لە رووداوێکی تەقەکردندا لە باڵەخانەیەکی بەناوبانگی شاری نیویۆرک، چەکدارێک چوار کەسی کوشت کە یەکێکیان ئەفسەری پۆلیس بوو، دواتریش بە گوللـەیەک کۆتایی بە ژیانی خۆی هێنا.

بەرپرسانی پۆلیسی نیویۆرک رایانگەیاند، هێرشبەرەکە بە تەنها بووە و دوای کوشتنی ئەفسەرەکە و سێ هاوڵاتی مەدەنی، فیشەکێکی ناوە بە سنگی خۆیەوە و و گیانی لەدەستداوە.

جێسیکا تیش، کۆمسیاری پۆلیسی نیویۆرک لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا ناسنامەی هێرشبەرەکەی ئاشکرا کرد و تایگەیاند کە ناوی (شەین دیڤۆن تامورا)یە و تەمەنی 27 ساڵە و دانیشتووی لاس ڤێگاسە. تیش ئەوەشی خستەڕوو کە تامورا "پێشینەی کێشەی دەروونی هەبووە"، بەڵام تا ئێستا هۆکاری هێرشەکەی نازانرێت.

پۆلیس ئاماژەی بەوەشکرد، لە رووداوەکەدا پیاوێکی دیکەش بە سەختی بریندار بووە و لە نەخۆشخانە لەژێر چاودێری چڕدایە.

ئەو ئەفسەرەی لە هێرشەکەدا گیانی لەدەستداوە ناوی (دیدارول ئیسلام)ە. کۆمسیاری پۆلیسی نیویۆرک وتیشی، "دیدارول خێزاندار بووە و باوکی دوو کوڕی بچووک بووە، هاوسەرەکەشی دووگیانە بە منداڵی سێیەمیان."

بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی نیویۆرک (NYPD) لە پەیامێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس ڕێزی لە ئەفسەرە کوژراوەکە گرتوە و نووسیویەتی: "ئەو لە کاتی پاراستنی خەڵکی نیویۆرک لە مەترسی، بە شێوەیەکی تراژیدی کوژرا. ئێمە لەم کاتە پڕ لە ئازارەدا هاوبەشی خەمەکانین و بۆ هەمیشە یاد و رێگەکەی بەرز رادەگرین."

هێرشەکە چۆن روویدا؟

بەبێی گێڕانەوەی سکای نیوزی ئینگلیزی رووداوەکە لە باڵەخانەی "345 پارک ئەڤینیو" لە ناوەڕاستی مانهاتن روویداوە، کە بارەگای سەرەکی کۆمپانیای وەبەرهێنانی "بلاکستۆن" و خولی تۆپی پێی نیشتمانی ئەمریکی (NFL) لەخۆدەگرێت.

بەپێی وتەی جێسیکا تیش، کامێراکانی چاودێری دەریانخستووە کە تامورا لە ئۆتۆمبێلێکی جۆری BMW دادەبەزێت و بە چەکێکی جۆری M4ەوە بەرەو باڵەخانەکە دەڕوات. پاشان دەچێتە ناو هۆڵی باڵەخانەکە و یەکسەر تەقە لە ئەفسەری پۆلیسەکە دەکات.

وتیشی: "دواتر تەقە لە ژنێک دەکات کە لە پشت ستوونێکەوە خۆی حەشاردابوو، پاشان بەردەوام دەبێت لە تەقەکردن لەناو هۆڵەکەدا و پاسەوانێکی ئەمنی دەکاتە ئامانج کە لە پشت مێزی پێشوازییەوە بووە."

دواتر تامورا بەرەو بەشی ئاسانسوارەکە (مەسعەد) دەڕوات و داوای بەرزکەرەوەیەک دەکات. کاتێک بەرزکەرەوەکە دەکرێتەوە، ژنێک لێی دێتە دەرەوە، بەڵام رێگەی پێدەدات بە سەلامەتی تێپەڕێت. پاشان بۆ نهۆمی 33ـیەم سەردەکەوێت و لەوێش کەسێکی دیکە دەکوژێت.

لە کۆتاییدا، کۆمسیاری پۆلیس رایگەیاند کە هێرشبەرەکە فیشەکێک دەنێت بە سنگی خۆیەوە و کۆتایی بە ژیانی دەهێنێت. دواتر لەناو ئۆتۆمبێلەکەیدا دەرمانی پزیشکی دۆزراوەتەوە کە بۆی نووسرابوو.

پۆلیسی ئاکرێ رایگەیاند، کەسێکیان بە تۆمەتی ئەنجامدانی کاری سحر و جادوو دەستگیر کردووە، کە جادووی بۆ لێکجیاکردنەوە و نزیککردنەوەی هاوسەران کردووە.

عیماد حسێن بەرپرسی راگەیاندنی پۆلیسی ئاکرێ بە کوردسات نیوزی راگەیاند، کەسێکیان بە تۆمەتی ئەنجامدانی کاری سحر و جادوو دەستگیر کردووە، کە دانی بە تاوانەکەیدا ناوە.

ئاماژەی بەوەشکرد، تۆمەتبارەکە تەمەنی 39 ساڵە و دانیشتووی قەزای ئاکرێیە.

بە وتەی پۆلیس، ئەو تۆمەتبارە بەرانبەر بە بڕێک پارە کاری سحر و جادووی بۆ لێکجیاکردنەوە و لێکنزیککردنەوەی هاوسەران کردووە.

پۆلیسی ئاکرێ ئەوەشی بۆ کوردسات نیوز خستە روو، دوای سکاڵای چەند هاووڵاتییەک، بە بڕیاری دادوەر و بەپێی ماددەی 240 ئەو تۆمەتبارەیان دەستگیر کردووە، لەکاتی دەستگیرکردنیشیدا دەست بەسەر چەندین بەڵگە و کەلوپەلی تایبەت بە ئەنجامدانی کارەکەیدا گیراوە.

لە رانیە بەهۆی ریکلامکردن بۆ بەرهەمەکانیان بەشێوەیەکی دوور لە بنەما زانستییە پزیشکییەکان و نەبوونی پسپۆڕی خۆراک، کارگەیەکی چەرەسات و دروستکردنی شیرینی داخرا.

قائیمقامییەتی رانیە بڵاویکردووەتەوە، لە ئەنجامی پشکنین و بەدواداچوون بۆ سکاڵای هاووڵاتیان، کارگەیەکی چەرەسات و دروستکردنی شیرینیان داخستووە، کە پێشتریش رێنمایی پێدراوە و ئاگادار کراوەتەوە، بەڵام پابەندی رێنماییەکان نەبووە.

ئاماژەی بەوەشکردووە، کارگەکە ریکلامی بۆ بەرهەمەکانی کردووە بە شیوەیەکی نازانستی، کە هاوتەریب نییە لەگەڵ سیستمی خۆراکیدا، هەروەها هیچ پسپۆڕێکی بواری خۆراک لە کارگەکەدا نەبووە، لەکاتێکدا کاری دروستکردنی خۆراکیان کردووە، جگە لەوەی یەکێک لە کارمەندەکانیان کارتی تەندروستیی نەبووە.

ئەوەش هاتووە، هەر لە شوێنی کارەکەدا قۆزاخە و مێروو هەبووە بەهۆی بوونی شێ، جگە لەوەش پێکهاتەکانی دروستکردنی شیرینیان بۆ چەند جارێک بەکارهێناوەتەوە.

قائیمقامییەتی رانیە راشیگەیاندووە، کارگەکە ریکلامی تەندروستییان کردووە بۆ نەخۆشانی شەکرە و فشاری خوێن و قەڵەوی، لەکاتێکدا ریکلامەکانیان بەدەر بووە لە رێنماییە تەندروستییەکان.

لیژنەکانی قائیمقامییەت، چەند لیژنەیەکن لە بوارە جیاوازەکاندا و لە سەرجەم شارەکانی هەرێمی کوردستاندا رۆژانە سەردانی دوکان و بازاڕەکان دەکەن و رێنمایی دەدەنە کاسبکار و خاوەنکارەکان، جگە لەوەی سەرپێچیکاران ئاگادار دەکەنەوە و لە ئەگەری پابەند نەبوونیان رووبەڕووی رێکاریی یاساییان دەکەنەوە.

کۆبوونەوەی وەفدی ئەمنی عیراق لەگەڵ بەرپرسانی هەرێم لەبارەی هێرشە درۆنییەکان کۆتایی هات و رایانگەیاند، ئەمڕۆ یەکەم رۆژی دەستپێکردنی کاری لیژنەکە بووە و لێکۆڵینەوەکان دەستیان پێ کردووە.

لەبارەی کاری لیژنەکەوە قاسم ئەعرەجی راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی عیراق رایگەیاند، ئیدانەی هێرشەکان دەکەن، دەبێت تۆمەتباران بدۆزرێنەوە و رەوانەی دادگا بکرێن.

باسی لەوەشکرد، پاشماوەی هێرشەکان وا دەردەکەوێت پارچەی تێدا بێت لە دەرەوە دروست کرابن و بۆ ئەو مەبەستەش چاوەڕوانی ئەنجامی لیژنەی لێکۆڵینەوە دەکەن.

ئاماژەی بەوەشکرد، نازانرێت سەرچاوەی هێرشەکان یەک لایەنە یان نا، ئەوەش لەدوای دەرئەنجامی لێکۆڵینەوەکان دەردەکەون.

هاوکات، رێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆی هەرێم رایگەیاند، ئامادەن هەموو هاوکارییەک پێشکەش بەو لیژنیەی عیراق بکەن و هیواخوازن ئەمە کۆتا لیژنە بێت و بگەنە دەرئەنجامێکی دروست.

وتیشی، هێرشەكان لە سنوری خۆی دەرچووە و نابێت دووبارە ببنەوە.

وەزیری ناوخۆی هەرێم راشیگەیاند، بەهۆی هێرشەكانەوە كۆمپانیاكانی نەوت كشاونەتەوە و بەرهەمهێنانی نەوت دابەزیوە.

ئەوەشی خستە روو، "پێویستمان بە کاتە بۆئەوەی كێڵگەكان بۆ بەرهەمهێنانی نەوت بگەنەوە توانای راستەقینەی خۆیان".

ئەوەش لە کاتێکدایە، لە سەرەتای ئەم مانگەوە هێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بۆسەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێم بەردەوام بووە و بەهۆیەوە زیانی ماددی بەر کێڵگەکان کەوتووە.

کەشناسیی هەرێم پێشبینییەکانی کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەینێی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکردووە، گۆڕانکاری بەسەر کەشوهەوادا دێت و پلەکانی گەرماش نزم دەبنەوە.

کەشناسیی هەرێم رایگەیاندووە، ئەمڕۆ دووشەممە، ئاسمان ساماڵ و پەڵەهەور دەبێت و هەندێک کات دەگۆڕێت بۆ نیمچەهەور، هەروەها پلەکانی گەرما بە گشتی نزیک دەبنەوە بەراورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ، بەڵام لە ناوچە شاخاوییەکان 1 بۆ 3 پلە دادەبەزن.

ئاماژەی بەوەشکردووە، سبەینێ سێشەممە، ئاسمان  ساماڵ و پەڵەهەور دەبێت  و هەندێک کات دەگۆڕێت بۆ نیمچەهەور، خێرایی با زیاد دەکات و هەندێک جار دەگاتە سەروو 30 کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا.

باسی لەوەشکردووە، سبەینێ پلەکانی گەرما نزیک دەبنەوە لە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ.

 

بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بۆ سبەینێ بەم جۆرە دەبن:

هەولێر :  48 پلەی سیلیزی 

سلێمانی : 43 پلەی سیلیزی

دهۆک :  45  پلەی سیلیزی

کەرکوک : 50 پلەی سیلیزی 

زاخۆ  :  45 پلەی سیلیزی

هەڵەبجە : 45 پلەی سیلیزی

سۆران :  41 پلەی سیلیزی

حاجی ئۆمەران : 32 پلەی سیلیزی

گەرمیان 49 پلەی سیلیزی

ئاگری دارستانەکان لە تورکیا لە ناوەڕاستی چوارەم گەورەترین شاری ئەو وڵاتە نزیک بووەتەوە و حکومەتی وڵاتەکەش تاوەکو ئێستا زیاتر لە سێ هەزار و 500 کەسی لە ماڵەکانی خۆیانەوە بۆ جێگای دیکە گواستووەتەوە.

ئیبراهیم یوماکلی وەزیری کشتوکاڵ و دارستانەکانی تورکی رایگەیاندووە، ئاگر لە ناوەڕاستی شاری بۆرسەی پیشەسازی گەورە نزیک بووەتەوە و سێ هەزار و 515 کەسیان لە شوێنی نیشتەجێبوونی خۆیانەوە بۆ پەناگە پارێزراوەکان گواستووەتەوە.

ئاماژەی بەوەشکردووە، تەنها لەو ناوچەی نیشتەجێبوونە، دوو هەزار و 300 کەس لە تیمی ئاگرکوژێنەوە سەرقاڵی هەوڵدانن بۆ رێگریکردن لە زیاتر تەشەنەسەندنی ئاگرەکە و رزگارکردنی هاووڵاتیانی ناوچەکە.

باسی لەوەشکردووە، هەبوونی رەشەبا لە ناوچەکەدا وایکردووە ئاگرەکە بە خێرایی بڵاوببێتەوە و کۆنتڕۆڵکردنی قورس بێت، ئەوەشی لە ئێستادا هەوڵی بۆ دەدەن دروستکردنی ئاگربڕە، بۆئەوەی رێگە لە ئاگرەکە بگرن نەگاتە ناوچەکانی دیکە دواتر کۆنتڕۆڵی بکەن و بیکوژێننەوە.

وتیشی، مەترسی ئەوە هەیە بگاتە ئەنكەرەی پایتەخت.

تاوەکو ئێستا حەوت تۆمەتبار بە تۆمەتی کردنەوەی ئاگرەکە دەستگیر کراون و پێشبینی بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما دەکرێت بۆ 40 پلەی سیلیزی لە چەند شارێکی ناوچەکەدا.

لە ئێستادا تورکیا بە زیاتر لە 27 فڕۆکە و 105 هێلیکۆپتەر، هەروەها نزیکەی شەش هەزار ئۆتۆمبێلی ئاگرکوژێنەوە سەرقاڵی ئاگربڕ و کوژاندنەوەی ئاگرەکەن و 25 هەزار پۆلیسی دارستان و 132 هەزار خۆبەخشیش وەک هێزی مرۆیی بەشدارن.

لە سەرەتای وەرزی هاوینەوە بە گشتی سێ هەزار و 62 روداوی ئاگر لە تورکیا کەوتوونەتەوە.

بۆ گفتوگۆكردن لەبارەی هێرشی درۆنەكانی سەر هەرێم، وەفدێكی باڵای ئەمنی عیراق گەیشتە هەولێر.

وەفدەكەی عیراق بە سەرۆكایەتی قاسم ئەعرەجی راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی عیراق لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی هەولێر لەلایەن رێبەر ئەحمەد، وەزیری ناوخۆی هەرێم پێشوازییان لێكرا.

بڕیارە دواتر لە كۆبوونەوەیەكدا باس لەو هێرشە درۆنییانە بكرێت، كە لەمدواییانە كرانە سەر كێڵگە نەوتییەكان لە هەرێمی كوردستان، كە دواترینیان درۆنەكانی ئەم بەیانییەی هەولێر بوون.

هەروەها بڕیارە تیمێكی تایبەت سەردانی كێڵگەی خورمەڵە بكەن و راپۆرتی تایبەت ئامادە بكەن و ئاڕاستەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراقی دەكەن.

پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، بەرەبەیانی ئەمڕۆ دوو درۆن لە سنوری پارێزگای هەولێر کەوتنە خوارەوە و تا ئێستا زیانەکانی کەوتنەخوارەوەی درۆنەکان دیار نییە.

ئاماژەی بەوەشکرد، یەکێک لە درۆنەکان لەناو زەوییەکی کشتوکاڵی لە سنوری کەورەسۆر و ئەوی دیکەیان لە ناحیەی رزگاریی قەزای خەبات کەوتووەتە خوارەوە.

هاتوچۆی سلێمانی هۆشدارییەکی تایبەت بەو شۆفێرانە بڵاوکردووەتەوە کە بەردەوام بە تیژڕەوی شۆفێری دەکەن و چەند راستییەکی زانستی لەو بارەیەوە خستووەتە روو.

هاتوچۆی سلێمانی رایگەیاندووە، ئەگەر شۆفێری لە خێرایی 30 کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا بکەیت، ئەوا نزیکەی 9 مەتر دەبڕی لەیەک چرکەدا، هەروەها ئەگەر خێراییەکەت بەرزبکەیتەوە بۆ 100 کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا، ئەوا 28 مەتر دەبڕیت لەیەک چرکەدا.

ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەگەر بە خێرایی 70 کیلۆمەتر شۆفێری بکەیت لە سەعاتێکدا، ئەوا مەترسییەکەی بەراورد بە 65 کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا چوار هێندەیە، ئەگەرچی نێوانی ئەو دوو ژمارەیەش هێندە زۆر نییە، بەڵام مەترسییەکەی بەشێوەیەکی بەرچاو زیاد دەکات.

هاتوچۆی سلێمانی ئەوەشی خستووەتە روو، ئەگەر لە خێرایی 100 کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا توشی روداوی هاتوچۆ ببیت بەبێ پشتێنی سەلامەتی و لە جامی ئۆتۆمبێلەکەتەوە بپەڕیت، ئەوا وەک ئەوە وایە لە باڵيخانەیەکی 13 بۆ 14 نهۆمییەوە بکەویتە خوارەوە، کە گریمانەی گیانلەدەستدان لەو جۆرە روداوانەدا دڵنیاییە.

هاتوچۆی سلێمانی لە کۆتاییدا دەشڵێت، دوو رێگا هەیە بۆ شۆفێریکردن، لەکاتی شۆفێریدا دوو رێگە هەیە یان رێگای نایاسایی و نەپارێزراو، یان رێگای یاسایی و پارێزراو، لەدەست شۆفێراندایە کامیان هەڵبژێرن.

لە سلێمانی نرخی کارەبای موەلیدەی کۆمەڵگەکانی نیشتەجێبوون 'سیتییەکان' بۆ مانگی حەوت دیاری کرا و یەک کیلۆوات بە 239 دینار دیاری کراوە.

بەڕێوەبەرایەتی گشتیی کارەبای سلێمانی رایگەیاند، نرخی کارەبای موەلیدەی کۆمەڵگەکانی نیشتەجێبوون 'سیتییەکان'یان بۆ مانگی حەوت دیاری کردووە و بەگوێرەی نرخی گازوایل لە بازاڕەکاندا، یەک کیلۆوات کارەبا 239 دینارە.

ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەو سیتیانەشی تەنها موەلیدە وەک سەرچاوەی کارەبا بەکاردەهێن، نرخی یەک کیلۆوات بە 223 دینار دانراوە.

کارەبای سلێمانی راشیگەیاندووە، پێویستە سەرجەم ستیيەکانی سنوری پارێزگای سلێمانی پابەندبن بە نرخەکەوە، بە پێچەوانەوە ئەگەر زیاتر لەو نرخە وەربگرن رووبەڕووی رێکاری یاسایی دەکرێنەوە.

نێردەی تایبەتی ئەمریكا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست رایگەیاند، لە هەوڵدان بۆ دەستپێكردنەوەی دانوستانەكان لەگەڵ بزوتنەوەی حەماس بۆ ئەوەی بگەنە رێككەوتن. 

ستیڤ ویتكۆف نێردەی تایبەتی ئەمریكا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە فۆكس نیوزی رایگەیاند، هەوڵەكان چڕكراونەتەوە بۆ ئەوەی دەستبكەنەوە بە دانوستانی ئاگربەستی غەززە و ئاڵوگۆڕی بارمتەكان. 

دەشڵێت، نێوەندگیرەكانیش لەسەر هێڵن بۆ ئەوەی فشار بخەنەسەر حەماس و رازی ببێت بە ئاگربەستی غەززە. 
وتیشی، ئامانجی ترەمپ ئەوەیە ئاشتی هەمیشەیی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەدیبێت و رەوشەكە ئاسایی بێتەوە و شەڕ نەمێنێت، چونكە ئەوەدەبێت بە دەستكەوتێكی گەورە بۆ دۆناڵد ترەمپ. 

 كۆبونەوەی سوریا و ئیسرائیل لەپاریس هیچ رێككەوتنێكی لێنكەتوەتەوە و سەرچاوەیەكیش دەڵێت كۆبونەوەكانی ئەو دوو وڵاتە بەردەوام دەبێن

سەرچاوەیەكی دیپلۆماسی سوری رایگەیاندووە، دانوستانی نێوان سوریا و ئیسرائیل بە نێوەندگیری ئەمریكا لە پاریس بەرێوەچووە، بەڵام نەگەیشتونەتە رێككەوتنی كۆتایی بەڵكو تەنها گفتوگۆی سەرەتایی بوە بە ئامانجی كەمكردنەوەی ئالۆزییەكان و دوبارە كردنەوەی كەناڵی پەیوەندی لە نێوان ئەو دوو وڵاتەدا . 

ئەو سەرچاوەیە راشیگەیاندوە، وەفدەكەی سوریا بە سەرۆكایەتی ئەسعەد شەیبانی وەزیری دەرەوە بوە و وەفدەكەی ئیسرائیلیش بە سەرۆكایەتی رۆن دیرمر وەزیری كاروباری ستراتیژی ئیسرائیلی بوە  ،  تۆم باراك نێردەی ئەمریكاش بۆ سوریا نێوەندگیری نێوان هەردوولای كردووە ، چاوەروان دەكرێت لەداهاتووشدا وەفدی سوریا و ئیسرائیل كۆبونەوەی تریان هەبێت. 

لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا، ئەحمەد شەرع، سەرۆکی سوریا جەختی کردەوە کە هەر هەوڵێکی دەرەکی، بەتایبەتی لەلایەن ئیسرائیلەوە بۆ قۆستنەوەی دۆخی سوریا، بەتەواوی رەتدەکرێتەوە.

شەرع پێزانینی خۆی بۆ هەڵوێستی هاوسەنگی فەرەنسا و پشتیوانیکردنی لە مافەکانی سورییەکان لە ئاسایش و سەروەری و سەقامگیریدا دەربڕی. هەروەها پێشوازی لە هەر دەستپێشخەرییەکی ئابووری و وەبەرهێنانی فەرەنسی کرد کە بەشدار بێت لە ئاوەدانکردنەوەی سوریا و دابینکردنی هەلی کار، بەتایبەتی لەو کەرتە گرنگانەی کە بەهۆی جەنگەوە وێران بوون.

ناوبراو دووپاتیکردەوە کە سوریا کراوەیە بۆ هاوکاری لەگەڵ هەموو ئەوانەی کە هەوڵی پشتیوانیکردنی دەدەن، و ئاماژەی بەوەشکرد کە وەبەرهێنانی نێودەوڵەتی دەبێت دەروازەیەک بێت بۆ بەهێزکردنی ئاشتی نەک ئامرازێک بۆ دەستکەوتی سیاسی.

شەرع باسی لە رووداوەکانی ئەم دواییەی پارێزگای سوەیدای سوریا کرد و وتی: "ئەوەی لەوێ روودەدات، دەرەنجامی راستەوخۆی پشێوییەکی ئەمنییە کە لەلایەن گروپە چەکدارە یاساشکێنەکانەوە سەرکردایەتی دەکرێت، کە لە دژی دەوڵەت یاخیبوون و بەهێزی چەک کێبڕکێی نفوز دەکەن."

جەختیشی کردەوە، "دەوڵەتی سوریا رێگە بە بەردەوامبوونی ئەم دۆخە نادات و بەرپرسیارێتی تەواوی خۆی لە سەپاندنی ئاسایش، لێپرسینەوە لە تاوانباران و کاراکردنەوەی دامەزراوەکانی دەوڵەت لە ناوچەکەدا لە ئەستۆ دەگرێت."

هەروەها وتیشی، "هەر هەوڵێکی دەرەکی، بەتایبەتی لەلایەن ئیسرائیلەوە، بۆ قۆستنەوەی ئەم بارودۆخە یان دەستوەردان لە کاروباری ناوخۆی سوریا، بەتەواوی رەتدەکرێتەوە، و سوەیدا بەشێکی دانەبڕاوە لە دەوڵەتی سوریا، و خەڵکەکەشی هاوبەشن لە بنیاتنانی نیشتماندا، نەک ئامرازێک بۆ هیچ ئەجێندایەکی جوداخوازی یان تێکدەرانە."

لەلایەن خۆیەوە، ماکرۆن جەختی لەسەر پابەندبوونی فەرەنسا بە یەکپارچەیی و سەربەخۆیی و سەروەریی سوریا کردەوە، و رایگەیاند کە سەقامگیریی سوریا پێویستییەکی هەرێمی و کارێکی لەپێشینەی مرۆییە.

خواردنەوەی قاوە لەوانەیە ببێتە هۆی بەرزبوونەوە یان دابەزینی ئاستی شەکری خوێن، و کاریگەریی ئەم خواردنەوەیە بەپێی سروشتی زیندەچالاکیی (میتابۆلیزم)ی کەسەکان، بڕی کافایینی بەکارهاتوو، و ئەوەی کە ئایا قاوەکە لەسەر گەدەی بەتاڵ یان لەگەڵ خواردندا دەخورێتەوە، جیاوازە.

بەپێی وتەی پسپۆڕان، کافایینی ناو قاوە دەتوانێت ببێتە هۆی بەرزبوونەوەیەکی کاتیی شەکری خوێن، بەتایبەتی لەو کەسانەی کە بەرگریی ئینسۆلینیان هەیە یان لە قۆناغی پێش شەکرە یان نەخۆشیی شەکرەی جۆری دووەمدان.

پێدەچێت کافایین هۆکاری سەرەکیی پشت ئەم کاریگەرییە بێت، چونکە هانی دەردانی هۆرمۆنەکانی سترێس دەدات وەک ئەدرنالین، کە لەوانەیە رێگری لە کاری ئینسۆلین بکەن. هەروەها کافایین دەتوانێت جگەر هان بدات بۆ ئازادکردنی گلوکۆزی پاشەکەوتکراو، کە وا دەکات خانەکان بە زەحمەت بتوانن ئەم شەکرە لە خوێنەوە هەڵبمژن.

کاندیس بامپەر، پسپۆڕی خۆراک لە ناوەندی پزیشکیی وێکسنەر لە زانکۆی ویلایەتی ئۆهایۆ، ئاماژە بەوە دەکات کە "هەڵمژینی کافایین خێراترە کاتێک لەسەر گەدەی بەتاڵ دەخورێتەوە،" ئەمەش لەوانەیە ببێتە هۆی بەرزبوونەوەی زیاتری شەکری خوێن، بەتایبەتی ئەگەر قاوەکە شەکر یان سپیکەرەوەی شیرینکراوی تێدابێت. لەگەڵ ئەوەشدا، ئەم کاریگەرییانە زۆربەی کات کاتین.

ئامۆژگاری بۆ کەمکردنەوەی کاریگەریی قاوە لەسەر شەکری خوێن

ئەگەر نیگەرانی کاریگەریی قاوەیت لەسەر ئاستی شەکری خوێنت، ئەوا ئەم چەند ڕاسپاردەیە لەبەرچاو بگرە کە لە رووی زانستییەوە پشتڕاستکراونەتەوە:

• قاوە لەگەڵ خواردن یان دوای خواردن بخۆرەوە: ئەمە یارمەتیدەرە لە هێواشکردنەوەی هەڵمژینی کافایین و بەرزبوونەوەی شەکری خوێن سنووردار دەکات.

• هەڵبژاردەی بێ شەکر یان بە شێوەی سروشتی شیرینکراو هەڵبژێرە: شیرینکەری سروشتی  بەکاربهێنە.

• بڕی کافایین کەم بکەرەوە: دەتوانیت قاوەی بێ کافایین هەڵبژێریت یان ئەگەر هەستیاریت بە کافایین هەیە، قاوەی ئاسایی لەگەڵ قاوەی بێ کافایین تێکەڵ بکەیت.

 

سوپای ئیسرائیل رایگەیاند کە رێڕەوی ئارام لە کەرتی غەززە دەکرێتەوە و رێگەش دەدرێت بە فڕێدانە خوارەوەی هاوکارییەکان لە رێگەی ئاسمانەوە.

سوپا لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە: "لەسەر بنەمای راسپاردەکانی سەرکردایەتی سیاسی و دوای هەڵسەنگاندنی دۆخەکە کە ئێوارەی رۆژی شەممە ئەنجامدرا، سوپای ئیسرائیل دەستیکردووە بە زنجیرەیەک رێوشوێن لە کەرتی غەززە و بەدرۆخستنەوەی ئەو بانگەشانەی کە باس لە برسیکردنی بەئەنقەست دەکەن لە کەرتەکەدا."

ئەوەش هاتووە: "سوپای ئیسرائیل ئەمشەو (شەممە) دەستدەکاتەوە بە فڕێدانی هاوکارییە مرۆییەکان لە رێگەی ئاسمانەوە، ئەمەش لە چوارچێوەی هەوڵە بەردەوامەکانیەتی بۆ رێگەدان بە چوونەژوورەوە و ئاسانکاری بۆ گەیاندنی هاوکارییەکان بۆ غەززە. کردەی فڕێدانەکان بە هەماهەنگی لەگەڵ رێکخراوە فریاگوزارییە نێودەوڵەتییەکان و سوپای ئیسرائیل بەڕێوەدەچێت، بە سەرپەرشتی هەماهەنگ کاری کاروباری حکومەت لە ناوچەکان و هێزی ئاسمانی ئیسرائیل."

لە درێژەی راگەیەندراوەکەدا هاتووە: "فڕێدانە ئاسمانییەکان حەوت سەکۆی هاوکاری لەخۆدەگرن کە پێکدێن لە ئارد، شەکر و خۆراکی قوتوو، کە لەلایەن رێکخراوە نێودەوڵەتییەکانەوە دابینکراون."

هەر لە هەمانراگەیەندراودا ئاماژە بەوەشکراوە: "سەرباری ئەوەش، بڕیاردراوە بە دروستکردنی رێڕەوی مرۆیی تایبەتمەند بۆ مسۆگەرکردنی جوڵەی سەلامەتی کاروانەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان کە خۆراک و دەرمان بۆ دانیشتووان دەگوازنەوە."

سوپای ئیسرائیل جەختی لەوە کردەوە کە "ئامادەیە بۆ جێبەجێکردنی ئاگربەستی مرۆیی لە ناوچە چڕ دانیشتووانەکان، و بەردەوام دەبێت لە کارکردن بۆ هەڵوەشاندنەوەی ژێرخانی تیرۆر و لەناوبردنی تیرۆریستان لە ناوچەکەدا."

هاوکات جەخت لەوە کراوەتەوە کە: "بەرپرسیارێتی دابەشکردنی خۆراک بەسەر دانیشتووانی غەززەدا دەکەوێتە ئەستۆی نەتەوە یەکگرتووەکان و رێکخراوە فریاگوزارییە نێودەوڵەتییەکان. بۆیە، چاوەڕوان دەکرێت نەتەوە یەکگرتووەکان و رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کاریگەریی دابەشکردنی هاوکارییەکان باشتر بکەن و دڵنیابن لەوەی ناگاتە دەستی حەماس."

ئەمڕۆ شەممە، هونەرمەندی گەورەی لوبنانی، زیاد رەحبانی، کوڕی هونەرمەندی دیار فەیروز، لە تەمەنی 69 ساڵیدا ماڵئاوایی لە ژیان کرد و جیهانی هونەری لوبنانی و عەرەبی بە جێهێشت، کە تێیدا شوێن پەنجەیەکی دیاری لە دوای خۆی بەجێهێشت.

رەحبانی نووسەر، ئاوازدانەر، مۆسیقاژەن و شانۆکارێک بوو کە عاشقی هونەر بوو.  بە رەخنە تەنزئامێزەکانی زۆر جار بینەرانی دەهێنایە پێکەنین، بەڵام لە هەمان کاتدا واقیعی تاڵی لوبنانی دەخستەڕوو، کە بریتی بوو لە دابەشبوونی تائیفی، دەمارگیری و دابونەریت. تەنانەت لە ساڵانی سەرەتای دەستپێکی هونەرییدا، رەخنەی لە هونەری تەقلیدی و فۆلکلۆری دایک و باوکی دەگرت.

زیاد رەحبانی کێیە؟

هونەرمەند، ئاوازدانەر، شانۆکار و نووسەرێکی لوبنانییە کە بە مۆسیقا هاوچەرخەکەی و شانۆگەرییە سیاسییە رەخنەگرانەکانییەوە ناسراوە.  ستایلی زیاد رەحبانی بە تەنز و قووڵی لە چارەسەرکردنی بابەتەکاندا جیادەکرێتەوە و بە دامەزرێنەری قوتابخانەیەکی نوێ لە مۆسیقای عەرەبی و شانۆی هاوچەرخی عەرەبیدا دادەنرێت.

زیاد لە 1ی کانوونی دووەمی 1956 لەدایکبووە. دایکی، نەهاد حەداد، ناسراو بە فەیروز، گۆرانیبێژێکی جیهانییە و باوکیشی، عاسی رەحبانی، یەکێک بوو لە دوو برا رەحبانییە پێشەنگەکە لە بواری مۆسیقا و شانۆی لوبنانیدا.

لە ساڵی 1973 و لە تەمەنی 17 ساڵیدا، یەکەم ئاوازی بۆ دایکی، فەیروز، دانا کاتێک باوکی لە نەخۆشخانە بوو.. ئەمەش بۆ گۆرانییە بەناوبانگەکەی "سألوني الناس" بوو کە سەرکەوتنێکی گەورەی بەدەستهێنا. دواتر، چەندین کاری دیکەی پێشکەش بە فەیروز کرد، لەوانە: "أنا عندي حنين"، "البوسطة"، "عندي ثقة فيك"، و چەندانی تر.

یەکەم دەرکەوتنی زیاد لەسەر شانۆ لە شانۆگەریی "المحطة" بوو، هەروەها لە "ميس الريم"یشدا دەرکەوت. دواتر، یەکەم شانۆگەری خۆی بە ناوی "سهرية" نووسی و پاشان چەندین شانۆگەری دیکەی بەناوبانگی نووسی وەک "فيلم أميركي طويل"، "شي فاشل"، و "بالنسبة لبكرا شو".

ئەمڕۆ زیاد، بە ڤایرۆسی جگەر، کۆچی دوایی کرد و جیهانی هونەری لوبنانی جێهێشت.

فەیرز، کە لە تەواوی جیهاندا بە "چۆلەکەی خۆرهەڵات" بەناوبانگە، دایکی رەحبانی دەکات و جیهانی هونەری لوبنان و میدیا عەرەبیەکان وەک هاوبەشی لە خەمی فەیروزدا نووسیویانە، ئەمڕۆ لوبنان لەگەڵ "چۆلەکەی خۆرهەڵات" غەمگینە.