کوردستان
ھۆگر عەزیز، وتەبێژی پۆلیسی ھەولێر لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا ئاماری رووداوەکانی مانگی ڕەمەزان و سێ رۆژی جەژنی خستەڕوو و رایگەیاند، لە رووداوەکانی مانگی رەمەزاندا کەمترین تاوان تۆمارکراوە، بەجۆرێک تەنھا سێ حاڵەتی کوشتن ھەبووە، وتیشی، لە سێ رۆژی جەژنیشدا ھیچ حاڵەتێکی کوشتن نەبووە.
وتیشی، لە یەکی کانوونی دووەمی ئەمساڵەوە بۆ یەکی ئایاری ئەمساڵ، ھەزار و ٥٣٧ کەسیان دەستگیرکردووە، کە فەرمانی گرتنیان ھەبووە و بەشێکیان لە پارێزگاکانی ترەوە داواکرابوون.
"ئازاد محەمەد ئەمین" سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی، پێشوازی لە "ئەرتورۆ ئەنیبال" باڵیۆزی ڤەنزوێلا لە عێراق کرد. باڵیۆزی فەنزوێلا رایگەیاند، دەیانەوێت بە پاڵپشتی ئەنجومەنی پارێزگا و لایەنە حکومی و ئیدارییەکان، نوسینگەی نوێنەرایەتی باڵیۆزخانە لە سلێمانی و نوسینگەی کاروباری بازرگانی لە ژووری بازرگانی سلێمانی بکەنەوە.
سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگاش رایگەیاند، سلێمانی خاوەنی دوو بەنداوی گەورە و فڕۆکەخانە و دوو دەروازەی نێودەوڵەتی و خاک و زەویەکی زۆری بەپیت و نەوت و گازی زۆر و ناوچەیەکی جوگرافی شاخاوی دڵڕفێن و چەندین زانکۆیە، تیشکی خۆر و ئاو و ھەوای گونجاوی ھەیە بۆ بەرھەمھێنانی کارەبا، ٣٢%ی پیشەسازیی عێراقیش پێکدێنێت.
ھەموو کارئاسانی و پاڵپشتییەکیشی بۆ کردنەوەی نوسینگەی باڵیۆزخانەی ڤەنزوێلا لە سلێمانی ڕاگەیاند و داواشیکرد ئەزمونیان لە بوارەکانی نەوت و گاز و کارەبا و کشتوکاڵ بگوێزنەوە بۆ سلێمانی.
بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی رایشگەیاند، لەو ماوەیەدا ١٦ حاڵەتی منداڵبوون و ٧ حاڵەتی گیانلەدەستدان و ٧٦ حاڵەتی شتنی گورچیلەی دەستکرد تۆمارکراوە، ٧ نەشتەرگەری گشتیش لە نەخۆشخانەی شار و ٥ نەشتەرگەری قەستەرە و باڵۆنیش لە نەخۆشخانەی پسپۆڕییەکانی دڵ و ٦ نەشتەرگەری منداڵبوونیش ئەنجام دراوە.
بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی چەمچەماڵیش رایگەیاند، لە ماوەی سێ ڕۆژی جەژنی ڕەمەزاندا دوو ھەزار و ٨٣ نەخۆش سەردانی نەخۆشخانەکانی چەمچەماڵیان کردووە، ٣٤٠ نەخۆشیان لە نەخۆشخانەکە داخڵ کران. ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، ٥٨ حاڵەتی کتوپڕ و ٧ حاڵەتی گیانلەدەستدانیش ھەبوون.
ھاوکات لەو پەلامارانەدا ٢٨ ھەزار و ٥٥٠ کەس ئەنفالکران و ٥٦٠ کەس شەھیدبوون و بەدەیان کەسیش برینداربوون.
کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە چوارچێوەی جاڕنامەی جیھانی مافەکانی مرۆڤ، کە لە ساڵی ١٩٤٨ لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکان دەرکراوە، لە مانگی ١٢ی ١٩٩٣، ڕۆژی ٣ ی ئایاری ھەموو ساڵێکی وەک ڕۆژی جیھانیی بۆ ئازادیی ڕۆژنامەگەریی دیاریکرد، لە ئێستاشدا لە چوارچێوەی یاسا نێودەوڵەتییەکاندا ئازادیی ڕادەربڕین یەکێکە لە مافە بنچینەیەکانی مرۆڤ، ھەموو کەسێک مافی ئازادیی بیرکردنەوە و ڕادەربڕینی ھەیە.
ھاوکات، لە ھەرێمی کوردستانیش لە ساڵی ٢٠١٣ لە پەرلەمان یاسای ژمارە ١١ی مافی بەدەستھێنانی زانیاریی بۆ ڕۆژنامەنووسان پەسەندکرد، بەڵام تا ئێستا چەند ڕۆژنامەنووس لە ھەرێمی کوردستان دەستگیرکران و یاسای پاراستنی ڕۆژنامەنووسان وەک پێویست جێبەجێ نەکراوە.
ھەروەھا ماوەی دوو ساڵ زیاترە، ژمارەیەک ڕۆژنامەنووس و چالاکوانانی بادینان دەستگیرکراون و تا ئێستا بە بێ دادگایی لە زیندان ھێڵراونەتەوە، ڕێگەش نادەن پارێزەر و کەسوکاریان ببینن.
تا دێت ڕەوشی قەزای شەنگال ئاڵۆزتر دەبێت، لە ئێستاشدا ھێزەکانی سوپای عێراق و یەکنیەکانی بەرخوردانی شەنگال "یەبەشە" لە سنونێ و خانەسور لە بەرامبەر یەکتر ڕاوەستاون، سوپای عێراق ھەوڵدەدات ھێزەکانی "یەبەشە"لە ناوچەکان کۆنتڕۆڵ بکات و بچێتە ئەو ناوچانە.
بە پێی زانیارییەکانش بەھۆی ئاڵۆزییەکانی ناوچەکە بە سەدان خێزانی ئێزدی ئاوارەبوون، میری ئێزدیانیش داوا دەکات ڕێوشوێنی پێویست بۆ ئاوارەکان دابین بکرێت.
ھاوکات نێردەی تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق سەبارەت بە ڕەوشی شەنگال ڕایگەیاندووە، نیگەرانن لە بەرامبەر پێکدادانەکانی شەنگال و لێکەوتە خراپەکانی بۆ سەر ھاووڵاتیان، جەخت لەوەش دەکاتەوە، پێویستە ئاسایش و سەقامگیریی شەنگال لە سەرووی ھەموو شتێک بێت، چونکە ئەوان لە ڕابردوودا ئازاری زۆریان چەشتووە و شایستەی ئاشتین لە سایەی دەسەڵاتی دەوڵەتدا.
کەسوکاری شەھیدانی گۆپتەپە و عەسکەر یادی ٣٤ ساڵەی کیمیاییبارانی ناوچەکەیان کردەوە و نوێنەری کەسوکاری شەھیدان لە ڕاگەیەنراوێکدا داوای لە حکومەتی ھەرێم و لایەنە پەیوەندیدارەکان کرد، بنکەی تەندروستی گۆپتەپە فراوان بکرێت بۆ مەڵبەندێکی تەندروستی و کادری تەندروستی بۆ دابین بکرێت.
ھەروەھا داوای کرد مۆنۆمێنتێکی شایستە بۆ ھەڵگرتنی کەلوپەلی شەھیدان بکرێتەوە و گۆپتەپەش بکرێت بە ناحیە و کار بۆ بەجینۆساید ناساندنی تاوانەکەش بکرێت.
ھەر لەو ڕێژەیە ۱۳ حاڵەتی نەشتەرگەری گشتی لە نەخۆشخانەی شار ٣ نەشتەرگەری قەستەرە و باڵۆن لە نەخۆشخانەی پسپۆڕییەکانی دڵ کراوە پێنج نەشتەرگەری منداڵبوون کراوە.
ھەر لە ئامارەکەدا ٢٢ حاڵەتی منداڵبوون و ٤ حاڵەتی گیان لە دەستدان و ٢٩ حاڵەتی شتنی گورچیلەی دەستکرد تۆمارکراوە.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، چوار پێشمەرگەی سەر بە لیوای شەشی وەزارەتی پێشمەرگە لە کاتی گەڕانەوەیان لە دەوامی ڕەسمی لە گوندی (جولحان)ی سەر بە ناحیەی شوانی سەر بە پارێزگای کەرکوک بۆ سنوری ڕانیە، لە بازگەی نێوان تەقتەق- شوان لە سەر کەلی سمایل بەگ لەلایەن پۆلیس و ھەواڵگری عێراقەوە دەستگیرکراون.
پەیامنێری کوردسات نیوز ڕاشیگەیاند، ئاسایش و مەڵبەندی ڕێکخستنی کەرکوکی یەکێتی نیشتمانی کوردستان لەگەڵ فەرماندەی ئۆپراسیۆنە ھاوبەشەکان لە ھەوڵدان بۆ ئازادکردنی پێشمەرگەکان.
بە ئامادەبوونی ژمارەیەک لە چالاکوانانی کۆمەڵی مەدەنی و نوێنەرانی حکومی و حیزبی لە قەزای سەیدسادق ڕێوڕەسمێکی تایبەت بۆ یادی شەھیدانی ڕێکخستنە نھێنییەکانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەڕێوەچوو، جارێکی تر پەیمانی ڕێز و وەفا بۆ خوێنی شەھیدان دووپاتکرایەوە.
.jpg&w=3840&q=75)
ئەردۆغان لە پەیامێکیدا بڵاویکردەوە، نزیکەی ٥٠٠ ھەزار پەنابەری سوری گەڕاونەتەوە ناوچە ئارامەکانی وڵاتەکەیان کە لەلایەن تورکیاوە رێخۆشکەرییان بۆ کراوە، ئەوەش دوای دەستپێکردنی ئۆپراسیۆنەکانیان لە ساڵی ٢٠١٦ەوە لە سوریا.
وتیشی، تورکیا ئامادەکاری دەکات بۆ پڕۆژەیەکی نوێ، کە لەڕێیەوە یەک ملیۆن پەنابەری سوریا کە لە خاکی تورکیان بە شێوەیەکی خۆبەخشانە دەگەڕێنەوە وڵاتی خۆیان.
"ئەردۆغان" رایگەیاند، ئەوان تەنھا دەرگایان نەکردۆتەوە بۆ رزگارکردنی ژیانی قوربانیان، بەڵکو ھەوڵی تەواویش دەدەن بۆ ئەوەی بیانگەڕێننەوە بۆ زێدی خۆیان.
گروپە چەکداراەکانی سەر بە تورکیا لە ساڵی ٢٠١٨ەوە بە پاڵپشتی سوپای تورکیا دەستیان بەسەر عەفرین و دواتر سەرێ کانی و گرێ سپی لە رۆژئاوای کوردستان گرتووە، بەپێی ڕاپۆرتی ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی مافی مرۆڤ لەو ناوچانە پێشێلکاری گەورە بەرامبەر دانیشتوانی کورد دەکرێت.
بە پێی ئامارێکی رێکخراوی مافی مرۆڤی سووریا، لە ساڵی ٢٠١٨ و لە کاتی داگیرکردنی عەفرین لەلایەن تورکیا تا ئێستا ٧ ھەزار و ٥٠٠ کەس رفێندراون و ٦٣٩ کەسیش کوژراون، ھەروەھا ھەزار و ٣٠٠ ھاووڵاتیش زیندانیکراون.
لەو بارەیەوە سەرچاوەیەکی تایبەت بەکوردسات نیوزی ڕاگەیاند دوای وەرگرتنی زانیاری ھێزەکانی بنکەی ئاسایشی شوان و بە ھەماھەنگی مەڵبەندی کەرکوکی یەکێتی و ئەفسەری پێشمەرگە لەژووری ئۆپراسیۆنەکانی عیراق لەکەرکوک ھاتنە سەر ھێڵ پێشمەرگەکانیان ڕزگارکردوە.
ئەو پێشمەرگانە سەر بە لیوای شەشی وەزارەتی پێشمەرگە بوون و لە کاتی گەڕانەوەیان لە دەوامی ڕەسمی لە گوندی (جولحان)ی سەر بە ناحیەی شوانی سەر بە پارێزگای کەرکوک بۆ سنوری ڕانیە، لە بازگەی نێوان تەقتەق- شوان لە سەر کەلی سمایل بەگ لەلایەن پۆلیس و ھەواڵگری عێراقەوە دەستگیرکرابوون.
ئەو بازگەیەشی پێشمەرگەکانی ڕاگرتبوو ھاوبەشە لەنێوان پۆلیسی بازگەکانی کەرکوک و سوپا و ھەواڵگری عیراق و ھەواڵگری حەشدی شەعبی.
"رەحمان غەریب" رێکخەری سەنتەری میترۆ بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بە بۆنەی رۆژی جیھانی ئازادی رۆژنامەگەری"قوباد تاڵەبانی"جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم سەردانی سەنتەری میترۆی کرد و پێشنیازی دروستکردنی مۆنۆمێنتێک بۆ یادی رۆژنامەنووسانی شەھید و شوێنێک بۆ کاری ھاوبەشی رۆژنامەنوسان کردووە.
لەسەردانەکەدا قوباد تاڵەبانی رایگەیاندوە، پێشکەوتنی میدیا لە کاغەزەوە بۆ ئەلکترۆنی دەسکەوتێکی گرنگە، بەڵام ئەو پێشکەوتنە لە بواری دیجیتاڵی کێشەی خۆی ھەیە بە تایبەتیش کاتێک دەبێتە سەکۆیەک بۆ ئاشکراکردنی نھێنی کەسیی ھاووڵاتیان و ھەڕەشە لە ژنان و بڵاوکردنەوەی زانیاری فەیک.
جەختی لەوەشکردەوە، بۆ رووبەرووبونەوەی ئەو ئاستەنگانە کۆمەڵگەی مەدەنی و رێکخراوەکانی داکۆکی لە ماف و ئازادییەکان دەبێت رۆڵی گرنگ ببینن.
