بە پێی ڕاگەیەندراوێکی بانکی ڕافیدەین، بڕی پێشینەکە لە ٥ ملیۆن دینارەوە دەستپێدەکات تا ٢٥ ملیۆن و ئەوانەی سوودمەند دەبن لەم قەرزە دەتوانن بە قیستی درێژخایەن بڕە پارەکە بدەنەوە.

ھەر لە ڕاگەیەندراوەکەی بانکی ڕافیدەیندا ھاتووە، بۆ وەرگرتنی قەرزەکە ئەفسەرانی ھەردوو وەزارەتی بەرگری و ناوخۆ لەگەڵ دادوەران دەتوانن سەردانی یەکێک لە لقەکانی بانکی ڕافیدەین بکەن.

لقەکانی بانکی ڕافیدەین، جگە لە ھەرێمی کوردستان، لە بەشێکی زۆری پارێزگاکانی عێراقدا ھەن و کار دەکەن. فەرمانبەرانی بانکەکەش دەتوانن قەرزی درێژخایەن لەسەر مووچەکانیان وەربگرن بۆ پێدانەوەی قەرزەکەش مانگانە بڕێک لە مووچەکانیان دەبڕدرێت.

پێش نیوەڕۆی ئەمڕۆ، "کازمی" بە یاوەری ژمارەیەک وەزیر و لێپرسراوان و فەرماندەی ئەمنی، گەیشتە پارێزگای "نەینەوا"، بڕیاریشە نەخۆشخانەیەک لە بەشی ڕاستی شاری "موسڵ" بکاتەوە و لە ڕەوشی شارەکە دەکۆڵێتەوە. 

میدیاکانیش ڕایانگەیاندووە، لە بەیانی ئەمڕۆوە ھێزێکی ئەمنی زۆر لە شاری "موسڵ" بڵاوکراوەتەوە و ھەروەھا فەرماندەی ئۆپراسیۆنەکانی نەینەوا ڕێگری لە ھاتنە ناوەوەی ئۆتۆمبێلی بارھەڵگر کردووە تا سەعات ٤ی پاش نیوەڕۆ.

 

لە ڕاگەیەندراوێکدا نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق بڵاویکردەوە، گەشبینی بنەمایەکی سەرەکییە و دەبێت بیر بکرێتەوە چۆن ھەموو ھەنگاوێک ببێتە سەرەتایەک بۆ لەدایکبوونێکی نوێ، سەرەتایەک کە ھەڵقوڵاوی دادپەروەریی و ڕێزگرتن بێت، جیھانی ئێستاش پێویستی بەوەیە.

لە بەشێکی دیکەی ڕاگەیەندراوەکەدا بلاسخارت جەختیکردەوە، دەکرێت کێشەکانی عێراق بەپەلە چارەسەر بکرێن، بۆئەوەی وڵات بکەوێتە سەر ڕێڕەوی ئاسایی خۆی بە ئاراستەی گەشەپێدانی بەردەوام و بوژانەوە.

نوێنەری تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان دەربارەی ئاھەنگێڕان بۆ یەکەم رۆژی بەھار جەختیکردەوە، کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ساڵی ٢٠١٠ یەکەم ڕۆژی بەھاری وەک ڕۆژی نێودەوڵەتی نەورۆز ناساندووە و سەرەتای وەرزی بەھاریش ڕۆڵێکی کاریگەریی ھەیە بۆ بەھێزکردنی پەیوەندی نێوان گەلان، چونکە مژدەی نوێبوونەوەی ژیانی پێیە و دەخوازێت پەیامی ھاوکاری و لێبوردەیی و ئاشتەوایی بەرز ڕابگیرێت.

لە ڕاگەیەندراوێکدا ھاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا بڵاویکردەوە، مالیکی لە کۆبوونەوەی لەگەڵ عەلی رەزا گونای باڵیۆزی تورکیا لە عێراق، گفتوگۆیان کردووە دەربارەی پێشھاتە سیاسی و ئەمنییەکان لە وڵاتدا.

بە گوێرەی راگەیەندراوەکە مالیکی جەختیکردووەتەوە، لە بنیاتنانی پەیوەندیی بەھێز لەگەڵ تورکیا و گەشەپێدانی بەشێوەیەک کە لە بەرژەوەندی عێراق دەبێت.

مالیکی داوای لە باڵیۆزی  تورکیا کردووە، نابێت ئەنقەرە ڕۆڵی ھەبێت لە ھیچ پرۆژەیەکدا، کە ببێتە ھۆی بەرپابوونی قەیران لە عێراق و، نابێت پێکھاتەیەکی دیاریکراو بکاتە ئامانج.

باسی لەوەشکردووە، پێویستە چارەسەری قەیرانی سیاسی لە عێراقدا بە تەوافوق دەستپێبکات و دەستوەردانە دەرەکییەکان بوەستێندرێت، کە بە ئاڕاستەی سەرخستنی لایەکە بەسەر لایەکی دیکەدا.

محەمەد شەمەری پەرلەمانتاری ئیتیلافی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند، دیاریکردنی سەرۆکایەتی لیژنەکانی  ئەنجومەنی نوێنەران، پەیوەندی راستەوخۆی بە پێکھێنانی حکومەتی نوێ ھەیە، لەبەرئەوە تا حکومەت  پێکنەھێنرێت سەرۆکایەتی لیژنەکان دیاری ناکرێت.

رونیشیکردەوە، پەرلەمانتاران بەسەر لیژنەکاندا دابەش دەکرێن و بە شێوەیەکی کاتیش بە تەمەنترین پەرلەمانتار لەناو لیژنەکاندا دەبێتە سەرۆک.

ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەی بەوەشکرد، دیاریکردنی سەرۆکایەتی لیژنەکان  پێویستی بە تەوافوقی نێوان کوتلەکان ھەیە، ئەوەش پەیوەستە بە پێکھێنانی حکومەت و دابەشکردنی وەزارەتەکان لە نێوان ھێز و لایەنەکاندا، ھەر لایەنێکیش وەزارەت وەربگرێت پێویست ناکات سەرۆکایەتی لیژنەی چاودێری ئەو وەزارەتە وەربگرێت.

"ئەحمەد روبێعی" جێگری سەرۆکی چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان رایگەیاندوە، لەگەڵ کوتلەی سەدر لە کۆبونەوەی بەردەوامدان بۆ دیاریکردنی کاندیدی پۆستی سەرۆک وەزیرانی داھاتووی عێراق.

وتیشی، کۆبونەوەکانیان لەگەڵ کوتلەی سەدر ئەنجامی باشیان ھەبووە و گفتوگۆیەکی کراوە و جددی لە نێوان ئەوان و سەدرییەکاندا ھەیە، لەسەر کاندیدکردنی کەسێکیش بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆک وەزیران رێککەوتوون و لە چەند رۆژی داھاتوودا ناوی کاندیدەکە ئاشکرا دەکەن.

حاکم زاملی جێگری یەکەمی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ڕایگەیاند، لە ٢٥%ی بودجەی ئەمساڵ بۆ وەزارەتەکانی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو و بازرگانی بۆ دابینکردنی پێداویستییە کتوپڕەکانیان، تەرخان دەکات .

زاملی ئاماژەی بەوەش کرد، ئەنجومەنی نوێنەران ڕووبەڕووی ھەموو ئەوانە دەوەستێتەوە، کە ڕێگری بۆ کەرتی تایبەت و چالاکییەکانی تایبەت بە بواری کشتوکاڵی ناوخۆیی دروست دەکەن.

جەختیشی کردەوە ، لە زیادکردنی بەرھەمی کشتوکاڵی ناوخۆیی و چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی کە ڕووبەڕووی جوتیاران و بەخێوکەرانی سامانی ماسی و پەلەوەر دەبێتەوە، بۆ ئەوەی بتوانن بەرھەمی زیاتر و باشتر بۆ بەکارھێنانی ناوخۆ دابین بکەن.

حسین ئەسەدی، پێشبینیکاری کەشوھەوای عێراق ڕایگەیاند، دوای ئەو شەپۆلە سەرمایەی ھەفتەی ڕابردوو، لە سەرەتای ئەم ھەفتەیەوە پلەکانی گەرما ڕوو لە بەرزبوونەوە دەکەن.

ئاماژەی بەوەشکردووە لە سەرەتای ئەم ھەفتەیەوە پلەی گەرما لە ناوچەکانی باشور دەگاتە ٣٠ پلەی سیلیلزی و لە ناوەڕاستیش دەگاتە ٢٠ پلە و لە ناوچەکانی باکوریش دەگاتە نزیکەی ٢٠ پلەی سیلیزی.

ڕوونیشیکردووەتەوە، بەھۆی ھاتنی نزمە پاڵەپەستۆیەکی سارد بۆ سەر ناوچەکە، چاوەڕوان دەکرێت لە ھەفتەی داھاتووترەوە، جارێکی تر پلەکانی گەرما لەسەرانسەری عێراق ڕوو لە نزمبوونەوە بکاتەوە و لە ھەندێک ناوچەش خۆڵبارین دروست ببێتەوە.

ھەر لەو ھەفتەیەدا چاوەڕوان دەکرێت لە ناوچەکانی باکور بە بڕی جیاجیا باران ببارێت و لە ناوچە شاخاویە بەرزەکانیش بەفر ببارێتەوە.

وەزارەتی بازرگانی لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، دوای تەواوکردنی پشکنینیە فیزیایی و بایۆلۆژییەکان لە تاقیگەی کۆنترۆڵی جۆری بۆ دڵنیابوون لە جۆر و پلەکەی، برنجەکە دەگوازرێتەوە بۆ بریکارەکانی خۆراک لە سەرجەم پارێزکان لە پێناو زیادکردنی سەبەتەی خۆراک و پڕکردنەوەی پێداویستییەکانی ڕەمەزان.

وەزارەتی بازرگانی عێراق ئاماژەی بەوەشکردووە، بە پێی ئەو گرێبەستانەشی کەرتی تایبەت لەگەڵ بەرھەمھێنەرانی جیھانی کردوویەتی بەمنزیکانە ژمارەیەک کەشتی تر کە برنجیان ھەڵگرتووە دەگەنە بەندەرەکان و دەخرێتە بازاڕەکانەوە بۆ پڕکردنەوەی پێداویستی ھاوڵاتیان.

ڕوونیشیکردەوە، وەزارەتی بازرگانی کار دەکات بۆ گرتنەبەری ڕێوشوێنی پێویست لەگەڵ کۆمپانیاکانی بەرھەمھێنەر بۆ دووبارەنەبوونەوەی دواکەوتن و گەرەنتی گەیشتنی سەرجەم ماددە خۆراکییەکان لە وادەی دیاریکراودا.

ئەوەش لەکاتێکدایە، لە رۆژی دوو شەممەی رابردوو سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق سەردانی شاری ھەولێری کردو شوێنی بۆردومانەکەی بەسەر کردەوە، لیژنەیەکیش بۆ لێکۆڵینەوە لە ھێرشەکە پێکھێنرا.

وەزیری ناوخۆی ھەرێم ڕاپۆرتێکی لە بارەی ھێرشەکەوە پێشکەش کرد و جەختیکردەوە، کە ھیچ بنکەیەکی دەزگای ھەواڵگری ئیسڕائیل لە ھەرێم نییە و ئەوەی بۆردوومان کراوە ناوچەی مەدەنی بووە.

لە کۆبوونەوەکەدا زاملی ئاماژەی بەوەکرد لەگەڵ ئەوەی پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ئێران باشە بەڵام سەروەری عێراق ھێڵی سورە و ڕێگە بە ھیچ وڵاتێک نادەن ئەم سەروەرییە پێشێل بکات.

دوای کۆبوونەوەکەش وەزیری ناوخۆی ھەرێم لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا وتی، ئەو پاساوانەی بۆ ھێرشکردنە سەر ھەولێر خراونەتەڕوو بێبنەمان.

ئاماژەی بەوەش کرد، داوای کردووە بە بەشداری لایەنی ئێرانی و عێراقی و عەرەبی لێکۆڵینەوەیەکی گشتگیر بکرێت و پێشوازیش لە ھەر ڕاپۆرتێکی ئێران لە بارەی ھێرشەکە دەکەن، چونکە ھەرێمی کوردستان و ئێران پەیوەندی و بەرژەوەندی بەھێزیان پێکەوە ھەیە. 

لە ڕاگەیەندراوێکدا شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنی عێراق ئاشکرایکرد، چوار مووشەک لە قەزای خاڵسەوە ئاڕاستەی بنکەی ئاسمانی بەلەد لە باشوری تکریتی سەر بە پارێزگای سەڵاحەدین کراون و بەڵام مووشەکەکان لە ناوچەی چۆڵەوانی بنکەی ئاسمانی بەلەد کەوتوونەوە خوارەوە ھیچ زیانێکی گیانی نەبووە.

شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنی عێراق باسی لەوەشکردووە لێکۆڵینەوە لە ڕووداوەکە بەردەوامە و ئەو کردەوە تیرۆریستیانە بێ وەڵام نابێت.

مستەفا کازمی لە ٣٤ھەمین ساڵیادی بۆردوومانکردنی ھەڵەبجە بە چەکی کیمیایی لە تویتەر پەیامێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، ھەڵەبجەی شەھیدی دەستی ستەمکاری، بەڵگەیەکی زیندووە لەسەر خەباتی گەلەکەمان بۆ بەھاکانی دادگەری، ھەڵەبجە ھێمای برایەتی عێراقییەکان و یەکێتی ڕیزەکانیانە.

کازمی نوسیوویەتی، ھەڵەبجە شایستەی تەواوکردنی ڕێکارەکانی گۆڕینیەتی بۆ پارێزگا وەک ڕێزلێنانێک لە قوربانییەکانی و دووپاتیشیکردووەتەوە کە ھەوڵ بۆ ئەو ھەنگاوە دەنێن.

"حەیدەر عەبادی" سەرۆک وەزیرانی پێشووی عێراق لە تویتەر ڕایگەیاند، شانازی بەو قوربانیدانە گەورانەی گەلەکەمان دەکەین بۆ بەدیھێنانی ئازادی و شکۆ.

وتیشی، ئەو قوربانیانەی دراون بۆ لەناوبردنی ڕژێمی بەعس و تیرۆر، نابێت بە ناکۆکییەکان و ھەوڵدان بۆ پۆست و دەسەڵات لە دەست بدەین، فەرمانڕەوایی ئەمانەتێکە بۆ خزمەتی ھاووڵاتیان بە دادپەروەری، نەک بۆ دەستکەوتی تایبەت و پشک پشکێنە.

لە ساڵیادی کیمیاییبارانی ھەڵەبجەدا "ئەحمەد تاھیر ڕوبەیعی" ئەندامی فراکسیۆنی نەھجی وەتەنی لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز ڕایگەیاند، پشتیوانی ھەموو پڕۆژەیەک دەکەن خزمەت بە ھەڵەبجە و قوربانییەکانی ھەڵەبجە بکات.

وتیشی، ڕژێمی بەعس بە ھەزاران کەسی لە باکور و باشوری عێراق شەھید کردووە، جیاوازی لە نێوان پێکھاتەکاندا نەکردووە.

حەلبوسی لە تویتێکدا لە ھەژماری خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی تویتەر نووسیویەتی، بەڕێزەوە دەوەستین لە بەردەم ئەو ڕۆحە بێتاوانانەی کە لە کۆمەڵکوژییەکەی ھەڵەبجەدا شەھیدبوون، ڕووداوەکە وەبیرھێنانەوەیە بۆ تێکۆشان و قوربانیدان و دانبەخۆداگرتنی گەلی کورد.

سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ئاماژەی بەوەش کردووە، بەو بۆنەیەوە داوا دەکەین، ھەرچی زووترە پەلە بکرێت لە یەکلاکردنەوەی ڕێوشوێنە پێویستەکانی تایبەت بە پارێزگاکردنی ھەڵەبجە، وەک ڕێزێک بۆ شەھیدەکان و دانیشتوانەکەی.