جیهان
کاتێک ئۆتۆمبێلێک پەکی دەکەوێت لە شوێنێکی نەگونجاودا، رەنگە شۆفێرەکەی داوای هاوکاری بکات و بە چەند کەسێکەوە تاوەکو لایەکی شەقام پاڵی بنێن، ئەوە ئەو دیمەنەیە کە ئاساییە، بەڵام ئەوەی نامۆیە پاڵنانی فڕۆکەیە، کە لە فڕۆکەخانەیەکی هیندستان روویداوە.
بڵاوبوونەوەی ڤیدیۆی پاڵنانی فڕۆکەیەک لەلایەن تیمێکی فڕۆکەوانییەوە کاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا، کە دیمەنەکە لە یەکێک لە فڕۆکەخانەکەنای هیندستان روویداوە و لەبری راکێشانی فڕۆکەکە بە کرێن چەند کەسێک بە دەست پاڵی دەنێن.
روداوەکە لە فڕۆکەخانەی گوجەراتی رۆژئاوای هیندستان روویداوە، تیمەکە ویستوویانە فڕۆکەکە ببەنە شوێنێکی دیکە و پشکنینی تەکنیکی بۆ بکەن.
لەمڕۆوە بە رەسمی تۆڕی کۆمەڵایەتی تیک تۆک لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا راگیرا و تیک تۆکیش لەسەر ئەپی تۆڕەکەی داوای لێبوردنی لە بەکارهێنەرانی کردووە و نووسیویەتی، کاردەکەن بۆ بەکارخستنەوەی ئەپەکەیان.
لەمڕۆ یەکشەممەوە بە رەسمی ئەپڵیکەیشنی تیک تۆک لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا راگیرا، شەوی رابردووش، لە پەڕەی سەرەکی ئەپڵیکەیشنەکە لای ئەو بەکارهێنەرانەی لە ویلایەتە یەکگرتووەکانەوە ئەپەکە بەکاردەهێنن نووسرا، یاساکانی ئەمریکا لە رۆژی ١٩ی مانگەوە تیک تۆک رادەگرن و ئەوان کاردەکەن بۆئەویە چی زووە بتوانن زووتر ئەپڵیکەیشنەکە بخەنەوە کار.
داوای لێبوردنیشیان لە بەکارهێنەرانیان کرد و داوایان لێکردن، لەسەر ئەپەکە بمێننەوە.
بەپێی هەواڵێکی ماڵپەڕی بی بی سی، تیک تۆک 170 ملیۆن بەکارهێنەری هەیە لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکادا.
رۆژی 17ی ئەم مانگە دادگای باڵای ئەمریكا بڕیاری قەدەغەكردنی تیك تۆكیدا، ئەوەش دوای ئەوەی ئیدارەی بایدن بە دادگای باڵای راگەیاند، تیكتۆك زانیاری لەسەر ئاسایشی نیشتمانیی لە بەکارهێنەران كۆدەكاتەوە بۆیە پێویستە قەدەغە بكرێت، چونكە چین دەتوانێت بە نهێنی دەستكاری پلاتفۆڕمەكە بكات بۆ پێشخستنی بەرژەوەندییە سیاسییەكانی و زیان بە ئەمریكا بگەیەنێت.
جێبەجێكردنی بڕیاری قەدەغەكردنی تیك تۆك دەكەوێتە ئەستۆی ئیدارەی ترەمپ كە 20ـی مانگ دەستبەكار دەبێت، بەڵام ترەمپ بۆچونێكی جیاوازی هەیە و بە میدیاكانی وتووە كە خۆی چارەسەری دەكات.
میدیاكانی ئەمریكا باس لەوەدەكەن، ترەمپ نایەوێت تیك تۆك لە ئەمریكا قەدەغەبكرێت بەڵكو دەیەوێت ئەپەكە لە چین بكڕێتەوە و ئەمریكا خاوەندارێتی بكات، لەسەر ئەم پرسەش قسەی لەگەڵ سەرۆكی چین كردووە و بڕیار وایە لەماوەی سەرۆكایەتییەكەیدا ئاڵوگۆڕی خاوەندارێتی ئەپەكە ئەنجامبدات.
ساڵح موسلیم دەڵێت ئامانجی توركیا لە هێرشكردنە سەر بەنداوی تشرین داگیركردنی كۆبانێیە لە رۆژئاوای كوردستان.
ساڵح موسلیم ئەندامی دەستە سەرۆكایەتیی پارتی یەكێتی دیموكرات "پەیەدە" رایگەیاند: توركیا و چەكدارانی هاوپەیمانی هەوڵدەدەن بەنداوی تشرین و شاری مەنبج داگیر بكەن، لە بەرانبەردا رووبەڕووی بەرگریی بەهێزی شەرڤانان بونەتەوە و رۆژانە كوژراو و برینداریان هەیە.
موسلیم وتویەتی: ئامانجی سەرەكیی توركیا لە پشتیوانیی سەربازیی و ئاسمانیی بۆ چەكدارانی سوری بە ئامانجی داگیركردنی كۆبانێیە.
بە وتەی موسلیم لێپرسراوانی رۆژئاوای كوردستان بە مەبەستی راگرتنی هێرشەكانی توركیا لەگەڵ لێپرسراوانی یەكێتی ئەوروپا كۆبونەونەتەوە و هاوكات چاوەڕێی دەستبەكاربونی سەرۆكی نوێی ئەمریكا دەكەن بۆ ئەوەی ئاگربەستی پێشوی نێوان توركیا و باكور و رۆژهەڵاتی سوریا بە نێوەندگیریی ئەمریكا جارێكی دیكە چالاك بكرێتەوە.
ساڵح موسلیم جەختی لەوە كردەوەتەوە كە رۆژئاوای كوردستان سەرەڕای هەوڵی دۆست و هاوپەیمانەكانی بەڵام خۆی بۆ هەر دۆخێكی دیكەی نەخوازراو ئامادە كردووە.
دوای 40 ساڵ، لە رێورەسمی دەستبەکاربوونی دۆناڵد تڕەمپدا هەمان روداوی ساڵی ١٩٨٥ دووبارە دەبێتەوە و دەستبەکاربوونەکە لە ناو باڵەخانەی کۆنگرێسدا بەڕێوەدەچێت.
لە ساڵی 1985 رێورەسمی دەستبەکاربوونی رۆناڵد مێگان وەک 40ـەم سەرۆکی ئەمریکا، بەهۆی دۆخی کەشوهەواوە لەناو هۆڵی 'رۆتۆندا' لەناو باڵەخانەی کاپیتۆڵ بەڕێوەچوو، کە لەو ساڵەوە ئەوە کۆتا جار بوو ئەو رێورەسمە لەناو هۆڵێکی داخراودا ئەنجام بدرێت.
ئێستاش دوای 40 ساڵ، بەهۆی ئەو شەپۆلە سەرمایەی روی لە چەند ویلایەتێکی ئەمریکا کردووە، بڕیارە رێورەسمی دەستبەکاربوونی دۆناڵد تڕەمپ لەناو هۆڵی باڵەخانەی کۆنگرێس یان لە هەمان هۆڵی رۆتۆندای باڵەخانەی کاپیتۆڵدا ئەنجام بدرێت.
کەشناسیی ئەوەی خستووەتە روو، پێشبینی دەکرێت لەکاتی رێورەسمی سوێندخواردنی تڕەمپدا پلەکانی گەرما 20 پلەی سیلیزی داببەزن و لەگەڵ رۆژانی ئاساییدا جیاوازیان زۆر بێت.
لە ساڵی 1985ـەوە سەرمای لەوجۆرە لە واشنتن تۆمار نەکراوە
بەپێی کەشناسی، رۆژی 20ی مانگ، لەدوای 40 ساڵ ساردترین رۆژی واشنتن دەبێت و لە ساڵی 1985ـەوە سەرمای لەو جۆرە روی لەو ویلایەتە نەکردووە و لەگەڵ ئەو سەرمایەشدا خێرایی با بەشێوەیەکی بەرچاو زیاد دەکات و وادەکات هەستکردن بە سەرما وەک ئەوە وابێت پلەکانی گەرما 25 پلە لە خوار سفری سیلیزییەوە بن.
ئەوەش وایکردووە، 220 هەزار کەس کە بڕیارە وەک میوان بەشداری رێورەسمەکە بکەن، بەسەر هەریەک لە هۆڵەکانی باڵەخانەی کاپیتۆڵ و کۆنگرێسدا دابەش بکرێن و بەشێکیان بەشێوەی راستەوخۆ نمایشەکە ببینن و بەشێکیشیان خۆیان تێیدا بەشدار بن.
لە رابردودا بەهۆی گەورەیی رێورەسمەکە و ژمارەی میوانەکان، لەناو باخچەی کۆنگرێسدا رێورەسمەکە بەڕێوەدەچوو و سەرۆکی نوێ دەستبەکار دەبوو و ئاڵوگۆڕی دەسەڵات دەکرا.
مەزڵوم كۆبانێ فەرماندەی هێزەكانی سوریای دیموكرات رایگەیاند ، هەسەدە بریاری نەداوە چەك رادەست بكات یاخود هەڵبوەشێتەوە، بەڵام دەیانەوێت لە داهاتوودا ببن بە بەشێك لە سوپای سوریا.
مەزڵوم كۆبانێ لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ كەناڵی عەرەبییە رایگەیاندوە، نوێنەرانی هەسەدە بانگهێشتنەكراون بۆ كۆبونەوەكەی ئەحمەد شەرع لەگەڵ گروپە چەكدارەكان كە بە ئامانجی تێكەڵكردنی گروپەكان بەرێوەچووە، بۆیە ئەنجامی كۆبونەوەكە پەیوەندی بە هەسەدەوە نییە.
راشیگەیاندووە، پێشنیازیان كردوە لیژنەیەكی سەربازیی هاوبەش پێكبهێنرێت بۆ تاوتوێكردنی تێكەڵكردنی هێزەكان چونكە دژی بیرۆكەی بوونی دوو سوپان لە سوریا.
مەزڵوم كۆبانێ راشیگەیاندووە، هەسەدە بریاری نەداوە چەك رادەست بكات یاخو دهەڵبوەشێتەوە ، بەڵام دەیانەوێت بەشێك بن لە سوپای داهاتوی سوریا، سەبارەت بە هێزەكانی ئەمریكاش رایگەیاندوە ، بونی هێزەكانی ئەمریكا گرنگە بۆ نزیككردنەوەی بۆچون و تێروانینەكان.
لەبارەی پەیوەندی هەسەدە و فەرماندەی نوێی ئیدارەی سوریاش رایگەیاندوە ، پەیوەندییەكان بە قسەكردن دیاری ناكرێت بەڵكو كردار دیاری دەكات .
حکومەتی ئیسپانیا رایگەیاند، بەهۆی کەوتنەخوارەوەی تەلەفریک لە ناوچەیەکی گەشتیاری ئیسپانیا، ٣٠ کەس بریندار بوون و دۆخی تەندروستی نۆ کەسیان ناجێگیرە.
حکومەتی ئیسپانیا ئەوەی خستووەتە روو، رووداوەکە لە ناوچەی گەشتیاریی ئاستۆن لە باکووری خۆرهەڵاتی ئیسپانیا روویداوە و هەشت لە بریندارەکان برینەکانیان سەختە و دۆخی تەندروستی نۆ برینداریش ناجێگیرە.
باسی لەوەشکردووە، بریندارەکان راستەوخۆ لە رێگای هێلیکۆپتەرەوە گواستراونەتەوە بۆ نەخۆشخانە و چارەسەریان بۆ دەکرێت، دەیان گەشتیاری دیکەش لەسەر کورسییەکانی دیکەی تەلەفریککە گیریان خواردووە و تیمەکان سەرقاڵی هێنانەخوارەوەیانن.
ئاماژەی بەوەشکرد، لە ئێستادا لێکۆڵینەوەکان دەستیان پێکردووە بۆ ئەوەی بزانرێت بە وردی هۆکاری رووداوەکە و کەوتنەخوارەوەی تەلەفریکەکە چی بووە.
بەمەبەستی دووبارە دەستبەکاربوونەوەی وەک سەرۆکی ویلایەکە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، دۆناڵد تڕەمپ و خێزانەکەی لە واشنتنن.
دۆناڵد تڕەمپ و میلانیای هاوسەری بەو فڕۆکەیەی کە جۆ بایدن ناردبووی بەدوایدا بۆ فلۆریدا، چوونە واشنتن و بڕیارە سبەینێ دووشەممە، ٢٠ی مانگ مەراسیمی دەستبەکاربوونی تڕەمپ و ئاڵوگۆڕی دەسەڵات لەنێوان جۆ بایدن و دۆناڵد تڕەمپدا بەڕێوەبچێت.
تڕەمپ و هاوسەرەکەی کاتژمێر ٤ی بەرەبەیانی ئەمڕۆ گەیشتنە واشنتن، سەرەڕای ئەوەی شەپۆلێکی سەرمای سەخت ویلایەتەکەی گرتووەتەوە، بەڵام لەگەڵ گەیشتنیان ئاهەنگگێڕان دەستیپێکرد و تاوەکو ئێستاش بەردەوامە.
لەئێستادا تڕەمپ و هاوسەر و منداڵەکانی لە واشنتنن و ئامادەکاری دەکەن بۆ دووبارە بوونەوە بە خێزانی یەکەم لە ئەمریکادا.
رێورەسمی دەستبەکاربوونەکە کە بڕیار بوو لە باخچەی باڵەخانەی کۆنگرێسدا بەڕێوەبچێت، بەڵام بەهۆی شەپۆلی سەرماوە رێورەسمەکە دەبرێتە ناوەوەی باڵەخانەکە، ئەوەش تاڕادەیەک گرفتی دروستکردووە، چونکە جێگای ئەو ژمارە زۆرەی میوان نابێتەوە لەناو باڵەخانەکەدا.
ژمارەی ئەو میوانانەی بڕیارە لە رێورەسمی دەستبەکاربوونەکەی دۆناڵد تڕەمپدا بەشدار بن دەگاتە ٢٢٠ هەزار کەس و بڕیارە ژمارەیەکیان ببرێنە باڵەخانەی کاپیتۆڵ و لەوێوە بەشێوەی راستەوخۆ بینەری رێورەسمەکە بن. کە ئەمەش لەدوای ساڵی ١٩٨٥ و دەستبەکاربوونی رۆناڵد رێگانی ٤٠ـەم سەرۆکی ئەمریکا یەکەمجارە ئەو رێورەسمە گەورەیە لە شوێنێکی داخراودا ئەنجام بدرێت.
لە مانگی ١١ی ساڵی رابردوودا هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا ئەنجامدرا و تیایدا دۆناڵد تڕەمپ بەسەر جۆ بایدنی رکابەریدا سەرکەوت و بۆ دووەمجار بووەوە بە سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا.
حوسییەكانی یەمەن كەشتییەكی فڕۆكە هەڵگری ئەمریكایان لە باكوری دەریای سوور بە موشەكی كروز كردە ئامانج.
یەحیا ساری، وتەبێژی سەربازی حوسییەكان لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، بەرەبەیانی ڕۆژی یەكشەممە، لە ئۆپراسیۆنێكی سەربازییدا، کەشتی فڕۆکە هەڵگری"یو ئێس ئێس هاری ترومانی" ئەمریكایان لە باكوری دەریای سور كردووەتە ئامانج، ئاماژەی بەوەشكردووە، ئۆپراسیۆنەكەیان لە رێگای ژمارەیەك فڕۆكەی بێفڕۆكەوان و مووشەكی كروز ئەنجامداوە، كە توانیویانە ئامانجەكەیان بە سەركەوتوویی بپێكن.
ساری هۆشداریدا بە وڵاتان لە دەریای سوردا لە بەرانبەر هەر هێرشێك بۆ سەر یەمەن لە ماوەی ئاگربەستی غەززەدا.
پێشتر، حوسییەكانی یەمەن رایانگەیاند، رێز لە ئاگربەستی غەززە دەگرن و هێرشەكانیان بۆسەر ئیسرائیل رادەگرن، بەڵام ئەگەر هێرش بكرێتە سەریان وەڵامدەدەنەوە.
بنیامین ناتانیاهۆ هۆشداری لە هەڵوەشاندنەوەی ئاگربەستی غەززە دەدات و دەڵێت، تاكو حەماس لیستی ناوی بارمتەكان پێشكەش نەكات كە ئازاد دەكرێن، ئیسرائیل پابەندی ئاگربەستەكە نابێت.
بنیامین ناتەنیاهۆ، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل لە پەیامێكدا رایگەیاند، تاكو حەماس لیستی ناوی ئەو بارمتانە پێشكەش نەكات، كە ئازادیان دەكات، ئیسرائیل ئامادە نییە پابەندی ئاگربەستی غەززە بێت، ئەو كاتەش بەرپرسیارێتی جێبەجێنەكردنی ئاگربەستەكە لە ئەستۆی حەماس دەبێت.
ئەوەشی خستەڕوو، بە پشتیوانی ئەمریكا ئیسرائیل بە مافی خۆی دەزانێت درێژە بە شەڕی غەززە بدات، ئەگەر پێویست بكات.
ناتەنیاهۆ ئاماژەی بەوەشدا، بە لەناوبردن و لاوازكردنی گروپە چەكدارەكانی بەرەوی مقاومە، ئیسرائیل توانیویەتی رووی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بگۆڕێت، بەڵێنیشیدا بۆ گەڕاندنەوەی سەرجەم بارمتەكان لە غەززە.
سەبارەت بە ئاگربەستی غەززە سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، سەعات چواری پاش نیوەڕۆی سبەینێ، هێرشە ئاسمانییەكانیان بۆسەر كەرتی غەززە رادەگرن.
میدیا ئیسرائیلییەكان بڵاویانكردەوە، رۆژی یەكشەممە قۆناغی یەكەمی ئاگربەست لە غەززە بە ئاڵوگۆڕی ژمارەیەك بارمتە و زیندانیی لە سەعات چواری پاش نیوەڕۆ دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە.
هەر لەبارەی رێككەوتنەكە كە رۆژی چوارشەممە لەلایەن وڵاتانی نێوەندگیرەوە لە دەوحە راگەیەنرا، لە قۆناغی یەكەمیدا 110 زیندانی فەڵەستینی كە سزای هەتاهەتاییان بەسەردا سەپێنراوە، لە بەرامبەر 9 زیندانی نەخۆش و برینداری ئیسرائیل لە یەك كاتدا ئازاد دەكرێن.
لە بەردەم باڵەخانەی دادگای باڵای ئێران لە تاران دوو دادوەر كوژران و میدیای بەوتەی میدیای ئەو وڵاتەكەش بكوژەكە دەستەجێ خۆی كوشتووە.
دەزگای دادی ئێران لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، سەرلەبەیانی ئەمڕۆ كەسێك لە ناو باڵەخانەی دادگای باڵای ئێران تەقەی لە دوو دادوەر كردووە و لە ئەنجامدا هەردووكیان كوژراون و هەر لەگەڵ روداوەكەدا تەقەكەرەكە خۆشی كوشتووە.
ئاماژەی بەوەشكردوە، بكوژی ئەو دوو دادوەرە كارمەندی خزمەتگوزاری بووە لە ناو باڵەخانەی دادگای باڵای ئێران.
یەكێك لە داوەرە كوژراوەكان ناوی عەلی رازینی سەرۆكی لقی 39ی دادگای باڵای ئێران و ئەویتریشیان محەمەد مۆقیسە سەرۆكی لقی 53ی دەزگای دادی ئێران بووە و پێشتریش مۆقیسە بە تۆمەتی پێشێلكاریی بەرامبەر مافەكانی مرۆڤ، لەلایەن ئەمریكا و یەكێتی ئەوروپاوە خرابووە لیستی سزاوە.
رێكخراوی یونیسێف رایدەگەیەنێت، لە ماوەی 15 مانگی شەڕی نێوان ئیسرائیل و حەماسدا رۆژانە لە كەرتی غەززە 35 منداڵ كوژراون.
جەیمس ئێڵدر وتەبێژی رێكخراوی یونسێف رایگەیاند، لە دوای 7ی 10ی 2023ەوە بەهۆی شەڕی نێوان سوپای ئیسرائیل و بزوتنەوەی حەماس لە كەرتی غەززە تائێستا 15 هەزار منداڵ كوژراون.
وتیشی، رۆژانە 35 منداڵ لە غەززە كوژراون و تەنها لەم چەند رۆژەی ئەمساڵیشدا رۆژانە 10 منداڵ كوژراون، داواشیكرد بە زوترین كات رێككەوتنی ئاگربەست جێبەجێ بكرێت.
ئاژانسی ئۆنروا سەر بە نەتەوەیەكگرتووەكانیش بۆ پەنابەرانی فەڵەستین رایگەیاند، رۆژانە 15 منداڵ لە غەززە بەهۆی كاریگەرییەكانی چەك و تەقەمەنی كەمئەندام دەبن، كە مانگانە دەكاتە 475 منداڵ و بەدرێژایی ژیانیان كاریگەرییەكەیان لەسەر دەمێنێتەوە.
ژمارەی دانیشتوانی چین لە ساڵی رابردوودا بۆ سێهەم ساڵ لەسەریەك دابەزینی بەخۆوە بینی، بەو هۆیەشەوە ئەو وڵاتە ڕووبەڕووی قەیرانی پیربوونی دانیشتووان و كەمیی هێزی كار بووەتەوە.
ژمارەی دانیشتوانی چین لە كۆتایی ساڵی 2024 یەك ملیار و 408 ملیۆن كەس بووە، بەراورد بە ساڵی 2023 یەك ملیۆن و 39 هەزار كەس كەمیكردووە.
ئەو ئامارانەی كە حكومەتی پەكین بڵاویكردووەتەوە، لەگەڵ ستانداردی جیهانیدا بۆ گەشەی دانیشتوان دەگونجێت، بەڵام هاوشێوەی وڵاتانی دیكەی ڕۆژهەڵاتی ئاسیا وەكو ژاپۆن و كۆریای باشوور و هۆنگ كۆنگ و وڵاتانی دیكە، دابەزینی بەرچاوی ڕێژەی لەدایكبوونیان بەخۆوە بینیوە.
ماوەی سێ ساڵە چین بەهۆی كەمبوونەوەی رێژەی لەدایبكوون، لەگەڵ ژاپۆن و وڵاتانی دیكەی ناوچەكە لە پەیوەندیدایە بۆ ئەوەی سود لە ئەزمونیان وەربگرێت سەبارەت بە چۆنێتی رووبەروو بوونەوەی لایەنە نەرێنییەكانی كەمبوونەوەی ئاستی لەدایكبوون.
مەسعود پزیشكیان سەرۆك كۆماری ئێران سەردانی مۆسكۆی كرد و لەگەڵ ڤلادیمێر پوتن هاوتا روسییەكەی كۆبووەوە.
پوتن لە میانی كۆبوونەوەی لەگەڵ پزیشكاندا رایگەیاند، رێككەوتنی هەمەلایەنەی مۆسكۆ و تاران، بازنەی هاوكارییە ئابوورییە دوو قۆڵییەكان فراوانتر دەكات، هەروەها ئاماژەی بە پڕۆژە هاوبەشەكانی نێوان مۆسكۆ و تاران كرد، لەوانەش پڕۆژەی پەرەپێدانی وێستگە ئەتۆمییەكان و كێڵگەكانی وزە و بەهێزكردنی ژێرخانی كەشتیوانی و گواستنەوە.
لە بەرامبەردا پزیشكیان ئاماژەی بە گرنگی رێككەوتنی هەردوولا كرد، هاوكات بوونی هێزی بیانی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ئیدانە كرد و وتی، بوونی ئەو هێزانە دەبێتە هۆی ناسەقامگیری لە ناوچەكەدا.
ئاژانسی تاسی روسی بڵاویكردۆتەوە، پزیشكیان و پۆتن رێككەوتنێكیان ئیمزا كردووە كە تایبەتە بە بەرزكردنەوەی هاوكارییەكانی نێوان خزمەتگوزارییە ئەمنی و بەرگری و هاوكاری لە مانۆڕە سەربازییە هاوبەشەكاندا.
بڕیارە لە رۆژی یەکشەممەوە تیک تۆک لە ئەمریکا قەدەغە بکرێت ئەگەر لەلایەن کۆمپانیا چینییەکەوە نەفرۆشرێت، دادگای باڵای ئەمریکاش سوورە لەسەر جێبەجێکردنی ئەو بڕیارە.
ئاژانسی ''سکای نیوز'' ئاشکرایکردووە، جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا بۆ ئەو ماوەیەی کە لە پۆستەکەیدایە بڕیاری قەدەغەکردنەکە جێبەجێ ناکات، ئەوەش بۆ دۆناڵد ترەمپ جێدەهێڵێت کە بڕیار بدات چی بکات کاتێک دەچێتە کۆشکی سپی.
دوای بڕیارەکەی دادگای باڵای ئەمریکا، کۆشکی سپی لە بەیاننامەکەدا رایگەیاندووە، تیک تۆک لە ئەمریکا دەمێنێتەوە بەڵام بە مەرجێک، کۆمپانیاکە لە ژێر خاوەندارێتی ئەمریکی یان خاوەندارێتییەکی دیکەدا بێت، کە چارەسەری نیگەرانی ئاسایشی نیشتیمانی بکات.
هەفتەی رابردوو لە دانیشتنێکی دادگای باڵادا، پارێزەری کۆمپانیای تیک تۆک ڕایگەیاند، ئەگەر قەدەغەکردنەکە بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە، ئەپەکە لە ئەمریکا "تاریک دەبێت".
لەلایەکی دیکەوە ئاژانسی ''رۆیتەرز'' بڵاویکردەوە، کاتێک هاوڵاتیانی ئەمریکی هەوڵی کردنەوەی ئەپەکە دەدەن، نامەیەکی بەپەلە دەبینن ئاراستەیان دەکات بۆ ماڵپەڕێک کە زانیاری لەسەر قەدەغەکردنەکەی تێدایە.
تیک تۆک لە ئەمریکا زیاتر لە 170 ملیۆن کەس بەکاری دەهێنێت، هاوکات زیاتر لە ملیار و نیوێک بەکاهێنەری هەیە لە سەرانسەری جیهاندا ، بۆیە کۆمپانیاکە دەتوانێت بە باشی بڕیار بدات کە دەتوانێت بەبێ کاریگەری ئەمریکا بەڕێوەی ببات یاخود نا.
بەلەمێكی كۆچبەران لەنێوان توركیا و یۆنان ژێرئاوكەوت، تەرمی سێ كۆچبەر دۆزراوەتەوە و سیانی دیكەش بێسەروشوێنن.
میدیاكانی توركیا بڵاویانكردەوە، بەلەمێكی كۆچبەران لە دەریای ئیجە لە سنووری شاری ئایدن كە بەڕێوەبووە بەرەو یۆنان ژێرئاوكەوتووە، دوای ئاگاداركردنەوە تیمەكانی پاسەوانی كەناراوەكان بە هانایانەوە چوون و توانیویانە 32 كەس رزگار بكەن.
ئاماژە بەوەشكراوە، جگە لەو 32 كەسەی رزگار كراون، تەرمی سێ كۆچبەر دۆزراونەتەوە و سیانی دیكەش بێسەروشوێن بوون.