رۆژهەڵاتی ناوەڕاست
وەزارەتی گەشتوگوزار سوریا چەند رێنماییەکی تایبەت بە مەلەکردن لە شوێنە گشتییەکاندا بڵاوکردەوە و داوا لە هاووڵاتیان دەکات، لە جلوبەرگەکانیاندا سەلیقەی گشتی و هەستی پێکهاتە جیاوازەکانی کۆمەڵگە لەبەرچاو بگرن.
غەیاس فەراح جێگری وەزیری گەشتوگوزاری سوریا قردەکاری رێنماییەکانی بڵاوکردووەتەوە و داوا لە هاووڵاتیان دەکات پێوەی پابەند ببن.
لە رێنماییەکاندا هاتووە، کە پێویستە هاووڵاتیان رەچاوی کاتی دیاریکراو بۆ مەلەکردن لە شوێنە گشتییەکاندا بکەن، هەروەها لە هەموو شوێنێکدا مەلە نەکەن.
ئاماژە بەوەشکراوە، پێویستە چاودێری ئەو بۆردی رێنمایی و ئاڵایانە بکەن کە لە رێگەیەوە گۆمی قوڵ و قوڵایی شوێنەکان و جۆری ئاوەکان بە هاووڵاتیان دەوترێت.
ئەوەش خراوەتە روو، پێویستە هاووڵاتیان بۆ مەلەکردن رەچاوی دابونەریتی کۆمەڵگە بکەن و پێکهاتە جیاوازەکانی سوریا لەبەرچاو بگرن، جۆری جلوبەرگەکان بەپێی جۆری شوێنی مەلەکردنەکە بگۆڕن.
لە وردەکاریی رێنماییکاندا داوا لە پیاوان دەکات بەبێ پۆشاک نەسوڕێنەوە و لانیکەم تی شێرت یان فانیلەیەکیان لەبەردا بێت. داواش لە ژنان دەکرێت، بەسەر جلوبەرگە مەلەوانییەکانیاندا فانیلەیەکی مەلەوانی لەبەربکەن کە بە جەستەیانەوە نەنوسێت.
ئەوەش لە کاتێکدایە، تەنها شەش مانگ بەسەر رووخانی رژێمە دیکتاتۆرەکەی بەشار ئەسەددا تێپەڕیوە و شەش مانگ بەر لە ئێستا کۆتایی بە دەسەڵاتی 53 ساڵەی بنەماڵەی ئەسەد هات لە سوریادا، ئێستاش سوریا لەگەڵ کرانەوەی بە رووی وڵاتان و نوێگەرییەکانی جیهاندا، هەوڵ دەدات وڵاتەکەی رێکبخاتەوە.
دوای 12 ساڵ توركیا و سوریا گەشتە ئاسمانییەكانی نێوانیان دەست پێدەكەنەوە و لەو چوارچێوەیەدا فڕۆكەیەكی هێڵی ئاسمانی سوریا گەشتێكی بۆ ئیستەنبوڵ ئەنجام دا.
ئاژانسی هەواڵی ئەنەدۆڵ بڵاویكردەوە، دوای 12 ساڵ فڕۆكەیەكی سەر بە هێڵی ئاسمانی سووریا لە دیمەشقەوە گەشتێكی بەرەو ئیستەنبوڵ ئەنجام دا.
دوای ڕوخانی ڕژێمی بەشار ئەسەد و دەستپێكردنەوەی گەشتە ئاسمانییەكانی نێوان توركیا و سوریا ئەوە یەكەمین گەشتی ئاسمانی سوریایەوە بەرەو توركیا.
ئێوارەی رۆژی سێشەممەی رابردو فڕۆكەیەكی نەفەرهەڵگریی سوریا كە لە فڕۆكەخانەی دیمەشقەوە بەڕێكەوتبو و ئیستانبوڵ نیشتەوە و بە ڕێوڕەسمێك پێشوازی لەو فڕۆكەیە كرا.
بەڕێوەبەری پەیوەندییە گشتییەکانی دەستەی گشتیی دەروازە سنوورییەکانی سوریا ئاشکرای کرد کە لەدوای روخانی رژێمی بەشار ئەسەد، زیاتر لە 425 هەزار هاوڵاتی سوری لە وڵاتانی دراوسێوە گەڕاونەتەوە بۆ وڵاتەکەیان.
مازن عەلوش لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: "لە ماوەی نێوان 8ـی کانوونی یەکەمی 2024 تا 8ی حوزەیرانی 2025، 425 هەزار هاووڵاتی سوری لە دەروازە سنورییەکانەوە گەڕاونەتەوە، ئەمەش لە چوارچێوەی پرۆسەی گەڕانەوەی هاووڵاتیانە."
بەپێی ئامارەکانی ئەو، تورکیا لە پێشەوەی وڵاتانی وەرگری پەنابەرانی سوری دایە، کە زیاتر لە 250 هەزار کەسی لەو وڵاتەوە گەڕاونەتەوە. ژمارەیەکی زۆری دیکەش لە لوبنان، ئوردن و عێراقەوە گەڕاونەتەوە.
عەلوش ئاماژەی بەوەش کرد کە دەیان هەزار بیانی لە ئەورووپا، کەنەدا و وڵاتانی جیاوازی جیهانەوە بۆ سوریا هاتوون، چ بۆ سەردان یان نیشتەجێبوونی هەمیشەیی.
لەبارەی کردنەوەی دەروازەی سنووریی عورێزە لەگەڵ لوبنانەوە، عەلوش وتی: "لە سێشەممەی رابردووەوە کە ئەم دەروازەیە کرایەوە، زیاتر لە 20 هەزار گەشتیار لێیەوە هاتوچۆیان کردووە."
ئەو رونی کردەوە کە کارەکان بەردەوامن بۆ دامەزراندنی رێڕەوێکی بازرگانیی هەمیشەیی لە نێوان سوریا و لوبنان لە رێگەی دەروازەی عورێزەوە، هەروەها تەواوکردنی ئامادەکارییەکانی ژێرخان و نۆژەنکردنەوەی دامەزراوە خزمەتگوزارییەکانی دەروازەکە.
دەروازە سنورییە وشکانییەکانی نێوان سوریا و تورکیا بریتین لە: کەسب، باب ئەلهەوا، حەمام، سەلامە، راعی و جەرابلوس.
دەروازەکانی سوریا و لوبنان: جەدیدە یابوس، جوسیە و عورێزە.
دەروازەی سنوریی سوریا و ئوردن: نسیب.
دەروازەی سنوریی سوریا و عیراق: ئەلبوکامال.
هێزی دەریای ئیسرائیل بەچڕی بۆمبارانی شاری حودیدەی یەمەنی كرد
كەناڵی مەسیرەی سەر بە حوسیەكانی یەمەن بڵاویكردەوە، بەرەبەیانی ئەمرۆ، ئیسرائیل بۆمبارانێكی چڕی شاری حودیدەی كرد، بەبێ ئەوەی ئاماژە بە زیانەكان بدات
سوپای ئیسرائیلیش بڵاویكردەوە، هێرشەكە لەلایەن هێزی دەریایی ئیسرائیلەوە ئەنجام دراوە.
ئەو هێرشەی ئیسرائیل بۆسەر یەمەن لە كاتێكدایە كە وتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە پێگەی ئێكس لە ئێوارەی دووشەممە لە بڵاوكراوەیەكدا داوای چۆڵكردنی بەندەرەكانی رەئسولعیسا و سڵێف و حودەیدەی كرد كە لە ژێر كۆنترۆڵی حوسیەكاندان.
تا ئێستا ئەمریکا و ئێران لەسەر خولی شەشەمی دانیشتنە چاوەڕوانکراوەکانی نێوانیان پێوەند بە بەرنامە ئەتۆمیەکەوە رێک نەکەوتون و هاوکات لێدوانی لێک دژیش دەدەن.
لە کاتێکدا کە سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند کە ئەمریکا و ئێران پێنجشەممە دانیشتنێکی نوێ ئەنجام دەدەن، لە هەمان کاتدا، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ئیسماعیل بەقایی رایگەیاند کە خولی شەشەم یەکشەممەی داهاتوو لە مەسقەت ئەنجام دەدرێت.
بەقایی وتیشی کە تاران بەم زووانە لە رێگەی سەڵتەنەتی عومانەوە پێشنیازێک پێشکەش بە لایەنی ئەمریکی دەکات، و پێشنیازەکەشی بە پێشنیازێکی لۆجیکی و باش وەسفکرد.
تا ئێستا ئێران و ئەمریکا بە مەبەستی دۆزینەوەی جێگرەوەیەک بۆ ئەو رێکەوتنەی ساڵی 2015 ترەمپ لە خولی یەکەمی سەرۆکایەتیدا وازی لێ هێنا لە 12ـی نیسانی رابردووەوە پێنج خولی دانیشتنیان ئەنجام داوە.
گرفتی سەرەکی نێوان ئەمریکا و ئێران
مەسەلەی بەرهەم هێنانی یورانیۆم گرفتی سەرەکی نێوان هەردو وڵاتبووە. ئێران پێداگری لەسەر مافی بەرهەم هێنانی یورانیۆم لەسەر خاکی خۆی دەکات لە کاتێکدا حکومەتی ئەمریکا بەرهەم هێنانی بە "هێڵی سوور" دەزانێت.
تاران هەفتەی رابردوو روونی کردەوە کە پێشنیازە ئەمریکیەکە کە لە رێگەی عومانەوە وەریگرتووە "گەلێک ناروونی" لەخۆدەگرێت.
لە هەمان کاتدا، کۆمەڵەی نێودەوڵەتی وزەی ناوکی ئەم هەفتەیە کۆبوونەوە دەربارەی چالاکییەکانی ئێران دەکات، کە چاوەڕوان دەکرێت بڕیارێک دەربکات کە ئەو چالاکییانە محکوم بکات و دوێنێش رافائیل گروسی بەرێوەبەری ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم رایگەیاند، تا ئێران یارمەتی ئاژانسەکە نەدات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی، ئاژانس ناتوانێت دڵنیایی بدات دەربارەی ئەوەی کە بەرنامە ئەتۆمیەکەی ئێران ئاشتیانە دەبێت.
ئێران هەڕەشەی بڵاوكردنەوەی هەزاران بەڵگەی نهێنیی هەواڵگریی و ستراتیژیی و بەرنامەی ئەتۆمیی ئیسرائیل دەكات، وەزیری هەواڵگریی ئێران دەڵێت پێویستە تەلئەبیب تێبگات كە چی لەدەستداوە.
ئێران و ئیسرائیل ئەزمونی زیاتر لە 30 ساڵ هاوكاریی هەواڵگریی هاوبەشیان هەیە و زیاتر لە 40 ساڵیشە لە ململانێیەكی توندی هەواڵگریدان و دەستڕاگەیشتنی ئێران بەو بەڵگەنامە ستراتیژییانە بە گەورەترین تۆڵەی هەواڵگریی لە دوای ساڵی 2018 لە قەڵەم دەدرێت كە ئەو كات ئیسرائیل نزیكەی 100 هەزار بەڵگەی نهێنی ئێرانی لەو وڵاتە بردە دەرەوە.
دوای ئەوەی میدیای رەسمی ئێران بڵاویكردەوە كە وڵاتەكەی هەزاران بەڵگەی ستراتیژی و نهێنیی ئیسرائیلی دەستكەوتوە، ئیسماعیل خەتیب، وەزیری هەواڵگریی ئێران رایگەیاند: كۆپییەكی زۆربەی ئەو بەڵگانە بۆ رای گشتی بڵاودەكەنەوە بۆ ئەوەی تەلئەبیب تێبگات كە چی لەدەستداوە.
بە وتەی خەتیب زۆربەی ئەو بەڵگەنامانە، پەیوەندیی بە بەرنامەی ئەتۆمیی و ئاسایشی نیشتمانیی ئیسرائیلەوە هەیە كە بە كاری هەواڵگریی ورد لە ناو خاكی ئیسرائیلەوە بەرەو ئێران گواستراونەتەوە.
میدیای نزیك لە دەزگای هەواڵگریی ئێران راشیگەیاندوە، جگە لە بەلگە نهێنییەكانی ئیسرائیل، زیاتر لە 400 هەزار دۆسیەی وەزارەتی دادی ئەو وڵاتە و زانیاریی نهێنیی شەش ملیۆن بەكارهێنەری فەیسبوك و 40 هەزار سەعات تۆماری ڤیدیۆیی نهێنیی ئیسرائیل دەستی بەسەردا گیراوە كە بەهۆیەوە ناسنامەی23 سیخوڕی سەرەكیی ئیسرائل لە ئێران و لوبنان و عیراق و توركیا و زیاتر لە نۆ وڵاتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئاشكرا بووە.
وتەكانی خەتیب لە كاتێكدا دەزگای هەواڵگریی ئیسرائیل مۆساد لە ساڵی 2018 زیاتر لە 100 هەزار بەڵگەنامەی ئێرانی لە كۆگایەكی نهێنی لە 26 كیۆمەتریی شاری تارانی پایتەخت بۆ وڵاتەكەی گواستەوە و ساڵی رابردو وردەكارییەكانی بردنی ئەو بەڵگەنامە ئەتۆمییانەی ئێرانی بڵاوكردەوە.
مۆساد لەو سەردەمەدا ئاماژەی بەوە كردوە كە سەرجەم بەڵگەنامە و زانیارییە زانستیی و سەربازییەكانی بەرنامە ئەتۆمییەكەی ساڵی 1999 تا 2003ی ئێرانی لە 32 قاسەدا لە نزیك تاران بردوە كە لە ساڵی 2018 بۆ ئیسرائیلی گواستوەتەوە.
ململانێی ئێران و ئیسرائیل لە روی هەواڵگرییەوە مێژویەكی دورودرێژی هەیە و ئامانجی تاران لە بڵاوكردنەوەی بەڵگەكانی ئیسرائیل تۆڵەكردنەوەی ئەو گورزە هەواڵگریانەیە كە لە لایەن تەلئەبیب بە تایبەت مۆسادەوە بەری كەوتوە بە تایبەت كە دزەپێكردنی زۆربەی بەڵگە و زانیارییە نهێنییەكانی بەرنامە ئەتۆمییەكەی ئێران لە لە لایەن ئیسرائیلەوە بووە.
هاوسەرۆكی وەفدی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری بۆ دانووستان لەگەڵ دیمەشق رایگەیاند، لە چوارچێوەی دانووستانەكانیان لەگەڵ دیمەشق داوایانكردووە، هەسەدە رۆڵێكی گەورەی پێبدرێت لە سوپای سوریادا.
فەوزە یوسف، هاوسەرۆكی وەفدی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەڕی بۆ دانووستان لەگەڵ دیمەشق رایگەیاند، دانووستانەكانیان لەگەڵ دیمەشق لەژێر سەرپەرشتی ئەمریكا و وڵاتانی هەرێمی بەشێوەیەكی ئەرێنی بەڕێوەدەچێت و دوای جەژنی قوربانیش، لیژنەیەكی هاوبەش بۆ جێبەجێكردنی رێككەوتنی 11ـی ئاداری نێوان هەسەدە و دیمەشق پێكدەهێنرێت.
ئەوەشی خستەڕو، دیمەشق دەیەوێت دامەزراوەكانی ئێستای ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری هەڵبوەشێتەوە، بەڵام وەكو ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری ئەوان دژی ئەوەن و لەگەڵ مانەوەی دامەزراوەكانن بۆ سەركردایەتی قۆناغی ئێستای سوریا، دواتریش لە قۆناغی داهاتوودا كاردەكەن بۆ ئەوەی دامەزراوەكانی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری ببێتە بەشێك لە دەوڵەتی سوریا.
هاوسەرۆكی وەفدی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری ئاماژەی بەوەشدا، داوایان لە دیمەشق كردووە بەراورد بە گروپە چەكدارەكانی تری سوریا، هەسەدە رۆڵێكی گەورەتری پێبدرێت لە سوپای سوریادا.
وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند سزاكانی ئەمریكا بۆ سەر ئێران نایاساییە و پێشێلكردنی یاسا نێودەوڵەتیەكانە.
ئیسماعیل بەقائی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند، سزا نوێكانی ئەمریكا بۆ سەر ئێران نایاسایی و پێشێلكردنی بنەما و یاسا نێودەوڵەتییەكانە، هەروەها بەڵگەن لەسەر دوژمنایەتی بەردەوامی حكومەتی ئەمریكا بەرامبەر بە گەلی ئێران.
وتیشی، گومانی تێدا نییە كە سزاكانی ئەمریكا بۆ سەر ئێران كە بە ئامانجی زیادكردنی فشارەكانە لەسەر ئێران، سزاكانی گەلی ئێران و زەوتكردنی مافەكانیانە.
ئەوەش دوای ئەوە دێت، كە وەزارەتی خەزێنەی ئەمریكا سزای بەسەر 10 كەسایەتی و 27 كۆمپانیا ودامەزراوەدا سەپاند كە تایبەتن بە دابینكردنی لۆجیستی و پیشەسازی پترۆ كیمیایی و بازرگانی گشتی.
هەواڵگری ئێران بڕێکی زۆر لە زانیاری هەستیار و هەزاران بەڵگەنامەی پەیوەست بە پڕۆژە و پێگە ئەتۆمییەکانی ئیسرائیل دەستکەوتووە و دەڵێت؛ لە ئۆپراسیۆنێکی سەرکەوتودا بووە.
ماڵپەڕی تەلەفزیۆنی ئێران لە زاری سەرچاوە ئاگادارەکانەوە بڵاوی کردووەتەوە کە دەزگای هەواڵگری ئێران بڕێکی زۆر لە زانیاری و بەڵگەنامەی ستراتیجی هەستیاری پێوەندیدار بە دۆسیەی ئەتۆمی ئیسرائیل دەستکەوتووە.
ماڵپەڕەکە ئاماژەی بەوە کردووە کە ئەو زانیاریانە هەزاران بەڵگەنامەی پەیوەست بە پڕۆژە و دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئیسرائیل لەخۆدەگرێت. ئەو سەرچاوانە باس لەوەش دەکەن کە ئەو بەڵگەنامانە ماوەیەک لەمەوبەر دەستیان کەوتووە و بەهۆی پێویستی گواستنەوەی بە سەلامەتی لە ناوخۆی وڵاتدا لە میدیاکانەوە بڵاونەکراوەتەوە.
تەلەفزیۆنی ئێران بڵاویکردەوە: دەزگای هەواڵگری ئێران بڕێکی زۆر زانیاری و بەڵگەنامەی ستراتیجی و هەستیاریان لە ئیسرائیل دەستکەوتووە کە هەزاران بەڵگەنامەی پەیوەست بە پڕۆژە و دامەزراوە ئەتۆمییەکانی رژێمی ئیسرائیلی تێدایە.
لە بڵاوکراوەکەدا هاتووە: 17 رۆژ لەمەوبەر دەزگای ئاسایشی شین بیت و پۆلیسی ئیسرائیل لە راگەیەندراوێک دا دەستگیرکردنی دوو کەسیان راگەیاند کە هەردووکیان تەمەنیان 24 ساڵە و خەڵکی باکووری ئیسرائیلە، بە تۆمەتی هاوکاری لەگەڵ ئێران و ئەو دووکەسە لەسەر ئێمە دەستگیرکراون.
ئەو سەرچاوەیە رایگەیاندووە، هەرچەندە ئۆپەراسیۆنی بەدەستهێنانی ئەو بەڵگەنامانەی پێشتر باسکراون ماوەیەک لەمەوبەر ئەنجامدراوە، بەڵام قەبارەی زۆری بەڵگەنامەکان و پێویستی گواستنەوەیان بە سەلامەتی بۆ ناو وڵات بووەتە هۆی بێدەنگی لێکردنی بۆ دڵنیابوون لەوەی کە هەموویان دەگەنە ئەو شوێنە پارێزراوانەی کە تایبەتکرابوون بۆی.
لە کۆتایی هەواڵەکەدا هاتووە: "سەرچاوە ئاگادارەکان رایانگەیاندووە، زۆری بەڵگەنامەکان وا دەکات پێداچوونەوەیان و پشکنینی وێنە و ڤیدیۆکان پێویستی بەکاتێکی زۆر بێت و کاتێکی درێژ بخایەنێت".
مەسعود پزیشکیان سەرۆک کۆماری ئێران، بە جەختکردنەوە لەسەر ئەوەی کە چالاکییە ئەتۆمییەکانی ئێران بە تەواوی رونە و ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمیش چەندین جار ئەمەی پشتڕاستکردووەتەوە، وتی: ئێمە ئامادەیی بۆ پشکنینەکان ، بەڵام هەرچەشنە بێبەشکردنی گەلەکەمان لە تەکنەلۆجیا بە قبوڵنەکراو دەزانین.
مەسعود پزیشکیان لە دیداریدا لەگەڵ موراد نورلیۆ جێگری سەرۆک وەزیرانی کازاخستان رایگەیاند، "ئێمە لەبەردەم خودادا کڕنوشمان بردووە، بۆ ئەوەی لەبەردەم هیچ کەسێکی تردا جگە لە خودا کڕنۆش نەبەین، هەروەها قبوڵ ناکەین کە ئەوانی دیکە بڕیار لەبارەی داهاتوو و چارەنووسی میللەتەکەمانەوە بدەن".
ئەم لێدوانانەی سەرۆک کۆماری ئێران هاوکاتە لەگەڵ لێدوانی وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتە سەبارەت بە خولی شەشەمی دانوستانەکانی نێوان ئێران ئەمریکا کە دەڵێت؛ بەمزوانە عومان شوێن و کاتی خولی شەشەمی دانوستانەکان دیاریدەکات.
رادیۆی سوپای ئیسرائیل ئەمڕۆ رایگەیاند کە هێزەکانیان تەرمێکیان دۆزیوەتەوە کە گومان دەکەن هی محەممەد سینوار، فەرماندەی باڵای بزووتنەوەی حەماس بێت.
بە پێی راپۆرتی رادیۆی سوپای ئیسرائیل، تەرمەکە لە ژێرزەمینی نەخۆشخانەی ئەوروپی لە خان یونس دۆزراوەتەوە، دوای ئەوەی ئەو دامەزراوە تەندروستییە خاپوور کرا.
وردەکاری ئۆپەراسیۆنەکە:
سەرچاوەی سەربازی ئیسرائیلی دەڵێت کە تەرمی گوماناوی سینوار لەنێوان ١٠ تەرمی دیکە دۆزراوەتەوە کە هەموویان چەکداربوون و لەژێر زەمینی نەخۆشخانەکە شاردرابوونەوە.
بە گوێرەی رادیۆی سوپای ئیسرائیل، ئەم چەکدارانە لە ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی نوێ دا کوژراون کە لە نەخۆشخانەی ئەوروپی ئەنجام دراوە.
رۆژی چوارشەممەی رابردوو، بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل راگەیاندبوو کە سوپای ئیسرائیل سەرکردەی بزووتنەوەی حەماس، محەممەد سینواری کوشتووە.
لە توركیا لە كاتی سەربڕینی ئاژەڵاندا بۆ جەژنی قوربان زیاتر لە 14 هەزار كەس بریندار بوون.
كەمال مەمیش ئۆغڵو وەزیری تەندروستی توركیا رۆژی شەممە لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس دووپاتی كردەوە كە ئەگەر پڕۆسەی سەربڕین لە لایەن كەسانی پسپۆڕەوە ئەنجام بدرایە ئەوە هیچ كەسێك زیانی بەرناكەوێت.
ئاماژەی بەوەشكرد، لە یەكەم رۆژی جەژندا 14 هەزار و 372 كەس لە نەخۆشخانە خەوێندراون بەهۆی برینداربوونیان لەكاتی سەربڕینی ئاژەڵ، كە هەزار و 49 كەسیان لە ئەنقەرە و 753 كەس لە ئەستەنبوڵ و 655 لە كۆنیا، 634 لە غازی عەنتاب، 572 لە مانیسا، و ئەوانی دیكە لە 81 پارێزگا دیكەی توركیا بوون.
موسڵمانان لە سەرانسەری جیهان لە كۆتای رۆژی مەراسیمی حاجیان لە مەككە جەژنی قوربان دەكەن كە ئەمساڵ هاوتابوو لەگەڵ 6ی حوزەیرانی 2025.
ئەمینداری گشتی عەسائیب ئەهلی حەق دەڵێت هیچ پەیوەندییەكی بە راگرتن و بڕینی موچەی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستانەوە نییە.
قەیس خەزعەلی ئەمینداری گشتی بزوتنەوەی عەسائیب ئەهلی حەق رەتیكردەوە هیچ پەیوەندییەكی هەبێت بە راگرتنو بڕینی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان، وتیشی ئەوەی بەشێك لە میدیاكانی هەرێم بڵاویانكردووەتەوە كە ئەو هۆكاری بڕینی موچە بووە، دوورە لە راستیەوە.
وتیشی، بەرپرسیارێتی بەڕێوەبردنی دەوڵەت هاوبەشیە، ناكرێت ئەركی یەكێك بەسەر یەكێكی دیكەدا بسەپێنرێت، هەموو عێراقییەكانیش بەبێ جیاوازی ماف و ئەركیان هەیە.
لە قسەکانیدا قەیس خەزعەلی ئاماژەی بە رێژەی هەژاری دا لە هەرێم و وتی، "رێژەی هەژاری لە هەرێمی کوردستان لە ناوەڕاست و باشوری عیراق زیاترە. ئامارە رەسمییەکان دەڵێن زۆربەی پەنابەرە عێراقییەکان لە دەرەوەی وڵات، خەڵکی هەرێمی کوردستانن."
هاوکات لە بەشێکیتری قسەکانیدا رەخنەی لە بەرپرسانی هەرێمگرت و وتی؛"حکومەتی هەرێمی کوردستان داهاتی نەوت رادەستی بەغدا ناکات و بە نرخی خۆڵ دەیفرۆشێت، داهاتی دەروازە فەرمی و نافەرمییەکانیش رادەستی بەغدا ناکات."
عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران رایگەیاند کە سەڵتەنەتی عومان بەم نزیکانە بەفەرمی وادەی خولی داهاتووی دانوستانی ناڕاستەوخۆی نێوان تاران و واشنتن رادەگەیەنێت.
عراقچی لە راگەیەندراوێکی رەسمیدا کە لەلایەن میدیاکانی ئێرانەوە بڵاوکرایەوە، ئاماژەی بەوەکرد کە ئەم دانوستانانە لە چوارچێوەی هەوڵە بەردەوامەکان بۆ زیندووکردنەوەی رێڕەوی دیپلۆماسی وەستاو لە بارەی پرسی ئەتۆمی دێت.
عومان بەردەوامە لە رۆڵی نێوەندگیری
وەزیری دەرەوەی ئێران تەکیدی لەسەر ئەوەکرد کە مەسقەت بەردەوامە لە رۆڵی نێوەندگیری کاریگەر لە نێوان تاران و واشنتن، هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە خولی داهاتوو لەسەر بنەمای پێشنیازێکی نوێ کە ئێران بەم دواییە لە لایەنی ئەمەریکییەوە وەریگرتووە دەبێت.
عراقچی دەشڵێت کە تاران وەڵامی خۆی بەگوێرەی بنەما نیشتمانییەکان و بەرژەوەندییەکانی گەلی ئێران ئامادە دەکات.
تا ئێستا هیچ وادەیەک دیاری نەکراوە
لە بەرتەسکی زانیاریەکاندا، عراقچی راشیگەیاند کە "تا ئێستا وادەی خولی داهاتوو دیاری نەکراوە، بە چاوەڕوانی هەماهەنگی عومان و ئێرانی-ئەمەریکی."
وەزیری دەرەوەی ئێران جەختی لەسەر ئەوەکردەوە کە دانوستانە ناراستەوخۆکانی نێوان هەردوو وڵات بەردەوامە و سەڵتەنەتی عومان بەردەوامە لە رۆڵی ناوبژیوانی لە رێکخستنی قۆناغی داهاتووی گفتوگۆی ئەتۆمی.
هۆشداری بۆ ئیسرائیل
عراقچی بە ئاماژەیەکی راستەوخۆ بۆ ئیسرائیل وتی: "ئێران خاوەنی بۆمبی ئەتۆمی نییە، بەڵام بە وردی دەزانێت کێ خاوەنی دەیان سەری ئەتۆمییە!"
عراقچی دووپاتی کردەوە کە بەرنامەی ئەتۆمی ئێران بە تەواوی ئاشتیخوازانە و لەسەر بنەمای زانستی و ئایینی دامەزراوە، هەروەها رایگەیاند کە فەتوای رێبەری باڵای ئیسلامی چەکی ئەتۆمی قەدەغە دەکات.
وەزیری دەرەوەی ئێران راشیگەیاند کە لە کۆڕبەندە نێودەوڵەتییەکاندا تاران خۆشحاڵە بە "پشتیوانی میسر" و ئاماژەی بەوەدا کە هەردوو وڵات هەڵوێستێکی یەکگرتوویان هەیە سەبارەت بە ڕەتکردنەوەی بڵاوبوونەوەی چەکی ئەتۆمی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.
سەرۆك ئەركانی سوپای ئیسرائیل دەڵێت، شەڕی غەززە شەرێك نییە كۆتایی نەبێت و تائێستاش ئۆپراسیۆنەكانیان كۆتایی نەهاتووە.
ئیال ئیزمیر سەرۆك ئەركانی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، ئۆپراسیۆنە سەربازییەكانیان لە غەززە كۆتایی نەهاتووە و بەڵێن دەدات ئەو كاتەی دایانناوە بۆ ئەنجامدانی ئۆپراسیۆنەكانیان لە غەززە بۆ بەدیهێنانی سەرجەم ئامانجەكانیان كەمتری بكاتەوە، پلانیشیان هەیە بۆ دووبارە داڕشتنەوەی هەیكەلی ستراتیژی و ئەمنی سوپای ئیسرائیل.
وتیشی، شەڕی ئەمجارە لە غەززە درێژترین شەڕ بووە لە مێژووی ئیسرائیلدا و ماوەی 610 رۆژە بەردەوامە، ئاماژەی بەوەشكرد، كۆتایی جەنگ بۆ ئەوان روونە، بەڵام تا لە رووی سیاسیەوە فەرمانیان پێنەكرێت كۆتایی بەو جەنگە بهێنن، بەردەوام دەبن.
سەرۆكی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم گەشبینە بە دانوستانەكانی نێوان ئێران و ئەمریكا و جەختیش دەكاتەوە لەوەی توانا ئەتۆمیەكانی ئێران بە هێرشی سەربازی لەناوچێت.
رافائیل گرۆسی سەرۆكی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامەی فاینانشاڵ تایمز رایگەیاند، گەشبینە بە ئەنجامی دانوستانە ناڕاستەخۆكانی نێوان ئەمریكا و ئێران ستایشی هەوڵەكانی دۆناڵد ترەمپیشی كرد بۆئەنجامدانی دانوستان لەگەڵ ئێران و راشیگەیاند، ستیڤ ویتكۆف كەسێكی جدیە بۆ ئەنجامدانی ئەو ئەركە.
لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا گرۆسی جەختیكردەوە لەوەی، توانا ئەتۆمییەكانی ئێران بە هێرشی سەربازی لەناو نابرێن، چونكە زۆرینەی بنكە ئەتۆمییە هەستیارەكانی ئەو وڵاتە بە قوڵایی 800 مەتر لەژێر زەویدان.