عیراق
د.لەتیف رەشید رایگەیاند؛ عیراق دەوڵەتێکی سەربەخۆیە و ڕێگەنادەین دەستوەردان لە کاروباریدا بکرێت و پەیوەندییەکی باشیشمان لەگەڵ سەرجەم وڵاتانی ناوچەکەدا هەیە.
لەچوارچێوەی بەشداریکردنی لەکارەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی، د.لەتیف ڕەشید، سەرۆک کۆماری عیراق بەشداری لە دیالۆگ کرد بە ناونیشانی (ڕێگاکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست) جەختی لەسەر گرنگی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کردەوە لەسەر ئاستی جیهانی، ئاماژەی بەو دۆخە کرد کە دانیشتوانی غەززە و گەلی فەلەستین بەگشتی ڕووبەڕووی بوونەتەوە و جەختی لەپێویستی گەیشتن بەچارەسەرێکی کۆتایی و هەمیشەیی بۆ دۆخی فەلەستین کردەوە.
د.لەتیف رەشید ئاماژەی بەبارودۆخی لوبنان و بەشێک لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و سوریا کرد کە ناوچەیەکی گرنگە و جەختی لەوە کردەوە کە پێشوازی لە پێشهاتەکانی سوریا دەکات و ئاماژەی بەوەدا کەدەمانەوێت سوریاییەکی دیموکراتی ببینین بۆ ئەوەی هەموو هاووڵاتیانی سوریا بتوانن بەشداری لەپرۆسەی بڕیاردان لەوڵاتەکەیاندا بکەن و ڕوونیکردەوە کە عیراق نوێنەرێکی ناردووە بۆ لای ئیدارەی سوریا و پەیوەندییەکان بەردەوامن، ئێستا عیراق بە وریاییەوە چاودێری هەر پێشهاتێکی نوێ دەکات و داوامان ئەوەیە کە ئیدارەی سوریا نوێنەرایەتی هەمووان بەگشت پێکهاتەکانی وئایینزا و نەتەوەکانیەوە بکات.
هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە لە بەرژەوەندی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدایە کە سوریا ئارامی بەدەست بهێنێت و ڕێوشوێنی پێویست بگرێتەبەر بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی بەدەستیانەوە دەناڵێنێت و جەختی لەوە کردەوە کەعێراق چاودێری بارودۆخی داهاتووی سوریا دەکات و بەدواداچوونی بۆ دەکات.
سەرۆک کۆمار رایگەیاند؛ توانیویەتی بەرەنگاری تیرۆر ببێتەوە و لەناوی ببات و هەمووان دەزانن کەئێمە بەدەست تیرۆری ڕێکخراوەکانی داعش و گروپەکانی ترەوە دەمانناڵاند و ئێستا عیراق لە تیرۆر پارێزراوە، بەڵام دەبینین چەند ناوچەیەک لەدەرەوەی عیراق لەژێر کۆنترۆڵی تیرۆریستانە لەسەر سنووری عیراق و سوریا و نابێت ڕێگە بدەین ئەو گروپانە کۆنتڕۆڵی ئەو ناوچانەبکەن و هێرش بۆسەر عێراق و سوریا بکەن.
دوپاتی لەوەکردەوە کە عیراق دەوڵەتێکی سەربەخۆیە و گەلی عێراق خۆی بڕیار دەدات و ڕێگە نادەین دەستوەردان لە کاروباری عێراق بدرێت و پەیوەندییەکی باشیشمان لەگەڵ سەرجەم وڵاتانی ناوچەکەدا هەیە و سیاسەتمان لەعێراقدا زۆر ڕوونە و پەیڕەوی دەستوورمان دەکەین کە عێراق لەهەر دەستێوەردانێکی دەرەکی دەپارێزێت و دەبێت هەموو وڵاتان مامەڵە لەگەڵ ئەم پرەنسێپە بکەن و هەر دەستتێوەردانێک لەبڕیارە سیاسییەکانمان و شێوازی ژیانمان قبوڵ ناکەین، بەڵکو ئێمە بڕیار دەدەین چی بۆ عێراق گونجاوە.
د. لەتیف رەشید؛ ڕوونیکردەوە کە لەعیراقدا ماوەیەکی زۆرە بەدەست جەنگ و ئاژاوە و ئابڵۆقە و داگیرکاری و تیرۆریشەوە دەماناڵاند، بەڵام بە خۆشحاڵییەوە دەڵێم لەماوەی پێنج شەش ساڵی ڕابردوودا عیراق توانی سەقامگیری بەدەست بهێنێت و ئێمە ئاشتیمان لەنێوان هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگەدا جێگیر کردووە و هەر چوار ساڵ جارێک هەڵبژاردن ئەنجام دەدەین و پەرلەمانێکی نوێمان هەڵبژاردووە کەحکوومەتی پێکهێناوە و نوسینگەیەکی سەرۆکایەتیمان هەیە کەسەرۆک سەرۆکایەتی دەکات وهەروەها سیستمێکی یاساییمان هەیە کەیاساکان تایبەت بەعیراق دەردەکات، ئێمە لەعیراق بڕوامان بە دابەشکردنی دەستەڵات هەیە لە نێوان پێکهاتە جۆراوجۆرەکانی گەلدا، لەڕێگای هەڵبژاردنەوە، ئەوەش رێگا بۆ سەقامگیری لەوڵاتدا خۆش دەکات.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ پێنجشەممە لەگەڵ کلاوس شواب سەرۆکی کۆڕبەندی ئابوری جیهانی لە کاتی بەشداریکردنی لە کارەکانی کۆڕبەندی داڤۆس کۆبووەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا پرسە ئابوورییەکان لەسەر گۆڕەپانی نێودەوڵەتی و چۆنیەتی هاندانی جوڵەی بازاڕی جیهانی و باشترکردنی بارودۆخی ئابووری زۆربەی وڵاتان تاوتوێکران، سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر گرنگی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی و ڕۆڵەکەی کرد، لە کۆکردنەوەی سەرکردەکانی جیهان و سەرۆکی ڕێکخراوە گەورەکانی ئابووری و کۆمپانیاکان، بۆ بەدیهێنانی یەکخستنی ئابووری و گەیشتن بە رێککەوتنەکان کە یارمەتیدەر بێت بۆ بەهێزکردنی ئابووری خەڵک.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە عیراق ئارام و سەقامگیری بەخۆوە دەبینێت و بەرەو بەهێزکردنی هەلومەرجی ئابووری لەبوارە جیاجیاکاندا، بەتایبەت ژێرخانی ئابووری و کەرتی وزە و ژینگە و خزمەتگوزاری و باشترکردنی بارودۆخی ژیانی هاووڵاتیان هەنگاو دەنێت، ئاماژەی بەوەدا کە دەوڵەتی عیراق لە رێگەی ئاسانکارییەکانی یاسادانان و جێبەجێکارییەوە کار بۆ بەهێزکردنی ڕۆڵی وەبەرهێنان و کەرتی تایبەت دەکات، تەئکیدی لەوە کردەوە کە عێراق ژینگەیەکی بەپیتە بۆ وەبەرهێنان و هاوکاری ئابووری و بازرگانی.
هەروەها باسیان له پەرەسەندنەکانی روداوەکانی ناوچەکە کرد له هه رێم و کاریگەرییەکانی له سەر سەقامگیری ئابووری و گەشەپێدان.
لای خۆیەوە کلاوس شواب ستایشی بەشداری بەرچاوی عیراقی لە کارەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی کرد و تەئکیدیکردەوە، کە عیراق یەکێکە لەوڵاتە گرنگەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوڕاست و جیهان، ئاماژەکانیش پاڵپشتی دەکەن لەبەدیهێنانی پێشکەوتن لەبوارە جۆراوجۆرەکانی ئابووری و کۆمەلایەتیدا.
سەرۆک کۆمار: پاڵپشتیمان بۆ سەربەخۆیی و بێلایەنی دەسەڵاتی دادوەری دووپاتدەکەینەوە
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق بەبۆنەی رۆژی دادوەری عیراق پەیامێکی پیرۆزبایی ئاراستەی دەسەڵاتی دادوەری دەکات.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە بڵاوکراوەیەکیدا لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی (X) بە بۆنەی رۆژی دادوەری عیراقەوە پیرۆزبایی لە دەسەڵاتی دادوەری کردووە.
دەقی پەیامەکە
بەبۆنەی ڕۆژی دادوەری عێراقەوە پیرۆزبای گەرم لە دەسەڵاتی دادوەری و تەواوی فەرمانبەرانی ئەو بوارە دەکەین، جێگەی شانازییە کە ئەو دامەزراوەیە یەکێکە لە کۆنترین سیستمە دادوەرییەکانی ناوچەکە، پاڵپشتی تەواوی خۆمان بۆ سەربەخۆیی و بێلایەنی دەسەڵاتی دادوەری دووپاتدەکەینەوە کە کۆڵەکەیەکی گرنگە بۆ پاراستنی سیستەمی دیموکراسی و چەسپاندنی سەقامگیری سیاسی و کۆمەڵایەتی.
سەرۆك كۆماری عیراق لە میانی دیدار و چالاكییەكانی لە كۆڕبەندی ئابوریی داڤۆس، جەختی لەسەر بەهێزكردنی ئابووری عیراق و فراوانكردنی پەیوەندییەكانی كردەوە.
د.لەتیف رەشید سەرۆك كۆمار لە وەڵامی پرسیارێكی كوردسات نیوز سەبارەت بە بەردەمی ململانێكان لە رۆژهەڵاتی ناوەراست و گرنگی بەشداریكردن لەو جۆرە كۆڕبەندانە رایگەیاند، زۆرجار ململانێكان دەبنەهۆی هۆكاری پەكخستنی ئەم بۆنە گرنگانە، بەڵام بەخۆشحاڵییە و داڤۆس ساڵانە لە كاتی خۆیدا رێكدەخرێت بۆ قسەكردن لەسەر ئاڵنگاریی و چارەسەرییەكان.
سەرۆك كۆماری عیراق لە بارەی هاتنی كۆمپانیا بیانییەكانیش وتی، زۆر گرنگە هانی كۆمپانیا بیانیەكان بدەن، چونكە عیراق بە كاولكاری زۆردا تێپەڕیوە و بۆ چاككردنی خزمەگوزارییەكان و سەرجەم سێكتەرەكان پێویستیان بە هاوكاری وڵاتان هەیە.
سەبارەت بە هەڵوێستی بەرپرسانی وڵاتانی دیكە لەبارەی عیراق، سەرۆك كۆمار ئاشكرایكرد، هەمووان هەڵویستی ئەرێنییان هەبووە و ئامادەییان دەربڕیوە بۆ ئەوەی هاوكاری پێشكەشی عیراق بكەن.
د. لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق جگە لە بەشداریكردن لە كار و چالاكییە رەسمییەكانی كۆڕبەندی داڤۆس، لە پەراوێزی كۆڕبەندەكەشدا زنجیرەیەك دیدار و كۆبوونەوەی لەگەڵ سەرۆك و بەرپرسانی وڵاتانی دیكە و رۆژنامەنووسان ئەنجامدا و تیایدا جەختی لەسەر پەرەپێدانی پەیوەندییەكان و باشكردنی رەوشی عیراق لەرووی ئابووری و خزمەتگوزارییەكان كردەوە.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ چوارشەممە لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە داڤۆس پێشوازی لە عەبدولحەمید دەبەیبە سەرۆک وەزیری لیبیا کرد و ئاماژەیبە پێویستی فراوانکردنی ئاسۆی هاریکاری ئاستی سیاسی و ئەمنی و فەرهەنگی و گەشتیاری و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر کرد.
لە دیدارەکەدا باس لە چۆنیەتی پەرەپێدانی هاریکاری لەو بوارانە کرا کە خزمەت بە بەرژەوەندیی هەردوو وڵاتی برا دەکات و پاڵپشتی لە چۆنیەتی گەشەپێدانیان دەکەن، تاوتوێکردنی پێشهاتەکانی بارودۆخی ناوچەیی و نێودەوڵەتی تەوەرێکی تری دیدارەکە بوو.
سەرۆک کۆمار هەڵوێستی عیراقی بۆ پشتیوانی لە یەکڕیزی لیبیا و سەروەری و یەکپارچەیی خاکەکەی دووپاتکردەوە.
لە میانەی دیدارەکەدا، سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە، لە گرنگی پەرەپێدانی هەماهەنگی و هاریکاری هاوبەش، بە مەبەستی دروستکردنی دیدگایەکی یەکگرتوو کە چارەسەری ئاستەنگی سیاسی و ئابووریی ناوچەکە بکات و گرنگی بەردەوامی هەوڵەکانی دووپاتکردەوە بۆ دوورکەوتنەوە لە توندوتیژی و چارەسەری ئاشتیانە بۆ ناکۆکییەکانی ئێستا و خۆ بەدوورگرتن لە هەموو پەرەسەندنێک.
سەرۆک کۆمار ئاماژەیکرد بە پێویستی فراوانکردنی ئاسۆی هاریکاری ئاستی سیاسی و ئەمنی و فەرهەنگی و گەشتیاری و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر، جگە لە کارکردن لەسەر ئیمزاکردنی یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن لەنێوان وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی و هاوتا لیبییەکەی.
لای خۆیەوە سەرۆک وەزیری لیبیا پاڵپشتی لیبیا بۆ هەوڵەکان دووپاتکردەوە بۆ پەروپێدانی هاریکاری لەسەر ئەو مەسەلانەی کە کاریگەرییان لەسەر ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە هەیە، پەرۆشی وڵاتەکەشی بۆ پەرەپێدانی هاوبەشی لەگەڵ عیراق و وڵاتانی ناوچەکە لە بوارە گرنگەکاندا دووپاتکردەوو، بەتایبەتی لە کەرتی تەندروستی و ژێرخانی وڵات بۆ هێنانەدی بە بەرژەوەندییەکانی هەردوو گەلی برا و بەهێزکردنی پەیوەندی برایەتی نێوان هەردوو وڵات.
لە چوارچێوەی بەشداریکردنی لە کارەکانی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی چوارشەممە 22 ی کانوونی دووەمی 2025 لە کۆنگرەی داڤۆس لەگەڵ ڤلادیمیر زیلینسکی سەرۆکی ئۆکراین کۆبوەوە.
لە کۆبونەوەکەدا ژمارەیەک پرسی گرنگ لەسەر گۆڕەپانی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی تاوتوێکران و تێیدا سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر هەڵوێستی عیراق کردەوە کە داوای رێزگرتن لە سەروەری دەوڵەتان و پێویستی چارەسەرکردن و یەکلاییکردنەوەی ناکۆکییەکان بە ڕێگای ئاشتیانە دەکات و ئاماژەی بە بڕیارەکانی نەتەوەیەکگرتووەکان کرد و روونیکردەوە کە لە ململانێ چەکدارییەکاندا هیچ براوەیەک نییە .
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەشدا، کە عیراق لەلایەنەکانی ململانێکە وەک یەک دوورە و جەختی له ئامادەیی عیراق کردەوه بۆ کارکردن بۆ نزیککردنەوەی بیروبۆچوونەکانی هەردوولا.
لە بەرانبەردا سەرۆکی ئۆکراین سوپاسی سەرۆک کۆماری کرد بۆ هەڵوێستی بێلایەنی عیراق سەبارەت بە ململانێی ئۆکراین و روسیا و جەختی لەسەر خواستی ئۆکراین کردەوە بۆ بەهێزکردنی هاوکارییە دووقۆڵییەکان، بەتایبەتی لە کەرتی کشتوکاڵ و هەناردەکردنی پێویستی عیراق لە بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی ئۆکراین بە تایبەتی گەنم و دانەوێڵەی جۆ.
لە پەراوێزی بەشداریکردنیدا لە کۆڕبەندی ئابووری جیهانی، د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ چوارشەممە لە سەنتەری کۆنفرانسەکانی ئێڤرێست لە داڤۆس، چاوی بە دیک شۆف سەرۆک وەزیرانی هۆڵەندا، کەوت.
لەمیانی دیدارەکەدا، که هەریەک لە جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری دەرەوه، فوئاد حوسێن و سەرۆکی ئەنجومەنی راوێژکاران و پسپۆرانی سەرۆکایەتی کۆمار، د. عەلی شوکری ئامادەیبوون، باس لە پەیوەندییه دووقۆڵییەکان و میکانیزمەکانی پەرەپێدانیان تاوتوێکران بۆ ئەوەی چەند بواری جۆراوجۆر بگرێتەوه و تێیدا سەرۆک کۆمار باسی لە گرنگی بەرزکردنەوەی ئاستی هەماهەنگی نێوان هەردوو وڵات و زیادکردنی هاوکارییەکان لە بواری ئابووری و وەبەرهێنان و کارکردن بۆ ئیمزاکردنی یاداشتنامەی لێکتێگەیشتن بۆ دامەزراندنی ئەنجومەنی عیراقی هۆڵەندی بۆ ئاو و کشتوکاڵ.
هەروەها سەرۆک کۆمار خواستی عیراقی بۆ هاوکاری لەگەڵ کۆمپانیا هۆڵەندییەکان لە بواری گەشەپێدان و ئاوەدانکردنەوەی کەرتەکانی نەوت، گاز، ووزەی نوێبووەوە و هاوکاری لە بواری ژینگە و گۆڕانی کەشوهەوا نیشاندا.
لەلای خۆیەوە دیک شۆڤ، جەختی لەئامادەیی هۆڵەندا و پەرۆشی بۆ فراوانکردنی چوارچێوەکانی هاوکاری دووقۆڵیی بنیاتنەرانەی نێوان هەردوو وڵات کردەوە، بەشێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بکات.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ چوارشەممە 22-1-2025 لە داڤۆس، لەگەڵ ئەندرێ پلێنکۆڤیچ سەرۆک وەزیرانی کرواتیا کۆبووەوە لە میانی بەشداریکردنی سەرۆکی کرواتیا لە کۆڕبەندی ئابووری جیهان.
لە سەرەتای دیدارەکەدا ، سەرۆک کۆمار پیرۆزبایی لە پلێنکۆڤیچ کرد بە بۆنەی بەئەندامبونی کرواتیا لە ناوچەی شنگن، هاوکات پەیوەندیی دووقۆڵیی نێوان هەردوو وڵات تاوتوێ کرا و سەرۆک کۆماریش جەختیکردەوە لە گرنگیی بەهێزکردنی ئەو پەیوەندییانە لە بوارە جیاوازەکاندا، هاوکات رۆڵی کرواتیای لە پاڵپشتی عیراق لە شەڕی دژی تیرۆردا بەرز نرخاند.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە عیراق سەقامگیری ئەمنیی دوای چەندین ساڵ لە ئاستەنگ و سەختیەکان بەخۆوە دەبینێ، ئاماژەیکرد بە هەوڵەکانی حکومەت بۆ چەسپاندنی ئەو سەقامگیرییە و پەرەپێدانی بارودۆخی ئابووری و کردنەوەی دەرگای وەبەرهێنان لە بوارە جیاجیاکاندا، کە ئەمەش وایکردوە کە ببێتە ژینگەیەکی ئومێدبەخشی وەبەرهێنان، ئاماژەیکرد بە دەرفەت بۆ کۆمپانیاکانی کرواتیا تا بەشداری لە پرۆژەی ژێرخانی عیراقدا بکەن.
سەرۆک کۆمار پێشنیاری دامەزراندنی ئەنجوومەنی ئابووری عیراقی کرواتی کرد بۆ پەرەپێدانی قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی و فراوانکردنی ئاسۆی هاریکاری لە بوارەکانی گەشتیاری و کشتوکاڵدا.
سەرۆک کۆمار، ئاماژەیکرد بە گرنگی هاریکاری نێودەوڵەتی بۆ دامەزراندنی ئاسایش و سەقامگیری لە ناوچەکە و جیهان و کارکردن بۆ کۆتایی هێنان بە ململانێ و جەنگ و پەرەپێدانی هاریکاریی سیاسی و ئابووری و بازرگانیی بۆ هێنانەدی بەرژەوەندیی هاوبەش.
لای خۆیەوە ئەندرێ پلێنکۆڤیچ ویستی کرواتیا بۆ پتەوکردنی پەیوەندیی لەگەڵ عیراق لە بوارە جیاجیاکان و پاڵپشتیکردنی ئاسایش و سەقامگیریی عیراق و دانانی بناغەکانی ئاشتی لە ناوچەکە و جیهان دوپاتکردەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا کە د.فوئاد حسێن جێگری سەرۆک وەزیر و وەزیری دەرەوە ئامادەی بوو، رێککەوتنێک لەسەر ئاستی وەزیرانی دەرەوە کرا بۆ کاراکردنی پەیوەندیی دووقۆڵیی نێوان هەردوو وڵاتی دۆست.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق بەهۆی روداوی کەوتنەوە ئاگر لە کۆمەڵگەیەکی گەشتیاری پارێزگای بۆلۆ و گیانلەدەستدانی 76 کەس، سەرەخۆشی لە رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا دەکات.
د. لەتیف رەشید رایگەیاندووە، "پرسە و سەرەخۆشی دڵسۆزی خۆمان ئاڕاستەی ئێوە و لەڕێگەی ئێوەوەشەوە لە گەلی دۆستی تورکیا دەکەین و هاوخەمی خۆمان لەگەڵ کەسوکاری قوربانیانی ئاگرکەوتنەوەکەی هاوینەهەواری پارێزگای بۆلۆ لە تورکیا دەردەبڕین".
ئەوەشی خستووەتە روو، "داوا لەخودای گەورە دەکەین کە قوربانیان بەر رەحمەتی خۆی بخات و سەبوری و دڵنەوایی بەخانەوادەکانیان ببەخشێت و هیوای زووتر چاکبوونەوە بۆ بریندارەکان دەخوازین".
بەرەبەیانی دوێنێ ئاگر لە هۆتێلی کۆمەڵگەیەکی گەشتیاریی لە پارێزگای بۆلۆی تورکیا کەوتەوە و بەهۆیەوە ٧٦ کەس گیانیان لەدەستدا.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ سێشەمە 21-1-2025 لە سەنتەری کۆنفراسەکانی داڤۆس، لەگەڵ لویس فیلیپ لیۆپۆڵد ماری پادشای بەلجیکا کۆبوەوە، لە پەراوێزی کۆڕبەندی داڤۆس لە سویسرا، بەئامادەبوونی جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری دەرەوە، دکتۆر فوئاد حوسێن .
لە دیدارەکەدا بوارەکانی هاوکاری ئابووری و بازرگانی نێوان هەردوو وڵات و میکانیزمەکانی پاڵپشتیکردنیان تاوتوێکران و سەرۆک کۆمار بەرەسمی بانگێشتی خاوەن شکۆ، لویس فیلیپی کرد بۆ سەردانی عیراق و دووپاتی خواستی وڵاتەکەی کردەوە بۆ بەهێزکردنی هاوکاری دووقۆڵیی لەگەڵ بەلجیکا لە بوارە سەرەکییەکانی ئابووری و ووزە و سوودوەرگرتن لە دەرفەتی وەبەرهێنان لە عیراق لەپێناو بەدیهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام.
لە کۆبونەوەکەدا سەرۆک کۆمار داوای لە لویس فیلیپ کرد وڵاتەکەی ئاستی نوێنەرایەتی دبلۆماسی لە عیراق بەرز بکاتەوە بە کردنەوەی باڵیۆزخانەی بەلجیکا لە عیراق، لە پێناو گەشەکردنی پەیوەندیەکانی هەردوو وڵات.
هەروەها ئاماژەی بە گرنگی هەماهەنگی نێوان هەردوو وڵات کرد لەبارەی پرسە جۆراوجۆرەکانی گۆڕەپانی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی بەشێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بکات و یارمەتیدەر بێت بۆ بەهێزکردنی ئاشتی و ئاسایشی جیهانی.
هەر لە دیدارەکەدا، سەرۆک کۆمار و پادشای بەلجیکا، تاوتوێی ئەو پرس و بابەتانەیان کرد کە لە کۆڕبەندی داڤۆس خراونەتەڕوو و پێویستی هەبوونی دیدێکی هاوبەش سەبارەت بەگۆڕانی کەش و هەوا و ژینگە و گەیشتن بە بڕیارێک کە یارمەتیدەری دۆزینەوەی ڕێگەچارەبێت بۆ پرسە ئابووری و تەکنەلۆژیایی و ژینگەییەکان.
گەورەترین كێڵگەی نەوت لە بەغداد دۆزراوەتەوە، كە بەپێی خەمڵاندنەكان نزیكەی دوو ملیار بەرمیل نەوتی تێدایە.
حكومەتی عیراق رایگەیاند، ئەو كێڵگە نەوتییە دەكەوێتە رۆژهەڵاتی شاری بەغداد و دۆزینەوەی كێڵگەكەش دوای گەڕانێك دێت لەلایەن كۆمپانیای نەوتی ناوەندییەوە بە هاوكاری كۆمپانیایەكی چینی.
ئەوەش لەكاتێكدایە بەپێی ڕاپۆرتێكی پلاتفۆرمی وزەی تایبەتمەند، لە یەك رۆژدا لە سێ وڵاتی عەرەبی یەدەگی گەورەی نەوت و غاز دۆزراوەتەوە، ئەمەش پاڵپشتی لە دابینكردنی بەشێك لە خواستی جیهانی بۆ وزە دەكات.
لە راپۆرتەكەدا ئاماژە بەوە كراوە، دۆزینەوە نوێیەكان توانای سەرچاوەكانی وزە لەجیهاندا بەرز دەكەنەوە.
سەرۆك وەزیرانی عیراق رایدەگەیەنێت، كار لەسەر ئەوە دەكەن كە گروپە چەكدارەكان لە چوارچێوەی یاسادا یەكبخەن، چونكە حكومەت سورە لەسەر بنیاتنانی عیراقی نوێ.
محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق وتیشی، عیراق رۆڵی نێوەندگیر لە ناوچەكدا دەبینێت و بەغداد بوەتە ناوەندی گفتوگۆ و كەناڵی پەیوەندی لەنێوان لایەنەكان دروستدەكات.
ئەوەش لەكاتێكدایە، لە ناوەڕاستی ئەم مانگە فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عیراق رایگەیاند، حكومەتی عیراق دەیەوێت گروپە چەكدارەكان رازی بكات چەكەكانیان دابنێن.
هاوكات، عزت شابەندەر سیاسەتمەداری عیراق رایگەیاند، هەڵوەشاندنەوەی گروپە چەكدارەكانی مقاوەمەی ئیسلامی لە عیراق بڕیاری لەسەر دراوە.
عەلی ئەسەدی سەرۆكی مەكتەب سیاسی بزوتنەوەی نوجەبا رایگەیاند، مقاوەمەی ئیسلامی هیچ بانگهێشتنامەیەكی لەلایەن حكومەتەوە بەدەست نەگیشتووە بۆ دانانی چەك و لێدوانەكانی وەزیری دەرەوەش رەتدەكەنەوە.
لە پەراوێزی کۆڕبەندی ئابووری داڤۆس، د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ سێشەممە 21-1-2025 لە داڤۆس، لەگەڵ ئیلهام عەلیێڤ سەرۆکی ئازەربیجان کۆبوەوە و جەختیکردەوە لە گرنگی بەردەوامی گفتوگۆ و دیپلۆماسی بۆ دوورکەوتنەوە لە ململانێکان.
لە سەرەتای دیدارەکەدا سەرۆک کۆمار پرسە و سەرەخۆشی خۆی بۆ قوربانیانی کارەساتی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکەی ئازەربیجان بۆ ئیلهام عەلیێڤ نیشاندا و جەختیکردەوە لەسەر هاوسۆزی تەواوی گەلی عیراق لەگەڵ گەلی ئازەربیجان .
لەو دیدارەدا پەیوەندیی دووقۆڵی و چۆنیەتی پەرەپێدانیان لە بوارەکانی بازرگانی و وەبەرهێناندا تاوتوێکران، هەروەک سەرۆک کۆمار ئاماژەیکرد بە گرنگی پەیوەندیی نێوان عیراق و ئازەربییجان و پێویستی پاراستنی هەماهەنگی و راوێژکاری نێوان هەردوو وڵات لەسەر مەسەلە جیاوازەکان، هاوکات فراوانکردنی ئاسۆی هاریکاری لە بواری خزمەتگوزاری، ژێرخانی ئابووری و وەبەرهێنان و گەشتیاری بە شێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندیی هاوبەش بکات.
سەرۆک کۆمار گرنگی ئەو رێککەوتنانەی لە نێوان هەردوو وڵات ئیمزا کراون روونکردەوە کە کاریگەری ئەرێنی هەیە لەسەر کەرتی ئابووری و وەبەرهێنان و پیشەسازی و گەشتیاری و ژینگەیی و وزە و ئاماژەیکرد بە گرنگی دەستپێکردنەوەی کارکردن لەسەر کردنەوەی رێگەی ئاسمانی نێوان بەغداد- باکۆ، هەولێر- باکۆ و نەجەف- باکۆ.
لە کۆبونەوەکەدا چەندین بابەتی ناوچەیی و نێودەوڵەتی تاوتوێکران، بەتایبەتی دۆخی سوریا و کاردانەوەکانی لەسەر سەقامگیری ناوچەکە بەگشتی و هەردوولا جەختیانکردەوە لەسەر پێویستی کارکردنی چر بۆ هێنانەدی سەقامگیری لە وڵاتدا بە حوکمڕانییەکی هەمەلایەنە کە بەشداریکردنی هەموو فرە رەنگی و پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینییەکان لە سوریا مسۆگەر دەکات .
سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە گرنگی بەردەوامی گفتوگۆ و دیپلۆماسی بۆ دوورکەوتنەوە لە ململانێکان، ئاماژەی بەوەدا کە "ناکۆکیی سوودی بۆ هیچ لایەنێک نییە"، جەختیکردەوە لەسەر پێویستی بەهێزکردنی نەریتی گفتوگۆ و رێزگرتنی یەکتر لە نێوان هەموو لایەنەک.
دووپاتیشی کردەوە، ئەم رێچکەیە هەنگاوێکی گرنگە بەرەو سەقامگیری و گەشەپێدانی بەردەوام لە ناوچەکەدا، کە سوودی بۆ هەموو گەلان دەبێت.
لای خۆیەوە ئیلهام عەلیێڤ ویستی ئازەربیجانی بۆ پتەوکردنی پەیوەندیی دۆستایەتی و هاریکاری لەگەڵ عێراق نیشاندا لە پێناو بەدیهێنانی ویستی هەر دوو گەلی دۆست بۆ خۆشگوزەرانی و پێشکەوتن.
لە کۆبوونەوەکەدا، جێگری سەرۆکوەزیر و وەزیری دەرەوە د.فوئاد حسێن ئامادەی بوو.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ سێشەمە 21-1-2025، لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە داڤۆس پێشوازی لە محەمەد جەواد زەریف، یاریدەدەری سەرۆک کۆماری ئێران کرد و جەختی لەسەر قووڵایی پەیوەندییە دۆستانەکانی نێوان هەردوو وڵات کردەوە.
لەمیانی دیدارەکەدا کە لە پەراوێزی کۆڕبەندی ئابووری جیهانی داڤۆس لە سویسرا بەڕێوەچوو، تاوتوێی چوارچێوە گشتییەکانی پەیوەندییەکانی نێوان عێراق و کۆماری ئیسلامی ئێران و چۆنیەتی بەهێزکردنیان کرا، بۆ خزمەتکردن بە بەرژەوەندییەکانی هەردوو وڵاتی دراوسێ و تێیدا سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر قووڵایی پەیوەندییە دۆستانەکانی نێوان هەردوو وڵات و پێویستی پەرەپێدانیان لە هەموو بوارەکانی ئەمنی و ئابووری و ژینگەیی و ووزەدا کردەوە.
هەر لەدیدارەکەدا دوایین پێشهاتەکانی سیاسی و ئەمنی و ئابووری لە ناوچەکە و جیهان و چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵیاندا تاوتوێکرا و ئاماژەی بە گرنگی هەوڵدان و یەکخستنی دیدگاکان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی کرد بە شێوەیەک کە سەقامگیری پتەوتر بکات و ئایندەی گەلانی ناوچەکە بپارێزێت.
لەلای خۆیەوە جەواد زەریف، پشتیوانی وڵاتەکەی بۆ عێراق لە پاراستنی ئاسایش وسەروەری دووپاتکردەوە و ئاماژەی بەئامادەیی وڵاتەکەی بۆ پەرەپێدانی هاوکاری هاوبەش لەپێناو بەدیهێنانی پێشکەوتن و خۆشگوزەرانی و سەقامگیری بۆ هەردوو گەلی دۆست کرد.
ئەمڕۆ د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە داڤۆس پێشوازی کرد لە کێن وێست بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای هانیویل بۆ چارەسەری وزە و بەردەوامیدانی.
بەپێی راگەیەنراوی نووسینگەی سەرۆک کۆمار، لە دیدارەکەدا باس لە چۆنیەتی بەهێزکردنی پەیوەندییەکان لە بواری پیشەسازییە نەوتییەکان و وزەدا کراوە، لەوبارەیەوە سەرۆک کۆمار ئاماژەی کردووە بە سەقامگیریی ئێستای عێراق لە هەموو ئاستەکان و دەرفەتی وەبەرهێنان لە کەرتە جیاوازەکاندا.
هەر لە دیدارەکەدا سەرۆک کۆمار ئامادەیی عێراقی نیشاندا بۆ کاراکردنی میکانیزمی پەیوەندی لەگەڵ هانیویل و ئاڵوگۆڕی ئەزموونەکانی لەگەڵیدا و پەسەندکردنی بەرنامە و راهێنانەکانی لە زۆرێک لە دامەزراوە حکومییەکانی وڵاتدا.
لای خۆیەوە وێست هانیویل جەختیکردەوە لەسەر ویستی هانیویل بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی لەگەڵ عێراق لە هەموو ئاستەکاندا، بەتایبەت وەبەرهێنان بە شێوەیەک کە هاوبەشی ئەرێنی پەرەپێبدات.
لە ناوچەی تارمیەی باكوری بەغداد تەقینەوەیەك لەناو حەشارگەیەكی چەك و تەقەمەنی رویدا، لە ئەنجامدا سێ سەرباز گیانیان لەدەستدا و دووانی دیکە بریندار بوون.
شانەی راگەیاندنی ئەمنی عیراق بڵاویكردەوە، تەقینەوەكە لەكاتی پشكنینی حەشارگەیەكی چەك و تەقەمەنی لەلایەن هێزە ئەمنییەكان رویداوە.
ئاماژەی بەوەشكردووە، لە ئەنجامی تەقینەوەكەدا سێ ئەفسەر كوژراون و چوار كەسی دیكە برینداربوون، تەقینەوەكەش بەهۆی هەڵەیەكی هونەری رویداوە.
روداوەكە بەوجۆرە بووە كە دوای گەیشتنی زانیاریی هەواڵگریی بە دەزگای ئاسایشی نیشتمانیی، تیمەكانی پوچەڵكردنەوەی چەك و تەقەمەنی بە هاوكاری لیوای 23ی پیادەی سوپای عیراق، دەستیان كردووە بە لێكۆڵینەوە، بەڵام بەهۆی هەڵەیەكی هونەری حەشارگەكە تەقیوەتەوە.