پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، سبەینێ ئەنجومەنی دەوڵەت کۆبونەوەی کۆتایی ئەنجامدەدات بۆ دەرکردنی روونکردنەوە و پێدانی بۆچوونی خۆیان دەربارەی راپۆرتی لیژنە یاساییەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق سەبارەت بە کێشە داراییەکانی نێوان هەرێم و عیراق.

سەرچاوەیەکی تایبەت لە ئەنجومەنی دەوڵەت بە محەمەد عەبدولرەحمان پەیامنێری کوردسات نیوزی رایگەیاندووە: ئەمڕۆ ئەنجومەنی دەوڵەت نەیتوانی روونکردنەوەی خۆی دەربکات، چونکە ناکۆکییە یاساییەکە لە نێوان هەرێم و بەغدا زۆرە.

ئەو سەرچاوە راشیگەیاندووە: بۆیە ئەنجومەنی دەوڵەت بە راوێژکردن لەگەڵ دەستەی گشتی ئەنجومەن، بڕیاریاندا سبەی پێنجشەممە کۆوەببنەوە (تفسیر) روونکردنەوەی خۆیان دەربکەن.

 

 د.لەتیف ڕەشید، سەرۆک کۆماری عیراق کارنامەی کاری لی جون ئیلباڵیۆزی کۆماری کۆریای باشوور، و دیدیک ئیکۆ پوجیانتۆ باڵیۆزی کۆماری ئیندۆنیزیا و مەقسودل حەق باڵیۆزی کۆماری گەلی بەنگلادیش، وەرگرت.

لە میانی پێشوازیکردنی لە باڵیۆزانی نوێ، بە ئامادەبوونی فوئاد حسێن جێگری سەرۆک وەزیر و وەزیری دەرەوە، سەرۆک کۆمار پابەندبوونی عیراقی دووپاتکردەوە بۆ دروستکردنی پەیوەندی هاوسەنگ کە هەماهانگی زیاتر بکات و بەشداربێت لە بنیاتنانی هاوبەشی ڕاستەقینە کە خزمەت بە بەرژەوەندی هاوبەش دەکات. 

سەرۆک کۆمار تیشکی خستەسەر هەوڵە بەردەوامەکانی عیراق بۆ چەسپاندنی ئاشتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی، هیوای سەرکەوتنی بۆ باڵیۆزان خواست لە جێبەجێکردنی ئەرکە دیپلۆماسییەکانیان.

لە بەرامبەردا باڵیۆزان سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی بۆ پەرۆشی بۆ ئاسانکاری بۆ جێبەجێکردنی ئەرکەکانیان، ویستی وڵاتەکانیان بۆ پتەوکردنی پەیوەندی دۆستانە و هەماهەنگی لەسەر مەسەلەکانی جێی بەرژەوەندی هاوبەش دووپاتکردەوە.

ئەنجومەنی دەوڵەت بۆ تاوتوێكردنی راپۆرتی لیژنەی یاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق لەبارەی داهاتی نا نەوتی هەرێم لە كۆبوونەوەدایە و پێدەچێت ئەمرۆ بۆچونی خۆی لەوبارەیەوە بخاتەروو.

پەیامنێری كوردسات نیوز  لەبەغداد رایگەیاند،  ئەنجومەنی دەوڵەت بۆ تاوتوێكردنی  بۆ تاوتوێكردنی راپۆرتی لیژنەی یاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق لەبارەی داهاتی نا نەوتی هەرێم لە كۆبوونەوەدان.

وتیشی، كۆبونەوەكە بە سەرۆكایەتی سەرۆكی ئەنجومەنی دەوڵەت و بە ئامادەبوونی نوێنەرانی وەزارەتی دارایی عیراق و دیوانی چاودێری دارایی عیراق و بەڕێوەبەری فەرمانگەی یاسایی لە ئەمیندارێتی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق بەڕێوە دەرەچێت.

 پەیامنێری كوردسات نیوز راشیگەیاند،  پێدەچێت ئەمڕۆ ئەنجومەنی دەوڵەت،  بۆچونی خۆی لەبارەی راپۆرتی لیژنە یاساییەكەی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراقەوە  بخاتەروو.

دووهەفتە لەمەوبەر، ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق هەردوو راپۆرتی یاسایی وەزارەتی دارایی و ئابوری عیراق و هەرێمی سەبارەت بە داهاتی نانەوتی هەرێمی كوردستانی ئاراستەی ئەنجومەنی دەوڵەت كرد تاوەكە لە روویاساییكەوە تەفسیری خۆی بۆ بكات.

 

 

بۆ تاوێكردنی چەند بابەتێكی گرنگ، بڕیارە ئەمڕۆ سەرۆكی فەرەنسا بە سەردانێكی رەسمی بگاتە عیراق.

میدیا عیراقیەكان لە زاری سەرچاوەیەكەوە رایانگەیاند، بڕیارە ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا ئەمڕۆ چوارشەممە 17ـی 9ـی 2025 سەردانی عیراق بکات، بەپێی زانیارییەکان، ماكرۆن سەرۆكایەتی وەفدێكی وەزاری وڵاتەكەی دەكات، كە بەرپرسانی سەربازی و ئەمنی و ئابووری لەخۆدەگرێت. بڕیاریشە لەو سەردانەدانەیدا چەندین رێككەوتنی جۆراوجۆر لەنێوان هەردوو وڵاتدا ئیمزا بكرێت، دیارترینیان لە بوارەكانی وزە و چەكی سەربازیدا.

ئەمە بە دووەم سەردانی ئەو سەرۆكەی فەرەنسا دادەنرێت بۆ عیراق پێشتریش لە ساڵی 2020دا سەرۆكی فەرەنسا سەردانی عیراق كرد.

ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق رازی بوو لەبری پارەی خەرجی بەرهەمهێنانی نەوت، نەوتی خاو بدرێت بە كۆمپانیاكان و رەزامەندی لەسەر ئەنجامدانی گرێبەستی سێقۆڵی لەنێوان بەغداد و هەولێر و كۆمپانیاكانیش دەربڕی.  
نوسینگەی محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عیراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق لە كۆبوونەوەی هەفتانەی رۆژی سێشەممەدا دوو بڕگەی تایبەت بە نەوتی هەرێمی كوردستانی پەسەند كردووە. 

لە بڕگەی یەكەمدا ئەنجومەنی وەزیران رازی بوو بەوەی كە لە بری پێدانی پارە بۆ تێچووی دەرهێنانی نەوت بە كۆمپانیا كە بۆ هەر بەرمیلێك بڕەكەی 16 دۆلارە، نەوتی خاویان پێبدرێت و بۆ خۆیان بیفرۆشن. 

لە بڕگەی دووەمیشدا حكومەتی عیراق رەزامەندی دەربڕی لەسەر ئەنجامدانی گرێبەستێكی سێقۆڵی لەنێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی عیراق و كۆمپانیا نەوتییەكان.

ئاماژە بەوەشكراوە، ئەمیندانرێتی ئەنجومەنی وەزیران گرێبەستەكە بەرز دەكاتەوە بۆ لیژنەی راوێژكاریی وەزارەتی نەوتی عیراق و چاوەڕوان دەكرێت لیژنەكە لە ماوەی 48 سەعاتی داهاتوودا وەڵامی كۆتایی خۆی لەو بارەوە بداتەوە بە ئەنجومەنی وەزیران، تاوەكو گرێبەستە سێ قۆڵییەكە بە رەسمی ئەنجام بدرێت.

ئەوەش لە كاتێكدایە، رۆژی چوار شەممە ئەنجومەنی دەوڵەتی عیراق جارێكی تر كۆدەبێتەوە بۆ تەواوكردنی تاوتوێی یاسایی راپۆرتی لیژنەی یاسایی ئەنجومەنی وەزیران لەبارەی داهاتە نانەوتییەكانی هەرێم و دیاریكردنی پشكی هەردولا لە داهاتەكان. 

لە کۆتایی کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا، ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق دەنگی لەسەر دوو بڕیاری چارەنووسساز دا سەبارەت بە میکانیزمی مامەڵەکردن لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکان و پرسی نەوتی هەرێمی کوردستان.

بەپێی زانیارییەکان، بڕیارەکان بەم شێوەیەن:

یەکەم: پێدانی شایستەی دارایی کۆمپانیا نەوتییەکان بە نەوتی خاو

ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا کە کرێی دەرهێنانی نەوت بۆ کۆمپانیا بیانییەکان، کە بۆ هەر بەرمیلێک بە 16 دۆلار دیاریکراوە، چیتر بە پارەی کاش نەدرێت. لە بری ئەوە، بڕی ئەو نەوتەیان پێدەدرێت کە هاوتای شایستە داراییەکانیانە و کۆمپانیاکان خۆیان بەرپرس دەبن لە فرۆشتنی ئەو نەوتە لە بازاڕەکاندا.

دووەم: رەزامەندی لەسەر گرێبەستی سێقۆڵی لەنێوان هەرێم، بەغدا و کۆمپانیاکان

ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق رەزامەندیی سەرەتایی نیشاندا لەسەر ئەنجامدانی گرێبەستێکی سێقۆڵی لەنێوان (حکومەتی هەرێمی کوردستان - حکومەتی فیدراڵی عیراق - کۆمپانیا نەوتییە بیانییەکان).

مەرجی جێبەجێکردنی ئەم بڕیارە ئەوەیە کە حکومەتی عیراق گرێبەستەکە بەرز بکاتەوە بۆ لیژنەی راوێژکاریی وەزارەتی نەوتی عیراق. چاوەڕوان دەکرێت لیژنەکە لە ماوەی 48 کاتژمێری داهاتوودا وەڵامی کۆتایی خۆی بداتەوە، تاوەکو گرێبەستە سێ لایەنییەکە بە فەرمی ئەنجام بدرێت و بچێتە بواری جێبەجێکردنەوە.

ئەم دوو بڕیارە بە هەنگاوی گرنگ دادەنرێن بۆ کردنەوەی گرێکوێرەی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان و چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان هەولێر و بەغدا.

کاروان یاروەیس، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەران لە فراکسیۆنی یەکێتی لە پەرلەمانی عیراق لە بەرنامەی پرسی رۆژ رایگەیاند کە سەرەڕای هەموو هەوڵە یاساییەکان، کێشەی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی کوردستان وەک خۆی ماوەتەوە، چونکە "ویست و ئیرادەی راستەقینە بۆ چارەسەرکردنی گرفتەکە لەلایەن هەرێم و ناوەندەوە نییە."

یاروەیس جەختی لەوە کردەوە کە "لە روی یاساییەوە هەموو هەوڵێکمانداوە بۆ چارەسەری کێشەی موچە،" بەڵام بەداخەوە "هەرێم و بەغدا وەک پێویست پابەندی بڕیارەکەی دادگای فیدراڵی نەبوون" و گرفتەکە "نە بە یاسای بودجە و نە بە بڕیاری دادگای فیدراڵی چارەسەر نەکرا."

"ئەنجومەنی دەوڵەت دەسەڵاتی بڕیاردانی نییە"

سەبارەت بە ڕۆڵی ئەنجومەنی دەوڵەت (شورا)، یاروەیس رونیکردەوە کە "ئەنجومەنی دەوڵەت دەسەڵاتی چارەسەرکردنی کێشەی موچەی نییە،" چونکە "کاری تەنها راوێژکارییە نەک دەرکردنی بڕیار."

"ساڵی داهاتوو سەخت دەبێت و چوار موچە دوادەکەون"

ناوبراو هۆشداری دا لە دۆخی موچەخۆران لە ساڵی داهاتودا و وتی: "ساڵی داهاتوو بۆ موچەخۆرانی هەرێمی کوردستان سەخت دەبێت." ئاشکراشی کرد کە "چوار موچەی موچەخۆرانی هەرێم دەکەوێتە ساڵی داهاتوو،" و ئاماژەی بەوەشکرد کە "موچەی مانگی 12ی ساڵی رابردوو لەنێوان هەرێم و بەغدادا دیار نەما."

"یاسای بودجەی سێ ساڵە هەڵەیەکی کوشندە بوو"

کاروان یاروەیس رەخنەی توندی لە یاسای بودجەی گشتیی عیراق گرت و وتی: "پەسەندکردنی یاسای بودجە بۆ سێ ساڵ هەڵەیەکی کوشندە بوو."

لە کۆتاییدا دووپاتی کردەوە کە "ویستی راستەقینە بۆ چارەسەری کێشەی موچەخۆرانی هەرێم نییە" و ئەمەش هۆکاری سەرەکیی بەردەوامیی قەیرانەکەیە.

بەپێی زانیاری چەند سەرچاوەیەكی ئەمنی و ناوخۆیی، حكومەتی عیراق لە چەند رۆژی رابردوودا هێزی زیاتری رەوانەی شەنگال كردووە.

بەپێی ئەو سەرچاوانە كە بە "عەرەبی جەدید"یان وتووە، هێزەكان لە سوپا و پۆلیسی فیدراڵی پێكهاتوون و لە ناوچەكانی سنونی و خانەسور و قیلبت، تا سێگۆشەی پیشخاپوری سنوری بە ئاراستەی خاكی سوریا جێگیركراون و ئاڵای عیراقیان لەسەر باڵەخانەكان بەرزكردووەتەوە و خاڵی پشكنینی و بەربەستیشیان دروستكردووە. 

لێپرسراوێكی سەربازیی سوپای عیراقیش رایگەیاندووە، بڵاوكردنەوەی ئەو هێزانە تەنها بۆ  سەپاندنی هەژموونی دەوڵەت و یاسایە، هەرچەندە تا ئێستا ژمارەیان ئاشكرا نەكراوە كە لەلایەن حكومەتی عیراقەوە رەوانە كراون، بەڵام بەپێی زانیارییەكان هەزاران سەرباز دەبن، لەگەڵ ئۆتۆمبێلی سەربازیی.  

 

بەپێی زانیارییەکانی پەیامنێری کوردسات نیوز لە بەغدا، بڕیارە سبەی (چوارشەممە) ئەنجومەنی دەوڵەتی عیراق لەگەڵ دەستەی گشتیی خۆیدا کۆببێتەوە.

پەیامنێرمان رایگەیاند، کۆبوونەوەکە بە مەبەستی تاوتوێکردن و پێشکەشکردنی بۆچوونی رەسمی ئەنجومەنی دەوڵەتە، سەبارەت بەو راپۆرتەی کە لەلایەن لیژنەی یاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراقەوە ئامادە کراوە.

چاوەڕوان دەکرێت دەرئەنجامی ئەم کۆبوونەوەیە کاریگەری لەسەر بڕیارەکانی داهاتووی حکومەتی فیدراڵی هەبێت سەبارەت بەو بابەتانەی لە ڕاپۆرتەکەدا هاتوون.

زانیاری زیاتر...

سۆمۆ کۆتایی بە تەواوی گرێبەستەکانی نەوتی هەرێم هێنا

کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوتی عیراق (سۆمۆ) رایگەیاند، تەواوی گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانەی نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێمی کوردستانیان دەکڕی، کۆتایی پێهێناوە.

کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوتی عیراق (سۆمۆ)، ئەمڕۆ سێشەممە، رایگەیاند کە هەموو گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانەی نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێمی کوردستانیان دەکڕی، کۆتاییپێهێناوە. هاوکات جەختیشی کردەوە کە دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم، شکۆی عیراق وەک سەرچاوەیەکی سەرەکی بۆ "بازاڕی تینووی ئەوروپا" دەگەڕێنێتەوە.

عەلی نەزار شەتەری، بەڕێوەبەری گشتیی کۆمپانیاکە، بە ئاژانسی هەواڵی عیراقی (واع)ی راگەیاند: "ئەوەی لە هەرێمی کوردستان رویدا، بابەتی لێکتێگەیشتن و دانانی میکانیزمی کارکردنە،" و ئاماژەی بەوەشکرد کە "یاسا بەسەر هەموواندا جێبەجێ دەبێت."

رونیکردەوە کە "وەزارەتی نەوتی فیدراڵی و وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی یەک ستراتیژدا کاردەکەن، بەو پێیەی نەوتی بەرهەمهێنراو نەوتی عیراقییە، و تایبەتمەندییەکە تەنها لە سروشتی پەیوەندیی نێوان حکومەتی هەرێم و ئەو کۆمپانیایانەدایە کە لەوێ کاردەکەن."

وتیشی: "حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێم و کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان پێویستیان بە تەواوکردنی میکانیزمی جێبەجێکردنی یاسای بودجەیە، و لەم بارەیەوە گەیشتوونەتە لێکتێگەیشتنی هاوبەش،" و رونیکردەوە کە "هەوڵەکان بەردەوامن بۆ گەیشتن بە رێککەوتنێکی کۆتایی کە رێگە بدات بە دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی خاو بۆ بەندەری جەیهانی تورکی."

شەتەری لە درێژەدای لێدوانەکەیدا وتی: "نەوتی خاوی بەرهەمهێنراو لە هەرێمی کوردستان لە ئێستادا هەناردە ناکرێت، بەڵکو لەناوخۆی هەرێمدا بەکاردەهێنرێت، و ئێمە بەپێی یاسای بودجەی ساڵی 2025 کاردەکەین بۆ ئەوەی بڕە زیادەکان لە دوای بەکاربردنی ناوخۆیی بگۆڕدرێن بۆ هەناردە،" و ئاماژەی بەوەشکرد کە "کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوت (سۆمۆ) هەموو گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ کۆمپانیا کڕیارەکاندا کۆتاییپێهێناوە و ئامادەیە بۆ وەرگرتنی بڕەکان هەر کاتێک لەلایەن کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان و حکومەتی هەرێمەوە هەناردە بکرێن."

جەختیشی کردەوە کە "تا ئێستا (سۆمۆ) هیچ بڕە نەوتێکی لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم وەرنەگرتووە، و پەیوەندییە گرێبەستییەکە لەنێوان وەزارەت لە کوردستان و کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکاندا دەمێنێتەوە."

سێرگی شویگۆ سكرتێری ئەنجومەنی ئاسایشی روسیا گەیشتە بەغداد و لەگەڵ سەركردە سیاسی و سەربازییەكانی عیراق كۆدەبێتەوە.

نوسینگەی راگەیاندنی ئەمینداری ئەنجومەنی ئاسایشی روسیا بڵاویكردەوە، سەردانەكەی شویگۆ رەسمییە و كۆبوونەوە لەگەڵ سەركردە سیاسی و سەربازییە باڵاكانی عیراق لەخۆدەگرێت، پشتیوانی بۆ هەماهەنگی زیاتریش لەبواری ئەمنی لەنێوان مۆسكۆ و بەغداد دووپاتدەكرێتەوە، ئاماژە بەوەشكراوە، باس لە پەیوەندی دوو لایەنە و پرسە هەرێمییەكانیش دەكرێت.

سەرەتای ئەم مانگە، راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی عیراق ئاماژەیكرد بە سەردانێكی چاوەڕوانكراوی ئەمینداری ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی روسیا، بۆ بەغداد. 

 

لە بازاڕی سەرای بەغداوە، لە لەنێو کتێب و قەڵەمەکانیدا، چاومان بە پیاوێک کەوت کە ژیانی خۆی تەرخان کردووە بۆ پیشەی دوکانداری و دڵسۆزیی بۆ شاری بەغداد و گەلەکەی. ناوی "عەلی مەندەلاوی"یە و ئێستا بە نازناوی "خاوەنی یەک ملیۆن قەڵەم" ناسراوە.

مام عەلی، پیاوێکی تەمەن 57 ساڵ، لە ساڵی 1985ـەوە، واتە نزیکەی 40 ساڵە، لەم بازاڕەدا خەریکی کارکردنە. وەک خۆی دەڵێت "من کەسێکی کۆمەڵایەتیم" و ئەمەش بە رونی بە شێوازی مامەڵەیەوە دیارە. باوکی شەش منداڵە، سێ کوڕ و سێ کچی هەیە، و سەرەڕای ئەوەی لە مەندەلی لەدایکبووە، بەڵام ژیانی خۆی لە عتێفیەی کازمیە لە بەغدا بەسەر بردووە. 

خۆشەویستییەکی بێسنووری بۆ عێراق هەیە و دەڵێت: "من عیراقم خۆشدەوێت، و نوێنەری کوردم لە بەغدا."

مام عەلی پەیامێکی  بۆ تەلەفزیۆنی کوردسات نیوز هەیە و داوا دەکات نووسینگەیەک لە بەغداد بکاتەوە. بە بڕوای ئەو، "تەلەفزیۆنی کوردسات تەلەفزیۆنێکی گرنگە، گرنگە نوسینگەیەکی لە بەغداد هەبێت، بۆ ئەوەی ئەو نوسینگەیە بایەخ بدات بە کوردانی بەغداد."

بە پەرۆشیەوە باس لەو بۆنە و پێشانگا جیهانییانە دەکات کە لە بەغداد رێکدەخرێن و کوردی تێدا نابینێت. "هەموو شتێك، بۆ نموونە پێشانگەی كتێب. بە داخەوە من راگەیاندنی كوردیم لێنەبینی، زۆر گرنگە، لە پێشانگەی كتێب لە عیراق راگەیاندنی كوردی لێنەبوو!" بە پەرۆشییەوە دەپرسێت "نازانم بۆچی نایەن، ئایا نازانن؟!"

مام عەلی داوا لە نووسینگەی سەرۆکایەتی کۆماردەکات کە "بایەخ بەو بابەتە بدات، چونکە نوێنەرایەتی کورد دەکات لە عیراق."

ئەمڕۆ دووشەممە،دکتۆر لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق، لە کۆشکی بەغداد پێشوازی لە شێخ جەلال شێخ ناجی تاڵەبانی، سەرۆکی ئاژانسی پاراستن و زانیاری/زانیاری هەرێمی کوردستان و هیوا ئەحمەد، سەرۆکی دەزگای ئاسایشی هەرێم کرد.

لە دیدارەکەدا، دۆخی ئەمنی لە هەرێمی کوردستان تاوتوێکرا و جەخت لەسەر گرنگیی پاراستنی ئاسایش و بەرژەوەندییەکانی هاووڵاتیان کرایەوە.

هەروەها، گفتوگۆ لەبارەی پەرەپێدانی کاری ئەمنی و هەواڵگری کرا بە شێوەیەک کە یارمەتیدەر بێت لە چەسپاندنی ئاسایش و سەقامگیری لە سەرانسەری هەرێمدا.

لە کۆتایی دیدارەکەدا، ستایشی ئەو قوربانیانە کرا کە دەزگا ئەمنییەکان لەپێناو روبەروبوونەوەی تاوان و تیرۆردا پێشکەشیان کردووە.

 

بەڕێوەبەرایەتی گشتیی حەج و عومرەی هەرێمی کوردستان، ئەمڕۆ دووشەممە لە راگەیەندراوێکدا رەتیکردەوە ئەو کەسانەی بە تۆمەتی گواستنەوەی ماددەی هۆشبەر لە وڵاتی سعودیە دەستگیرکراون، هاووڵاتی و عومرەکاری هەرێمی کوردستان بن.

لە راگەیەندراوەکەدا، کە ئاراستەی رای گشتی کراوە، هاتووە: "ئەو چەند کەسەی لە سعودیە دەستگیر کراون بە تۆمەتی بردنی ماددەی هۆشبەر، هاووڵاتی و عومڕەکاری هەرێمی کوردستان نین و خەڵکی پارێزگاکانی دیکەی عیراقن."

بەڕێوەبەرایەتییەکە رونی کردۆتەوە کە سەرجەم کۆمپانیاکانی حەج و عومرە لە هەرێمی کوردستان پابەندی رێنماییەکانی وەزارەتی ئەوقاف و کاروباری ئایینی و بەڕێوەبەرایەتی گشتی حەج و عومرەن و "هەرێمی کوردستان نە لە نزیک و نە لە دوور، پەیوەندی بەو پرسەوە نییە."

هەروەها ئاماژەی بەوەشکردووە کە "ئەگەر بەهەر جۆرێک ناوی پارێزگایەکی هەرێمی کوردستانیش بهێنرێت، هیچ بنەمایەکی نییە و دوورە لە راستییەوە،" و وێنەی ئەو کەسانەی لە شاری مەدینە دەستگیرکراون و لە میدیاکانی سعودیە و جیهاندا بڵاوکراونەتەوە، "ئاماژەیەکی رونە کە ئەمانە دانیشتووی کام شوێن و کام ناوچەن."

لە کۆتایی راگەیەندراوەکەدا، بەڕێوەبەرایەتی گشتی حەج و عومرەی هەرێم جەختی لە "پەیوەندی و هەماهەنگیی توندوتۆڵ و پتەو" لەگەڵ دەستەی باڵای حەج و عومڕەی عیراق و دەزگاکانی حکومەتی فیدراڵ کردۆتەوە. هەروەها ئاشکرای کردووە کە بەهۆی پابەندبوون بە رێنماییەکانەوە، ماوەی سێ ساڵە وەفدی حاجیانی عیراق، کە هەرێمی کوردستانیش بەشێکە لێی، خەڵاتی باشترین وەفدی حاجیانی لەسەر ئاستی جیهان پێدەبەخشرێت.

 

ئەمڕۆ دووشەممە، لە بەغدادی پایتەخت، جەلال شێخ ناجی، سەرۆکی ئاژانسی پاراستن و زانیاری/زانیاری، و هیوا ئەحمەد، سەرۆکی دەزگای ئاسایشی هەرێم لەگەڵ قاسم ئەعرەجی، راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی عیراق کۆبوونەوە.

لە کۆبوونەوەکەدا، کە هەریەک لە گوهدار ئامێدی، بەڕێوەبەری نووسینگەی سەرۆک کۆمار و هیوا ئەحمەد، سەرۆکی دەزگای ئاسایشی هەرێم ئامادەی بوون، گفتوگۆیەکی هەمەلایەنە لەبارەی دۆخی ئەمنی عیراق ئەنجامدرا. هەردوولا جەختیان لەسەر بەردەوامی و فراوانکردنی هەماهەنگی و هاوکاریی نێوان دەزگا هەواڵگری و ئەمنییەکانی هەرێم و عیراق کردەوە، بەتایبەتی لە بوارەکانی کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان، رێگریکردن لە قاچاخچێتی و روبەروبوونەوەی تیرۆر.

هەر لە میانی کۆبوونەوەکەدا، تاوتوێی میکانیزمی جێبەجێکردنی بڕگەکانی رێککەوتنی ئەمنی نێوان عیراق و کۆماری ئیسلامی ئێران کرا، کە تایبەتە بە کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان. هەروەها، چەند پرسێکی دیکەی پەیوەست بە ئارامی و سەقامگیری خرانەبەر باس و بڕیاری پێویستیان لەبارەوە درا.