عیراق
دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق هەڵگیرا و بڕگەی دەنگدان بە هەمواری یاسای بودجەش بۆ كاتێكی نادیار دواخرا.
كۆبوونەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بۆ دەنگدان بە هەمواری یاسای بودجەی عیراق بەڕێوەچوو، بەڵام بەهۆی تەواونەبوونی رێژەی یاسایی لەكاتی دەنگدان لەسەر ئەو بڕگەیە، سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران بڕگەی هەمواری بودجەی بۆ كاتێكی نادیار دواخست.
هەر لە دانیشتنەكەی ئەنجومەنی نوێنەراندا دەنگ درا بە پڕۆژەیاسای دەزگای هەواڵگری نیشتیمانی و خوێندنەوەی یەكەمیش كرا بۆ پرۆژەیاساكانی رێكخستنی كرێی خزمەتگوزارییەكان لە فەرمانگەكانی دەوڵەت و پێشنیازە یاسای هەمواری یەكەمی یاسای دەستەی گشتیی چاودێریی داهاتە فیدراڵییەكان.
هەر بەپێی كارنامەی كۆبوونەوەكان، رۆژی سێشەممەی داهاتوو ئەنجومەنی نوێنەران كۆدەبێتەوە، بەڵام هەمواری یاسای گشتی بودجەی عیراق لە كارنامەكەدا نییە.
سەرۆك كۆماری عیراق بە مەبەستی بەشداریكردن لە كۆڕبەندی ئابووری جیهانی لە داڤۆس، سەردانی سویسرا دەكات.
سەرۆكایەتی كۆماری عیراق بڵاویكردەوە، د.لەتیف رەشید سەرۆك كۆماری عیراق سبەینێ بەرەو سویسرا بەڕێدەكەوێت بۆ بەشداریكردن لە كۆڕبەندی ئابووری جیهانی لە داڤۆس.
كۆڕبەندی ئابووری جیهانی لە داڤۆس بە ناونیشانی "هاوكاری بۆ سەردەمی زیرەك"، 20ی ئەم مانگە دەستپێدەكات و چوار رۆژ بەردەوام دەبێت و نزیكەی سێ هەزار سەركردە لە 130 وڵاتی جیاواز و 350 سەرۆكی حكومەت بەڕێوەدەچێت، گفتوگۆكانی كۆڕبەندەكەش لە چوارچێوەی پێنج تەوەردا دەبن، كە بریتین لە پاراستنی سەرچاوەكانی گەشەكردن و پیشەسازیی لەسەردەمی زیرەك و وەبەرهێنان لە خەڵك و گۆڕانكارییە جیۆئابوورییەكان، لەگەڵ پاراستنی هەسارە و بنیادنانەوەی متمانە لە جیهانێكی ئاڵۆز و خێرادا.
ئەمڕۆ لە کۆشکی بەغدا، دکتۆر لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق پێشوازی لە باڵیۆزی ئێران کرد و باسیان لە پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی هەردوو لا و هەوڵەکان بۆ بەهێزکردنی ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی کرد.
ئەمڕۆ یەکشەممە، دکتۆر لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق لە کۆشکی بەغدا لەگەڵ محەمەد کازم ئالسادق باڵیۆزی کۆماری ئیسلامی ئێران لە عێراق کۆبووەوە و لە دیدارەکەدا پەرەسەندنەکان لەسەر ئاستی ناوچەکە و جیهان و هەوڵەکان بۆ بەهێزکردنی ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی تاوتوێ کران.
لە راگەیەنراوێکدا لەبارەی کۆبوونەوەکەوە ئەوە هاتووە، لە کۆبوونەوەیاندا سەرۆک کۆمار دووپاتی لە گرنگی پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی نێوان هەردوو وڵات و هاوکاری و هەماهەنگی هاوبەش بەمەبەستی بەدیهێنانی سەقامگیری و ئاشتی ناوچەکە کردەوە، هاوکات، ئاماژەی بە گرنگی بەردەوامی هەوڵە نێودەوڵەتییەکان کرد بۆ سەرخستنی زمانی دیالۆگ و ئارامی و دوورکەوتنەوە لە هەر کاریگەرییەکی نەرێنی لەسەر ئاسایش و سەقامگیریی ناوچەکە.
ئاماژە بەوەشکراوە، لەبەرامبەردا باڵیۆزی ئێران، جەختی لەپشتیوانی وڵاتەکەی بۆ هەوڵەکانی عێراق بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری و گرنگی پەرەپێدانی پەیوەندییەکان لە خزمەتی بەرژەوەندیە هاوبەشەکاندا کردەوە.
ژمارەیەك ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق، پرۆژەیاسایەك پێشكەش بە سەرۆكایەتی ئەنجومەن دەكەن و تیایدا داوای پێدانی تایبەتمەندی و دەستكەوتی دارایی بەو كەسانە دەكەن كە بەشداری لە هەڵبژاردن دەكەن.
لە پرۆژەیاساكەدا هاتووە، ئەو كەسانەی دەنگ دەدەن و دانەمەزراون، لە كاتی دامەزراندندا لە پێشینەی ئەو كەسانە بن كە ناویان بۆ دامەزراندن دەگەڕێتەوە لە دامودەزگاكانی حكومەتدا.
هەر هاووڵاتییەكیش كە لە كەرتی تایبەت كار دەكات و بەشداری لە هەڵبژاردن دەكات، تاكو بڕی یەك ملیۆن دینار لێخۆشبوونی لە باج بۆ بكرێت.
بەشێكی دیكەی پڕۆژە یاساكە باس لەوەدەكات، ئەو ئەفسەر و پۆلیسانەی پڕۆسەی هەڵبژاردن بەڕێوەدەبەن، خزمەتی 6 مانگ بخرێتە سەر كۆی خزمەتیان لەو دامەزراوەی كە كاری تێدا دەكەن.
ئامانج لەم پڕۆژەیاسایە ئەوەیە، رێژەی بەشداری دەنگدەران بەرز بكرێتەوە، بەو پێیەی لە هەڵبژاردنی ساڵی 2021 دا رێژەی بەشداریكردن لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عیراق بۆ نزیكەی لە 41% دابەزیوە.
سبەینێ دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەران، بۆ دەنگدان لەسەر هەمواری یاسای بودجە تایبەت بە هەناردەی نەوتی هەرێم بەڕێوەدەچێت و سەرۆكی لیژنەی داراییش دەڵێت، ئامانج لە هەموارەكە كۆنتڕۆڵكردنی هەناردەی نەوتی هەرێمە لەلایەن حكومەتی فیدراڵەوە.
بەگوێرەی كارنامەی دانیشتنەكە، بڕیارە سبەینێ سەعات 1ـی دوانیوەڕۆ دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەران بەڕێوەبچێت و یەكەم بڕگەی دانیشتنەكەش، دەنگدانە لەسەر هەمواری بڕگەی12ـی یاسای بودجە تایبەت بە هەناردەی نەوتی هەرێم، كە تیایدا تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێم، لە شەش دۆلارەوە بۆ 16 دۆلار زیادكراوە.
لەوبارەیەوە، عەتوان عەتوانی سەرۆكی لیژنەی دارایی رایگەیاند، هەموارەكە سەرەتایەك دەبێت بۆ بنیادنانی پەیوەندییەكی یاسایی لەنێوان بەغداد و هەولێر و هاوكاریكردنی هەرێم لە ئیدارەدانی كەرتی وزەدا.
وتیشی، ئامانج لە هەموارەكە كۆنتڕۆڵكردنی هەناردەی نەوتی هەرێمە لەلایەن حكومەتی فیدراڵەوە.
هاوكات، موختار مەحمود، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەران لە هاوپەیمانی فەتح دەڵێت، ناكۆكی قوڵی سیاسی لەسەر هەمواری یاسای بودجە هەیە و بەشێك لە ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران دژی هەموارەكەن، بەوپێیەش ئەستەمە سبەینێ بخرێتە دەنگدانەوە و پەسەند بكرێت.
دەشڵێت، رەنگە سبەینێ بەشێك لە پەرلەمانتارەكان بایكۆتی دانیشتنەكە بكەن و رێژەی یاسایی دانیشتنەكە تەواو نەكرێت.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ شەممە 18-1-2025، لە چوارچێوەی سەردانەکەیدا بۆ پارێزگای ئەنبار چاویکەوت بە محەمەد حەلبوسی سەرۆکی پارتی تەقەدوم و ئاماژەی بەوەکرد، ئاسایش و سەقامگیری و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی کۆڵەکە سەرەکییەکانی باشترکردنی بارودۆخی ژیانی هاووڵاتیانە.
لەدیدارەکەدا دوایین پێشهاتەکانی گۆڕەپانی سیاسی و پێشهاتەکانی ناوچەکە تاوتوێکران و جەخت لەسەر پێویستی دانانی بناغەیەک بۆ هەنگاوی بنیاتنەر کردەوە کەیارمەتیدەر بێت بۆ بەهێزکردنی تێگەیشتنی هاوبەش و پشتیوانیکردن لە ئاشتی و سەقامگیریی ناوچەکە و جیهان.
سەرۆک کۆمار ستایشی ئەو قوربانییە گەورەیەی کرد کە هۆکاری ئازادکردنی شاری فەلوجە بوو، روونیشیکردەوە کە فەللوجە بەهۆی تیرۆرەوە ئازارێکی زۆری چەشتووە، ئەمڕۆ بەهۆی هەوڵەکانی رۆڵەکانی و پشتیوانی دەوڵەت و دامەزراوەکانییەوە ئاوەدانە.
هەروەها سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا، ئاسایش و سەقامگیری و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی کۆڵەکە سەرەکییەکانی بەردەوامی ئاوەدانکردنەوە و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان و باشترکردنی بارودۆخی ژیانی هاونیشتمانیانن و جەختی لەڕۆڵی خەڵکی ئەنبار کردەوە لەبەهێزکردنی هەوڵەکانی دەوڵەت لەم بوارەدا.
هەروەها داوای لە سەرجەم هێزە سیاسییەکان کرد چ ئەوانەی لەکابینەی حکومەتن و یاخود ئەوانەی لە دەرەوەی کابینەی حکومەتن هەماهەنگی و هاوکاربن، بۆ پاراستنی ئاسایشی عێراق و یەکڕیزی نیشتمانی.
لەلای خۆیەوە محەمەد حەلبوسی، ستایشی سەردانەکەی سەرۆکی بۆ پارێزگای ئەنبار و پەرۆشی خۆی بۆ بەسەرکردنەوەی بارودۆخی عێراقییەکان لەناوچەکانیان و ئەو کاریگەرییە ئەرێنیەی لەناخی هاووڵاتیاندا بەجێدەهێڵێت.
هەروەها حەلبوسی پێشنیارەکانی سەرۆک کۆمار بۆ هاندان وەرە بەرزکردنەوە بۆ کار و دەستکەوتی زیاتر و جێبەجێکردنی ڕێڕەوی چاکسازی بەرزنرخاند، کە یارمەتیدەر دەبێت لە گرنگیپێدان و باشترکردنی ئاستی ژیانی هاووڵاتیان و دابینکردنی چاودێری و خزمەتگوزارییەکان.
لە میانەی سەردانەکەیدا بۆ پارێزگای ئەنبار، د.لەتیف جەمال رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ شەممە 18-1-2025 لەگەڵ کەسایەتی دیار و شێخی عەشیرەتەکانی پارێزگای ئەنبار کۆبوەوە.
لە میانی دیدارەکەدا دوایین پێشهاتەکانی دۆخی ئەنبار لە ئاستی ئەمنی و ئابووری و خزمەتگوزاری تاوتوێ کرا، سەرۆک کۆمار گوێی لە روونکردنەوەی وردی ئامادەبووان گرت سەبارەت بە سروشتی ژیان لەو پارێزگایە لە بوارە جیاجیاکاندا، جگە لەو ئاستی خزمەتگوزارییەی پێشکەش بە هاووڵاتیان دەکرێت لە ئاستی تەندروستی و پەروەردە و سەقامگیری ئێستا لە بواری ئاسایش و ئابووری.
سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە، کە ئەنبار و شارەکانی دیکە بە هەلومەرجێکی دژواردا تێپەڕیوە، بە تایبەت لە رووبەڕووبوونەوەی تیرۆردا کە هەموویان بە شکۆمەندی و شانازییەوە لەو تاقیکردنەوەیانە تێپەراند لە سایەی هەوڵ و ویستی پێکەوەیی کۆمەڵی ئەنبار و هۆزەکانی و هاووڵاتیان و هێزە چەکدارە قارەمانەکانمان بە هەموو پێکهاتەکانیەوە.
سەرۆک کۆمار روونیکردەوە، کە هۆزەکانی عیراق فاکتەرێکی گرنگ و کارا بوون بۆ پتەوکردنی یەکڕیزی نیشتمانی، بەتایبەتی کە زۆرێک لە هۆزەکان وابەستبونێکی قوڵیان هەیە و ئەمەش هەلومەرجی گونجاو بۆ پتەوکردنی یەکڕیزی کۆمەڵی عێراق لەگەڵ هۆز و مەزهەب و نەتەوەکانی تر دروستدەکات، هاوکات ئاماژەیکرد بە پێویستی بەهێزکردنی هاوکاری و کاری هاوبەشی نێوان لێپرسراوانی شارەکە و هاووڵاتیان و یەکە کۆمەڵایەتی و سیاسیەکان و پاڵپشتی حکومەت بۆ بیناسازی و ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدان، لە چوارچێوەی ئەو کارانەی کە حکومەت لە عێراق بە گشتی بەڕێوەی دەبات بە شێوەیەک پەرە بە خزمەتگوزارییەکان بدات و گەندەڵی نەهێڵێت.
سەرۆک کۆمار رۆڵی هۆزو و کەسایەتی و عەشایرەکانی بەرز نرخاند لە چەسپاندنی ئاسایش و رەتکردنەوە و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و گەندەڵکاران و هەر دیاردەیەکی نەرێنی کە لە کۆمەڵی عیراقدا دروستدەبێت وەک بڵاوبوونەوەی ماددە هۆشبەرەکان، هاوکات رۆڵێکی گرنگیان بینی لە تێکشکاندن و نەهێشتنی پاشماوەکانی تیرۆر، بۆ ئەوەی کەشێکی نیشتمانی دوور لە تیرۆر بەدیبێت.
لای خۆیانەوە کەسایەتی دیاری پارێزگای ئەنبار و هۆز و عەشیرەتەکان سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی بۆ سەردانەکەی و بە بۆنەیەکی گرنگیان دانا، کە ئەنبار و دانیشتووانەکەی شانازی پێوە دەکەن و سەرۆک کۆماریان لە هەوڵە بەردەوامەکانیان بۆ بەرقەرارکردنی ئاسایش و سەلامەتی و پشتیوانی لە سەروەری یاسا و دەوڵەت لە پارێزگاکەدا دووپاتکردەوە.
د.لەتیف جەمال رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق لەگەڵ ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا بە ئامادەبوونی محەمەد نووری دولەیمی پارێزگار و ئەندازیار عومەر مشعان دەبوس سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگا و فەرماندەکانی ئۆپەراسیۆن و پۆلیسی ئەنبار کۆبوەوە.
له میانی دیداره که ئەمڕۆ شەممە، 18-1-2025 دا لە بینای پارێزگا بەڕێوەچوو، باس لە دۆخی ئاسایش و خزمەتگوزاری و باری گوزەرانی هاووڵاتییان له پارێزگاکە کرا و سەرۆک کۆمار ئاماژەیکرد بە گرنگی هاریکاری و کاری هاوبەشی نێوان ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا و لێپرسراوانی ئەنبار کە پایەیەکی گرنگی دیموکراسیەو و پرەنسیپێکە کە بەرژەوەندی گشتی بەدەستدەهێنێت، جەختیشیکردەوە لەسەر پێویستی پاراستنی سەقامگیری ئەمنی چونکە پایەی بنەڕەتییە بۆ هەنگاونان بەرەو بیناسازی و ئاوەدانکردنەوە و پێشکەوتن لە هەموو بوارەکاندا.
سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لەسەر پێویستی کارکردن بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەوەی لەدەستچووە و دەستەبەرکردنی خزمەتگوزاریی تەندروستیی و پەروەردەیی و کۆمەڵایەتیی و ئاماژەی بەوەدا کە پارێزگاری ئەنبار رووبەرێکی فراوانی هەیە، بۆیە هەوڵی لە هەموو لایەک پێویستە و کارکردنی بەردەوامیش هەیە لەلایەن دەسەڵاتی جێبەجێکردن و پەرلەمانی لە حکومەتی فیدراڵی بۆ رەخساندنی دەرفەتی بیناسازی و گەشەپێدان بۆ پارێزگا کە زیانێکی زۆری بەرکەوتووە لە جەنگی دژە تیرۆر.
سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە، لە ئامادەیی سەرۆکایەتی کۆمار بۆ پشتیوانیکردن لەم هەوڵانە و بە وردی دەروانێت بۆ ئەوەی گەشەپێدان لە هەموو پارێزگاکاندا بە دادپەروەرییەوە بەدیبێت و دەرگاکانی گەندەڵی دابخات.
لە بەرانبەردا ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا روونکردنەوەیەکیان لەبارەی دۆخی پارێزگاکە و پرۆژە گرنگەکانی و ئەو ئاستەنگ و گرفتانەی کە ڕێگرن لە کارەکانی حکوومەتی خۆجێی خستەڕوو، جگە لە پلانی داهاتوو بۆ باشترکردنی خزمەتگوزاری و ئابووری و ژینگەیی بۆ بەدەستهێنانی گەشەسەندنی بەردەوام، جەختیانکردەوە کە خەڵکی پارێزگاکە ویستی کارکردن دەکەن بۆ هێنانەدی ئاسایش و سەقامگیری و بەردەوامبوون لە بیناسازی و ئاوەدانکردنەوە.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، لە چوارچێوەی سەردانەکەی بۆ پارێزگای ئەنبار، گەشتێکی مەیدانی بۆ بەنداوی رومادی ئەنجامدا.
لە میانەی گەشتەکەیدا ئەمڕۆ شەممە 18-1-2025 سەرۆک کۆمار لە نزیکەوە ئاگاداری پێشکەوتنی کارەکانی بەنداوەکەدا بوو، هەروەها جەختیکردەوە لە گرنگی هەوڵی هاوبەش لە نێوان دەسەڵاتە حکومی و ناوخۆییەکان بۆ بەدەستهێنانی زۆرترین سوود لە سەرچاوە ئاوییەکان لە پارێزگاکەدا، هاوکات گوێی لە رونکردنەوەیەکی ورد گرت سەبارەت بە ئاستەنگەکان و دڵنیابوون لە بەردەوامیی کارکردنی بەنداوەکە بە شێوەیەکی کارا .
لە چوارچێوەی سەردانەکەی بۆ پارێزگای ئەنبار د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق رۆژی شەممه 18ـی کانوونی دووەمی 2025 سەردانی زانکۆی ئەنباری کرد و لەگەڵ سەرۆکی زانکۆ پرۆفیسۆر مشتاق تالیب ساڵح ئەلنەدا و راگری کۆلێژەکان و ئەندامانی ئەنجومەنی زانکۆ و ژمارەیەک له قوتابیان کۆبوەوه.
لە وتارێکدا سەرۆک کۆمار خۆشحاڵی خۆی بە سەردانی زانکۆی ئەنبار و کۆبونەوەی لەگەڵ کادرانی زانستی و ئەکادیمی دەربڕی و پشتیوانی خۆی بۆ کاری زانکۆ و کۆلێژ و پەیمانگاکان و پەرەپێدانیان دووپاتکردەوە لەپێناو بەدیهێنانی ئامانجە خوازراوەکان لە گەشەپێدانی ناوبانگی زانکۆکان و بەرزکردنەوەی ئاستی زانستی کادرانی دەرچوو کە سوود بە دامەزراوەکانی دەوڵەت بگەیەنێت.
سەرۆک کۆمار جەختی لەسەر پێویستی کاری هاوبەش و هاوکاری کردەوە لەپێناو پتەوکردنی ئاسایش و سەقامگیری و پاراستنی دەستکەوتە نیشتیمانیەکان کە لەدوای ئەو قوربانیدانە گەورەیەی گەلەکەمان لەپێناو بەدەستهێنانی ئازادی و کەرامەتی خۆیان و پاراستنی نیشتمان پێشکەشیان کرد.
لە کۆتایی وتارەکەیدا.لەتیف رەشید جەختی لەوە کردەوە کە هەمووان هاوبەشێکی سەرەکین، بەتایبەتی کادیری زانستی، لێهاتوویی و نوخبەی زانستی و نوخبەی ڕۆشنبیران، لە پرۆسەی گەشەپێدان، بنیاتنانی کۆمەڵگە، چاکسازی سیاسی، بەرەنگاربوونەوەی دیاردە نێگەتیڤەکان، چارەسەرکردنی گەندەڵی ئیداری و دارایی، پاراستنی ژینگە و سەرچاوەکانی ژینگە و رووبەڕووبوونەوەی کاریگەرییەکانی گۆڕانی کەشوهەوا.
ئەمەش دەقی وتارەکەی بەڕێزیانە :
به ناوی خوای بەخشندەی میهرەبان
خوشک و برایانی بەڕێز ....
سڵاو و ڕەحمەت و بەرەکەتی پەروەرگارتان لەسەر بێت ..
زۆر خۆشحاڵم کە لەم زانکۆ گرنگە و لە پارێزگای ئەنباری خۆشەویست لەگەڵتاندام کەئێرە بەهۆی تیرۆرەوە ئازارێکی زۆری چەشتووە و هێزە ئەمنییە قارەمانەکانمان و خۆڕاگری خەڵکەکەی توانیان تیرۆرستان تێکیبشکێنن و پیلانە قێزەونەکانیان پوچەڵ بکەنەوە.
خۆشحاڵی خۆمان دەردەبڕین کە سەردانمان کردن و لەگەڵ کادرە زانستی و ئەکادیمییەکانی پارێزگا کۆدەبینەوە و پشتیوانی خۆمان بۆ کاری زانکۆ و کۆلێژ و پەیمانگاکان و پێشکەوتنیان دووپات دەکەینەوە لەپێناو بەدیهێنانی ئامانجە خوازراوەکان لەگەشەکردنی زانکۆکەو ناوبانگ و بەرزکردنەوەی ئاستی زانستیان بۆ کادرانی دەرچوو کە سوود بە دامودەزگاکانی دەوڵەت بگەیەنێت
ئێوە ئاگاداری ڕۆڵی گەورەی کادرانی زانستی و نوخبەکانی عێراق بوون لەدروستکردنی هۆشیاری کۆمەڵگا و بنیاتنانی نەوەی گەنج بۆ دابینکردنی توانا و وزەی گەنجان بۆ دامەزراوەکانی دەوڵەت و کۆمەڵگا و بوارە مەعریفی و بەرهەمهێنەرەکان و هەروەها ڕۆڵی گرنگیان لەبەرەوپێشبردنی ژیانی سیاسی لەڕێگەی پێشکەشکردنی بینین و بیرۆکە و چارەسەر بۆ بڕیاردەران سەبارەت بەو کێشانەی ڕووبەڕووی وڵات دەبنەوە.
خوشک و برایان ...
ئێمە هەموومان بەرپرسیارێتییەکی گەورەی نیشتمانیمان هەیە کە پێکەوە کار بکەین و هاوکاری بکەین لەپێناو پتەوکردنی ئەو ئاسایش و سەقامگیرییەی کە وڵات بەدەستی هێناوە پاش ساڵانێک بەسەربردنی لە ڕووبەڕووبوونەوەی توندوتیژی و تیرۆر کە هەموو خەڵکی عێراقی گرتووەتەوە و لەپێناو پاراستنی ئەو دەستکەوتە نیشتیمانیانەی بەدەستهاتوون کە لەدوای ئەو قوربانییە گەورەیەی گەلەکەمان داویەتی لەپێناو بەدەستهێنانی ئازادی و کەرامەتی خۆیان و پاراستنی نیشتمان.
ئاسایش و سەقامگیری بناغەی بنەڕەتی هەنگاونانن بەرەو گەشەکردن و گەشەسەندن بۆ وڵاتەکەمان و گەلەکەمان، و بنیاتنانی بناغەیەکی بەهێز بۆ درێژەدان بە ڕێگای بیناسازی و ئاوەدانکردنەوە و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری و باشترکردنی بارودۆخی ژیانی هاوڵاتیان.
هەروەها دەبێت پێکەوە کاربکەین، بەبێ گوێدانە پێگەی ئەوان، بەتایبەتی کادرە زانستییەکان، لێهاتووییەکان، و نوخبە مەعریفی و ڕۆشنبیرییەکان، بۆ ئەوەی چارەسەری هەندێک لەو کێشانەی بەردەم وڵات بکەن، لە کەرتە جیاوازەکانی ئابووری، کۆمەڵایەتی، تەندروستی، ژینگەیی. هەموومان هاوبەشی جەوهەریین لە پرۆسەی گەشەپێدان، بنیاتنانی کۆمەڵگا، چاکسازی سیاسی، بەرەنگاربوونەوەی دیاردە نەرێنییەکان، و ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی ئیداری، پاراستنی ژینگە و سەرچاوە ژینگەییەکان، و ڕووبەڕووبوونەوەی کاریگەرییەکانی گۆڕانی کەشوهەوا.
لەم ڕووەشەوە دەبێت ئاماژە بەوە بکرێت کە وڵاتەکەمان یەکێکە لەو وڵاتانەی کە زۆرترین زیانی دیاردەی گۆڕانی کەشوهەوای پێگەیشتوە کە بەدەست کەمبوونەوەی سەرچاوەکانی ئاو و زیادبوونی بەبیابانبوون و وشکەساڵییەوە دەناڵێنن کە سێ هۆکاری سەرەکی کەشوهەوا، بەڕێوەبردنی ئاو و کرداری وڵاتانی دراوسێ کۆنتڕۆڵ دەکەن و ئەمەش پێویستی بە هەماهەنگییەکی نزیک هەیە لەنێوان دەزگا پەیوەندیدارەکانی حکومەت و پسپۆڕان و ئەکادیمیستەکانی پسپۆڕی ئەم بوارەدا بۆ پاراستنی سەرچاوەکانی ئاو لەڕێگەی عەقڵانیکردنی بەکارهێنان و دەستپێکردنی شێوازە مۆدێرنەکانی ئاودێری و هەروەها بەرەنگاربوونەوەی بەبیابان بوون و وشکەساڵی لەڕێگەی ستراتیژییەوە بڵاوبوونه وه ی سه وزایی و دارستان.
لە کۆتاییدا سوپاس و پێزانینی خۆم بۆ ئێوە دووپاتدەکەمەوە و خۆشحاڵم بە بینینتان کە سەردانی ئەم شارە خۆشەویستە دەکەم کە شایەنی زۆرزیاترە.
سڵاو و ڕەحمەت و بەرەکەتی
خوای گەورەتان لەسەر بێت
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، لەگەڵ ژمارەیەک لە ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران کۆبوەوە و ئاماژەی کرد بەوەی لە نزیکەوە لەگەڵ ئەنجومەنەکە کار دەکات لەپێناو پێشنیازکردن و داڕشتنی یاسای گرنگ.
کۆبونەوەکە بە ئامادەبوونی محەمەد نوری ئەلدلێمی پارێزگاری ئەنبار و ئەندازیار عومەر مەشعان دەبوس سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگا لە پارێزگای ئەنبار بەڕێوەچوو، باس لە بارودۆخی پارێزگای ئەنبار لە هەموو ئاستەکاندا کرا و سەرۆک کۆمار ستایشی رۆڵی حکومەتی خۆجێی پارێزگاکەی کرد لە سەقامگیریی ئەمنی پارێزگاکە و کارەکانی ئاوەدانکردنەوە و نوێکردنەوە، جەختی لەسەر پێویستی پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری زیاتر بۆ هاووڵاتیان کردەوە .
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بە رۆڵی گەورەی ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران کرد لە گەیاندنی کێشەکانی بەردەم پارێزگاکان و هاووڵاتیان بە ئەنجومەنی نوێنەران و کارکردن بۆ دەرکردنی یاسای گرنگی پەیوەست بەپێداویستییەکانی هاووڵاتیان و باشترکردنی هەلومەرجی ژیان و خزمەتگوزارییان و چاودێریکردنی کاروبارەکانی حکومەت بەقازانجی خەڵکی پاریزگاکە .
د.لەتیف رەشید ئاماژەی بەوەدا کە سەرۆکایەتی کۆمار لە روانگەی جێبەجێکردنی دەستوور و چەسپاندنی دادپەروەری یاسا هەوڵی داوە بۆ ئازادکردنی پانزە هەزار بەندکراو، کە ماوەی سزاکانیان تەواو کردوە و جەختی لە ریزگرتن لە مافی مرۆڤ کردەوە وەکو بنەمایەکی دیموکراسی و مرۆیی کە لەگەل بنەما یاسایی و مرۆییەکانی نێودەوڵەتی هاوتەریب بێت.
سەرۆک کۆمار ئاماژەیکرد بەوەی کە لە نزیکەوە لەگەڵ ئەنجومەنی نوێنەران کار دەکات لەپێناو پێشنیازکردن و داڕشتنی یاسای گرنگ، لەبەرئەوەی سەرۆکایەتی کۆمار چەندین پرۆژە یاسای پێشکەش کردووە کە نزیکن لە پێداویستییەکانی سەرجەم عیراقییەکان و هیوای خواست ئەنجومەنی نوینەران کار بۆ گفتوگۆکردن و دەوڵەمەندکردن و پەسەندکردنیان بکات بەمەبەستی خزمەتکردنی هاووڵاتیان.
لای خۆیانەوە ئەندامانی ئەنجوومەنی نوێنەران خۆشحاڵی خۆیان دەربڕی بەسەردانەکەی سەرۆک کۆمار بۆ ئەنبار و کۆبونەوەی لەگەڵ خەڵک و عەشیرەت و کەسایەتییەکانی ئەنبار و پەرۆشی جەنابی بۆ بەدواداچوونی پێداویستی و داخوازییەکانی هاووڵاتیان.
نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان لە عیراق دەڵێت، دۆسیەی وشكەساڵی و دابەزینی ئاستی ئاو لە كەمتەرخەمی عیراق نییە و پێویستە ئەو بابەتە لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ چارەسەر بكرێت.
محەمەد حەسان نوێنەری تایبەتی سكرتێری گشتی رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عیراق رایگەیاند، ئێستا عیراق جیاوازە بەراورد بە ساڵانی رابردوو و ئاسایش و سەقامگیری بەهۆی هێزە ئەمنییەكانییەوە بەدیهاتووە، وتیشی، عیراق دەوڵەتێكی پەراوێزخراو نییە و لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستیشدا ڕۆڵی سەرەكی دەبێت و دۆسیەی وشكەساڵی و دابەزینی ئاستی ئاویش لە كەمتەرمی بەغداد نییە، بەڵكو پێویستە ئەو بابەتە لەگەڵ وڵاتانی دراوسێی عیراق گفتوگۆی لەسەر بكرێت بە مەبەستی چارەسەركردنی.
نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان لە عیراق ئاماژەی بەوەشكردووە، عیراق مێژوو و شارستانیەتی تایبەتی هەیە و پرۆژەكانیش بۆ خزمەتكردنی ئەو وڵاتە لە رێگەی رێكخراوەكانی وەك یونسكۆ بەردەوام دەبێت بە بەشداری پسپۆڕانی عیراق و نەتەوەیەكگرتووەكان.
بانكی ناوەندیی عیراق دەنگۆی داخستنی دەروازەكانی سەكۆی فرۆشتنی دۆلار و راسپاردنی بە نوسینگەكانی ئاڵوگۆڕی دراو رەتدەكاتەوە.
بانكی ناوەندیی عیراق لە راگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، كار لەسەر فراوانكردنی دابینكردنی پارەی كاش لە رێگەی چەند كەناڵێكەوە دەكات لەوانەش ئامێری ئەی تی ئێم، ئامێری پارەدانی كاش ناسراو بە "پی ئۆ ئێس"، كۆمپانیا رێگەپێدراوەكانی ئاڵوگۆڕكردنی دراو و فرۆشگای كۆمپانیاكانی پارەدانی ئەلیكترۆنی و ئامێرەكانی پارەدانی ئەلیكترۆنی لە سەرانسەری عیراقدا.
وتیشی، پێویستە جەخت لە سەرچاوەی هەواڵ بكرێتەوە پێش ئەوەی بڵاوبكرێتەوە و لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان خەڵكی پێ چەواشە بكرێت، چونكە دەنگۆی داخستنی دەروازەكانی سەكۆی فرۆشتنی دۆلار و راسپاردنی بە نوسینگەكانی ئاڵوگۆڕی دراو دوورە لە راستییەوە و رێنمایی بۆ سەرجەم كەرتە دارایی و بانكییەكانی عیراق دەركراوە خزمەتگوزاری لە ناوچەكانیان پێشكەش بكەن.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق، ئەمڕۆ شەممە 18-1-2025 لە باڵەخانەی پارێزگا لەگەڵ پارێزگاری ئەنبار محەمەد نوری دلێمی و سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگا ئەندازیار عومەر مەشعان دەبوس و ژمارەیەک لەئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا و بەرپرسانی ئاسایش کۆبووەوە.
لەکۆبوونەوەکەدا بارودۆخی گشتی پارێزگاکە و چۆنیەتی چڕکردنەوەی هەوڵەکان بۆ باشترکردنی واقیعی ئابووری و خزمەتگوزاری و ژینگەیی و رەوشی گوزەرانی هاووڵاتیان تاوتوێکران، بە جۆرێک کەژیانێکی شایستە دەستەبەر بکات بۆیان.
سەرۆک کۆمار ئاماژەی بەوەدا کەهاوکاری و کاری هاوبەشی نێوان ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا و بەرپرسانی ئەنبار پرۆسەیەکی دیموکراسی و پرەنسیپێک کە بەرژەوەندی گشتی بەدیدەهێنێت.
سەرۆک کۆمار جەختی لەپێویستی کارکردنی بێوەچان و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکانی تەندروستی و پەروەردە و کۆمەڵگەیی کردەوە و ئاماژەی بەوەدا کەپارێزگای ئەنبار رووبەرێکی فراوان دەگرێتەوە وهەوڵێکی تایبەتی دەخوازێت لەگەڵ کاری بەردەوام لەلایەن پەرلەمان و حکومەتی فیدراڵ و کەلەسەر هەمووانیش پێویستە بۆ زیادکردنی دەرفەتی ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدانی ئەنبار، کە لە جەنگی دژ بە تیرۆردا زیانی زۆری بەرکەوتووە.
سەرۆک کۆمار ئامادەیی سەرۆکایەتی کۆماری دەربڕی بۆ پشتیوانیکردن لەو هەوڵ وکارکردن بۆ ئەوەی گەشەپێدان لە سەرجەم پارێزگاکاندا بەشێوەیەکی دادپەروەرانە بگرێتەوە و دەروازەکانی دژی بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و تێکدەران دابخرێت بۆ پەرەپێدانی پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدان.
د، لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق ئەمڕۆ شەممە 18 ی کانوونی دووەمی 2025، بەمەبەستی ئاگاداربون لە دۆخی پارێزگاکە گەیشتە پارێزگای ئەنبار.
سەرۆک کۆمار لەلایەن محەمەد نوری دلێمی پارێزگاری ئەنبار و ئەندازیارعومەر مەشعان دەبوس سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگا و بەرپرس و کەسایەتییە باڵاکانی پارێزگاکە پێشوازیی لێکرا.
حكومەتی عیراق بۆ شوێنگرتنەوەی غاز ئێران كە بۆ كارپێكردنی وێستگەكانی كارەبا بەكاریدەهێنێت، بڕی 100 ملیۆن پێ سێجا غازی رۆژانە لە ئیمارات دەكرێت.
ئەحمەد موسا وتەبێژی وەزارەتی كارەبای عیراق رایگەیاند، بەپێی رێككەوتنێك ئیمارات رۆژانە 100 ملیۆن پێ سێجا غاز بە بەغداد دەفرۆشێت، بۆ كارپێكردنی وێستگەكانی كارەبا لە كەركوك و دبس و مەلا عەبدوڵڵا كە دەتوانن 400 مێگاوات كارەبا بەرهەم بهێنن، ئەمەش یارمەتیدەر دەبێت بۆ جێگیركردنی بەرهەمهێنانی كارەبا لە پارێزگای كەركوك.
ئەحمەد موسا وتیشی، ئەو غازەی كە ئێران بۆ عیراقی دابین دەكرد راگیراوە و بەو غازە شوێنەكەی پڕ دەكرێتەوە كە لە ئیماراتەوە هاوردە دەكرێت.
ئاماژەی بەوەشكرد، هاوكات وەزارەتی كارەبای عیراق كار لەسەر گرێبەستێكی دیكە لەگەڵ توركمانستان بۆ دابینكردنی غاز دەكات، گرێبەستەكەش بریتییە لە دابینكردنی 20 ملیۆن پێ سێجا غاز بۆ كارپێكردنی وێستگەكانی بەرهەمهێنانی كارەبا.
بە کڕینی 100 ملیۆن پێ سێجا غازی رۆژانە لە ئیمارات، بەرهەمهێنانی کارەبا 400 مێگاوات زیاد دەکات و بۆ پارێزگای کەرکوک دابیندەکرێت.