جیهان

ئاژانسی سانای رەسمی حکومەتی سوریا، لە زاری سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دەرەوەی سوریا، وەڵامی لێدوانێکی مەولود چاوش ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی تورکیایدایەوە و رایگەیاند، ھیچ جۆرە پەیوەندی و گفتوگۆیەکیان لەگەڵ تورکیا، لەبارەی دۆسێی ئەمنی و بەتایبەت بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر نیە، تورکیاشی تۆمەتبارکردووە بە یارمەتیدانی تیرۆر و گرووپە تیرۆرستییەکان.
چەند رۆژی رابردوو مەولود چاوش ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی تورکیا رایگەیاند، ئەنقەرە لەگەڵ دیمەشق لە پەیوەندیدایە لەبارەی دۆسێ ئەمنییەکان.


بەردەوامبە لە خوێندنەوە
(زەبیحوڵا موجاھید) وتەبێژی بزوتنەوەی تاڵیبان رایگەیاند، وەزارەتەکان بە کەسانی شارەزا و پسپۆڕ بەڕێوەدەبەن و داویان لەسەرجەم لایەنەکانی ئەفغانستانیش کردووە بەشداربن لە حکومەت، وتیشی، حکومەتی کاربەرێکەر تەنھا بۆ قۆناغی راگوزەری دەبێت.
(زەبیحوڵا موجاھید) ئاماژەی بەوەشکرد، تاڵیبان جیاکاری لە نێوان ھۆزەکانی ئەفغانستان ناکات و کەس پەراوێز ناخەن، و نایانەوێت ئەفغانستان بگەڕێتەوە بۆ سەردەمی شەڕ و خوێنڕشتن.
وتەبێژی بزوتنەوەی تاڵیبان راشیگەیاند، پێشوازی لەھەر دەستپێشخەرییەکی ئەمریکا دەکەن بۆ ئاوەدانکردنەوەی ئەفغانستان، لەبارەی خۆپیشاندانەکانیشەوە (زەبیحوڵا موجاھید) وتی، رێگە بە ھیچ خۆپیشاندانێک بۆ ئاژاوەگێڕی نادەن.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
(ئیسماعیل قائانی)، فەرماندەی فەیلەقی قودس ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، ئێران لە سەر بنەمای بەرژەوەندی نەتەوەیی خۆی، چاودێری گۆڕانکارییەکانی ئەفغانستان دەکات.
وتیشی، چارەنووسی شیعەکانی ئەفغانستان بەلای ئێرانەوە گرنگە، بەلاشیانەوە گرنگە سیاسەتی ئەفغانستان لەبەرامبەر تاران ڕوون و ئاشکرا بێت، بەتایبەتی کە ئەمریکا پیلانی ھەیە ئێران لەگەڵ جیھانی ئەھلی سوننە بەگژ یەکدا بدات.


بەردەوامبە لە خوێندنەوە

زەبیحوڵا موجاھید وتەبێژی بزوتنەوەکە لە راگەیەندراوێکدا سەرکەوتنی تاڵیبانی لە کۆنترۆڵکردنی ویلایەتی پەنجشیر راگەیاند و ئاماژەی بەوەکرد، لەگەڵ ئەو سەرکەوتنەی لە پەنجشیر تۆماریان کردوە و بە کۆنترۆڵکردنی ئەو ناوچەیە  ئەفغانستان بە تەواوی لە جەنگ  رزگاری بووە. 


تا ئێستاش ئەحمەد مەسعود فەرماندەی بەرەی بەرگری نیشتیمانی لە ویلایەتی پەنجشیر کە کۆتا ناوچەی ژێر دەسەڵاتی بوو، ھیچ رونکردنەوەیەکی لەسەر کۆنترۆڵکردنی ویلایەتەکە لەلایەن تاڵیبانەوە بڵانەکردووەتەوە، بەپێی ھەندێک زانیاریش بەرەو ئۆزبەکستان ھەڵاتووە.


ویلایەتی پەنجشیر تەنھا ویلایەت بوو لە ئەفغانستان لەلایەن تاڵیبنەوە کۆنترۆڵ نەکرابوو، پێشتریش لە ساڵانی دەسەڵاتیدا لە ١٩٩٦ بۆ ٢٠٠١، تاڵیبان نەیتوانیبوو ئەو ویلایەتە کۆنترۆڵ بکات.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

زەبیحوڵا موجاھید وتەبێژی تاڵیبان رایگەیاند، لە ئێستادا سەرجەم ولایەتەکانی ئەفغانیستان لە ژێر کۆنترۆڵی تاڵیباندایە و  شەرکردن لە ئەفغانیستان کۆتایی ھاتوە ئێستا کاتی بنیادنانەوەیە.


وتیشی، تورکیا و قەتەر ھاوکارمانن لە دووبارە کارکردنەوە لە فرۆکەخانەی کابول و داواکارین کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ھاوکارمان بێت لە دووبارە بنیادنانەوەی ئەفغانیستان.


ئەحمەد مەسعود  فەرماندەی بەرگری نیشتمانی ئەفغانیستانیش کۆنترۆڵکردنی ولایەتی پەنجشیری لەلایەن بزوتنەوەی تاڵیبان پشتراستکردوە رایگەیاند، لەدوای بەجێھێشتنی پەنجشێر ئێستا لە شوێنێکی پارێزراوە.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

ئەنگێلا مێرکڵ راوێژکاری ئەڵمانیا رایگەیاند، پێویستە لەبارەی گەڕاندنەوەی سەرجەم ئەو کەسانەی لە چەند ساڵی رابردودا کاریان بۆ ئەڵمانیا کردووە لە ئەفغانستان و ھێشتا لەو وڵاتە ماونەتەوە، گفتوگۆ لەگەڵ بزوتنەوەی تاڵیبان بکەن.


پێشتریش  زەبیحوڵا موجاھید وتەبێژی تاڵیبان داوای یارمەتی ماددی و دیپلۆماسی لە ئەڵمانیا کردبوو و رایگەیاندبوو،  ئێستا خوازیاری دروستکردنی پەیوەندییەکی دیپلۆماسی بەھێز و پەرەپێدانی ھاوکارییە مرۆییەکانن لەگەڵ ئەڵمانیا.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

محەمەد پاکپور فەرماندەی ھیزەی زەمینی سوپای پاسدارانی ئێران لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، چەندین ساڵە گروپە نەیارەکانی ئێران، کەڵک لە خاکی ھەرێمی کوردستان بۆ تێکدانی ئاسایش و ئارامی ناوچە سنورییەکانی ئێران وەردەگرن و چەند جارێکیش ھۆشداری دراوەتە بەرپرسانی حکومەتی عێراق و ھەرێمی کوردستان.


وتیشی، پشگوێخستنی ئەو ھۆشداریانە کاریگەری نەرێنی لەسەر پەیوەندییەکانی ھەردووڵات دەبێت و لە ئەگەری دوبارەبوونەوەی ھێرشەکان وەڵامی توندیان دەبێت.


فەرماندەی ھیزەی زەمینی سوپای پاسدارانی ئێران داواش لە خەڵکی ھەرێمی کوردستان دەکات، بۆ پاراستنی سەلامەتیان خۆیان لە بارەگای حزبەکانی رۆژھەڵاتی کوردستان بەدوور بگرن.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
ئیسماعیل چاتاکڵی وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی تورکیا رایگەیاند، لەسەرەتای ئەمساڵەوە نزیکەی ٩٥ ھەزار کۆچبەری نایاساییان دەستگیرکردووە، لە کاتی ھەوڵی چوونە خاکی تورکیاوە بە شێوەیەکی نایاسایی، کە زیاتر لە ٤٠ ھەزار کەسیان کۆچبەری ئەفغانیین.
وتیشی، لە سەرەتای ئەمساڵەوە تائێستا رێگری لە نزیکەی ٣٠٨ ھەزار کەس کراوە، کە لە سنوورەکانی تورکیا بپەڕنەوە، ساڵی رابردووش رێگری لە پەڕینەوەی ٥٠٥ ھەزار و ٣٧٥ کەس کراوە، سنوورەکانی تورکیا ببەزێنن و بچنە خاکی ئەو وڵاتەوە.


بەردەوامبە لە خوێندنەوە
فەھمی داشتی، وتەبێژی بەرەی بەرگریی نیشتمانی ئەفغانستان رایگەیاند، چەکدارانی تاڵیبان توانیویانە بگەنە بەرزاییەکانی دەربەند لەنێوان سنوری پەنجشیر و کابیسا، بەڵام لەلایەن ھێزەکانیانەوە بە توندی بەرپەرچیان دراوەتەوە و تێکشکێندراون. وتیشی، ئەوان بەردەوام دەبن لە بەرگری کردن لە پەنجشیر و خۆیان رادەستی تاڵیبان ناکەن.
بزوتنەوەی تاڵیبانیش رایگەیاندووە، ھۆکاری لەسەرخۆیی ھێرشەکانیان بۆ سەر پەنجشیر بەھۆی ئەو ژمارە زۆرە مینەوەیە کە لە رێگادا بۆیان نراوەتەوە و ناتوانن بە ئاسانی بگەنە ناوەندی پەنجشیر. رۆژی شەمەش مەسعود ئەحمەد، سەرۆکەی بەرەی بەرگری نیشتمانی وتی، شەڕ لە دەورووبەری پەنجشیر بەردەوامە و ئامادەی بەرگری لەخۆکردنن.


بەردەوامبە لە خوێندنەوە
مارک میلی، فەرماندەی ئەرکانی سوپای ئەمریکا رایگەیاند، پیشبینی دەکات شەڕی ناوخۆی ئەفغانستان سەرھەڵبدات و گومانیش دەکات بزوتنەوەی تاڵیبان بتوانێت ئەو وڵاتە بەڕێوەببات، وتیشی، رەنگە لە چەند مانگی داھاتوودا تیرۆر بگەڕێتەوە بۆ ئەفغانستان.
یانس ستۆڵتنبێرگ، سکرتێری گشتی ناتۆش لەبارەی گەڕانەوەی تیرۆر بۆ ئەفغانستان ھۆشداری دا و رایگەیاند، پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەتایبەت روسیا و چین رێگربن لەوەی ئەفغانستان بکرێتەوە بە شوێنێک بۆ چالاککردنەوەی گروپە ترۆریستییەکان و ناوەندی ھێرشکردنە سەر وڵاتانی خۆرئاوا.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
"رەئیسی" لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا رایگەیاند، لە دانوستان ناترسن، بەڵام وڵاتانی خۆرئاوا و ئەمریکا دانوستانیان لەژێر فشاردا دەوێت و "تاران"یش ئەوە رەتدەکاتەوە، ئەوەشی ھەوڵی بۆ دەدەن ھەڵگرتنی گەمارۆکانە، چونکە "واشنتۆن" شکستی ھێناوە لە بەدیھێنانی ئامانجەکانی لەڕێی سزاوە.  






بەردەوامبە لە خوێندنەوە
حوسییەکانی یەمەن رایانگەیاند، دامەزراوەی سەر بە کۆمپانیای "ئارامکۆ"یان لە ناوچەی "دەمام" لە خۆرھەڵاتی "سعودیە" کردۆتە ئامانج، بە ١٠ فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و ٦مووشەکی بالیستی کردە ئامانج.  "یەحیا سەریع" وتەبێژی حوسییەکانیش رایگەیاند، ھێزە چەکدارەکانی یەمەن بەردەوام دەبن لە بە ئامانج کردنی سعودیە، ئەگەر بێتو دژومنکارییەکانیان بەرامبەریان بەردەوام بێت. وەزارەتی بەرگری سعودیەش رایگەیاند، سیستمی بەرگری توانیوێتی ٣ مووشەکی بالیستی و ٣ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی بۆمبڕێژکراو بەرپەرچ بداتەوە.   


بەردەوامبە لە خوێندنەوە
قالیباف ئاماژەی بۆ ئەوەکردوە کە ھەمووان ھاوڕان لەسەر ئەوەی چونە دەرەوەی ئەمریکا لە ئەفغانستان ، بەڵگەی نەمانی ھێز و دەسەڵاتی ئەو وڵاتەیە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی ، سەبارەت بە ھەڵوێستی ئێرانیش بەرامبەر ئەفغانستان رایگەیاندوە ، ئێران رێز لە ئیرادە و مافە دینی و مرۆییەکانی گەلی ئەفغانستان دەگرێت و پشتگیری لە بەدیھێنانی ئاسایش و سەقامگیری دەکات لەو وڵاتەدا ، ھەروەھا بەرگری لە گەلی ئەو وڵاتـە دەکات بەرامبەر ھەر ھەوڵێکی دەرەکی بۆ تێکدانی ئاسایش و سەقامگیری وڵاتەکە.


 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
روانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ ئاشکایکردووە ، ھێزەکانی حکومەت بە موشەک و چەکی قورس بە چڕی بۆردومانی دەرعا دەکەن ، ھەروەھا حکومەت چەند سەعاتێکی کەمی دیاریکردوە بۆ ئەوەی چەکداران لەو شارە بچنە دەرەوە و چەندین پاسی بۆ گواستنەوەیان داناوە . 
لە بەرامبەریشدا چەکدارانی دەرعا، رەتیدەکەنەوە رەزامەندیان دابێت لەسەر ئاشتبونەوە لەگەڵ حکومەتی سوریا و بە جێھێشتنی شارەکە و دوپاتیان کردۆتەوە کە دەرعا بەرەو تورکیا و ئوردن بەجێناھێڵن .

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
 یەکێتی ئەوروپا رایگەیاندووە، مەرجی یەکەمیان ئەوەیە کە خاکی "ئەفغانستان" نەبێتە سەرچاوەیەک بۆ دروستکردن و ناردنی تیرۆریستان بۆ وڵاتان، ھەورەھا رێز لە مافی مرۆڤ و ژنان و سەروەری یاسا و ئازادی رۆژنامەگەری بگیرێت، مەرجی سێیەمیشیان پێکھێنانی حکومەتێکی راگوزەرییە. 
دوور مەرجی کۆتای یەکێتی ئەوروپاش ئەوەیە کە رێگە بدرێت بە گەیاندنی ھاوکاری مرۆیی بۆ ئەوانەی پێویستیان پێیە، لەگەڵ پابەندبوونی "تاڵیبان" سەبارەت بە چوونە دەرەوەی بیانییەکان و ئەو ھاووڵاتییە ئەفغانییانەی مەترسییان لەسەرە. 


 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
وەزارەتی دەرەوەی دانیمارک رایگەیاند، وڵاتەکەی دان بە حکومەتەکەی ئەفغانستاندا نانێت کە لەلایەن بزوتنەوەی تاڵیبانەوە پێکدەھێنرێت، کۆمسیۆنی یەکێتی ئەوروپاش رایگەیاند، پەلە ناکات لە بە رەسمی ناساندنی بزوتنەوەی تاڵیبان وەک دەسەڵاتداری نوێی ئەفغانستان و بۆ ئەو بابەتە مەرجیان دەبێت، (ینس ستۆڵتنبێرگ) سکرتێری ناتۆش رایگەیاند، گفتوگۆ لەسەر داننان بە حکومەتەکەی تاڵیبان، بەندە بە ھەڵسوکەوتی نوێی بزوتنەوەکە و رێڕەوی ئەو حکومەتەی دایدەمەزرێنێت.
(کارین جان پیەر) وتەبێژی کۆشکی سپی ئەمریکاش لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ھەر پەیوەندییەکی داھاتوی ئەمریکا لەگەڵ تاڵیبان لەسەر بنەمای ھەڵسوکەوت و کردەوەکانیان دیاری دەکرێت.


بەردەوامبە لە خوێندنەوە
1...431432433434435...489