هەواڵەکان
بە دەستڕێژی گوللـە بەڕێوەبەری ناحیەی دارەتوو و کەسێکی دیکە بریندار کران.
نێچیرڤان فەخرەدین بەرپرسی راگەیاندنی تەندروستیی ئاکرێ بە کوردسات نیوزی راگەیاند، نزیکەی سەعات 9:00ی بەیانی ئەمڕۆ دوو بریندار گەیەنراونەتە فریاکەوتنی ئاکرێ کە یەکێکیان تەحسین عیسمەتی بەڕێوەبەری ناحیەی دارەتووی سەر بە قەزای بەردەڕەشی سنوری پارێزگای دهۆک بوو.
روداوەکە سەعات 8:00ی بەیانی ئەمڕۆ پێنجشەممە رویداوە و بەڕێوەبەری ناحیەی دارەتوو لە سەرەی نانکڕێندا بووە.
ئاماژەی بەوەشکرد، بریندارەکان شوێنەواری گوللـە بە جەستەیانەوە بووە و تەحسین عیسمەت سێ گوللـەی پێوە بووە.
وتیشی، ئەوەی دیکەشیان کە بریندار بووە کرێکارێک بووە لە نزیک روداوەکە بووە و یەک گوللـەی بەرکەوتووە.
هێشتا هیچ کام لە لایەنە ئەمنییەکان روونکردنەوەی رەسمیان لەسەر روداوەکە بڵاونکردووەتەوە.
وەزیری دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند، لەگەڵ لایەنە ناكۆكەكانی سوریا رێككەوتوون لەسەر چەند هەنگاوێك بۆ كۆتاییهێنان بە ئاڵۆزییەكانی سوەیدا و ئەمرۆش ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی لەبارەی سوریاوە كۆدەبێتەوە.
ماركۆ رۆبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاندووە، پێشكەوتنێكی باش هەیە لە چارەسەركردنی ئالۆزییەكان لە باشوری سوریا و لەگەڵ هەموو ئەو لایەنانەی بەشدارن لەشەرو پێكدادانەكاندا پەیوەندییدان كردوە و رێككەوتون لەسەر چەند هەنگاوێك بۆ كۆتاییهێنان بەو رەوشە مەترسیدارە، داواشیكرد هەموو لایەنەكان پابەند بەو بەڵێنانەی داویانە .
لەلایەكی تریشەوە ئەمرۆ ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی سەبارەت بە بۆردومانەكانی ئیسرائیل بۆ سەر سوریا كۆدەبێتەوە ، ئەوەش دوای ئەوەی حكومەتی دیمەشق داوای كرد كۆبونەوەیەكی بەپەلەی ئەنجومەنەكە رێكبخرێت و هێرشەكانی ئیسرائیل ئیدانە بكرێت و هێزەكانی ناچار بكرێن لە سوریا بكشێنەوە .
سەرۆكی سوریا ئیسرائیل تۆمەتبار دەكات بەنانەوەی ئاشوب لە ناوخۆی سوریادا، دەشڵێت دروزەكان بەشێكن لە هاوڵاتیانی وڵاتەكەیان، پاراستنیشیان لە پێشینەی كارەكانیانە.
لە یەكەم لێدوانیدا لە دوای رووداوەكانی ئەم دواییەی وڵاتەكەی، ئەحمەد شەرع، سەرۆكی سوریا، لە وتارێكدا كە بەرەبەیانی ئەمڕۆ پێشكەشی كرد، ئیسرائیلی تۆمەتبار كرد بە دروستكردنی ئاشوب لە ناوخۆی سوریادا، ئاماژەی بەوەشكرد، ئەو ئاشوبە بۆتە هۆی ئەوەی رەوشی پارێزگاری سوەیدا بەرەو ئالۆزی بڕوات.
شەرع راشیگەیاند، ئەوان هەر هەوڵێك رەتدەكەنەوە كە ئامانج لێی دروستكردنی دووبەرەكی بێت لە ناو ریزەكانیاندا، بۆیە بڕیاریاریانداوە هێزە ناوخۆییەكان و پیاوانی ئایینی دروز بەرپرسیارێتی پاراستنی ئاسایش لە سوەیدا بگرنە ئەستۆ.
سەرۆك كۆماری سووریا وتیشی، ئێستا لەبەردەم دوو بژاردەدان، یان رووبەڕووی ئیسرائیل ببنەوە، یان چاكسازی لە بەرەی ناوخۆیاندا بكەن.
ئاماژەی بەوەشكرد، ئەوان لە شەڕ ناترسن، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا بەرژەوەندی سورییەكان لە پێشترە و نایانەوێت وڵاتەكە بەرەو شەڕێكی دیكەی ناوخۆی بەرنەوە.
وتیشی، لێپرسینەوە لەو كەسانە دەكەن كە سەرپێچییان لە دژی گەلی دروزەكانان كردووە و سوكایەتییان پێكردوون، نێوەندگیریی ئەمریكا، عەرەبی و توركیا نەبوایە ناوچەكە بەرەوە چارەنووسێكی نادیار دەرۆیشت.
بە سەرپەرشتی بافڵ تاڵەبانی، ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی لە سلێمانی لە كۆبونەوەدایە.
بەپێی زانیارییەكانی كوردسات نیوز، تەوەری سەرەكی كۆبوونەوەكە بۆ گفتوگۆكردنە لەبارەی ئەنجامی سەردانەكەی سەرۆكی یەكێتی بۆ بەغداد و ئەو لێكتێگەیشتنەی لە نێوان هەرێم و حكومەتی فیدڕاڵی هاتووەتە ئاراوە.
هەروەها لە كۆبونەوەكەدا دۆزینەوەی رێگەچارەی گونجاو بۆ چارەسەری یەكجاری كێشەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم و چەند پرسێكی پەیوەست بە هەرێم و ناوچەكە تاوتوێ دەكرێت .
قائیمقامییەتی سلێمانی رایگەیاندووە، لەماوەی یەک هەفتەدا دەستیان بەسەر زیاتر له 16 تۆن خوارده‌مه‌نی و كاڵاوشتومه‌كی جۆراوجۆردا گرتووە، سوپاسی کارگەیەکی شیرنەمەنیش دەکەن کە لە هەبوونی ماددەی بەسەرچوو ئاگاداریان کردوونەتەوە.
قائیمقامییەتی سلێمانی رایگەیاندووە، به‌هۆی خراپی و نه‌شیاوی بۆ خواردن و به‌كارهێنان، لیژنه هاوبه‌شه‌كانی قائیمقامیه‌تی سلێمانی ده‌ستیان به‌سه‌ر زیاتر له 16 تۆن خوارده‌مه‌نی و كاڵاوشتومەكی جۆراوجۆردا گرتووە و لە شوێنی دوور لە ناوچەی نیشتەجێبوون له‌ناویان بردوون.
ئاماژەی بەوەشكردووە، ئه‌و خوارده‌مه‌نییه جۆراوجۆرانه‌ی له‌لایه‌ن لیژنه‌كانه‌وه ده‌ستی به‌سه‌ردا گیراوه له شه‌ش تۆن پیاز، نزیكه‌ی چوار تۆن و نیو شیره‌مه‌نی، 380 کیلۆگرام قۆخی کەڕوواوی و 87 کارتۆن خواردنەوەی کحولی ماوە بەسەرچوو و هەروەها زیاتر له تۆنێك و 700 كیلۆگرام مه‌وادی دیكه‌ی جۆراوجۆر.
هاوکات، سوپاسی کارگەیەکی شیرینیش دەکەن کە پەیوەندی بە لیژنەکانەوە کردووە و لە هەبوونی زیاتر لە دوو تۆن شیرینی ماوە بەسەرچوو لە کارگەکەیدا ئاگاداری کردوونەتەوە.
کەشناسیی هەرێم پێشبینییەکانی کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەینێی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکرد، پلەکانی گەرما زیاتر نزم دەبنەوە و لە هەندێک شوێن بۆ خوار 40 پلەی سیلیزی دادەبەزن.
کەشناسیی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ چوارشەممە، ئاسمان ساماڵ دەبێـت و ئەگەری دروستبوونی هەور هەیە لە سەر بەشێک لە ناوچە شاخاویەکان، پلەکانی گەرماش 1 بۆ 2 پلەی سیلیزی نزم دەبنەوە.
ئەوەش هاتووە، سبەینێ پێنجشەممە، ئاسمان ساماڵ دەبێت و پلەکانی گەرما 1 بۆ 2 پلەی دیکە نزم دەبنەوە.
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی:
هەولێر : 42 پلەی سیلیزی
سلێمانی : 39 پلەی سیلیزی
دهۆک : 40 پلەی سیلیزی
کەرکوک : 44 پلەی سیلیزی
زاخۆ : 41 پلەی سیلیزی
هەڵەبجە : 40 پلەی سیلیزی
سۆران : 40 پلەی سیلیزی
حاجی ئۆمەران : 28 پلەی سیلیزی
گەرمیان :44 پلەی سیلیزی
ئەمڕۆ ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم کۆبوونەوەی هەفتانەی خۆی ئەنجام دەدات و تیایدا باس لە بارودۆخی دارایی هەرێم و موچە دەکات.
حکومەتی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ چوارشەممە، ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم کۆدەبێتەوە و تیایدا تاوتێی بارودۆخی دارایی هەرێم و پێشهاتەکانی تایبەت بە موچە دەکرێت.
ئەوەش هاتووە، هەر لە کۆبوونەوەکەدا باس لە لەسەر رێڕەوی دانوستان و گفتوگۆكان لەگەڵ حكومەتی فیدراڵی و هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم دەكرێت.
ئەوەش لەکاتێکدایە، لە ئێستادا موچەخۆرانی هەرێم لە مانگی ئاب نزیک دەبنەوە، بەڵام بەهۆی ناکۆکییەکانی نێوان حکومەتی هەرێم و عیراق لەبارەی پرسی هەناردەکردنەوەی نەوت، هێشتا موچەی مانگی ئایاریان وەرنەگرتووە و زیاتر لە 70 رۆژە هیچ موچەیەک دابەش نەکراوە.
وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم ئیدانەی هێرشەکانی سەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێم دەکات و رایگەیاندووە، داوا لە لایەنە پەیوەندیدارەکان و حکومەتی عیراق و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات بێنە سەر خەت بۆ پاراستنی گیانی کارمەندانی مەدەنی و ئەمنیەتی وزە و رێگریکردن لە هێرشی دیکە بۆ سەر کەرتی وزەی کوردستان.
وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم راگەیەنراوێکی لەبارەی هێرشە درۆنییەکان بۆسەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێم بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، سەر لەبەیانی ئەمڕۆ چوارشەمە، لە رێگای درۆنی بۆمبرێژکراوەوە ژمارەیەک هێرشی تیرۆریستی کرایە سەر کێڵگەکانی نەوتی تاوکێ و پێشخابور و عین سفنی لە ئیدارەی سەربەخوی زاخۆ و قەزای شێخانی سەر بە پارێزگای دهۆک. هەر چەندە هێرشەکان زیانی گیانی نەبووە، بەڵام زیانێکی زۆر بە ژێرخانی کێڵگەکان کەوتووە.
وەزارەتەکە ئاماژەی بەوەکردووە، بە تووندی ئەم هێرشە تیرویستیانە ئیدانە و شەرمەزار دەکەن، کە وەک سامانە سروشتییەکان دەڵێت: مەبەست لێی، لێدانی ژێرخانی ئابوری هەرێمی کوردستان و دروستکردنی مەترسییە لەسەر سەلامەتی کارمەندانی مەدەنی کەرتی وزە.
داواش لە لایەنە پەیوەندیدارەکان و حکومەتی فیدراڵی و کومەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات، "بە زووترین کات بێنە سەر خەت بۆ پاراستنی گیانی کارمەندانی مەدەنی و ئەمنیەتی وزە و رێگریکردن لە هێرشی دیکە بۆ سەر کەرتی وزەی کوردستان".
دەشڵێت: هەموو هەوڵێکی خۆمان دەدەین بۆ پاراستنی گیانی کارمەندانی کەرتی وزە و پێگەی ستراتیجیمان لە دابینکردنی سەقامگیری وزە لە ناوچەکە و جیهان.
ئەمەش دوای ئەوە دێت، سەعات 6:00 و 6:15ی بەیانی ئەمڕۆ چوارشەممە، لە رێگەی دوو درۆنی بۆمبڕێژکراوەوە هێرش کرایە سەر کێڵگەی نەوتی DNO لە پێشخابور لە ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ.
هەر بەیانی ئەمڕۆ کاتژمێر 7:00، لە رێگەی درۆنێکی بۆمبڕێژکراوەوە هێرش کرایە سەر کێڵگەی نەوتی DNO لە تاوکێ لە سنوری ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ، جگە لە زیانی ماددی کە بە کێڵگەکان کەوتن، هیچ زیانی گیانییان لێ نەکەوتەوە.
ترەمپ رایگەیاند پەلەی نییە بۆ دانوستان لەگەڵ ئێران و جەختیش دەكاتەوە ئاست وێرانكاریی وێستگە ئەتۆمییەكانی ئەو وڵاتە بەجۆرێك بوە كە ناتوانرێت یۆرانیۆمی تێدا تا بەرهەم بهێنرێت.
دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بۆ یەكەمجار ئاشكرای كردوە كە كاتی بۆردومانەكانی ئەمریكا بۆسەر ئێران ئاشكرا بوە بۆ بە ناچاری بڕیاری داوە كە پێشوەختە هێرش بكرێتە سەر دامەزراوەی ئەتۆمیی فۆردۆ.
وتیشی: ئەمریكا بەشێوەیەك ئەو دامەزراوەیەی لەناوبردوە كە رەنگە ئێرانییەكان ناچاربن شاخێكی دیكە بدۆزنەوە بۆ ئەوەی دامەزراوەیەكی هاوشێوەی فۆردۆ دروست بكەنەوە.
لە لایەكی دیكەوە پێگەی ئەكسیوس بڵاویكردوەتەوە : ستیڤ ویتكۆف، نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا بۆ كاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە لێپرسراوانی ئێرانی راگەیاندوە كە پێویستە دانوستانە ئەتۆمییەكان بە بێ نێوەندگیریی لە نێوان واشنتۆن و تاران دەستپێبكاتەوە و دەبێت گفتوگۆكانیش بە خێرایی بگاتە ئەنجام.
بەپێی زانیارییەكانی ئەو پێگەیە ئەمریكا، بەریتانیا، فەرنسا و ئەڵمانیا كۆتایی مانگی ئابیان وەك دوا وادە بۆ دەستپێكردنەوەی دانوستانەكانی نێوان ئەمریكا و ئێران دیاری كردوە .
بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان ئەمڕۆ گەیشتە بەغداد بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەیەکی گرنگ کە ئەمشەو لەگەڵ بەرپرسانی دەسەڵاتی ناوەندی بەڕێوە دەچێت.
بەپێی زانیاری پەیامنێری کوردسات نیوز، بافڵ جەلال تاڵەبانی لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عیراق و فایەق زێدان، سەرۆکی ئەنجوومەنی باڵای دادوەری عیراق کۆدەبێتەوە. ئەم کۆبوونەوەیە وەک بەشێک لە هەوڵە بەردەوامەکان بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغداد دەبینرێت.
چارەسەرکردنی کێشەی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی کوردستان تەوەری سەرەکی کۆبوونەوەکانە.
سەردانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بۆ بەغداد لە چوارچێوەی هەوڵە بەردەوامەکاندا دێت بۆ دۆزینەوەی چارەسەری درێژخایەن بۆ ئەم کێشانە.
ئایشەگوڵ دۆغان وتەبێژی پارتی یەکسانی و دیموکراسی گەلان (دەم پارتی) لە بارەگای پارتەکە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا باسی لە رۆڵی هەرێمی کوردستان کرد لە پرۆسەی چارەسەری لە تورکیا و تایبەت بەڕێوەچوونی مەراسیمی لەناوبردنی چەک لە سلێمانی و بە "رۆژێکی مێژووی" ناوبرد.
دۆغان ئاماژەی بەوەشکرد، ئەم هەنگاوە پەیامێکی گرنگە نەک تەنها بۆ تورکیا بەڵکو بۆ هەموو جیهان، سوپاس و پێزانینی تایبەتیشی بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان دەربڕی بۆ پاڵپشتیکردنی.
وتەبێژی دەمپارتی بە تایبەتی تیشکی خستە سەر رۆڵی هەرێمی کوردستان لە پرۆسەکەدا و سوپاس و پێزانینی خۆی دەربڕی و رایگەیاند کە پاڵپشتی هەرێمی کوردستان رۆڵێکی گرنگی هەیە لە سەرخستنی پرۆسەکەدا.
ئایشەگوڵ دۆغان لە درێژەی قسەکانیدا رایگەیاند: "سوپاسێکی تایبەتمان هەیە بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان، ئەوان لەسەرەتاوە پاڵپشتی پڕۆسەکەیان کرد، میواندارییان کرد و پێداگریی خۆیان لەسەر درێژەدان بە پرۆسەکە نیشان دا.
سەرۆكایەتی كۆماری عیراق لە راگەیەندراوێكدا ئیدانەی هێرشكردنە سەر كێڵگە نەوتییەكانی هەرێمی كوردستان دەكات.
سەرۆكایەتی كۆماری عیراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، ئیدانەی هێرشكردنە سەر هەردوو كێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە هەولێر و سەرسەنک لە دهۆك دەكەین، دوبارەبوونەوەی ئەو هێرشانە دەبێتە هۆی دروستبوونی هەرەشە بۆ سەر ئاسایش و سەقامیگیری وڵات، هەروەها دەبێتە هۆی لاوازكردنی پایەكانی ئابوری وڵات.
ئەوەشخراوتەڕوو، ئەو هێرشانە بە ئامانجگرتنی بەرژەوەندی گشتی وڵاتە، پێویستە هەمووان كاربكەن بۆ رەخساندنی ژینگەیەكی كاركردنی گونجاو و پاراستنی سەرجەم ژێرخانە ئابورییەكان لە وڵاتدا.
سەرۆكایەتی كۆمار داوا لەسەرجەم لایەنە ئەمنییە پەیوەندیدارەكان دەكات ڕێوشوێنی گونجاو و بەپەلە بگرنەبەر بۆ ئاشكراكردنی بكەرانی ئەو كارە و رێگریكردن لە دووبارەبوونەوەی ئەو جۆرە هێرشە تیرۆریستیانەی كە مەترسی لەسەر ئابووری عیراق و ئاسایش و سەلامەتی هاووڵاتیانی دروست دەكەن.
سوپای سوریا و ژمارەیەك گرووپی چەكدار لە سنوری دێرەزوور و حەلەب هێرشیان كردە سەر هێزەكانی سوریای دیموكرات-هەسەدە و شەڕ و پێكدادان لە نێوانیان روویدا.
پەیامنێری كوردسات نیوز لە سوریا رایگەیاند؛ لە ناوچەی دێرحافز لە دێرەزوور و گوندەكانی حەلەب سوپای سوریا و گرووپە چەكدارەكان هێرشیان كردە سەر هەسەدە و ویستیان بچنە ناوچەكانی ژێردەسەڵاتیان.
پەیامنێری كوردسات نیوز وتیشی، شەڕی هەردوو ناوچەكە نزیكەی كاتژمێرێكی خایاند و هەسەدە سوپای سوریا و گرووپە چەكدارەكانی لە هێرشەكەدا تێكشكاند.
ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد، ئێستا شەڕەكە وەستاوە، بەڵام جوڵەی هێز و نائارامی لە ناوچەكان دەبینرێن.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازی لە کریستیان هۆمان باڵیۆزی کۆماری فیدراڵی ئەڵمانیا لە عیراق کرد بەبۆنەی کۆتاییهاتنی ئەرکەکەی.
لەمیانەی دیدارەکەدا کە ئەمڕۆ سێشەممە 15ـی 7ـی 2025 لە کۆشکی بەغداد بەڕێوەچوو، سەرۆک کۆمار هەوڵەکانی باڵیۆز هۆمانی لە پەرەپێدانی پەیوەندیی هاوبەشی نێوان بەغداد و بەرلین و رۆڵی لە پتەوکردنی پەیوەندیی دۆستایەتیی هەردولا بەرزنرخاند و هیوای سەرکەوتنی بۆ خواست لە کاری داهاتوویدا.
لای خۆیەوە خاتوو هۆمان، سوپاس و پێزانینی خۆی بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی بۆ پاڵپشتیکردنی لە ماوەی راپەڕاندنی ئەرکەکانیدا، جەختیکردەوە کە ئەو پشتیوانیە بەشداربووە لە هەنگاوی بەرجەستە بەرەو بەهێزکردنی هەماهەنگی نێوان عیراق و ئەڵمانیا.
