کوردستان
دوای تێپەڕبوونی زیاتر لە چوار ساڵ و 5مانگ بەسەر زیندانیکردنیدا، رۆژنامەنووس شێروان شێروانی، یەکێک لە گیراوەکانی کەیسی بادینان، رۆژی یەکشەممەی داهاتوو ئازاد دەکرێت.
بارزان شێروانی، برای شێروان شێروانی، لە لێدوانێکی تایبەتدا بە کوردسات نیوزی راگەیاند: "بڕیارە رۆژی یەکشەممە سزای برایەکەم تەواو ببێت و دوای تێپەڕبوونی 1612 رۆژ لە زیندانی، ئازاد بکرێت".
بارزان شێروانی ئەوەشی خستەڕوو کە بەپێی بڕیاری دادگا، دەبێت رۆژی 9ـی مانگ شێروان ئازاد بکرێت و وتیشی: "تا ئێستا نازانرێت هیچ کەیسێکی تر لەسەر شێروان شێروانی دەکرێتەوە یان نا، ئێمەش چاوەڕێی چاکسازی هەولێر و دادگا دەکەین".
شایەنی باسە، شێروان شێروانی رۆژنامەنووس و یەکێک لە گیراوەکانی کەیسی بادینانە کە لە سەرەتای ساڵی 2020ـەوە لە زینداندایە.
ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق رایدەگەیەنێت، "باڵێۆزی ژاپۆن پرۆژەیەک بۆ پڕکردنەوەی پێداویستی مۆزەخانەی سلێمانی بەبڕی زیاتر لە یەک ملیار دینار خەرج دەکات و لەم مانگەوە دەستپێدەکات".
د. بڕیار رەشید ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق لە هەژماری تایبەتی خۆی رایگەیاندووە: دوای هەوڵەکانمان لەماوەکانی رابردوو بۆ پڕکردنەوەی پێداویستی و کەموکوڕی بەشێک لەدامەزراوەکانی سلێمانی لە رێگەی ڕێکخراوە نێودەوڵەتی و ناوەندە جیهانیەکان، بەڵێمان لە باڵێۆزی ژاپۆن وەرگرت بۆ ئەنجامدانی پرۆژەیەک بۆ پڕکردنەوەی پێداویستی مۆزەخانەی سلێمانی بەبڕی زیاتر لە یەک ملیار دینار".
ئاماژەی بەوەشداوە، "رۆژی سێ شەممە 4ی 3 ی 2025 بۆ هەمان بەمەبەست سەردانی باڵیۆزخانەی ژاپۆنمان کرد لە بەغداد و لەگەڵ کێنجی یۆکۆتا کاربەرێکەری باڵیۆزخانەی ژاپۆن و هیدێکی ئۆکادا سکرتێری سیاسی کۆبووینەوە و گفتوگۆی جێبەجێکردنی ئەو پرۆژەیەمانکرد، دوای واژۆکردنی لەیەک تێگەشتنێک لە نێوان باڵیۆزخانە و وەزارەتی دەروەی عیراق، بریار وایە پڕۆژەکــە لەم مانگەدا بە پاڵپشتی رێکخراوی JICA لە مۆزەخانەی سلێمانی دەستپێدەکات و رۆڵی گەورەی دەبێت لە پاراستنی موڵکی کلتووری و دەوڵەمەنکردنی مۆزەخانەی سلێمانی لەکەلوپەلی مێژووی و بەرەوپێشبردنی کەرتی گەشتیاری لە سلێمانی و هەرێمی کوردستان".
هەپەگە رایگەیاند سەرەڕای ئاگربەست سوپای توركیا هێرشەكانی بۆسەر گەریلا رانەگرتووە و لە سێ رۆژدا زیاتر لە 800 هێرشی ئەنجامداوە.
هێزەكانی پاراستنی گەل هەپەگە رایگەیاند لە دوای پەیامەكەی عەبدوڵا ئۆجەلان و راگەیاندنی ئاگربەست لە لایەن پارتی كرێكارانی كوردستان پەكەكە، هێرشەكانی توركیا بۆسەر گەریلا رانەگیراوە و لە رۆژانی نێوان چوار بۆ شەشی ئەم مانگەدا سوپای ئەو وڵاتە 828 جار هێرشی كردوەتەوە سەر گەریلا.
هەپەگە روونیكردوەتەوە كە لە ماوەی ئەو سێ رۆژەدا زۆرترین جار ناوچەكانی خواكوڕك و ئامێدی و زاپ و چیای مەتینا لە لایەن سوپای توركیاوە كراوەتە ئامانج و لە هێرشەكانیشدا فڕۆكەی جەنگی و درۆن و هێلیكۆپتەر و چەكی قورس بەكارهێنراوە.
پێشتریش هەپەگە رایگەیاندبوو لە دوای ئەوەی پەكەكە تەنها رۆژێك دوای پەیامەكەی ئۆجەلان ئاگربەستی راگەیاند: سوپای توركیا لە یەكی مانگ تا سێ مانگ زیاتر لە هەزار جار هێرشی دژی گەریلا ئەنجامداوە.
لە کەلار کرێکارێک کە تەمەنی 50 ساڵ لە کاتی کارکردندا لە باڵەخانەیەک کەوتە خوارەوە و گیانی لەدەستدا.
رەفیق قادر، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی فریاکەوتنی شەهید هەژار لە کەلار، بە کوردسات نیوزی راگەیاند: کرێکارێک بەبرینداری هێنرایە نەخۆشخانەکەمان کە لەکاتی کارکردندا باڵەخانەیەک کەوتبووە خوارەوە و دوای گەیاندنی بە نەخۆشخانەکەمان بەهۆی سەختی برینەکەیەوە گیانی لەدەستدا.
ئاماژەی بەوەشدا: کرێکارەکە ناوی بەشیری عزیزیە و خەڵکی رۆژهەڵاتی کوردستانە و لە دایکبووی ساڵی 1975ـە.
وەزیری نەوتی عیراق رایگەیاند، بەمزووانە هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان لە رێگەی بۆریەوە بۆ بەندەری جەیهانی توركیا دەستپێدەكاتەوە.
وەزارەتی نەوتی عیراق بڵاویكردەوە، حەیان عەبدولغەنی وەزیری نەوت سەرپەرشتی كۆبونەوەیەكی هاوبەشی عیراق – توركیای كردووە بۆ تاوتوێكردنی دۆسیەی ئاو و نەوت.
لە كۆبوونەوەكەدا وەزیری نەوت جەختی لە چارەسەركردنی دۆسیەی ئاو كردووەتەوە كە خزمەت بە بەرژەوەندییەكانی عیراق بكات و پشكەكەی بەشێوەیەكی دادپەروەرانە بەدەستبێت.
وتوشیەتی، هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە رێگەی بۆرییەوە بۆ بەندەری جەیهانی توركیا بەم نزیكانە دەستپێدەكاتەوە.
وەزارەتی نەوت راشیگەیاندوە، لە كۆبونەوەكەدا گفتوگۆ كراوە لەسەر كارنامەی لیژنە لاوەكیەكان لە بوارەكانی ئاو و وزە و پەروەردە و دەروازە سنورییەكان و ئاڵوگۆڕی بازرگانی.
ئەمڕۆ لە گەرمیان کۆنفرانسی ئامادەکاریی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بۆ دووەم دیداری حزبەکە بەڕێوەدەچێت.
یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان له رۆژی 15ی مانگی رابردووەوە ده‌ستی كردووه به به‌ستنی كۆنفرانس بۆ ئه‌نجامدانی دووه‌م دیداری خۆی.
دووەم دیداری یەکێتی به دروشمی "به دیدگایه‌كی نوێ؛ به‌هێزی و به‌ره‌وپێشچوون و خزمه‌تگوزاری" ده‌ستی به كاره‌كانی كردووه.
بە گوێرەی پەیڕەوی ناوخۆی پەسەندکراوی کۆنگرەی پێنجەم، دیداری یەکێتی چالاکییەکی رەسمیی دەورییە و بەشێکە لە وێستگەکانی خەباتی فراوانی هەڤاڵان.
یەکەم دیداری یەکێتی بەسەرپەرشتی قوباد تاڵەبانی لە ئازاری 2022 دەستی پێکرد و دەستپێکرد و لە ئایاری هەمان ساڵ کۆتایی بەکارەکانی هێنا و سیاسەتەکانی یەکێتی لە بوارە جیاجیاکاندا داڕشت و بووە بنەمایەک بۆ سیاسەتی گشتی یەکێتی.
کەشناسیی هەرێم پێشبینییەکانی کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەینێی راگەیاند و بەپێی پێشبینییەکان، پلەکانی گەرما بەشێوەیەکی بەرچاو بەرز دەبنەوە.
کەشناسیی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ پێنجشەممە، ئاسمان بەگشتى لەنێوان پەڵەهەور بۆ نیمچەهەور دەبێت و خێرایی با لەسەرخۆ و مامناوەند دەبێت، پلەکانی گەرماش نزیکدەبنەوە لە تۆمارکراوەکانی دوێنێ.
ئاماژەی بەوەشکردووە، سبەینێ هەینی، ئاسمان نیمچەهەور بۆ هەوری تەواو دەبێت و پلەکانی گەرما 3 بۆ 4 پلەی سیلیزی بەرز دەبنەوە .
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی:
هەولێر: 23 پلەی سیلیزی
سلێمانی: 21 پلەی سیلیزی
دهۆک: 22 پلەی سیلیزی
کەرکوک: 25 پلەی سیلیزی
زاخۆ: 22 پلەی سیلیزی
هەڵەبجە: 20 پلەی سیلیزی
سۆران: 18 پلەی سیلیزی
حاجی ئۆمەران: 7 پلەی سیلیزی
گەرمیان: 23 پلەی سیلیزی
هاوسەرۆكی دەم پارتی رایگەیاند، پێویستە توركیا ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی رابگرێت بۆ ئەوەی پڕۆسەی ئاشتی خێراتر بێت.
تولای حاتمئوغڵاری، هاوسەرۆكی پارتی یەكسانی و دیموكراسی گەلان دەم پارتی رایگەیاند: پەیامی عەبدوڵا ئۆجەلان هۆكارێكە بۆ خێراكردنی پڕۆسەی چارەسەریی ئاشتییانەی پرسی كورد لە توركیا، بەڵام پێویستە بۆ جێبەجێكردنی ئەو پڕۆسەیەی هەنگای خێرا بنرێت.
هاوسەرۆكی دەم پارتی وتویەتی: دیموكراسی دەتوانێت رێگە بۆ سەركەوتنی پەیامەكەی ئۆجەلان و پڕۆسەی ئاشتیی بكاتەوە و بە پێچەوانەوەشەوە توندوتیژی و شەڕ هۆكارە بۆ شكستی پڕۆسەكە.
بە وتەی حاتمئوغڵاری ، پەیامەكەی ئۆجەلان دەنگدانەوەی زۆری هەبووە و پارتی كرێكارانی كوردستان پەكەكە تەنها رۆژێك دوای پەیامەكە ئاگربەستی راگەیاندوە و ئەوەش بۆ ناوچەكە بە هەنگاوێكی گرنگ لە قەڵەم دەدرێت.
هاوسەرۆكی دەم پارتی جەختی لەوە كردوەتەوە كە پێویستە توركیا سەرجەم ئۆپەراسیۆنە سەربازیی و ئەمنییەكانی دەرەوەی سنورەكانی وڵاتەكەی رابگرێت بۆ ئەوەی پڕۆسەی چارەسەریی خێراتر بێت، ئەمە لە كاتێكدایە كە تا ئێستاش هێرشی فڕۆكەكانی توركیا بەردەوامە و شەوی رابردوو بۆردومانی دەوروبەری گوندی گەڵاڵەی لە شارباژێر كرد.
دلسۆز مستەفا، ژنێکی رزگاربووی دەستی داعش و خەڵکی تل ڤەسەبی شنگال، لە ماڵەکەی خۆی بەدەستی مێردەکەی بەچەقۆ کوژرا.
بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، ئەم ژنە، کە منداڵێکی تەمەن 3ساڵی هەیە، لە ئەنجامی لێدانی بە چەقۆ گیانی لەدەست داوە.
سەرچاوەیەکی ئەمنی بە کوردسات نیوزی راگەیاند: کە بکوژەکە هەوڵی داوە ئاسەواری تاوانەکە بشارێتەوە و دواتر هەڵهاتووە.
لە ئێستادا گەڕان و پشکنین لەلایەن هێزە ئەمنیەکانەوە بۆ دەستگیرکردنی بکوژەکە بەردەوامە و چەند شوێنێکیان گەمارۆ داوە.
شایەنی باسە، قوربانییەکە یەکێک بووە لەو ژنانەی کە لە کارەساتی شنگال و لەژێر دەستی تیرۆریستانی داعش رزگاری بووە و پاش ماوەیەک گەرابووەوە شنگال.
هاوکات جەختیشی کردەوە: بۆ هەر پێشکەوتن و داهێنانی زیاتر وەک هەمیشە پشتیوانی تەواوی بۆ دەربڕین.
سەرۆكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان دەڵێت، لەچەند رۆژی داهاتوودا چاوپێكەوتنێكی رۆژنامەوانی لە كوردسات دەبێت و راشكاوانە لەسەر زۆر پرسی گرنگ قسە دەكات.
بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان بە یاوەری دلێر سەید مەجید سەردانی دەزگای میدیایی كوردساتی كرد و لەلایەن دێرین لەتیف رەشید بەڕێوەبەری گشتی دەزگای میدیایی كوردسات و كارمەندانی دەزگاكە پێشوازی لێكرا.
دواتر سەرۆكی یەکێتی لەگەڵ بەڕێوەبەری گشتی و لێپرسراوانی بەشە جیاجیاكانی دەزگای میدیایی كوردسات كۆبووەوە و بەشەكانی دەزگاكەشی بەسەركردووە و لە لێدوانێكیشدا رایگەیاند، لە یادی راپەڕیندا بە پێویستی زانی سەردانی دەزگای میدیایی كوردسات بكات و دڵخۆشە بەوەی دەزگاکە هەمیشە لە بەرپێشچوون و گەشەسەندنی بەردەوامدایە.
وتیشی، لە چەند رۆژی داهاتوودا چاوپێكەوتنێكی راشكاوانەی لەگەڵ كوردسات دەبێت و لەبارەی زۆر پرسی گرنگی پەیوەست بە رەوشی هەرێمی كوردستان و عیراق و گفتوگۆ و دانوستانەكانیان لەگەڵ پارتی و لایەنەكانی دیكە لە بارەی پێكهێنانی حكومەتی نوێی هەرێمی كوردستان قسە دەكات.
وەهاب هەڵەبجەیی ئەندامی ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، لە ساڵیادی راپەڕیندا پەیامێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت، "ئەرکی سەرشانی هەموومانە میراتی راپەڕین، ئەو ئازادییەی ئێستامان موڵکی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستانە، بە هێز و بازووی ئەوان و پشتیوانیی یەکێتی نیشتیمانیی کوردستان بەدیهاتووە".
دەقی پەیامەکە...
لە ساڵیادی ڕاپەڕینی مەزنی کوردستاندا، بە دڵێکی پڕ شانازییەوە پیرۆزبایی لە بنەماڵەی سەربەرزی شەهیدان، پێشمەرگە قارەمانەکان و سەرجەم خەڵکی کوردستان دەکەم.
راپەڕین بەرهەمی خوێن و ماندووبوونی نەوەکانی پێش ئێمە و دەنگدانەوەی ئیرادەی ئازادیخوازی گەلەکەمان بوو ئەو هەستانەوەیە، پەیامێکی روونی بە جیهان گەیاند کە سەرەڕای هەموو ستەمێک، گەلی کورد هەرگیز دەست لە ویستی ژیانێکی سەربەرزانە هەڵناگرێت، ئەمە لەوکاتەدا ڕاست بووە و لە ئێستاشدا ڕاستە.
ئەو ئازادییەی ئێستامان موڵکی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستانە، بە هێز و بازووی ئەوان و پشتیوانیی یەکێتی نیشتیمانیی کوردستان بەدیهاتووە، ئەرکی سەرشانی هەموومانە میراتی ڕاپەڕین و دەستکەوتەکانی بپارێزین و لە ئاست کەم و کورتییەکانیش چاو نەپۆشین و ئەوەی دەکەوێتە سەر شانمان هەوڵی ڕاستکردنەوەی بدەین.
دروود بۆ گیانی پاکی شەهیدان و سەربەرزی و سەرفرازی بۆ کەسوکاریان.
وەهاب هەڵەبجەیی
ئەندامی ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
کەشناسیی هەرێم پێشبینی نوێی بۆ کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەی راگەیاند و ئاماژەی بەوەکردووە، کاریگەریی نزمەپاڵەپەستۆی دەریای سوور لەسەر چەند ناوچەیەکی هەرێم دەبێت و باران دەبارێت.
کەشناسیی هەرێم رایگەیاندووە، ئەمڕۆ چوارشەممە، ئاسمان نیمچە هەوردەبێت پاشان لە ئێوارەدا دەگۆڕێت بۆ هەورى تەواو، لەگەڵ هاتنى کاریگەرى نزمە پاڵەپەستۆی دەریای سوور بۆسەر ناوچەکانى باشوورى هەرێم و ئیدارەى گەرمیان و هەڵەبجە و سەنتەرى پارێزگاى سلێمانى و ناوچە کانى رۆژهەڵاتى شارەکە و دەستپێکردنى بارینى نمەباران لەو ناوچانە بەتایبەت لە کاتەکانى درەنگانى شەودا، بەڵام لە هەردوو پارێزگای دهۆک و هەولێر و ناوچەکانى پێشبینى باران بارین زۆر لاوازە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، سبەینێ پێنجشەممە، ئاسمان دەبێتەوە بە نیمچەهەور و پەڵەهەور.
ئەوەش هاتووە، ئەمڕۆ پلەکانی گەرما هاوشێوەی دوێنێ دەبن و سبەینێش 1 بۆ 2 پلەی سیلیزی بەرز دەبنەوە.
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی :
هەولێر: 21 پلەى سیلیزى
سلێمانی: 19 پلەى سیلیزى
دهۆک: 20 پلەى سیلیزى
کەرکوک: 2 پلەى سیلیزى
زاخۆ: 21 پلەى سیلیزى
هەڵەبجە: 16 پلەى سیلیزى
حاجی ئۆمەران: 9 پلەى سیلیزى
سۆران: 18 پلەى سیلیزى
گەرمیان: 23 پلەى سیلیزى
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق لە یادی راپەڕیندا پەیامێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند؛ پابەندبوونی خۆمان دووپات دەکەینەوە کە جارێکی تر هیچ هاوڵاتییەکی عێراق بەدەست ستەمکارانەوە نەناڵێنێت.
دەقی پەیامەکەی :
پێنجی ئازاری ساڵی 1991، بوێری ڕووبەڕووی ستەمکاری بۆوە.
لەم ڕۆژەدا گەلی کورد دژی ڕەفتاری دڕندانەی ڕژێمی سەددام ڕاپەڕی. ئەمەش بووە شۆڕشێکی نیشتمانی لەپێناو ئازادیدا. شانبەشانی شۆڕشگێڕانی ڕاپەڕینی شەعبانییە لەباشوور، کە پەیامی میللەتی بەڕوونی دەرخست: گەلی عیراق هەرگیز چەوساندنەوە و سەرکوتکردن و کۆمەڵکوژی یان لەناوبردنی شارستانییە دێرینەکەی قبوڵ ناکات. لەو پێناوەشدا باجی قورسی دا، بەڵام بوێری گەل و ڕۆحیەتی برایەتیی هێشتا زیندووە.
ئەمڕۆ ڕێز لەو قوربانیدان و بەرگەگرتنە دەگرین، پابەندبوونی خۆمان دووپات دەکەینەوە بۆ دوا ڕۆژێک کە جارێکی تر هیچ هاوڵاتییەکی عێراق بەدەست ستەمکارانەوە نەناڵێنێت.
قوباد تاڵەبانی رایگەیاند، راپەڕین بەرهەمی دەیان ساڵ خەبات و قوربانیدان و یەکگرتوویی خەڵک و لایەنە سیاسییەکان بوو. دەشڵێت، ئەمساڵ لە کاتێکدا یادی راپەڕین دەکەینەوە کە هیوا و گەشبینی لەبارەی ئاشتی و دابینکردنی مافەکانی کورد لە تورکیا دروست بووە.
قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم رایگەیاندووە، "بەوپەڕی رێز و شکۆوە یادی راپەڕینە مەزنەکەی گەلەمان دەکەینەوە. راپەڕین لەلایەکەوە دەرئەنجامی دەیان ساڵ خەبات و قوربانیدانی رۆڵەکانی گەلی کورد بوو، لەلایەکی ترەوە بەرهەمی یەکگرتوویی و یەکڕیزیی خەڵک و لایەنە سیاسییەکانی کوردستان لەو کاتەدا بوو".
ئاماژەی بەوەشکردووە، "دابینکردنی مافەکانی گەلی کوردستان و ئازادی و دادپەروەری لە ئامانجە سەرەکییەکانی راپەڕین بوون، راستە بەهۆی کەموکووڕی لە پرۆسەی حکومڕانی و هۆکاری دیکەوە هێشتا نەتوانراوە بەشێک لە ئامانجەکانی راپەڕین وەک خۆی بەدیبهێنرێن، بەڵام لەم قۆناغەدا بەئەرکی خۆمانی دەزانین".
دەشڵێت، "پێمان وایە بە راستکردنەوەی رێڕەوی حکومڕانی و پێکهێنانی حکومەتێکی بەهێز و کارا و بە بەهێزترکردنی دامەزراوەکانی حکومڕانی دەتوانین هەنگاوێک لە بەدیهێنانی یەکجاریی ئامانجەکانی راپەڕین نزیکتر ببینەوە".
قوباد تاڵەبانی روونیشیکردووەتەوە، "ئەمساڵ لە کاتێکدا یادی راپەڕین دەکەینەوە کە هیوا و گەشبینییەک سەبارەت بە ئاشتی و دابینکردنی مافەکانی گەلی کورد لە تورکیا دروست بووە، ئێمە هیوادارین ئەمجارەیان پرۆسەی ئاشتی سەربگرێت و گەلی کورد لە تورکیاش بە مافە بنەڕەتییەکانی خۆی شاد بێت".
لە کۆتاییدا وتووشییەتی، "لەم یادەدا سەری رێز دادەنوێنین لە ئاست شەهیدانی راپەڕین و هەموو شەهیدانی بزووتنەوەی رزگاریخوازی میللەتەکەمان".
ئەمڕۆ 5ی ئازار، 34 ساڵ تێدەپەڕێت بەسەر راپەڕینە مەزنەکەی خەڵکی کوردستاندا کە دژ بە رژێمی بەعسی پێشوو ئەنجامیدا، کە لە ساڵی 1991 لە دەروازەی راپەڕینەوە دەستی پێ کرد و شارە و شار و گوند بە گوند درێژەی کێشا.