کوردستان
سوپای تورکیا و گروپە چەکدارەکانی، ناوچەی عەین عیسا و شەھبایان بە چڕی تۆپباران کرد.
بە پێی میدیاکانی ڕۆژئاڤای کوردستان، سوپای تورکیا و گروپە چەکدارەکانی نزیک لەو وڵاتە گوندەکانی عەین عیسا لە باکوری شاری رەقە و ناوچەی شەھبایان لە باکوری شاری حەلەب تۆپباران کردووە و ھێرشەکە زیانی ماددی زۆری لێکەوتووەتەوە.
ناوەندی راگەیاندنی ھێزەکانی سوریای دیموکراتیش، رایگەیاندوە، لە مانگی حوزەیراندا، ھێزەکانیان ١١ ئۆپراسیونیان بۆ سەر مۆڵگەکانی داعش لە دەوروبەری حەسەکە و رەقە و دێرەزۆر ئەنجامداوە و ١٧ چەکداری ئەو گروپەشیان دەستگیرکردووە.
تیمی کوردستانی عێراقی رێکخراوی"سی پی تی"ئەمریکی لە راپۆرتێکدا ئاماژەی بەوەکردوە، لە ماوەی مانگێکدا، بەھۆی ھێرشەکانی تورکیا بۆ سەر خاکی ھەرێمی کوردستان، پێنج ھاوڵاتی شەھید بوون، کە سیانیان منداڵ بوون، ھەروەک ١٥ ھاوڵاتی تریش برینداربوون.
لە بەشێکی تری راپۆرتەکەدا ھاتووە، ھەر لەو ماوەیەدا چوار بارەگای نوێی سەربازی تورکیا لە ھەرێم دروستکراون، تۆپبارانی چەند گوندێکیش بەردەوام بووە، ھاوکات بەو ھۆیەشەوە گوندی"توتەقەڵ"لە سنوری قەزای چەمچەماڵ چۆڵکراوە.
لە چاوپێکەوتنێکیدا لە بەرنامەی "تا یەک"ی کوردسات نیوز ئایدن مەعروف، وەزیری ھەرێم بۆ کاروباری پێکھاتەکان ڕایگەیاند، پێکەوەژیانی نێوان پێکھاتە نەتەوەی و ئاینییەکان جێگای شانازییە.
لە چۆنییەتی ئەنجامدانی ھەڵبژاردنی داھاتوی ھەرێمی کوردستاندا ئایدن مەعروف ئاماژەی بەوەدا، چونکە پێکهاتەکان دۆخیان جیاوازە، ئەوان وەک پێکھاتەکان ھەموو لەسەر ئەوە کۆکن کەوا سیستەمی ھەڵبژاردن فرە بازنەی بێت بەڵام ئاماژەی بەوە کرد لە ھەڵبژاردنی ڕابردووی عێراق و ھەرێمی کوردستاندا ھەڵبژاردن فرە بازنەی بووە بۆ لایەنە سیاسیەکان بەڵام بۆ پێکھاتەکان یەک بازنەی بووە.
هەروەها ڕاشیگەیاند، چونکە ھەڵبژاردن ڕەھەندێکی نیشتیمانی و یاسای ھەیە، بۆیە پێویستی بە ڕەزامەندی لایەنە سیاسییەکانە و ئەمە پەیوەندی بە سەقامگیری ھەرێمەوە ھەیە و پێوستە ھەموو لایەنەکان لەسەر ئەنجامدانی ھەڵبژاردن ڕێکبکەون و سەقامگیری کوردستان بەردەوام بێت.
لە کۆتایدا وتی، گلەی و تێبینییان لە یاسای ھەڵبژاردن ھەیە و دەستێوەردان لە ھەڵبژاردندا دەکرێت و دەستێوەردان لە کاروباری کۆتادا دەکرێت.
جگە لەوەی وەزیری ھەرێمە بۆ کاروباری پێکھاتەکان ھەروەھا ئەندامی مەکتەبی سیاسی بەرەی تورکومانی عێراقیە و وەک نوێنەری تورکومانەکانی کوردستان دەناسرێت.
"حسێن حەمەساڵح" نوێنەری دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران لە یۆنان ڕایگەیاند، ئێوارەی ئەمڕۆ تەرمی سێ کۆچبەری کورد لە ڕێگەی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولێرەوە گەڕێندرانەوە بۆ ھەرێمی کوردستان و دواتر تەرمەکان دەبرێنەوە بۆ سلێمانی و دەوروبەری و لە زێدی خۆیان بە خاک دەسپێردرێن.
ئاماژەی بەوەشکرد، دوای ژێرئاوکەوتنی یەختێکی کۆچبەران لە ٢١-١٢-٢٠٢١ نزیک دورگەی سانتۆرینی یۆنان، تەرمی ئەو سێ کۆچبەرە کوردە بە چەند قۆناغێکی جیاجیا لەلایەن پۆلیسی کەناراوەکانی یۆنان دۆزراونەتەوە.
ئاژانسەکە ئەوەشی ئاشکراکردووە، ئەو ئاژەڵانەی لەناوچوون ھێستربوون و دانیشتوانی ئەو گوندە بۆ کاروباری ڕۆژانەی خۆیان بەکاریانھێناون.
جگە لەوەی سوپای تورکیا ئاژەڵی کردووەتە ئامانج باس لەوەش دەکرێت ژمارەیەکی زۆری دار لە ناوچە سنورییەکانی باشوری کوردستان لەلایەن سوپای تورکیاوە بڕدراونەتەوە.
وەزارەتی بەرگریی تورکیا، لە ڕاگەیاندراوێکدا ئاماژەی بەوەکرد، دوو ئەندامی ھێزە ئەمنییەکانیان لە ناوچەکانی ئۆپراسیۆنی چڕنووک-قووفڵ کوژراون.
بەرەبەیانی ڕۆژی ١٨ی نیسانی ئەمساڵ، تورکیا لەشکرکێشییەکی نوێی لە ناوچەکانی زاپ و ئاڤاشین و مەتینا و باسیان لە ھەرێمی کوردستان ڕاگەیاند، تا ئێستا تورکیا کوژرانی ٣٤ سەربازی وڵاتەکەی لە میانی ئەو لەشکرکێشییە ڕاگەیاندووە.
بە پێی زانیارییەکان، پێشتر لە زستاندا دوو کوڕی لەگەڵ خوێندکارانی قوتابخانەدا چوون بۆ ئەزمەڕ بۆ ناو بەفر و شەڕەتۆپەڵیان کرد، لەوێ لەسەر ئەوەی تۆپەڵ گیراوەتە چەند کچێک دەمەقاڵێ دروست بوو.
وتیشی، ھەرچەندە ئەو کات کێشەکە چارەسەر کرا بەڵام ئەمڕۆ بە ئۆتۆمبێلێکی جام ڕەش لایەنی دووەم چوونەسەر ماڵیان و بە فیشەک خۆی و دوو کوڕی بریندارکران و تۆمەتبارەکان ھەڵاتن.
ئاماژەی بەوەشکرد، خۆی و کوڕە گەورەکەی تەندروستییان باشە، بەڵام کوڕە بچوکەکەی کە تەمەنی ١٦ ساڵە تەندروستیی جێگیر نییە.
شاناز ئیبراھیم ئەحمەد کارگێڕی مەکتەبی سیاسی (ی.ن.ک) و سەرپەرشتیاری مەڵبەندەکانی (سلێمانی، چەمچەماڵ، شارەزوور، گەرمیان و ڕاپەڕین) پێشوازیکرد لە وەفدێکی ژنانی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان (کەنەکە) بە سەرۆکایەتی زەینەب موراد ھاوسەرۆکی کەنەکە لە دیدارێکدا پێشھات و بارودۆخی سیاسیی ناوچەکە و کوردستانیان تاوتوێکرد و پێویستی یەکڕیزیی نێوان ھێز و لایەنەکان و ھاودەنگی ژنانی کوردیان دووپاتکردەوە.
لە دیدارەکەیاندا، سوپاس و ڕێزلێنانی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستانیان لە ڕێگەی شاناز ئیبراھیم ئەحمەدەوە پێشکەشی خاتوو ھێرۆ ئیبراھیم ئەحمەد کرد و ڕایانگەیاند وەک ژنێکی سەرکردە و نیشتمانپەروەر پاڵپشت و پشتیوانیان بووە لە خەباتی نەتەوەیدا و دووپاتیانکردەوە کە ماندووبوونی خاتوو ھێرۆ لە مێژووی خەباتی ھاوچەرخی نەتەوەیدا بەرز و زیندوو ڕادەگرن.
لە وتەیەکیدا، شاناز ئیبراھیم ئەحمەد لە کاتی سەردانیکردنی گەلەری "زەڕەیەک خاکی وەتەن نادەم بە قەسری قەیسەری" لەبارەی بیرۆکە و ئامانجی پڕۆژەکە بەرچاو ڕوونی بە وەفدی میواندا و ئاماژەی بەوەدا کە لە پڕۆژەکەدا خاکی پیرۆزی شار و ناوچە جیاجیاکانی نیشتمان نمایشکراوە و خراونەتە پاڵ یەک وەک ئاماژەیەک بۆ یەکپارچەیی خاکی کوردستان و سوپاسگوزاری بۆ وەفدی ژنانی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان دووپاتکردەوە کە نموونەی خاکی پیرۆزی شارەکانی باکوری کوردستانیان بۆ گەلەرییەکە ھێناوە.
لای خۆیانەوە، وەفدی ژنانی (کەنەکە)، لەگەڵ نیشاندانی سەرسامییان بە پڕۆژەکە، دەست خۆشیان لە شاناز ئیبراھیم ئەحمەد کرد کە لەسەر دەستیان پڕۆژەیەکی نیشتمانی گەورە بونیادنراوە، ھاوکات باسیان لەوەشکرد کە لە تێگەیشتنیان بۆ پیرۆزیی و ئامانجی پڕۆژەکە بە پێویستیان زانیوە نموونەی خاکی ٢٢ شار و ناوچەی باکوری کوردستان پێشکەش بکەن و گەلەرییەکەی پێ دەوڵەمەندتر بکەن.
گەلەری "زەڕەیەک خاکی وەتەن نادەم بەقەسری قەیسەری" نمایشێکە بۆ نیشاندانی نموونەی خاکی شار و ناوچە جیاوازەکانی کوردستان کە ھەریەکێکیان ڕەنگ و شێوە و بۆنی تایبەتی خۆی ھەیە، پڕۆژەکە وەک گوزارشتێکە لە پیرۆزیی خاک و کارکردن و تێکۆشان و ھەوڵەکانی مامۆستا ئیبراھیم ئەحمەد بۆ خەباتکردن لە پێناو کوردستان و سەربەستی گەلەکەیدا.
لە سەردانەکەدا شاناز ئیبراھیم ئەحمەد لە تەندروستی ئارام قادر خەباتی پرسی و ھیواشی خواست بەزوویی چاک ببێتەوە و بگەڕێتەوە نێو کایەی سیاسی و رۆڵی خۆی ببینێت وەک کادرێکی بە بە توانای یەکێتی.
لەبەرامبەردا، ئارام قادر خەبات سوپاسی شاناز ئیبراھیم ئەحمەدی کرد بۆ ئەو سەردانە و خەمخۆری و دڵسۆزی پرسینەوە لە تەندروستیان.
وتیشی، لە سێ ساڵی رابردوودا توانیویانە ئاستی سەرمایەگوزاری لە بواری پەرەپێدانی کەرتی کشتوکاڵ لە ١.٨% بەرزبکەنەوە بۆ نزیکەی ١٠%. ھەروەھا لەگەڵ کۆمپانیایەکی گەورەی ئەمریکی ھەماھەنگییەکان کردووە بۆ پەرەپێدانی توانای جوتیارانی ھەڵەبجەو پێنجوێن و شارەزوور لە بەرھەمھێنانی پەتاتە بۆ ئەوەی چیتر پێویستیان بە ھاوردەکردنی نەبێت.
وەزیری کشتوکاڵ راشیگەیاند، سەرقاڵی توێژینەوەیەکی گرنگن لەسەر ھەناری ھەڵەبجە و لەگەڵ ئیماراتییەکان و جوتیاران لیژنەیەک پێکھێنراوە تاکو کوالیتییەکەی بەرزبکەنەوەو وەک براندێک ھەناردەی دەرەوەی بکەن.
ھاوکات چالاکوانان و شارەزایانی بواری یاسا داوا دەکەن لە جێگەی سوڵحی عەشایەری پێویستە پەنا بۆ دادگاکان ببرێت.
لە دوایین ڕووداویشدا لە گوندێکی سنووری پارێزگای ھەولێر ژن و مێردێک لە کێشەیەکی کۆمەڵایەتییدا کوژران.
شێخ حسێن حەمە ساڵەح، نوێنەری دەزگای لوتکە لە یۆنان ڕایگەیاند، ڕۆژی شەممە سەعات ٤ی ئێوارە تەرمی سێ کۆچبەری کورد لە ڕێگەی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولێرەوە دەھێنرێنەوە و دواتر تەرمەکان دەبرێنەوە بۆ سلێمانی و دەوروبەری و لە زێدی خۆیان بە خاک دەسپێردرێن.
بە پێی زانیارییەکان، دووان لەو تەرمانە منداڵن و یەکێکیان تەمەنی چوار ساڵ بووە و ئەوی دیکە حەوت ساڵ، ژنەکەش تەمەنی ٣٢ ساڵ بووە و خەڵکی ناحیەی گاپلیۆنی سەر بە قەزای شارباژێڕە.
دوای زیاتر لە پێنج مانگ بەسەر ڕووداوی ژێرئاوکەوتنی یەختێکی کۆچبەران لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢١ نزیک لە دوورگەی سانتۆرینی یۆنان، تەرمی ئەو سێ کۆچبەرە بە چەند قۆناغێکی جیا جیا لەلایەن پۆلیسی کەناراوەکانی یۆنانەوە دۆزرانەوە.
بە پێی ڕاگەیەندراوی وەزارەتی تەندروستی عێراق، ١٨٨ تووشبوویان لە ھەولێر تۆمارکراوە و ١١٦یشیان لە سلێمانی و ١٩١ی دیکەش لە دھۆک.
ھاوکات، ھێرش حەیدەر، سەرۆکی لیژنەی ڕووبەڕووبونەوەی کۆرۆنا لە سلێمانی ڕایگەیاند، ئەو ئامارەی سلێمانی بەرزترین ئاماری تووشبوونە کە لە ماوەی ڕابردوودا تۆمارکرا بێت.
وەزارەتی پێشمەرگە ڕایگەیاندووە، کۆبوونەوەکە لە ئەنجامی ئەو ھەوڵە گشتگیرانە بوو کە لە ڕابردوودا لە ژێر ڕۆشنایی پڕۆژە یاسای چاکسازی وەزارەتی پێشمەرگە کە بە مەبەست لێی ڕیفۆرمی سەربازی و نوێکردنەوە و یەکخستنی ھێزە جیاوازەکانی پێشمەرگە بوو بە ھاوکاری ھێزەکانی ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی.
یادگار فەتاح بەڕێوەبەری نەوت و کانزاکانی گەرمیان ڕایگەیاند، ڕۆژانە لە پێنج بەنزیخانە لە قەزاکانی کەلار و کفری، بەنزینی پاڵپشتیکراو بە ٨٠٠ دیناری و ٦٩٠ دیناری دابەش دەکرێت، بۆ پڕکردنەوەی خواستی شۆفێران و ھاوڵاتیان.
ئاماژەی بەوەشکرد، بۆ چاودێریکردنی کوالیەتی بەنزینەکەش، ڕۆژانە پشکنین بۆ ئەو دوو جۆرە بەنزینە دەکرێت و شیاون بۆ بەکارھێنان.
ڕۆژانە ناوچەی گەرمیان پێویستی بە ٢٠٠ ھەزار لیتر بەنزینە، بۆ ئەو مەبەستە ڕۆژانە ھەشت تانکەر بەنزین دێتە ناوچەکە و دوو تانکەری بە نرخی ٦٩٠ دینار دەدرێت بە شوفێرانی پاس و تەکسی و چوار تانکەری دیکەیش بە ٨٠٠ دینار دابەش دەکرێت.
بە پێی پێشبینییەکانی بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی ھەرێم، پێشبینی دەکرێت ئێوارەی ئەمڕۆ شەپۆلێکی خۆڵبارین ھەرێمی کوردستان و عێراق بگرێتەوە، کاریگەری ئەو شەپۆلەش لەسەر ناوچەکانی ڕۆژئاوای عێراق و باشوری ھەرێم و شارەکانی کەرکوک و گەرمیان زیاتر دەردەکەوێت.
ھاوکات ڕۆژی ھەینی کاریگەری ئەو خۆڵبارینە لەسەر باشوری ھەرێمی کوردستان و بە تایبەت کەرکوک و ئیدارەی گەرمیان زیاتر دەبێت، پێشبینیش دەکرێت ڕۆژی یەکشەممە کاریگەری شەپۆلی خۆڵبارینەکە کۆتایی بێت.