رۆژهەڵاتی ناوەڕاست
بەهۆی هێرشەكانی بەرەبەیانی ئەمڕۆی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل 3 كەس كوژران و نزیكەی 100 كەسی تریش برینداربوون، ئێرانیش دەڵێت: هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر وڵاتەكەی 104 كوژراو و 376 برینداری لێكەوتووەتەوە.
میدیای رەسمی ئیسرائیل رایگەیاند، بەهۆی هێرشەكانی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل لەسەرەتاوە تائێستا سێ كەس كوژراون و 91 كەسی تریش برینداربوون، نزیكەی 400 هاووڵاتی ئیسرائیلیش ماڵەكانیان چۆڵكردووە و بەهۆی هێرشەكانی ئێرانەوە خانووەكانیان روخاوە.
ئاشكراشیكرد، لە ئەنجامی هێرشەكانی بەرەبەیانی ئەمڕۆی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل دوو كەس كوژران و 21 كەسی تریش برینداربوون.
دەسەڵاتدارانی ئێرانیش رایانگەیاندووە، بەهۆی هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران تائێستا لانیكەم 104 كەس كوژران و 376 كەسی تریش برینداربوون كە زۆرینەیان هاووڵاتی مەدەنی بوون.
میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویانکردەوە، دوای ئەوەی ئێران هێرشەکانی بۆسەر ئیسرائیل دەستپێکردووە، چەند موشەکێک لە ناوەڕاستی ئیسرائیل کەوتوەتە خوارەوە و چەند باڵەخانەیەک بە ئامانج گیراوە.
ئاماژەیان بەوەشکردووە، لە هێرشە موشەکیەکانی ئێراندا بۆسەر ئیسرائیل دوو کەس کوژراون و زیاتر لە 19 کەسیش برینداربوون.
جێگەی ئاماژەیە، هێرشەکانی ئیسرائیل و ئێران بۆسەر یەکتری چەندین کوژرا و برینداری لێکەوتوەتەوە و هێرشەکانی هەردوو وڵاتیش بەردەوامی هەیە.
ئاژانسی تەنسیم بڵاویکردەوە: ئێران بۆ جاری پێنجەم هێرشی موشەکی بۆسەر ئیسرائیل دەستپێکردەوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، هێرشەکان بۆ سەر باکوری ئیسرائیلە و بە موشەکی بالیستی هێرشەکانی ئەنجامداوە.
هاوکات سوپای ئیسرائیل لە زۆربەی ناوچەکان زەنگی ئاگادارکردنەوەی لێداوە وهۆشداری دەداتە هاووڵاتیان لە هێرشەکانی ئێران بۆسەر وڵاتەکەی و داوایان لێدەکات لە ژێر زەمینەکان و پەناگەکان خۆیان حەشار بدەن.
رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا رایگەیاند، ئیدارەی نەتانیاهۆ بە کارە بێباک و شەڕانگێزەکانی هەوڵ دەدات ناوچەکەمان و هەموو جیهان بەرەو کارەسات رابکێشێت.
رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا رایگەیاند؛ ئیدارەی نەتانیاهۆ بە کارە بێباک و شەڕانگێز و نایاساییەکانی هەوڵدەدات ناوچەکەمان و هەموو جیهان بەرەو کارەسات رابکێشێت.
هاوکات وتیشی؛ ئێستا دەبێت کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بڵێت "بەسە" بۆ دەستدرێژی ئیسرائیل کە سەقامگیری جیهانی و ناوچەیی کردە ئامانج.
سەرۆککۆماری ئێران رایگەیاند، بە وەڵامدانەوەکانیان ئیسرائیل پەشیمان دەکەنەوە و داواش لە ئێرانییەکان دەکات، دەنگۆ و هەواڵە ناڕاستەکان پشتگوێ بخەن.
مەسعود پزیشکیان سەرۆک کۆماری ئیران رایگەیاند، "وەڵامەکانمان تۆکمە و بەهێز دەبێت، بە وەڵامەکانمان ئیسرائیل لەو کارەگەمژانەیەی پەشیمان دەکەینەوە".
بە هاووڵاتیانی ئێرانیش دەڵێت: متمانە بە سەرکردایەتییەکەتان بکەن و پاڵپشتیان بکەن، خۆتان لە دەنگۆ و هەواڵی ناراست بە دوور بگرن.
شەوی رابردوو و نیوەڕۆی ئەمڕۆ ئیسرائیل هێرشی ئاسمانی و زەمینی بۆسەر خاکی ئێران ئەنجامدا و بەهۆیەوە 12 فەرماندەر باڵای سەربازی و زانای ئەتۆمی کوژران و 121 هاووڵاتی مەدەنیش بریندار بوون.
دۆناڵد ترەمپ لەبارەی هێرشەکەی ئیسرائیل بۆسەر ئێران رایگەیاندووە، نایاب بوون، هێشتا زیاتر ماوە.
کەناڵی ئەی بی سی نیوزی ئەمریکی لە زاری دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکاوە رایگەیاندووە، "دەرفەتمان دایە ئێران بەڵام نەیانقۆستەوە، بە توندی لێیان درا، زۆر توند، ئەوەندەی بیری لێدەکەیتەوە توند لێیان درا، هێشتا زۆری دیکە ماوە.. زۆر".
لەبارەی ئەگەری بەشداریکردنی ئەمریکا لە هێرشکردنە سەر ئێراندا دۆناڵد ترەمپ بە کەناڵەکەی وتووە، نامەوێت لەبارەی ئەوەوە قسە بکەم.
دۆناڵد ترەمپ راشیگەیاندووە، "پێویستە بەر لەوەی هەموو شتێک لەدەست بدات، ئێران رێککەوتن بکات".
ئەوەش لە کاتێکدایە، لەماوەی دوو رۆژی رابردوودا ئەمریکا فەرماندە سەربازی و دیبلۆماتکارەکانی خۆی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کشاندەوە و داواشی لە هاووڵاتیانی ئەمریکی کرد، لە هیچ دۆخێکدا گەشت بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و عیراق نەکەن.
شەوی رابردوو و نیوەڕۆی ئەمڕۆ ئیسرائیل هێرشی ئاسمانی و زەمینی بۆسەر خاکی ئێران ئەنجامدا و بەهۆیەوە 12 فەرماندەر باڵای سەربازی و زانای ئەتۆمی کوژران و 121 هاووڵاتی مەدەنیش بریندار بوون.
سەرۆکی ئەرکانی سوپای ئیسرائیل لەبارەی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆسەر ئێران راگەیانراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، ئامادەی وەڵامی ئیرانن.
ئیال زەمیر سەرۆکی ئەرکانی ئیسرائیل رایگەیاندووە، "بەهێرشەکانمان ئێرانمان شۆک کرد، ئامادەی کاردانەوەکانیانین".
لەو بارەیەشەوە، بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاندووە، هێرشە سەرەتایەکانیان بۆسەر ئێران بە سەرکەوتوویی ئەنجامدا و داواش لە سەرجەم ئیسرائیلییەکان دەکات، بۆ سەلامەتی گیانی خۆیان پابەندی رێنماییە سەربازییەکان بن.
شەوی رابردوو و نیوەڕۆی ئەمڕۆ ئیسرائیل هێرشی ئاسمانی و زەمینی بۆسەر خاکی ئێران ئەنجامدا و بەهۆیەوە 12 فەرماندەر باڵای سەربازی و زانای ئەتۆمی کوژران و بەپێی ئاژانسی هەواڵیی فارسیش، تاوەکو ئێستا 78 کەس لە هێرشەکاندا کوژراون و 329ی دیکە بریندار بوون.
عیراق بەتوندی ئیدانەی هێرشەكانی ئیسرائیل بۆسەر ئێران دەكات و بە پێشێلكردنی یاسا نێودەوڵەتییەكان ناوی دەبات.
باسم عەوادی وتەبێژی حكومەتی عیراق رایگەیاند، هێرشەكانی ئیسرائیل پێشێلكردنی یاسا نێودەوڵەتیەكانە و هەڕەشەی جددیە بۆ سەر ئاسایش و سەقامگیری نێودەوڵەتی، بەتایبەت لە گەرمەی دانوستانەكانی نێوان ئەمریكا و ئێراندا.
ئاماژەی بەوەش كرد، پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە ئاستی ئەم پێشێلكارییە وەك بینەر نەمێنێتەوە، چونكە سەركۆنەكردن بەس نییە و پێویستە بگۆڕدرێت بۆ هەنگاوی كرداری.
داواشی كرد، ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی بەپەلە كۆببێتەوە بەمەبەستی گرتنەبەری رێكاری یەكلاكەرەوە و دڵنیابوونەوە لە دووبارەنەبوونەوەی هێرشەكان و گەڕاندنەوەی شكۆی سیستمی یاسا نێودەوڵەتییەكان.
عەوادی جەختیشی كردەوە، حكومەتی عیراق پابەندە بە بنەماكانی سەروەری و بەكارنەهێنانی هێز و چارەسەركردنی ناكۆكییەكان بە رێكاری ئاشتییانە.
وەزارەتی دەرەوەی ئێران هەڵوێستی رەسمی وڵاتەکەی لەبارەی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە راگەیاند و ئەمریکاش بە پاڵپشتی یەکەمی ئیسرائیل ناو دەبات.
وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەم هێرشانە پێشێلکارییەکی ئاشکرای بڕگەی 4ـە لە ماددەی 2ی جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان، دەستدرێژییەکی روون و ئاشکرایە بۆسەر کۆماری ئیسلامی ئێران، لە کاردانەوەی ئەو رەفتارەشدا، بە پشتبەستن بە ماددەی 54 لە هەمان جاڕنامە، ئێران بە مافی یاسایی و رەوای خۆی دەزانێت بەرگری لە خۆی بکات و سوپای پاسداران بە هەرشێوەیەک کە لەدەستی بێت بەرگری لە گەلەکەی دەکات.
ئەوەش هاتووە، ئێران ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی بە بەرپرسیار دەزانێت لە گرتەبەری هەنگاوی خێرا بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئیسرائیل لە پێشێلکاریی و تێکدانی ئاسایشی نێودەوڵەتی".
وەزارەتی دەرەوەی ئێران دەشڵێت: داوا لە سەرۆکی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی و ئەندامەکانی دەکەین رێکاری خێرا بگرنە بەر لەوبارەیەوە.
لەلایەکی دیکەوە بەرپرسیارێتیی دەخاتە ئەستۆی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان و وڵاتانی ئەندام تێیدا و رایگەیاندووە، "چاوەڕوان دەکەین هەنگاوی خێرا بنێن و هەموو وڵاتانی دیکەش کاردانەوەیان بەرانبەر ئەو سەرگەرمییە شەڕانگێزانەییەی ئیسرائیل هەبێت، کە بەبێ هیچ گومانێک هەڕەشەیە بۆسەر ئاسایشی نێودەوڵەتی".
وەزەرەتەکە لە کۆتاییدا رووی دەمی کردووەتە ئەمریکا و ئەوەی خستووەتە روو، "دەستدرێژیی ئیسرائیل بەبێ ئاگاداری ئەمریکا روونادات، ئەمریکا لایەنگری سەرەکیی ئیسرائیلە و بەرپرسیارێتی دەرئەنجامی ئەم سەرگەرمییە شەڕانگێزانەیە لە ئەستۆ دەگرێت".
شەوی رابردوو ئیسرائیل لەرێگەی 200 فڕۆکەی جەنگییەوە هێرشی کردە سەر ئێران و بەهۆیەوە سێ فەرماندەی پلەباڵای سەربازی و چەند فەرماندەیەکی دیکە و راووێژکاری خامنەیی و شەش زانای ئەتۆمی کوژران.
شەوی رابردوو سوپای ئیسرائیل هێرشی پێشوەختەی کردە سەر ئێران و 100 ئامانجی لەررێگەی 200 فڕۆکەی جەنگییەوە پێکا.
بەهۆی هێرشەکانەوە عەلی شەمخانی راوێژکاری یەکەمی عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێران، سەرۆکی ئەرکانی ئێران، حسێن سەلامی فەرماندەی گشتیی سوپای پاسداران و شەش زانای ئەتۆمی دیکە کوژران.
ئەنجامدانی هێرشەکەش کاردانەوەی گەورەی ناوخۆی ئێران و وڵاتانی دیکەی جیهانی بەدوای خۆیدا هێنا و بە گشتی وڵاتان هێرشەکان ئیدانە دەکەن.
راگرتنی گەشتە ئاسمانییەکان
بەشێوەیەکی گشتیی وڵاتان گەشتەکانیان بۆ ئێران و ئیسرائیل و عیراق راگرت و بەشێکی زۆری گەشتە جیهانییەکانیش دواخراون، ئەوەی جگە لەوەی بەهۆی مەترسیی هێرشەکانەوە ئاسمانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ئێستادا خاڵییە لە فڕۆکە.
کاردانەوە جیهانییەکان:
ئەمریکا
دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، ئاگاداری هێرشەکانی ئیسرائیل بوون و بە چەند هێرشێکی چاوەڕوانکراو باسیان دەکات.
هاوکات، پشتگیری ئەمریکاش بۆ ئیسرائیل دووپاتدەکاتەوە.
ناتۆ
سکرتێری گشتیی ناتۆ: هێرشەکان دەبێتە هۆی خێرا زیادبوونی گرژییەکان، پێویستە کەمکردنەوەی ئەو گرژییانە کاری لەپێشینە بێت.
نەتەوە یەکگرتووەکان
ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس ئەمینداری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان ئیدانەی تێکهەڵچونە سەربازییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی کردووە و رایگەیاندووە، "نیگەرانن لە رەفتارەکانی سوپای ئیرائیل، بەتایبەت لە کاتێکدا کە دانوستانی ئێران و ئەمریکا لەبارەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران لە ئارادایە".
فەرحان حەق جێگری وتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکانیش داوا لە هەردوو وڵاتەکە دەکات دان بە خۆیاندا بگرن و دووربکەونەوە لەوەی بکەونە ململانێی قوڵ و رەوشێکەوە کە ناوچەکە بەرگەی ناگرێت.
عومان
عومان کە نێوەندگیری ئێران و ئەمریکایە لە دانوستانە ئەتۆمییەکەدا ئیدانەی هێرشەکە دەکات و ئیسرائیل بە بەرپرسیار دەزانێت، داواش لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات، هەڵوێستێکی روون و ئاشکرایان هەبێت بۆ راگرتنی ئەو شەڕە کە هەڕەشەیە بۆسەر رەوتی دیپلۆماسی و سەقامگیری ناوچەکە.
فەرەنسا
"گرنگە بە هەموو شێوەیەک هاوکاری ئەو وڵاتانە بکرێت لە ئارامکردنەوەی رەوشەکەدا و ئێمە بە تەواوی ئامادەین بۆ ئەوە، نیگەرانی جدیمان لە بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران هەیە"
ئیمارات
"هێرشەکانی ئیسرائیل بۆسەر ئێران هەڕەشەیە بۆسەر ئاسایشی ناوچەکە. جەختیشی کردووەتەوە لەوەی، خۆڕاگریی و پابەند بوون بە یاسا نێودەوڵەتییەکان و رێزگرتن لە سەروەری وڵاتەکان بنەمای چارەسەرکردنی کێشەکانە"
سعودیە
"هێرشەکانی ئیسرائیل بەزاندنی سەروەری خانکی ئێران و ئارامییەتی، هەروەها پێشێلکارییەکی ئاشکرای یاسا نێودەوڵەتییەکانە"
ئیندۆنیزیا
وەزارەتی دەرەوەی ئیندۆنیزیا: داوا لە سەرجەم لایەنەکان دەکەین خۆیان کۆنتڕۆڵ بکەن، هێرشەکان گرژییەکان قوڵتر دەکاتەوە و مەودای ململانێکانیش فراوانتر دەکات.
سوید
وەزارەتی دەرەوەی سوید: ئەوەی ئێستا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست روودەدات رەوشەکە ئاڵۆزتر دەکات. وڵاتان کۆکن لەسەر ئەوەی ئێران نابێت پەرە بە بەرنامە ئەتۆمییەکەی بدات.
هۆڵەندا
وەزارەتی دەرەوەی هۆڵەندا: نیگەرانی گرژییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستین.
یابان
وەزارەتی دەرەوەی یابان: ئیدانەی ئەو هێرشانە دەکەین کە دەبنە هۆی تێکچوونی رەوشەکە، جێگای داخە کە ئامرازی سەربازی بەکاردەهێنن.
چین
"دژی پێشێلکردنی سەروەری خاکی ئێرانین"
عیراق
حکومەتی عیراق: هاوسۆزیمان بۆ گەلی ئێران هەیە، هێرشەکە پێشێلكردنی یاسا نێودەوڵەتییەكانە، پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە ئاستی ئەم پێشێلكارییە وەك بینەر نەمێنێتەوە و هەنگاوی کرداریی بنێت.
تورکیا
وەزارەتی دەرەوەی تورکیا: ئەو هێرشانە دەکرێت ببێتە هۆکاری زیاتر فراوانبوونی ململانێکان.
کاردانەوە ناوخۆییەکانی ئێران:
سوپای پاسداران
وەک سەرەتای کاردانەوەکان بۆ هێرشەکانی ئیسرائیل سوپای پاسدارانی ئێران رایگەیاند، وەڵامدانەوەی ئەو هێرشانە بە مافی خۆیان دەزانن و بەمزووانە هێرش دەکەنەوە سەر ئیسرائیل.
لە هەژماری رەسمی خۆشی لە تۆڕی ئێکس نووسیویەتی: لەبیرتان بێت، ئێمە دەستپێشخەریمان نەکرد.
عەلی خامنەیی
عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێران: ئیسرائیل چارەنووسێکی تاڵ و پڕ لە ئازاری بۆ خۆی ئامادە کرد و بە دڵنیاییەوە وەریدەگرێت.
سەرۆکی پەرلەمانی ئێران
محەمەد باقر قالیباف سەرۆکی پەرلەمانی ئێران: ئێستا کاتی تۆڵەسەندنەوەیە و بە هەموو ئامرازێکی بەردەستمان تۆڵە دەکەینەوە، واز لە زایۆنییەکان ناهێنین، ئەو چیرۆکە تەواو دەکەین کە دەستیان پێ کرد، وەڵامێکی ئازاربەخشیان دەدەینەوە، پەشیمانی چاوەڕوانیان دەکات.
حکومەتی ئێران
"دەستپێكردنی شەڕ لەگەڵ ئێران یاریكردنە بە كلكی شێر، ئەو دەسەڵاتە ناشەرعییە پابەندی هیچ رێسا و یاسایەك نییە"
لەلایەکی دیکەوە دەنگۆی ئەوە هەیە کە تاران بەشداری لە دانوستانی ئەتۆمی نێوان ئەمریکا و ئێران نەکات، کە بڕیاربوو رۆژی یەکشەممە 15ی حوزەیران، خولی حەوتەمی دانوستانەکان لەبارەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێرانەوە بەڕێوەبچێت.
دوای هێرشە موشەکییەکەی شەوی رابردووی ئیسرائیل بۆسەر 100 ئامانج لە ناوخۆی ئێراندا، بەیانی ئەمڕۆ سوپای پاسدارانی ئێران هێرشی پێچەوانەی بۆسەر ئیسرائیل دەست پێ کرد و ئیسرائیلیش بەشێکی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی ئەو وڵاتەی لە ئاسمانی سوریا خستە خوارەوە.
دوای ئەوەی شەوی رابردوو ئیسرائیل لە رێگەی 200 فڕۆکەی جەنگییەوە هێرشی بۆسەر 100 ئامانجی ئێران دەست پێ کرد، بەیانی ئەمڕۆش سوپای پاسدارانی ئێران هێرشی پێچەوانەی دەست پێ کرد و رایگەیاند، لە رێگای 800 فرۆکەی بێفڕۆکەوان و موشەکی کروزەوە هێرشیان کردووەتەوە سەر ئیسرائیل.
میدیا جیهانییەکان ئەوەیان بڵاوکردەوە، کە بەشێکی فڕۆکە و موشەکەکانی ئێرانیان لە ئاسمانی سوریا و ئوردن خستووەتە خوارەوە.
دوای ئەوەی شەوی رابردوو ئیسرائیل هێرشی موشەکی کردە سەر ئێران و بەهۆیەوە چەندین بەرپرسی باڵای ئێرانی و زانای ئەتۆمی گیانیان لەدەستدا، سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، بە 200 فڕۆکەی جەنگی 100 ئامانجیان پێکاوە.
درەنگانی شەوی رابردوو سوپای ئیسرائیل هێرشی موشەکی بۆسەر چەندین ناوچەی ئێران و تەنانەت شوێنی نیشتەجێبوون دەست پێ کرد. وتەبێژی سوپای ئیسرائیل رایگەیاندووە، 200 فڕۆکەی جەنگیی بەشدارییان لە ئۆپەراسیۆنەکەدا کردووە.
چەندین فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمی کوژراون
بەهۆی هێرشەکانەوە بەپێی ئەو زانیارییانەی میدیا ئێرانییەکان بڵاویان کردووەتەوە، عەلی شەمخانی راوێژکاری یەکەمی عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێران، سەرۆک ئەرکانی ئێران، حسێن سەلامی فەرماندەی گشتیی سوپای پاسداران و شەش زانای ئەتۆمی دیکە کوژراون، ئەوە جگە لە کوژران و برینداربوونی چەندین هاووڵاتی مەدەنی.
سوپای ئیسرائیل: دڵی بەرنامەی ئەتۆمی ئێرانمان کردە ئامانج
لەو بارەیەوە سوپای ئیسرائیل دەڵێت، هێرشی پێشوەختەمان بۆسەر ئێران ئەنجامدا و هێرشمان کردە سەر دڵی بەرنامەی ئەتۆمی ئەو وڵاتە.
سوپای پاسدارانیش رایگەیاندووە، وەڵامدانەوەی ئەو هێرشانە بە مافی خۆیان دەزانن و بەمزووانە هێرش دەکەنەوە سەر ئیسرائیل.
لە هەژماری رەسمی خۆشی لە تۆڕی ئێکس نووسیویەتی: لەبیرتان بێت، ئێمە دەستپێشخەریمان نەکرد.
لەلایەکی دیکەوە عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێران ئاماژەی بەوەکردووە، ئیسرائیل چارەنووسێکی تاڵ و پڕ لە ئازاری بۆ خۆی ئامادە کرد و بە دڵنیاییەوە وەریدەگرێت.
حکومەتی ئێران: ئیسرائیل یاری بە کلکی شێر دەکات
لە درێژەی کاردانەوەکانی هێرشەکەی ئیسرائیلیشدا حكومەتی ئێران لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، دەستپێكردنی شەڕ لەگەڵ ئێران یاریكردنە بە كلكی شێر، ئەو دەسەڵاتە ناشەرعییە پابەندی هیچ رێسا و یاسایەك نییە.
لە بەشێكی تری راگەیەنراوەكەدا هاتووە، ئێران لە دوو سەد ساڵی رابردوودا هەرگیز دەستپێشخەری هیچ شەڕێكی نەكردووە، بەڵام لە بەرگریكردن لە زێدی خۆی درێغی ناكات.
لەلایەکی دیکەوە بەپێی تەلەفزیۆنی فەرمی ئێران، ئەو وڵاتە رایگەیاندووە، تاران بەشداری لە دانوستانی ئەتۆمی نێوان ئەمریکا و ئێران لە رۆژی یەکشەممەی داهاتوودا؛ ناکات. کە بڕیاربوو رۆژی یەکشەممە 15ی حوزەیران، خولی حەوتەمی دانوستانەکان لەبارەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێرانەوە دەست پێ بکات.
وەزیری دەرەوەی عومان رایگەیاندووە، رۆژی یەکشەممە 15ی حوزەیران، خولی شەشەمی دانوستانەکانی نێوان ئەمریکا و ئێران لە مەسقەت بەڕێوەدەچێت.
بەدر بوسەعیدی وەزیری دەرەوەی عومان رایگەیاندووە، بڕیارە رۆژی یەکشەممەی داهاتوو کە دەکات 15ی حوزەیران، خولی شەشەمی دانوستانەکانی نێوان ئەمریکا و ئێران لە مەسقەتی پایتەختی عومان بەڕێوەبچێت.
دوای بەڕێوەچوونی پێنج خولی دانوستانەکان، ئەگەرچی بەپێی لێدوانی بەرپرسانی ئەمریکی و ئێرانی گەیشتوونەتە قۆناغێکی باشی دانوستان و خودی دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەمریکا باسی لەوەکردووە کە لە رێککەوتن نزیکن، بەڵام لە دوێنێ چوارشەممەوە و لەدوای هۆشدارییەکی ئەمریکا بۆ هاووڵاتیانی خۆی لە رۆژهەڵاتی، تاڕادەیەک دۆخەکان ناڕوونیی و ئاڵۆزیان پێوە دیارە.
دوێنێ ئەمریکا کارمەندە دبلۆماسی و ئەفسەرەکانی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست گواستەوە.
لەلایەکی دیکەوە، باڵیۆزخانە و کونسوڵخانەی ئەمریکا لە عیراق و هەولێر هۆشدارییان دایە هاووڵاتیانی ئەمریکی لەژێر هیچ بارودۆخێکدا گەشت بۆ عیراق نەکەن.
حوسییەكانی یەمەن رایدەگەیەنن لە ئەگەری هێرشكردنە سەر ئێران، دژی ئیسرائیل و ئەمریكا شەڕ دەكەن.
گۆڤاری نیوز ویكی ئەمریكی لە زاری سەرچاوەیەكی ناو بزوتنەوەی ئەنسار ئیسلامی سەر بە حوسییەكان بڵاویكردوەتەوە، لە ئەگەری هێرشكردنە سەر ئێران ئەوان جەنگ دژی ئەمریكا و ئیسرائیل رادەگەیەنن.
ئەو سەرچاوەیەی حوسییەكان جەختی لەوە كردوەتەوە كە ئامادەكاریی تەواویان كردوە كە بەهێزتر لە رابردوو هێرشەكانیان دژی ئیسرائیل دەستپێبكەنەوە، كاردانەوەشیان دژی هێزەكانی ئەمریكا لە ناوچەكە دەبێت.
لە لایەكی دیكەوە یەحیا سەریع، وتەبێژی حوسییەكان لە تۆڕی كۆمەڵایەتیی ئێكس بە زمانی عیبری نوسیویەتی، چاوەڕوان بن، ئەوەش وەك هەڕەشەیەك بۆسەر ئیسرائیل.
هەڕەشەی حوسییەكانی یەمەن لە كاتێكدایە هۆشدارییەكانی ئیسرائیل دژی ئێران توندتر بوەتەوە و هاوكات پەیوەندییەكانی تاران و واشنتۆن گرژیی زیاتری بەخۆوە بینیوە.
ئاژانسی رۆیتەرز بڵاویکردەوە بەهۆی زیادبونی مەترسییە ئەمنییەكانەوە، لێپرسراوانی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە بەغداد ئامادەكاری بۆ چۆڵكردنی باڵیۆزخانەكە دەكەن.
ئاژانسی رۆیتەرز لە زاری سەرچاوە ئەمریكی و عیراقییەكانەوە بڵاویكردووەتەوە، بەهۆی زیادبوونی مەترسییە ئەمنییەكانەوە، باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە بەغداد ئامادەكاری بۆ چۆڵكردنی دەكات.
بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی رۆیتەرز، باڵیۆزخانەی ئەمەریکا لە عیراق ئامادەکاری دەکات بۆ چۆڵکردنی باڵیۆزخانەکەی لە بەغداد، ئەمەش بەهۆی زیادبوونی مەترسییە ئەمنییەکان لە ناوچەکەدا، بەپێی قسەی کارمەندێکئ ئەمنی عیراق و سەرچاوەیەکی ئەمەریکی کە رۆژی چوارشەممە بە رۆیتەرزیان وت، مەترسییە ئەمنیەکان زیادیان کردووە.
جێگەی ئاماژەیە، عەزیز نەسیرزادە، وەزیری بەرگری ئێران، پێشتر رایگەیاندبوو؛ کە ئەگەر گفتوگۆی ناوەکی و شەڕ لەگەڵ واشنتۆن سەرهەڵبدات تاران بنکەکانی ئەمریکا لە ناوچەکە بە ئامانج دەگرێت.
وەزیری بەرگری ئێران لە ئەگەری هەر هێرشێكدا بۆسەر وڵاتەكەی، هەڕەشەی ناچاركردنی ئەمریكا بەكشانەوە لە ناوچەكە دەكات.
عەزیز نەسیر زادە وەزیری بەرگریی ئێران رایگەیاند، سوپای وڵاتەكەی ئامادەیە وەك وەڵامدانەوەیەك بۆ هەر هێرشێك سەرجەم بنكە سەربازییەكانی ئەمریكا لە ناوچەكەدا بكاتە ئامانج، دەشڵێت، ئەمریكا ناچار دەكەن ناوچەكە جێبهێڵێت.
نەسیرزادە ئاماژەی بەوەکردووە، نابێت توانای سەربازیی ئێران لە دانوستانەكانی نێوان واشنتن و تاران گفتوگۆی لەسەر بكرێت. وتووشییەتی، موشەكێكی نوێیان بە كڵاوەیەكی دوو تۆنی تاقی كردووەتەوە.
لێدوانەكانی وەزیری بەرگریی ئێران دوای ئەوە دێت كە دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا چەند جارێك بە راشكاویی رایگەیاندووە، ئەگەر دانوستانەكانی نێوان واشنتنن و تاران نەگاتە ئەنجام، سوپای ئەمریكا دەستكراوەیە بۆ هێرشکردنە سەر ئێران.