کوردستان
روانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، ھێرشی ئاسمانیی تورکیا بۆ پێنجەم رۆژ لەسەریەک لە ناوچەکانی ژێر دەستی خۆبەڕێوەبەری باکوور و رۆژھەڵاتی سوریا بەردەوامە و ئەمڕۆش تورکیا بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان ژمارەیەک گوند و ناوچەی لە سنووری ناحیەی زرگان لە باکووری رۆژئاوای پارێزگای حەسەکە و سنووری کۆبانێ بۆردومانکردووە، لەناو ئەو شوێنانەی بۆردومانکراون پاڵاوتگەی نەوت و غاز و خاڵی سەربازیی ھەیە، بەڵام ھێشتا زیانی ھێرشەکان نەزاندراون.
ھاوکات ئاژانسی ھاوار بڵاویکردەوە، تورکیا ھێرشە ئاسمانییەکانی لە سنووری مەنبج چڕکردووەتەوە و بەرەبانیی ئەمڕۆ ژمارەیەک گوندی لە سنوورەکانی رۆژئاوای مەنبج بۆردومانکردووە.
بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی ھەرێمی کوردستان بڵاویکردەوە، لە درەنگانی ئەمشەوەوە لە زۆربەی ناوچەکان نمەباران دەستپێدەکات و پاشان کاریگەری بارانبارین زیاددەکات.
کەشناسی ھەرێم راشیگەیاندووە، رۆژی ھەینی شەپۆلێکی بارانبارین سەرانسەری ناوچە جیاجیاکان دەگرێتەوە و لە سەنتەری پارێزگاکان بارانی بە لێزمە دەبارێت و ھەندێکجار لەکاتی باران بەرزبوونەوەی ئاستی ئاو دەبێت، بارانبارینیش تاکو درەنگانی شەو بەردەوام دەبێت.
کەشناسی ھەرێم ئاماژەی بەوەشکردووە، پێشبینیدەکرێت زۆرترین رێژەی باران لە سنووری پارێزگای ھەولێر و سلێمانی ببارێت و بەفریش لە سەر لووتکەی چیا بەرزەکان ببارێت و پلەکانی گەرما روو لە نزمبوونەوە دەکەن.
رۆژی چوارشەممە بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسیی عێراق رایگەیاند، پێشبینیدەکرێت رۆژانی پێنجشەممە و ھەینی و شەممە بارانی بەخوڕ ببارێت و ئەگەری دروستبوونی لافاو لە ھەندێک ناوچەی ھەرێمی کوردستان و عێراق ھەیە.
پەیامێری کوردسات نیوز رایگەیاند، تۆپخانەکانی سوپای تورکیا ھەشتجار بەری رۆژھەڵات و رێگەی گوندی حاسدەیان لەسنووری عامودا و زەوییە کشتوکاڵییەکانی پشتی گەڕەکەکانی نیشتەجێبوونی ھاووڵاتیانیان تۆپبارانکردووە.
روانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، ھێرشی ئاسمانیی تورکیا بۆ پێنجەم رۆژ لەسەریەک لە ناوچەکانی ژێر دەستی خۆبەڕێوەبەری باکوور و رۆژھەڵاتی سوریا بەردەوامە و ئەمڕۆش تورکیا بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان ژمارەیەک گوند و ناوچەی لە سنووری ناحیەی زرگان لە باکووری رۆژئاوای پارێزگای حەسەکە و سنووری کۆبانێ بۆردومانکردووە، لەناو ئەو شوێنانەی بۆردومانکراون پاڵاوتگەی نەوت و غاز و خاڵی سەربازیی ھەیە، بەڵام ھێشتا زیانی ھێرشەکان نەزاندراون.
ھاوکات ئاژانسی ھاوار بڵاویکردەوە، تورکیا ھێرشە ئاسمانییەکانی لە سنووری مەنبج چڕکردووەتەوە و ئەمڕۆش ژمارەیەک گوندی لە سنوورەکانی رۆژئاوای مەنبج بۆردومانکردووە.
دیلان غەفور پەرلەمانتاری فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، لە چوارچێوەی ھەوڵە بەردەوامەکانی فراکسیۆنی یەکێتی بۆ جێگیرکردنی لیوای ٢٠ی ھێزەکانی پێشمەرگە و مووچە و بودجە و مافەکانیان لە پڕۆژە یاسای بوجەی ساڵی ٢٠٢٣ی عێراق، سەردانی سابت محەمەد وەزیری بەرگریی عێراقیان کردووە و جەختیان لە داواکەیان کردەوە.
دیلان غەفور راشیگەیاند، وەزیری بەرگریی عێراق پێیوتوون کە مووچە و بودجەی لیوای ٢٠ی ھێزەکانی پێشمەرگە لە بودجەی ساڵی ٢٠٢٣ی عێراقدا جێگیرکراوە.
حکومەتی عێراق مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردوو، بە ئامانجی پڕکردنەوەی بۆشایی ئەمنی لە ناوچە جێناکۆکەکان، بڕیاریدا لیوای ٢٠ی پێشمەرگە لەگەڵ لیوایەکی سوپای عێراق تێکەڵبکرێن و دوو لیوای ھاوبەشیان لێدروستبکرێت و مووچە و شایستە داراییەکانیشیان بخرێنە سەر وەزارەتی بەرگریی عێراق.
وەزارەتی پەروەردەی ھەرێم گشتاندنێکی بڵاوکردەوە کە ئاڕاستەی سەرجەم بەڕێوەبەراتییە گشتییەکانی پارێزگاکانی ھەرێم و ئیدارە سەربەخۆکانی کردووە و لە بەشێکی تردا ھاتووە، فرۆشگاکانی ناوەندی خوێندنی ناحکومی رێگەپێدراو نین سیستمی غازی LPG بەکاربھێنن بۆ ئامادەکردنی خواردن و نابێت غازی شلیش لە ناو ژووری فرۆشگاکان دابنێن، بەڵکو دەبێت لە دەرەوە بێت و لە دووری ژووری بەرێوەبەر و مامۆستایان و فەرمانبەران و پۆلەکان بێت. لە بەشێکی تری گشتاندنەکەدا ھاتووە، لە چواردەوری ھەر ناوەندێکی خوێندن یان ھەر ماڵێک یان شوێنێک غازی LPG بەکاردەھێنێت، پێویستە پشکنینی سەلامەتی بۆ بکرێت، جا ئەو شوێنە سەر بە کەرتی تایبەت بێت یان حکومی.
ئەمە لەکاتێکدایە، لە ماوەی کەمتر لە ھەفتەیەک بەھۆی تەقینەوەی سیستمی غازی LPG لە شارەکانی سلێمانی و دھۆک، ٢٠ کەس گیانیان لەدەستدا و ٤٣ کەسی تریش بریندار بوون.
ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی ھێزەکانی سوریای دیموکرات-ھەسەدە رایگەیاند، تورکیا ھێرشەکانی بە فڕۆکەی جەنگی و فڕۆکەی بێفرۆکەوان و کاتیۆشا و ھاوەن ئەنجامدا. ئاشکراشیکرد، تورکیا بە ھێرشەکانی بۆ سەر دامەزراوەکانی ھەرێمەکە، تاوانی جەنگی نێودەوڵەتی دەکات، ھەروەھا بە فڕۆکە، ھاوکاری داعش دەکات و دەیەوێت تیرۆریستان لە زیندان ھەڵبێن. ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، بە ھێرشەکانی تورکیا بۆ سەر کەمپی ھۆل و زیندانەکان ئەو راستییە روون بووەتەوە.
جگە لە بۆردومانکردنی وێستگەکانی کارەبا و سومەتەمی و بیرە نەوتەکان، دوانیوەڕۆی ئەمڕۆ تورکیا کۆگاکانی گەنمی لە شارۆچکەی تربەسپی تۆپباران کرد و سێ تۆپ بەر کۆگاکان کەوتووە.
رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافی مرۆڤ بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ شەماڵ خەدیری پور لە نەخۆشخانەی شاری ورمێ، بەھۆی سەختی برینەکەیەوە گیانی لەدەستداوە، کە ناوبراو لە خۆپیشاندانەکانی چەند رۆژی رابردووی شاری مھاباد، بە تەقەی ڕاستەوخۆی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران بریندارکرابوو.
ئاماژەی بەوەشکرد، ھەر ئەمڕۆ وریا غەفوری، یاریزانی دیاری تۆپی پێی خەڵکی سنە و کاپتنی پێشووی تیمی ئیستقلال و ئەندامی پێشووی ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئێران کە ئێستا لە تیمی فولادی خوزستان یاری دەکات، لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە دەستگیرکراوە.
راشیگەیاند، تا ئێستا لە ٤٥ شاری رۆژھەڵاتی کوردستان و لەناو ٢٧ زانکۆ خۆپیشاندان کراوە و تائێستا ١١٣ ھاووڵاتی کورد بە تەقەی راستەوخۆی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران کوژراون و شەش کەسیش لەژێر ئەشکەنجەدا گیانیان لەدەستداوە، ھەروەھا زیاتر لە پێنج ھەزار کەسیش دەستگیر کراون.
رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافی مرۆڤ ئاماژەی بەوەشکردووە، ٣٥ ئەندامی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران لە کاتی روبەروبوونەوەیان لەگەڵ خۆپیشاندەراندا کوژراون.
ئومێد خۆشناو راشیگەیاند، سەرباری کارکردنیان لە سەرەتای وەرزی ھاوین تا ئێستا و خەرجکردنی بودجەی تایبەت بۆ پێشگیری و رێگری لە لافاو، بەڵام ھێشتا مەترسی دروستبونی لافاو لەئارادایە.
لە مانگی ١٠ی ساڵی رابردوو لە هەولێر باران بارینی بەخوڕ لافاوی لە چەند گەڕەك و ناوچەیەك دروستكردوو زیانی بەچەندین ماڵ و ئۆتۆمبێل گەیاند.
بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی سلێمانی بڵاویکردەوە، لەکاتێکدا ھێزەکانیان لە ئەرکی رەسمی و راپەڕاندنی رێکارە یاسایی و ئەمنییەکانی خۆیاندا بوون لە بازگەی سلێمانی، دوو ئۆتۆمبێل خاڵی پشکینینەکەیان بەزاندووە و ھەڵاتوون، دواتر شەڕ و رووبەڕووبوونەوە لە نێوانیان روویداوە و دوو کارمەندنی ئاسایش برینداربوون.
ئاماژە بەوەشکراوە، دوای گرتنەبەری رێکاری ئەمنی بەرامبەریان، تەقەکەرە بە برینداری دەستگیرکراوە و تۆمەتباری دووەمیش دوای وەرگەڕانی ئۆتۆمبێلەکەی، دەستگیرکراوە.
دوای پشکنینەکان دەرکەوتووە لەناو ئۆتۆمبێلی یەکێک لە تۆمەتبارە ھەڵھاتووەکان بارێکی چەکی تێدابووە کە لە ٢٦٧ پارچە چەک و فیشەک و تەقەمەنی پێکھاتووە و تۆمەتبارەکە مەرامی بووە ھەڵبێت و لەدەرەوەی یاسا خۆی دەربازبکات.
بەپێی زانیارییەکان دەرکەوتووە، تۆمەتباری لەیاسا ھەڵھاتوو کە بەبرینداری دەستگیرکراوە، پێشتر لەلایەن دادگاوە داواکراو بووە، ھاوکات پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، بریندارەکە لە نەخۆشخانە گیانی لەدەستداوە.
بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی سلێمانی بڵاویکردەوە، لەکاتێکدا ھێزەکانیان لە ئەرکی رەسمی و راپەڕاندنی رێکارە یاسایی و ئەمنییەکانی خۆیاندا بوون لە بازگەی سلێمانی، دوو ئۆتۆمبێل خاڵی پشکینینەکەیان بەزاندووە و ھەڵاتوون، دواتر شەڕ و رووبەڕووبوونەوە لە نێوانیان روویداوە و دوو کارمەندنی ئاسایش برینداربوون.
ئاماژە بەوەشکراوە، دوای گرتنەبەری رێکاری ئەمنی بەرامبەریان، تەقەکەرە بە برینداری دەستگیرکراوە و تۆمەتباری دووەمیش دوای وەرگەڕانی ئۆتۆمبێلەکەی، دەستگیرکراوە.
دوای پشکنینەکان دەرکەوتووە لەناو ئۆتۆمبێلی یەکێک لە تۆمەتبارە ھەڵھاتووەکان بارێکی چەکی تێدابووە کە لە ٢٦٧ پارچە چەک و فیشەک و تەقەمەنی پێکھاتووە و تۆمەتبارەکە مەرامی بووە ھەڵبێت و لەدەرەوەی یاسا خۆی دەربازبکات.
بەپێی زانیارییەکان دەرکەوتووە، تۆمەتباری لەیاسا ھەڵھاتوو کە بەبرینداری دەستگیرکراوە، پێشتر لەلایەن دادگاوە داواکراو بووە، ھاوکات پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، بریندارەکە لە نەخۆشخانە گیانی لەدەستداوە.
رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافی مرۆڤ بڵاویکردەوە، لە درێژەی خۆپیشاندانەکاندا لە شارەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان، شەوی رابردوو ھاووڵاتییەک بە تەقەی راستەوخۆی ھێزەکانی ئێران لە کرماشان کوژراوە، ھەروەھا ھاووڵاتییەکی تری خەڵکی مھابادیش کە بە سەختی بریندار کرابوو، گیانی لەدەستدا.
رێکخراوی ھەنگاو لە نوێترین راپۆرتیشدا سەبارەت بە ئاماری کوژراوان لە شارەکانی رۆژھەڵات بڵاویکردووەتەوە، لە یەک ھەفتەدا ٤٢ ھاووڵاتی کورد لەلایەن ھێزەکانی ئێرانەوە کوژراون و زیاتر لە ھەزار و ٢٠٠ کەسیش برینداربوون، ٩٥%ی حاڵەتەکانیش بە تەقەی راستەوخۆی ھێزەکانی ئێران بووە.
بەپێی ئەو ئامارە، زۆرترین کوژراو لە شاری بۆکان بووە کە ١٢ کەس بوون، لە جوانرۆ ٧ کەس و لە سنە ٧ و لە مھاباد و پیرانشار یەکی چوار کەس کوژراون. ھاوکات لە کامیاران ٢ کەس و لە سەقز ٢ و دیواندەرە ٢ کەس و لە ھەرسەک لە دێولان و بانە یەک کەس کوژراون.
ھەروەھا داوا لە ژنانی خەباتکار، کرێکارانی ناوەندە پیشەسازییەکان، کاسبکاران، مامۆستایان، خوێندکاران دەکات بەشداری مانگرتنی گشتی بکەن و راگەیاندن و میدیا ئازادیخوازەکانیش بە بڵاوکردنەوە و روماڵی ئەم بانگەوازە پشتیوانی خۆیان بۆ ئیرادەی شۆڕشگێڕانەی خەڵکی ئێران رابگەیەنن تا جارێکی تر ھەموو پێکەوە بە دەنگێکی بەرز ئیدانەی توندوتیژییەکان و کوشتنی خۆپیشاندەران بکەن.
ناوەندی ھاوکاری حزبەکانی کوردستانی ئێران دووپاتیکردووەتەوە، زیاتر لە دوو مانگە خۆپیشاندان و ناڕەزایی بە دروشمی (ژن ، ژیان، ئازادی) زۆربەی ناوچەکانی ئێرانی گرتووەتەوە، کوردستانیش وەک ھەمیشە پێشڕەوی خەباتی خەڵکی ئازادیخوازی ئێران و بەشێکی گەورەی قوربانییەکان لە رۆژھەڵاتی کوردستانن و چەند رۆژێکیشە ھێزە ئەمنییەکانی ئێران بەھەموو توانای خۆیانەوە پەلاماری خۆپیشاندەرانی رۆژھەڵات دەدەن.
ھاوکات گروپێکیش کە ناوی خۆیان ناوە "گەنجانی شۆڕش لە ئێران" داوایانکردووە سبەینێ تەواوی دوکان و شوێنە بازرگانییەکان دابخرێن و مانگرتنی گشتی رابگەیەندرێت، وەک پاڵپشتییەک بۆ شارە کوردییەکان.
کاروان سەباح بەڕێوەبەری گشتی سەرچاوەکانی ئاو لە وەزارەتی کشتوکاڵی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی عێراق ئاگادارکردنەوەیەکیان بۆ ھاتووە کە پێشبینی دەکرێت رۆژانی پێنجشەممە و ھەینی و شەممە بارانی بەخوڕ ببارێت و ئەگەری ھەستانی لافاو ھەیە لە ھەندێک ناوچەی عێراق.
وتیشی، داوایانلێکراوە کە ئامادەکاری بکەن بۆ روبەڕوبوونەوەی لافاو و خاوێنکردنەوەی مەنھۆڵەکان و ئەوانیش ئامادەکاری پێویست دەکەن.
بەشدار حەسەن پارێزەری دۆسێی خانەنشینانی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەمڕۆ دوای سێ دانیشتن دادگای باڵای فیدڕاڵیی عێراق بڕیاریدا بە نادەستووریبوونی کارکردنی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە یاسای ژمارە ٢٧ی ساڵی ٢٠٠٦ی خانەنشینیی یەکگرتووی عێراق، کە لە ساڵی ٢٠١٤وە ھەڵوەشاوەتەوە، بەڵام حکومەتی ھەرێمی کوردستان ھەر کاری پێدەکات.
بە وتەی بەشدار حەسەن، بەشێکی تری بڕیارەکەی دادگای فیدڕاڵی تایبەتە بە پابەندکردنی حکومەتی ھەرێم، بە کارکردن بە یاسای ژمارە نۆی ساڵی ٢٠١٤ی یاسای خانەنشینیی یەکگرتووی عێراق، کە ئەو یاسایە خزمەت بە خانەنشینانی ھەرێم دەکات، چونکە بەپێی یاساکە کەمترین مووچەی خانەنشینان ٥٠٠ ھەزار دینارە.
ئانۆ جەوھەر وەزیری گواستنەوە و گەیاندنی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانییدا لەبارەی بڕیارەکەی وەزارەتی پەیوەندییەکانی عێراق بۆ ھەرزانکردنی نرخی کارتی مۆبایل و ئەنتەرنێت رایگەیاند، ئەو بڕیارە ھەرێمی کوردستانیش دەگرێتەوە و لە سەرەتای مانگی داھاتووەوە ھاوشێوەی عێراق، نرخی کارتی مۆبایل لە ھەرێم ھەرزان دەبێت.
رۆژی سێشەممە ھەیام یاسری وەزیری پەیوەندییەکانی عێراق رایگەیاند، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڕیارداوە بە لابردنی ٢٠%ی باجی سەر کۆمپانیاکانی پەیوەندیکردن، بەوەش نرخی کارتی مۆبایل و ئینتەرنێت بە رێژەی ٢٠% کەمدەبێتەوە و لەسەرەتای مانگی داھاتووەوە بڕیارەکە دەچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.
بەشدار حەسەن پارێزەری دۆسێی خانەنشینانی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەمڕۆ دوای سێ دانیشتن دادگای باڵای فیدڕاڵیی عێراق بڕیاریدا بە نادەستووریبوونی کارکردنی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە یاسای ژمارە ٢٧ی ساڵی ٢٠٠٦ی خانەنشینیی یەکگرتووی عێراق، کە لە ساڵی ٢٠١٤وە ھەڵوەشاوەتەوە، بەڵام حکومەتی ھەرێمی کوردستان ھەر کاری پێدەکات.
بە وتەی بەشدار حەسەن، بەشێکی تری بڕیارەکەی دادگای فیدڕاڵی تایبەتە بە پابەندکردنی حکومەتی ھەرێم، بە کارکردن بە یاسای ژمارە نۆی ساڵی ٢٠١٤ی یاسای خانەنشینیی یەکگرتووی عێراق، کە ئەو یاسایە خزمەت بە خانەنشینانی ھەرێم دەکات.