بڕیارە رۆژی سێشەممە، ئەنجومەنی ئاسایشی ئیسرائیل کۆببێتەوە بۆ پەسەندکردنی پلانێک کە ئامانج لێی کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی کەرتی غەززە و ئەنجامدانی ئۆپراسیۆنی سەربازییە لە ناوچە نوێیەکاندا.

بەگوێرەی راپۆرتە میدیاییەکانی ئیسرائیل، بڕیارە رۆژی سێشەممە ئەنجومەنی ئاسایشی ئەو وڵاتە کۆببێتەوە بۆ تاوتوێکردنی هەنگاوەکانی داهاتوو لە جەنگی نزیکەی دوو ساڵەی لەگەڵ بزووتنەوەی حەماس لە کەرتی غەززەدا، کە ئەگەری کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی ناوچەکە و ئۆپراسیۆنی سەربازی لەو ناوچانەدا لەخۆدەگرێت کە تا ئێستا لێی بەدوور بوون.

عەمیت سیگال، شرۆڤەکاری کەناڵی 12ـی ئیسرائیل کە پڕبینەرترین کەناڵی هەواڵییە لەو وڵاتە، لە زاری سەرچاوەیەک لە نووسینگەی بنیامین ناتانیاهۆی سەرۆک وەزیرانەوە گواستییەوە و رایگەیاند: "بڕیارەکە دراوە... ئێمە دەچین بۆ داگیرکردنی کەرتی غەززە."

هەمان سەرچاوە وتیشی: "حەماس بەبێ خۆبەدەستەوەدانی تەواوەتی بارمتەکان ئازاد ناکات، ئەگەر ئێستا کار نەکەین بارمتەکان لە برساندا دەمرن و غەززەش لەژێر کۆنترۆڵی حەماسدا دەمێنێتەوە."

سیگال لە زاری بەرپرسەکەوە ئەوەشی وت: "ئیسرائیل بۆ ماوەی چەندین مانگ لەسەر دووڕیانێک بوو، با راشکاوانە بڵێین، نە سەرکەوتنی بەدەستدەهێنا و نە بارمتەکانیشی وەردەگرتەوە. دەسەڵات بۆ رێککەوتن فراوان بوو، بەڵام نەگەیشتینە رێککەوتن، بۆیە بەرەو داگیرکاری دەچین."

ئەم راپۆرتانە لەبارەی فراوانکردنی ئۆپراسیۆنی سەربازی لە غەززە لە کاتێکدایە کە دانوستانەکانی ئاگربەست بە نێوەندگیری لە نێوان ئیسرائیل و حەماسدا ئەم هەفتەیە شکستیان هێناوە، ئەمەش سەرەڕای دڵنیاییەکانی ستیڤ ویتکۆف، نێردەی ئەمریکا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کە لە کۆتایی هەفتەدا سەردانی ئیسرائیلی کردبوو و رایگەیاندبوو کە کار لەسەر پلانێک دەکات بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ.

هەروەها ئەم پێشهاتە دوای ئەوە دێت کە حەماس، کە لە7ی ئۆکتۆبەری 2023هێرشە بەرفراوانەکەی بۆ سەر ئیسرائیل دەستپێکرد، بە بڵاوکردنەوەی ڤیدیۆی پڕوپاگەندەیی بارمتە لاوازبووەکان خەڵکی ئیسرائیلی تووشی شۆک کرد.

هاوکات، فشاری نێودەوڵەتی لەسەر ئیسرائیل بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ لە هەفتەکانی رابردوودا زیادی کردووە، لەگەڵ ئەو تۆمەتانەی کە سیاسەتی گەیاندنی هاوکارییەکانی ئیسرائیل دەبێتە هۆی برسێتی لە غەززە.

لەناوخۆی ئیسرائیلیشدا فشارەکان بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ و گەڕاندنەوەی نزیکەی 50 بارمتە، چ بە زیندوویی و چ بە مردوویی، کە هێشتا لە غەززەن، زیادی کردووە و سەرکردایەتی وڵاتەکەش دابەش بووە لەسەر باشترین رێگا بۆ بەدیهێنانی ئەم ئامانجە.

هەندێک لە وەزیرەکانی حکومەتی ناتانیاهۆ، وەک بتزالئێل سمۆتریچی وەزیری دارایی و ئیتامار بن گڤیری وەزیری ئاسایشی نیشتمانی، فشاردەکەن بۆ داگیرکردنەوەی غەززە و دروستکردنەوەی ئەو نیشینگە جوولەکانەی کە 20 ساڵ لەمەوبەر چۆڵکران. بەڵام سوپای ئیسرائیل دژی ئەو پلانەیە و بەپێی راپۆرتە میدیاییەکان، چاوەڕوان دەکرێت لە کۆبوونەوەی رۆژی سێشەممەی ئەنجومەنی وەزیراندا چەند بەدیلێکی تر پێشکەش بکات.

 

سەرۆکی ئەرکانی سوپای ئیسرائیل بۆماوەیەکی زۆر داوای لە کۆبونەوەی لەگەڵ ئەنجومەنی وەزیرانی ئیسرائیل کردەوە  و  سەرۆک وەزیران رەتیکردوەتەوە.

پێگەی ئیسرائیل هیۆم لەزاری کەسە نزیکەکانی سەرۆکی ئەرکانی سوپای ئیسرائیل بڵاویکردەوە، ئەیال زەمیر سەرۆکی ئەرکانی سوپای ئیسرائیل ماوەیەکی زۆرە داوای کۆبونەوە و گفتوگۆی لەگەڵ ئەنجومەنی وەزیران کردوە سەبارەت بە جەنگی غەززە بەڵام بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل دژی ئەو داواکاریە وەستاوەتەوە.

بڵاویشیکردەوە، سەرۆکی ئەرکانی سوپای ئیسرائیل دژی پلانی داگیرکردنی تەواوەتی کەرتی غەززەیە بەهۆی دروستبوونی مەترسی بۆ سەر ژیانی بارمتەکان و کوژرانی زیاتری سەربازە ئیسرائیلیەکان لە غەززە.

ئەوەش لە کاتێکدایە لێپرسراوێکی نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئسیرائیل رایگەیاندبوو، ئەگەر سەرۆکی ئەرکانی سوپای ئیسرائیل دژی داگیرکردنی تەواوەتی کەرتی غەززەیە دەتوانێت دەستلەکاربکێشێتەوە.

ئیبراهیم عەزیزی سەرۆکی لیژنەی ئاسایشی نەتەوەیی لە پەرلەمانی ئێران رایگەیاند، "وەفدێکی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم کە بڕیارە هەفتەی داهاتوو سەردانی ئێران بکات، تەنها دەسەڵاتی ئەوەی هەیە گفتوگۆ و راوێژکاری تەکنیکی لەگەڵ بەرپرسان و پسپۆڕانی وڵاتەکەی ئەنجام بدات".

وتیشی، بەپێی ئەو یاسایانەی ئەنجومەنی شورای ئێران پەسەندی کردوون لە هیچ هەلومەرجێکدا رێگە بە هیچ لایەنێکی نێودەوڵەتی نادرێت دەستی بگات بە دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران.

عەزیزی بۆ ئاژانسی هەواڵی تەسنیمی ئێران، دەنگۆی دەستپێکردنەوەی پشکنینەکانی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمی بۆ دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران رەتکردەوە و دەڵێت، "ئەو یاسایانەی لە پەرلەمان دەنگیان لەسەر دراوە، چوونە ژوورەوەی هەر وەفد و قەوارەیەکی بیانی بۆ ناو دامەزراوە ئەتۆمییەکان بەتەواوی قەدەغە دەکات".

سەرۆکی لیژنەی ئاسایشی نەتەوەیی جەختی لەوەشکردەوە، "ئەم سنووردارکردنانە جێگیرن و ناگۆڕدرێن".

وتەبێژی کۆشکی کرملن ئاشکرایکرد ئەمڕۆ سەرۆکی روسیا و سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل پەیوەندیەکی تەلەفۆنیان ئەنجامداوە و تاوتوێی چەند پرسێکی گرنگی هاوبەشیان کردەوە.

دیمتری پیسکۆڤ وتەبێژی کۆشکی سەرۆکایەتی کرملن لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاند، ڤلادیمێر پوتن سەرۆک روسیا لە پەیوەندیەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل جەختیکردەوە لە یەکپارچەیی خاکی سوریا و سەقامگیری سیاسی و ناوخۆیی ئەو وڵاتە، بە لەبەرچاوگرتنی ماف و بەرژەوەندیە رەواکانی سەرجەم گروپە نەتەوەییەکان و ئاینیەکانی گەلی سوریا.

لە بەیاننامەکەدا ئاماژە بەوەکراوە، روسیا ئامادەیی خۆی بۆ هەموو هەوڵێک نیشانداوە تاکو ئاسانکاری بکات لە دانوستانە چارەسەریەکان سەبارەت بە بەرنامە ئەتۆمیەکەی ئێران، هەروەها هەردوولا رێککەوتن لەسەر بەردەوامی لە گفتوگۆکان لە بارەی پرسە هاوبەشەکانی نێوان هەردوو وڵات.

ئەوەش لەکاتێکدایە، پوتن و ناتانیاهۆ لە 28ی مانگی رابردوو پەیوەندیەکی تەلەفۆنیان ئەنجامدا و گفتوگۆیان لەبارەی رەوشی سوریا و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەنجامدا.

نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ لە بڵاوکراوەیەکدا داوا لە سوریەکان دەکات یەکگرتووبن و کێشەکانیان لە رێگەی دانوستانەوە چارەسەربکەن.

تۆم باراک نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ کاروباری سوریا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس بڵاویکردەوە، دیپلۆماسیەت باشترین رێگەیە بۆ چآرەسەرکردنی کێشە و بنیادنانی چارەسەرێکی ئاشتیانەی هەمیشەی لە سوریا.

بڵاویشیکردەوە، وڵاتەکەی شانازیدەکات بە هەوڵەکانی  لەگەڵ فەرەنسا بۆ نێوەندگیریکردن بۆ کۆتایهێنان بە گرژیەکان لە سوەیدا و یەکخستنەوەیی ناوچەکانی باکوری رۆژهەڵات لەمیانەی هەواڵەکان بۆ سوریایەکی یەکگرتوو.

باراک ئاماژەی بەوەشکردەوە، رێگەی بەرەوپێشچونی خەڵکی سوریا بەدەست خۆیانە هەروەها ئارامی ناوچەکەیان بپارێزن کێشەکان لە رێگەی دانوستانەوە چارەسەربکرێت نەوەک خوێن رشتن.

هەسەدە هێزەکانی حکومەت بە هێرشکردنە سەر پێگەکانی لە دێر حافر تۆمەتبار دەکات و دەڵێت "مافی بەرپەرچدانەوەی هێرشەکەمان بەکارهێناوە"

هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە)، ئەمڕۆ دووشەممە، رایانگەیاند کە لەگەڵ گروپە چەکدارەکانی سەر بە حکومەتی نوێی سوریا لە ناوچەی دێر حافری سەر بە پارێزگای حەلەب تووشی پێکدادان بوون.

هەسەدە لە راگەیەندراوێکدا روونیکردەوە، هێزەکانی سەر بە حکومەت "هێرشیان" کردووەتە سەر چوار پێگەیان لە ناوچەکە. هەروەها، هێزەکانی سوریای دیموکرات، جەختیان کردەوە کە هێزەکانیان "مافی خۆیان بۆ بەرپەرچدانەوەی هێرشەکە بەکارهێناوە و وەڵامی پێویستیان داوەتەوە بۆ بەرگریکردن لە پێگە کانیان".

ئەم پەرەسەندنە لە کاتێکدایە کە رۆژی شەممەی رابردوو، وەزارەتی بەرگریی سوریا و هێزەکانی سوریای دیموکرات، تۆمەتیان ئاڕاستەی یەکتر کرد سەبارەت بە هێرشێک لە شاری منبج لە باکووری وڵات، ئەمەش سێبەر دەخاتە سەر رێککەوتنە مێژووییەکەی تایبەت بە یەکگرتنەوە کە هەردوولا لە مانگی ئازاردا ئیمزایان کرد

ئاژانسی "سانا"ی رەسمی سوریا بڵاویکردەوە، وەزارەتی بەرگری، هێزەکانی سوریای دیموکراتی بە ئەنجامدانی هێرشێکی مووشەکی بۆ سەر یەکێک لە پێگەکانی سوپا لە دەوروبەری منبج تۆمەتبار کردووە، کە بووەتە هۆی برینداربوونی چوار سەرباز و سێ هاوڵاتی مەدەنی. وەزارەتەکە هێرشەکەی بە "نا بەرپرسانە" و هۆکارەکانی بە "نادیار" وەسفکردووە.

لەلایەن خۆیەوە، هەسەدە لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە: "گروپە چەکدارە سەرەڕۆکانی ناو ریزەکانی هێزەکانی حکومەتی سوریا، بەردەوامن لەسەر هەراسانکردن و دەستدرێژییەکانیان بۆ سەر ناوچەکانمان لە ناوچەی دێر حافر." هەسەدە ئاماژەی بەوەشکردووە کە ئێوارەی رۆژی شەممە، ئەو گروپانە بە زیاتر لە 10 گولـلەهاوەن و بەبێ هیچ پاساوێک.

گیدۆن ساعر، وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل، ئەمڕۆ دووشەممە جەختی لەسەر پێویستیی گەڕاندنەوەی هەموو بارمتەکان لە کەرتی غەززە بەبێ هیچ مەرجێک کردەوە و رایگەیاند، ئیسرائیل هیچ رێککەوتنێک قبووڵ ناکات کە لەلایەن بزووتنەوەی حەماسەوە بسەپێنرێت.

ساعر لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا روونیکردەوە، حەماس هەوڵدەدات مەرجگەلێک بسەپێنێت کە مانەوەی لە دەسەڵاتدا لە کەرتی غەززە مسۆگەر بکات، ئەمەش شتێکە کە ئیسرائیل بە توندی رەتیدەکاتەوە. ناوبراو وتیشی، ئیسرائیل هەوڵ بۆ کۆتاییهێنان بە شەڕ لە غەززە و ئازادکردنی هەموو بارمتەکان دەدات و پێی باشە لە رێگەی دیپلۆماسییەوە بگاتە چارەسەر.

وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل ئاشکرای کرد کە هەوڵێکی ئەمریکی بۆ داڕشتنی دیدگایەک بۆ قۆناغی دوای شەڕ لە غەززە لە ئارادایە و جەختی کردەوە کە ئیسرائیل ئەم دۆسیەیە بە وردی لەگەڵ واشنتۆن تاوتوێ دەکات. هەروەها دووپاتیکردەوە کە ویلایەتە یەکگرتووەکان بەنیازە بەهێزەوە دەستوەردان بکات بۆ کەمکردنەوەی کارەساتی مرۆیی لە غەززە و هەماهەنگیی بەردەوام لەمبارەیەوە هەیە.

لەلایەکی ترەوە، ساعر رەخنەی لە هەڵوێستی هەندێک وڵاتی رۆژئاوایی وەک فەرەنسا، کەنەدا و بەریتانیا گرت و ئەو رێوشوێنانەی کە بەرامبەر بە ئیسرائیل گرتوویانەتەبەر، بە "خەڵاتێک بۆ حەماس" ناوبرد کە دەبێتە هۆی درێژکردنەوەی ماوەی شەڕەکە لەبری کۆتاییهێنان پێی. داوای لەو وڵاتانە کرد کە لە دەرەنجامی کارەکانیان تێبگەن و وتی، ئەوەی کردوویانە پشتگیرییەکی ناڕاستەوخۆیە بۆ حەماس.

ناوبراو هەروەها جەختی لەسەر پێویستیی کۆتاییهێنان بە دیاردەی رفاندنی هاوڵاتیانی سڤیل کردەوە و بزووتنەوەی حەماسی بەوە تۆمەتبار کرد کە هاوڵاتییە مەدەنییەکانی فەڵەستین دەترسێنێت و وەک قەڵغانی مرۆیی بۆ خزمەتکردنی بەرژەوەندییەکانی خۆی بەکاریاندەهێنێت.

لە کۆتاییدا، ساعر دووپاتیکردەوە کە هیچ شوێنێک بۆ حەماس لە داهاتووی کەرتی غەززەدا نییە، مەگەر چەکەکانیان دابنێن و دەستبەرداری ڕێبازە چەکدارییەکەیان ببن.

ئەم قسانەی وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل لە کاتێکدا دێت؛ کە حەماس بەردەوام رەتیدەکاتەوە دەستبەرداری چەکەکانی ببێت.

ئیسماعیل بەقایی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند کە هیچ پشکێنەرێکی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم لە ئێستادا لە ئێران بوونی نییە و رەتیکردەوە ئامادەبن دانوستانی راستەوخۆ لەگەڵ ئەمریکا ئەنجامبدەن.

بەقایی ئاماژەی بەوەدا کە ئێران چەندین جار جەختی لەوە کردووەتەوە کە بەرپرسانی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم دەبێت بەپێی بەرپرسیارێتییەکانی خۆیان کاربکەن و خۆیان لە کەوتنە ژێر کاریگەریی وڵاتان بەدوور بگرن.

ناوبراو وتیشی: "گلەیی و ناڕەزایەتییەکانمان سەبارەت بە کارە سیاسییەکانی ئاژانس بە تەواوی روونە."

وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران جەختی لەوە کردەوە کە هاوکارییەکانی ئاژانس لەگەڵ ئێراندا دەبێت بەپێی نوێترین بڕیاری پەرلەمانی ئێران هەماهەنگ بکرێت. بەپێی ئەو بڕیارە، حکومەتی ئێران پابەندکراوە بە هەڵپەساردنی هەرجۆرە هاوکارییەک لەگەڵ ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم تا ئەو کاتەی دڵنیایی لە پاراستنی سەروەریی نیشتمانی و ئاسایشی ناوەند و زانا ئەتۆمییەکانی ئێران دەدرێت.

سەبارەت بە هەڵوێستی سێ وڵاتە ئەوروپییەکە (بەریتانیا، فەرەنسا و ئەڵمانیا) لەبارەی بەکارهێنانی میکانیزمی هاندان (Trigger Mechanism)، بەقایی رایگەیاند: "ئەو سێ وڵاتە ئەوروپییە بە هیچ شێوەیەک مافی یاساییان نییە بۆ خراپ بەکارهێنانی میکانیزمی هاندان."

میکانیزمی هاندان، کە لە چوارچێوەی رێککەوتنی ئەتۆمی (بەرجام)دا هاتووە، رێگە بە گەڕانەوەی خودکارانەی سزاکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ سەر ئێران دەدات لە ئەگەری پابەندنەبوونی تاران بە رێککەوتنەکەوە.
وته‌بیژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئیران له وه‌لامی پرسیارێکدا که ئایا ئه‌گه‌ری هه‌یه دانوستانی ئێران و ئه‌مریکا به شێوه‌ی راسته‌وخو بکرێت، رایگه‌یاند: نەخێر، هیچ نێتێک نییە بۆ ئەوە. 

مەزڵوم کۆبانێ فەرماندەی گشتیی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە)، لە چاوپێکەوتنێکی نوێیدا لەگەڵ ئاژانسی هاوار، کە بەشی یەکەمی بڵاوکراوەتەوە و لەلایەن کوردسات نیوزەوە کراوە بەکوردی، تیشک دەخاتە سەر پەیوەندییەکان لەگەڵ دیمەشق، خاڵە ناکۆکەکان، دواخستنی کۆبوونەوەی پاریس، پەیوەندییەکان لەگەڵ تورکیا، هەوڵەکان بۆ داهاتووی سوریا، هەڵوێستی پێکهاتەکان و رۆڵیان، هەوڵەکانی کورد و پەیوەندی لەگەڵ هێزە نێودەوڵەتییەکان. هاوکات رایگەیاند؛ کە چەمکی یەکگرتنەوە بە واتای هاوبەشی دێت و سوریای نوێ لەسەر بنەمای هاوبەشییەکی نوێ لە نێوان هەموو پێکهاتەکانی وڵاتدا دادەمەزرێت. جەختیشی کردەوە کە "یەکگرتنەوە بە زۆر ناسەپێنرێت".

دەقی بەشی یەکەمی چاوپێکەوتنەکەی مەزڵوم کۆبانێ لە ئاژانسی هاوار، بەکوردیکردنی، کوردسات نیوز:

"رێککەوتنی ١٠ی ئازار بۆ راگرتنی شەڕ و کردنەوەی دەرگای دیالۆگ بوو"

سەبارەت بە رێککەوتنی 10ی ئازاری 2025 لەگەڵ ئەحمەد شەرع، سەرۆکی ئێستای سوریا، مەزڵوم کۆبانێ رایگەیاند: "رێککەوتنەکە لە کاتێکی هەستیاردا هات، پێویست بوو بۆ گەیشتن بە ئاگربەست، راگرتنی شەڕ و کردنەوەی بواری دیالۆگ." وتیشی: "لەگەڵ حکومەتی دیمەشق لەسەر ئەم پرسانە رێککەوتین. لە ماوەی چوار مانگی رابردوودا رەنگە هەنگاوی گەورە لە رووی کردارییەوە نەندرابێت، بەڵام هەندێک ئامانج بەدیهاتوون و ئێستا ئاگربەست هەیە و دەمانەوێت بە شێوەیەکی هەمیشەیی بیپارێزین."

هاوکات ئاماژەی بەوەشکرد کە رێککەوتنەکە راستەوخۆ لە نێوان خۆی و سەرۆکی سوریا، ئەحمەد شەرع ئیمزا کراوە و وتی: "پێویست بوو هێزە نێودەوڵەتییەکانیش بەشداری بکەن بۆ ئەوەی بتوانین هەنگاوی دروست بنێین. ئێستا وڵاتانی جیهان بەشداری لەم کۆبوونەوانەدا دەکەن و دەمانەوێت پێکەوە ئەم رێککەوتنە جێبەجێ بکەین."

"سەبارەت بە ناکۆکییەکان لەگەڵ دیمەشق"

لەبارەی کۆبوونەوەی 9ی تەمموز و ئەو مشتومڕەی دروستی کرد، فەرماندەی گشتی هەسەدە روونیکردەوە کە ئامانج لەو کۆبوونەوەیە دەستپێکردنی قۆناغێکی نوێ بوو بۆ جێبەجێکردنی رێککەوتنی 10ـی ئازار و بۆ یەکەمجار نوێنەرانی ئەمریکا و فەرەنساش ئامادەبوون. وتیشی: "لەسەر زۆر پرس رێککەوتین، بەڵام هەندێک بابەتی تر کە لە کارنامەدا نەبوون، خرانە روو و نەمانتوانی بڕیاریان لەسەر بدەین، بۆیە گفتوگۆکان دواخران بۆ کۆبوونەوەکانی داهاتوو."

مەزڵوم کۆبانێ هۆکاری نەگەیشتن بە ئەنجامی کۆتایی لەو کۆبوونەوەیەدا بۆ ئەوە گەڕاندەوە کە "ئامادەکارییەکان بەشی ئەوە نەبوون ئەنجامێکی سەرکەوتوو بەدەست بهێنرێت."

"یەک وڵات، یەک سوپا و یەک ئاڵا"

مەزڵوم کۆبانێ جەختی لەسەر یەکپارچەیی خاکی سوریا کردەوە و وتی: "لە رێککەوتنی 10ـی ئازاردا رێککەوتین کە سوریا دابەش نابێت. سوریا، یەک وڵاتە و هی هەموومانە. بێگومان ئەم وڵاتە یەک حکومەتی دەبێت و یەک سوپاشی دەبێت، نەک دوو سوپا. هێزەکانی سوریای دیموکراتیش بە دڵنیاییەوە دەبنە بەشێک لەم سوپایە."

وتیشی: "ئێمەین کە باشتر لە هەموو کەس سنوورەکانی سوریامان پاراستووە. لە ناوچەکانی ئێمەدا هەموو پێکهاتەکان پێکەوە دەژین، واتە سوریایەکی بچووک لێرە هەیە. بەڵام بەداخەوە هەندێک درۆ بە ئەنقەست دەخرێتە پاڵ هەسەدە و بەڕێوەبەرایەتی خۆسەر."

"یەکگرتنەوە واتە هاوبەشی، نەک سەپاندن"

عەبدی لە پێناسەی چەمکی "یەکگرتنەوە"دا وتی: "یەکگرتنەوە واتە هاوبەشی لە نێوان هەموو سورییەکاندا. دەبێت سوریایەکی نوێ لەسەر بنەمای هاوبەشییەکی نوێ دابمەزرێت. ئەمەش بە زۆر ناسەپێنرێت و دەبێت لە رێگەی لێکتێگەیشتن و دیالۆگەوە بێت."

سەبارەت بە داواکارییەکانی خەڵکی دێرەزوور و رەققە، کۆبانێ رایگەیاند: "خەڵکی ئەو ناوچانە زۆر روون بوون. دەیانەوێت سوریا یەکگرتوو بێت، بەڵام دەیانەوێت پارێزگاری لەو دەستکەوتانە بکەن کە لە ماوەی شۆڕشدا بەدەستهاتوون و دامەزراوەکانیان لەلایەن رۆڵەکانی خۆیانەوە بەڕێوەببرێن."

بۆ نموونە، ئاماژەی بەوەدا کە خەڵکی دێرەزوور داوایان کردووە ئەو فیرقە سەربازییەی کە لە رۆڵەکانی ناوچەکە پێکهاتووە و ئەو 20 بۆ 30 هەزار فەرمانبەرەی کە لە دامەزراوە مەدەنی و ئەمنییەکاندا کاردەکەن، لە کارەکانیان بەردەوام بن.

"نەوت موڵکی هەموو سوریایە"

لەبارەی داهات و سەرچاوە ئابوورییەکانی وەک نەوت، فەرماندەی گشتی هەسەدە وتی: "ئەمە یەکێکە لەو بابەتانەی لە پاریس گفتوگۆی لەسەر دەکەین. کاتی ئەوە هاتووە ئەم دۆسیەیە بە فەرمی بخرێتەڕوو. نەوت موڵکی هەموو سوریایە و دەبێت هەموو ناوچەکان سوودی لێ ببینن. بەڵام دەبێت دان بەوەدا بنرێت کە ئەم ناوچەیە (رۆژهەڵاتی فورات) لە رووی مێژووییەوە پەراوێزخراوە و پێویستی بە ئاوەدانکردنەوە هەیە، بۆیە دەبێت پشکێکی لە داهاتی نەوت بۆ تەرخان بکرێت." 

ناتانیاهۆ داوا لە خاچی سور دەكات هاوكاری مرۆیی بگەیەنێتە بارمتەكان لە غەززە، لە بەرانبەریشدا حەماس داوای كردنەوەی رێڕەوی مرۆیی دەكات.

بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، لەگەڵ جولیان لیریسۆن سەرۆكی وەفدی لیژنەی نێودەوڵەتی خاچی سور لە ئیسرائیل و ناوچە داگیركراوەكان گفتوگۆی كردووە و داوای لێكردووە، بەشداربن لە گەیاندنی هاوكارییەكان بە بارمتەكان لە كەرتی غەززە.

وتیشی، دەنگۆ ناڕاستەكانی حەماس لەبارەی برسیكردنی غەززە دەنگدانەوەی جیهانی لێكەوتووەتەوە، لەكاتێكدا ئەو گروپە چەكدارە بە بەرنامە بارمتەكانی غەززە برسی دەكات.

لە بەرانبەریشدا كەتائیبی قەسام باڵی سەربازیی حەماس رایگەیاند، ئامادەن ئەرێنییانە مامەڵە لەگەڵ هەر داواكارییەكی خاچی سور بۆ گەیاندنی هاوكاریی مرۆیی بە بارمتەكان بكەن، بەڵام لەبەرانبەردا دەبێت رێڕەوی مرۆیی بە هەمیشەیی بۆ غەززە بكرێتەوە و ئیسرائیلیش هێرشەكانی لەكاتی گەیاندنی هاوكاری مرۆیی بۆ بارمتەكان رابگرێت.

حكومەتی ئیمارات بە هەماهەنگی لەگەڵ رێكخراوی تەندروستی جیهانیی، هاوكاری تەندروستی رەوانەی كەرتی غەززە دەكات.

بەپێی میدیاكان حكومەتی ئیمارات 11 بارهەڵگر كە نزیكەی 65 تۆن پێداویسی تەندروستی لەخۆگرتووە، گەیاندویەتییە كۆگاكانی رێكخراوی تەندروستی جیهانیی بۆئەوەی بە زوترین كات بنێردرێت بۆ كەرتی غەززە، چونكە كەرتی تەندروستی ئەو شارە لە رەوشێكی زۆر خراپدایە.

رێكخراوی تەندروستی جیهانیش ستایشی رۆڵی ئیماراتی كرد لە پێشكەشكردنی هاوكاری مرۆیی و داوای لە وڵاتانی جیهان كرد بە هەمان شێوە هاوكاری پێشكەش بكەن.

ئیمارات یەكێكە لەو وڵاتانەی بەردەوامە لە پێشكەشكردنی هاوكاری لە بوارەكانی خۆراك و تەندروستی و پەروەردە بۆ كەرتی غەززە.

هێزەکانی سوریای دیموکرات شەهیدبوونی پێنج شەرڤانی لە روبەڕوبوونەوەی چەکدارانی داعشدا لە دێرەزور راگەیاند.

ناوەندنی راگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیموکرات بڵاویکردەوە، لە هێرشێکی شانەکانی داعشدا بۆ سەر پێگەیەکی هەسەدە لە رۆژهەڵاتی دێرەزوور پێنج شەرڤان شەهیدبوون، هاوکات بەرپەچی هێرشەکە دراوەتەوە و تێکشکێندراوە .

ئاماژەی بەوەشکردووە، پرسە و سەرەخۆشی قووڵی خۆیان ئاراستەی کەسوکاری پێنج شەهیدەکە دەکەن، بەڵێنن دەدەن تۆڵەی شەهیدبوونیان لە بکوژە بەکرێگیراوەکانی داعش دەکەنەوە و تیرۆر لە هەموو ناوچەکانیان بنبڕ دەکەن.

 

لە دێر حافر شەڕ و پێکدادان لە نێوان هێزەکانی هەسەدە و حکومەتی سوریا رویدا و پەیامنێری کوردسات نیوزیش دەڵێت: لە ئەنجامی پێکدادانەکە بریندار هەیە.

پەیامنێری کوردسات نیوز لە حەسەکە رایگەیاند: شەڕ لەنێوان هێزەکانی سوریای دیموکرات وگروپێکی چەکداری سەر بە حکومەتی سوریا لە رۆژهەڵاتی حەلەب دروستبووە و تا ئێستاش بەردەوامە.

وتیشی، ئەو گروپە چەکدارانە لە دووری 30 کیلۆمەتر شاری تەبقا، بە هاوەن و چەکی دۆشکە هێرشیان کردوەتەسەر چەند پێگەیەکی هەسەدە و هێزەکانی سوریای دیموکراتیش وەڵامی هێرشەکەیان داوەتەوە.

پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەشکرد، هەندێک گروپ دەیانەوێت دانوستانەکانی نێوان هەسەدە و دیمەشق تێکبدەن، کە بەنێوەندگیری ئەمریکا و فەرەنسا هاوتووەتە ئاراوە.

وەزیری دەرەوەی ئێران دەڵێت: وڵاتەكەی بەردەوام دەبێت لە پیتاندنی یۆرانیۆم و  رەتیشدەكاتەوە لەژێرفششاری ئەمریكادا ئەو پرۆسەیە رابگرن.

عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند، وڵاتەكەی خاوەنی زانستی ئەتۆمییە و ئەوەش ناتوانرێت بە بۆمب و رێگەی سەربازیی لەناوببرێت، ئەمریكاش باش دەزانێت كە ناتوانێت لە رێگەی سەربازییەوە بەرنامە ئەتۆمییەكەی ئێران راگرێت، چونكە ئەو رێگەیەی تاقی كردەوە.

 جەختیشیكردەوە، بەردەوام دەبن لەپرۆسەی پیتاندنی یۆرانیۆم.

وەزیری دەرەوەی ئێران ئاشكراشی كردوە،ە ئەمریكا جگە لە دامەزراوەی فۆردۆ دامەزراوەیەكی تری ئەتۆمیی لە نزیك شاری ئەسفەهان كردوەتە ئامانج پێش ئەوەی دامەزراوەكە دەست بە پیتاندنی یۆرانیۆم بكات.

وتیشی:  تا دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا سور بێت لە سەر راگرتنی بەرنامە ئەتۆمیی ئێران، هیچ رێككەوتنێك ناكرێت.

نێردەی ئەمریكا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەڵێت، حەماس چەکدانانی بە مەرجی دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی فەڵەستین پەیوەستكردووە و جەخیشیکردەوە، ئامانجیانە لە یەك رێككەوتنی گشتگیردا بارمتەكان ئازادبكەن و كۆتایی بە شەڕی غەززە بێنن.

ستیڤ ویتكۆف، نێردەی ئەمریكا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست رایگەیاند، حەماس ئامادەیە بۆ چەك دانان، بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیلیش پابەندە بە كۆتایی پێهێنانی شەڕی غەززە، پلانەكەش كۆتاییهاتنی شەڕە، بەڵام پێویستە رێڕەوی دانوستانەكانی نێوان ئیسرائیل و حەماس بگۆڕێت بۆ بنەمای هەمووی یان هیچ.

ئەوەشی خستەڕوو، ئامانجیانە لە یەك رێككەوتنی گشتگیردا بارمتەكان ئازادبكەن و كۆتایی بە شەڕی غەززە بێنن.

ویتكۆڤ وتیشی، لە غەززە قەیرانی خۆراک هەیە، بەڵام برسێتی نییە و ئەمریكا و ئیسرائیلش لە هەوڵی ئاسانكاریدان بۆ گەیشتنی هاوكارییە مرۆییەكان بە کەرتەکە.

لە بەرانبەردا بزوتنەوەی حەماس لە راگەینراوێكدا جەختیكردوەتەوە لەوەی، ئامادەنین دەستبەرداری چەك ببن تاكو تەواوی مافە نیشتمانییەكانیان بۆ نەگەڕێنرێتەوە لە پێشەنگیشیاندا دامەزراندنی دەوڵەتی فەڵەستین، كە پایتەختەكەی قودس بێت.

بەپێی ئامارە رەسمییەکان، لە ماوەی شەش مانگی یەکەمی ساڵی 2025دا، وەبەرهێنەرە عیراقییەکان لە پلەی شەشەمدا هاتوون لەنێو ئەو وڵاتانەی کە زۆرترین خانووبەرەیان لە ئیمارات کڕیوە.

فەرمانگەی تۆمارکردنی خانووبەرە لە شاریقە ئاشکرای کردووە کە لەو ماوەیەدا، وەبەرهێنەرانی 109 وڵاتی جیاواز مامەڵەی کڕین و فرۆشتنیان ئەنجامداوە و کۆی گشتیی بەهای مامەڵەکان گەیشتووەتە 7 ملیار و 350ملیۆن دۆلاری ئەمریکی.

بەپێی ئامارەکە، عیراقییەکان 675 موڵکیان کڕیوە و بەوەش لە پلەی شەشەمدا هاتوون. هاوڵاتیانی ئیمارات بە کڕینی 14 هەزار و 307 موڵک لە پێشەنگی لیستەکەدان و وەبەرهێنەرانی هیندستان بە هەزار و 525 موڵک لە پلەی دووەم، سورییەکان بە 969، میسرییەکان بە 689 و ئوردنییەکانیش بە کڕینی 678 موڵک لە پلەکانی دواتردان.

لەسەر ئاستی جۆری موڵکەکانیش، یەکە نیشتەجێبوونەکان بە ڕێژەی %74.6 لە سەرووی لیستەکەوەن کە 11 هەزار و 459 مامەڵەیان پێکراوە، دوای ئەوانیش موڵکە پیشەسازییەکان بە Rێژەی %20.8 و بازرگانییەکان بە %4 و کشتوکاڵییەکانیش بە ڕێژەی %.6 دێن.