حەماس رایدەگەیەنێت: ئامادەین دەستبەجێ دانوستان دەستپێبکەین بۆ گەیشتن بە رێککەوتنی کۆتایی بۆ راگرتنی شەر و ئاڵوگۆرکردنی بەندکراوەکان

بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند: ئامەدەین بۆ دانوستان و گەیشتن بە ئاگربەست، هەروەها دەمانەوێت بگەینە رێککەوتنێک، کەرتی غەززە لەلایەن دەستەیەکی پیشەیی سەربەخۆوە بەڕێوەببرێت لە پێناو وەستاندنی جەنگ.

ئاماژەی بەوەشکرد، لە چەند رۆژی رابردوودا پەیوەندیمان لەگەڵ ئیدارەی ئەمریکادا هەبووە بۆ چۆنییەتی گەیشتن بە ئاگربەست لە کەرتی غەززە.

حەماس روونیشیکردەوە، سەربازی ئیسرائیلی-ئەمریکی ئیدان ئەلکساندەر ئازاد دەکات، وەک هەنگاوێک بۆ ئاگربەست کردنەوەی دەرگاکان بەرووی کەرتی غەززەدا و گەیشتنی هاوکارییە مرۆییەکان.

جێگەی ئاماژەیە، لێپرسراوانی ئەمریکی، ئەم هەنگاوەی حەماسیان بە ئەرێنی وەسفکردووە بۆ راگرتنی جەنگ لە کەرتی غەززە.

رێکخراوی تەندروستی جیهانی رایگەیاند، 16 ملیۆن كەس لە سوریا پێویستیان بە هاوكاری و پاڵپشتی تەندروستی هەیە و داوا دەكات هاوكاری هاووڵاتیانی وڵاتەكە بكرێت.

تیدرۆس ئەدهانۆم گیبریسۆس سەرۆكی رێكخراوی تەندروستیی جیهانی رایگەیاند، نزیكەی 16 ملیۆن كەس لە سوریا پێویستیان بە هاوكاری تەندروستیی بەپەلە هەیە و خزمەتگوزاریی تەندروستی و دەروونی پێشكەش بەو كەسانە دەكرێت كە بەهۆی ئاوارەییەوە زیانیان بەركەوتووە.

دەشڵێت، سندوقی ناوەندیی نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ وەڵامدانەوەی فریاگوزاریی سێ ملیۆن دۆلاری دابین كردووە و  بەمەش رێكخراوەكە تاڕادەیەك توانییویەتی خزمەتگوزارییە تەندروستییەكان بۆ زیاتر لە 500 هەزار كەس دابین بكات.

تەندروستی جیهانی داوا لە خێرخوازان دەكات پاڵپشتییەكانیان زیاتر بكەن چونكە ژیانی خەڵكی سوریا بەوەوە بەستراوەتەوە.

لە گوندێکی کۆهدەشتی پارێزگای لوڕستان لە روداوێکدا حەوت کەس لە بیرێکدا خنکان کە ئەندامی یەک خێزانن و هەوڵی زرگارکردنی یەکتریان داوە.

ئاژانسی هەواڵی تەنسیم بڵاویکردەوە، دوێنێ هەینی گوندێکی کۆهدەشتی پارێزگای لوڕستان دوای ئەوەی منداڵێک دەکەوێتە ناو بیرێکەوە، ئەندامانی خێزانەکەی یەک لە دوای یەک هەوڵی رزگارکردنی دەدەن، بەڵام لە ئەنجامدا حەوت کەسیان گیان لەدەستدەدەن.

ئاماژەی بەوەشکردووە، بیرەکە 50 مەتر قوڵ بووە و بەهۆی کەمی ئۆکسجین و گازە ژەهراوییەکان ئەو کارەساتە رویداوە.

پێش خولی چوارەمی دانوستانەكانیان لەگەڵ ئەمریكا، وەزیری دەرەوەی ئێران سەردانی سعودیە و قەتەر دەكات.

ئیسماعیل بەقائی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند، عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران، ئەمڕۆ سەردانی سعودیە و قەتەر دەكات و بەشداری لە كۆنفڕانسی دیالۆگی نێوان ئێران و وڵاتانی عەرەبی دەكات كە بڕیارە لە دەوحەی پایتەختی قەتەڕ بەرێوەبچێت.

ئاماژەی بەوەشكرد، سیاسەتی بنچینەیی ئێران بریتییە لە پتەوكردنی بەردەوامی پەیوەندییەكانی لەگەڵ دراوسێكانی، لەو چوارچێوەیەشدا، عراقچی  بۆ تاوتوێكردنی پەیوەندیەكانیان رۆژی شەممە دەچێتە ریاز و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای سعودیە كۆدەبێتەوە، ئێوارەی هەمان رۆژیش بەمەبەستی بەشداریكردن لە دیداری گفتوگۆی نێوان ئێران و وڵاتانی عەرەبی روو لە دەوحە دەكات.

سەردانەكەی عراقچی لە كاتێكدا دێت، بڕیارە رۆژی یەكشەممە خولی چوارەمی دانوستانەكانی تاران و واشنتۆن لەبارەی بەرنامە ئەتۆمیەكەی تارانەوە لە عومان بەڕێوەبچێت.

بڕیارە رۆژی یەکشەممە گەڕی چوارهەمی دانوستانەکانی ئەمریکا و ئێران سەبارەت بە بەرنامە ئەتۆمییەکی تاران بەڕێوەبچێت، ئەمریکاش دەڵێت: دانوستانەکان بەشێوەی راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ دەبێت.

ئاژانسی تەسنیم بە پشت بەستن بە ئەندامێکی وەفدی دانوستانکاری ئێران رایگەیاندووە گەڕی چوارهەمی دانوستانەکان لەگەڵ واشنتۆن ڕۆژی یەکشەممە لە عوممان بەڕێوە دەچێت.

ئەوەشی خستەڕوو، دانوستانەکان لە مەسقەتی پایتەختی عوممان دەبێت و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ دەبێت.

لەلای خۆشیەوە عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند، دانوستانەکان لەگەڵ ئەمریکا زۆر بەرەوەپێشچوون رۆیشتوە و چاوەڕوان دەکەین لە کۆبوونەوەی هەفتەی داهاتوو بگەینە ئەنجامێکی باشتر.

هاوکات ستیف ویکتۆف نوێنەری سەرۆکی ئەمریکا  بۆ رۆژهەڵاتی ناوڕاست ئاشکرایکرد، ڕۆژی یەکشەممە لەگەڵ وەفدی ئێران لە عوممان کۆدەبێتەوە، هەروەها کۆبوونەوەکان بەشێوەی راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ دەبێت.

لە ناوەڕاستی مانگی رابردووەوە ئیمارات بە نهێنێ دەستیكردووە بە نێوەندگیری لە نێوان سوریا و ئیسرائیل بۆ ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان ئەو دوو وڵاتە و لە ئێستاشدا گفتوگۆكان تایبەتن بە دۆسییە ئەمنییە و هەواڵگرییەكان.

ئاژانسی رۆیتەرز بڵاویكردەوە، لە ناوەڕاستی مانگی نیسانی رابردووەوە، ئیمارات بە نهێنی دەستیكردووە بە نێوەندگیری لە نێوان سوریا و ئیسرائیل بە مەبەستی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان ئەو دوو وڵاتە و دروستكردنی متمانە لەنێوانیاندا.

راشیگەیاندووە، لەئێستادا گفتوگۆكانی نێوان سوریا و ئیسرائیل تیشكی خستووەتەسەر دۆسییە ئەمنی و هەواڵگرییەكان.

ئەوەش لە كاتێكدایە، سەرەتای ئەم مانگە سوپای ئیسرائیل ئامانجێكی لەنزیك كۆشكی سەرۆكایەتی كۆماری سوریا بۆردومانكرد، وەك هۆشدارییەك بۆ ئیدارەی سوریا دژی ئەو هێرشانەی دەكرانە سەر دروزەكان، سەرۆكایەتی كۆماری سوریاش ئیدانەی هێرشەكەی كرد و بە پێشلكاری سەروەریی و یەكپارچەیی وڵاتەكەی ناویبرد.

بە نێوەندگیریی عوممان ترەمپ خۆبەدەستەوەدانی حوسییەكانی لە بەرانبەر هێرشەكانی ئەمریكا راگەیاند و دەڵێت، حوسییەكان داوایان لە كۆشكی سپی كردووە بۆردومانەكانیان بۆ سەر یەمەن رابگرن.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا لە كۆشكی سپی و لە پەراوێزی كۆبوونەوەی لەگەڵ مارك كارنی سەرۆك وەزیرانی كەنەدا رایگەیاند، حوسییەكانی یەمەن چیتر نایانەوێت دژی ئەمریكا لە شەڕدا بن، بۆ ئەو مەبەستەش داوایان لە ئەمریكا كردووە هێرشەكانی بۆ سەر یەمەن رابگرێت.

ئاماژەی بەوەشدا، ئەمریكا چیتر هێرش ناكاتە سەر حوسییەكان و ئەوانیش بەڵێنیانداوە لەمەودوا، هێرش نەكەنە سەر كەشتییەكانی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.

هاوكات، بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، هێزی ئاسمانی وڵاتەكەی بە توندی پێگەی حوسییەكانی لە یەمەن كردووەتە ئامانج، جەختیلەوەشكردەوە، رێگەنادەن حوسییەكان ببنە هەڕەشە بۆسەر ئیسرائیل. .

رۆژی 15 ی ئاداری رابردوو ئەمریكا هەڵمەتێكی فراوانی بۆ بۆردومانكردنی حوسییەكانی لە سەرتاسەری یەمەن دەستپێكرد و بەشێكی زۆر لە سەركردە دیارەكانی ئەو گروپە چەكدارەی كردە ئامانج.

هاوکات وەزارەتی دەرەوەی ئامریکا بڵاویکردەوە، حوسییەکان پاپەندبوونە هێرشەکانیان بۆسەر کەشتییەکان رابگرن.

ئیسرائیل ئاشکرایکرد؛ غەززە بە تەواوی لە ناودەچێت و لەشەش مانگی داهاتووشدا حەماس لە ناوچەکە نامێنێت.

بێزالیل سمۆتریچ وەزیری دارایی ئیسرائیل رایگەیاند: دانیشتوانی غەززە دەست دەکەن بە "رۆیشتن بۆ وڵاتی سێهەم" دوای ئەوەی گواستراونەتەوە بۆ بەشی باشووری کەرتی غەززە.

ئاماژەی بەوەشکرد، دوای شەش مانگ حەماس لە غەززە نامێنێت و من باوەڕم وایە لە ماوەی چەند مانگێکدا دەتوانین بە شێوەیەکی دوور لە دوو دڵی سەرکەوتنی خۆمان رابگەیەنین.

وەزیری دارایی ئیسرائیل ئەوەشی خستەڕوو، دواجار هەموو هاوکارییە مرۆییەکان کۆنتڕۆڵ دەکەین بۆ ئەوەی نەبنە پێداویستی بۆ حەماس، ئێمە حەماس لە دانیشتووان جیادەکەینەوە و کەرتەکە پاک دەکەینەوە، بارمتەکانیش دەگەڕێنینەوە و حەماس دەشکێنین.

جێگەی ئاماژەیە لە لێدوانەکانی پێشودا سمۆتریچ رایگەیاندبوو،  ئیسرائیل لە کەرتی غەززە ناکشێتەوە تەنانەت ئەگەر رێککەوتنێکی دیکە سەبارەت بە بارمتەکان بکرێت، ئاماژەی بەوەشکردووە، دواجار کەرتی غەززە داگیر دەکەین.

فرۆکە جەنگییەکانی ئیسرائیل لە دوای ئاگادارکردنەوەی هاووڵاتیان ودانیشتوانی نزیک فرۆکەخانەی سەنعا لە یەمەن، چەندین هێرشی بۆ سەر فرۆکەخانەکە ئەنجامدا.

ئەمڕۆ میدیاکانی یەمەن ئاشکرایانکرد، ئیسرائیل لە رێگەی فڕۆکە جەنگییەکانیەوە چەندین هێرشی توندیان بۆ سەر ناوچە جیاوازەکانی سەنعا ئەنجامداوە و لەوانە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی.

ئاماژەیان بەوەشکردووە، دەنگی تەقینەوەی بەهێز پایتەختی یەمەنی هەژاندووە و هەواڵەکان باس لە ئامانجگرتنی وێستگەی کارەبای حەزیز لە باشووری پایتەخت دەکەن، هەروەها هێرشەکان کارگەی چیمەنتۆی عەمرانیشیان کردوەتە ئامانج.

دوای ماوەیەکی کەم، سوپای ئیسرائیل ئاگادارکردنەوەیەکی بڵاوکردەوە بۆ هەموو ئەو کەسانەی لە ناوچەی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سەنعان بۆ چۆڵکردنی دەستبەجێی ناوچەکە، کە یەکەمجارە ئاگادارکردنەوەی لەو جۆرە سەبارەت بە یەمەن دەرکرێت.

هاوکات سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، لە هێرشەکانمان بەسەرکەوتوی ئەنجامدا و فرۆکەخانەی سەنعا بە هۆی هێرشەکانمانەوە بەتەواوەتی پەکی کەوتووە.

دوێنێ دووشەمە، سوپای ئیسرائیل لە ژێر سەرپەرشتی راستەوخۆی بنیامین ناتانیاهو، سەرۆک وەزیران، چەندین هێرشی ئاسمانی چڕی کردە سەر چەندین شوێن لە یەمەن، وەک وەڵامێک بۆ ئەو موشەکەی کە حوسییەکان لە چواری ئایار ئاڕاستەی ئیسرائیل کرد و لە نزیک فڕۆکەخانەی بن گۆریۆن لە تەل ئەبیب کەوتە خوارەوە.

داعش لە رۆژئاوای كوردستان چالاككراوەتەوە و هەسەدەش رایگەیاند، لە دێرەزوور شكستیان بە دوو هێرشی ئەو تیرۆریستانە هێناوە.

هێزەكانی سوریای دیموكرات-هەسەدە لە راگەیەندراوێكدا بڵاوی كردەوە ، بۆ رۆژی دووهەم لەسەر یەك ، دوو هێرشی شانە نوستووەكانی داعشیان بۆ سەر بنكە و بارەگاكانی هەسەدە لە هەردوو شارۆچكەی زیبان و شحێل لە دەوروبەری دێرەزوور شكستپێهێناوە .

لە چەند رۆژی رابردووشدا ، هەسەدە دەستگیركردنی تیرۆریستێكی مەترسیداری داعشی لە ئۆپراسیۆنێكدا بە پشتیوانی هێزەكانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە ریفی دێرەزوور ڕاگەیاند. 

بەرپرسانی ئیسرائیل لە لێدوانێکی تایبەتدا بۆ ئەکسیۆس رایانگەیاند کە تەلئەبیب سەردانەکەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە هەفتەی داهاتوو وەک دوا وادە بۆ گەیشتن بە رێککەوتنێکی نوێ دیاری کردووە، هەروەها هۆشداریشیان لە ئۆپەراسیۆنێکی زەمینی بەرفراوان داوە.

ئەو بەرپرسانە ئاماژەیان بەوەش کردووە کە ئەنجوومەنی ئاسایشی ئیسرائیل پلانێکی پەسەند کردووە تا کەرتی غەززە داگیر بکات و تا کاتێکی نادیار لەژێر کۆنترۆڵی ئیسرائیلدا بمێنێتەوە، ئەوەش ئەگەر تا 15ـی ئایار رێککەوتن نەکرێت.

لە راپۆرتەکەی ئەکسیۆسدا هاتووە؛ بەرپرسێکی باڵای ئیسرائیلی کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، لە لێدوانێکدا رونی کردەوە: "بژاردەی دیکەی بەردەستی فەلەستینییەکان ئەوەیە کەرتی غەززە جێ بهێڵن، بەڵام ئەستەمە دانیشتووان لە کەرتەکە بڕۆن، بە تایبەت تا ئێستا هیچ وڵاتێک رازی نەبووە فەلەستینییەکان وەربگرێت؛ بەڵام دانوستان لەگەڵ ژمارەیەک وڵات لەم بارەیەوە لە ئارادایە".

هەروەها بەرپرسانی ئیسرائیل دان بەوەدا دەنێن ئەم پلانە نوێنەرایەتی بژاردەیەکی "ئەتۆمی" دەکات و جەختیان لەوە کردەوە: "پێمان باشە لە ماوەی دوو هەفتەی داهاتوودا بگەینە رێککەوتن بۆ ئەوەی خۆمان لە بەکارهێنانی بژاردەی ئەتۆمی بەدوور بگرین".

بەپێی وتەی هەمان ئەو بەرپرسانە، دۆناڵد ترەمپ لە ئێستادا رۆڵی راستەوخۆ لە نێوەندگیریدا ناگێڕێت، ئەمەش بە شێوەیەک گڵۆپی سەوزی بۆ بنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل هەڵکردووە تاکوو بەو شێوەیە مامەڵە بکات کە بە پێویستی دەزانێت.

سەرچاوەکان ئاشکرایان کرد کە بەرپرسانی ئیسرائیل هیوادارن هەڕەشەی لەشکرکێشییەکی بەرفراوان پاڵ بە حەماسەوە بنێت بۆ قبوڵکردنی مەرجەکانی ئیسرائیل بۆ کۆتاییهێنان بە قەیرانەکان.

بڕیارە رۆژی دووشەممەی داهاتوو، ترەمپ سەردانێکی سێ رۆژە بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەست پێ بکات و بچێتە سعودیە، قەتەر و ئیماراتی یەکگرتوی عەرەبی، بەڵام هێشتا دیار نییە ئایا سەردانی ئیسرائیلیش دەکات یان نا.

سوپای ئیسرائیل راگەیەندراوێکی سەبارەت بە هێرشەکەی سەر بەندەری حودەیدەی یەمەن و ناوچەکانی دەوروبەری بڵاوکردەوە و رایگەیاند؛ "ئامانجە تیرۆریستییەکانمان تێکشکاند."

لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە: "سوپای ئیسرائیل هێرشی کردە سەر ئامانجە تیرۆریستیەکانی رژێمی تیرۆریستی حوسی لە بەندەری حودەیدە و دەوروبەری لە یەمەن، کە نزیکەی 2000 کیلۆمەتر لە ئیسرائیلەوە دوورە".

هەروەها رایگەیاند کە "ژێرخانی حوسییەکانی لە ناوچەی کەناراوی یەمەن کردووەتە ئامانج".

بەپێی راگەیەندراوەکە، ئەم هێرشانە "وەڵامێکە بۆ هێرشە بەردەوامەکانی حوسییەکان بۆسەر دەوڵەتی ئیسرائیل، کە تێیدا مووشەک و فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان تیادا بەکاردێت".

لە بەیاننامەکەدا ئاماژە بەوەدراوە: "هێرش کرایە سەر کارگەی چیمەنتۆی باجل لە رۆژهەڵاتی حودەیدە، کە وەک دامەزراوەیەکی ئابووری گرنگ بۆ حوسییەکان بەکاردەهێنرێت و بۆ دروستکردنی تونێل و ژێرخانی سەربازی سەر بە ڕژێمی حوسی کەڵکی لێوەردەگیرێت".

لە کۆتایی راگەیەندراوەکەدا هاتووە: "سوپای ئیسرائیل بڕیاری داوە بەهێزەوە بەردەوام بێت لە کارکردن دژی هەر هەڕەشەیەک لە سەر هاووڵاتیان و دانیشتوانی ئیسرائیل لە هەر مەودایەکدا کە پێویست بکات".

ئەنجومەنی وەزیرانی ئیسرائیل بە سەرۆکایەتیی بنیامین ناتانیاهۆ، لە کۆبوونەوەیەکی نائاساییدا بە زۆرینەی دەنگ بڕیاری مانەوەی هێزەکانی ئەو وڵاتەی لە کەرتی غەززە پەسەند کرد، هاوکات پلانی راگواستنی دانیشتوانی ئەو ناوچەیەی خستە بواری جێبەجێکردنەوە.

بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی رۆیتەرز، کە لە زاری بەرپرسێکی ئیسرائیلییەوە بڵاوی کردووەتەوە، لە کۆبوونەوەکەی ئەمڕۆی ئەنجوومەنی وەزیرانی ئیسرائیلدا بڕیار دراوە کە ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانیان لە کەرتی غەززە فراوانتر بکرێن بە مەبەستی کۆنترۆڵکردنی تەواوی ناوچەکە.

ئەو پلانەی بە دەنگی زۆرینە لە ئەنجوومەنی وەزیران پەسەند کراوە، تیایدا جەخت لەسەر راگواستنی دانیشتووانی غەززە بەرەو باشوری کەرتەکە کراوەتەوە، هەروەها چڕکردنەوەی هێرشەکان بۆ سەر چەکدارانی حەماس لەخۆ دەگرێت.

بەپێی سەرچاوەکان، لە کۆبوونەوەکەدا بنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاندووە کە “ئەم پلانە دەبێتە ئامانجێک بۆ رزگارکردنی بارمتەکان و تێکشکاندنی تەواوەتی حەماس”.

نەتانیاهۆ هەروەها ئاماژەی بەوە کردووە کە ئیسرائیل کار دەکات بۆ سەرخستنی پلانەکەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، سەبارەت بە راگواستنی فەڵەستینییەکان لە کەرتی غەززە. سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ئاشکرای کردووە کە لە داهاتوویەکی نزیکدا لەگەڵ چەند وڵاتێک گفتوگۆ دەکەن بۆ ئەوەی پێشوازی لە وەرگرتنی دانیشتوانی غەززە بکەن.

لەلایەکی ترەوە، دەستەی گشتیی میدیای ئیسرائیل (کان) بڵاوی کردووەتەوە کە پلانەکەی ئەنجوومەنی وەزیران هەنگاو بە هەنگاو جێبەجێ دەکرێت و وردەکارییەکانی بە نهێنی پارێزراون.

شایەنی باسە، ئەم بڕیارەی ئیسرائیل لە کاتێکدایە کە شەڕی غەززە نزیکەی حەوت مانگە بەردەوامە و تا ئێستا زیاتر لە 40 هەزار کەس گیانیان لەدەست داوە و سەدان هەزار کەسی دیکەش ئاوارە بوون.

وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند، ئەگەر ئەمریکا راستگۆ بێت لەوەی نەیەوێت ئێران بۆمبی ئەتۆمی هەبێت، ئەوا زۆر پرس چارەسەر دەبن.

ئیسماعیل بەقایی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەنووسیدا لەبارەی دوایین قۆناغەکانی پەیوەندییەکانی وڵاتەکەی لەگەڵ ئەمریکا باسی لەوەکرد، چاوەڕێی عومان دەکەن بۆ دەستپێکردنەوەی دانوستانەکان.

وتیشی، داوا لە فەڕەنسا و وڵاتانی ئەوروپا دەکەن کە رۆڵی بنیاتنەر لە پڕۆسەی دانوستانەکاندا بگێڕن.

دەشڵێت: هەڵوێستە دژبەیەکەکانی بەرپرسانی ئەمریکا کاریگەری لەسەر ئیرادە و پرەنسیپە جێگرەکانی ئێمە نابێت.

ئەوەشی خستە روو، "ئێمە هەڵوێستی خۆمان خستووەتە روو و لەو رووەوە جێگیرین. ئەگەر خواستی لایەنە ئەمریکییەکان ئەوە بێت کە ئێران بۆمبی ئەتۆمی نەبێت، پێموایە ئەگەر راستگۆ بن زۆر پرس چارەسەر دەبێت".

ئەوەش لەکاتێکدایە، لەدوای ساڵی 2018 و کشانەوەی سەربەخۆیانەی دۆناڵد ترەمپ لە رێککەوتنە ئەتۆمییەکەیان لەگەڵ ئێران، بۆ یەکەمجار لەمساڵدا ئەو دوو وڵاتە دەستیان بە دانوستان کرد لەسەر پڕۆگرامییە ئەتۆمییەکەی ئێران و تاوەکو ئێستاش دوو گەڕی دانوستانەکان بەڕێوەچوون.

لەسەر تەقینەوەكەی بەندەری رەجائی لە ئێران، دوو كەس دەستگیركران كە یەكێكیان لێپرسراوێكی حكومییە. 

میدیاكانی ئێران بڵاویانكردەوە، دوو كەس دەستگیركراون لەسەر تەقینەوەكەی بەندەری رەجائی كە 26ی نیسان رویدا، كە یەكێكیان لێپرسراوێكی حكومییە، بەبێ ئەوەی زانیاری زیاتر بخرێتەڕوو.

پێشتر لێپرسراوانی ئێران هۆكاری تەقینەوەكەیان بۆ كەمتەرخەمی و پابەند نەبوون بە رێكارە ئەمنییەكان گەڕاندەوە، بە تایبەت كە ئەو تەقینەوەیە لە ناوچەیەك بووە كە جموجوڵی بازرگانی زۆری ئێرانی لێدەكرێت و هەروەها نزیك گەرووی هورمز بووە كە پێنج یەكی بەرهەمی نەوتی جیهانی پێدا تێدەپەڕێت.

رۆژی شەممەش، مانگی سوری ئێرانی كۆتاییهاتنی هەڵمەتی گەڕانی لە شوێنی تەقینەوەكە راگەیاند.

بەپێی ئەو ئامارانەی ئێران بڵاویكردووەتەوە، لەو تەقینەوەدا، 57 كەس كوژران و چەند سەرچاوەیەكیش دەڵێن، ئامارەكە زۆر لەوە زیاترە كە بڵاوكراوەتەوە.