ئیسرائیل پێشنیازی نوێی رادەستی سوریا كردوە و بڕیاریشە  ئەمرۆ بە نێوەندگیریی ئەمریكا سێیەم خولی دانوستانەكانی لێپرسراوانی تەلئەبیب و دیمەشق لە لەندەن بەڕێوبچێت.

پێگەی ئەكسیۆس بڵاویكردوەتەوە، ئیسرائیل پێشنیازێكی وردی سەبارەت بە سنورە هاوبەشەكانی لەگەڵ سوریا رادەستی دەسەڵاتدارانی دیمەشق كردوە و بڕیاریشە ئەو پێشنیازە بە نێوەندگیریی تۆم باراك نوێنەری ئەمریكا لە نێوان لێپرسراوانی سوریا و ئیسرائیلدا تاوتوێ بكرێت.

 بریارە ئەمرۆ رۆن دەیرمەر، وەزیری كاروباری ستراتیژی ئیسرائیل و ئەسعەد شەیبانی وەزیری دەرەوەی سوریا بە نێوەندگیری ئەمریكا لە لەندەن كۆببنەوە  تاوتوێی پێشنیازە نوێیەكە بكەن كە سنورەكانی باشوری رۆژئاوای سوریا تا سنورە هاوبەشەكانی لەگەڵ ئیسرائیل دەگرێتەوە.

سەرچاوەیەك بە ئەكسیۆسی راگەیاندوە پێشبینی ناكرێت ئەو دوو وڵاتە سەرەڕای هەوڵەكانی ئەمریكا بگەنە رێككەوتنی كۆتایی.

 

دەسەڵاتی دیمەشق پێشنیازی فەرەنسا بۆ دانوستان لەگەڵ هەسەدە رەتدەكاتەوە ، وەزارەتی دەرەوەی سوریاش رایگەیاندوە ئەو كێشانە ناوخۆییە و لە ناوخۆدا چارەسەر دەكرێت.

ئاژانسی هەوالی رەسمی سوریا -سانا- بڵاویكردوەتەوە، فەرەنسا پێشنیازی بۆ دیمەشق كردوە دانوستانەكان لەگەڵ هێزەكانی سوریای دیموكراتی -هەسەدە- لە ئوردون یان سعودیە و هەرێمی كوردستان دەست پێبكەنەوە.

وەزارەتی دەرەوەی فەرەنسا پێشنیازی كردوە ئەو دانوستانەی لە پاریس هەڵوەشایەوە لە وڵاتێكی دیكە بەڕێوبچێت و نوێنەرانی دیمەشق و هەسەدە هەر لە چوارچێوەی دانوستانەكانی پاریسدا كۆببنەوە.
فەرەنسا بە دەسەڵاتی دیمەشقی راگەیاندوە، ئامادەیە دڵنیایی بدات لە شوێن و كاتی هەر كۆبونەوەیەك كە دیمەشق و هەسەدە پەسەندی دەكەن .

سەرچاوەیەك لە هەسەدە بە تەلەفیزیۆنی رەسمی سوریای راگەیاندوە، پێش ئەوەی بڕیار بێت دانوستانەكان لە پاریس بەڕێوەبچێت دەسەڵاتی دیمەشق هەرجۆرە دانوستان و گفتوگۆیەكی لەگەڵ هەسەدە هەڵپەساردبو.

وەزارەتی دەرەوەی سوریاش پێشنیازەكەی فەرەنسای بۆدانوستان لەگەڵ هەسەدە رەتكردوەتەوە لەراگەیەنراوێكدا جەختی كردوەتەوە لەوەی كێشەكانی دیمەشق و هەسەدە ناوخۆیین و هەوڵ دەدرێت هەر لە ناوخۆی سوریا چارەسەر بكرێن.

 

هاوسەرۆکی پەیەدە دەڵێت: لایەنە کوردییەکان ئامادەن گفتوگۆ لەگەڵ حکومەتی دیمەشق بکەن، بەڵام بانگهێشتكردنی لایەنێك بە تەنها بۆ كۆبونەوە لەگەڵ دیمەشق، هەوڵێكە بۆ دابەشكردنی كورد.

غەریب حەسۆ هاوسەرۆكی پارتی یەكێتی دیموكرات (پەیەدە) لەمیانی بەشداریکردنی لە ستۆدیۆی 8ـی کوردسات نیوز رایگەیاند، کورد پێکهاتەیەکی سەرەکییە لە سوریا، دەبێت لە داهاتووی سوریا  پێگەی کورد پارێزراوبێت.

وتیشی، پێویستە کورد بە یەک دەنگ  و یەک هەڵوێستی بچێتە دیمەشق و دەبێت هەموو لایەنەکان پێکەوە گفتوگۆ لەگەڵ حکومەتی سوریا بکەن.

غەریب حەسۆ ئاماژەی بەوەشکرد، هەندێک لایەن دەیانەوێت رێگری لە یەکدەنگی و یەکدەستی کورد بکەن، ئەمەش زیان بە داهاتووی کورد دەگەیەنێت لە سوریا.

راشیگەیاند، ئێمە داوای یەکگرتووی خاکی سوریا دەکەین، کورد دژی دابەشبوونی خاکی سوریایە، هاوکات دەبێت لە چوارچێوەی دەستور و دیموکراسیدا پرسەکان چارەسەر بکرێت، هەرەوەها نابێت بەرخۆدانی کورد لە رۆژئاوای کوردستان لە چەند ساڵی رابردوودا لە یادبکرێت.

ئەوەشی خستەڕو، کۆبوونەوەی ئەنەکەسە بە تەنها لەگەڵ حکومەتی دیمەشق هیچ ئەنجامێکی نابێت و هیچ دەرئەنجامێکی ئەو کۆبوونەوەیەش قبوڵ ناکرێت، هەروەها ئەنەکەسە تەنها نوێنەرایەتی خۆی دەکات، نەک نوێنەرایەتی کورد لە رۆژئاوای کوردستان.

هاوسەرۆکی پەیەدە دەشڵێت، ئەگەر ئەنەکەسە بە تەنیا بچێتە دیمەشق کێشە لە نێوان هەموو لایەنەکان دروستدەکات و ناکۆکییەکان زیاد دەکات، هەوەرها پێویستە ئەنەکەسە لەسەر ئەو کۆبوونەوە رونکردنەوە بدات.

سوپای ئیسرائیل هێرشی کردە سەر بەندەری حودەیدە لە یەمەن وتەبێژی سوپای ئیسرائیلیش ئاماژە بە بەردەوامی هێرشەکان دەکات بۆ سەر حوسیەکان.

ئەڤیخای ئەدرەعی وتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس بڵاویکردەوە، هێزی ئاسمانی بۆردومانی ژێرخانی سەربازی حوسیەکانی لە بەندەری حودەیدە کردوە، کە چەکدارە حوسیەکان سودیان لێوەردەگرت بۆ هێرشکردنە سەر ئیسرائیل.

ئاماژەی بەوەشکردوە، بۆردومانکردنی بەندەری حودەیدە لەدوای ئەوەدێت، حوسیەکان بەردوام درۆن و موشەکی بالیستیان ئاراستەی فڕۆکەخانە و ژێرخانە مەدەنی و سەربازیەکانی ئیسرائیل دەکرد.

وتەبێژی سوپای ئیسرائیل وتیشی، کاردەکەن بۆ کۆتایهینان بە هێرشە بەردەوامەکانی حوسیەکان، هەروەها بە توندی وەڵامی هەر هەڕەشەیەک دەدەنەوە بکرێتە سەر هاووڵاتیانی ئیسرائیل لە هەرجێگەیە.

ڤیدیۆی ئەو فڕۆکە جەنگیانەی هێرشیان کردە سەر بەندەری حودەیدە لە یەمەن

https://www.facebook.com/share/r/173E2a4DX3/

 

 

یسرائیل کاتز، وەزیری بەرگری ئیسرائیل: "غەززە دەسووتێت و تا تەواوکردنی ئەرکەکە ناگەڕێینەوە دواوە"

یسرائیل کاتز، وەزیری بەرگری ئیسرائیل، لە لێدوانێکدا جەختی لەسەر بەردەوامیی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی وڵاتەکەی لە کەرتی غەززە کردەوە و رایگەیاند کە تا گەیشتن بە ئامانجە دیاریکراوەکان سارد نابنەوە.

کاتز لە نووسینەکەیدا لە ئێکسی خۆی وێنەیەکی توندی لە دۆخی ئێستای غەززە نیشاندا و وتی: "غەززە دەسووتێت. سوپای ئیسرائیل بە دەستێکی پۆڵایین لە ژێرخانی تیرۆر دەدات و سەربازانی سوپای ئیسرائیل بە ئازایەتییەوە دەجەنگن بۆ دروستکردنی هەلومەرج بۆ ئازادکردنی بارمتەکان و تێکشکاندنی حەماس."

وەزیری بەرگری ئیسرائیل هەروەها سووربوونی وڵاتەکەی لەسەر بەردەوامیدان بە شەڕەکە دووپات کردەوە و وتی: "سارد نابینەوە و ناگەڕێینەوە دواوە - تا تەواوکردنی ئەرکەکە."

ئەم لێدوانە جەختکردنەوەیە لەسەر هەڵوێستی توندی حکومەتی ئیسرائیل سەبارەت بە بەڕێوەبردنی شەڕ لە غەززە، کە دوو ئامانجی سەرەکی بۆ خۆی دیاری کردووە: ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان و لەناوبردنی تەواوەتیی تواناکانی بزووتنەوەی حەماس. لێدوانەکەی کاتز هاوکاتە لەگەڵ بەردەوامیی ئۆپەراسیۆنە سەربازییە چڕەکانی سوپای ئیسرائیل لە ناوچە جیاجیاکانی کەرتی غەززە.

 

راگەیەندراوی کۆتایی لوتکەکە هێرشەکەی بە هەڕەشە بۆ سەر ئاشتی ناوچەکە ناوبرد و هاوپشتیی تەواوی بۆ دۆحە دەربڕی.

ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە، لوتکەی عەرەبی-ئیسلامی لە دەوحە لە راگەیەندراوی کۆتایی خۆیدا، ئیدانەی "دوژمنکارییە ستەمکارانەکەی" ئیسرائیلی بۆ سەر قەتەر کرد و بە کارێک ناویبرد کە "هەموو هەلێک بۆ بەدیهێنانی ئاشتی لە ناوچەکەدا لەباردەبات."

راگەیەندراوەکە "بە توندترین شێوە" ئیدانەی "هێرشە ترسنۆکانە و نایاساییەکەی" ئیسرائیلی کرد و "هاوپشتیی تەواو"ی بۆ دەوحە و پشتیوانیکردنی لەو هەنگاوانەی بۆ وەڵامدانەوە دەیگرێتەبەر، دووپاتکردەوە.

هەروەها جەختی لەوە کردەوە کە "دوژمنکاری بۆ سەر شوێنێکی بێلایەنی نێوەندگیر، پرۆسەکانی دروستکردنی ئاشتیی نێودەوڵەتی تێکدەدات،" و ستایشی "هەڵوێستی شارستانی و ژیرانەی" قەتەری کرد لە مامەڵەکردنی لەگەڵ ئەو دەستدرێژییەدا.

لوتکەکە دووبارە رەتیکردەوە کە هیچ پاساوێک بۆ دوژمنکارییەکەی ئیسرائیل بهێنرێتەوە، و هەڕەشە بەردەوامەکانی ئیسرائیلیشی بۆ کردنەئامانجی دووبارەی قەتەر رەتکردەوە.

راگەیەندراوەکە پشتیوانیی خۆی بۆ هەوڵەکانی نێوەندگیران (قەتەر، میسر و ویلایەتە یەکگرتووەکان) بۆ راگرتنی شەڕ لە غەززە نوێکردەوە و ئاماژەی بەوەدا کە هێرشەکە ئامانجی تێکدانی هەوڵەکانی نێوەندگیری بووە.

هەروەها جەختکرایەوە لەسەر وەستانەوە دژی پیلانەکانی ئیسرائیل بۆ سەپاندنی واقیعێکی نوێ لە ناوچەکەدا و ئیدانەی هەر هەوڵێکی ئیسرائیل بۆ کۆچپێکردنی فەڵەستینییەکان کرا.

لە کۆتاییدا، هۆشداری درا لە دەرەنجامەکانی هەر بڕیارێکی ئیسرائیل بۆ لکاندنی هەر بەشێک لە خاکە داگیرکراوەکان و داوای جووڵەی بەپەلەی نێودەوڵەتی کرا بۆ دانانی سنوورێک بۆ دەستدرێژییە بەردەوامەکانی ئیسرائیل.

جێی ئاماژەیە، سوپای ئیسرائیل سێشەممەی رابردوو هێرشێکی ئاسمانی کردە سەر سەرکردەکانی بزوتنەوەی حەماس لە دەوحە. قەتەر ئیدانەی هێرشەکەی کرد و وەڵامدانەوەی هێرشەکەی بە مافی خۆی زانی. 

لەلایەن خۆیەوە، حەماس رایگەیاند کە وەفدی دانوستانکاری بە سەرۆکایەتی خەلیل حەییە، لە هێرشەکە رزگاریان بووە، بەڵام بەڕێوەبەری نووسینگەکەی (جیهاد لەبەد)، کوڕەکەی (هومام حەییە) و سێ یاوەری دیکە گیانیان لەدەستداوە.

 

ئەمڕۆ دووشەممە، ئەحمەد شەرع، سەرۆکی سوریا، لە وتارێکی  کورتدا لە لوتکەی نائاسایی عەرەبی-ئیسلامی لە دەوحە، رایگەیاند: "دوژمنکاریی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە هێشتا بەردەوامە، و ئەم وڵاتە ماوەی نۆ مانگە بەردەوامە لە دەستدرێژییەکانی بۆ سەر سوریا."

شەرع جەختی لە پشتیوانیی تەواوی دیمەشق کردەوە بۆ وڵاتی قەتەر لە روبەروبوونەوەی "دوژمنکارییە ستەمکارانەکەی ئیسرائیل".

"کوشتنی دانوستانکار و کردنەئامانجی نێوەندگیر"

سەرۆکی سوریا وتیشی: "یەکێکە لە دەگمەنەکانی مێژوو کە دانوستانکار بکوژرێت، و شتی وا لە مێژوودا نەبووە کە نێوەندگیر بکرێتە ئامانج،" ئەمەش وەک ئاماژەیەک بۆ هێرشە سەربازییەکەی ئەم دواییەی ئیسرائیل کە کەسایەتی دیپلۆماسی و دەستپێشخەرییەکانی نێوەندگیری کردە ئامانج.

سەرۆکی سوریا داوای یەکڕیزیی عەرەبی و ئیسلامی کرد و وتی: "هیچ ئوممەتێک کۆنەبووەتەوە و یەکی نەگرتووە، ئیللا هێزی زیاتر بووە، و هیچ ئوممەتێکیش پەرتەوازە نەبووە ئیللا لاواز بووە." هەروەها دووپاتیکردەوە کە "تەواوی گەلی سوریا شانبەشانی براکانیان لە وڵاتی قەتەر وەستاون، وەک وەفایەک بۆ ئەو وڵاتە و بۆ دادپەروەریی هەڵوێستەکەی."

 

ئەمڕۆ دووشەممە، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا، لە وتارێکیدا لە لوتکەی عەرەبی-ئیسلامی لە دەوحە، جەختی کردەوە لەسەر پێویستیی رێگریکردن لە ئیسرائیل لە رێگەی "چڕکردنەوەی سزاکانەوە" لە ژێر چەتری یاسای نێودەوڵەتیدا.

ئەردۆغان رونیکردەوە کە ئیسرائیل هێزی خۆی لە بەردەوامیی دەربازبوونی لە سزا و لێپرسینەوە وەردەگرێت.

وتیشی: "حکومەتەکەی ناتانیاهۆ ناوچەکە بەرەو ئاژاوە و ناسەقامگیری رادەکێشێت."

سەرۆکی تورکیا هێرشەکەی سەر دەوحەی بە "بەرزترین ئاستی سەرەڕۆیی ئیسرائیل" ناوبرد و وتی: "هێرشەکەی سەر دەوحە، سەرەڕۆیی ئیسرائیلی گەیاندە ئاستێکی بێوێنە."

لە کۆتاییدا، ئەردۆغان جەختیشی کردەوە: "تورکیا لە هەموو بارودۆخ و کاتێکدا لەگەڵ قەتەر دەوەستێت."

لوتکەی نائاسایی عەرەبی-ئیسلامی ئەمڕۆ دووشەممە لە دەوحە دەستیپێکرد، بەمەبەستی تاوتوێکردنی وەڵامدانەوەی ئەو هێرشەی ئیسرائیل کە هەفتەی رابردوو بەرپرسانی حەماسی لە پایتەختی قەتەر کردە ئامانج.

 

مەسعود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران، لە وتارێکیدا لە لوتکەی عەرەبی-ئیسلامی لە دەوحە رایگەیاند کە هیچ وڵاتێکی عەرەبی و ئیسلامی لە هێرشەکانی ئیسرائیل پارێزراو نییە و "هیچ بژاردەیەکی ترمان لەبەردەمدا نییە جگە لە یەکخستنی ریزەکانمان."

پزیشکیان هێرشەکەی ئیسرائیلی بۆ سەر قەتەر بە "تیرۆرێکی ئاشکرا کە هەموو نەریتە نێودەوڵەتییەکان پێشێل دەکات" وەسف کرد و وتی: "ئامانج لەم دوژمنکارییە تێکدانی ئەو هەوڵانەیە کە بۆ راگرتنی شەڕ لە غەززە دەدرێن."

"ئیسرائیل بە پشتیوانی رۆژئاوا لە سزا دەربازی دەبێت"

سەرۆک کۆماری ئێران ئیسرائیلی تۆمەتبار کرد بە ئەنجامدانی "کردەوەی کۆمەڵکوژی و بەکارهێنانی وێرانکاری و برسیکردن" و وتیشی: "ئەم کردەوانە ئەمڕۆ دژی وڵاتی قەتەریش فراوان دەبنەوە."

ئاماژەی بەوەشکرد، "قەوارەی زایۆنی ئەمساڵ بە بیانووی بەرگریکردن لە خۆی، هێرشی کردۆتە سەر زۆرێک لە وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی."

پزیشکیان جەختی کردەوە کە ئیسرائیل "بەهۆی بوونی پشتیوانیی رۆژئاواوە، بەردەوامە لە هێرشەکانی و لە سزا دەربازی دەبێت."

داوای یەکڕیزی و لێپرسینەوە:

لە کۆتایی وتارەکەیدا، پزیشکیان داوای کرد: "پێویستمان بە یەکێتی و هاوپشتییە لە روبەروبوونەوەی ئیسرائیل، چونکە دڵنیابن هیچ وڵاتێکی عەرەبی و ئیسلامی لە هێرشەکانی پارێزراو نییە."

هەروەها داوای کرد کە "پێویستە لێپرسینەوە لە سەرکردەکانی ئیسرائیل بکرێت" و "پێویستە ئوممەتی ئیسلامی لە روبەروبوونەوەی ئەم قەوارە زایۆنییە زۆردارە یەکبگرێت."

 

عەبدولفەتاح سیسی، سەرۆکی میسر، لە وتارێکیدا لە لوتکەی عەرەبی-ئیسلامی لە دەوحە رایگەیاند کە لوتکەکە "لە سۆنگەی ئاڵنگاریی گەورەوە" دەبەسترێت و ئیسرائیل هەوڵدەدات ناوچەکە "بکاتە گۆڕەپانێکی کراوە بۆ دەستدرێژی."

سیسی هێرشەکەی ئیسرائیلی بۆ سەر قەتەر بە "دەستدرێژییەکی تاوانکارانە، پێشێلکارییەکی گەورەی یاسای نێودەوڵەتی و پێشهاتێکی مەترسیدار" ناوبرد و وتی: "بە توندترین شێوە ئیدانەی ئەو دوژمنکارییەی ئیسرائیل دەکەین کە وڵاتێکی نێوەندگیری کردۆتە ئامانج."

سەرۆکی میسر هۆشداریدا و وتی: "رەفتاری لەکۆنتڕۆڵدەرچووی ئیسرائیل دەبێتە هۆی فراوانکردنی بازنەی ململانێکان و ناسەقامگیرکردنی ناوچەکە." جەختیشی کردەوە کە "لووتبەرزیی لە زیادبوونی ئیسرائیل، وا لە ئێمە دەخوازێت کە کار لەسەر بنەمایەک بکەین کە گوزارشت لە دیدگای هاوبەشمان بکات."

وتیشی: "پێویستە ئیسرائیل تێبگات کە ئاسایش و سەروەرییەکەی بە هێز بەدی نایەت، بەڵکو بە رێزگرتن لە یاسا و سەروەریی وڵاتان دێتەدی."

"کاتی مامەڵەکردنی یەکلاکەرەوەیە لەگەڵ دۆزی فەڵەستین"

سیسی هەڵوێستی وڵاتەکەی دووپاتکردەوە و رایگەیاند: "میسر بە تەواوەتی رەتی دەکاتەوە هاووڵاتیانی مەدەنی بکرێنە ئامانج و گەلێک بە تەواوەتی برسی بکرێت،" و "هەر پێشنیازێکیش رەتدەکەینەوە کە ئامانج لێی کۆچپێکردنی فەڵەستینییەکان بێت لە خاکەکەیان."

سەرۆکی میسر جەختی کردەوە کە "چارەسەری سەربازی و هەوڵی سەپاندنی ئەمری واقیع بەهێزی زۆرداری، ئاسایش بۆ هیچ لایەنێک بەدی ناهێنێت."

ناوبراو وتی: "کاتی ئەوە هاتووە بە شێوەیەکی جدی و یەکلاکەرەوە مامەڵە لەگەڵ دۆزی فەڵەستیندا بکرێت،" و دووبارە داوای "دانپێدانانی دەستبەجێی بە دەوڵەتی فەڵەستیندا کرد، وەک تاکە ڕێگە بۆ بەدیهێنانی چارەسەری دوو دەوڵەتی."

پەیام و پێشنیاز

لە کۆتایی وتارەکەیدا، سەرۆکی میسر پەیامێکی رونی ئاراستەکرد و وتی: "پەیامی ئەمڕۆی ئێمە رونە، ئەویش ئەوەیە کە ئێمە دەستدرێژی بۆ سەر سەروەریی وڵاتانمان قبوڵ ناکەین."

هەروەها پێشنیازی کرد کە "لەبەر ئەم بارودۆخە هەستیارە، پێویستە لەسەرمان میکانیزمێکی عەرەبی-ئیسلامی دابمەزرێنین بۆ ڕاوێژکردن سەبارەت بە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگارییەکان."

 

ئەمڕۆ دووشەممە، کارەکانی لوتکەی نائاسایی عەرەبی-ئیسلامی لە دەوحەی پایتەختی قەتەر دەستیپێکرد، بەمەبەستی تاوتوێکردنی چۆنیەتی وەڵامدانەوەی ئەو هێرشە "بێوێنەیە"ی ئیسرائیل کە هەفتەی رابردوو بەرپرسانی حەماسی لە پایتەختی ئەو وڵاتە کردە ئامانج.

ئەمیری قەتەر: هێرشەکە خائینانە و پێشێلکاریی سەروەریمان بوو

شێخ تەمیم بن حەمەد ئال سانی، ئەمیری قەتەر، لە وتاری دەستپێکی لوتکەکەدا  رایگەیاند کە دەوحە "روبەروی دەستدرێژییەکی خائینانە بووەتەوە" و هێرشەکەی بە "ئاشکرا و ترسنۆکانە" وەسف کرد.

ئەمیری قەتەر جەختی کردەوە کە "دوژمنکارییەکەی ئیسرائیل بۆ سەر دەوحە پێشێلکارییەکی مەترسیداری سەروەریمانە" و ئیسرائیل "لایەنێکە دان بە هیچ هێڵێکی سووردا نانێت و دەیەوێت ئەمری واقیع بەسەر وڵاتانی عەرەبیدا بسەپێنێت."

شێخ تەمیم ئاشکراشی کرد کە لە کاتی هێرشەکەدا "حەماس خەریکی تاوتوێکردنی پێشنیازێکی ئەمریکی بوو بۆ ئاگربەست لە غەززە"، ئیسرائیلیشی تۆمەتبار کرد بەوەی کە "لە کاتێکدا بەشداری لە نێوەندگیرییەکانی ئاگربەستدا دەکات، لە هەمان کاتدا لایەنی دانوستانکار تیرۆر دەکات و هێرش دەکاتە سەر وڵاتی نێوەندگیر."

ناوبراو وتیشی: "ئێمە هەوڵدەدەین هەنگاوی وا بگرینەبەر کە رێگری لە دەستدرێژییەکانی ئیسرائیل بکات، و سورین لەسەر روبەروبوونەوەی دوژمنکاری و گرتنەبەری هەموو رێکارێک کە یاسای نێودەوڵەتی رێگەی پێدەدات بۆ بەرگریکردن لە خۆمان."

سەرۆک وەزیرانی عیراق: هێرش بۆ سەر یەک وڵات، هەڕەشەیە بۆ سەر هەمووان

لەلایەن خۆیەوە، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عیراق، داوای کرد کە "هەر هێرشێک بکرێتە سەر هەر وڵاتێکی عەرەبی یان ئیسلامی، وەک هەڕەشەیەک بۆ سەر هەموو وڵاتان مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت."

سودانی لە وتارەکەیدا وتی: "پابەندین بە بەرپرسیارێتی بەکۆمەڵ لە روبەروبوونەوەی پێشهاتەکان،" و جەختی کردەوە کە "دەسەڵاتدارانی داگیرکەر بەردەوامن لە پێشێلکردنی بنەماکانی یاسای نێودەوڵەتی، کە ئەمەش هەڕەشەیە بۆ سەر ئاشتی و ئاسایش."

ئاماژەی بەوەشکرد، "ئیسرائیل دەرگا بۆ ئاژاوە دەکاتەوە و بەردەوامبوون لەسەر ئەم سیاسەتانە بەبێ هیچ رێگرییەک، دەبێتە هۆی نائارامی زیاتر." سودانی بارودۆخی غەززە و کەرتی رۆژئاوای بە "سیاسەتی برسیکردن و کۆمەڵکوژی" و "هەڕەشە بۆ سەر ئاسایشی تەواوی ناوچەکە" ناوبرد.

سەرۆک وەزیرانی عیراق پێشنیازی کرد "هەڵوێستێکی یەکگرتووی عەرەبی و ئیسلامی دەربکرێت کە ئیدانەی هێرشەکەی سەر وڵاتی قەتەری خوشکمان بکات."

ئامانجی لوتکەکە:

بەپێی رەشنووسی راگەیەندراوی کۆتایی کە ئاژانسی "فرانس پرێس" بینیویەتی، کۆبونەوەکە جەخت لەوە دەکاتەوە کە هێرشەکەی ئیسرائیل "هەلەکانی بەدیهێنانی ئاشتی و پێکەوەژیانی ئاشتیانە لە ناوچەکەدا دەخاتە مەترسییەوە و هەڕەشەیە بۆ سەر هەموو ئەو دەستکەوتانەی لە رێگەی ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ ئیسرائیلدا بەدەستهاتوون."

لوتکەکە لە کاتێکدایە کە هێرشەکەی ئیسرائیل ئیدانەیەکی نێودەوڵەتی بەرفراوانی لێکەوتۆتەوە. جێی ئاماژەیە، قەتەر  گەورەترین بنکەی سەربازیی ئەمریکای لە ناوچەکە گرتووەتە خۆیی، هاوکات رۆڵی نێوەندگیر دەگێڕێت لە ململانێی نێوان ئیسرائیل و حەماس لە غەززە.

 

رۆژنامەیەکی ئیسرائیلی ئاشکرای دەکات کە ژنە سیخوڕەکانی موساد ئۆپەراسیۆنی جۆراوجۆریان لە کاتی هێرشەکانی سەر بەرنامە ئەتۆمییەکەی تاراندا ئەنجامداوە.

رۆژنامەی "جێروسەلیم پۆست"ی ئیسرائیلی، رۆژی دووشەممە، زانیارییەکی نهێنی ئاشکرا کرد کە دەیان ژنی سەر بە دەزگای هەواڵگریی ئیسرائیل (موساد) چوونەتە نێو خاکی ئێرانەوە و ئۆپەراسیۆنی جۆراوجۆریان ئەنجامداوە، ئەمەش لە میانی ئەو هێرشانەی مانگی حوزەیرانی رابردوودا کرانە سەر بەرنامە ئەتۆمی و مووشەکە بالیستییەکانی تاران.

رۆڵی ژنە سیخوڕەکان:

بەپێی رۆژنامەکە، دەیڤد بەرنیاع، بەڕێوەبەری موساد، پێی وایە ئەو رۆڵەی ژنە سیخوڕەکان لەم شەڕەی نێوان ئیسرائیل و ئێراندا گێڕاویانە "چارەنووسساز و زۆر گرنگ بووە".

رۆژنامەکە دەڵێت: "بەرنیاع سەدان سیخوڕی ناردووە، کە هەندێکیان لەلایەن خودی موسادەوە راهێنانیان پێکرابوو، بۆ ئەوەی چەندین ئۆپەراسیۆنی هاوکات لەنێو ئێراندا ئەنجام بدەن."

تا ئێستا سروشتی ئەو ئەرکانەی کە ژنە سیخوڕەکان لە ئێران ئەنجامیان داوە ئاشکرا نەکراوە و "جێروسەلیم پۆست" جەختی کردۆتەوە کە ئەرکی ئەو ژنانە "هێشتا بە نهێنی ماوەتەوە."

شایەنی باسە، لە ساڵی2024دا، رێز لە سیخوڕێکی دیاری موساد گیرا کە تەنها بە پیتی "G" ناسراوە. ئەم ژنە بە رەچەڵەک ئێرانییە و شارەزاییەکی تایبەتی لە کاروباری ئێران و بەکرێگرتنی سیخوڕی بیانی لە وڵاتە نەیارەکاندا هەیە.

هەروەها کتێبی "ئەمازۆنەکانی موساد" (Mossad Amazons) کە لە ساڵی 2021لەلایەن نووسەران مایکل بار زۆهار و نەسیم میشالەوە بڵاوکرایەوە، ئاشکرای کردبوو کە ئەرکی ژنە سیخوڕەکانی موساد "تەنها بە هەڵخەڵەتاندنی بەرپرسانی نێری نەیار و چاودێریکردنی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێرانەوە سنووردار نییە، بەڵکو ئۆپەراسیۆنی هێرشبەرانە و چالاکی جوڵەیی دیکەش ئەنجام دەدەن."

بەکرێگرتنی سیخوڕی ئێرانی

"جێروسەلیم پۆست" ئەوەشی خستۆتەڕوو کە "جگە لە سیخوڕە ئیسرائیلییەکان، دەزگای هەواڵگری گەیشتۆتە ئاستێکی نوێ لە بەکرێگرتن و ڕاهێنانی ئەو توخمانەی ئۆپۆزسیۆنی ئێران کە دژی دەسەڵاتدارانی ئێستای ئەو وڵاتەن."

راپۆرتەکە رونی کردۆتەوە کە سیخوڕە ئێرانییەکان لە چوارچێوەی "کۆمەڵەی زۆر ورد و رێکخراودا" کاریان کردووە، کە ئەمەش لە ئەنجامی گورزە یەکەمەکاندا رەنگی داوەتەوە.

زیانەکانی ئێران

بەپێی هەمان سەرچاوە، ئیسرائیل لەم شەڕەدا توانیویەتی بەشێکی گەورەی دامەزراوە ئەتۆمییە سەرەکییەکانی ئێران لە نەته‌نز، فۆردۆ و ئەسفەهان، لەگەڵ دەیان پێگەی دیکەدا، وێران بکات. بەڵام وا بڕوا دەکرێت کە نزیکەی 400 کیلۆگرام یۆرانیۆمی پیتێنراو بە رێژەی %60 لەناو نەبراوە، کە لە Rوی تیۆرییەوە بەشی دروستکردنی نزیکەی 6بۆمبی ئەتۆمی دەکات.

لەماوەکانی پێشوشدا و تایبەتتر لە سەروبەندی هێرشەکانی ئیسرائیلدا بۆ سەر ئەو وڵاتە؛ دەسەڵاتدارانی ئێران رایانگەیاند کە چەندین بریکار و جاسوسی ئیسرائیلیان لە شارە جیاوازەکانی ئەو وڵاتە دەستگیرکردووە.

 

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا و سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیان ئەنجامدا و تێیدا لە بارەی رەوشی ئەمنی ناوچەکە و دواین پێشهاتەکانی ناوچەکە بۆ رۆژنامەنوسان قسەیانکرد.

مارکۆ رۆبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، سەقامگیری لەگەڵ حەماس بەدینایەت و بوونی هەڕەشەیە لەسەر ئاسایشی جیهان و پێویستە لەناوببرێت،   خەڵكی غەززەش شایەنی داهاتوویەكی باشترن.

راشیگەیاند، پاڵپشتی ئەوروپا  دەکەین بۆ چالاككردنەوەی سزاكان بۆسەر ئێران، رەنگە هەڕەشەكانی ئێران بگەنە وڵاتانی كەنداو و ئەوروپاش، هەروەها خوازیاری گەڕاندنەوەی بارمتە زیندو و مردووەکانی ئیسرائیلین لە غەززە.

بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، بڕیاری هێرشکردنە سەر حەماس لە دەوحە تاکلایەنانە بوو، تەواوی بەرپرسیارێتی ئەو هێرشەش لە ئەستۆ دەگرن.

ئاماژەی بەوەشکرد، پابەندن بەبڕیاری گەڕاندنەوەی سەرجەم بارمتە ئیسرائیلیەکانی وڵاتەکەی کە لەلایەن حەماسەوە لە غەززە دەستگیرکراون.

ئەمڕۆ لوتكەی عەرەبی و ئیسلامی لە دەوحە بەڕێوەدەچێت و تاوتوێی رێگاكانی وەڵامدانەوەی هێرشەكەی ئیسرائیل دەكرێت.

ئەمڕۆ دووشەممە قەتەر میوانداری لوتكەی عەرەبی و ئیسلامی دەكات بە بەشداری ژمارەیەك لە سەركردەكانی عەرەب و ئیسلامی، بۆ تاوتوێكردنی رێگاكانی وەڵامدانەوەی دەستدرێژیی ئیسرائیل بۆ سەر خاكی قەتەر.

ئەمە لە كاتێكدایە، ئێوارەی دوێنێ كۆبوونەوەی ئامادەكاری لەلایەن وەزیرانی دەرەوە و نوێنەرانی  57 وڵاتی عەرەبی و ئیسلامی لە دەوحە بەڕێوەچوو، لە كۆبوونەوەكەدا تاوتوێی رەشنووسی بەیاننامەیەك كرا سەبارەت بە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر قەتەر كە ڕۆژی سێشەممەی ڕابردوو بارەگای نیشتەجێبوونی چەند سەركردەیەكی بزووتنەوەی حەماسیان لە دۆحە كردە ئامانج.

لەدوای ئەو رووداوەش، شێخ محەمەد بن عەبدولڕەحمان ئال سانی سەرۆك وەزیرانی قەتەر داوای لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی كرد سزای ئیسرائیل بدات لەسەر تاوانەكانی لە ناوچەكەدا.
سەرۆك وەزیرانی قەتەر ڕایگەیاند، وڵاتەكەی بەردەوام دەبێت لە هەوڵەكانی نێوەندگیری لەگەڵ میسر و ئەمریكا بۆ كۆتایی هێنان بە شەڕی غەززە.

کەمێک پێش ئێستا پارێزەرانی عەبدوڵا ئۆجەلان بەرەو دورگەی ئیمراڵی بەڕێکەوتن، ژمارەیان سێ پارێزەرە و ئەندامی ئەندامی سەندیکای پارێزەرانی سەدەن.

سەردانەکە دوای شەش ساڵە و لەکاتێکا ساڵی 2019 هەریەک لە نەورۆز ئویساڵ و رێزان ساریجە، سەردانی دورگەی ئیمراڵییان کرد.

ئەو پارێزەرانەشی ئەمڕۆ بەرەو ئیمراڵی بەڕێکەوتوون پێکدێن لە، جەنگیز بورەکلی، رازیە ئۆستورک، ئیبراهیم بیلمەز.

 

نوێدەکرێتەوە...

کەناڵی 12ی ئیسرائیل لە راپۆرتێکدا ئاماژە بەوەدەکات ئیال زامیر سەرۆک ئەرکانی سوپای ئیسرائیل، سەرۆک وەزیرانی وڵاتەکەی ئاگادار کردوەتەوە کە کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی غەززە چەندین مانگ دەخایەنێت.

 بەپێی راپۆرتی کەناڵ 12ی ئیسرائیلی، لەکۆبونەوەیەکی نهێنیدا لەگەڵ سەرکردایەتی سیاسی وڵاتەکەی رایگەیاندووە، تەنانەت بە چڕکردنەوەی هەوڵە سەربازیەکانی لەناو کەرتی غەززە، ناتوانرێت بزوتنەوەی حەماس لە روی سەربازی و سیاسیەوە لە ناوببرێت، هەروەها کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی کەرتی غەززە پێویستی بە شەش مانگ هەیە.

ئاماژەی بەوەشکردوە، گەیشتن بە شکستی تەواوەتی بزوتنەوەی حەماس پێویستی بە درێژەدانە بە پێشڕەوییەکان لە دەرەوەی کەرتی غەززە، هەروەها گەیشتن بە بنکە سەربازییە ناوەندییەکانیش و کۆنترۆڵکردنی ناوچەکە لە ڕوانگەی مەدەنییەوە.

زامیر راشیگەیاندووە، کە نایەوێت سوپا بەرپرسیارێتی مەدەنی لەئەستۆ بگرێت لەو ناوچانەی کە داگیری دەکەن و دواجار ئەم بابەتە لەلایەن سەرکردایەتی سیاسییەوە یەکلایی دەبێتەوە.