع، سەرۆكی سوریا لە دانیشتنێكیدا لەگەڵ ژمارەیەك وەزیر و ئەكادیمی و سیاسەتمەدار و ئەندامانی سەندیكا پیشەییەكان و كەسایەتییە بەرزەكانی پارێزگای ئیدلب رایگەیاند، داوای دابەشبوونی سوریا رەتدەكەنەوە، وتیشی، ئەوە تەنها خەونێكەو هیچی دیكە.
ئاماژەی بەوەشدا، ئەو هیچ مەترسییەكی بۆ دابەشبوون له سوریا نابینێت، وتیشی، لە نێو هەندێك كەسدا ئەو خەونە دەبنێت، بەڵام لە رووی لۆژیكی و سیاسی و دەرونیەوە ئەوە زۆر ئەستەمە و رونادات.
شەرع لە درێژەی قسەكانیدا هۆشداری دایە ئەو كەسانە رایگەیاند، ئەوانە كاریگەریان لەسەر پێكهاتەی كۆمەڵگا هەیە، بەتایبەتیش كە ئەوان لە قۆناغی بنیاتنانی دەوڵەتدان.
شەرع راشیگەیاند، هەندێك لایەنی ناوخۆی سوریا كە داوای پشتیوانی لە زلهێزەكانی ناوچەكە دەكەن، وەك ئیسرائیل، ئەمە جگە لە نانەوەی دووبەرەكی لە ناوخۆدا هیچی دیكەی لێناكەوێتەوە.
سەبارەت بە رووداوەكانی ئەم دواییەی پارێزگای سوەیداش، شەرع جەختی لەوە كردەوە كە دەوڵەت پابەندە بە لێپرسینەوە لەو كەسانەی كە پێشێلكارییان ئەنجامداوە.
وتەبێژی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، خێمە و پێداویستی فریاگوزاری دەبەخشن بە ئاوارە فەلەستینیەکان و لەماوەیەکی نزیکدا ئامادەکاریەکان دەستپێدەکەن، بۆ گواستنەوەیان بەرەو ناوچەیەکی سەلامەت لە باشوری غەززە.
ئەفیخای ئەدرەعی وتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس بڵاویکردەوە، سوپا لە رێگەی دەروازەی کییەر شالومە، پێداویستی و خێمە بە ئاوارە فەلەستینیەکان دەدات پاش ئەوەی پشکنینی تەواوەتیان بۆ دەکرێت لەلایەن کارمەندانی وەزارەتی بەرگریەوە، هاوکاریەکانیش بەشێکیان لەلایەن نەتەوە یەکگرتوەکان و رێکخراوە مرۆییەکانی جیهانەوە دابینکراون.
ئاماژەی بەوەشکرد، سوپای وڵاتەکەی لەماوەیەکی نزیکدا دەستدەکات بە گواستنەوەی ئاوارەکانی غەززە لەناوچەکانی شەڕەوە بۆ باشوری کەرتەکە بۆ پاراستنی گیانی هاووڵاتیان.
ئەوەش دوای ئەودێت، هەفتەی رابردوو حکومەتی ئیسرائیل بڕیاریدا بە داگیرکردنی تەواوەتی کەرتی غەززە، کە لە ئێستادا 75٪ی کۆنتڕۆڵکردوە.
وەزارەتەکانی دەرەوەی بەحرەین و ئیمارات، بەجیا بەیاننامەیەکیان لە بارەی کۆبوونەوەی لوتکەی نێوان ئەمریکا و روسیا بڵاوکردەوە و پێشوازیان لەو هەنگاوەکرد بۆ نزیکبونەوە لە رێککەوتن لە بارەی ئۆکراین.
وەزارەتی دەرەوەی بەحرەین لە بەیاننامەیەکدا، ستایشی ئەو پێشکەوتنە ئەرێنیانەی کرد، کەلە دانوستانەکانی نێوان هەردوو سەرۆکی ئەمریکا و روسیا لە بارەی ئۆکراینەوە بەدەست هاتون، هەروەها بە هەنگاوێکی بنیاتنەری دەزانن بەرەو چارەسەرێک کە کۆتایی بە ململانێکانی ئۆکراین بهێنێت و سەقامگیری لە سەرانسەری ئەوروپا مسۆگەر بکات، و ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی بەرز بکاتەوە.
وەزارەتەکە جەختیکردەوە، لە گرنگی گفتوگۆ و دیپلۆماسیەت لە چارەسەرکردنی ململانێ جیهانییەکان بۆ بەرژەوەندی هەموو مرۆڤایەتی.
لەلایەکی دیکەوە وەزارەتی دەرەوەی ئیمارات رایگەیاند، گفتوگۆی بنیادنەرانە تاکە رێگەیە بۆ نزیکبونەوەی دیدگاکان و چارەسەرکردنی کێشەکانی ئۆکراین.
ئاماژەی بەوەشکردوە، هەوڵە بەردەوامەکانی هەردوو سەرۆکی ئەمریکا و روسیا بۆ کۆتایهێنان بە کێشەکانی ئۆکراین، بە سەرچاوەی بەخشینی هیوا دادەنرێن بۆ بەرەوپیشبردنی ئاشتی و سەقامگیری لە جیهاندا.
هاوسەرۆكی گشتی دەم پارتی رایگەیاند، پشتیوانی بۆ ئاشتی لە توركیا گەیشتوەتە 75%، بەڵام بەشێک لە میدیاکان تائێستاش زمانێك بەكاردەهێنێت كە بە ئامانجی چارەسەركردنی كێشەكان نییە.
تونجەر باقرخان هاوسەرۆكی گشتی پارتی یەكسانی و دیموكراسی گەلان "دەم پارتی" لەبارەی هەنگاوەكانی پڕۆسەی ئاشتی رایگەیاند، لەدوای لەناوبردنی چەك چوونەتە قۆناغێكی تەواو جیاواز لە پڕۆسەی ئاشتی و ئێستا زیاتر لە رابردوو بەرپرسیارییەتی لە ئەستۆی دامەزراوە سیاسییەكاندایە.
وتیشی، پشتگیریكردن لە پڕۆسەی ئاشتی 75%ی تێپەڕاندووە و بەردەوام لە زیادبوونیشدایە و میدیاش كاریگەری راستەوخۆی لەسەر كۆمەڵگە هەیە، بۆیە پێویستە بە لەبەرچاوگرتنی هەموو جۆرە مەترسی و هەڕەشەیەك مامەڵە بكرێت، بەڵام هێشتا میدیا زمانێك بەكاردەهێنێت كە زمانێك نییە بۆ چارەسەركردن، بەڵكو زمانێكە بۆ تۆڵەسەندنەوە.
لەبارەی كارەكانی كۆمیسیۆنی پشتیوانی و برایەتیش دەڵێت، لە سێ كۆبوونەوەی كۆمیسیۆنەكەدا كۆدەنگی دروستبووە لەسەر پرسە گرنگەكان و پێشهاتە نوێیەكان.
ئێران دەڵێت دەستبەرداری دانوستان لەگەڵ ئەوروپا نەبووە و جێگری وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتەش دەڵێت تاران پێویستی بە دڵنیاییە.
سەعید خەتیب زادە، جێگیری وەزیری دەرەوەی ئێران لە چاوپێكەوتنێكی تەلەفیزیۆنی لە توركیا رایگەیاند، وڵاتەكەی بڕیاریداوە بەردەوام بێت لە دانوستان لەگەڵ بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا، بەڵام نایانەوێت هیچ لایەنێك بە خراپی سود لەو دانوستانانە وەبگرێت و دژی ئێران بەكاری بهێنێت.
بە وتەی خەتیب زادە هەندێك وڵات وەك چەكێك دانوستانی ئێران لەگەڵ ئەوروپا بەكاردەهێنن، بەڵام تاران دڵنیایی دەوێت كە ئامانجی ئەوروپا دانوستان بێت نەك زیانگەیاندن بە ئێران.
بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا كە هاوبەشی رێككەوتنی ئەتۆمیی ئێران كە (5+1) ناسراوە، هۆشدارییان داوەتە تاران ئەگەر بەردەوام بێت لە پیتاندنی یۆرانیۆم، سەرجەم سزاكانی پێش رێككەوتنەكە بەسەر ئێراندا دەسەپێننەوە كە بە سیاسەتی پەنجە لەسەر پەلەپیتكە ناودەبرێت.
ئیسرائیل رایگەیاند، چین سەرقاڵی چاككردنەوەی قەڵغانی بەرگری ئێرانە بەڵام تەلئەبیب بە وردی چاودێریی دەكات و رەنگە لە ماوەیەكی نزیكدا هێرشەكان دژی ئێران دەست پێبكاتەوە.
رۆژنامەی یەدیعوت ئەحرەنوت-ی چاپی ئیسرائیل بڵاویكردەوە، بە پێی زانیارییە هەواڵگریی و سەربازییەكان كە دەست ئیسرائیل كەوتوە، چین سەرقاڵی چاككردنەوەی سیستمی بەرگری ئاسمانی ئێرانە كە لە جەنگی 12 رۆژەدا بەشێكی بەرچاوی لەناوچووە.
رۆژنامەكە لە زاری ئەیال زەمیر سەرۆك ئەركانی سوپای ئیسرائیل ئاماژەی بەوەكردوە، چاككردنەوە و دامەزراندنی سیستمی بەرگری نوێی لە ئێران لە لایەن ئیسرائیلەوە بە وردی چاودێریی دەكرێت و هەر ئەوەش وا دەكات بیر لە هێرشی دووبارە بۆسەر ئەو وڵاتە بكرێتەوە.
زەمیر وتویەتی، پێش تەواوكردنی پلانەكەنی تاران بە هاوكاری وڵاتی چین، هێرشەكانی ئیسرائیل دژی ئێران دەست پێدەكاتەوە چونكە ئەو ئامادەكارییانە راستەوخۆ هەڕەشەن بۆسەر تەلئەبیب.
ئەمڕۆ بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە بۆ سەر ناوچەکانی غەززە زیاتر لە 40 کەس کوژراون کە بەشێکیان لە چاوەڕوانی وەرگرتنی هاوکاریەمرۆییەکاندا بوون.
وەزارەتی تەندروستی غەززە رایگەیاند، ئەمڕۆ بەهۆی هێرشە بەردەوامەکانی سوپای ئیسرائیل بۆ سەر ناوچە جیاوازەکانی کەرتی غەززە، 41 کەس کوژراون، لەو ژمارەیەش 16 کەسیان لە چاوەڕوانی وەرگرتنی هاوکارییە مرۆییەکان بە تەقەی هێزەکانی سوپای ئیسرائیل کوژراون.
راشیگەیاند، لە سەرەتای دەستپێکردنی هێرشەکانی سوپای ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە 61 هەزار و 827 کەس کوژراون، زیاتر لە 155و 275 کەسیش برینداربوون، هەروەها ژمارەی ئەو کەسانەی لە کاتی هەوڵدان بۆ وەرگرتنی هاوکاریە مرۆییەکان کوژراون، گەشتوەتە هەزار و 898 هەروەها زیاتر لە 14 هەزار 113 کەسیش برینداربوون.
وەزارەتی تەندروستی غەززە ئاماژەی بەوەشکردوە، ژمارەی گیان لە دەستدان بەهۆی برسێتیەوە رۆژ لە دوای رۆژ بەرزتر دەبێتەوە و کۆی گشتی گەشتوەتە 240 کەس، لەو ژمارەیەش 107یان منداڵن.
بەهۆی ژەهراویبوونی بەکۆمەڵەوە، نزیکەی500 سەربازی سوپای سوریا لە رۆژئاوای پارێزگای حەلەب گواسترانەوە بۆ نەخۆشخانە. تا ئێستا هیچ حاڵەتێکی گیانلەدەستدان تۆمار نەکراوە و زۆربەی حاڵەتەکان لەژێر کۆنترۆڵدان.
بە گوێرەی زانیارییەکان، روداوەکە شەوی پێنجشەممە لە بارەگای "فیرقەی 64"ی سوپای سوریا لە ناوچەی دارەت عیزە رویداوە. سەربازەکان دوای خواردنی ژەمی ئێوارە تووشی نیشانەکانی ژەهراویبوون بوون کە بریتی بوون لە سکچوون، رشانەوە و بێهێزی.
دوابەدوای روداوەکە، نزیکەی 500 سەرباز کە نیشانەکانیان تێدا دەرکەوتبوو، بەپەلە گواستراونەتەوە بۆ نەخۆشخانەی "ئەلکەنانا" لە شاری دارەت عیزە.
وەزارەتی تەندروستیی سوریا لە راگەیەندراوێکدا پشتڕاستی کردەوە کە لە پەیوەندیدایە لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتی تەندروستیی حەلەب بۆ بەدواداچوونی بارودۆخی سەربازەکان. هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە لێکۆڵینەوە لەلایەن دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکانەوە دەستیپێکردووە بۆ زانینی هۆکاری روداوەکە.
كۆنگرێسمانێكی ئەمریكا بانكی رافیدەینی بە هاوكاریكردنی حوسییەكان تۆمەتبار كرد و داوای لە گەنجینەی ئەمریكا كرد سزا بەسەر بانكەكەدا بسەپێنێت.
جۆ ویڵسن كۆنگرێسمانی ئەمریكا لە پلاتفۆرمی ئێكس رایگەیاندوە، بانكی رافیدەین كە بانكی حكومیی عیراقییە و پارە بۆ حوسییەكانی یەمەن دەگوازێتەوە كەلەلای ئەمریكا بە گروپێكی تیرۆریستی دادەنرێن.
وتیشی، لەكاتی گفتوگۆكانی داهاتوودا لەسەر یاسای بودجە، كار دەكات بۆ بڕینی هاوكارییە داراییەكانی ئەمریكا بۆ عیراق.
ویڵسن داواشی لە وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا كرد سزا بەسەر بانكی رافیدەیندا بسەپێنێت و بیخاتە لیستی رەشەوە.
ئایشەگوڵ دۆغان، وتەبێژی پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی)، لە لێدوانێکدا جەختی لەسەر گرنگیی بەشداریی هەموو لایەنەکان لە پڕۆسەی ئاشتیدا کردەوە و داوای روونی لە کارەکانی "کۆمیسیۆنی ئاشتی"دا کرد.
دۆغان رایگەیاند، پێویستە کۆبوونەوەکانی کۆمیسیۆنی ئاشتی بە شێوەیەکی پاک و روون بەڕێوەبچن و رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی بەشدارییەکی راستەقینەیان لە کۆبوونەوەکاندا هەبێت، تاوەکو پڕۆسەکە گشتگیر بێت و نوێنەرایەتیی هەمووانی تێدا بکرێت.
وتەبێژی دەمپارتی رەخنەی لە شێوازی مامەڵەکردنی پێشوو لەگەڵ کێشەی کورد گرت و وتی: "تا ئەمڕۆ پێناسەی هەڵە بۆ کێشەی کورد کراوە و ئێستا کاتی ئەوەیە ئەو هەڵانە راست بکرێنەوە و هەنگاوی جددی و باشتر بنرێت."
لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا، ئایشەگوڵ دۆغان داوای لە هەموو پارت و لایەنە سیاسییەکان کرد کە بە هەستکردن بە بەرپرسیارێتییەوە مامەڵە لەگەڵ ئەم قۆناغە هەستیارەدا بکەن.
لەکۆتاییدا، دۆغان نیگەرانیی خۆی دەربڕی و وتی: "بەداخەوە هێشتا هەندێک لێدوان و قسە دەکرێن کە هیچ سوودێکیان بۆ پڕۆسەکە نییە و زیانی پێدەگەیەنن."
ئەمینداری گشتی حزبوڵای لوبنانی رایگەیاند، چەك دانانێن، لە بارەی هەڵگیرساندنی شەڕی ناوخۆیش لەو وڵاتە هۆشداری دەدات.
نەعیم قاسم ئەمینداری گشتی حزبوڵای لوبنانی لە وتارێكدا بەهۆی چلەی ئیمام حسێن رایگەیاند، تاوەكو دوژمنكاری و داگیركاری ئیسرائیل بەردەوامبێت ئەوە ئەوان هیچ كات ئامادە نین چەكەكانیان دابنێن، هۆشداریشدایە حكومەتی لوبنان لە هەڵگیرساندنی شەڕی ناوخۆ، وتیشی حكومەتی لوبنان بەپریرسیار دەبێت لە دارمانی رەوشی ناوخۆی لوبنان.
ئاماژەی بەوەشكرد، كە هیچ سەروەرییەك لە لوبناندا نییە، وتیشی حكومەتی لوبنان كاردەكات بۆ لە ناوبردنی چەكدارەكانیان، ئەوەش بۆ جێبەجێكردنی بریارەكانی ئیسرائیل و ئەمریكا.
راشیگەیاند، حزبوڵا لەگەڵ بزووتنەوەی ئەمەل رێككەوتووە بۆ دواخستنی بژاردەی رژانە سەر شەقام و خۆپیشاندان، بۆ ئەوەی رێگە بدرێت بە گفتوگۆ چارەسەری كێشەكان بكرێت.
دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا داوادەکات، رێگە بە رۆژنامەنووسان بدرێت بچنە ناو کەرتی غەززە بۆ ئەوەی چاودێری دۆخی مرۆیی بکەن.
ترەمپ ئاماژەی بەوەشکرد، " زۆرم پێ خۆشە ئەو کارە رووبدات، هەرچەندە رەوشێکی زۆر مەترسیدارە بۆ رۆژنامەنووس، بەڵام زۆرم پێ خۆشە ببینم ئەوە روبدات".
ئیسرائیل لە سەرەتای دەستپێکردنی شەڕ لە ئۆکتۆبەری 2023وە رێگەی بە پەیامنێرانی بیانی نەداوە بچنە غەززە، ئەگەر سوپا لەگەڵیاندا نەبن.
ئەمەش لەکاتێکدایە، چەند رۆژێک لەمەوبەر زیاتر لە 100 رۆژنامەنووس و فۆتۆگرافەر و پەیامنێری جەنگ، لە سەرانسەری جیهانەوە داواکارییەکیان ئیمزا کرد کە داوای چوونە ژوورەوەی "دەستبەجێ و بێ سانسۆر"یان بۆ کەرتی غەززە کرد، تاوەکو بە شێوەیەکی سەربەخۆ روماڵی شەڕەکە بکەن.
رۆژنامەنوسەکان داوایان لە ئیسرائیل و حەماس کردووە، لە سەرەتای دەستپێکردنی شەڕەوە رەتکردنەوەی چوونەژوورەوە بۆ غەززە، پێشێلکردنی ئاشکرای مافی زانینی رای گشتییە.
رۆیتەرز لە راپۆرتێکدا رایگەیاند، "سەرکردایەتی ئێران لەئێستادا مەیلی بەرەو دانوستانی ئەتۆمی هەیە لەگەڵ رۆژئاوا، چونکە تێچووی روبەڕوبونەوەی سەربازیی بینیوە".
ئاژانسی هەواڵیی رۆیتەرز ئاماژەی بەوەشکردووە، "خامنەیی گەیشتووەتە کۆدەنگییەکی ناوخۆیی بۆ دەستپێکردنەوەی دانوستانە ئەتۆمییەکان، چونکە بۆ مانەوەی ئێران پێویستە".
راپۆرتەکە رونیشی کردووەتەوە، "بەرپرسانی ئێران پێیان وایە دانوستان لەگەڵ ئەمریکا تاکە رێگایە بۆ دوورکەوتنەوە لە پەرەسەندنی زیاتر و مەترسی وجودیی".
ئەم گۆڕانکارییەی ئێران، هەوڵێکە بۆ هەڵهاتن بۆ پێشەوە لە رێگەی مێزی دانوستانەوە نەک گۆڕەپانی روبەڕوبونەوە، بەو پێیەی شەڕەکە تاڕادەیەک لاوازی ژێرخانی بەرگری ئێرانی بۆ ئیسرائیل و ئەمریکا ئاشکرا کرد.
شکستی سەربازی و رێگریکردن
هێرشە ئاسمانییە وردەکان و بۆمبی دزەپێکەر، بەشە گرنگەکانی بەرنامە ئەتۆمییەکەی تارانی لەناوبرد، لەنێویاندا بنکە ئەتۆمییەکانی وەک نەتەنز و فۆردۆ.
رۆیتەرز دەڵێت، "پەیامەکە روون بوو، هەر پەرەسەندنێکی زیاتر دەتوانێت ژێرخانی دەوڵەت و خودی ناوەندەکانی بڕیاردان بکاتە ئامانج"، لەم چوارچێوەیەدا پێدەچێت دانوستان دەرفەتێک بێت بۆ دوورکەوتنەوە لە شەڕێکی وجودی.
فشاری ئابوری و توڕەیی شەقام
رۆیتەرز: "سزاکانی ئەمریکا بەردەوامن بۆ خنکاندنی ئابوری ئێران"، هاوکات هەڵاوسان و بێکاری و توڕەیی گشتی ئاگرەکە خۆشتر دەکەن، دروشمەکانی وەک "مەرگ بۆ فەلەستین" لە بەشێک لە ناڕەزایەتییەکانی ناوخۆی ئێراندا، گۆڕانکاری لە هەستی خەڵک دژی ئەو سیاسەتانە ئاشکرا دەکەن، کە پاڵپشتی هاوپەیمانە ناوچەییەکان دەکەن لەسەر حیسابی سیاسەتی ناوخۆ.
کرانەوە بەڕووی دانوستانەکاندا دەتوانێت یارمەتی ئابووری بدات و گرژییەکان کەم بکاتەوە و تاڕادەیەک کۆنترۆڵی رەوشەکە بکاتەوە.
بەپێی بازنەکانی بڕیاردانی تاران، دانوستان بژاردەیەکی سیاسی نییە، بەڵکو پێویستییەکە بۆ مانەوە، بەو پێیەی دوای جەنگ زانایانی ئەتۆمی گواسترانەوە بۆ شوێنە نهێنییەکان و ئاسایشی دامەزراوە ستراتیژییەکان، دووبارە پێداچوونەوەیان بۆ کرایەوە.
هاوسەنگی هەرێمەکان لە گۆڕاندان
ئاگربەست و گفتوگۆکان لەگەڵ واشنتۆن، کات دەگەڕێنێتەوە بۆ تاران بەمەبەستی دووبارە بنیاتنانەوەی تواناکان و کۆنتڕۆڵکردنی کاریگەرییەکانی ناڕەزایەتییەکانی ناوخۆی وڵات.
ئەو گورزەی بەر حەماس کەوتووە، توانای تاران بۆ سەپاندنی مەرجەکانی لە رێگەی بریکارەوە لە غەززە کەمدەکاتەوە، هەربۆیە لێرەدا دیپلۆماسییەت پێدەچێت ببێتە ئامڕازێک بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەو دەسەڵاتانەی لەدەستچوون.
بە بۆچوونی چاودێران، "خامنەیی عەقیدەی خۆی ناگۆڕێت، بەڵکو ئامرازەکانی خۆی دەگۆڕێت"، شەڕەکە دەریخستووە، بەردەوامبوون لەسەر رێگای روبەڕوبونەوەی راستەوخۆ بە واتای مەترسی داڕمانی ناوخۆیی یان شکستێکی چەقبەستوویی دێت.
بەڵام وەک هەموو خولەکانی پێشووی دانوستانەکان، تاران هەوڵ دەدات کەمترین بەخشین بدات بۆ ئەوەی زۆرترینی دەست بکەوێت، ئەمە یارییەکی مەترسیدارە، بەتایبەت ئەگەر واشنتۆن و تەلئەبیب بڕیار بدەن کە "کاتی گرێبەستەکان تێپەڕیوە".
مەحمود عەباس سەرۆکی فەلەستین جەختی لە پێویستی رادەستکردنی چەکەکانی هەموو لایەنەکان بە دەسەڵاتی فەلەستین کردەوە.
مەحمود عەباس لە میانی دیدارێکدا لەگەڵ ماتسومۆتۆ هیساشی جێگری وەزیری دەرەوەی پەرلەمانی ژاپۆن لە رامەڵڵا وتی، "ئێمە دەوڵەتی چەکدارمان ناوێت، پێویستمان بە کشانەوەی تەواوەتی ئیسرائیلە لە کەرتی غەززە، لەگەڵ دەستپێکردنی پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە و ئەنجامدانی هەڵبژاردنی گشتی لە ماوەی یەک ساڵدا".
باسی لەوەشکرد، "پێویستمان بە بەدیهێنانی ئارامییەکی هەمەلایەنەیە لە کەرتی رۆژئاوا، راگرتنی چالاکییەکانی نیشتەجێبوون، راگرتنی تیرۆری دانیشتوان، ئازادکردنی پارە راگیراوەکانی فەلەستین و راگرتنی هێرشەکان بۆ سەر شوێنە پیرۆزە ئیسلامی و مەسیحییەکان".
عەباس جەختی لەسەر "پێویستی گەیشتن بە ئاگربەستێکی دەستبەجێ و هەمیشەیی، خێراکردنی گەیاندنی یارمەتییە مرۆییەکان بۆ کۆتاییهێنان بە شەڕی برسێتی، ئازادکردنی بارمتەکان و دیلەکان و دڵنیابوونەوە لەوەی دەوڵەتی فەلەستین بەرپرسیارێتییە مەدەنی و ئەمنییەکانی تەواوی خۆی لە کەرتی غەززە لە ئەستۆ دەگرێت، هەروەها دڵنیابوون لەوەی هەموو لایەنە فەلەستینییەکان چەکەکانیان رادەستی دەسەڵاتی فەلەستین بکەنەوە بەپێی بنەمای یەک سیستم، یەک یاسا و یەک چەکی شەرعی".