رۆژهەڵاتی ناوەڕاست
لە روداوێکی هاتوچۆدا لە پارێزگای کرمانی ئێران، 14 کەس گیانیان لەدەستدا.
رەزا فەلاح بەڕێوەبەری جێبەجێکاری مانگی سوری ئێران رایگەیاند، لە پارێزگای کرمان بەهۆی وەگەڕانی پاسێکەوە کە ٤٣ سەرنشینی هەڵگرتبوو، 14 کەس لە شوێنی روداوەکەدا گیانیان لەدەستدا.
ئاماژەی بەوەشکرد، هەشت تیم راستەوخۆ گەیشتوونەتە شوێنی روداوەکە و بریندارەکان بە مەبەستی وەرگرتنی چارەسەر راستەوخۆ بۆ نەخۆشخانە گواستراونەتەوە.
وتیشی، برینی بەشێک لە بریندارەکان سەختە، هەوڵی رزگارکردنیشیان کاتی خایاندووە، بەڵام لەئێستادا کارەکان تەواو بوون و تیمەکانیش لە شوێنی روداوەکە نەماون.
ئیدارەی خۆسەر رایدەگەیەنێت، حكومەتی نوێ سوریا نەیتوانیوە لە ئاست چاوەڕوانی سوریەكاندا بێت و هەر حكومەتێك رەنگدانەوەی فرەچەشنی سوریەكان نەبێت ناتوانێت وڵات بەڕێوەببات.
ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری لە باكور و رۆژهەڵاتی سوریا راگەیەنراوێكی لەبارەی پێكهێنانی كابینەی حكومەت لە سوریا بڵاوكردەوە و رایگەیاند، پێكهێنانی حكومەتی نوێی سوریا هاوشێوەی حكومەتی پێشووە و نوێنەرایەتی راستەقینەی هەموو پێكهاتەكانی گەلی سوریا ناكات.
ئاماژەی بەوەشکردووە، "حكومەتی نوێ نەیتوانیوە لە ئاست چاوەڕوانی سوریەكاندا بێت و ئەم سیاسەتانەی حكومەتی دیمەشق دۆخەكە بەرەو دواوە دەباتەوە، هەر حكومەتێكیش رەنگدانەوەی فرەچەشنی سوریەكان نەبێت ناتوانێت وڵات بەڕێوەببات.
راشیگەیاند، هەر حكومەتێك رەنگدانەوەی فرەچەشنی سوریەكان نەبێت ناتوانێت وڵات بەڕێوەببات.
ئیدارەی خۆسەر لە راگەیەنراوەکەدا ئەوەشی خستەڕوو، رێگری لە هەر لایەنێك دەكەن جڵەوی دەسەڵات و ئیدارەی سوریا بكات و داوای كۆتاییهێنان بە سیاسەتی و پەراوێزخستن و وەدەرنان دەكەن.
لە سوریا، رێوڕەسمی راگەیاندنی پێکهێنانی حکوومەتی راگوزەر بەڕێوەچوو و ناوی ئەندامانی کابینەی نوێ ئاشکرا کرا. لەم رێوڕەسمەدا کە بە ئامادەبوونی ئەحمەد شەرع، سەرۆکی قۆناغی راگوزەر ئەنجام درا، پلانی نوێ بۆ بوژاندنەوەی وڵات خرایە ڕوو.
ئەحمەد شەرع لە وتارەکەیدا رایگەیاند: "ئەمڕۆ سوریا هەنگاوێکی مێژوویی بەرەو پێشەوە دەنێت و گەلی سوریا لەدایکبوونی قۆناغێکی نوێ لە مێژووی خۆیان دەبینن."
بەپێی قسەکانی ئەو، راگەیاندنی حکوومەتی راگوزەر دەرخەری "ئیرادەی هاوبەشی سووریەکانە بۆ بنیاتنانی دەوڵەتێکی نوێ و سەربەخۆ و بەهێز و خاوەن سەروەری."
سەرۆکی قۆناغی راگوزەری سوریا جەختی لەسەر چەند ئامانجی سەرەکی حکوومەتەکەی کردەوە و رایگەیاند کە ئامانجی یەکەمیان بریتییە لە دووبارە بنیاتنانەوە و چاککردنەوەی دامەزراوەکانی دەوڵەت لەسەر بنەمای لێپرسینەوە و شەفافیەت و پاشانیش چارەسەرکردنی پرسە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکان.
هەروەها شەرع جەختی کردەوە کە کار دەکەن بۆ دابینکردنی مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە سەرەتاییەکان و پاشان کردنەوەی ئاسۆیەکی نوێ لە بواری پەروەردە و تەندروستی.
شەرع ئەوەشی خستە روو کە کار دەکەن بۆ چارەکردنی کێشەکانی کشتوکاڵ و بەهێزکردنی ئەو کەرتە و پاشانیش بەهێزکردن و بنیاتنانەوەی کەرتی پیشەسازی و بەهێزکردنی دەستی ناوخۆیی.
شەرع لە کۆتایی وتارەکەیدا رایگەیاند هەموو هەوڵێک دەدەن بۆ ئەوەی سوریا بکەنە دڵی عرووبەی جیهانی عەرەبی.
ئەم هەنگاوە، دوای تێپەڕینی نزیكەی چوار مانگ بەسەر رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد، دێت.
ناوی بەشێک لە وەزیرەکانی کابینەی نوێی حکومەتی راگوزەری سوریا:
مورهەف ئەبو قەسرە- وەزیری بەرگری
ئەسعەد شەیبانی وەزیری دەرەوەی سوریا
مەروان حەلەبی- وەزیری خوێندنی باڵا
مەزهەر وەیس- وەزیری داد
محەمەد بەشیر- وەزیری وزە
محەممەد ئەبو خەیر شوکری- وەزیری ئەوقاف
ئەنەس خەتاب- وەزیری ناوخۆی سوریا
محەممەد یەسر بەرنییە - وەزیری دارایی
هەند قبوات- وەزیری کاروباری کۆمەڵایەتی
نیزال شەعار- وەزیری ئابوری
رائید ساڵح - وەزیری بەهانەوەچون و کارەساتەکان
عەبدولسەلام هەیکەل- وەزیری گەیاندن
حەمزە موستەفا- وەزیری راگەیاندن
محەممەد ساڵح- وەزیری رۆشنبیری
عەلی کیدە - ئەمینداری ئەنجومەنی وەزیران
بەپێی ڕاپۆرتێکی پێگەی هەواڵی ئەکسیۆسی ئەمەریکی، بزووتنەوەی حەماس پێشنیازێکی میسری سەبارەت بە ئاگربەستی غەززە پەسەند کردووە کە ئازادکردنی پێنج بارمتەی ئیسرائیلی و دەستپێکردنەوەی دانووستانەکان بۆ ئاگربەستی درێژخایەن لەخۆ دەگرێت.
بەرپرسێکی ئیسرائیلی بە ئەکسیۆسی راگەیاندووە کە ئەو پێشنیازەی میسر کە لەلایەن حەماسەوە پەسەند کراوە، هەمان ئەو پێشنیازەیە کە چەند هەفتەیەک لەمەوپێش ستیڤ وتیکۆف، نێردەی تایبەتی سەرۆک ترەمپ بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لە دەوحەی پایتەختی قەتەر خستبوویە روو.
بەپێی پێگە هەواڵییەکە، جگە لە ئازادکردنی پێنج بارمتەی ئیسرائیلی، پێشنیازەکە رەنگە رادەستکردنەوەی تەرمی بارمتە کوژراوەکانی ئیسرائیلیشی لەخۆ گرتبێت.
سەرچاوەکە ئاماژەی بە هەڵوێستی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل کردووە و گوتوویەتی: "پێدەچێت ناتانیاهۆ دژی ئەو پێشنیازە هەڵوێستێکی توندی هەبێت."
هەرچەندە بڕیارە رۆژی یەکشەممە یان دووشەممەی داهاتوو کۆبوونەوە سەبارەت بەم پێشنیازە ئەنجام بدرێت، بەڵام بەرپرسە ئیسرائیلییەکە پێی وایە تا کۆتایی جەژنی ڕەمەزان هیچ ڕێککەوتنێکی نوێ سەبارەت بە ئاگربەست نایەتە ئاراوە.
ماوەی ساڵێکە شەڕ لە نێوان ئیسرائیل و حەماس لە کەرتی غەززە بەردەوامە و هەوڵەکانی نێوەندگیری بۆ گەیشتن بە ئاگربەستێکی بەردەوام تا ئێستا سەرکەوتوو نەبوون.
خەلیل ئەلحەیای سەرۆکی بزووتنەوەی حەماس لە کەرتی غەززە، قبوڵکردنی پێشنیازی میسری بۆ ئاگربەست لە غەززە پشت ڕاست کردەوە و وتیشی، دوو رۆژ لەمەوبەر ئەو پێشنیازەمان لە نێوەندگرانی میسر و قەتەرەوە پێگەیشت و بە شێوەیەکی ئەرێنی مامەڵەمان لەگەڵدا کرد و پەسەندمان کرد، هیوادارین ئیسرائیل، رێگری لەم پێشنیازە نەکات، وتیشی دانانی چەک بۆ ئێمە هێڵی سورە.
بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست كوردسات نیوزكەوتوون، هەسەدە و توركیا بەنێوەندگری ئەمریكا، رێككەوتنیان بۆ راگەیاندنی ئاگربەست ئیمزا كرد.
سەرچاوەیەك لە رۆژئاوای كوردستان بە كوردسات نیوزی راگەیاند، هێزەكانی سوریای دیموكرات - هەسەدە و توركیا، بە نێوەندگیری ئەمریكا رێككەوتنێكی نهێنییان ئیمزا كردووە بۆ راگەیاندنی ئاگربەست و كۆتاییهێنان بە هێرشەكانی سەربازانی توركیا و گرووپە چەكدارە سورییەكانی هاوپەیمانی توركیا، بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان و باكور و رۆژهەڵاتی سوریا.
ئەوەش لەكاتێكدایە تا ئێستا نە هەسەدە و نە توركیا بە رەسمی هیچ لێدوانێكیان لەو بارەیەوە بڵاونەكردووەتەوە، لە هەمانكاتیشدا هەواڵەكەیان رەتنەكردووەتەوە.
سەرۆکایەتیی کاروباری ئایینی لە تورکیا، ئەمڕۆ شەممە لە راگەیەنراوێکدا بڵاوی کردەوە کە سبەینێ یەکشەممە، یەکەم رۆژی جەژنی رەمەزانی پیرۆزە، ئەمەش جیاوازە لەگەڵ کاتی دەستپێکردنی جەژن لە زۆربەی وڵاتانی دیکە.
بەپێی راگەیەنراوەکە، نوێژی جەژن لە ئەنقەرەی پایتەخت کاتژمێر 7:07ـی بەیانیی سبەینێ بەڕێوە دەچێت.
لەلایەکی دیکەوە، سەنتەری نێودەوڵەتیی فەلەکناسی لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تویتەر رایگەیاند کە لە مالیزیا و برونای، خۆر ئاوابووە و ئەمڕۆ 28ـەمین رۆژی رەمەزانە لەو وڵاتانە، بۆیە جەژنی رەمەزان لەو وڵاتانە رۆژی دووشەممە دەبێت.
هاوکات، ئەندەنوسیا و بەنگلادیش و پاکستان رۆژی دووشەممەیان وەک یەکەم رۆژی جەژن دیاری کردووە.
لە هەمان کاتدا، ئەنجوومەنی فەتوای ئوسترالیا لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوە داوە، کە کۆتا رۆژی رەمەزان سبەینێ یەکشەممە دەبێت و دووشەممە یەکەم رۆژی جەژنی رەمەزانی پیرۆزە لەو وڵاتە.
ئەنجوومەنی فەتوای ئیمارات رایگەیاند کە بۆ بینینی مانگ و دیاریکردنی یەکەم رۆژی جەژنی رەمەزان، درۆنی پێشکەوتوو لە رێگەی زیرەکی دەستکردەوە بەکاردەهێنێت.
بەپێی راگەیەندراوی ئەو ئەنجوومەنە، ئەمساڵ بۆ یەکەمجار ئەم تەکنەلۆژیا نوێیە بەکاردەهێنرێت و بەمەش ئەنجوومەنی فەتوای ئیمارات دەبێتە یەکەم لایەن لەسەر ئاستی جیهان کە ئەم تەکنەلۆژیا پێشکەوتووە بۆ بینینی مانگ و دیاریکردنی یەکەم رۆژی جەژنی رەمەزان بەکاردەهێنێت.
ئەنجوومەنی فەتوای ئیمارات وردەکاری بەکارهێنانی درۆنەکانی لە پرۆسەی بینینی مانگ ئاشکرا کرد و ڕاگەیەنرا کە "چەند درۆنێک بۆ بینینی مانگ بەکاردەهێنرێن کە چەند دووربینێکی کوالێتی و خەسڵەتی زۆر بەرزیان پێوەیە."
بەپێی میدیاکان، ئەم درۆنانە "300 مەتر لەسەر روی دەریا بەرەو روی شوێنی دەرکەوتنی مانگ لە ئاسمان بەرزدەکرێنەوە" و ئەم پرۆسەیەش "بەپێی توێژینەوە فەلەکناسی و ئەستێرەناسییەکان کە زۆر بە وردی ئەنجام دەدرێن" جێبەجێ دەکرێت.
شارەزایان پێیانوایە بەکارهێنانی ئەم تەکنەلۆژیایە دەبێتە هۆی زیادکردنی وردی دیاریکردنی کاتی دەستپێکی جەژن و کەمکردنەوەی جیاوازییەکان لە نێوان وڵاتاندا.
وەزارەتی تەندروستی لە کەرتی غەززە رایدەگەیەنێت، لەدوای دەستپێکردنەوەی هێرشەکانی ئیسرائیل 921 کەس لە کەرتی غەززە کوژراون.
وەزارەتی تەندروستی غەززە لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرایکردوە، لە ٢٤ سەعاتی رابردوودا 25 کەس لە هێرشەکاندا کوژراون، هاوکات لە سەرەتای دەستپێکردنەوەی هێرشە بەرفراونەکانی ئیسرائیل لە 18ی ئازاری ئەمساڵەوە 921 کەس کوژراون.
لەلایەکی دیکەوە، کەناڵی فەلەستین بڵاویکردەوە، لە بۆردومانێکی ئیسرائیل لە رۆژهەڵاتی خان یونس لە باشووری کەرتی غەززە، شەش کەس کوژراون.
بەپێی ئامارەکانی تەندروستی غەززە، لە 7ی تشرینی یەکەمی 2023وە، کۆی گشتی کوژراوان گەیشتووەتە 50 هەزار و 277 کەس، هاوکات ژمارەی بریندارەکانیش گەیشتووەتە 114 هەزار و 95 کەس.
ئەم ئامارانە لە کاتێکدایە، دانوستانە ناڕاستەوخۆکانی نێوان حەماس و ئیسرائیل بە نێوەندگیری قەتەر و میسر بەردەوامە بۆ گەیشتن بە رێککەوتنێکی نوێی ئاگربەست.
دەسەڵاتدارانی میسر زانیاری نوێیان لەبارەی تێکشکانی ژێردەریاییەکەی دەریای سورەوە بڵاوکردەوە و باس لەوە دەکەن، هێشتا چوار گەشتیار لەژێر چاودێری چڕدان.
دوای ئەوەی دوێنێ میدیاکان بڵاویان کردەوە، بەهۆی تێکشکانی ژێردەریایی گەشتیاریی "سندباد" لە دەریای سور لە نزیک شاری غوردقە شەش کەس گیانیان لەدەستدا، لەئێستادا زانیاری ورد لەبارەی سەرنشینەکانەوە بڵاوکراوەتەوە.
عەمرو حەنفی پارێزگاری دەریای سور رایگەیاندووە، ژێردەریاییەکە 50 گەشتیاریی هەڵگرتووە و ماوەی زیاتر لە 40 خولەک گەشتیان کردووە.
باسی لەوەشکردووە، پێنج لە سەرنشینەکان تیمی ژێردەریاییەکە بوون، 45 کەسەکەی دیکەش گەشتیاری جیاواز بوون لە هەریەک لە روسیا و هیندستان و نەرویج و سویدەوە سەردانی میسریان کردبوو.
وتیشی، لە روداوەکەدا شەش کەس گیانیان لەدەستداوە، کە سەرجەمیان روسی بوون، پێنجی دیکەشیان لە ئێستادا لە نەخۆشخانەن کە گرفتی هەناسەدان، یان شکان و برینی جەستەیان هەیە. جگە لەوەش چوار گەشتیاریی دیکە لەژێر چاودێری چڕدان و تەندروستییان ناجێگیرە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، گەشتیارەکانی دیکە سەرجەمیان گەڕێندراونەتەوە بۆ هۆتێل و تەندروستییان جێگیرە، هیچ کەسێکیش ون نەبووە.
ئەو پارێزگارە ئەوەشی خستووەتە روو، ژێردەریایی سندباد تاکە ژێردەریایی ئەو ناوچەیەیە، کە ماوەی چەند ساڵێکە بە بەردەوامی لەو شوێنەدا کار دەکات و تیمەکەشی بڕوانامەی بڕواپێکراویان هەیە، بۆیە گومانیان لە تیم و کۆمپانیاکە نییە و رابردوویەکی باشیان هەیە لە ناوچەکەدا، بەڵام لێکۆڵینەوەی تیمەکان بۆ دیاریکردنی هۆکاری رووداوەکە بەردەوامە و پێویستە بە روونی گرفتەکە دیاری بکرێت، پاشان ئەنجامەکان بۆ میدیاکان ئاشکرا دەکەن.
وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند کە پێنج کەس و سێ کۆمپانیای سەر بە حزبوڵڵا خراونەتە بەر سزا، هاوکات پاداشتێکی 10 ملیۆن دۆلاری بۆ ئەو کەسانە دیاری کردووە کە زانیاریان لەسەر ئەم رێکخراوە دەدەنێ.
تامی برووس، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، ئەمڕۆ هەینی ئاشکرای کرد، کە ئەمریکا هەوڵی هاوکاریکردنی لوبنان دەدات بۆ رێگریکردن لە چالاکییەکانی حزبوڵڵا. ئامانجی سەرەکی ئەم هەنگاوانە کۆنترۆڵکردنی دەستتێوەردانی ئەم رێکخراوە و ئێرانە لە ناوچەکەدا.
وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا سزای بەرفراوانی بۆ پێنج کەس و سێ کۆمپانیای پەیوەست بە تۆڕی قاچاخچییەتی نەوت سەپاندووە. ئەم کۆمپانیایانە بە هاوکاریکردن لە زیادکردنی داهاتی حزبوڵڵا تۆمەتبار کراون.
برووس جەختی کردەوە کە ئەم سزایانە بەردەوام دەبن تاوەکوو حزبوڵڵا نەبێتە هەڕەشەیەک بۆ سەر هاوڵاتییانی لوبنان. هاوکات وەزارەتەکەی بڕی 10 ملیۆن دۆلار پاداشت بۆ هەر کەسێک دیاری کردووە کە زانیاری پێویست لەسەر ئەم ڕێکخراوە بدات بەوان.
لە هەمان کاتدا، وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا بە هەماهەنگیی دامەزراوەی لێکۆڵینەوەکانی فیدراڵی (ئێف بی ئای)، سێ بەرپرسی باڵای وەزارەتی ئیتلاعاتی کۆماری ئیسلامیی ئێرانی خستووەتە بەر سزا، بە تۆمەتی بەشداربوون لە رفاندن و مردنی ڕۆبەرت لوینسۆن، کارمەندی پێشووی دامەزراوە فیدراڵییەکان.
وەزیری دەرەوەی ئێران، عەباس عێراقچی، رایگەیاند کە نامەکەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران، هەڕەشەی تێدا بووە.
عێراقچی لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا وتی: "نامەکەی سەرۆکی ئەمریکا بەدەست گەیشت و بە وردی تاوتوێ کرا. نامەکە رەهەندگەلی جیاوازی هەیە و هەڕەشە لە بەشێکیدا هەیە، بەڵام رێگە نادەین کەس بە زمانی هەڕەشە لەگەڵ خەڵکی ئێران قسە بکات."
وەزیری دەرەوەی ئێران جەختی کردەوە کە نامەکە هەوڵ دەدات پەنجەرەیەک بۆ دیپلۆماسیەت لە نێوانیاندا بکاتەوە. ئەو وتی: "بە وردی نامەکەمان تاوتوێ کرد و هەڵسەنگاندنمان بۆ لایەنە جیاوازەکانی کرد، بە شێوەیەکی گونجاویش وەڵامی خۆمان بۆ لایەنی ئەمریکی نووسیوە."
عێراقچی باسی لە دۆخی هەستیاری ناوچەکە کرد و گوتی: "لە هەموو سووچێکی ناوچەکەدا ململانێ هەیە." سەبارەت بە هۆکاری وەڵامدانەوەی نامەکە لە رێگەی عومانەوە، وەزیری دەرەوەی ئێران ئاماژەی بەوە کرد کە عومان لە رابردوودا رۆڵی نێوبژیوانی لە دانوستاندنەکانی پەیوەندیدار بە رێککەوتنی ئەتۆمی گێڕاوە.
ئەو وتیشی: "ئەزموونێکی باشمان لەگەڵ عومان هەیە؛ متمانەمان بە نیازپاکی عومان هەیە و پەیوەندییەکی باش لەنێوان هەردوو وڵات هەیە."
پێشتر ئەمریکا نامەکەی لە رێگەی ئیماراتەوە گەیاندبووە دەستی بەرپرسانی ئێران.
محەممەدباقر قالیباف، سەرۆکی پەرلەمانی ئێران، لە مەراسیمی رۆژی قودس، هەڕەشەی وەڵامێکی توندی لە ئەمریکا کرد لە ئەگەری بەردەوامبوونی هەڕەشەکانی بۆ سەر وڵاتەکەی.
ئەم هەڕەشانە هاوکاتە لەگەڵ وەڵامدانەوەی نامەکەی ئەمریکا لەلایەن وڵاتەکەیەوە.
قالیباف رایگەیاند؛ ئەگەر ئەمریکا هێرش بکاتە سەر «سەروەریی خاکی ئێران یان بنکە ئەتۆمییەکان»، ئێران هێرش دەکاتە سەر هەموو بنکەکانی ئەمریکا لە ناوچەکە و هەڵیان دەکێشێت لە ئاگر.
ئەو ئاماژەی بەوەدا؛ کە تەنانەت هاوپەیمانەکانی ئەمریکاش لە ناوچەکە، لە هێرشەکانی ئێران پارێزراو نابن.
قالیباف، نامەکەی دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەمریکای بە "کەڵەگایی" وەسف کرد و وتی: "هیچ باسێکی گرنگ لە سزاکانی سەر ئێران نەکراوە، بەڵکو خەیاڵی خۆیان خستووەتە روو"
قالیباف، جەختی لەوە کردەوە کە ئێران لە ژێر "فشار" ناچێتە نێو هیچ دانوستانێکەوە و وتی: "دانوستان لەم بارودۆخەدا خۆبەدەستەوەدانە".
ئەم وتارە هاوڕایی رێبەری باڵای ئێران، عەلی خامنەیییە، کە پێشتر پشتگیری لە ستراتیژی "مقاومەت" کردبوو.
عەباس عیراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران، دوێنێ رایگەیاند کە "وەڵامی نامەی ترەمپ بە شێوەیەکی گونجاو و لە رێگەی عومانەوە دەدرێتەوە".
هەڕەشەکانی ئێران لە کاتێکدا دێت کە هەندێک لە شیکەرەوەکان پێیان وایە ئەمریکا بەهۆی پەرەسەندنی پێکهاتەکانی ئەتۆمی ئێرانەوە هەوڵی لەناوبردنی رێککەوتنەکانی «JCPOA» دەدات. لە هەمان کاتدا، هەندێک راپۆرتی میدیایی ئاماژەیان بە پلانی ئەمریکاداوە بۆ کۆنتڕۆڵکردنی توانای ئەتۆمی ئێران.
ئەنجوومەنی نیشتمانیی کوردی سوریا (ئەنەکەسە) ئەمڕۆ هەڵوێستی خۆی دەربارەی بانگهێشتنامەی بەشداریی لە رێوڕەسمی راگەیاندنی حکوومەتی راگوزەری سوریا ئاشکرا کرد.
لە راگەیەنراوێکدا کە لە رێگەی گوتەبێژی ئەنەکەسە، فەیسەڵ یووسف، بڵاوکرایەوە، ئاماژە بەوە کرا، کە سەرەڕای وەرگرتنی بانگهێشتنامە، بڕیاریان داوە بەشداری لەو رێوڕەسمەدا نەکەن.
هۆکاری سەرەکی ئەم بڕیارە ئەوەیە کە سەرکردایەتی نوێی سوریا هەماهەنگی پێویستی لەگەڵ هێزە کوردییەکان نەکردووە و راوێژیان پێ نەکردوون. ئەنەکەسە جەخت دەکاتەوە کە هێزە سیاسییە کوردییەکان نوێنەرایەتیی ڕاستەقینەی گەلی کورد دەکەن و بەرگریکاری راستەقینەن.
ئەو ئەنجوومەنە هیوای خواستووە بەڕێوەبەرایەتیی نوێی سوریا گرنگی بە مافەکانی کورد بدات، وەک دووەم گەورەترین نەتەوەی ئەو وڵاتە. هاوکات داوای کردووە دان بە مافەکانیاندا بنرێت و بواری بەشداریی لە بونیاتنانەوەی وڵاتدا پێ بدرێت.
سەرچاوەکان ئاماژە دەدەن، کە ئەنەکەسە رونی کردووەتەوە هیچ گفتوگۆیەک لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتیی سوریای نوێ سەبارەت بە ئاستی بەشداریی نوێنەرایەتیی کورد و دەستەبەرکردنی مافەکانیان نەکراوە.
رێوڕەسمی راگەیاندنی حکوومەتی راگوزەر بڕیار وایە سبەی شەممە لەلایەن ئەحمەد شەرع، سەرۆکی قۆناغی راگوزەر، بەڕێوە بچێت.
هێرشەکانی سوپای ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غــەززە لە 7ـی تشرینی یەکەمی 2023ەوە بەردەوامن و ژمارەی کوژراوانی ئەو هێرشانە تا ئێستا بۆ 50هەزار و 251 کەس بەرزبووەتەوە.
لە راگەیەندراوەکەی وەزارەتی تەندروستی غەزە کە لەلایەن حەماسەوە بەڕێوەدەبرێت هاتووە، کە لە ماوەی 24 سەعاتی رابردودا 41 هاوڵاتی مەدەنی لە هێرشەکانی ئیسرائیلدا گیانیان لەدەستداوە. جگە لەوەش تەرمی 2 کەسیتر لە ژێر داروپەردووی ئەو بینایانەدا دەرهێنران کە لە هێرشەکانی پێشوودا وێران بوون.
لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە لە 24 کاتژمێری ڕابردوودا 115فەلەستینی لە هێرشەکاندا بریندار بوون. وەزارەتەکە ڕایگەیاند، لە 18ـی ئازارەوە کە ئیسرائیل ئاگربەستی شکاند، تا ئێستا 896 کەس گیانیان لەدەستداوە و هەزار و 984 کەسیش برینداربوون.
بەگوێرەی بەیاننامەکە، ژمارەی گیانلەدەستدان گەیشتووەتە 50 هەزار و 251کەس و ژمارەی بریندارەکانیش گەیشتووەتە 114 هەزار و258کەس.
جۆزیف عەون، سەرۆکی لوبنان، ئەمڕۆ هەڵوێستی حکوومەتەکەی دەربارەی دەست پێ کردنەوەی گەشتە ئاسمانییەکان لەگەڵ ئێران ئاشکرا کرد.
بەپێی ڕاپۆرتی ڕۆژنامەی لی فیگارۆی فەرەنسی، عەون رایگەیاند: "لە ئێستادا گەشتە ئاسمانییەکان لەگەڵ ئێران دەست پێ ناکەینەوە، بەڵام رەنگە رۆژێک دەست پێبکەینەوە".
سەرۆکی لوبنان جەختی کردەوە کە وڵاتەکەی بە تەواوی پابەندە بە جێبەجێکردنی بڕیارنامەی 1701. هاوکات رەخنەی لە ئیسرائیل گرت و گوتی: "ئیسرائیل رێکەوتنی ئاگربەست پێشێل دەکات، ئەمەش جێگەی داخە."
عەون ئاماژەی بەوەش کرد، کە لوبنان کار دەکات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان، بەتایبەت ئەوانەی پەیوەندیدارن بە، سنوورە وشکانی و دەریاییەکان لەگەڵ سووریا و کێشەی پەنابەرانی سووری لە لوبنان، وتیشی، بوونی پەنابەرانی سوری لە لوبنان تەنیا بارگرانییە.