کوردستان
ئەو کۆچبەرانە خەڵکی پارێزگاکانی ھەولێر و سلێمانی و سنووری ئیدارەکانی گەرمیان و راپەڕینن، دوای دەستگیرکردنیان لە تورکیا لە کۆتاییەکانی مانگی رابردوو، لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانی ئەو وڵاتەوە دیپۆرتی سوریا کران.
بە ھاوکاری نوسینگەی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم، ئەو کۆچبەرانە گەیەندراونەتە تورکیا و بڕیارە ئەمڕۆ لە رێگەی دەروازەی سنووری ئیبراھیم خەلیلەوە بگەنەوە ھەرێمی کوردستان.
پێشتر ئاری جەلال سەرۆکی دەزگای لووتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران، بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بە ھاوکاری نوسینگەی قوباد تاڵەبانی، سەرجەم پێداویستییەکانی گەڕانەوەیان بۆ ئەو کۆچبەرانە دابینکردووە.
سالار حیسامەدین، بەڕێوەبەری گشتیی کارەبای سلێمانی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، چەند کەسێک لە سنوری ناوچەی سەنگاو ئاسنی بەشێک لەو تاوەرانەیان دزیوە، کە کارەبا بۆ سلێمانی و گەرمیان دەگوازنەوە، ئەگەر لە زووترین کاتدا کێشەکە چارەسەر نەکرێت و رەشەبایەکی بەھێز ھەڵبکات، ئەوا کارەبای نیوەی سلێمانی و گەرمیان دەبڕێت.
ناوبراو باسی لەوەشکرد، زیانی دزینی ئاسنی تاوەرەکان دەگاتە ٢٥٠ بۆ ٣٠٠ ملیۆن دینار.
لەبارەی ئەو کەسانەشی لەپشت ئەنجامدانی ئەو کارەوە بوون سالار حیسامەدین وتی، تا ئێستا چەند کەسێک دەستگیرکراون و رێکاری یاساییان بەرامبەر دەگیرێتەبەر.
بەشدار حەسەن پارێزەری دەستگیرکراوانی بادینان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ھەریەک لە کارگەر عەباس و شێروان تەھا و بەندەوار ئەیوب و مەسعود عەلی لە شەشی مانگەوە لە زیندانی ئاسایش مانیان لە خواردن و خورادنەوە تا مردن گرتووە و بەو ھۆیەشەوە رەوشی تەندروستیان تێکچووە.
لەبارەی ھۆکاری مانگرتنەکەشیان ناوبراو وتی، دەستگیرکراوەکان دژی ھێشتنەوەیان لە زیندانی ئاسایش و دواخستنی دادگایکردنەکەیان مانیان گرتووە کە بڕیار بوو شەشی مانگ بەرێوەبچێت.
پێشتریش شێروان شیروانی و ھاوڕێکانی مانیان لە خواردن گرتو و دواتر گواسترانەوە بۆ چاکسازی گەوران.
قوباد تاڵەبانی سەرۆکی ھاوپەیمانی کوردستان لەگەڵ کۆمیتەکانی سنوری مەڵبەندی رێکخستنی کەرکوک کۆبووەوە و ھانی رێکخستنەکانیدا رۆڵی سەرەکی بگێڕن و وەک یەک تیم کاربکەن بۆ سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان، داواشیکرد کەیەکێتییەکان گەڕەک بەگەڕەک بگەڕێن بۆ ئاشتکردنەوەی خەڵک و دەنگدەران و ھاندانیان بۆ بەشداریکردن لەپرۆسەکەدا.
سەرۆکی ھاوپەیمانی کوردستان ئاماژەشی بەوەشکرد، کاندیدەکانی ھاوپەیمانی کوردستان دەتوانن لەبەغدا رۆڵێکی بەرچاو ببینن لە چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان ھەرێم و بەغدا، زامنکردنی دابینکردنی موچە و پاراستنی سەقامگیری.
ھەر لەمیانی وتەکانیدا، قوباد تاڵەبانی رایگەیاند کەرکوک ھێڵی پێشەوەی ھێرش و بەرگرییەو بڕبڕەی پشتی ھاوپەیمانی کوردستانە، بۆیە پێویستە لەم ھەڵبژاردنەدا، کورد زۆرترین نوێنەری خۆی لە کەرکوک بنێرێتە بەغداد، چونکە ئەگەر دەرئەنجامی ھەڵبژاردنەکان باشبن، مەترسییەکان لەسەر کورد و قەوارەی ھەرێم دەڕەوێتەوە.
قوباد تاڵەبانی داواشیکرد، لە کادیرانی کۆمیتەکانی سنوری مەڵبەندی کەرکوک کە ھیممەت بکەن و رۆژی ١٠ی١٠ بکەنە کەرنەڤاڵی سەرکەوتنی ھاوپەیمانی کوردستان.
نوسینگەی فاروقی مەلا مستەفا رایگەیاندووە، بەشێوەی ئاسایی کاروبارەکانیان بەڕێوە دەچێت، ئەو کێشە و ململانێیانەی کە روو دەدەن ھیچ کاریگەرییەکی لەسەر بەڕێوەچوونی ئیشوکارەکانیان نابێت.
نوسینگەی فاروقی مەلا مستەفا جەختیکردووەتەوە، لەوەی دوورن لە ململانێی لایەنە سیاسیەکانی ئێستای سلێمانی بە تایبەتی و ھەرێمی کوردستان بە گشتی، وە دوورین لە کێشە ناوخۆییەکانی یەکێتی و ئاماژەی بەوەشکردووە سەربەخۆن و دوورن لە کاروباری حزبایەتی لە ھەرێمی کوردستان.
قوباد تاڵەبانی سەرۆکی ھاوپەیمانی کوردستان لەگەڵ ژمارەیەک گەنج و لاوی پارێزگای کەرکوک کۆبووە و وتی، ئەم ھەڵبژاردنە بۆ خەڵکی کوردستان و کەرکوکییەکان چارەنوسسازە و نابێت بھێڵن مەترسی لەسەر قەوارەی ھەرێمی کوردستان دروست ببێت.
قوباد تاڵەبانی وتیشی، چاوەڕوانی ئەوە لە گەنج و لاوانی کەرکوک دەکەن کە لە پرۆسەی بانگەشە و دەنگدان بە ھاوپەیمانی کوردستان رۆڵی سەرەکی و گەورەبگێڕن. و باسی لەوەش کرد، کاندیدەکانی ھاوپەیمانی کوردستان کەسانی ئەکادیمی و شارەزا و لێھاتوون، دەتوانن رۆڵی باش ببینن لەچارەسەرکردنی کێشەکان لە بەغداد و کاربکەن بۆ پاراستنی سەقامگیری و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری باشتر بەھاوڵاتیان.
قوباد تاڵەبانی جەختی کردەوە دەبێت ھەموو لایەک ھاوکار بن بۆ سەرخستنی کاندیدەکانی ھاوپەیمانی کوردستان بۆ ئەوەی زۆرترین کاندیدمان ببێت بە نوێنەر لە بەغدا. وتیشی، پێویستمان بە سیاسەتێکی نوێ ھەیە کە گونجاو بێت لەگەڵ ئەم سەردەمەدا.
قوباد تاڵەبانی ڕاشیگەیاند، کێشەی کەرکوک و ناوچە جێناکۆکەکان و کێشە سەرەکیەکانی تر لە بەغداد چارەسەر دەکرێن، بۆ ئەوەی کە بتوانین ڕووبەڕووی ئەو ڕکابەرییە سەختانەش ببینەوە پێویستە یەک دەنگ و یەک ڕیز بین و نەھێڵین بۆچوونی ھەڵە دژ بە کورد سەربکەوێت و غەدر لە کورد بکرێت لە عێراقدا.
ھەر لە کۆبوونەوەکەدا مامۆستایانی زانکۆی کەرکوک پەرۆشی خۆیان بۆ بەھێزترکردنی پێگەی کورد لە بەغدا دووپاتکردەوە و ڕایانگەیاند ھەوڵی خۆیان دەدەن تا پەیامی یەک ڕیزیی و یەک دەنگیی ھاوپەیمانی کوردستان بۆ کۆمەڵانی خەڵک ڕوون بکەنەوە، تا دەنگدەرانی کەرکوک بە دەنگەکانیان چارەنووسی خۆیان و شارەکەیان دیاری بکەن و متمانە بدەنە کاندیدەکانی کەرکوکی ھاوپەیمانی کوردستان.
سەنتەرەکە بۆ خزمەتی گەنجان کرایەوە و لە دوو بەش پێکھاتووە، بەشێکیان تایبەتە بە پەروەردە و فێرکردن و بەشەکەی تریش کتێبخانە و قاوەخانەیە، سەرەڕای گەیاندنی سود بە گەنجان "ڤیان کۆیی" ئەندامی ڕێکخراوی گلۆباڵ ھەوپی ئەمریکی ڕایگەیاند، سەنتەرەکە گرنگی زۆری بۆ تێکەڵکردنی کلتوری کوردستان و ئەمریکا دەبێت.
پەیامنێری کوردسات نیوز ڕایگەیاند، ئەمڕۆ تۆپخانەکانی ئێران گوندەکانی بەربزین و بنپەرێزە و ناوڕووباران و کەتینەیان تۆپباران کرد و ئاگر لە پوش و پاوانی ناوچەکە کەوتەوە.
حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێرانیش ڕایگەیاند، ڕۆژی پێنج شەممە ئێران لە ڕێگەی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانی بۆمبڕێژکراو و تۆپخانەکانییەوە ناوچەکانی سیدەکان و چۆمان و حاجی ئۆمەرانیان بۆردومان کرد و تۆپبارانەکانیش چەند سەعات جارێک ناو بە ناو بەردەوامە.
"نەبیل بوشناق" بەڕێوەبەری تەندروستی کەرکوک ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، ماوەی چەند ڕۆژێکە ڤایرۆسی کۆرۆنا لە کەرکوک تەشەنەی کردووەتەوە و ئامارەکان بەرزبوونەتەوە و لە ٩٥٪ی تووشبووانی ڤایرۆسەکەش ڕەوشی تەندروستییەکان خراپە.
بەڕێوەبەری تەندروستی کەرکوک داوای لە پارێزگار و ئەندامانی شانەی قەیران کرد کۆبوونەوەیەکی بە پەلە ئەنجام بدەن و تیایدا لایەنە پەیوەندیدارەکان ڕابسپێرن ڕێگە بە کۆڕ و کۆبوونەوە و ئاھەنگ و ڕێورەسمی پرسەدانان نەدەن.
لە ڕێوڕەسمی ماتەم گێڕانەکەیدا ھونەرمەند بەھادین ھەڵەبجەیی پورزا و ھاوڕێی منداڵی عەبدوڵای خەیات لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز ڕایگەیاند لەدەستدانی ئەو ھونەرمەندە کۆستێکی گەورەیە بۆ بنەماڵەکەیان و زیانێکی گەورەشە بۆ ھونەری کوردی.
وتیشی عەبدوڵای خەیات ھونەرمەندێکی دیار و چالاکی کوردستان بووە و بەشداری دەیان شانۆ و درامای کردووە و لە دواین بەرھەمیشیدا ڕۆڵی لە درامای کرێچیدا بینیوە کە تا ئێستا پەخش نەکراوە و بەھۆی پەتای نەگریسی کۆرۆناوە فریا نەکەوت کۆتا بەرھەمی ھونەری ببینێت.
عەبدوڵا حەمە ساڵح ناسراوە بە عەبدوڵای خەیات ساڵی ١٩٦٤ لە ھەڵەبجە لەدایکبووە و قۆناغی سەرەتایی خوێندنی ھەر لەو شارە تەواو کردووە و دواتر ئامادەیی پیشەسازی لە سلێمانی تەواو کردووە و لە ساڵی ١٩٧٩ بۆ یەکەم جار لەسەر تەختەی شانۆ دەرکەوتووە، لە درامای وەسێتنامەدا بە گوڵی بامێ ناوبانگی دەرکرد و زیاتر لای ھونەردۆستان ناسرا.
ئەم ھونەرمەندە بۆ ماوەی ٤٢ ساڵ لە کاروانی ھونەری بەردەوام بوو، دوای تووشبوونی بە ڤایرۆسی کۆرۆنا و مانەوەی لە نەخۆشخانە بۆ ماوەی ١٨ ڕۆژ لە ڕۆژی ٤ی ٩ی ٢٠٢١ بە کۆرۆنا کۆچی دوایی کرد و لە دوای خۆی ژمارەیەک بەرھەمی ھونەری و دوو کوڕی بۆ نیشتمان بەجێھێشت.
وتیشی، لە وڵات و ناوچەیەکدا دەژین کە ئازادی لە مەترسیدایە، بۆیە دەبێت کوردستان لە ھەموو ڕووەکانەوە ئازاتر و ئازادتر بکرێت.
جێگری سەرۆکی حکومەت لە بارەی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش وتی، زۆربەی کێشەکانی کوردستان لە بەغداد چارەسەر دەبن، بۆیە لەم ھەڵبژاردنەدا دەبێت نوێنەرایەتی کوردستان لە بەغداد بەھێزتر بکرێت، بۆ بەرگریکردن لە مافە دەستوورییەکانی ھەرێمی کوردستان.
ئاسایشی سلێمانی ئاماژەی بەوەکردووە ڕۆژی پێنجشەممە کۆمپانیای تالۆنیان بەسەر کردووەتەوە و دەرکەوتووە ئەو کۆمپانیایە پابەند نەبووە بە ڕێنماییەکانی پەیوەست بە کاری کۆمپانیاکان، باسی لەوەکشردووە کۆمپانیاکە ھەستاوە بە پێکھێنانی ھێزێکی ٨٩ کەسی بە بێ وەرگرتنی ڕەزامەندی دەزگا ئەمنییەکان و سێ خولی مەشق و ڕاھێنانی چەکی بۆ کردوونەتەوە.
ئاسایشی سلێمانی ڕاشیگەیاندووە، کۆمپانیای تالۆن ھەستاوە بە بەکارھێنانی کارگەیەکی چیمەنتۆ وەک پێگەیەکی سەربازیی دوور لە چاوی دەزگا ئەمنییەکان و مەشقیان لەسەر چەکی سوک و قورس کردووە و دەشلێت، دەستبەسەر ١٢٠ چەکی جۆراوجۆری بێ مۆڵەت و ٢٨٠ مەغزەنی فیشەکدا گیراوە و ئەو چەکانەشی دەستیبەسەردا گیراوە نەناسێنرابوون بە دەزگا ئەمنییەکان.
لیوا عەبدولقادر عەزیز بەڕێوەبەری گشتی ھاتوچۆی ھەرێم بە کوردسات نیوزی رایگەیاند، ئەو بڕیارەی دراوە بۆ کارپێکردنی پشکنینی مەرجی توندوتوڵی ئۆتۆمبێل تەنھا لەو پارێزگایەی تابلۆکەی بەناوەوەیە بڕیاری ھاتوچۆی ھەرێم نییە و پێمان باشە کار بە پشکنینی سەرجەم تاقیگەکانی ئوتومبێل بکرێت لەسەرجەم پارێزگاکان.
بەڕێوەبەری گشتی ھاتوچۆی ھەرێم رونکردنەوەی زیاتریداو وتی، "خەڵک ھەیە دانیشتوی پارێزگاکانی دیکەیە و ئۆتۆمبێل یاخود ئامێری کشتوکاڵی ھەیە ژمارەی تابلۆکەی ھەولێرە ناکرێت بۆ تازەکردنەوەی پشکنین بگاتە تاقیگەکانی ھەولێر چونکە سەرجەم تاقیگەکانی ھەرێمی کوردستان مۆڵەتیان ھەیەو کارەکانیان دیاریکراوە".