تەقینەوەیەك لە كارگەیەكی پاتری نزیكەی 60 هەزار كەسی لە رۆژهەڵاتی مەدرید كەرەنیتنە كرد و لە ئەمریكاش حەوت كەس بەهۆی تەقینەوەی كۆگایەكی یارییە ئاگرینەكان گیانیان لەدەستدا.

دەسەڵاتدارانی ئیسپانیا رایانگەیاند، تەقینەوەیەكی بەهێز لە كارگەیەكی ریسایكلینی پاتری لیسیۆم لە باكوری رۆژهەڵاتی مەدرید رویداوە و بەهۆی دوكەڵەكەیەوە، ناوچەكە ژەهراوی بووە و بە ناچاری نزیكەی 60 هەزار كەس لە دانیشتوانی شارەكانی ئازوكوێكا دی هێنارێس و كابانیلاس دێل كامپۆ و ئالۆڤێرا ئاگاداركراونەتەوە لە ماڵەكانیان بمێننەوە و پەنجەرە و دەرگاكانیان دابخەن.

لەلایەكی تریشەوە لە باكوری ویلایەتی كالیفۆڕنیا لە ئەمریكاش، كۆگایەكی یارییە ئاگرینەكان تەقییەوەو بەهۆیەوە زیاتر لە حەوت كەس گیانیان لەدەستدا.

دۆناڵد ترەمپ دەڵێت: دەکرێت لەماوەی ئەم هەفتەیەدا رێککەوتن لەغەززە ئەنجام بدرێت، وەڵامی حەماسیش بۆ ئاگربەست بە ئەرێنی وەسف دەکات.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، باشە کە حەماس وەڵامی "ئەرێنی"ی داوەتەوە بۆ پێشنیازی ئاگربەست لە غەززە.

وتیشی، دەکرێت لە ماوەی چەند رۆژێکدا رێککەوتن لەسەر غەززە بکرێت.

ترەمپ ئاماژەی بەوەشکرد، دەبێت شتێک لە بارەی کەرتی غەززەوە بکەین، هەر ئاگربەست ئەنجامدرا، هاوکارییەکی زۆر رەوانەی ئەو کەرتە دەکەین.

ئەمەش لەکاتێکدایە، حەماس لە راگەیەنراوێکی رەسمیدا وەڵامی خۆی سەبارەت بە ئاگربەستی پێشنیارکراوی غەززە پێشکەشی لایەنی نێوەندگیر کردووە، هەروەها ئامادەیی جددی خۆی دووپاتکردەوە بۆ ئەوەی دەستبەجێ بچێتە دانوستان لەسەر میکانیزمی جێبەجێکردنی رێککەوتنەکە.

 دورگەیەک لە ژاپۆن چۆڵکرا، ئەمەش دوای ئەوەی لەماوەی دوو هەفتەدا زیاتر لە هەزار بومەلەرزە لە دورگەکە رویداوە.

بەپێی ئاژانسی کەشناسی ژاپۆن، دوێنێ بومەلەرزەیەک بە گوڕی 5.5 پلەی رێختەر دورگەی ئاکوسێکی لە پارێزگای کاگۆشیما هەژاند، ئەمەش دوای ئەوەی زیاتر لە هەزار بومەلەرزە لەو ناوچەیە رویداوە.

ئاماژەیان بەوەشکردووە، دەسەڵاتداران فەرمانی چۆڵکردنی دورگەکەیان داوە، چونکە مەترسی لەسەر ژیانی دانیشتوانی ناوچەکە دروستکردووە.

لێپرسراوانی ناوچەکە دەڵێن، بومەلەرزەکان هیچ زیانێکی گیانی لێنەکەوتوەتەوە، بەڵام زیانی ژێرخانی ئابوری نەزانراوە.

جێگەی ئاماژەیە دەسەڵاتدارانی دورگەکە ژمارەیەک لە دانیشتوانی دورگەکە کە 89 کەسن، گواستوەتە بۆ باشوری ژاپۆن و ناوچەکەیان چۆڵکردووە.

وەزیری دەرەوەی روسیا دەڵێت: لەگەڵ ئەمریکا و ئێران لە پەیوەندیداین بۆ دەستپێکردنی دانوستانە ئەتۆمییەکان.

سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، هیوادارین ئاگربەستی نێوان ئێران و ئیسرائیل هەمیشەیی بێت.

وتیشی، پێویستە گرژیەکان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کۆتایی پێبهێنرێت، ئەوەی لە ئێستادا گرنگە راگرتنی شەڕە لە کەرتی غەززە، هەروەها پێویستە رێگەبدرێت بە گەیشتنی هاوکارییە مرۆییەکان بۆ ئەو کەرتە.

سەبارەت بە دانوستانەکانی نێوان ئەمریکا و ئێران لاڤرۆڤ ئاماژەی بەوەکرد، مۆسکۆ لەگەڵ واشنتن و تاران لە پەیوەندیدایە بۆ دەستپێکردنەوەی گفتوگۆکان.

بەرەبەیانی ئەمڕۆ روسیا بەربڵاوترین هێرشی درۆنی كردەسەر ئۆكراین و 23 كەس برینداربوون.

دەسەڵاتدارانی ئۆكراین رایانگەیاند، روسیا بەربڵاوترین و فراوانترین هێرشی درۆنی كردەسەر وڵاتەكەیان و  توانیویانە لە كۆی 539 درۆن 476 درۆن تێكبشكێنن.

دەشڵێن، روسیا 11 موشەكی بالیستی ئاڕاستەی ئۆكراین كردووە و لە ئەنجامی ئەو هێرشانەدا 23 كەس برینداربوون.

هاوكات ڤلۆدیمیر زیلینسكی سەرۆكی ئۆكراین رایگەیاند، شەوێكی سەختیان بەڕێكردووە و ئەمە گەورەترین هێرشی روسیا بووە لە سەرەتای شەڕەكەوە.

وتیشی، روسیا بەم كارەی پیشانیدا كە نیازی نییە شەڕ بوەستێنێت و ئاشتی ناوێت.

سەرۆکی ئەمریکا دەڵێت: من سەلامەتیم بۆ خەڵکی غەززە دەوێت، چونکە ئەوان بە دۆزەخدا تێپەڕیوون.

لە کاتێکدا بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لە هەفتەی داهاتوودا سەردانی کۆشکی سپی دەکات و لەگەڵ سەرۆکی ئەمریکا کۆدەبەێتەوە و پرسی ئاگربەست لە کەرتی غەززە تاوتوێ دەکەن، ترەمپ رایگەیاند، سەلامەتی دەوێت بۆ خەڵکی غەززە.

دۆناڵد ترەمپ ئاماژەی بەوەشکردوە، دەمەوێت خەڵکی غەززە سەلامەت بن، ئەوە گرنگترین شتە.

سەبارەت بە رازی بوونی حەماس بە ئاگربەست، سەرۆکی ئەمریکا وتی، لە 24 کاتژمێری داهاتوودا ئەوە دەزانین کە ئایا رازی دەبێت یاخود نا.

جێگەی ئاماژەیە، رۆژی دووشەممە داهاتوو بنامین ناتانیاهۆ سەردانی ئەمریکا دەکات و چاوەڕوان دەکرێت ئاگربەست لە غەززە رابگەیەنرێت.

سەرۆكی روسیا و سەرۆكی ئەمریكا لە پەیوەندیەكی تەلەفۆنیدا پرسی راگەیاندنی ئاگربەستیان لە ئۆكراین و گرفتەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئێران یان تاووتوێ كرد و جەختیان لە گرتنەبەری رێكاری دیبلۆماسی كردەوە.

كۆشکی سەرۆكایەتی روسیا-كرملن رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا و ڤلادیمێر پوتن پەیوەندیەكی تەلەفۆنیان ئەنجامدا و دەربارەی دواین پێشهاتەكانی ئۆكراین و ئێران و سوریا و ناوچەكانی تری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست قسەیانکرد.

ئاماژەی بەوەش كرد، پوتن بە ترەمپی وتووە، پێویستە لەڕێی چارەسەری دیبلۆماسیەوە كۆتایی بە گرژی و ئاڵۆزیەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بهێنرێت، پێشی وتووە، روسیا دەستبەرداری ئامانجەكانی خۆی لە ئۆكراین نابێت، بەڵام ئامادەن دەست بە دانوستاندن بكەنەوە.

لەبارەی پرسی ئێرانیشەوە پوتن جەختی كردووەتەوە پێویستە دەست بە دانوستان بكرێتەوە و چارەسەرێكی كۆتایی بدۆزرێتەوە و رێككەوتنی ئەتۆمی ئەنجام بدرێت.

ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی روسیا رایگەیاند، ئەمڕۆ پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لەگەڵ هاوتا ئەمریکیەکەی دۆناڵد ترەمپ ئەنجام بدات.
ئاژانسی ئینتەرفاکس لە زاری پوتنەوە بڵاویکردەوە، "ئەمڕۆ لەگەڵ سەرۆکی ئەمریکا قسە دەکەم".

لای خۆشیەوە سەرۆکی ئەمریکا لە هەژماری تایبەتی خۆی لە ئێکس نووسیویەتی: بەمزوانە لەگەڵ پوتن سەرۆکی روسیا قسە دەکەم... سوپاس!"

میدیای ئیسرائیل بڵاویكردەوە، لە چەند رۆژی داهاتوودا دانوستانی ئە تۆمیی لەنێوان ئێران و ئەمریكا لە نەرویج دەستپێدەكاتەوە. 

كەناڵی 12ی ئیسرائیلی بڵاویكردەوە، ئەمریكا لە رێگەی ستیڤ ویتكۆف نێردەی تایبەتی خۆی لەگەڵ عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران لە پەیوەندیدایە و پێدەچێت هەفتەی داهاتوو گەڕی شەشەمی دانوستانەكان لەگەڵ تاران دەستپێبكاتەوە.
دەشڵێت، ئەمریكا چەند رۆژێك لەمەوبەر بە رەسمی ئیسرائیلی ئاگاداركردوەتەوە لەو بابەتە و دانوستانی داهاتوو لە ئۆسلۆی پایتەختی نەرویج دەبێت.

راشیگەیاند، رۆن دێرمەر وەزیری كاروباری ستراتیژی ئیسرائیل لە چەند رۆژی رابردوودا لەگەڵ لێپرسراوانی كۆشكی سپی كۆبوەتەوە و تاوتوێی دۆسیەی ئێرانیان كردووە. 

ئەمریكییەكان هەیە و دەبێت بە زووترین كات ئەم پرسە چارەسەر بكرێت.

تامی بروس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا، داوای كرد دەستبەجێ هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان لە رێگەی بۆریی عێراق-توركیا دەستپێبكاتەوە، ئاماژەی بەوەشدا راگرتنی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم كاریگەری لەسەر سێ كۆمپانیای ئەمریكی هەبووە كە ئەوەش جێگای قبوڵكردن نییە.

بروس راشیگەیاند، زۆر گرنگە حكومەتی عێراق و حكومەتی هەرێم و كۆمپانیاكانی نەوت و  لایەنە پەیوەندیدارەكان بەپەلە كاربكەن بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم.

وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا ئاماژەی بەوەشكرد، راگرتنی نەوت تەنیا رێگر بووە لە گەشەی ئابوری عیراق و بەرژەوەندی كۆمپانیا ئەمریكییەكان، ئەوە جگە لەوەی كە بووە بە هۆكارێك بۆ زیادبوونی هەژموونی ئێران لە ناوچەكەدا، وتیشی، پێویستە بە زووترین كات ئەو پرسە چارەسەر بكرێت.

بروس جەختی لەوە شكردەوە بۆری بەندەری جەیهان رێگەیەكی گرنگە بۆ گواستنەوەی نەوت بۆ بازاڕە جیهانییەكان، ئەمەش سودی بۆ ئابووری عیراق و هەرێم و هەروەها كۆمپانیا ئەمریكیەكانیش هەیە، بۆیە دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوت لە بەرژەوەندی ئەمریكا و هەرێم و عیراق و ناوچەكەشدایە.

ماوەی هەفتەیەكە شەپۆلێكی گەرما بەشێك لە وڵاتانی ئەوروپای گرتووەتەوە، بەهۆیەوە تا ئێستا هەشت كەس گیانیان لەدەستداوە كە زۆرینەیان بەتەمەن بوون.

بەهۆی ئەو شەپۆلە گەرما بەتینەی كە وڵاتانی رۆژئاوا و باشووری ئەوروپای گرتووەتەوە، لێپرسراوانی چەند وڵاتێكی وەك ئیتاڵیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا و ئیسپانیا و پرتوگال و كرواتیا شارەوانی و تەندروستی وڵاتەكانیان خستووەتە خستووەتە حاڵەتی ئامادەباشیی، هەروەها هۆشداری پرتەقاڵییان راگەیاندووە كە بەرزترین ئاستی هۆشدارییە بۆ كەشوهەوا.

هاوكات تەندروستی ئەوروپا رایگەیاندوە، بەهۆی هاتنی ئەو شەپۆلی گەرماوە كە تا ئێستا لە هەندێك ناوچەكە 40 پلەی سیلیزی تێپەڕاندوە، لانیكەم هەشت كەس گیانیان لەدەستداوە، كە زۆرینەیان كەسانی بەتەمەنن، لەو ژمارەیەش سیانیان لە فەرەنسا بوون.

بەهۆی گۆرانكارییەكانی كەشوهەواوە ماوەی سێ ساڵە لەسەر یەك بەشێك لە وڵاتانی ئەوروپا لەم وەرزەدا رووبەروی شەپۆلی گەرمای بەتین دەبنەوە، ، بەڵام چاوەڕواندەكرێت ئەمساڵ ئاستی پێوانەیی تۆمار بكات و بۆ یەكەمجاریش لە مێژوودا 46 پلەی گەرما لە ئیسپانیا تۆمار كرا.

بەهۆی سیاسەتەكانی ترەمپەوە، زیاتر لە 14 ملیۆن كەس لە سەرتاسەری جیهاندا هەڕەشەی مردنیان لەسەرە، یەك لەسەر سێی ئەو  ژمارەش منداڵن.

بەپێی توێژینەوەیەك كە لە گۆڤاری بەنێوبانگی "زە لانسێت" بڵاوكراوەتەوە، بڕیارەكانی ترەمپ بۆ راگرتنی هاوكارییە نێودەوڵەتییەكان، تا ساڵی 2030 دەبێتەهۆی مردنی زیاتر لە 14 ملیۆن كەس لە چین و توێژە جیاوازەكان كە تاڕادەیەك بە هەژار دادەنرێن.

توێژینەوەكە دەڵێت، بەرنامەی هاوكارییەكەی ئەمریكا كە 133 وڵاتی جیهانی گرتووەتەوە، رێگربووە لە مردنی 91 ملیۆن كەس لە ماوەی 20 ساڵدا لە 2001وە تا ساڵی 2021.

گۆڤارەكە ئاماژەی بەوەشكردووە، كەمكردنەوەی هاوكارییەكان بەرێژەی 83% دەبێتەهۆی مردنی زیاتر لە 14 ملیۆن كەس كە چوار ملیۆن و 500 هەزاریان منداڵی خوار تەمەن پێنج ساڵ دەبن، بەجۆرێك ساڵانە 700 هەزار منداڵ مەترسی مردنیان لەسەرە.

لە 20ی كانوونی دووەمی ئەمساڵ، بە بڕیاری دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا، 92%ی بەرنامەی هاوكاری ئەمریكا بۆ وڵاتان راگیرا كە ساڵانە بڕەكەی نزیكەی 43 ملیار دۆلار بوو.

ئەمریکا داوای ئاگربەست نێوان ئیسرائیل و حەماس دەکات لە کەرتی غەززە، هاوکات ترەمپ دەڵێت: هەفتەی داهاتوو ئاگربەست ئەنجامدەدرێت.

دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، هەفتەی داهاتوو ناتانیاهۆ سەردانی ئەمریکا دەکات و لەگەڵی کۆدەبێتەوە، هەروەها پرسی راگرتنی شەڕ لەغەززە تەوەرێکی کۆبوونەوەکی دەبێت.

وتیشی، دەمانەوێت بە هەر جۆرێک بێت بارمتەکان ئازاد بکەن و بگەن بە ئاگربەست لە کەرتی غەززە.

سەبارەت بە پرسی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێرانیش، ترەم ئاماژەی بەوەکرد، هیچ کەسێک ناتوانێت بچێتە ناو بنکە ئەتۆمییەکانی ئێران چونکە بە تەواوی لە ناوبراوە.