سەرۆکی کۆریای باکور هێزە تایبەتەکانی وڵاتەکەی بەسەرکردەوە و بەدەستی خۆی چەکێکی نوێی جۆری نیشانەشکێنی تاقیکردەوە.

ئاژانسی هەواڵی رەسمی کۆریای باکور بڵاویکردەوە، کیم جۆنگ ئون سەرۆکی کۆریای باکور سەردانی بنکەی مەشق و راهێنانی سوپای گشتی وڵاتەکەی کرد و هێزە تایبەتەکانی بەسەرکردەوە، تێیدا پشتگیری خۆی بۆ بەهێزکردنی هێزە تایبەتەکان دووپاتکردەوە.

ئاژانسەکە ئاماژەی بەوەشکردووە، کیم چەکێکی نوێی نیشانەشکێنی تاقیکردوەتەوە و رایگەیاندووە، ئەو چەکە وردە و توانای پێکانی مەودای دووری هەیە.

سەرۆکی کۆریای باکور یەکە نیشانەشکێنەکانی سوپاکەی بە هێزێکی ورد هەڵبژێردراو بۆ ئەرکە گرنگەکان و راهێنراو بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی سەربازی سەربەخۆ وەسف کرد و جەختی لەوە کردەوە کە بەرزکردنەوەی بەرچاوی تواناکانی نیشانەشکێن  و ئۆپەراسیۆنە تایبەتەکان، ئەرکێکی سەرەکییە لە بنیاتنانی هێزی سەربازی وڵات.

کیم جۆنگ ئون رایگەیاندووە، پڕچەککردنی تەواوی هێزەکانی ئۆپەراسیۆنی تایبەت بۆ ئەوەی ببنە هێزی سەرەکی لە ئۆپەراسیۆنە تایبەتەکاندا ، ئەرکی یەکەمە ە لە ئامادەکارییەکانی سوپای ئێمە بۆ شەڕ.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، رایگەیاندووە کە نیازی وایە لەمەودوا داوای سزای لەسێدارەدان بۆ تاوانبارانی کوشتن لە شاری واشنتۆن دی سی بکات.

ناوبراو ئەم لێدوانەی لەکاتی کۆبوونەوەیەکی ئیداری لە کۆشکی سپیدا، و پێی وایە سزای لەسێدارەدان دەتوانێت "ڕێگر"بێت لە کەمکردنەوەی تاواندا.

ترەمپ پێشتر رەوشی پایتەختی ئەمریکای بە "بێ یاسایی" وەسفکردبوو. بە وتەی ناوبراو، ئەم وەسفە دەتوانێت ببێتە بنەمایەک بۆ جێبەجێکردنی سیاسەت و رێکارە هاوشێوەکان لە شارەکانی دیکەی وەک شیکاگۆ و باڵتیمۆر.

لەگەڵ ئەوەشدا، موریێل باوزەر، سەرۆکی شارەوانی واشنتۆن، بانگەشەکانی ترەمپی لەبارەی زیادبوونی تاوان رەتکردووەتەوە. باوزەر جەختی لەوە کردووەتەوە کە ئامارەکانی تاوان لەم شارەدا دوای گەیشتنی بە لووتکە لە ساڵی 2023، ئێستا کەمی کردووە.

ئەم بڕیار و لێدوانانەی ترەمپ لە کاتێکدایە کە لە سەردەمی سەرۆکایەتی جۆ بایدن، وەزارەتی دادی ئەمریکا جێبەجێکردنی سزای لەسێدارەدانی لەسەر ئاستی فیدراڵی راگرتبوو.

دەریای سپی ناوەڕاست، گۆڕەپانێكی بێبنی بێسەروشوێنبوون و مەرگی دەیان هەزار كۆچبەر لە دەیەی رابردوودا

ساڵانە هەزار خێزان بە منداڵی تازە لەدایكبوو و شیرەخۆرە و ژنی دووگیان و كەسانی تەمەن هەڵكشاو و گەنجەوە، وڵاتانی ئاسیا و ئەفریقا بەجێدەهێڵن و بە ئومێدی دۆزینەوەی ژیانێكی باشتر خۆیان دەدەنە دەست شەپۆلە یەك لە دوای یەكەكانی دەریای ناوەڕاست. بەشێك لەو خێزانانە لە هەوڵەكانیان سەركەوتوو دەبن، بەڵام هەزارانیان چارەنووسێكی نادیار چاوەڕێیان دەكات.

بەشێكیان دوای چەند رۆژێك تەرمەكانیان لەلایەن  تیمە دەریاییەكانی وڵاتانی سەر دەریای ناوەڕاست دەدۆزرێنەوە و بەشێكی تریشیان بۆ هەمیشە بەبێسەروشوێنی دەمێننەوە یان دەبنە خۆراكی ماسییەكان.

بەگوێرەی داتاكانی (ئەلارم فۆن) كە رێكخراوێكی ناحكومی قازانج نەویستی ئەوروپیە، لە 2024دا نزیكەی هەزار و 300 بەلەمی چووپی بچووك لە هەوڵیاندا بۆ گەیشتن بە ئەوروپا لە دەریای ناوەڕاست دوچاری گرفتی تەكنیكی یان سروشتی بوون و لەناو ئاودا گیریان خواردووە یان ژێرئاو كەتوون، بەوهۆیەشەوە لانی كەم سێ هەزار و 812 كەس مردوون یان دیار نەماون.

بەپێی ئامارەكانی ئاژانسی سنوریی یەكێتی ئەوروپا-فرۆنتێكس، ساڵی رابردوو 240 هەزار حاڵەتی كۆچی نایاسایی بوونی هەبووە كە 25 %یان ئەو كەسانە بوون لە باكوری ئەفریقاوە بە دەریای ناوەڕاستدا پەڕیونەتەوە بۆ ئیتاڵیا و ماڵتا، ڕێكخراوی كۆچی نێودەوڵەتیش دەڵێت ئەو ڕێڕەوە یەكێكە لە كوشندەترین دەروازە دەریاییەكانی جیهان.

ئەو ژمارانەش بەراورد بە ساڵانی پێشوو، لە ئەنجامی هەماهەنگی و كاری هاوبەشی نێوان وڵاتانی ئەوروپا و باكووری ئەفریقا، بەڕێژەی زیاتر لە 33% دابەزیون.

لەو بارەیەوە، جیۆرجیا مێلۆنی سەرۆك وەزیرانی ئیتاڵیا رایگەیاند، كەمكردنەوەی ئاستی كۆچی نایاسایی و پەكخستنی بازرگانیی قاچاخچییەكان تاكە ڕێگەیە بۆ دابەزاندنی رێژەی گیانلەدەستدانی ئەو كۆچبەرانەی كە هەوڵی گەیشتن بە وڵاتانی ئەوروپا دەدەن.

دۆناڵد ترەمپ دەڵێت: ڤلادیمێر پوتن تەنها بەهۆی پەیوەندی کەسییەوە نایەوێت لەگەڵ هاوتا ئۆکراینییەکەی ڤۆلۆدیمێر زیلینسکی کۆببێتەوە، چونکە خۆشی ناوێت.

دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، چەندین جار هەوڵی داوە بۆ ریکخستنی کۆبوونەوەی نێوان پوتن و زیلینسکی، بەڵام هەوڵەکانی لەلایەن مۆسکۆوە رەتکراوەتەوە.

وتیشی، پوتن هیچ کاتێک زیلینسکی خۆشنەویستووە بۆیە نایەوێت لەگەڵیدا کۆببێتەوە، ئەوەش شتێکی ئاساییە چونکە منیش کەسانێکم خۆشناوێت و نامەوێت لەگەڵیان کۆببمەوە.

لەلای خۆشیەوە زیلینسکی رایگەیاند، کۆبوونەوەیەکی باشی لەگەڵ ​​نوێنەری ئەمریکا ئەنجامداوە، باسیان لە فشارەکان کردووە بۆ سەر روسیا بۆ دانوستانەکانی ئاگربەست و "راستەقینە" و رۆڵی ئەمریکا لە ئاسایشی ئۆکراین.

سەرۆکی ئۆپۆزسیۆنی ئەڵمانیا رایگەیاند، وڵاتەکەی ناچێتە پاڵ ئەو دەستپێشخەرییەی کە لەلایەن چەند وڵاتێکی رۆژئاواییەوە بۆ دانپێدانان بە دەوڵەتی فەڵەستین خراوەتەڕوو، جەختیش دەکاتەوە کە "مەرجەکان" بۆ هەنگاوێکی لەو شێوەیە "نەهاتوونەتە دی".

فریدریش مێرتس، سەرۆکی پارتی یەکێتیی دیموکراتی مەسیحی (CDU) و سەرۆکی ئۆپۆزسیۆنی ئەڵمانیا، ئەمڕۆ سێشەممە رایگەیاند کە وڵاتەکەی بەشداری لەو دەستپێشخەرییەی هاوپەیمانە رۆژئاواییەکاندا ناکات کە بڕیارە مانگی داهاتوو لە کۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکاندا دان بە دەوڵەتی فەڵەستیندا بنێن.

مێرتس ئەم لێدوانەی لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیی هاوبەشدا لەگەڵ مارک کارنی، سەرۆک وەزیرانی کەنەدا دا، کە وڵاتەکەی مانگی رابردوو نیازی خۆی بۆ دانپێدانان بە دەوڵەتی فەڵەستین راگەیاندبوو، هاوشێوەی هەنگاوی فەرەنسا و بەریتانیا.

مێرتس وتی: "هەڵوێستی حکومەتی فیدراڵی سەبارەت بە ئەگەری دانپێدانان بە دەوڵەتی فەڵەستین روونە." هەروەها وتیشی: "کەنەدا ئەوە دەزانێت. ئێمە بەشداری لەم دەستپێشخەرییەدا ناکەین، چونکە لەو باوەڕەدانین مەرجەکان هاتبێتنە دی."

ئەم هەڵوێستە لە کاتێکدایە کە رۆژی دووشەممە، ئەڵمانیا "نیگەرانی و شۆکبوونی" خۆی دەربڕیبوو "بەرامبەر کوژرانی چەندین رۆژنامەنووس و کارمەندی فریاگوزاری و هاوڵاتیی سیڤیل" لە بۆردومانێکی ئاسمانیی ئیسرائیل بۆ سەر نەخۆشخانەی ناصر لە کەرتی غەززە.

وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا لە رێگەی پلاتفۆرمی "ئێکس"ەوە رایگەیاند: "پێویستە لێکۆڵینەوە لەم هێرشە بکرێت،" و داوای لە ئیسرائیل کرد "رێگە بە گەیشتنی دەزگاکانی راگەیاندنی سەربەخۆی بیانی بدات و پارێزگاری لەو رۆژنامەنووسانە بکات کە لە غەززە کار دەکەن."

لەلایەکی دیکەوە، ریم ئەلعەبلی رادۆڤان، وەزیری گەشەپێدانی ئەڵمانیا، دوێنێ دووشەممە گەشتێکی سێ ڕۆژەی بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەستپێکرد کە سەردانی ئیسرائیل، خاکی فەڵەستین، ئوردن و سعودیە دەکات.

وتەبێژێکی وەزارەتەکە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا لە بەرلین رایگەیاند: "خانمە وەزیر بەردەوامە لە پابەندبوونی خۆی بۆ داهاتووی غەززە و سەقامگیریی تەواوی ناوچەکە. ئەمەش پێویستی بە هەنگاوێکی هاوبەشی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و هێزە گرنگەکانی ناوچەکە هەیە وەک ئوردن و سعودیە."

 

لە روداوێکی چەکداریدا لە ناوچەیەکی دوورەدەستی ئوسترالیا، دوو ئەفسەری پۆلیس کوژران و یەکێکی دیکەش بە سەختی برینداربوو. پۆلیسی ڤیکتۆریا ئۆپەراسیۆنێکی بەرفراوانی بۆ دەستگیرکردنی تەقەکەرە هەڵاتووەکە راگەیاندووە و داوا لە هاوڵاتیان دەکات لە ناوچەکە دووربکەونەوە.

پۆلیسی ئوسترالیا رایگەیاند، ئۆپەراسیۆنێکی بەرفراوان بۆ دۆزینەوەی چەکدارێک دەستیپێکردووە کە لە ناوچەیەکی لادێی ویلایەتی ڤیکتۆریا تەقەی لە هێزەکانی پۆلیس کردووە . بەپێی زانیارییەکانی میدیا ناوخۆییەکان، لەم روداوەدا دوو ئەفسەری پۆلیس کوژراون و ئەفسەرێکی دیکەش بە سەختی برینداربووە.

لە راگەیەندراوێکدا کە لە ماڵپەڕی رەسمی خۆی بڵاویکردووەتەوە، پۆلیسی ڤیکتۆریا پشتڕاستیکردەوە کە روداوەکە بەیانی رۆژی سێشەممە بە کاتی ناوخۆیی، نزیک کاتژمێر 10:30خولەک لە نزیک شارۆچکەی پۆرپونکا (Porepunkah) رویداوە، کە دەکەوێتە دووری نزیکەی 300 کیلۆمەتر (190 میل) لە باکووری رۆژهەڵاتی مێلبۆرن.

پۆلیس ئاشکرای کرد کە ئەفسەرە بریندارەکە "لەلای خوارەوەی جەستەیەوە بە سەختی بەرکەوتووە" و دەستبەجێ گوازراوەتەوە بۆ نەخۆشخانە.

بەپێی راگەیەندراوەکە، "پێدەچێت دە ئەفسەری پۆلیس چووبنە شوێنی روداوەکە لە رێڕەوی راینەر (Rayner Track)"، بەڵام هیچ ئەفسەرێکی دیکە لە روداوەکەدا زیانی پێنەگەیشتووە و لە ئێستادا لە شوێنی ڕووداوەکە ماونەتەوە.

هێزەکانی پۆلیس ئۆپەراسیۆنێکی گەڕان و پشکنینی فراوانیان بۆ دۆزینەوەی تەقەکەرەکە دەستپێکردووە و هۆشداری دەدەن کە دۆخەکە هێشتا کۆنتڕۆڵ نەکراوە و مەترسیدارە. هاوکات داوا لە هاوڵاتیان کراوە خۆیان لە چوونە ناوچەکە بەدوور بگرن.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رۆژی دووشەممە رایگەیاند کە دۆخی غەززە زۆر خراپە و پێویستە 20 بارمتەکە ئازاد بکرێن.

ترەمپ لە لێدوانێکدا بۆ رۆژنامەنووسان وتی: "پێویستە کۆتایی بەو کابوسە بهێنین لە کەرتی غەززە روودەدات."

سەبارەت بە بۆردوومانکردنی نەخۆشخانەی ناسر لە کەرتی غەززە لەلایەن ئیسرائیلەوە، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند: "من بەوە دڵخۆش نیم". ترەمپ جەختیشی کردەوە کە ئاگاداری بۆردومانکردنی نەخۆشخانەی ناسر نەبووە.

ئاژانسی هەواڵی فەڵەستینی "وەفا" بڵاویکردەوە کە ژمارەی کوژراوان لە بۆردوومانەکەی ئیسرائیل بۆ سەر کۆمەڵگەی پزیشکیی ناسر لە خان یونس لە باشووری کەرتی غەززە، گەیشتووەتە 16 فەڵەستینی، کە لەنێویاندا پێنج رۆژنامەنووس و ژمارەیەک فریاگوزار هەن.

پەیامنێرمان ئاماژەی بەوەدا کە کەسانی دیکەش لەو بۆردوومانەی ئیسرائیلدا برینداربوون کە کۆمەڵگەی پزیشکیی ناسری لە خان یونس کردە ئامانج.

پێشتریش روونکرابووەوە کە هێرشە ئاسمانییەکەی ئیسرائیل رۆژنامەنووسان و تیمێکی بەرگریی شارستانیی فەڵەستینی کردبووە ئامانج.

ئاژانسی "وەفا" لە زاری سەرچاوەیەکی پزیشکییەوە بڵاویکردەوە کە ڕۆژنامەنووسە کوژراوەکان بریتین لە:

• حوسام ئەلمیسری: وێنەگری رۆژنامەوانی لە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز.

• محەمەد سەلامە: وێنەگری رۆژنامەوانی لە کەناڵی ئەلجەزیرە.

• مەریەم ئەبوو دەقە: رۆژنامەنووس، کاری بۆ چەندین دەزگای میدیایی کردووە لەوانە ئیندپێندێنت عەرەبییە و ئاژانسی ئەسۆشیەیتد پرێس (AP).

• موعاز ئەبوو تەها: رۆژنامەنووس، کاری بۆ تۆڕی NBCی ئەمریکی کردووە.

• ئەحمەد ئەبوو عەزیز: رۆژنامەنووس، کاری بۆ تۆڕی قودسی ناوخۆیی کردووە.

هەروەها ژمارەیەک لە تیمەکانی فریاکەوتن و بەرگریی شارستانی لەکاتی گواستنەوەی بریندارەکاندا شەهید بوون.

ئەحمەد شەرع رایگەیاند، سوریا و ئیسرائیل هەنگاوی باشیانناوە بۆ گەیشتنی بە رێككەوتنی ئەمنیی دوو قۆڵی.

ئەحمەد شەرع سەرۆكی سوریا لە چاوپێكەوتنێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، وەفدەكانی سوریا و ئیسرائیل لە دانوستانەكانیاندا هەنگاوی باشیان ناوە و  لە رێككەوتنی ئەمنی دوو قۆڵی نزیكدەبینەوە.

جەختی لەوە شكردەوە، وڵاتەكەی درێغی ناكات لە هەر رێككەوتنێك یان بڕیارێك كە خزمەت بە بەرژەوەندی وڵاتەكەیان بكات.

راشیگەیاند، ئەو رێككەوتنەی لەگەڵ ئیسرائیل تاوتوێی دەكات، لەسەر بنەمای گەڕانەوەیە بۆ هێڵی  جیاكەرەوەی نێوان هێزەكانی ئیسرائیل و سوریا لە بەرزایەكانی جۆلان، كە لە ساڵی 1974 هاتۆتە كایەوە.

سەبارەت بە لوبنانیش، سەرۆكی سوریا وتی: كەسانێك هەن دەیانەوێت سوود لە سوریای نوێ وەربگرن بۆ یەكلاییكردنەوەی كێشەكانیان لەگەڵ حیزبوڵا بەڵام رێگە بەوەنادەن .

 

ئایال زامیر سەرۆك ئەركانی سوپای ئیسرائیل هۆشداری دەداتە ناتانیاهۆ لەوەی داگیركردنی غەززە مەترسییەكی گەورە لەسەر بارمتەكان دروست دەكات. 

سەرۆك ئەركانی سوپای ئیسرائیل پەیامێكی راستەوخۆ ئاڕاستەی بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی وڵاتەكەی كردووە و رایگەیاندووە، دەبێت دەرفەتی گەیشتن بە رێككەوتن بۆ ئازادكردنی بارمتەكان لە كەرتی غەززە بقۆزێتەوە، چونكە هەر هەنگاوێك بەرەو كۆنترۆڵكردنی تەواوەتی غەززە، ژیانی بارمتەكان دەخاتە مەترسییەوە.

باسی لەوەشكردووە، سوپای ئیسرائیل لە چەند مانگی رابردوودا سەركەوتوو بووە لە رەخساندنی زەمینەیەكی لەبار بۆ گەیشتن بەرێككەوتن، بۆیە پێویستە سەركردە سیاسییەكان ئەو دەرفەتە لەدەست خۆیان نەدەن.

ئەو هۆشدارییە هاوكاتە لەگەڵ فشارە زۆرەكانی ناتانیاهۆ بۆ گەیشتن بە ئاگربەست بۆ گرەنتی كردنی ژیانی بارمتەكان كە لە غەززە ماون، ئەوەش بەر لەوەی هێرشەكەی بۆ سەر ئەو شارە دەستپێبكات. 

تا ئێستاش، سەرباری بەردەوامی دانوستانە ناڕاستەوخۆكان لەنێوان ئیسرائیل و حەماس، هیچ ئەنجامێكی نەبووە. 

 

سەرۆکی ئۆکراین داوا لە کەنەدا دەکات هێزەکانیان لە وڵاتەکەیدا لە پێناو ئاشتیدا جێگیربکەن.

ماڵپەڕی بلومبێرگ بڵاویکردەوە، ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا ڕۆژی یەکشەممە داوای لە مارک کارنی سەرۆک وەزیرانی کەنەدا کردووە، هێزەکانی کەنەدا "بۆ ئاشتی" لە وڵاتەکەیدا جێگیر بکات.

زیلینسکی رایگەیاندووە، کەنەدا ئامادەیە یارمەتی دارایی بەرهەمهێنانی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان لە ئۆکراین بدات، ئاماژەی بەوەشکرد، ئۆکراین کێشەی بودجەی هەیە بۆ بەرهەمهێنانی فڕۆکەی بێفرڕۆکەوان.

هاوکات سەرۆک وەزیرانی کەنەدا رایگەیاند، رەنگە وڵاتەکەی بچێتە ناو هێزەکانی ئاشتیپارێز لە ئۆکراین دوای شەڕی مۆسکۆ و کیێڤ.

سەبارەت بە هەوڵەکانی گەیشتن به رێککەوتن لەگەڵ روسیا بۆ کۆتاییهێنان بەجەنگ، سه ڕۆکی ئۆکراین رایگەیاند،کۆبوونەوەی لەگەڵ هاوتا روسیەکەی ڤلادیمێر پوتن کاریگەرترین رێگەیە بۆ بە دیهێنانی ئاشتی.

 

هێرشێکی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئۆکراین بووە هۆی ئاگرکەوتنەوەیەکی کورتخایەن لە وێستگەی وزەی ئەتۆمیی کورسک لە روسیا و زیانی بە کارەبای وێستگەکە گەیاندو بووە هۆی کەمبوونەوەی توانای کارپێکردنی یەکێک لە یەکەکانی وێستگەکە.

نووسینگەی رۆژنامەوانیی وێستگەکە بەیانیی رۆژی یەکشەممە لە راگەیەندراوێکدا لەسەر پلاتفۆرمی "تێلیگرام" رایگەیاند: "سیستەمەکانی بەرگریی ئاسمانی، فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوانی جەنگیی هێزە چەکدارەکانی ئۆکراینایان لە نزیک وێستگەی وزەی ئەتۆمیی کورسک خستووەتە خوارەوە."

لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە: "لەکاتی بەرکەوتنیدا، فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکە تەقیوەتەوە، کە بووەتە هۆی زیانگەیاندن بە گۆڕەرێکی کارەبایی یارمەتیدەر"

نووسینگەی رۆژنامەوانیی وێستگەکە دووپاتیکردەوە کە هیچ زیانێکی گیانی نەبووە، بەڵام لە ئەنجامی تەقینەوەکەدا، کاری یەکەی سێیەمی وێستگەکە بۆ %50ی تواناکەی کەمکراوەتەوە. هەروەها فڕۆکە بێفڕۆکەوانە تێکشکاوەکە بووە هۆی هەڵگیرسانی ئاگرێک کە دواتر کۆنترۆڵکراوە.

نووسینگەکە جەختیشی کردەوە کە ئاستی تیشکدانەوە لە ناوچەکە و دەوروبەریدا سنوورە ئاساییەکانی تێنەپەڕاندووە.

پێشتر کیێڤ ڕایگەیاندبوو کە هێرشەکانی بۆ سەر خاکی روسیا وەک وەڵامێکە بۆ هێرشە بەردەوامەکانی روسیا بۆ سەر ئۆکراین و ئامانج لێی تێکشکاندنی ئەو ژێرخانەیە کە بۆ هەوڵە سەربازییە گشتگیرەکانی روسیا بە گرنگ دادەنرێن..

 

لە هەنگاوێکی چاوەڕواننەکراودا، بانکی HSBC ی بەریتانی لە رێگەی لقی بانکداریی تایبەتی خۆی لە سویسرا، بڕیاریدا پەیوەندییەکانی لەگەڵ زیاتر لە 1000 کڕیاری دەوڵەمەندی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بپچڕێنێت.

لیستی ئەو دەوڵەمەندانەی کە بانکە بەناوبانگەکە کۆتایی بە پەیوەندییەکانی لەگەڵیاندا هێناوە، ژمارەیەک دەوڵەمەندی سعودی، لوبنانی، قەتەری و میسری دەگرێتەوە. ئەم هەنگاوە بە ئامانجی کەمکردنەوەی مامەڵەکانی بانکەکە دێت لەگەڵ ئەو کڕیارانەی کە وەک "مەترسیدار" پۆلێنکراون.

بەگوێرەی ئاژانسی بلومبێرگ، بانکەکە دەستیکردووە بە ئاگادارکردنەوەی ئەو کڕیارانەی بڕیارەکە دەیانگرێتەوە، کە هەندێکیان خاوەنی سەروەتی زیاتر لە 100 ملیۆن دۆلارن. بڕیارە لە مانگەکانی داهاتوودا نامەی رەسمی بۆ داخستنی هەژمارەکان و گواستنەوەی پارەکانیان بۆ دەسەڵاتە دادوەرییەکانی تر بنێردرێت.

سەرچاوە ئاگادارەکان ئاشکرایان کردووە کە بڕیارەکە لەسەر بنەمای لێکۆڵینەوەی چڕوپڕی دەسەڵاتدارانی سویسرا هاتووە کە لە مانگی یەکی 2025 دەستیپێکردووە و پەیوەندی بە گومانی سپیکردنەوەی پارەوە هەیە کە بەستراوەتەوە بە ڕیاز سەلامە، پارێزگاری پێشووی بانکی ناوەندی لوبنان و رەجای برای. بانکەکە تۆمەتبارکراوە بە کەمتەرخەمی لە پشتڕاستکردنەوەی سەرچاوەی زیاتر لە 300 ملیۆن دۆلار کە لە نێوان ساڵانی 2002 بۆ 2015 لە لوبنانەوە بۆ سویسرا گواستراوەتەوە.

لێکۆڵینەوەکان دەریانخستووە کە HSBC سەرەڕای بوونی ئاماژە مەترسیدارەکان، چاوی لەو گواستنەوە گوماناوییانە پۆشیوە. لە ئەنجامدا، دەستەی چاودێری بانکداری سویسرا (FINMA) لە حوزەیرانی 2024دا سزای بەسەر بانکەکەدا سەپاند و پابەندی کرد بە پێداچوونەوەیەکی گشتگیر بە هەموو پەیوەندییە مەترسیدارەکانیدا و قەدەغەی کرد هەژماری نوێ بۆ کەسایەتییە سیاسییە دیارەکان بکاتەوە تاوەکو چاکسازییەکان تەواو دەکات.

داواکاری گشتی فەرەنسا تۆمەتی "جیاکاری لەسەر بنەمای نەژاد یان نەتەوە" ئاڕاستەی بەڕێوەبەری پارکێکی یاری لە باشوری فەرەنسا کرد، دوای ئەوەی رەتیکردەوە پێشوازی لە گروپێکی منداڵانی فەلەستینی بکات کە ژمارەیان 150 منداڵی ئیسرائیلی بووە.

داواکاری گشتی رۆژی شەممە رایگەیاند، پیاوە تەمەن 52 ساڵانەکە، کە لە رۆژی پێنجشەممەوە دەستبەسەرە، براوەتە بەردەم دادوەری لێکۆڵینەوە. ئاماژەی بەوەشکردووە کە لە سەرەتادا بە هەندێک کەسی راگەیاندووە کە رێگری لەو گروپە دەکات لەبەر "بڕوای تایبەتی خۆی"، بەڵام دواتر پاساوی دیکەی بۆ کەسانی تر هێناوەتەوە. دواتر، بەڕێوەبەرەکە جەختی لەوە کردەوە کە رەتکردنەوەکەی پەیوەندی بە هۆکاری ئایدیۆلۆژییەوە نەبووە، بەڵکو لەبەر هۆکاری ئەمنی بووە، لە کاتێکدا پێشتر خودی پارکەکە رایگەیاندبوو کە لە رۆژی رووداوەکەدا دەرگاکانی داخستووە بۆ پشکنینی تەواوی دامەزراوەکانی دوای زریانێکی بەهێز.

گروپی منداڵە ئیسرائیلییەکان کە تەمەنیان لە نێوان هەشت بۆ شازدە ساڵیدا بوو، ناچاربوون بەرنامەی گەشتەکەیان بگۆڕن و روویان لە شوێنێکی دیکە لە فەرەنسا کرد، کە لەوێدا هێزەکانی پۆلیسی سەربازی، ئاسایشیان دابینکردن بەبێ ئەوەی هیچ رووداوێکی نەخوازراو ڕووبدات.

بەڕێوەبەری پارکەکە کە هیچ پێشینەیەکی تاوانکاری نییە، دوای ئاڕاستەکردنی تۆمەتەکان ئازادکرا، بەڵام ئەگەر تاوانبار بکرێت، سزاکەی دەگاتە پێنج ساڵ زیندانیکردن و غەرامەیەک بە بڕی 75 هەزار یۆرۆ.

رووداوەکە کاردانەوە و توڕەیی لە ناوخۆ و دەرەوەی فەرەنسادا لێکەوتەوە. پێرلا دانان، سەرۆکی لقی هەرێمی گروپی جوولەکەکان (CRIF)، رایگەیاند کە بەڕێوەبەری پارکەکە "سنوورەکانی بەزاندووە"، لە کاتێکدا گروپە جوولەکەکان ئەم رەفتارەیان بە "هێرشێکی مەترسیدار بۆ سەر بەها بنەڕەتییەکانی کۆمار" وەسف کرد.

برونۆ ڕوتایۆ، وەزیری ناوخۆی فەرەنسا، ڕووداوەکەی بە مەترسیدار وەسفکرد و هیوای خواست دەسەڵاتی دادوەری لە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم کەیسەدا توند بێت. ناوبراو هۆشداریدا لە مەترسیی چاوپۆشیکردن لەم جۆرە کردەوانە لە کاتێکدا کە وڵاتەکە بەرزبوونەوەیەکی بەرچاوی لە کردەوە دژە جوولەکەکان بەخۆیەوە دەبینێت.

بەپێی ئامارە رەسمیەکان، ژمارەی رووداوە دژە جوولەکایەتییەکان لە ساڵی 2023دا بۆ1676رووداو بەرزبووەوە، لە کاتێکدا لە ساڵی پێشتردا 436 حاڵەت بووە.بەڵام ئاستی دژایەتیکردنی جوولەکەکان لە وڵاتەکەدا لەم مانگانەی دواییدا گەڕاوەتەوە بۆ ئاستێکی پێوانەیی، بەجۆرێک کە داتاکانی وەزارەتی ناوخۆی فەرەنسا ئاشکرایان کردووە کە لە مانگی یەک تا مانگی ئایاری ئەمساڵ 504 رووداوی لەم شێوەیە تۆمارکراوە، کە دوو هێندەی ژمارەی تۆمارکراوە لە هەمان ماوەی ساڵی ڕابردوودا.

سوپای ئۆكراین پەردەی لەسەر موشەكێكی نوێ لادا كە توانای هەیە لە دووری هەزارن كیلۆمەترەوە قووڵایی خاكی روسیا بەئامانجبگرێت.

ئیرینا تێرخ بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیای فایەر پۆینتی ئۆكراینی رایگەیاند، لەماوەی نۆ مانگی رابردوودا كۆمپانیاكە سەرقاڵی پەرەپێدان بە موشەكێكی نوێ بووە بەناوی فلامینگۆ  ئێف پی 5 كە كێشی یەك تۆنە و توانای هەیە لە دووری سێ هەزار كیلۆمەترەوە ئامانجەكەی بپێكێت.

ئەوەش لەگەڵ ئەوە دێت، زلهێزەكانی جیهان لە هەوڵدان رێككەوتن بكرێت و كۆتایی بە شەڕی زیاتر لە سێ ساڵی ئۆكراین بهێنرێت.

هێرشی ئەلیکترۆنی کرایە سەرداتابەیسی سەرەکی کۆمپانیای گۆگڵ و هاککەرەکانیش توانیویانە دەستیان بە داتاکانی دوو ملیار و500 ملیۆن بەکارهێنەری جیمەیڵ بگات.

رۆژنامەی دەیلی مەیڵی بەریتانی بڵاویکردەوە، گروپێکی هاککەر بەناوی شاینی هەنتەرز، توانیویانە دزە بکەنە ناو داتاکانی گوگڵ کڵاودەوە پاش ئەوەی توانیویانە کارمەندێکی کۆمپانیاکە فریوبدەن، هەروەها ژمارەیەکی بەرچاو فایلی بازرگانیان دەستکەوتووە کە ناوی چەندین کۆمپانیا و ژمارەی پەیوەندیدار بەو کۆمپانیانەی تێدابووە.

ئاماژەی بەوەشکرد، لەڕێگەی ژمارەی ئەو کارمەندانەوە توانیویانە پەیوەندی و کورتەنامە بۆ کارمەندانی ئەو کۆمپانیایانە بنێرن تاکو بتوانن دەست بەسەر هەژمارەکانیاندا بگرن.

جەیمس نایت، شارەزای بواری پاراستنی ئەلیکترۆنی رایگەیاندوە، دزەکردنی ئەو هاککەرانە بۆ نێو داتابەیسی گوگڵ کڵاود، رەنگە زیانێکی زۆر بە هەر بەکارهێنەرێک بگەیەنێت کە هەژماری جیمەیڵی هەبێت، چونکە هاککەرەکان خۆیان وەک کارمەندی گۆگڵ نیشان داوە بۆ فریودانی بەکارهێنەرانی جیمەیل و داوای وشەی نهێنی هەژمارەکانیان لێکردون.

دەزگای روپێوی جیۆلۆجیی ئەمریکا رایگەیاند، بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە، بوومەلەرزەیەکی بەهێز لە زەریای هێمندا و لە نزیک کەناراوەکانی گواتیمالا و ئێلسالڤادۆر روویداوە.

بەپێی زانیارییەکانی دەزگاکە، بوومەلەرزەکە بە گوڕی 6.3 پلەی رێختەر بووە و کاتژمێر 4:14 خولەکی بەرەبەیان لە قووڵاییەکی کەمی 10 کیلۆمەتریدا تۆمارکراوە.

چەقی بوومەلەرزەکە 81 کیلۆمەتر لە باشووری رۆژئاوای بەندەری ئەکاهوتلا لە ئێلسالڤادۆر و 107 کیلۆمەتر لە باشووری رۆژهەڵاتی پۆرتۆ سان خۆسێ لە گواتیمالا دوور بووە.

جێگای ئاماژەیە، ئەکاهوتلا بە بەندەری بازرگانیی سەرەکیی ئێلسالڤادۆر دادەنرێت و پۆرتۆ سان خۆسێش گەورەترین شارۆچکەی کەناراویی گواتیمالایە.

تاکو ئێستا هیچ زانیارییەک لەبارەی زیانە گیانی و ماددییەکانەوە رانەگەیەندراوە.