کوردستان
دەقی بەیاننامەکە...
نەعرەتە لە ناو جەرگەی دیکتاتۆریدا، ئیلھامێک بو بۆ جۆشدانەوەی خەبات .
خۆپیشاندانەکەی کەرکوک نەخێرێکی شۆڕشگێڕی بوو بە ڕووی تەعریب وتەبعیسدا چل و یەک ساڵ لەمەوبەر و لە رۆژی شەشی ئایاردا بۆ ھاوسۆزیی و پشتیوانی خۆپیشاندانەکانی بیست وچواری چواری شاری قەڵادزی و شارەکانی تری کوردستان و وەک وەڵامدانەوەیەک بۆ بەرەنگاربوونەوەی سیاسەتەکانی (بە بەعسیکردن و بە عەرەبکردن) دژ بەگەلی کورد ڕێکدەخران، جەماوەری کوردپەروەری شاری کەرکوک بە وتنەوەی چەندین دروشمی نەتەوەیی و نیشتمانیی و نەعرەتە لەناو جەرگەی دیکتاتۆریدا وەک ئیلھام بەخشینێک بۆجۆشدانەوەی خەبات، لە خۆپیشاندانێکدا رژانەسەر شەقامەکان .
لە شاری کەرکوک و دەوروبەری کەھێزە سەرکوتکەرەکانی رژێمی بەعس چەندین ساڵ بوو گشت توانایەکیان خستبووە گەڕ بۆ نەھێشتنی ھەستی کوردایەتی و شۆڕشگێرانە ، بەڵام ئەم خۆپیشاندانەھێزەکانی بەعسی توشی شۆک کرد وکەوتنە وێزەی جەماوەر و دەیان کەسیان شەھید و بریندار کرد و سەدان کەسیشیان دەستگیر کرد .
ئەنجامی ئەم خۆپیشاندانانەی شارەکانی کوردستان و کەرکوک بە تایبەتی تەئکیدکردنەوەی یەکێتیی و یەکدەنگی کورد بوو لە سەردەمێکدا کە رژێمی بەعس لەوپەڕی دەسەڵاتی داگیرکاری و خۆسەپێنیدا بوو، بەڵام چین و توێژەکانی گەلی کوردستان بە ورەیەکی پۆڵاینەوە وانەیەکی خۆراگریان بۆ ئەو قۆناغەی خەبات پێشکەشکرد و نەخێرێکی شٶڕشگێڕانە بوو بە ڕووی تەعریب و تەبعیسدا و ملیان بەسەرانی رژێمی بەعس نەوی کرد لە ئاست چەندین داواکاری جەماوەری خۆپیشاندەردا .
مەکتەبی سیاسیی
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
دەقی پرسەنامەکە...
بەڕێزان خێزان و خانەوادەی کۆچکردوو خاتوو گۆڤەند سعدی
بەبیستنی ھەواڵی کۆچی دوایی خاتوو (گۆڤەند سعدی حمد) خێزانی فەرماندەی کۆچکردوو (قادر دۆشکە)، نیگەران و غەمبار بووم.
کۆچکردوو خاتوو گۆڤەند کادرێکی بەئەمەک و زیندانی سیاسی و پێشمەرگەی دێرین و مامۆستایەکی لێھاتوو بوو، کۆچکردنی جێگای ئەسەفی ھەموومانە.
پرسە و سەرەخۆشی ئاراستەی ئێوەو خانەوادە نیشتمانپەروەرەکەتان دەکەم و ھاوبەشی غەمتانم.
خودای گەورە لەکۆچکردوو خۆش بێت، سەبوری و دڵنەواییش بەھەموو لایەک ببەخشێت.
انا للە و انا الیە راجعون
قوباد تاڵەبانی
سەرپەرشتیاری مەکتەبی سکرتارییەتی سەرۆک مام جەلال
بەدریە حسێن ئەندامی لیژنەی خوێندنی باڵا لە فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، رۆژی پێنج شەممە لیژنەکەیان لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق کۆبونەتەوە بۆ گفتوگۆکردن سەبارەت بە چەند پرسێکی تایبەت بە خوێندنی باڵا.
وتیشی، لە کۆبونەوەکەدا بە نوسراو داوایان لە سەرۆکوەزیرانی عێراق کردووە، ماوەی پڕکردنەوەی فۆرم بۆ دامەزراندنی خوێندکارە دەرچووەکان یەکەمەکانی ناوچە جێناکۆکەکان درێژ بکرێتەوە، کۆدیان پێ بدرێت.
بەدریە حسێن ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، سەرۆک وەزیرانی عێراق بڕیاریداوە ماوەی پڕکردنەوەی فۆرم تا ١٦ی ئایاری ٢٠٢٣ درێژکراوەتەوە و خوێندکاران دەتوانن لەو ماوەەیدا پەیوەندی بە زانکۆکانیانەوە بکەن بۆ وەرگرتنی کۆد و پڕکردنەوەی فۆرم بە مەبەستی دامەزراندن.
فەرماندەیی ئۆپراسیۆنە ھاوبەشەکانی عێراق لە راگەیەندراوێکدا ئاشکرایکردووە، شەوی رابردوو فڕۆکە جەنگییەکانی عێراق لە جۆری ئێف١٦ حەشارگەیەکی گرووپی تیرۆریستی داعشیان لە سنوری پارێزگای کەرکوک کردوەتە ئامانج و بەھۆیەوە ژمارەیەک تیرۆریست کە لە ناو حەشارگەکەدا بوون ھەموویان کوژراون و حەشارگەکەش بە تەواوی لەناوبراوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، دوای بۆردوومانەکە ھێزە ئەمنییەکان چوونەتە شوێنەکە و دەرکەوتووە ئەو حەشارگەیە یەکێکە لە حەشارگە گەورەکانی تایبەت بە پاشماوەکانی گرووپی تیرۆریستی داعش و بڕێکی زۆر چەک و تەقەمەنیشی تێدابووە.
قائیمقامیەتی قەزای چەمچەماڵ رایگەیاند، ئەمڕۆ ڕەمک ڕەمەزان قائیمقامی چەمچەماڵ بەیاوەری غریب ئەحمەد ئەندامی پەرلەمانی عێراق لە فراکسیۆنی سەوز سەردانی لیژنەی کشتوکاڵی پەڕلەمانی عێراقیان کرد.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، سەردانەکە لەسەروبەندی پەسندکردنی بودجەدایە و قائیمقامی چەمچەماڵ داوای کردووە بڕەپارەیەک تەرخان بکرێت بۆ دروستکردنی بەنداو لە سنوری قەزای چەمچەماڵ هاوکات غەریب ئەحمەد داواکاری قائیمقامی چەمچەماڵی بە نوسراوی ژمارە (٥٢) لە ٥/٤/ ٢٠٢٣ خستە بەردەم سەرۆکی پەڕلەمانی عێڕاق و سەرۆکایەتی ئاراستەی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراقی کردووە.
ئاشکراشیکرد، قائیمقامی چەمچەماڵ پێشنیاری دروستکردنی بەنداوی (کانی قوباد)ی لە سنوری ناحیەی ئاغجەلەر کردووە بۆ ئەوەی لە بودجەی ساڵی ٢٠٢٣ داجێگیر بکرێت.
دەقی پرسەنامەکە...
بەڕێزان کەسوکار و خانەوادەی مامۆستا عەبدولحەمید دەروێش
بۆ شەھیدبوونی (حەمید جەمیل دەروێش) برازای تێکۆشەری کۆچکردوو مامۆستا عەبدولحەمید دەروێش، کە لە یەکێک لە نەبەردییەکانی ھێزەکانی سوریای دیموکرات بەرامبەر تیرۆریستانی داعش شەھید بوو، پرسە و ھاوخەمی قووڵی خۆمان ئاڕاستەی ئێوەی بەڕێز دەکەین.
ھاوبەشی ئەم خەمە گەورەیەین و لەخوای گەورە داواکارین سەبووری و ئارامی بەھەموولایەک ببەخشێت.
دڵسۆزتان
بافڵ جەلال تاڵەبانی
سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
لە کۆبوونەوەکەدا کە رۆژی ٤ی ئایاری ٢٠٢٣ لە ھەولێر بەڕێوەچوو و تیایدا ھەریەکە لە دەرباز کۆسرەت رەسوڵ کارگێڕی مەکتەبی سیاسی یەکێتی و دابان شەدەڵە جێگری سەرۆکی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی ھەرێم و ئەلینا رۆمانۆسکی باڵیۆزی ئەمریکا لە عێراق و ئێرڤن ھیکس کونسوڵی ئەمریکا لە ھەرێم ئامادەی بوون، تاوتوێی کێشە ناوخۆییەکانی ھەرێم کوردستان کرا.
لەمبارەیەوە قوباد تاڵەبانی رایگەیاند کێشە ناوخۆییەکان مەترسی بۆسەر پێگەی ھەرێم دروست کردوە و پێویستە ھەموولایەکمان بە ھەستی بەرپرسیارێتییەوە ھەوڵی چارەسەرکردنی کێشە ناوخۆییەکان بدەین و نابێت ململانێی سیاسی و حیزبی بگاتە ئاستی بەزاندنی ھێڵە سورە نیشتیمانییەکان و بە تایبەتیش لاوازکردنی پێگەی ھەرێم لەسەر ئاستی عێراقدا.
جێگری سەرۆک وەزیران راشیگەیاند پێشوازی لە ھەرجۆرە دەستپێشخەرییەک دەکەین بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان و ئامادەین لەپێناو چارەسەرکردنی ھەموو ئەو خاڵانەی مایەی ناکۆکین لیژنەی ھاوبەش تەنانەت بە بەشداری نوێنەرانی ھاوپەیمانەکانمان پێک بھێنین.
لە بەشێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا تاوتوێی پەیوەندییەکانی نێوان ھەولێر و بەغدا کرا. لەم چوارچێوەیەشدا قوباد تاڵەبانی رایگەیاند ئامانجمانە کێشەکان بەشێوەیەکی بنەڕەتی لەگەڵ بەغدا چارەسەر بکەین.
وتیشی دوای ماوەی ساڵانێکی زۆر لە ناسەقامگیری ئەمنی و سیاسی و ئابووری و ھەروەھا ململانێ و ناکۆکی سیاسی و حیزبی ناپێویست، عێراق و ھەرێمی کوردستان پێویستییان بە قۆناغێکی درێژی سەقامگیری و ئارامی ھەیە تا بتوانین پێکەوە کار لەسەر گەشەسەندنی ئابووری و بووژانەوەی بازاڕ بکەین، چونکە لەوە زیاتر عێراق و کوردستان بەرگەی ململانێی ناپێویستی حیزبی ناگرێت.
ھەر لە کۆبوونەوەکەدا باسی دۆخی ئازادی رادەربڕین لە کوردستان کرا و لەمبارەیەشەوە جێگری سەرۆک وەزیران ئاماژەی بەوەدا کە ئێمە ھەمیشە شانازیمان بە دابینکردنی ئازادی رادەربڕین و ئازادی کاری رۆژنامەوانییەوە دەکرد، کەچی بە داخەوە لەم دوایانەدا لەلایەن دۆستەکانمانەوە رووبەڕووی رەخنە بووینەتەوە. جەختیشی کردەوە کە پێویستە بەخۆماندا بچینەوە بۆ ئەوەی ناو و ناوبانگی ھەرێم لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیدا بەھۆی پێشێلکردنی ئازادییەکانەوە لەکەدار نەبێت.
دەقی پرسەنامەکە...
بەرێزان کەسوکار و خانەوادەی ھاورێ حەیدەر شێخ عەلی
بەرێز مەکتەبی سیاسیی حزبی شیوعی کوردستان
بە داخەوە ھەواڵی کۆچی دوایی تێکۆشەر حەیدەر شێخ عەلی وەزیری پێشوتری گواستنەوە و گەیاندن لەحکومەتی ھەرێمی کوردستان و سەرکردەی دیاری حزبی شیوعی کوردستان و کوردانی فەیلیمان پێگەیشت، بۆ ئەم کۆست و خەمە، ھاوخەمی خۆمان بە خانەوادە و کەسوکار و ھاوسەنگەرانی رادەگەیەنین.
ڕۆحی کۆچکردوو شاد بێت و سەبوریتان بۆ دەخوازین .
مەکتەبی سیاسی
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
دەقی پەیامەکە...
بەڕێزان خانەوادە و کەس وکاری تێکۆشەر مامۆستا عەبدولحەمید دەروێش
بەخەم و پەژارەیەکی قووڵەوە ھەواڵی شەھیدبوونی حەمید جەمیل دەروێش برازای تێکۆشەری کۆچکردووکاک عەبدولحەمید دەروێشمان پێگەیشت.کە لەنەبەردییەکانی ھێزەکانی سوریای دیموکراتیک بەرامبەر بەتیرۆریستانی داعش گیانی بەخشی.
بۆ ئەم خەمە قوڵە ھاوبەشی خەمتانین و ھیوادارین ئەمە دوا کۆست و خەمی بنەماڵەکەتان بێت.
شەھیدبوونی کاکە جەمیل لاپەڕەیەکی تری پرشنگدار دەخاتەسەر مێژووی ئەم بنەماڵە تێکۆشەرەی کە مامۆستا حەمید دەروێشی خەباتگێڕ پێشکەش کردین.
داواکارین لەیەزدانی مەزن ڕۆحی پاکی شەھید جەمیل جێگەی بەھەشت بێت وسەبوری و ئارامی بەئێوەش ببەخشێت .
مەکتەبی پەیوەندییەکان
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزاری ھەرێم لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، بڕیاری لێخۆشبوون لە کرێی ئاو بەڕێژەی ١٥% تاوەکو ١٠ـی ئەم مانگە بەردەوامدەبێت، لە ٢٠ ڕۆژی رابردووشدا زیاتر لە ١١ ھەزار ھاوبەش لە پارێزگاکانی ھەرێم سودمەندبوون.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، لەو ماوەیەدا بەبڕی ٣٩٥ ملیۆن دینار لێخۆشبوون بۆ ھاووڵاتییان کراوە، ئێستاش ھاوبەشانی ئاو دەتوانن سەردانی فەرمانگەکانی ئاو بکەن و لەو بڕیارەی حکومەت سوودمەندبن.
رۆژی ١٠ ئەم مانگە بڕیاری لێخۆشبوونی قەرزی کرێی ئاو لە ھەرێمی کۆتایی دێت
مەکتەبی سیاسیی یەکێتیی لە راگەیەندراوێکدا کە بە بۆنەی رۆژی جیھانیی ئازادی رۆژنامەگەری بڵاویکردووەتەوە، دەڵێت، بە پێی راپۆرتی رێکخراوەکانی تایبەت بە مافەکانی مرۆڤ و چاودێری میدیایی و ناوەند و نێردە دبلۆماسییەکان، ئەوەی پەیوەندی بە ھەرێمی کوردستانەوەیەبە داخەوە لەم بوارەدا وێنەیەکی خراپی بەخشیووە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، چەندین جار ھۆشداری دراوە بە کابینەی نۆیەمی حکومەتی ھەرێم کە ئەم بارە لارە راست بکەنەوە و دەرفەتی گونجاو برەخسێنن بۆ ئازادی رادەربڕین و دەرگای بە دەستھێنانی زانیاری و فراوانکردنی مەودای کارکردنی میدیاکاران و رۆژنامەنوسان واڵا بکەن.
ئاشکراشیکردووە، لەو رەخنە وگلەییانەی رێکخراوە جیھانیەکان لەسەر ئەم پرسە لە ھەرێمی کوردستان بەرامبەر رۆژنامەنوسان و میدیاکاران ھەیانە ،داتاشینی ئەوتۆمەتە ناراستانەیە کە بۆیان دروست دەکرێت لەسەر وشە وھەواڵی راستی بەو بیانوەوە ڕووبەڕوی گرتن و ڕاوەدونانیان دەکەنەوە.
مەکتەبی سیاسیی یەکێتیی جەختی لەوەشکردووەتەوە، لە درێژەی باوەڕبونمان بەدیموکراسی و رادەربِرین بۆ خستنە ڕووی راستییەکان و ھەقبێژیی لەگشت بوارەکانی میدیاو نوسیندا، ھەمیشە پێداگیری لە فراوانکردنی مەودای ئازادییەکان و زەمینەرەخساندنی زیاتر دەکەینەوە و خەباتمان بۆ نەھێشتنی بەرتەسککردنەوە و پێشێلکردنی ئەو مافانەی رۆژنامەنوسان و میدیاکارانە لە کوردستاندا.
کونسوڵخانەی ئەمریکا لە ھەرێمی کوردستان بە بۆنەی ڕۆژی جیھانیی ئازادی ڕۆژنامەگەری، پەیامێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، پارێزگاریکردن لە ڕۆژنامەنووسان تا کاری خۆیان بکەن و بۆچوونەکانی خۆیان دەرببڕن بەبێ ھەڕەشەلێکردن و ھەراسانکردن و دەستگیرکردن و پشکنینی ھەڕەمەکی، کۆڵەکەی بنەڕەتیی ھەموو حکومڕانییەکی دیموکراتییە و حکومڕانیی دیموکراتیش ھانیی ئازادیی ڕاگەیاندن دەدات.
دەشڵێت، دەستخۆشی لە ھەموو ئەو ڕۆژنامەنووسانە دەکەن کە لە ژینگەی مەترسیداردا کاردەکەن بۆ ڕوناکی خستنەسەر ڕاستییەکان و لەو پێناوەشدا دەکەونە بەر مەترسی زۆر.
کونسوڵخانەی ئەمریکا لە ھەرێم راشیگەیاندووە، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بەردەوامدەبێت لە پشتیوانیکردنی ڕۆژنامەنووسان لە سەرتاسەری جیھان و لەو نێوەندەشدا ھەرێمی کوردستان و عێراق، ئەویش لە ڕێی پڕۆگرامی ڕاھێنان و ئاڵوگۆڕ و کاریی پێکەوەیی و داکۆکیکردن.
دەزگای ئاسایشی ھەرێمی کوردستان لە روونکردنەوەیەکدا دەربارەی کەیسی ھەردوو راگیراو "ئارام حەسەن و شەرمین عەلی" بڵاویکردەوە و ڕایگەیاند، ئەو دۆسیەیە ھیچ پەیوەندیەکی بە کاری رۆژنامەوانی و رێکخراوەیی و ئازادی رادەربڕینەوە نییە، وەک ھەندێک کەس و لایەن و بەناو چالاکوان باسی دەکەن و ئامانجیان چەواشەکردنی رای گشتییە .
ئەوەشی خستەڕوو، ئەو دوو کەسە بە فەرمانی دادوەری لێکۆڵینەوە بە ماددەی ٣٤١ی خراپ بەکارھێنانی دەسەڵات لە یاسای سزادانی عێراقی راگیراون، چونکە فەرمانبەری حکومەتن و ھۆکاری دەستگیرکردنەکەیان روونە، لە ماوەی رابردووشدا خراونەتە بەردەم دادوەری لێکۆڵینەوەی ئاسایش و وتەیان وەرگیراوە و ھەموو رێکارێکی یاساییان بۆ گیراوەتەبەر، دەزگای ئاسایش تەنھا لایەنی جێبەجێکاری یاسایە.
دەزگای ئاسایشی ھەرێمی کوردستان راشیگەیاند، رۆژی دوو ئایاری ئەمساڵ، رێکخراوی خاچی سووری نێودەوڵەتی بۆ ئاگاداربوون لە دۆخی راگیراوان سەردانی گرتووخانەی ئاسایشیان کردووە و چاویان بەسەرجەم راگیراوان کەوتووە و لەنێویشیاندا ئەو دوو راگیراوە، لە چەند رۆژی رابردووشدا کەسە نزیکەکانیان سەردانیان کردوون و چاوپێکەوتنیان ھەبووە .
ئاشکراشیکرد، ھەریەک لە تۆمەتباران بەرپرسبوون لە وەرگرتنی پارەی وزەی کارەبای یەکێک لەکارگەکانی ئاوی خواردنەوە و بۆ بەرژەوەندی خۆیاندا بەکاریان ھێناوە.
بەپێی راگەیاندراوەکەی دەستەی دەستپاکی، دوای ئەوەی دۆسییەکە خراوەتە بەردەم دادوەری لێکۆڵینەوەی تایبەت بەدەستپاکی لەدادگای کەرکوک، یەکێک لە تۆمەتبارەکان بەمادەی ٣٤٠ دەستگیرکراوە و دوو تۆمەتبارەکەی دیکەش بە دەستەبەری دارایی ( کەفالە ) ئازادکراون.
وەزارەتی پێشمەرگە راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، دوای دەرچوونی فەرمانی ھەرێمی لە سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان و رەزامەندی سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان، خشتەکانی پلە بەرزکردنەوەی ساڵانی ٢٠٢٠ و ٢٠٢١ لەگەڵ پاشکۆی خشتەکانی پلە بەرزکردنەوەی ساڵانی ٢٠١٨ و ٢٠١٩ی ئەفسەرانی سەر بە وەزارەتی پێشمەرگە گەڕایەوە وەزارەت.
ئاشکراشیکرد، ئەمڕۆ دوای بڕینی رێکارە یاساییەکان، خشتەکانی پلە بەرزکردنەوەی نەورۆز و ئەیلولی ھەردوو ساڵەکانی ٢٠٢٠ و ٢٠٢١ی ئەفسەرانی وەزارەتی پێشمەرگە گەڕایەوە وەزارەتی پێشمەرگە و فەرمانی وەزاری بۆ دەرچوو.
فەریق روکن عیسا عوزێر سەرۆکی ئەرکان بە راگەیاندنی وەزارەتی پێشمەرگەی راگەیاند، ھەموو ھەوڵێک دەدەن بۆئەوەی بە زووترین کات خشتەکانی پلە بەرزکردنەوەی ئەفسەرانی ھێزەکانی(٧٠ و ٨٠) وەک دیوانی وەزارەت، رێچکەی یاسایی خۆی وەربگرێت و فەرمانی پلە بەرزکردنەوەی ئەوانیش دەربچێت.
ھاوکات سەرۆکی ئەرکان دڵنیایشیدا، کە کار بۆ تەواوکردنی خشتەکانی نەورۆز و ئەیلولی ساڵی ٢٠٢٢و نەورۆزی ساڵی ٢٠٢٣ی ھێزی پێشمەرگەی کوردستان دەکرێت و بەپێی پێویست و لە کاتێکی گونجاودا، فەرمانی پلە بەرزکردنەوەی ئەوانیش دەردەچێت.
لەمیانی کۆبوونەوەیەکیدا لەگەڵ ئەنجومەنی کارگێڕی مەڵبەند، کە سەرکەوت زەکی لێپرسراوی مەکتەبی رێکسختن و ژمارەیەک لە ھەڤاڵانی سەرکردایەتی ئامادەی بوون، گفتوگۆکرا لەبارەی کاروباری حزبی لە ئۆرگانەکان و چۆنیەتی زیاتر چالاککردنی ئۆرگانەکان و ئامادەکارییەکان بۆ ھەڵبژاردنی داھاتوو لە ھەرێمی کوردستان.
لە کۆبوونەوەکەدا شاڵاو کۆسرەت رەسول، کورتەیەکی لەبارەی دۆخی سیاسی ھەرێمی کوردستان پێشکەش کردو ھەڵوێست و ھەنگاوەکانی یەکێتیی بۆ ئامادەبووان روونکردەوە.