سەرۆککۆمار
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ پێنجشەممە 10ـی نیسانی 2025، لە کۆشکی سەلام لە بەغداد، کارنامەی باڵیۆزی نوێی بریتانیا لە عیراق، عیرفان سدیق-ی وەرگرت.
لەمیانی دیدارەکەدا که فوئاد حوسێن جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری دەرەوە ئامادەی بوون، سەرۆک کۆمار پەرۆشی عیراقی بۆ پتەوکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ بەریتانیا دووپات کردەوه، لەپێناو خزمەتی بەرژەوەندییەکانی هەردوو گەل و وڵاتانی دۆست و هیوای سەرکەوتنی بۆ باڵیۆزی نوێ لە ئەنجامدانی ئەرکەکانیدا بۆ خواست.
لەلای خۆیەوە باڵیۆزی نوێی بریتانیا، سوپاس و پێزانینی خۆی بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی و دوپاتی لە کارکردنی بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵاتی دۆست کردەوە.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ چوارشەممە لە کۆشکی سەلام لە بەغداد، پێشوازی لە رەزاق محەیبس، وەزیری گواستنەوەی عیراق کرد.
لە میانی دیدارەکەدا گفتوگۆ لەسەر مەسەلە پەیوەندیدارەکان بە کەرتی گواستنەوەی وڵات کرا، هەروەها تاوتوێکردنی ئەو پلانانەی کە بۆ پەرەپێدانی ئەم کەرتە گرنگە دانراون.
سەرۆک کۆمار تیشکی خستە سەر پێویستی گرتنەبەری رێوشوێنی گونجاو بۆ باشترکردنی دۆخی کەرتی گواستنەوە، تا بتوانێت بەردەوام لە پێشکەوتندا بێت.
د.لەتیف رەشید جەختیشی کردەوە لە گرنگی بەکارهێنانی شارەزایی نێودەوڵەتی تۆکمە لەم بوارەدا و پێشکەشکردنی باشترین خزمەتگوزاری بە هاووڵاتیان.
لای خۆیەوە، وەزیر محەیبس رونکردنەوەیەکی وردی پێشکەش بە سەرۆک کۆمار سەبارەت بە رەوتی کاری وەزارەت کرد و باسی لە پلانەکانی داهاتوو کرد بۆ پەرەپێدانی کەرتی گواستنەوە لە هەموو رویەکەوە.
وەزیری گواستنەوە ئاماژەی بەوەش کرد کە وەزارەتەکەی بەردەوامە لە هەوڵەکانی بۆ پەرەپێدانی ئەو خزمەتگوزارییانەی کە پێشکەش بە هاوڵاتیان دەکرێت.
سەرۆک کۆماری عیراق لە ساڵیادی شەهیدکردنی محەمەد باقر سەدر لەگەڵ کچەکەی و خوشکێکیدا راگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رایگەیاندووە، "بەبۆنەی ساڵیادی شەهیدبوونی سەماحەتی سەید محەمەد باقر سەدر و عەلەویەی کچی هودای خوشکی لە رۆژی رووخانی رژێمی ستەمکاردا، هەڵوێستی بوێرانەی شەهید سەدر لەبەرامبەر ئەو دیکتاتۆرییەی کە وڵاتی خستە ناو شەڕ و ململانێی بێ مانا و رێوشوێنی هەڕەمەکیەوە دژی عێراقییەکان بە شانازییەوە وەبیر دەهێنینەوە".
ئەوەشی خستووەتە روو، "بەم بۆنەیەوە جەخت لەسەر پێویستی بەهێزکردنی ئەزموونی دیموکراسی لەوڵاتدا دەکەینەوە، پێویستە دەستکەوتە نیشتمانییەکان بپارێزین و پێکەوە کاربکەین بۆ ئەوەی کارەساتەکانی رابردوو دووبارە نەبنەوە و بەرەو بنیاتنانی ئاییندەیەکی خۆشگوزەران هەنگاو بنێین، کە تێیدا هەموو عێراقییەکان بەئارامی و ئاسودەییەوە بژین".
محەمەد باقر سەدر یەکێک بوو لە دامەزرێنەرانی حزبی دەعوە و بیرمەند و سیاسییەکی دیاری عیراق بوو.
لە ٩ـی نیسانی ١٩٨٠ و بەتۆمەتی پەیوەندی لەگەڵ ئێراندا دەستگیرکرا و دواتر لەگەڵ خوشکەکەیدا لەسێدارەدران.
بەبۆنەی ساڵیادی شەهیدبوونی سەماحەتی سەید محەمەد باقر سەدر و عەلەویەی کچی هودای خوشکی لە ڕۆژی ڕووخانی ڕژێمی ستەمکاردا بە شانازییەوە هەڵوێستی بوێرانەی شەهید سەدر لەبەرامبەر ئەو دیکتاتۆرییەی کە وڵاتی خستە ناو شەڕ و ململانێی بێ مانا و ڕێوشوێنی هەڕەمەکیەوە دژی عێراقییەکان…
— Abdullatif J Rashid عبد اللطيف جمال رشيد (@LJRashid) April 9, 2025
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ سێشەممە 8 ی نیسانی 2025 لە بەغدا پێشوازیکرد لە بەڕێز عادل عەبدولمەهدی سەرۆک وەزیرانی پێشوو.
لە کۆبوونەوەیەکدا تاوتوێی تەواوی بارودۆخی سیاسی و ئابووری وڵات و ئاستەنگەکانی بەردەم پرۆسەی دیموکراسی کرا و هەروەها جەختیان لەسەر پێویستی پشتیوانی دامودەزگاکانی دەوڵەت و بەهێزکردنی سەقامگیریی سیاسی کردەوە بۆ دەستەبەرکردنی خزمەتگوزاری و بەدیهێنانی خواستەکانی هاووڵاتیان.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازیکرد لە عەبدوڵڵا مەتەر مەزروعی باڵیۆزی ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی لە عیراق.
لە میانەی دیدارەکەدا کە ئەمڕۆ سێشەممە 8-4-2025 لە کۆشکی بەغداد بەڕێوەچوو، سەرۆک کۆمار بەهێزی پەیوەندیی برایەتی نێوان هەردوو وڵاتی دووپات کردەوە، هەروەها پەرۆشی خۆی نیشاندا بۆ درێژەدان بە پتەوکردن و پەرەپێدانی ئەو پەیوەندیانە لە بوارە جیاجیاکاندا، لەسەر بنەمای یەکانگیری بەهێزی نێوان هەردوو گەلی برا.
سەرۆک کۆمار ئاماژەیکرد بە گەشەسەندن و پەرەپێدان چۆنیەتی هاریکاری و هەماهەنگی هاوبەشی نێوان هەردولا، کە لەگەڵ ویستی هەردوو وڵات و بەدیهێنانی بەرژەوەندی هاوبەش بێتەوە.
سەرۆک کۆمار جەختیشیکردەوە لەسەر کاری لە پێشینە بۆ کەمکردنەوەی گرژیی و چەسپاندنی بنەمای سەقامگیری و ئاشتی لە ناوچەکەدا، بە شێوەیەک کە خزمەت بە ویستی گەلان بکات.
لە بەرانبەردا باڵیۆز مەزرویی ستایشی هەوڵەکانی سەرۆک کۆمار کرد بۆ بەهێزکردنی پەیوەندیی دووقۆڵیی نێوان عیراق و ئیماراتی یەکگرتوی عەرەبی و جەختیکردەوو لە ویستی وڵات بۆ پەرەپێدانی پەیوەندیی و فراوانکردنی هاریکاریی لەسەر مەسەلەکانی جێی بەرژەوەندی هاوبەش.
ئەمڕۆ دادوەر سدقی سەلیم خان وەک ئەندامێکی نوێی دادگای فیدڕاڵیی عیراق، لە بەردەم سەرۆک کۆمار سوێندی یاسایی خوارد.
ئەمڕۆ چوارشەممە، لە کۆشکی بەغدا ئەندامی دادگای فیدراڵی دادوەر سدقی سەلیم خان نوعمان لەبەردەم د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق و بە ئامادەبوونی دادوەر جاسم محەمەد عەبود ئەلئەمیری سەرۆکی دادگای باڵای فیدراڵی، سوێندی یاسایی خوارد.
سەرۆک کۆمار لە کۆبوونەوەکەدا رایگەیاند، پێویستە هاوکاری و هەماهەنگی نێوان دامەزراوە باڵاکانی دەوڵەت بەهێز بکرێت، بۆ خزمەتکردنی هاووڵاتیان و پاراستنی دەستور.
هەروەها سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر گرنگی سەربەخۆیی دادوەری و سەروەری یاسا کردەوە، بەشێوەیەک کە بەدیهێنانی دادپەروەری مسۆگەر بکات و مافی هاووڵاتیان بۆ ژیانێکی ئازاد و شکۆمەند فەراهەم بکات و پێویستی رێزگرتن لە دەستوور و پابەندبوون بە بڕگەکانی وەک رێگایەکە بۆ عێراقێکی ئارام و سەقامگیر.
ئەمڕۆ سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازی باڵیۆزی کۆماری سربیا لە عیراق و سەرۆکی دەستەی وەبەرهێنان لە دەسەڵاتی دانوبی سربیا کرد و بانگهێشتنامەی رەسمی سەرۆک کۆماری سربیایان پێشکەش بە د.لەتیف رەشید کرد بۆ کۆنفرانس و پێشانگەی نێودەوڵەتی EXPO 2027.
ئەمڕۆ دووشەممە، د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، لە کۆشکی بەغدا پێشوازی کرد لە براتیسلاڤ جیگێڵ باڵیۆزی کۆماری سربیا لە عیراق و محەمەد ئەلمحەیسن سەرۆکی دەستەی وەبەرهێنان لە دەسەڵاتی دانوبی سربیا.
لە سەرەتای کۆبوونەوەکەدا، سەرۆک کۆمار بانگهێشتنامەیەکی رەسمی پێگەیشت، کە لەلایەن هاوتا سربییەکەی ئەلیکساندەر ڤوچیچ بۆ بەشداریکردن لە کۆنفرانس و پێشانگای نێودەوڵەتی "Expo 2027" ئاراستەی کرابوو.
هەر لەو کۆبوونەوەیەشدا، چۆنیەتی پەرەپێدانی پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی نێوان هەردوو وڵات بەتایبەتی لە بوارەکانی ئابوری و وەبەرهێنان تاوتوێکرا و تێیدا سەرۆک کۆمار جەختی لە گرنگی بەهێزکردنی هەماهەنگیی نێوان لێپرسراوانی وەبەرهێنان لە هەردوو وڵاتدا کردەوە، لەپێناو رەخساندنی ژینگەیەکی گونجاو بۆ ئاڵوگۆڕی دەرفەتی وەبەرهێنان و ئاسانکاری رێوشوێنەکان بۆ بازرگانان و وەبەرهێنەران و کردنەوەی ئاسۆیەکی نوێ بۆ هاریکاری هاوبەش لە بوارە گرنگەکاندا، کە خزمەت بە بەرژەوەندییەکانی هەردوو وڵات دەکات.
لای خۆیەوە، براتیسلاڤ جیگێڵ خواستی وڵاتەکەی بۆ فراوانکردنی ئاسۆی هاوکاری لەگەڵ عێراق دەربڕی و جەختی لەوە کردەوە، سربیا خواستی هەیە بۆ هاوبەشی ستراتیژی کە بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بەدی بهێنێت.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ دووشەممە 7 ی نیسانی 2025 لە کۆشکی بەغداد، پێشوازی لە مستەفا کازمی سەرۆک وەزیرانی پێشووی عیراق کرد.
لەدیدارەکەدا دۆخی سیاسی و ئەمنی و ئابوری وڵات و ناوچەکە تاوتوێکران، هەروەها سەرۆک کۆمار جەختی لەگرنگی یەکخستنی هەوڵەکان و نزیککردنەوەی بۆچوونی هێزە سیاسییەکان کردەوە، بەمەبەستی خزمەتکردن بە پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە و سەقامگیری وڵات و دەستەبەرکردنی بەرژەوەندییە گشتییەکانی گەل.
لەلای خۆیەوە مستەفا کازمی، سوپاسی خۆی بۆ پەرۆشی سەرۆک کۆمار و گرنگیدانی بە ئاسایش و سەقامگیری عیراق و عێراقییەکان دەربڕی .
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق بەبۆنەی جەژنی ئەکیتۆوە پەیامێکی پیرۆزبایی بڵاوکردەوە و تیایدا پیرۆزبایی لە بابلی و ئاشوریی و کلدانیەکان دەکات و هیوای جەژنێکی پڕ خێر و خۆشیان بۆ دەخوازێت.
لە پەیامی پیرۆزباییەکەی سەرۆک کۆماردا هاتووە؛ "ئەم جەژنە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ هەزاران ساڵ لەمەوبەر، ڕەنگدانەوەی بەهای کولتووری کۆن و فرەچەشنی ئایینی و کولتووری میزۆپۆتامیایە".
سەرۆک کۆمار هیوا دەخوازێت؛ "جەژنێکی خۆش بێت کە تێیدا هەمووان چێژ لە چاکە و خۆشگوزەرانی و نیعمەت وەربگرن".
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق سەردانی مەکتەبی راگەیاندن و هۆشیاری یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانی و بنکەی ژینی کرد.
لە دیدارەکەدا گفتوگۆ لەسەر گۆڕانکاری و پێشهاتەکان کراو تەئکید لەسەر گرنگی بەردەوام دیالۆکی نیشتمانیی لە نێوان لایەنەکان کرایەوە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان و پاراستنی سەقامگیریی سیاسی لە وڵاتدا .
د . لەتیف جەمال رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، وێڕای ئەوەی سوپاس و پێزانینی دەربڕی بۆ میدیای یەکێتی و راگەیاندنکارانی یەکێتی کە پیشەییانە لەگەڵ روداوەکاندا بون، رایگەیان: دۆخەکە وادەخوازێت میدیا بەرپرسیارانە لەگەڵ گۆڕانکارییەکاندا مامەڵە بکەن و هاوکاربن بۆ سەرخستنی پرۆژەی چاکسازی و زیاتر خزمەتکردنی خەڵک و وڵاتەکەمان.
لەبەرانبەردا عیماد ئەحمەد سوپاسی سەرۆک کۆماری کرد کە پەرۆشانە لە خەمی چارەسەرکردنی کێشەکان و لێکنزیکردنەوەی لایەنەکان و پاراستنی مافی هەموولایەک بووە و رونیکردەوە، میدیای یەکێتی وەک هەمیشە هاوکارو پشتیوان دەبێت بۆ سەرخستنی هەوڵە نیشتمانییەکان و گەیشتن بە ئامانجە باڵاکان بە ویستی خەڵک و زیاترخزمەتکردنییان .
هەر لەو دیدارەدا عیماد ئەحمەد دووپاتی لە سیاسەتی هاوسەنگی یەکێتی بۆ کۆی هاوکێشەکان کردەوە و رایگەیاند: پابەند بە بڕیاری سەرۆکایەتی و سەرکردایەتی، بە ستراتیژێکی نیشتمانیی هەنگاوە سیاسییەکان دەنێین و بۆ هەموو پرسەکان هاوبەشێتی و شەراکەتی حەقیی دەکەینە بنەماو هەنگاوەکانیشمان لە خزمەتی گشتی و بەهێزکردنی قەوارەی هەرێم دەبێت .
ئەمڕۆ یەکشەممە شێخ جەعفەر شێخ مستەفا، جێگری سەرۆکی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە د.لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق کرد.
لە دیدارەکەدا، دوایین پێشهاتەکان و بارودۆخی سیاسیی و ئەمنی عيراق و کوردستان، پەیوەندییەکانی نێوان بەغداد و هەولێر و چارەسەرکردنی کێشە و ئاڵۆزییەکانی بەردەم پڕۆسەی سیاسی، باسیان لێوەکرا.
هەر لەو دیدارەدا، هەردوولا هاوڕابوون کە دەبێت کێشەکانی نێوان بەغداد و هەولێر لەسەر بنەمای گفتووگۆ و لێکتێگەیشتن لە چوارچێوەی دەستوور چارەسەر بکرێن، لەپێناو سەقامگیربوونی دۆخی ئاشتیی و ئاسایش و فەراهەمکردنی ژیانێکی خۆشگوزەران بۆ هاووڵاتیانی عیراق و هەرێمی کوردستان بە بێ جیاوازی.
پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان، دوایین گۆڕانکاریی و پەرەسەندنەکانی سوریا، دووبارە گرژییەکانی نێوان حەماس و ئیسرائیل لە غەززە و تێوەنەگلان و دوورخستنەوەی عیراق لە ململانێ و ئاڵۆزییەکانی وڵاتانی دەوروبەر، تەوەرێکی دیکەی گفتووگۆکان بوو.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق بەبۆنەی هاتنەوەی جەژنی نەورۆزەوە پەیامێکی بڵاوکردووەتەوە و رایگەیاندووە، "داگیرساندنی مەشخەڵی نەورۆز هێمای قارەمانێتی و ڕزگاربوون و تێکۆشان و سەرکەوتنی مافە بەسەر ناهەقدا و هەروەها مژدەی ڕۆژێکی نوێ و سەرەتای ساڵی نوێی کوردییە".
دەقی پەیامەکە
بەبۆنەی هاتنەوەی جەژنی نەورۆزەوە گەرمترین پیرۆزبایی ئاراستەی گەلی کوردمان و سەرجەم پێکهاتەکانی گەلی عێراق دەکەین و هیوادارین ئەم بۆنە بە چاکە و خۆشی و بەرەکەتەوە بگەڕێتەوە بۆ گەلەکەمان خۆشی باڵ بکێشێ بە سەرتاسەری وڵاتدا .
داگیرساندنی مەشخەڵی نەورۆز هێمای قارەمانێتی و ڕزگاربوون و تێکۆشان و سەرکەوتنی مافە بەسەر ناهەقدا و هەروەها مژدەی ڕۆژێکی نوێ و سەرەتای ساڵی نوێی کوردییە.
لەگەڵ هاتنەوەی جەژنی نەورۆزدا پەیامی نیشتمانی خۆمان دووپات دەکەینەوە و داوا لە سەرجەم هێزە سیاسییەکان دەکەین یەکڕیزی نیشتمانی بەهێز بکەن و کۆڵەکەکانی سیستەمی دیموکراسی پتەو بکەن و پاراستنی ئازادییەکان و مافەکانی مرۆڤ و دەستکەوتەکان و پشتیوانیکردن لە دامەزراوە دەستوورییەکان و دەزگاکانی یاسادانان و دادوەری و جێبەجێکردن بکەنە پێشەنگی کاریان و بەوەش بەشداری لە بەرەوپێشبردنی پرۆسەی گەشەپێدان لە وڵاتدا بکەن.
جارێکی تر نەورۆز پیرۆزە له ئێوەو خەڵکی سەرتاسەری جیهان
هەموو ساڵێک بەخۆشی و شادی بۆ هەموو لایەک
د. لەتیف جەمال ڕەشید
سەرۆک کۆمار
سەرۆک کۆماری عیراق بەبۆنەی جەژنی برۆنایا پەیامێکی پیرۆزبایی بڵاودەکاتەوە و رایدەگەیەنێت: پشتیوانی خۆمان بۆ رۆڵەکانی ئەم پێکهاتە خۆشەویستە دوپات دەکەینەوە.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس بڵاویکردەوە، پیرۆزبایی گەرمی خۆمان ئاراستەی رۆڵەکانی گەلەکەمان لە سابیئەی مەندائی دەکەین بەبۆنەی گەڕانەوەی جەژنی (برۆنایا)، هیوادارین جەژنێکی پڕ لە خۆشی و شادی بێت لەسایەی ئارامی و ئۆقرەیی و ئاشتیدا لە وڵاتمان.
دەشڵێت؛ لەم بۆنەیەشدا جارێکیتر پشتیوانی خۆمان بۆ رۆڵەکانی ئەم پێکهاتە خۆشەویستە دوپات دەکەینەوە و دەستخۆشیان لیدەکەین بۆ بەشداریکردنی کارایان بە چالاکیە جۆراوجۆرەکان و رۆشنبیریان لە سەرجەم کایەکانی مێژوی وڵاتەکەماندا و دەستگرتنیان بە یەکێتی نیشتیمانیەوە.
سەرۆکایەتی کۆمار بە بۆنەی سی و حەوتەمین ساڵڕۆژی مەرگەساتی هەڵەبجە مەراسیمی ساتێک بێدەنگی و ماتەمینی رێکخست.
بە سەرپەرشتی و ئامادەبوونی ، د.لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ لە کۆشکی سەلام لە بەغداد، بە بۆنەی سی و حەوتەمین ساڵڕۆژی بۆردومانکردنی شاری هەڵەبجە بە چەکی کیمیایی لەلایەن رژێمی پێشووەوە، مەراسیمی ساتێک بێدەنگی و ماتەمینی رێکخست.
لەمەراسیمەکەدا ژمارەیەک سەرۆک و نوێنەری نوێنەرایەتییە دیپلۆماسییەکان لە بەغداد و راوێژکاران و بەڕێوەبەرانی گشتیی و فەرمانبەرانی سەرۆکایەتی کۆمار ئامادەبوون.
لەرێورەسمەکەدا، د.ئەمیر کەنانی راوێژکاری سەرۆک کۆمار وتاری سەرۆکایەتی کۆماری پێشکەش کرد، کە تیایدا ئەو تاوانانەی بەعس دەرهەق بە گەلی عیراق بە عەرەب و کورد، و پێکهاتەکانی دیکەی گەلی عیراق کردویەتی بێ شومار بون و تاوانی جینۆسایدن ، لەسەرو هەمو ئەو تاوانانەش گەورەترین تاوانەکان بریتین لە شاڵاوەکانی ئەنفال و تاوانی گۆڕە بەکۆمەڵەکان و تێرۆرکردنی زانایان و کەسانی لێهاتوو و سیمبولی نەتەوەیی یاخود ئەوەی لە سەردەمی راپەڕینی شەعباندا رویدا.
دەقی وتارەکەی سەرۆکایەتی کۆمار :
بە ناوی خودای گەورە و میهرەبان
میوانانی ئازیز، سڵاوی پەروەردگاری مەزنتان لێ بێت، میوانانی ئازیز، ئارامی و ڕەحمەتی و بەرەکەتی خوای گەورەتان لێ بێت، ڕەمەزانتان پیرۆز بێت، ساڵێکی پڕ خێر و بەرەکەتتان هەبێت.
یادی تاڵی ئەو تاوانانەی رژێمی بەعس لە دژی گەلی عێراق بە عەرەب و کورد و پێکهاتەکانی دیکەی گەلی عێراق کردی بەبیر دێنینەوە کە تاوانەکان بریتی بوون لە جینۆساید لە هەڵەبجە و ئەنفال و تاوانی گۆڕی بەکۆمەڵ و تێرۆرکردنی زانایان و شارەزایان و سیمبولی نەتەوەیی و ئەوەی لە سەردەمی ڕاپەڕینی شەعباندا ڕوویدا، کە ویستێکی بوێرانە و ئازادانە بوو بۆ قەدەغەکردنی ڕێگریکردن لە دکتاتۆریەت کە هەموو عێراقییەکان نادادپەروەری بە هەموو شێوەکانیەوە ڕەتدەکەنەوە و ئاواتەخوازن ژیانێکی ئازاد و شکۆمەند بژین.
میوانانی ئازیز، کیمیابارانی هەڵەبجە یەکێک بوو لە مەرگەساتەکانی پەلاماری ڕاستەوخۆ بۆ سەر خەڵکی بێ دیفاع کە بە زانیاری و پلانی پێشوەختە جێبەجێکراوە کە دڕندەییی ئەو تاوانە گەورەتر لە هاوشێوەی تاوانەکانی سەردەمی جەنگی جیهانی دووەم کە لە سەردەمی نازییەکانی ئەوروپا کراوە و ڕژێم لە بڕگەکانی یاسای ڕافائیل دەرچوو، کە لە ساڵی ١٩٤٦دا بۆ ڕێگریکردن لە جینۆساید قەدەغەیکردوە..
خەڵکی هەڵەبجە بوونە قوربانی سیاسەتی بێباکانە کە هەموو بڕگەو و رێسای نێودەوڵەتی پێشێل دەکرد.
ئەم کۆمەڵکوژییە ڕووداوێکی گۆشەگیر نەبوو بەڵکو بەشێک بوو لە شاڵاوێکی گەورەتر، کە بە ئەنفال ناسراوە، کە لە ساڵانی ١٩٨٦ و ١٩٨٩دا لە لایەن ڕژێمی ستەمکارەوە لە هەرێمی کوردستان کرا، ئەم شاڵاوانە لە زۆرێک لە گوند و ناوچەکانی کوردستانی کردە ئامانج و بە شێوەیەکی سیستماتیک وێران کران و بە دەیان هەزار کەسی بێ دیفاع تاوانی دژی مرۆڤایەتیان بەرامبەر کرد وەک چۆن تەنها بێبەشکردنی ژیانی مەدەنی نەبوو، بەڵکو بێبەشکردنی ناسنامە و بوونیش بوو.
هەڵەبجە تاکە شوێن نییە کە شایەتحاڵی سەردەمێکی مەرگ و وێرانکاری بێت ، بەڵکو لە شەعبانی ساڵی ١٩٩١دا خەڵکی عێراق لە ناوەند و باشوورەوە راپەرین و جەنگ هیچ جیاوازییەکی لە نێوان گەنج و پیر و ژن و پیاودا نەکرد.
شکست لە شەڕدا وانەیەک بوو کە ڕژیم نەیتوانی فێری ببێت و ئەم ڕاپەڕینەش نزیک بوو لە گەیشتن بە ئامانجەکانی، ئەگەر دەستە دەرەکیەکان نەبوایە کە جارێکی تر ڕژیمیان پاراست و توانیان دەسەڵاتی خۆی لە پێش خاکەوە بەسەر خەڵکدا درێژ بکاتەوە.
میوانە بەڕێزەکان، لەم یادە پڕ ئازارەدا و بە مەبەستی فێربوون لە وانەکانی، داوا لە کۆمەڵی نێودەوڵەتی دەکەین کە ڕێگری لە بڵاوبوونەوەی چەکی کۆمەڵکوژی قەدەغەکراوی نێودەوڵەتی بکەن، هەروەها شەڕ و ململانێکان ڕابگرن و ئاسایش و ئارامی لە ناوچەکە و جیهاندا بەرقەرار بکەن.
ئەرکی نیشتمانی و مرۆییمان داوامان لێدەکات خزمەتی کەسوکاری قوربانییەکان بکەین و قەرەبووی گونجاویان بۆ بکەینەوە و تاوانباران بدرێنە دادگا، گرنگ نییە چەندە ماوە یان کورت بێت ئێمە جەخت لەسەر پێویستی ئاوەدانکردنەوەی شارە زیانلێکەوتووەکان و جێبەجێکردنی پڕۆژەی خزمەتگوزاری و گەشەپێدان و شارستانی لەوێ دەکەینەوە.
داوا لە هەموو هێزە سیاسییەکان دەکەین کە یەکگرتوویی نەتەوەیی و پێکەوە ژیانی ئاشتیانە لە نێوان هەموو چین و توێژەکانی گەلدا پتەوتر بکەن، هەروەها بناغەکانی ئاسایش و سەقامگیری لە سەرانسەری وڵات بچەسپێنن، لە پێناو هاندانی پرۆسەی گەشەپێدان و ئاوەدانکردنەوە و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری زیاتر بۆ هاووڵاتیان بۆ گەیشتن بە ویستەکانیان بۆ پێشکەوتن و خۆشگوزەرانی و ژیانێکی پڕ لە شکۆمەندانە.
هەروەها داوا لە ئەنجومەنی نوێنەران دەکەین بۆ ڕێزگرتن لەم شارە، کە شەهیدانی خۆی لە ڕێگەی ڕزگاری لە زوڵم و ستەمی ڕژێمی تۆتالیتاری بەخت کردووە پرۆژە قانونێک بۆ پارێزگای هەڵبجە دەربکەن، داوا لە هێزە سیاسییەکان دەکەین کە پشتگیری ئەم داوایە بکەن لە پێناو ڕێزگرتن لە خەڵکەکەی بەرامبەر ئەو قوربانیانەی لە ماوەی دەیان ساڵی ڕابردوودا داویانە، بەزەیی بۆ شەهیدانی هەڵەبجە و ئەنفال و شەهیدانی گۆڕە بەکۆمەڵەکان و ئەوانەی ڕۆحی پاکیان لە سەر دەستی حزبی بەعسی سەدام بەخت کرد بنێرن، کە ژیان و یادەوەرییەکانیان لە ژیانی جەلادەکانیان درێژترە، ئەوان شەهیدی ئێمەن ، سیمبولی ئێمەن، پاڵەوانەکانمانن، کە ئەمڕۆ بە شانازی و شەرەفەوە لە یادمانن.
سڵاوی ڕێز و پێزانین بۆ گیانی پاکی هەموو شەهیدانی عێراق و شکۆمەندی بۆ عێراق و عێراقییەکان
سڵاو و بەزەی خوای گەورەتان لێ بێت
سەرۆک کۆماری عیراق پەیامێکی بەبۆنەی ساڵیادی کیمیایی بارانکردنی هەڵەبجە بڵاوکردەوە و رایگەیاندووە، تاوانی كیمیابارانكردنی هەڵەبجە سەلمێنەری ئەو ستەمەیە كە رژێمی بەعس بەرانبەر گەلی كورد ئەنجامیدا. دەشڵێت، "هانی لایەنە پەیوەندیدارەکان دەدەین پەلە بکەن لە گۆڕینی هەڵەبجە بۆ پارێزگا و هەنگاوە یاساییەکانی تەواو بکەن".
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە ساڵیادی کیمیایی بارانکردنی هەڵەبجەدا رایگەیاند، "ئەم تاوانە دڕندانەیە، کە بووە هۆی شەهیدبوون و برینداربوونی هەزاران منداڵ و ژن و پیر و لەناوبردنی چەندین گوندی کوردنشین، دەربڕی ئەو ستەمەیە کە رژێمی لەناوچووی پێشوو دژ بە هاووڵاتیانی کورد بە تایبەتی و گەلی عیراق بە گشتیی ئەنجامی داوە".
ئاماژەی بەوەشکرد، تاوانی هەڵەبجە ویژدانی جیهانی هەژاند، راشیگەیاندووە، "تراژیدیای شاری هەڵەبجە ئەمڕۆ داوامان لێدەکات بەرەو پێشەوە هەنگاو بنێین بۆ چەسپاندنی ئەزموونی دیموکراسی لە وڵاتەکەماندا، هاوکات داواکردن لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی چەکە کۆکوژیە قەدەغەکراوە نێودەوڵەتییەوە و راگرتنی جەنگ و ململانێکان و چەسپاندنی سەقامگیری ئاسایش و ئاشتی لە ناوچەکە و جیهاندا".
روونیشیکردووەتەوە، جەخت لەسەر گرنگی هاوکاری و هەماهەنگی نێودەوڵەتی دەکەینەوە بۆ دۆکیۆمێنتکردنی ئەو تاوانانەی کە دژ بە هاووڵاتیان ئەنجام دراون، بۆ ئەوەی ببنە بەڵگە بۆ ئەو تاوانانەی کە رژێمە دیکتاتۆرییەکان بەرامبەر بە خەڵکی بێتاوان ئەنجامیان داوە.
لە کۆتاییشدا ئەوەی خستووەتە روو، "بەرپرسیارێتی نیشتمانی و مرۆییمان داوامان لێدەکات کەهانی لایەنە پەیوەندیدارەکان بدەین پەلە بکەن لە گۆڕینی هەڵەبجە بۆ پارێزگا و هەنگاوە یاساییەکانی لە ئەنجومەنی نوێنەران تەواو بکەن، بۆ بەدەستهێنانی ئەو مافە بۆ شارەکە و بەرجەستەکردنی ئەو خزمەتگوزارییانەی کە پێویستیان پێیەتی و قەرەبووکردنەوەی کەسوکاری قوربانیان لەبەرامبەر ئەو زیانانەی کە هێشتا بەدەستیانەوە دەناڵێنن".
ئەمڕۆ 37 ساڵ بەسەر کیمیایی بارانکردنی هەڵەبجەدا تێدەپەڕێت، ئەو تاوانەی چەکی کیمایی قەدەغەکراوی بەرامبەر بە کورد تێدا بەکارهێنرا و بەهۆیەوە پێنج هەزار هاووڵاتیی شەهید و بە سەدانی دیکەش بریندار بوون.
سەرۆک کۆمار لە تەندروستی ئایەتوڵڵا سەماحەتی شێخ محەمەد ئیسحاق فەیاز دەپرسێت
د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ سەردانی مەرجەعی گەورەی ئایینی ئایەتوڵڵای گەورە شێخ محەمەد ئیسحاق فەیازی کرد لە نەخۆشخانە، کە سەردانی نەخۆشخانەی کردبوو بۆ پشکنینی تەندروستی.
لە میانەی سەردانەکەدا، ستافی پزیشکی نەخۆشخانە کورتەیەکیان لەسەر بارودۆخی تەندروستی ئایەتوڵڵا و هەوڵەکان بۆ چارەسەرکردنی خستەڕوو بۆ سەرۆک کۆمار. سەرۆک کۆمار هیوای چاکبوونەوەی خێرا و بەردەوامی بۆ ئایەتوڵڵا خواست، هاوکات رۆڵی بەرچاوی مەرجەعی گەورەی ئایینی بەرزنرخاند لە چەسپاندنی بەهاکانی میانڕەوی و لێبوردەیی و بەهێزکردنی یەکێتی نیشتمانی.
لە لایەکی دیکەوە، بنەماڵە و تیمی پزیشکی کە سەرپەرشتی چاودێریکردنی ئایەتوڵڵا شێخ محەمەد ئیسحاق فەیاز دەکەن، پێزانینی خۆیان بۆ سەردانەکەی سەرۆک کۆمار دەربڕی و ئاماژەیان بەوە کرد، کە ئەم سەردانە رەنگدانەوەی گرنگیدانی بەڕێزیانە بۆ زانایان و سیمبولەکانی گەل.
تیمی پزیشکی دڵنیاییان دا کە تەندروستی ئایەتوڵڵا بەهۆی چاودێری پزیشکی بەردەوام بەرەو باشتر دەچێت.