کوردستان
ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان کۆبووە و دواتریش لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەیان بەوەداوە، "پێویستە حکومەتی هەرێم و بەغداد پابەندییەکانی خۆیان سەبارەت بە موچەی فەرمانبەران و موچەخۆرانی هەرێم جێبەجێ بکەن".
ئەمڕۆ یەکشەممە 27ـی 7ـی 2025 ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان کۆبووەوە و دواتریش راگەیەندراوێکیان بڵاوکردەوە کە تێیدا هاتووە، "سەبارەت بە كێشەی دواكەوتنی موچەی فەمانبەران و موچەخۆرانی كوردستان، كۆبوونەوەی سەركردایەتی جەختی كردەوە لە سەر ئەوەی كە پێویستە هەردوو حكومەتی هەرێم و بەغداد پابەندیەكانی خۆیان لەو بارەیەوە جێبەجێ بكەن، كۆبوونەوەی سەركردایەتی بە پێویستی دەزانێت كە حكومەتی كاربەڕێكەری هەرێم و لایەن دەسەڵاتدارەكانی كوردستان لەم هەل و مەرجە هەستیارو ئاڵۆزەدا كە ناوچەكەی پێدا تێدەپەڕێت، پێداچوونەوەی جیددی بە سیاسەت و بەرنامەی حكومەتی خۆیاندا بكەن و ئەرك و بەرپەرسیارەتیان بەرانبەر خەڵكی كوردستان بە گشتی راستبكەنەوەو چارەسەری ریشەیی كێشەی موچە بكەن".
لە راگەیەندراوەکەشدا هاتووە، "هەروەك پێویستە بە زووترین كات پەرلەمانی كوردستان كارا بكەن كە چەتری یاسایی و شەرعیەتی ئەم هەرێمەیە بۆ ئەوەی رۆڵی یاسایی و چاودێری خۆی بە ئەنجام بگەیەنێت".
لە سلێمانی نرخی کارەبای موەلیدەی کۆمەڵگەکانی نیشتەجێبوون 'سیتییەکان' بۆ مانگی حەوت دیاری کرا و یەک کیلۆوات بە 239 دینار دیاری کراوە.
بەڕێوەبەرایەتی گشتیی کارەبای سلێمانی رایگەیاند، نرخی کارەبای موەلیدەی کۆمەڵگەکانی نیشتەجێبوون 'سیتییەکان'یان بۆ مانگی حەوت دیاری کردووە و بەگوێرەی نرخی گازوایل لە بازاڕەکاندا، یەک کیلۆوات کارەبا 239 دینارە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەو سیتیانەشی تەنها موەلیدە وەک سەرچاوەی کارەبا بەکاردەهێن، نرخی یەک کیلۆوات بە 223 دینار دانراوە.
کارەبای سلێمانی راشیگەیاندووە، پێویستە سەرجەم ستیيەکانی سنوری پارێزگای سلێمانی پابەندبن بە نرخەکەوە، بە پێچەوانەوە ئەگەر زیاتر لەو نرخە وەربگرن رووبەڕووی رێکاری یاسایی دەکرێنەوە.
شارەزایەکی کەشناسیی پێشبینی خۆی لەبارەی کەشوهەوای مانگەکانی داهاتوو بڵاوکردووەتەوە و دەڵێت: مانگی داهاتوو شەپۆلی گەرمای بەهێزتری تێدایە و زستانی ئەمساڵیش لە سێ ساڵی رابردوو ساردتر و بەفراویتر دەبێت.
شاڵاو هیدایەت شارەزای کەشناسیی لە لاپەڕەی رەسمی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک نووسیویەتی، بەپێی پێشبینییەکان، مانگی هەشتی ئەمساڵ زۆر گەرم دەردەکەوێت و ئەگەر هەیە ریکۆردی نوێ لە بەرزی پلەکانی گەرما تۆمار بکرێت.
باسی لەوەشکردووە، مانگی داهاتوو شەپۆلی گەرمای بەهێزتری بەراورد بە ماوەی رابردوو تێدا دەبێت.
لەبارەی وەرزی زستانەوە:
شاڵاو هیدایەت رایگەیاندووە، بەپێی ئاماژە سەرەتاییەکان وەرزی زستانی داهاتوو لە دوای زستانی 2021-2022ـەوە زۆرترین سەرما و بەفری تێدا دەبێت، بە شێوەیەک سەرما و بەفر زیاتر دەبێت لە هەر سێ زستانی ساڵانی "2022-2023 و 2023-2024 و 2024-2025".
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە لەدوای هاوینی 2021ـەوە ئەوە دووەمجارە 'گڕەبا' لەناو وەرزی هاوین و مانگی تەممووزدا هەبێت، بەتایبەت لە بەشێکی ناوچە شاخاوی و سەرجەم ناوچە نیمچە شاخاوی و دەشتاییەکان.
دەشڵێت: تۆمارکردنی ریکۆردی نوێی پلەی گەرما لە چەندین شوێنی شاخاوی و نزیک شاخاوی، ئاماژەیەکی تری زیادبوونی سەرما و بەفرە بۆ ناو وەرزی زستان.
ئەوەشی خستووەتە روو، دوای تێپەڕبوونی مانگەکانی 8 و 9 بە تەواوی روون دەبێتەوە کە بەفر و سەرما لە ساڵی 2022 و ساڵانی پێشتریش زیاتر دەبێت یان نا.
لەبارەی بارانبارینیشەوە نووسیویەتی، سەرەتای وەرزی داهاتوو لەرووی بارانبارینەوە زۆر باش نابێت، بەڵام دواتر لە ناوەڕاستی پاییز بە دواوە بارانبارین زیاتر دەبێت، کە لەسەروو ئەوانەشەوە بەراورد بە پاییزی رابردوو باشتر دەبێت.
كۆمەڵەی خوێندكارانی كوردستان رایدەگەیەنێت، بڕیاری قەدەغەکردنی بەکارهێنانی زمانی کوردی لە زانکۆکان پێشێلكردنی ئاشكرای دەستور و یاسایە.
كۆمەڵەی خوێندكارانی كوردستان لە راگەیەنراوێکدا، ناڕەزایی دژی بڕیارەكەی وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق بۆ قەدەغەكردنی زمانی كوردی لە تاقیكردنەوەكانی کەرکوک، نەینەوا و دیالە دەردەبڕێت و بە هەنگاوێكی مەترسیدار ناویدەبات.
ئاماژەی بەوەشکرد، لەكاتێكدا بەگوێرەی دەستوری عیراق زمانەكانی كوردی و عەرەبی، زمانی رەسمین لە وڵاتدا، ئەم بڕیارە پێشێلكردنی ئاشكرای دەستور و یاسایە و بە هەموو شێوەیەك دژی دەوەستنەوە.
هەر لە راگەیەنراوەکەدا، كۆمەڵەی خوێندكارانی كوردستان هەوڵەكانی خالید شوانی، وەزیری دادی عیراق بۆ رەتكردنەوەی ئەو بڕیارە مەترسیدارە بەرز دەنرخێت و سوپاسی دەكات.
وەزارەتی رۆشنبیری و لاوانی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ئیدانەی بڕیارێکی وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق دەکات سەبارەت بە قەدەغەکردنی زمانی کوردی لە پرسیاری تاقیکردنەوەکانی زانکۆکانی کەرکوک، موسڵ و دیالە و رایدەگەیەنێت، ئەو هەنگاوە پێچەوانەی دەستوور و یاسا کارپێکراوەکانی عیراقە.
لە راگەیەندراوێکدا کە ئەمڕۆ شەممە، 26ی تەمموزی 2025 بڵاویکردەوە، وەزارەتی رۆشنبیری و لاوان ئاماژەی بەوەکردووە، "بەداخەوە، بە بڕیاری ژمارە (6496)ی رۆژی 16ی تەمموزی 2025ی وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق، کە ئاراستەی زانکۆکانی موسڵ، کەرکوک و دیالەی کردووە، فەرمانیکردووە، پرسیاری تاقیکردنەوەکان نەکرێنە کوردی."
وەزارەتی رۆشنبیری جەختی لەوە کردەوە، ئەم بڕیارە لە کاتێکدایە، کە بە گوێرەی ماددەی (4) و بڕگەی یەکەمی دەستوری هەمیشەیی عیراق، زمانی کوردی شانبەشانی زمانی عەرەبی، زمانی رەسمی وڵاتە.
هەروەها لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە کە بڕیارەکە پێچەوانەی ماددەکان و ناوەڕۆکی یاسای ژمارە (7)ی ساڵی 2014ی تایبەت بە زمانە فەرمییەکانی عیراقە، کە لە رۆژنامەی وەقائیعی عیراق بڵاوکراوەتەوە و لە ماددەی سێیەمی یاساکەدا بە روونی ئاماژە بەوە کراوە کە زمانی عەرەبی و زمانی کوردی دوو زمانی فەرمین لە عیراقدا.
لە کۆتاییدا، وەزارەتی رۆشنبیری و لاوان داوا لە دامەزراوە دەستوورییەکانی عیراق دەکات، "سەرەڕای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکە، ئیدانەی هەر جۆرە بڕیارێکی نادەستووری لەو شێوەیە بکەن و بەرپرسانی دەرکردنی ئەو بڕیارە رووبەڕووی لێپرسینەوەی یاسایی بکەنەوە."
"فەرامۆشکردنی زمانی شیرینی کوردی لە دامەزراوەکانی خوێندنی باڵای عیراق پێچەوانەی بنەماکانی دەستور و پێکەوەژیانە".
وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی حکومەتی هەرێمی کوردستان ئیدانەی بڕیاری وەزارەتی خوێندنی باڵای حکومەتی عیراقی فیدراڵ دەکات بۆ رێگرتن لە (خوێندن و دانانی پرسیار) بە زمانی کوردی لە زانکۆکانی (موسڵ و کەرکوک و دیالە).
لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە؛ ئەم بڕیارە لەگەڵ ئەوەی پێشێڵکردنی ڕاستەوخۆی مادەی (4)ی دەستوری هەمیشەیی عیراقە، لە هەمانکاتدا پێچەوانەی بەهاو بنەماکانی پێکەوە ژیانە لە چوارچێوەی دەوڵەتی عیراقی فیدراڵ. بۆیە داواکارین لە وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق دەستبەجێ ئەو بڕیارە هەڵبوەشێنێتەوەو کار بکات بۆ ئەوەی زانکۆکان و دامەزراوەکانی خوێندنی باڵا ببنە ناوەندی پێکەوە ژیان و رێزگرتن لە کلتور و زمان و فەرهەنگى هەموو گەلانی عیراق بەبێ جیاوازى.
بۆ ئەم مەبەستەش لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکانى حکومەتى عیراق لەسەر هێڵ دەبین بۆ چارەسەرکردنى ئەم پرسەو رێگە گرتن لە دوبارە بونەوەى ئەم جۆرە هەڵوێستە دوژمنکارانە .
بڕیاری قەدەغەکردنی زمانی کوردی لە ناوچەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم کاردانەوەی توندی بەدوای خۆیداهێنا و هەرزوو حکومەتی هەرێم هەڵوێستی خۆی دەربڕی و وەزیری دادی عیراقیش دەڵێت، "تاقیکردنەوەکان وەک ساڵانی رابردوو ئەنجام دەدرێن".
ئەمڕۆ شەممە 26ـی 7ـی 2025، وەزارەتی خویندنی باڵای عیراق بڕیاریدا کە دانانی پرسیار و وەڵامدانەوە بە زمانی کوردی لە زانکۆکانی پارێزگای (کەرکوک – موسڵ – دیالە) قەدەغە بکرێت.
بڕیارەکە پێچەوانەی دەستورە
د. عومەر نەجمەددین ئینجە راگری کۆلێژی ئادابی زانکۆی کەرکوک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بریارەکەی وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق پێچەوانەی دەستوری عیراقە، کەئاماژەی بەوەداوە عەرەبی و کوردی دوو زمانی رەسمین لە عیراق، هاوکات پێچەوانەی یاسای زەمان ژمارە 7 ی ساڵی 2014یە کە دوو زمانی سەرەکی لە عێراق عەرەبی و کوردییە، نەک عەرەبی و ئینگلیزی، وەک لەرێنماییەکان ھاتووە.
حکومەتی هەرێم: بڕیارکە نادەستورییە
لە هەمان کاتدا ئەکادیمیای کوردی سەر بە حکومەتی هەرێمی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرایکرد، بڕیاری وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق بۆ قەدەغەکردنی زمانی کوردی بڕیارێکی نایاسایی و نادەستورییە.
وەزیری دادی عیراق: کێشەکە چارەسەر دەکرێت
سەبارەت بە بڕیارەکە، خالید شوانی وەزیری دادی عیراق، دەربارەی قەدەغەکردنی زمانی کوردی لە زانکۆکانی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم؛ رایگەیاند: وەزیری خوێندنی باڵا بڕیای چارەسەرکردنی کێشەکەی دا و تاقیكرنەوەكان بە هەمان میكانزمی ساڵانی رابردوو بەڕێوە ئەچێت .
پێشهاتێکی مەترسیدارە
دەستەی گشتی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم سەبارەت بە بڕیارەکە دەلێت، "بڕیاری قەدەغەکردنی زمانی کوردی و رێگریکردن لە خوێندکاران و قوتابیان کە بەزمانی کوردی وەڵامی تاقی کردنەوەکان بدەنەوە، جگەلەوەی خەرقێکی روونی مادەی چواری دەستوری عیراقە، لە هەمان کاتدا پێشهاتێکی مەترسیدارە و بەلامانەوە جێی پرسیارە کە وەزارەتێکی گرنگی وەک وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراقی و بە نوسراوی رەسمی و بەڕۆژی رووناک بڕیارێکی لەم جۆرە دەردەکات".
دەستەی گشتی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم سەبارەت بە قەدەغەکردنی زمانی کوردستان لە چەند ناوچەیەکی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم پەیامێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت، "بڕیاری قەدەغەکردنی زمانی کوردی و رێگریکردن لە خوێندکاران و قوتابیان کە بەزمانی کوردی وەڵامی تاقی کردنەوەکان بدەنەوە، جگەلەوەی خەرقێکی روونی مادەی چواری دەستوری عیراقە، لە هەمان کاتدا پێشهاتێکی مەترسیدارە و بەلامانەوە جێی پرسیارە کە وەزارەتێکی گرنگی وەک وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراقی و بە نوسراوی رەسمی و بەڕۆژی رووناک بڕیارێکی لەم جۆرە دەردەکات".
دەقی پەیامەکە
بڕیاری قەدەغە کردنی زمانی کوردی و ڕێگری کردن لە خوێندکاران و قوتابیان کە بەزمانی کوردی وەڵامی تاقی کردنەوەکان بدەنەوە، جگەلەوەی خەرقێکی ڕوونی مادەی چواری دەستوری عێراقە، لە هەمان کاتدا پێشهاتێکی مەترسی دارەو بەلامانەوە جێی پرسیارە کە وەزارەتێکی گرنگی وەک وەزارەتی خوێندنی باڵای عێراقی و بە نوسراوی فەرمی و بەڕۆژی ڕووناک بڕیارێکی لەم جۆرە دەرئەکات، ئەگەرچی ئەم کارە نوێ نیەو ساڵانە ئەم گرفتەیان بۆ فێرخوازانمان لە ناوچە کوردستانیەکان دروست کردووە، بەڵام ئەوەی ئەم جارە ڕووبەری گرفتەکەی فراوانتر کردووە نوسراوی فەرمیە بۆ ئەم هەنگاوە دژ بەدستورە، ئێمە لە دەستەی ناوچە کوردستانێکان سەرباری ڕەتکردنەوەی هەر هەنگاوێێکین کە پێچەوانەی دەستور بێت لەهەمان کات دا ڕای ئەگەیەنین کە حکومەتی عێراق لە کەمتر لە دوو مانگدا دوو بڕیاری نادەستوی پیادەکردوە لە ناوچە کوردستانیەکان، لە دروست کردنی قەزای قەرەتەپەو ئەم بڕیارە نوێیەیان ، ئەم هەنگاوانە مەترسی دارن و گومان لە جدیەتی حکومەتی عێراق زیاتر ئەکات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی ناوچە کوردستانیەکان و پێچەوانەی ئەو بنەما هاوبەشانەشە کە حکومەتی ئێستای عێراقی لەسەر بینا کراوە بۆیە داوائەکەین لە نوێنەرانمان لە بەغداد هەر لە بەڕێز سەرۆکی کۆمارو وەزیر و ئەندامانی پەڕلەمان هەوڵەکانیان بخەنەگەر بە ئامانجی چارەسەر کردنی ئەم گرفتانەو دەسەڵاتی یاسای و دەستوری خۆیان پیادە بکەن لە پێناوی پاراستنی گیانی هاوبەشێتی لە ناوچە کوردستانیەکان و جێ بەجێ کردنی مادەی ١٤٠ ی دەستور.
دەستەی گشتی ناوچە کوردستانیەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم
حکومەتی هەرێم: بڕیاری قەدەغەکردنی زمانی کوردی بڕیارێکی نایاسایی و نادەستورییە
حکومەتی هەرێمی کوردستان بڕیاری قەدەغەکردنی زمانی کوردی لە زانکۆکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم شەرمەزار دەکات و دەڵێت: ئەو بڕیارە رەگەزپەرستییە.
ئەکادیمیای کوردی سەر بە حکومەتی هەرێمی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرایکرد، بڕیاری وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق بۆ قەدەغەکردنی زمانی کوردی بڕیارێکی نایاسایی و نادەستورییە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، پێویستە بە زووترین کات ئەو بڕیارە هەڵبوەشێنرێتەوە و هەروەها وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق، داوای لێبوردن لە گەلی کورد بکات.
جێگەی ئاماژەیە، بڕیاری ژمارە 6496ی وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق کە لە 16ی 7ی 2025دا دەرچووە و تێیدا زمانی کوردیی لە ناوەندەکانی خوێندنی باڵای ناوچە کوردییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستاندا قەدەغە کردووە.
وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق دانانی پرسیار و وەڵامدانەوەی تاقیکردنەوەکان بە زمانی کوردی لە زانکۆکانی ناوچەکانی درەوەی ئیدارەی هەرێم قەدەغەکرد.
بەپێی بریارێکی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی عیراق دانانی پرسیار و وەڵامدانەوەی تاقیکرنەوەکان بەزمانی کوردی لەزانکۆکان قەدەغەکرا.
د. عومەر نەجمەددین ئینجە ڕاگری کۆلێژی ئاداب لەزانکۆی کەرکوک بەکوردسات نیوزی راگەیاند، بریارەکە گشتێندراوە بۆ زانکۆی کەرکوک و زانکۆکانی موسڵ و دیالەش.وتیشی بەپێی بڕیارەکە زانکۆ حکومی و ئەهلیەکانیش پابەندکراون بەناوەڕۆکی بریارەکەوە.
راگری کۆلێژی ئادابی زانکۆی کەرکوک ئاماژەی بەوەشکرد، بەپێی بریارەکەی وەزارەتی خوێندنی باڵا هیچ کۆلێژێک نابێت پرسیار بەزمانی کوردی دابنێت و بۆ خوێندکاریش نییە بەزمانی کوردی وەڵامی پرسیارەکان بداتەوە، لەبریارەکەدا ئەوەش هاتووە هەر زانکۆ و کۆلێژێک پێچەوانەی ئەم بریارە کار بکات روبەڕووی لێپرسینەوەی یاسایی دەکرێتەوە.
د. عومەر نەجمەددین ئینجە راگری کۆلێژی ئادابی زانکۆی کەرکوک ئەوەشی خستەڕوو، بریارەکەی وەزارەتی خوێندنی باڵای عیراق پێچەوانەی دەستوری عیراقە، کەئاماژەی بەوەداوە عەرەبی و کوردی دوو زمانی رەسمین لە عیراق، هاوکات پێچەوانەی یاسای زەمان ژمارە 7 ی ساڵی 2014یە کە دوو زمانی سەرەکی لە عێراق عەرەبی و کوردییە، نەک عەرەبی و ئینگلیزی، وەک لەرێنماییەکان ھاتووە.
راشیگەیاند، بریارەکە پێچەوانەی ئەو یاسایاشە کە وەزارەتەکە پشتی پێ بەستووە بۆ دەرکردنی بریارەکەی.
بەپێێ پێشبینییەکانی کەشناسی ئەمڕۆ ئاسامان ساماڵ دەبێت لەگەڵ دروستبوونی هەندێک پەڵە هەور، هاوکات لە گەرمیان پلەکانی گەرما دەگاتە نیوەی کوڵان.
بەڕێوەبەرایەتی کەشناسی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ ئاسمان ساماڵ دەبێت لەگەڵ دروستبوونی هەندێک پەڵە هەور، هەروەها پلەکانی گەرما بە بەرزی دەمێنێتەوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، سبەینێ یەکشەممە ئاسمان ساماڵ و گەرم دەبێت، لەگەڵ دروستبوونی پەڵە هەور لە کاتەکانی ئێوارەدا لە هەندێ شوێن دەگۆرێت بۆ نیمچە هەور.
کەشناسی هەرێم ئاشکراشیکردووە، پلەکانی گەرما بەم شێوەیەی خوارەوە دەبێت.....
هەولێر : 47 پلەی سیلیزی
سلێمانی : 45 پلەی سیلیزی
دهۆک : 46 پلەی سیلیزی
کەرکوک : 49 پلەی سیلیزی
زاخۆ : 47 پلەی سیلیزی
هەڵەبجە : 47 پلەی سیلیزی
سۆران : 46 پلەی سیلیزی
حاجی ئۆمەران : 34 پلەی سیلیزی
گەرمیان : 50 پلەی سیلیزی
وەزارەتی دارایی هەرێم ئاگاداری فەرمانبەران دەکاتەوە و دەڵێت: ئەو بڕە پارەیەی لەموچەی مانگی پێنجی موچەخۆران بڕدراوە، پەیوەندی بە وەزارەتی پلاندانانی عیراقەوە هەیە.
وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرایکردووە، لەگەڵ دابەشکردنی موچەی مانگی ئایاری فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان لە رێگەی پڕۆژەی هەژماری من، چەند پرسیارێک لای فەرمانبەران دروست بووە و لەکاتی وەرگرتنی مووچەکانیان بڕەپارەیەکیان بەراورد بەمانگەکانی پێشوو لێبڕاوە.
ئەوەشی خستەڕوو، ئەو لێبڕینە تەنها بۆ یەک جارە و لەسەر موچەی مانگی ئایار لەلایەن حکومەتی فیدراڵەوە جێبەجێ کراوە، هەروەها لەسەر داواکاری وەزارەتی پلاندانانی عیراق بەمەبەستی تۆمارکردن و دروست کردنی ژمارەی وەزیفی لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵەوە بە رێژەی لە سەدا یەک بڕدراوە.
وەزارەتی دارایی بەم سێ خاڵەی خوارەوە، روونکردنەوەی بە فەرمانبەران داوە بۆ لێبڕینی موچەی مانگی ئایار....
1- سەبارەت بەو لێبڕینە کە بڕەکەی تەنها لە (٪1)ی مووچەی بنەڕەتی فەرمانبەرانە و لەسەر داواکاری وەزارەتی پلاندانانی عێراق بەمەبەستی تۆمارکردن و دروست کردنی ژمارەی وەزیفی لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵەوە بڕدراوە.
2- ئەو لێبڕینی (٪1)ە بۆ سەرجەم فەرمانبەرانی عێراق بووە، تەنها فەرمانبەرانی هەمیشەیی و ئەو فەرمانبەرە گرێبەستانە دەگرێتەوە کە مووچەکانیان لەلایەن وەزارەتی دارایی فیدراڵەوە خەرج دەکرێت، بەهیچ جۆرێک خانەنشینان و سوودمەندانی چاودێری کۆمەڵایەتی ناگرێتەوە.
3- ئەو لێبڕینە تەنها بۆ یەک جارە و لەسەر مووچەی مانگی ئایار لەلایەن حکومەتی فیدراڵەوە جێبەجێ کراوە.
سەرجەم فەرمانبەران دڵنیا دەکەینەوە ئەو بابەتە هیچ پەیوەندی بە پڕۆژەی هەژماری منەوە نییە.
وەزیری دەرەوەی فەرەنسا و فەرماندەی هەسەدە کۆبوونەوە و جەخت لەسەر چارەسەری ئاشتیانە بۆ یەکخستنی سوریا کرایەوە.
ئەمڕۆ وەزیری دەرەوەی فەرەنسا لە پاریس پێشوازی لە فەرماندەی هێزەکانی سوریای دیموکرات کرد، لە دیدارەکەدا تەئکید لە دانوستانی نێوان هەسەدە و حکومەتی دیمەشق کرایەوە بە هاوکاری فەرەنسا و ئەمریکا، ئەمەش لە چوارچێوەی رێککەوتنەکەی 10ـی ئازاردا.
هەر لە کۆبوونەوەکەدا گرنگی ئەنجامدانی كۆبوونەوەی نێوان حكومەتی سوریا و هەسەدە لە پاریس گفتوگۆی لەبارەوە كرا.
لەمیانی کۆبوونەوەکەدا مەزڵوم کۆبانێ فەرماندەی هەسەدە رایگەیاند: پابەندی هاوبەشیكردنین لەگەڵ هاوپەیمانان بۆ روبەڕوبوونەوەی تیرۆر.
وتیشی، پابەندی هاوبەشیكردنین لەگەڵ هاوپەیمانان بۆ چەسپاندنی سەقامگیری لە سوریا.
لەلای خۆشیەوە وەزیری دەرەوەی فەرەنسا رایگەیاند، دەبێت چارەسەری ئاشتیانە بۆ یەكخستنی سوریا و پاراستنی مافی كورد بدۆزرێتەوە.
ئەمەش لە کاتێکدایە، ئەمڕۆ وەزارەتی دەرەوەی فەرەنسا ئاشکرایکرد، کۆبوونەوەیەکی سێقۆڵی لەنێوان ژان-نۆیل بارۆ، وەزیری دەرەوەی فەرەنسا، تۆم باراک، نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ سوریا و ئەسعەد شەیبانی، وەزیری دەرەوەی سوریا، لە پاریس بەڕێوەچوو.
لە قەزای خەبات ژمارەیەک هاووڵاتی بەهۆی نەبوونی کارەباوە خۆپیشاندانیان ئەنجامدا و رێگای هەولێر – خەباتیان داخست.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، بەهۆی کەمی کارەباوە لە قەزای خەبات لەلایەن بەشێک لە دانیشتوانەوە خۆپیشاندان دەستپێکرد، دەشڵێت، هاووڵاتیان داوا دەکەن خزمەتگوزارییەکانیان بۆ دابین بکرێت.
ئاماژەی بەوەشکرد، هۆکاری سەرەکی خۆپیشاندانەکە بۆ نەبوونی کارەبا دەگەڕێتەوە، خۆپیشاندەران دەڵێن پێویستە بە زووترین کات کارەبامان بۆ دابینبکرێت.
هاووڵاتییەک بۆ کوردسات نیوز رایگەیاند، وەک دانیشتوانی قەزای خەبات گرفتی کەمی خزمەتگوزارییەکانمان هەیە و ناتوانین بەو شێوەیە ژیان بەڕێبکەین.
ئەمەش لە کاتێکدایە کەشناسی راگەیاند، ئەمرۆ پلەی گەرمی لەقەزای خەبات 50پلەی سیلیزی بووە.
لە سلێمانی تۆمەتبارێک لەسەر دۆسیەی کوشتنی کەسێک و بریندارکردنی کەسێکی دیکە دەستگیرکرا، پۆلیسی سلێمانیش دەڵێت: تۆمەتبارە لە دایکبووی ساڵی 2004ە.
بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی سلێمانی لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرایکرد، دوای ئەوەی بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی هێزەکانی پۆلیس ئاگادار کرانەوە لەروداوی کوشتنی هاووڵاتییەک و بریندارکردنی هاووڵاتییەکی دیکە، لەگەڕەکی سەروەری شاری سلێمانی، دەستبەجێ هێزەکانی پۆلیس گەیشتنە شوێنی روداوەکەو کەشف و هێڵکاری بۆ شوێنی ڕووداوەکە ئەنجامدرا.
ئاماژەی بەوەشکرد، کوژراوەکە رەوانەی پزیشکی دادوەری کرا و بریندارەکەش بەمەبەستی چارەسەرکردن گەیەنرایە نەخۆشخانە.
پۆلیسی سلێمانی دەشڵێت، دوای وەرگرتنی بڕیاری دادوەری تایبەتمەند توانرا تۆمەتباری روداوەکە بەناوی (ئـ، ن، م لەدایکبووی 2004) لەلایەن مەفرەزەکانی نوسینگەی لێکۆڵینەوە لەتاوانەکانی کوشتن دەستگیربکرێت.
ئەوەشی خستەڕوو، بەپێی لێکۆڵینەوە سەرەتاییەکان، هۆکاری روداوەکە دەگەڕێتەوە بۆ دروستبوونی شەڕو دەمەقاڵێ لەنێوان تۆمەتبارو هەردوو تاوانلێکراودا، تۆمەتبار بەچەقۆ هێرش دەکاتە سەریان و لەئەنجامدا یەکێکیان دەکوژێت و هاوڕێکەشی بریندار دەکات.
پۆلسی سلێمانی راشیگەیاند، لەئێستادا تۆمەتباری ناوبراو بەبڕیاری دادوەر و بەپێی مادەی 406 لەیاسای سزادانی عیراقی راگیراوەو لێکۆڵینەوە لەدۆسیەکە بەردەوامە.
بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاو و ئاوەڕۆی هەرێم رایگەیاند، هەر هاوبەشێکی ئاو کە ئاوگرەوە (تەوافە) لەسەر تانکی ئاوەکەی نەبەستێت، دوای دووجار ئاگادارکردنەوە، بە بڕی50 هەزار دینار سزای دارایی دەدرێت.
لە راگەیەندراوێکدا کە ئەمڕۆ هەینی، 25ـی تەممووزی 2025، بڵاویکردووەتەوە، بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاو و ئاوەڕۆ ئاماژەی بەوەداوە، بڕیارەکە پاڵپشتە بە ماددەی حەوت لە یاسای ژمارە چواری ساڵی 2021 کە تایبەتە بە پاراستنی تۆڕەکانی ئاو و ئاوەڕۆ لە هەرێمی کوردستان.
بەڕێوەبەرایەتییەکە جەختی کردەوە، ئامانج لەم هەنگاوە رێگریکردنە لە بەفیڕۆدانی ئاو و پاراستنی تۆڕە گشتییەکان، بۆیە داوا لە سەرجەم هاوبەشان دەکات پابەندی بڕیارەکە بن بۆ ئەوەی رووبەڕووی سزای دارایی نەبنەوە.
ئەم بڕیارە لەکاتێکدایە کە بەهۆی نەبوونی ئاوگرەوە (تەوافە) لەسەر تانکی ماڵان، ساڵانە بڕێکی زۆر ئاو بەفیڕۆ دەچێت و فشار لەسەر تۆڕەکانی دابەشکردنی ئاو دروست دەکات.