سەرۆكی ئەمریكا هۆشداریی دەدات لە ئەگەری هێرشی ئێراندا بۆ سەر ئیسرائیل بەرگری لە ئیسرائیل دەكەن و سەرەڕای ئالۆزتربوونی گرژییەكان دەڵێت، رێگریكردن لە ئێران بۆ بەدەستهێنانی چەكی ئەتۆمی وەك كاری لەپێشینەی ئەمریكا دەمێنێتەوە.

دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە چاوپێكەوتنێكی تەلەفزیۆنیدا لەگەڵ كەناڵی فۆكس نیوز رایگەیاند، چاوەروانی وەلامی ئێرانن بەلام ئەگەر پێویست بكات  بەرگری لە ئیسرائیل بكەن.

 وتیشی: ناتوانن رێگە بە ئێران بدەن ببێتە خاوەن چەكی ئەتۆمی و هیواشی خواست بتوانن بە زووترین كات بگەڕێنەوە سەر مێزی گفتوگۆ.
ئەوەش لە كاتێكدایە، بەربەیانی ئەمڕۆ ئیسرائیل ئۆپراسیۆنێكی سەربازی فراوانی بەناوی "شێری بەئاگاهاتوو" ئەنجامدا و تێیدا هێرشیكردە سەر چەندین دامەزراوەی ئەتۆمی ئێران و بەهۆیەوە ژمارەیەك سەركردە و لێپرسراو و فەرماندە و زانای ئەتۆمی وڵاتەكە كوژران.

فەرماندەیی ناوەندیی هێزەكانی ئەمریكاش (سێنتكۆم) رایگەیاند، هێزەكانیان خستووەتە ئامادەباشی تەواو و وەڵامی هەر هێرشێكی ئێران بۆ سەر بەرژەوەندییەكانیان دەدەنەوە و ئیسرائیلیش دەپارێزن.

دوای ئەوەی شەوی رابردوو ئیسرائیل هێرشی موشەکی کردە سەر ئێران و بەهۆیەوە چەندین بەرپرسی باڵای ئێرانی و زانای ئەتۆمی گیانیان لەدەستدا، سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، بە 200 فڕۆکەی جەنگی 100 ئامانجیان پێکاوە.

درەنگانی شەوی رابردوو سوپای ئیسرائیل هێرشی موشەکی بۆسەر چەندین ناوچەی ئێران و تەنانەت شوێنی نیشتەجێبوون دەست پێ کرد. وتەبێژی سوپای ئیسرائیل رایگەیاندووە، 200 فڕۆکەی جەنگیی بەشدارییان لە ئۆپەراسیۆنەکەدا کردووە.

چەندین فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمی کوژراون

بەهۆی هێرشەکانەوە بەپێی ئەو زانیارییانەی میدیا ئێرانییەکان بڵاویان کردووەتەوە، عەلی شەمخانی راوێژکاری یەکەمی عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێران، سەرۆک ئەرکانی ئێران، حسێن سەلامی فەرماندەی گشتیی سوپای پاسداران و شەش زانای ئەتۆمی دیکە کوژراون، ئەوە جگە لە کوژران و برینداربوونی چەندین هاووڵاتی مەدەنی.

سوپای ئیسرائیل: دڵی بەرنامەی ئەتۆمی ئێرانمان کردە ئامانج

لەو بارەیەوە سوپای ئیسرائیل دەڵێت، هێرشی پێشوەختەمان بۆسەر ئێران ئەنجامدا و هێرشمان کردە سەر دڵی بەرنامەی ئەتۆمی ئەو وڵاتە.

سوپای پاسدارانیش رایگەیاندووە، وەڵامدانەوەی ئەو هێرشانە بە مافی خۆیان دەزانن و بەمزووانە هێرش دەکەنەوە سەر ئیسرائیل.

لە هەژماری رەسمی خۆشی لە تۆڕی ئێکس نووسیویەتی: لەبیرتان بێت، ئێمە دەستپێشخەریمان نەکرد.

لەلایەکی دیکەوە عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێران ئاماژەی بەوەکردووە، ئیسرائیل چارەنووسێکی تاڵ و پڕ لە ئازاری بۆ خۆی ئامادە کرد و بە دڵنیاییەوە وەریدەگرێت.

حکومەتی ئێران: ئیسرائیل یاری بە کلکی شێر دەکات

لە درێژەی کاردانەوەکانی هێرشەکەی ئیسرائیلیشدا حكومەتی ئێران لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، دەستپێكردنی شەڕ لەگەڵ ئێران یاریكردنە بە كلكی شێر، ئەو دەسەڵاتە ناشەرعییە پابەندی هیچ رێسا و یاسایەك نییە.

لە بەشێكی تری راگەیەنراوەكەدا هاتووە، ئێران لە دوو سەد ساڵی رابردوودا هەرگیز دەستپێشخەری هیچ شەڕێكی نەكردووە، بەڵام لە بەرگریكردن لە زێدی خۆی درێغی ناكات.

لەلایەکی دیکەوە بەپێی تەلەفزیۆنی فەرمی ئێران، ئەو وڵاتە رایگەیاندووە، تاران بەشداری لە دانوستانی ئەتۆمی نێوان ئەمریکا و ئێران لە رۆژی یەکشەممەی داهاتوودا؛ ناکات. کە بڕیاربوو رۆژی یەکشەممە 15ی حوزەیران، خولی حەوتەمی دانوستانەکان لەبارەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێرانەوە دەست پێ بکات.

سەرۆکی ئەمەریکا دۆناڵد ترەمپ رایگەیاند کە ئەگەری زۆر هەیە ئیسرائیل هێرشێک بکاتە سەر ئێران، بەڵام ئەمە بەم نزیکانە رونادات.

ترەمپ لە وتارێکدا لە رۆژی پێنجشەممە 12ـی حوزەیران جەختی لەوە کردەوە کە ئێران ناتوانێت چەکی ئەتۆمی بە دەست بهێنێت و دەبێت سازش بکات.

سەرۆکی ئەمەریکا ئاشکرای کرد کە دەیەوێت لە ململانێ لەگەڵ ئێران دوور بکەوێتەوە و باسی لە پێکهێنانی رێککەوتنێک لەگەڵ تاران کرد.

“دەمەوێت رێککەوتنێک لەگەڵ ئێران بکەم، بە دڵنیاییەوە لەو رێککەوتنەش نزیکین، من هەمیشە ڕێگەی دۆستانەم پێ باشترە لە بژاردەی سەربازی”، ترەمپ ڕایگەیاند.

هەروەها سەرۆکی ئەمەریکا ئامانجی خۆی بۆ دامەزراندنی پەیوەندی بازرگانی لەگەڵ ئێران دەربڕی و وتی: “دەمانەوێت پەیوەندی بازرگانیمان لەگەڵ ئێراندا هەبێت و هاوکاریان بکەین.”

لەبارەی دۆخی گشتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە، ترەمپ وتی، کە ئەگەری روودانی ململانێیەکی گەورە هەیە و رەنگە بەم نزیکانە شتێک روبدات، هەرچەندە هیوادارە نەبێتە ڕاستی.

ترەمپ هیوادارە کە ئیسرائیل هەنگاوێک نەنێت کە ببێتە هۆی تێکدانی دانوستانەکانی نێوان واشنتن و تاران لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران.

لە شاری ئەحمەدئابادی ویلایەتی گوجەراتی هیندستان فڕۆکەیەک بە 242 سەرنشینەوە کەوتە خوارەوە.

بەپێی هەواڵی میدیاکانی هیندستان، فڕۆکەکە بەرەو بەریتانیا گەشتی دەکرد، لە نزیک فڕۆکەخانەی ئەحمەدئاباد کەوتووەتە خوارەوە و هێشتا هیچ ئامارێکی رەسمی لەبارەی ژمارەی گیانلەدەستدان و بریندارەکانەوە بڵاو نەکراوەتەوە.

بەپێی هێڵی ئاسمانی ئەیر ئیندیا، فڕۆکەکە 169 سەرنشینی بە رەگەز هیندی، 53 سەرنشینی بە رەگەز بەریتانی و حەوت پورتوگالی و کەنەدی هەڵگرتووە.

فڕۆکەکە لە جۆری بۆینگ-٧٨٧-٨ بووە و هێشتا هۆکاری کەوتنەخوارەوە فڕۆکەکە نادیارە.

Just IN:— Terrifying final moments of Air India Flight AI 171 crashing into a residential area in Ahmedabad today. pic.twitter.com/dx0uEc0foc

— South Asia Index (@SouthAsiaIndex) June 12, 2025

باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عیراق داوا لە هاووڵاتیانی ئەمریکا دەکات بەهیچ جۆرێک گەشت بۆ عیراق نەکەن، لە دۆخێکیشدا ئەگەر گەشت بکەن ئەوا بە تەواوی بەرپرسیارێتییەکە لە ئەستۆی خۆیاندایە.

دەقی رێنماییەکان:

1. وەستێتنامە بنووسە و موڵکەکانت دابەش بکە.
2. نموونەیەک لە DNAی خۆت جێبهێڵە.
3. پلانێکی تۆکمە بۆ ئاسایشی خۆت دابنێ و راوێژ بە رێکخراوێکی ئاسایشی پیشەیی بکە.
4. لەگەڵ کەسە نزیکەکانت پلان دابڕێژە بۆ چاودێریکردنی منداڵ، ئاژەڵ، موڵک و پارە و هەر شتێکی دیکە لەگەڵ دانانی پرسە ئەگەر ویستت.
5. بەڵگەنامە گرنگەکان بدە بە کەسە نزیکەکانت، بۆئەوەی لە ئەگەری نەگەڕانەوەتدا کارەکانت بەڕێوەببەن.
6. لە پلانەکانتدا پشت بە هاوکاری حکومەتی ئەمریکا مەبەستە.

دوای ئەوەی ئاژانسی نێودەوڵەتی ئەتۆم بڕیارێکی لەبارەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێرانەوە دەرکرد، ئێران وەک نەڕەزایەتییەک بۆ بڕیارەکە رایگەیاند، بنکەیەکی دیکەی پیتاندنی یۆرانیۆم دادەمەزرێنن.

ئێران پێشتر ئەو بڕیارنامەیەی بە سیاسی و نەگونجاو ناوهێنابوو و رایگەیاندبوو، ئەگەر پەسەند بکرێت، راستەوخۆ هەنگاوی تەکنیکی تایبەت دەگرێتە بەر.

پاش پەسەندکردنی بڕیارنامەکە، وەزارەتی دەرەوەی کۆماری ئیسلامیی ئێران رایگەیاند کە سەرۆکی ئاژانسی ئەتۆمیی ئێران فەرمانی پێویستی داوە بۆ بەکارخستنی ناوەندێکی تازەی پێتاندنی یۆرانیۆم لە جێگەیەکی سەلامەت.

باسی لەوەشکرد، بڕیاریشیانداوە بە گۆڕینی ئامێرە کۆنەکانی پیتاندنی یۆرانیۆم لە ناوەندی ئەتۆمیی (فەردو) بە ئامێری تازەی جۆری نەوەی شەشەم.

ئەنجوومەنی پارێزگارانی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆیاندا بڕیارنامەیەکی دژ بە ئێرانیان پەسەند کرد و لە بەرانبەریشدا ئێران رایگەیاند؛ بنکەیەکی تری پیتاندنی یۆرانیۆم دروستدەکەین.

بەپێی ئاژانسی هەواڵی تەسنیم، ئەم بڕیارنامەیە لەلایەن سێ وڵاتی ئەورووپایی و ئەمەریکاوە ئامادە کرابوو و تێیدا ئێران بەوە تۆمەتبار دەکرێت کە پابەندی رێککەوتنە ئەتۆمییەکەی نەبووە.

ئاژانسەکە ئاماژەی بەوە کردووە کە ئەگەر ئێران لەسەر ئەم رەوشە بەردەوام بێت، یەکێتیی ئەورووپا سزا داراییەکانی بەسەر ئێراندا دەسەپێنێتەوە.

بۆچونەکان دەربارەی سزاکانی سەر ئێران بوون بە دوو بەشەوە:

ئەو وڵاتانەی پشتگیری سزاکانی سەر ئێران دەکەن:

19 وڵات دەنگیان بە بڕیارنامەکە دا کە بریتین لە: ئەمەریکا، بەریتانیا، فەرەنسا، ئەڵمانیا، ئسپانیا، ئەرجەنتین، ئوسترالیا، بەلجیکا، ئیکوادۆر، ئۆکرانیا، کەنەدا، جۆرجیا، ژاپۆن، کۆریای باشوور، مەغریب، ئیتالیا، لوکسەمبۆرگ، هۆڵەندا و کۆلۆمبیا.

ئەو وڵاتانەی دژی بڕیار و سزاکانی سەر ئێران بوون:

روسیا، چین و بۆرکینافاسۆ دژی بڕیارنامەکە دەنگیان دا.

ئەو وڵاتانەی بێلایەنیان هەڵبژارد:

11 وڵات دەنگیان بە بڕیارنامەکە نەدا کە بریتین لە: ئەفریقای باشوور، هیندستان، پاکستان، میسر، ئیندۆنیزیا، بەرازیل، غانا، تایلەند، جەزائیر، ئەرمەنستان و بەنگلادیش.

وەڵامی ئێران بۆ بڕیارنامەکە:

ئێران پێشتر رایگەیاندبوو کە ئەگەر ئەم بڕیارنامە سیاسی و نەگونجاوە پەسەند بکرێت، راستەوخۆ هەنگاوی تەکنیکی تایبەت دەگرێتە بەر.

هەنگاوی نوێی ئێران

پاش پەسەندکردنی بڕیارنامەکە، وەزارەتی دەرەوەی کۆماری ئیسلامیی ئێران رایگەیاند کە سەرۆکی ئاژانسی ئەتۆمیی ئێران فەرمانی پێویستی داوە بۆ:

- بەکارخستنی ناوەندێکی تازەی پێتاندنی یۆرانیۆم لە جێگەیەکی سەلامەت

- گۆڕینی ئامێرە کۆنەکانی پیتاندنی یۆرانیۆم لە ناوەندی ئەتۆمیی (فەردو) بە ئامێری تازەی جۆری نەوەی شەشەم

باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عیراق داوا لە هاووڵاتیانی ئەمریکا دەکات گەشت بۆ عیراق نەکەن.

باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عیراق لە راگەیەنراوێکدا، بەهۆی زیادبوونی گرژییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئاگاداری پلە چواری داوەتە هاووڵاتییەکانی و داوایان لێدەکات گەشتی عیراق نەکەن.

لە راگەیەنراوەکەدا هاتووە، "بەهۆی مەترسی تیرۆر، رفاندن، ناکۆکی سەربازی، نائارامی مەدەنی و سنوری تواناکانمان لە پێشکەشکردنی فریاگوزاری بۆ هاووڵاتیانی ئەمریکی لە عیراق؛ بۆ هیچ مەبەستێک گەشتی عیراق مەکەن".

ئەوەشی خستووەتە روو، هاووڵاتیان لە عیراق رووبەڕووی مەترسی دەبنەوە و گروپە تیرۆرستییەکان بەردەوام هێرش دەکەنە سەر هاووڵاتیان و هێزە سەربازییەکان، ئەو گروپانەشی دژی ئەمریکان هەڕەشەکانیان بۆسەر ئەمریکا و هاووڵاتیان و کۆمپانیا و رێکخراوەکان لە عێراق بەردەوامە.

ئەوەش هاتووە، بەهۆی دۆخی ناوچەکەوە رێگە بە کارمەندانی ئەمنی ئەمریکا نادرێت فڕۆکەخانەی بەغدا بەکاربهێنن.

داواش لە هاووڵاتیانی ئەمریکی دەکات، بۆ مەبەستی بەشداری گروپە چەکدارەکان و هاوکاری ئەو گروپە تیرۆرستیانە بەهیچ جۆرێک نەچنە عیراق و سوریا و بە نایاسایی سنورەکان نەبەزێنن، چونکە بەپێی یاساکانی هەرێمی کوردستان و عێراق و ئەمریکاش رووبەڕووی سزای قورس دەبنەوە.

باڵیۆزخانەکە ئەوەشی خستووەتە روو، ئەگەر بڕیاری گەشتت دا بۆ عیراق ئەوا پێویستە ئەم رێکارانە بگریتە بەر:

1.پلانێکی تۆکمە بۆ ئاسایشی خۆت دابنێ لەگەڵ خاوەن کارەکەت لەوێ یان رێکخراوێکدا کە بتپارێزێت، یان راوێژ بە رێکخراوێکی ئاسایشی پیشەیی بکە.

2.وەستێتنامەی خۆت بنووسە.

3.نموونەیەک لە DNAی خۆت جێبهێڵە لە تاقیگەیەکی راوێژکاریی بۆئەوەی لە هەر ئەگەرێکدا خێزانەکەت بتوانن بتناسنەوە.

4.لە پلانەکانتدا پشت بە هاوکاری حکومەتی ئەمریکا مەبەستە.

5.لەگەڵ کەسە نزیکەکانتدا پلانێک دابڕێژە بۆ چاودێریکردنی منداڵ، ئاژەڵی ماڵی، موڵک و پارە و هەر شتێکی دیکە. هەروەها ئەگەر خواستی دانانی پرسەشت هەبوو لەگەڵیاندا باسی بکە.

6.بەڵگەنامە گرنگەکان و زانیارییەکانت لەگەڵ کەسانی نزیکتدا لە ئەمریکا هاوبەشی پێبکە، بۆئەوەی ئەگەر نەتتوانی بگەڕێیتەوە ئەوان کارەکانت بۆ بەڕێوەببەن.

سەرۆکی ئەمەریکا دۆناڵد ترەمپ ئەمڕۆ چوارشەممە لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ رۆژنامەی نیویۆرک پۆست رایگەیاند کە دڵخۆشە بەوەی ئیلۆن مەسک پەشیمانیی خۆی لە بۆچون و رەخنەکانی بەرانبەر ئەو دەربڕیوە.

ترەمپ وتی: “دڵخۆشم بەوەی ئیلۆن مەسک لە قسەکانی لەبارەی منەوە پەشیمانە و پێم وایە کارێکی باشی کردووە.”

ئەم لێدوانە دوای ئەوە هات کە ئیلۆن مەسک، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای تێسلا و سپەیس ئێکس، لە هەژماری خۆی لە تۆڕی ئێکس نووسیبووی: “پەشیمانم لە هەندێک لەو قسانەی کە هەفتەی رابردوو لەبارەی سەرۆکی ئەمەریکاوە کردبووم.”

مەسک باسی لەوەش کردبوو کە “قسەکانم لەبارەی ترەمپ زیادەڕۆیی زۆری تێدا بوو، هەروەها ترەمپ پەیوەندیی بەو بابەتانەوە نەبوو کە من باسم کردبوو.”

تێکچونی دۆستایەتیان: 

پێشتر دۆناڵد ترامپ و ئیلۆن مەسک هاوپەیمانێکی نزیکی یەکدی بوون، بەڵام بەم دواییە مەسک رەخنەی توندی ئاراستەی پرۆژە یاساییەک کردبوو کە لە لایەن سەرۆکی ئەمەریکاوە پێشنیاز کرابوو، بەمەش دۆستایەتی نێوانیان بە تەواوی تێکچوو.

مەسک کە سەرۆکی پێشووی ئاژانسی کارامەیی حکوومەت بووە، بەرەو دوورکەوتنەوە لە ترامپ چووبوو تا ئەو کاتەی کە پەشیمانییەکەی راگەیاند.

ئەنجومەنی هەرێمی توسکانای ئیتاڵیا ئەمڕۆ چوارشەممە بڕیاری دا بۆ پچڕاندنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئیسرائیل، وەک ناڕەزایەتی دەربڕین بەرامبەر بەو کارانەی کە دژی گەلی فەلەستین ئەنجام دەدرێت.

بەپێی ئاژانسی سپۆتنیکی روسی، ئەم بڕیارە دوای دەنگدانێک لە ناو ئەنجومەنی هەرێمەکەدا پەسەند کرا، بە مەبەستی ناڕەزایەتی دەربڕین بەرامبەر بەو “کۆمەڵکوژییەی لە کەرتی غەززە دژی گەلی فەلەستین دەکرێت”.

ئەم بڕیارە رەنگدانەوەی هەڵوێستی هەرێمی توسکانای ئیتاڵیایە لە بارەی هێرشە سەربازییەکانی ئیسرائیل لە غەززە کە بەهۆیەوە هەزاران کەسی مەدەنی کوژراون کە زۆرینەیان ژن و منداڵن.

دووەم هەرێمی ئیتاڵیا

توسکانا دووەم هەرێمی ئیتاڵیایە کە هەنگاوی ئاوا دەنێت، ئەمەش دوای ئەوەی هەرێمی پوگلیا لە کۆتایی مانگی ڕابردوودا پەیوەندییەکانی لەگەڵ تەلئەبیب پچڕاند.

ئەم بڕیارە لە چوارچێوەیەکی فراوانتری ئەوروپادا دێت کە دیارترینیان شاری بەرشەلۆنەی ئیسپانیا بوو کە ڕایگەیاندبوو کۆتایی بە پەیوەندییە دامەزراوەییەکانی لەگەڵ ئیسرائیل دەهێنێت.

هەرێمی توسکانا بڕیارەکەی دوای بڕیارێکی هاوشێوەی ئەنجومەنی شارەوانی بەرشەلۆنە دا، کە پێشتر پێشنیاری پچڕاندنی پەیوەندییە دامەزراوەییەکانی لەگەڵ حکوومەتی ئیسرائیل و هەڵپەساردنی ڕێککەوتنی دوانەبوون لەگەڵ تەلئەبیب پەسەند کردبوو.

ئیتالیا لە چەند هەرێم پێکهاتووە:

ئیتاڵیا لە بیست 20 هەرێم پێکهاتووە. پێنج لەو هەرێمانە هەرێمی خۆجێیین کە دەسەڵاتی تایبەتیان هەیە.

پانزە هەرێم دەسەڵاتی ئاسایییان هەیە، ئەمانەش بریتین لە: پیدمۆنت، لۆمباردی، ڤێنێتۆ، لیگووریا، ئیمیلیا-ڕۆماگنا، توسکانا، ئوومبریا، مارکێ، لاتسیۆ، ئابروتسۆ، مۆلیزێ، کامپانیا، پوگلیا، بازیلیکاتا و کالابریا .

پێنج هەرێمی خۆجێی بریتین لە: سیسیلیا، ساردینیا، ترێنتینۆ-ئالتۆ ئادیجێ/سوودتیرۆل، دۆڵی ئاۆستا  و فریوولی-ڤێنێتسیا جوولیا.

وەزیری بەرگری ئێران لە ئەگەری هەر هێرشێكدا بۆسەر وڵاتەكەی، هەڕەشەی ناچاركردنی ئەمریكا بەكشانەوە لە ناوچەكە دەكات.

عەزیز نەسیر زادە وەزیری بەرگریی ئێران رایگەیاند، سوپای وڵاتەكەی ئامادەیە وەك وەڵامدانەوەیەك بۆ هەر هێرشێك سەرجەم بنكە سەربازییەكانی ئەمریكا لە ناوچەكەدا بكاتە ئامانج، دەشڵێت، ئەمریكا ناچار دەكەن ناوچەكە جێبهێڵێت.

نەسیرزادە ئاماژەی بەوەکردووە، نابێت توانای سەربازیی ئێران لە دانوستانەكانی نێوان واشنتن و تاران گفتوگۆی لەسەر بكرێت. وتووشییەتی، موشەكێكی نوێیان بە كڵاوەیەكی دوو تۆنی تاقی كردووەتەوە.

لێدوانەكانی وەزیری بەرگریی ئێران دوای ئەوە دێت كە دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا چەند جارێك بە راشكاویی رایگەیاندووە، ئەگەر دانوستانەكانی نێوان واشنتنن و تاران نەگاتە ئەنجام، سوپای ئەمریكا دەستكراوەیە بۆ هێرشکردنە سەر ئێران.

ئێران ئامادەیی نیشانداوە بۆ گەیشتن بەرێککەوتن لەگەڵ ئەمریکا لە بارەی بەرنامە ئەتۆمیەکە و رایگەیاندووە، تاران نایەوێت ببێتە خاوەن چەکی ئەتۆمی بەڵام بەردوامی بە پیتاندنی یۆرانیۆم دەدات.

عەباس عراقچی وەزیری درەوەی ئێران لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس بڵاویکردوەتەوە، ترەمپ لە دوای دەست بەکاربوونیەوە جەختی لەوە کردوەتەوە کە تاران نابێت ببێتە خاوەن چەکی ئەتۆمی، ئەمەش هاوتەریبە لەگەڵ رێبازی ئێران و هەنگاوێکی سەرەکییە بۆ گەیشتن بەرێککەوتن لەگەڵ ئەمریکا.

وەزیری درەوەی ئێران راشیگەیاندووە، ئامادەین بۆ گەیشتن بەرێککەوتنێکی ئاشتیانە، کە بەردەوامی بدات بەپیتاندنی یۆرانیۆمی ئێران لەژێر چاودێری ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمی، جەختیشیکردەوە کە نایانەوێت ببنە خاوەن چەکی ئەتۆمی.

سەبارەت بە دەستپێکردنەوەی دانوستانەکان عەباس عراقجی ئاماژەی بەوەشکرد، چاوەڕوان دەکرێت رۆژی یەکشەممە داهاتوو دانوستانەکان لە عوممان دەستپێبکاتەوە.

جێگەی ئاماژەیە ماوەی چەند رۆژێکە لێدوانی دژ بەیەک لە نێوان لێپرسراوانی ئەمریکا و ئێران دەستیپێکردووە و یەکتری تۆمەتباردەکەن بە دورکەوتنەوە لە دانوستانەکان، هاوکات دۆناڵد ترەمیش رایگەیاندبوو، کردەوەکانی ئەم دواییەی ئێران جێگەی نائومێدییە.

لە ئەنجامی هێرشێک بۆ سەر خوێندنگەیەک 10 کەس لە شاری گراز لە نەمسا گیانیان لەدەستدا. 

لە ئەنجامی تەقەکردن لە خوێندنگەیەک لە نەمسا 28 کەس بریندار بوون - بەپێی راپۆرتێک، بەهۆی تەقەکردنەکەوە 10 کەس کوژراون و 28یش برینداربوون، بەپێی راپۆرتە هەواڵییەکان ئەوان لە نەخۆشخانەکان چارەسەریان بۆ دەکرێت و باری تەندروستی چوار کەسیان لە رادەبەدەر ناجێگیرە.

بۆ چوارەم رۆژ لەسەر یەك، خۆپیشاندانەكان دژی سیاسەتی كۆچ لە لۆس ئەنجلس بەردەوامە و تەكساسیشی گرتەوە. 

ئەمڕۆ خۆپیشاندانەكان هەردوو شاری دالاس و ئۆستنی لە ویلایەتی تەكساس گرتەوە، بەڵام هێزەكانی پۆلیس توانیویانە خۆپیشاندان لە ناوەندەكانی كۆچبەرانی نایاسایی دوور بخەنەوە. 

لێپرسراوانی ئەمریكیش جەختیان كردووەتەوە لەوەی، نزیكەی 700 ئەندامی هێزی دەریایی لە لۆس ئەنجلس بڵاوكراونەتەوە، كە گەورەترین شاری ویلایەتی كالیفۆرنیایە. 

ناردنی ئەو هێزانە دوای ئەوە هات كە دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا فەرمانی دەركرد بە رەوانەكردنی دوو هەزار هێزی پاسەوانی نیشتمانی بۆ ئەو شارە، بۆ روبەڕوبوونەوەی خۆپیشاندەران و چەسپاندنی یاسا و ئارامی.

تا ئێستاش لە خۆپیشاندانەكانی شاری لۆس ئەجلسدا نزیكەی 60  كەس دەستگیركراون.

مارك روتە سكرتێری گشتی پەیمانی ناتۆ رایگەیاند، رەنگە روسیا لە ماوەی سێ بۆ پێنج ساڵدا هێرش بكاتە سەر ناتۆ و هاوپەیمانییەكەشیان خۆی بۆ ئەو هێرشە ئامادە دەكات. 

مارك روتە لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا وتی، سەرباری ئەوەی توانای ئابوری روسیا 25 هێندەی ئابوری ناتۆ كەمترە، بەڵام چوار هێندەی ناتۆ چەك و تەقەمەنی بەرهەمدەهێنێت. 

وتیشی، لە ئێستادا روسیا ناتوانێت هێرش بكاتە سەر ناتۆ، بەڵام لەماوەی  سێ بۆ پێنج ساڵی دیكەدا دەتوانێت و داواشی لە وڵاتانی ئەندامی هاوپەیمانییەكە كرد ئامادەكاری بكەن و سیستمی بەرگری ئاسمانی و بەرهەمهێنانی تانك و فڕۆكەی بێفڕۆكەوان و چەك و تەقەمەنی زیاتر بكەن.