عیراق
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازی لە وەفدێکی لیژنەی هەماهەنگیی پێکهاتەی نیشتمانیی و هێزەکانی شنگال بە سەرۆکایەتی داود جوندی شێخ کالۆ کرد.
لە سەرەتای دیدارەکەدا کە ئەمڕۆ دووشەممە 5-5-2025 لە کۆشکی بەغداد بەڕێوەچوو، سەرۆک کۆمار هەڵوێستی قارەمانانە و قوربانیدانی دانیشتوانی شارەکەی لە کاتی بەرەنگاربونەوەکان بەرانبەر بە تیرۆریزمی داعش و دواتر ئاوەدانکردنەوەی شارەکە و سەرپێخستنەوەی ژێرخانی شارەکە بەبایەخەوە باسکرد.
سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە پێویستی هەوڵی هاوبەشی نیشتمانی بۆ پێشکەشکردنی باشترین خزمەتگوزاریی بە شارەکە.
هەر لەدیدارەکەد باس لە گرنگترین کێشە و ئاستەنگەکانی بەردەم شەنگال کران.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە لیژنەی سەرۆکایەتی کۆمار چاودێری دۆخی ئاوارەکان دەکات و کار بۆ چارەسەرکردنی ئەم بابەتە مرۆییە گرنگە دەکات.
جەختیشیکردەوە لە سەر پێویستی کاری جددی بۆ باشترکردنی رەوشی شارەکە و پەرەپێدانی ئاستی ژیانی هاووڵاتیانی و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری سەرەتایی بۆیان، هەروەها قەرەبووکردنی ئەوانەی زیانیان لێکەوتووە، و پێشکەشکردنی پاڵپشتی پێویست لە بوارە جیاجیاکاندا، بەشێوەیەک کە ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە بچەسپێنێت.
لای خۆشیانەوە ئەندامانی وەفدەکە سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی لە پای گرنگیدانی بە شەنگال و دابینکردنی مافی هاووڵاتیان، یەکخستنی پێکهاتەکان و رەتکردنەوەی هەموو جۆر دابەشبوونێک و پێداگرییان لەسەر پێکەوەژیانی ئاشتیانە.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە کۆشکی بەغداد پێشوازی لە تسوی وی باڵیۆزی کۆماری چین لە عیراق کرد و هەڵوێستی چینی بەرز نرخاند لە پشتیوانی عیراقدا.
لە کۆبوونەوەیەکدا سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر گرنگی پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی نێوان عیراق و کۆماری گەلی چین لە بوارە گرنگەکان کردەوە و پێویستی هەماهەنگی و هاریکاری لەسەر مەسەلەکانی بەرژەوەندی هاوبەش دوپاتکردەوە بە شێوەیەک کە یارمەتیدەر بێت بۆ پتەوکردنی ئاسایش و سەقامگیری و ئاشتی لە ناوچەکەدا، هەڵوێستی چینی بەرز نرخاند لە پشتیوانی عیراقدا.
لای خۆیەوە باڵیۆز سوئی وی پەرۆشی وڵاتەکەی بۆ فراوانکردنی ئاسۆی هاوکاری لەگەڵ عیراق و قوڵکردنەوەی پەیوەندییە دووقۆڵییەکان لەبوارە جیاجیاکاندا روونکردەوە و سوپاسگوزاری وڵاتەکەی بۆ رۆڵی عیراق لە ناوچەکەدا دەربڕی.
شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق پەیامێکی هاوخەمی ئاراستەی ئەیاد عەلاوی کرد.
دەقی پەیامەکەی خانمی یەکەمی عیراق.....
هاوبەشی خەمی بەرێز دکتۆر ئەیاد عەلاوی سەرۆکی کۆبونەوەی نیشتمانی مەدەنی عیراقیم، بۆ لەدەستدانی کوڕە ئازیزەکەی ،حەمزە، کە ئەمڕۆ لەبەغدا کۆچی دوایی کرد.
لەپەروەردگار داوا دەکەین لەکۆچکردوو خۆش بێت و سەبر و ئارامیش بە کەسوکاری ببەخشێت.
بڕیارە مانگی داهاتوو ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا بۆ بەشداریكردن لە سێهەمین كۆنفرانسی بەغداد بۆ هەماهەنگی و هاوبەشی سەردانی بەغداد بكات و لەگەڵ لێپرسراوانی عیراق چەند دۆسییەك تاوتوێ بكات.
عامر فایز ئەندامی لیژنەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق رایگەیاند، لەنێوان عیراق و فەرەنسا لیژنەی هاوبەش پێكهێنراوە، بۆ ئامادەكردنی ئەو دۆسێیانەی لە سەردانەكەی سەرۆكی فەرەنسا بۆ بەغداد گفتوگۆیان لەسەر دەكرێت، لەنێویاندا دۆسێكانی تایبەت بە بوارەكانی ئابووری و وەبەرهێنان و ئاسایش و سەربازیی.
وتیشی، چاوەڕوان دەكرێت لە سەردانەكەدا، ژمارەیەك گرێبەستی چەك لەنێوان فەرەنسا و عیراق ئیمزا بكرێت و كار بكرێت بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی بەشداری كۆمپانیاكانی فەرەنسا لە كەرتی وەبەرهێنان لە عیراق.
ئەوەش لەكاتێكدایە، بڕیارە رۆژی 17ی مانگی داهاتوو سێهەمین كۆنفرانسی بەغداد بۆ هەماهەنگی و هاوبەشی بەڕێوەبچێت و بە بەشداری بەشێكی زۆر لە سەرۆكی وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان، چەندین دۆسێی پەیوەندیدار بە عیراق و ناوچەكە تاوتوێ بكرێت.
د.لەتیف ڕەشید، سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازیکرد لە وەفدێکی سەندیکای وردبین و ژمێریارانی عێراقی بەسەرۆکایەتی جەواد غانم ئەلشهێلی سەرۆکی سەندیکا.
لەسەرەتای دیدارەکەدا سەرۆک کۆمار پیرۆزبایی لە د.ئەلشهێلی کرد بەبۆنەی دووبارە هەڵبژاردنەوەی وەک سەرۆکی سەندیکا بۆ خولێکی نوێ و هیوای سەرکەوتنی بۆ خواست لە ڕاپەڕاندنی ئەرکەکانیدا.
هەروەها باس لە کار و ئامرازەکانی سەندیکا بۆ ڕێکخستن و پەرەپێدانی پیشەی وردبین و ژمێریاران کرا، سەرۆک کۆمار جەختی لەڕۆڵی گرنگی سەندیکا کردەوە بۆ زاڵبوون بەسەر ئاستەنگەکان و پەرەپێدانی ڕۆڵی چاودێری لەهەموو دامەزراوەکانی دەوڵەتدا، ئاماژەی بە پێویستی بەرزکردنەوەی ئاستی ئەدای وردبین و ژمێریاران و پاراستنی مافەکانیان کرد.
سەرۆک کۆمار تیشکی خستە سەر گرنگی کاری وردبین و ژمێریاران لە پاراستن و پێشخستنی ئابوری نیشتمانیدا، هاوکات جەختیشی لەپێویستی گرتنەبەری شێوازی ژمێریاری ورد و زانستی بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و ڕۆتین کردەوە.
لەلای خۆیەوە ئەلشهێلی و وەفدی یاوەری سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ ڕێنماییەکانی سەرۆک کۆمار دەربڕی بەئامانجی بەرزکردنەوەی کاری دامودەزگاکانی دەوڵەت و ئاماژەشیان بەوەدا کە سەندیکا هەنگاوی بەرچاوی ناوە لەبواری ژمێریاری و وردبینی بۆ سنووردارکردنی گەندەڵی .
دەستەی كەشناسی عیراق رایدەگەیەنێت، شەپۆلی خۆڵبارین تا رۆژی سێشەممە بەردەوام دەبێت و دوای ئەویش شەپۆلێكی تری خۆڵبارین دەستپێدەكات.
دەستەی كەشناسی عیراق پێشبینی كردووە، ناجێگیری كەشوهەواو خۆڵبارین و نمەباران، تا رۆژی سێشەممە بەردەوام بێت و پلەكانی گەرماش بەرزدەبنەوە.
دەشڵێت، لە ئەمڕۆوە كاریگەری شەپۆلی خۆڵبارینەكە لە ناوچەكانی رۆژئاواوە بۆ ناوچەكانی باشوور و ناوەڕاستی عیراق درێژ دەبێتەوە.
دەستەكە كەشناسی عیراق ئاماژەی بەوەشكردووە، رۆژی سێشەممە كەشوهەوا ئاسایی دەبێتەوە، بەڵام رۆژی چوارشەممە لەگەڵ هەڵكردنی بای باكوری رۆژئاوا، شەپۆلی خۆڵبارین جارێكی تر دروست دەبێتەوە.
محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عیراق رایگەیاند کە بەستنی لوتکەی عەرەبی لە بەغدا گرنگییەکی تایبەتی هەیە، چونکە جەخت لە رۆڵی عیراق لە ناوچەکەدا دەکاتەوە بەهۆی هەڵوێستە هاوسەنگەکانی بەرامبەر بە کێشەکانی ناوچەکە.
لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ رۆژنامەنووسی ئەمریکی تیم کۆنستانتین، سودانی جەختی کردەوە کە “عیراق لە کۆبوونەوەی لوتکەکەدا پێشەنگ دەبێت و چارەسەر بۆ قەیرانە جیاوازەکانی ناوچەکە پێشکەش دەکات.”
سەبارەت بە بانگهێشتکردنی سەرۆکی سوریا، ئەحمەد شەرع، سودانی رونیکردەوە کە “بانگهێشتەکە بەپێی پرۆتۆکۆلی باوی کۆمکاری عەرەبی کراوە. شەرع نوێنەرایەتی دەوڵەتی سوریا دەکات، بەبێ گوێدانە شێوازی گۆڕانکاری لە دەسەڵاتدا.”
سەرۆک وەزیرانی عیراق زیاتر جەختی کردەوە کە “ئامادەبوونی شەرع گرنگە تاوەکو دیدگای نوێی سوریا لەبەردەم دەوڵەتە عەرەبیەکاندا رون بکاتەوە، چونکە زۆربەی وڵاتان حەزدەکەن سوریا قەیرانەکەی تێپەڕێنێت. ئێمە گرنگی بە ئاسایشی سوریا دەدەین چونکە بەشێکە لە ئاسایشی نەتەوەیی عیراق.”
هەروەها سودانی جەختی کردەوە لەسەر پێویستی “هەبوونی هەڵوێستی رون بۆ بەدیهێنانی سەقامگیری لە سوریا و بەرەنگاربوونەوەی ئاڵنگارییەکان، بەتایبەت ئەوانەی پەیوەندییان بە ئاسایشەوە هەیە.” ئاماژەی بەوەش کرد کە “گرووپە تیرۆریستیەکانی داعش بە چالاکی و کارایی بەرچاو لە سوریا ئامادەییان هەیە.”
وابڕیارە عیراق، رۆژی پێنجشەممە 17ـی ئایاری 2025 لە کۆشکی سەخیر میوانداری لوتکەی عەرەبی سی و چوارەم (لوتکەی بەغدا) بکات، بە سەرۆکایەتی محەمەد شیاع سودانی.
گۆڕەپانی سیاسی عیراق دابەشبوونێکی ڕوونی بەخۆیەوە بینی لەسەر بەشداریکردنی شەرع لە لوتکەی بەغدا، دوای ئەوەی بانگهێشتنامەیەکی فەرمی لە عێراقەوە وەرگرت بۆ ئامادەبوون. ئەم دابەشبوونە لە هەڵوێستی هەندێک لە هێزە سیاسییەکانی عێراقدا دەرکەوت، بەتایبەت ئەوانەی نزیکن لە ئێران، کە ناڕەزایی یان دوودڵی خۆیان دەربڕی سەبارەت بە بەشداریکردنی شەرع، لە کاتێکدا حکومەتی عێراق بەرگری لە بڕیارەکەی کرد و ڕایگەیاند کە مەسەلەی بانگهێشتکردنی سەرکردەکان و بەشداریکردن لە لوتکەکەدا کارێکی تەواو حکومییە و پەیوەندی بە کێشە سیاسییە ناوخۆییەکانەوە نییە.
سەرۆک کۆماری عیراق پەیامێکی بەبۆنای رۆژی جیهانیی کرێکارانەوە بڵاوکردەوە و رایگەیاندووە، جەختدەکەنەوە لە مسۆگەرکردنی مافی کرێکاران و دەرکردنی یاسای پێویست بۆیان.
د، لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رایگەیاند، "بەبۆنەی رۆژی جیهانی کرێکارانەوە پیرۆزبایی لە رۆڵەکانمان 'کرێکارانی ژنان و پیاوان' دەکەین".
ئاماژەی بەوەشکردووە، "وەک چۆن خەبات و هەڵوێست و بەشدارییان لە پێشخستن و پێشکەوتنی وڵاتدا وەبیر دەهێنینەوە، جەختیش لە پێویستی بەردەوامبوونی کارکردن دەکەینەوە بۆ مسۆگەرکردنی مافەکانیان و باشترکردنی بارودۆخی کارکردن و دەرکردنی یاسای پێویست بۆیان، کرێکاران پایەیەکی بنەڕەتین لە پاڵپشتیکردنی پرۆسەی بونیادنان و ئاوەدانکردنەوە و پەرەپێدانی کەرتەکانی بەرهەمه جۆراوجۆرەکان".
لە کۆتاییدا دەشڵێت، هەموو ساڵیک کرێکارانی عێراق و جیهان لە خێر و خۆشیدا بن.
بەبۆنەی ڕۆژی جیهانی کرێکارانەوە پیرۆزبایی لەڕۆڵەکانمان کرێکارانی ژنان و پێاوان دەکەین.
— Abdullatif J Rashid عبد اللطيف جمال رشيد (@LJRashid) May 1, 2025
وەک چۆن خەبات و هەڵوێست و بەشدارییان لە پێشخستن و پێشکەوتنی وڵاتدا وەبیر دەهێنینەوە،جەختیش لەپێویستی بەردەوامبوونی کارکردن دەکەینەوە بۆ مسۆگەرکردنی مافەکانیان و باشترکردنی بارودۆخی کارکردن و…
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لەگەڵ د.حەیدەر عەبادی سەرۆک وەزیرانی پێشووتر کۆبووەوە و جەختی لەسەر گرنگی یەکخستنی هەوڵەکان بۆ دەستەبەرکردنی ئایندەیەکی باشتر بۆ عیراق کردەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا دوایین پێشهاتەکانی بارودۆخی سیاسی و ئەمنی وڵات و چۆنیەتی بەهێزکردنی سەقامگیری و پشتیوانیکردن لە دیالۆگی نێوان هێزە سیاسییەکان تاوتوێکرا، تێیدا سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر گرنگی یەکخستنی هەوڵەکان کردەوە بۆ دەستەبەرکردنی ئایندەیەکی باشتر بۆ عیراق.
لای خۆیەوە د.عەبادی ستایشی رۆڵی سەرۆک کۆماری کرد لە پاڵپشتیکردنی لێکتێگەیشتنی نیشتمانی و پشتیوانی خۆی پیشاندا بۆ هەر هەوڵێک کە لە بەرژەوەندی وڵاتدا بێت و یەکڕیزی و سەروەری بەهێز بکات.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە کۆشکی بەغداد پێشوازی لە شێخ سامی مەسعودی سەرۆکی کۆمیسیۆنی باڵای حەج و عومرە کرد و جەختی لە گرتنەبەری رێوشوێنی پێویست کردەوە بۆ دڵنیابوون لە ناردنی حاجیانی عیراق بۆ مەککە و دابینکردنی سەرجەم پێداویستییەکانیان.
لەدیدارەکەدا، باس لە ئامادەکارییەکانی کۆمسیۆن کرا بۆ وەرزی حەج و ئەو خزمەتگوزارییانەی پێشکەش بە حاجیانی عیراق دەکرێت، لەو بارەیەوە سەرۆک کۆمار جەختی لە پێویستی گرتنەبەری رێوشوێنی پێویست کردەوە بۆ دڵنیابوون لە ناردنی حاجیانی عیراق بۆ مەککە و دابینکردنی سەرجەم پێداویستییەکانیان تا تەواوبوونی رێوڕەسمی حەج و گەڕانەوەیان بە تەندروستی و سەلامەتی.
لای خۆیەوە، شێخ سامی مەسعودی بەدواداچوونی سەرۆک کۆماری بۆ دۆخی حاجیانی عیراقی بەرزنرخاند و روونکردنەوەی پێویستی پێشکەش بە د.لەتیف رەشید کرد سەبارەت بەو ئاسانکاریانەی کۆمسیۆنەکەیان لەم وەرزەدا پێشکەش بە حاجیانی دەکات.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، پێشوازی لە وەفدێکی دامەزراوەی ئاشتی ئەوروپا بە سەرۆکایەتی بەڕێوەبەری جێبەجێکاری پەیمانگەکە لە برۆکسل مایکل کیتینگ کرد و پاڵپشتی عیراقی بۆ هەموو هەوڵەکان دووپاتکردەوە کە ئامانجیان چەسپاندنی بنەماکانی دیالۆگ و لێکتێگەیشتنی ناوچەکەیە.
لە دیدارەکەدا کە ئەمڕۆ چوارشەممە 30-4-2025 لە کۆشکی بەغداد بەڕێوەچوو، وەفدەکە دەرئەنجامی ئەو دەستپێشخەرییەیان پێشکەش بە سەرۆک کۆمار کرد کە لە لایەن دامەزراوەکەوە خراوەتەڕوو لە وڵاتانی ئەنجومەنی هاریکاری کەنداو کە عیراق و ئێران لەخۆدەگرێت، بە ئامانجی بەرەوپێشبردنی گفتوگۆ و لێکنزیکبوونەوە و هاریکاریی ئیقلیمی.
وەفدەکە باسی لە دەرئەنجامی گفتوگۆی فراوان کرد سەبارەت بە رێوشوێنەکانی ئێستا و داهاتوو، دیارترینیان سازکردنی کۆنفرانسێک بوو کە هەشت وڵات لە دەستپێشخەرییەکە بەشداربوو، بە ئامانجی داڕشتنی نەخشەڕێگایەکی رون بۆ پشتیوانیکردن لە هەوڵەکانی ئاشتی و سەقامگیری لە ناوچەکەدا.
سەرۆک کۆمار پاڵپشتی عیراقی بۆ هەموو هەوڵەکان دووپاتکردەوە کە ئامانجیان چەسپاندنی بنەماکانی دیالۆگ و لێکتێگەیشتنی ناوچەکەیە، هەروەها جەختی کردەوە لە پێویستی دروستکردنی هەماهەنگی لەسەر بنەمای رێزگرتنی یەکتر و بەرژەوەندی هاوبەش لەنێوان وڵاتانی ناوچەکە.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کە میوانداریی داهاتووی بەغداد بۆ لوتکەی عەرەبی ئاماژەیە لەسەر رۆڵی کارای عیراق لە زۆنی عەرەبی و ئیقلیمیدا، هەروەها پابەندبوونیەتی بە پاڵپشتیکردن لە چۆنیەتی پەرەپێدانی هاریکاری و یەکڕیزی لە نێوان گەلان و وڵاتانی ناوچەکە.
لای خۆیەوە مایکل کیتینگ پێزانینی خۆی بۆ هەوڵەکانی سەرۆک کۆمار نیشاندا بۆ چەسپاندنی سەقامگیری لە زۆنی عەرەبی و ناوچەیی، جەختیکردەوە لە گرنگی بەردەوامی هەماهەنگی و هاریکاری لەگەڵ هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ سەرخستنی دەستپێشخەرییەکە و فراوانکردنی مەودای کارکردن بۆ پاراستنی بەرژەوەندیی هەموو گەلانی ناوچەکە.
ئەمڕۆ سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازی لە شاندێکی خانەوادەی بێسەروشوێنەکانی کوردانی فەیلی کرد و ستایشی قوربانیدانی کوردە فەیلییەکانی کرد لە رووبەڕووبوونەوەی رژێمی دیکتاتۆری و بەرەنگاربوونەوەی کۆیلەکردن و نادادپەروەری.
ئەمڕۆ چوارشەممە، لە کۆشکی بەغداد د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازی کرد لە خانەوادەی بێسەروشوێنبووانی کوردانی فەیلی لە سەردەمی رژێمی پێشوو .
لە دیدارەکەدا سەرۆک کۆمار هاوخەمی سەرۆکایەتی کۆماری بۆ کەسوکاری قوربانیان دووپاتکردەوە و جەختیشی کردەوە لە گرنگی دۆکیۆمێنتکردنی تاوانەکانی رژێمی پێشوو و قەرەبووکردنەوەی قوربانیان و مسۆگەرکردنی دادپەروەری کە بگونجێت لەگەڵ نەهامەتیەکانیاندا.
سەرۆک کۆمار ستایشی قوربانیدانی کوردە فەیلییەکانی کرد لە رووبەڕووبوونەوەی رژێمی دیکتاتۆری و بەرەنگاربوونەوەی کۆیلەکردن و نادادپەروەری.
جەختی لەوەش کردەوە، ئەوان بەشێکی دانەبڕاون لە گەلی عێراق کە شایستەی هەوڵی هاوبەشن بۆ پشتیوانیکردنیان لەپێناو بەهێزکردن و پتەوکردنی پێکەوەژیانی کۆمەڵایەتی ئاشتیانە، دوپاتیشی لە گرنگی بەردەوامی لایەنە پەیوەندیدارەکان کردەوە لە گەڕان بۆ دۆزینەوەی روفاتی قوربانیان و گەڕاندنەوەیان بۆ خانەوادەکانیان وەک مافێکی مرۆیی و مۆراڵی.
چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان بە شەش لیست بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق دەكات.
سكای نیوزی عەرەبی لە زاری سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە بڵاویكردۆتەوە ، چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان بریاریداوە پێش هەڵبژاردن دابەش ببێت و بە شەش لیست بەشداری پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران بكات.
پێشریش سەرچاوەیەك لە چوارچێوەی هەماهەنگی ئاشكرایكردبوو كە هەریەك لە محەمەد شیاع سودانی و نوری مالیكی و عەمار حەكیم و حەیدەر عەبادی بە لیستی جیا بەشداری هەڵبژاردن دەكەن بۆ ئەوەی هەر لایەنە و قەبارەی خۆی بزانێت و گفتوگۆكانیش لە نێو چوارچێوەكەدا بۆ دروستكردنی هاوپەیمانی بەردەوامیی هەیە .
رێكخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی رایگەیاند، پێشێلكردنی سەرەوەری خاكی عیراق لە لایەن توركیاوە بە بیانوی هەبوونی تیرۆریست بەردەوامە و دەسەڵاتدارانی عیراق و هەرێمیش بێدەنگن.
رێكخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی ناسراو بە ئەمنیستی، لە نوێترین ڕاپۆرتی ساڵانەیدا پێشێلكارییەكانی سوپای توركیای لە هەرێم بڵاوكردوەتەوە و ئاماژەی بەوە داوە كە توركیا بە پاساوی هێرشكردنە سەر پارتی كرێكارانی كوردستان - پەكەكە، ژمارەیەكی زۆری خەڵكی مەدەنیی كردوەتەوە قوربانیی.
ئەمنیستی رەخنەی توند لە دەسەڵاتدارنی عیراق و هەرێمی كوردستانیش دەگرێت لە بەرامبەر پێشێلكردنی خاكەیان و بێدەنگیان بەرامبەر ئەو تاوانەی دەكرێت.
ئاماژەی بۆ ئەوەشكردووە، تا ئێستا زیندانەكانی عیراق هەر بە قەرەباڵغی ماونەتەوە نەتوانراوە قەیران و كێشەكان بەپێی پێویست چارەسەر بكرێن.
ئەمنیستی سەبارەت بە هەرێمی كوردستانیش رایگەیاندووە، سەرەرای ئەوەی چەند هەنگاوێكی ئەرێنیان ناوە، بەڵام رۆژنامەنووسان لەسەر كاری میدیایی هەراسان و دەستگیركراون.
پارێزگاری كەركوك ئەو سكاڵایەی راگرت كە لەلایەن ئیدارەی پێشووەوە، لەسەر شاخەوان عەبدوڵا جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران و ئومێد محەمەد پەرلەمانتاری عیراق تۆماركرابوو.
رێبوار تەها، پارێزگاری كەركوك لە نووسراوێكدا كە ئاڕاستەی بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی كەركوكی كردووە، داوای لە بەڕێوەبەرایەتی ناوبراو كردووە، ئەو سكاڵایەی لەلایەن ئیدارەی پێشووی كەركوكەوە، دژی شاخەوان عەبدوڵا جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران و ئومێد محەمەد پەرلەمانتاری عیراقەوە تۆماركراوە رابگیرێت و هەڵبوەشێنرێتەوە.
مێژووی سكاڵاكەی ئیدارەی پێشووی كەركوك دژی شاخەوان عەبدوڵا و ئومێد محەمەد، دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 2022 كە بە تۆمەتی ناوزڕاندن و بێڕێزیكردن بەرانبەر ئیدارەی كەركوك، لە بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی كەركوك لەسەریان تۆماركراوە.
وەزارەتی پلاندانانی عیراق رایگەیاند، بەپێی ئەو پلانە چوار ساڵییەی دانراوە، لەگەڵ دابەزینی بەهای نەوتیشدا دەتوانرێت 79 ترلیۆن دینار داهاتی نانەوتی كۆبكرێتەوە.
عەبدولزەهرە هنداوی، وتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عیراق رایگەیاند، بەپێی پلانی گەشەپێدانی نیشتمانی بۆ ساڵانی 2024 بۆ 2028 پێشبینی كراوە كە داهاتی نەوتی بۆ لە 89% دادەبەزێت لە ساڵی 2024 و پلانی جێگرەوە بۆ ئەم بابەتە دانراوە.
وتیشی، بەپێی ئەو پلانەی دانراوە داهاتی نانەوتی تا ساڵی 2028 بگاتە 79 ترلیۆن دینار بە پشت بەستن بە داهاتی خاڵە سنووری و فڕۆكەخانەكان و باج و سەرجەم داهاتی ناوخۆییەكان، بەو پێیەش كێشە بۆ بودجە و موچە دروست نابێت.